Jednym z najważniejszych rozdziałów książki jest rozdział siódmy mający tytuł Do our values come from God? (Czy nasze wartości pochodzą od boga?).

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Jednym z najważniejszych rozdziałów książki jest rozdział siódmy mający tytuł Do our values come from God? (Czy nasze wartości pochodzą od boga?)."

Antoni Turek
6 lat temu
Przeglądów:

1 Jednym z najważniejszych rozdziałów książki jest rozdział siódmy mający tytuł Do our values come from God? (Czy nasze wartości pochodzą od boga?). Aby odpowiedzieć na to pytanie Stenger podaje listę ludzi i dokumentów, które ustalały normy postępowania wiele lat przed naszą erą. Tak na przykład tak zwaną złotą regułę (nie rób drugiemu co tobie nie miłe) możemy znaleźć u Konfucjusza 500 lat p. n. e., u Greka Isokratesa 375 lat p.n.e., oraz w hinduskim eposie Mahabharata 150 lat p.n.e. Historyk Joseph Mc Cabe na początku XX wieku zauważy, że większość moralnych zasad chrześcijaństwa można znaleźć w starożytnym Egipcie, Babilonii, Persji, Grecji oraz w hinduizmie. Oczywistym źródłem jest też Stary Testament. Historycy są zgodni co do tego, że wartości chrześcijan nie są oryginalne. Są one zaczerpnięte ze starszych religii i prawnych kodeksów. Przykładem jest zasada buddyjska Pokonaj złość przez miłość, zło przez dobro, kłamstwo przez prawdę (VI wiek p.n.e.). Nawet Dekalog ma poprzednika. Jest nim kodeks prawny Hammurabiego datujący się na około 1780 lat p.n.e. Możemy też zauważyć, że pewne biblijne zasady zostały przez ludzi odrzucone jako złe i barbarzyńskie. Na przykład oko za oko i ząb za ząb. Inna zignorowana biblijna zasada jest sprzeczna z równouprawnieniu kobiet i wyrażona tak przez św. Pawła Żony bądźcie ulegle mężom, którzy są głową żon jak Jezus jest głową kościoła. Zgodnie z cywilizowanym prawem każdy człowiek który przekroczył prawo musi być sadzony i ukarany indywidualnie a nie zbiorowo. Potępiamy mordy dokonane podczas ostatniej wojny

2 światowej przez hitlerowskich esesmanów. Ale Jahwe też karał zbiorowo. Przykładami są Sodoma i Gomora oraz potop. Rozdział kończy się cytatem ekstremisty Mohammeda Bouyeri który zamordował w 2004 w Amsterdamie twórcę filmu Theo van Gogha. Bylem motywowany zasadą mojej wiary, która mówi, że należy obciąć głowę temu, kto obraża Allaha i Jego proroka. W krótkim rozdziale ósmym Stenger omawia problem zła, który był od wieków najpoważniejszym argumentem przeciw istnieniu boga. Istnienie bólu i cierpienia ludzi oraz zwierząt koliduje z założeniem ze bóg jest dobry, wszechwiedzący i wszechmocny. Aby usunąć wewnętrzny konflikt trzeba wyeliminować co najmiej jedną z tych trzech cech przypisywanych bogu. Ale wówczas bóg przestaje być wartym modlitw i uwielbienia. Konkluzja Stengera jest prosta: bóg postulowany przez religie monoteistyczne nie jest możliwy a wiec nie istnieje. W przedostatnim rozdziale dziewiątym Stenger przygotowuje czytelnika do finału i podsumowania. Lista argumentów za nieistnieniem boga zawiera osiem argumentów. 1. Wiemy, że złożone istoty takie, jak ludzie powstają w naturalny sposób i nie wymagają stworzenia. 2. Wiemy ze procesy intelektualne i duchowe są rezultatem funkcji fizycznych organów i nie wymagają nadnaturalnych substancji zwanych duszą (soul).

3 3. Metoda współdziałania boga z ludźmi przy pomocy cudów nie posiada żadnego potwierdzającego ją dowodu. 4. Teza stworzenia świata cudem z pogwałceniem praw fizyki nie jest potrzebna, bo mamy bardziej realną hipotezę w której prawa natury nie są pogwałcone i istniejące dane dotyczące wszechświata wspierają tę hipotezę. 5. Biorąc pod uwagę fizyczne właściwości świata i jego olbrzymi rozmiar musimy zgodzić się z konkluzją, że świat nie został stworzony dla ludzi. Wszechświat zawiera tylko 4% masy w formie galaktyk. Tylko jedna cząstka materii na miliard jest częścią galaktyk. Reszta jest w formie chaotycznej masy wypełniającej kosmiczną przestrzeń 6. Nie ma żadnego doświadczalnego dowodu na to, że bóg porozumiewa się z kilkoma osobami i przekazuje im informacje dla reszty ludzkości. 7. Wiemy z praktycznego doświadczenia ze ludzie sami ustalają normy postępowania. Ludzki mózg jest ostatecznym arbitrem decydującym co jest złe a co dobre. Nic go nie zastąpi. 8. Istnienie cierpienia i zła na świecie przeczy temu, że bóg jest dobry, wszechwiedzący i wszechmocny. W końcu rozdziału Stenger pisze, że gdyby istniał bóg jaki jest opisany przez trzy monoteistyczne religie to byłaby tylko jedna uniwersalna religia a nie setki wzajemnie sprzecznych wiar. Ostatni rozdział dziesiąty nosi tytuł Living in the godless universe (Życie w bezbożnym wszechświecie). Pierwsze ludzkie wierzenia sięgają okresu przed cywilizacjami. Trzy monoteizmy powstały w okresie kiedy tworzyły się już miasta i istniało pojecie króla. Opisany w nich bóg jest niewidocznym wszechmocnym królem.

4 Voltaire powiedział ze gdyby bóg nie istniał to byłoby potrzebne, aby go wynaleźć. Jest to zgodne z poglądem, że religia jest potrzebna do funkcjonowania społeczeństw. Historia jednak pokazuje, że wpływ religii nie wykluczył braku niemoralnego postępowania i barbarzyństwa w ludzkich stosunkach. Empiryczne dane statystyczne pokazują, że kraje najmniej religijne mają niższą liczbę zabójstw i przestępstw niż kraje z silnym wpływem religii. Bliski Wschód z silnym wpływem religii jest nękany od wieków wojnami i ludzkimi konfliktami. Tak zwana Ziemia Święta jest miejscem ciągłego przelewu krwi. Z kolei archeolog Pascal Boyer proponował tezę, że ludzie mają tendencję do interpretacji życiowych zjawisk tak, że mają one cel pomimo tego, że w dużym stopniu to co się dzieje jest przypadkowe i nie ma faktycznego celu lub wyjaśnienia. Jeśli ta teza jest prawdziwa to religia ma korzenie w ewolucji ponieważ służy do lepszej szansy na wytłumaczenie życia i przetrwanie (survival). Wiele wierzących ludzi uważa, że bez boga ich życie nie miało by sensu. Tu można zacytować filozofa Karla Nielsena: Człowiek który twierdzi, że bez boga życie nie ma sensu, jest jak zepsute dziecko nie widzące innego człowieka potrzebującego współczucia. Ważnym elementem dwóch największych religii na świecie chrześcijaństwa i islamu jest obietnica życia po śmierci. Idea życia wiecznego powstała wtedy, kiedy człowiek zdał sobie sprawę z tego, że życie ma koniec. Niestety, pisze Stenger, nauka nie potwierdza żadnym dowodem, że człowiek ma nieśmiertelną duszę, która przetrwa po śmierci. Wiemy na pewno, że nasz intelekt i uczucia są funkcją mózgu, który nie

5 może funkcjonować po śmierci. Nauka i technologia oddały wielka przysługę ludzkości nie tylko przedłużając życie, ale umożliwiając lepsze warunki życia. Poza tą materialną rzeczywistością nie ma najmniejszego dowodu na to, że istnieje dusza, boski ojciec i reszta pomysłów starożytnych przodków. Wiele ludzi uważa, że religia daje im motywację do bycia dobrymi dla innych. Świecka literatura, poezja i muzyka dają jednak lepszą motywację, bo popartą rzeczywistością a nie złudną obietnicą nagrody nie mającą na swoją obronę żadnego dowodu. Większość ludzi nawet wykształconych uważa naukę za emocjonalnie chłodny przedmiot. Tymczasem nauka jest niezwykle podniecającą i inspirująca emocjonalnie i intelektualnie. Mówił o tym w 1980 roku amerykański astronom Carl Sagan w swojej telewizyjnej serii programu zwanego Kosmos. Obecnie jego kontynuatorami są między innymi Ryszard Dawkins i Lawrence Krauss, którzy podkreślają piękno nauki i racjonalnego poznania świata. W jednym ze swoich wykładów Ryszard Dawkins mówi nam, że jesteśmy wielkimi szczęściarzami, bo mieliśmy szanse żyć. Ta szanse musimy wykorzystać aby pod koniec życia moc powiedzieć: Spędziłem życie godnie dla siebie i dla innych. Dzięki mnie ten świat będzie nieco lepszy. Dotknąłem pozytywnie życia innych ludzi bezpośrednio lub przez moją pracę. W odróżnieniu od inspiracji, którą daje nauka, zbyt intensywna wiara prowadzi do psychicznych schorzeń ponieważ wierzący nie są pewni swojego losu i cierpią na poczucie wiecznej winy. Stenger kończy książkę komentarzem o buddyzmie, który poleca osiągniecie stanu nirwany przez wyzbycie się wszystkich pożądań (desires).

6 Ostatnie zdanie Stengera: Zamiast stanu nicości nirwany wolę radość życia przynajmniej na kilka następnych lat. Autor eseju zgadza się z Stengerem w tej sprawie. Sztuka życia to umiejętność znalezienia celu i sensu teraz i tutaj. Jean Paul Sartre miał rację, kiedy pisał że znalezienie sensu w życiu jest naszym najtrudniejszym i najcenniejszym zadaniem. Od tego zadania nie ma ucieczki. Nic nie usprawiedliwia nieszukania go.

Podobne dokumenty

Istnienie super naturalnych istot

Istnienie super naturalnych istot Victor Stenger(1935-2014) był wybitnym amerykańskim naukowcem łączącym znajomość współczesnej fizyki oraz zainteresowania filozofią. Był profesorem na Uniwersytecie Hawaje oraz Colorado. Spośród kilkunastu