Wymagania edukacyjne język polski - Klasa IV

Transkrypt

1 Przedmiotem oceny z języka polskiego są: Wymagania edukacyjne język polski - Klasa IV 1.Wiadomości i umiejętności zdobywane przez ucznia w procesie nauczania. 2. Rozumienie i umiejętność interpretacji faktów. 3. Poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna wypowiedzi. 4. Znajomość lektur szkolnych. 5. Przygotowanie do lekcji. 6. Aktywność ucznia na lekcji i w pracy pozalekcyjnej. 7. Prezentowana przez ucznia postawa. Sposobem kontroli wiedzy i umiejętności zdobytych przez uczniów w procesie nauczania są oceny (skalę ocen reguluje wewnątrzszkolny system oceniania): sprawdzianów, kartkówek, odpowiedzi ustnej, zadań wykonywanych w klasie( indywidualnie i w grupie), zadań domowych, wygłaszania tekstów z pamięci, czytania, wypracowań, dodatkowych prac, udziału w konkursach. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami : I.W zakresie kształcenia literackiego i kulturowego: rozpoznaje fikcję artystyczną; wskazuje cechy baśni, legendy, komiksu i opowiadania; zna i rozpoznaje w tekście literackim: epitet, porównanie, przenośnię i określa ich funkcje; opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i dostrzega ich wzajemną zależność; odróżnia dialog od monologu; wyjaśnia, kim jest podmiot liryczny, narrator, bohater; wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych oraz określa ich cechy; określa tematykę utworu oraz wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; objaśnia znaczenia dosłowne i niedosłowne tekstu; przedstawia swoje odczytanie utworu i je uzasadnia; wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach; wskazuje wartości w utworze. II W zakresie odbioru tekstów kultury. Uczeń: odnosi treści tekstów kultury do własnego doświadczenia; świadomie i z uwagą odbiera koncerty, spektakle, programy radiowe i telewizyjne oraz filmy dla dzieci

2 I II. W zakresie kształcenia językowego: rozpoznaje w wypowiedziach części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknienie); odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych; rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu i rodzaju gramatycznego odpowiednio rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika oraz określa ich funkcje w wypowiedzi; stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; rozpoznaje funkcje składniowe wyrazów używanych w wypowiedzeniach (podmiot, orzeczenie, grupa podmiotu, grupa orzeczenia); rozpoznaje typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe rozumie ich funkcje i je stosuje; przekształca konstrukcje składniowe, np. zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, zdania w równoważniki zdań i odwrotnie. IV W zakresie zróżnicowania języka. Uczeń:) wskazuje główne cechy języka mówionego i języka pisanego; posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej. V W zakresie komunikacji językowej i kultury języka. Uczeń: identyfikuje tekst jako komunikat;) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi; rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikacji (np. gest, mimika, postawa ciała); zna i stosuje zasady akcentowania wyrazów. VI W zakresie ortografii i interpunkcji. Uczeń: pisze poprawnie pod względem ortograficznym, stosuje reguły pisowni; poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu. VII W zakresie tworzenia wypowiedzi. Uczeń: uczestniczy w rozmowie; tworzy logiczną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi. Tworzy spójne wypowiedzi ustne i pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, list; wygłasza tekst z pamięci; tworzy plan odtwórczy i twórczy tekstu; rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. , SMS) i odpowiednio się nimi posługuje zachowując zasady etykiety; tworzy opowiadania twórcze związane z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji; VIII W zakresie samokształcenia: korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje; ) korzysta ze słowników, w tym: ortograficznego, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych; zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych (np. w bibliotekach szkolnych oraz on-line). Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, jest samodzielny, potrafi zastosować zdobytą wiedzę. I.W zakresie kształcenia literackiego i kulturowego: rozpoznaje fikcję artystyczną; wskazuje cechy baśni, legendy, komiksu i opowiadania; zna i rozpoznaje w tekście literackim: epitet, porównanie, przenośnię i określa ich funkcje; opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala

3 kolejność zdarzeń i dostrzega ich wzajemną zależność; odróżnia dialog od monologu; wyjaśnia, kim jest podmiot liryczny, narrator, bohater; wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych oraz określa ich cechy; określa tematykę utworu oraz wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; objaśnia znaczenia dosłowne i niedosłowne tekstu; przedstawia swoje odczytanie utworu i je uzasadnia; wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach. II W zakresie odbioru tekstów kultury. Uczeń: odnosi treści tekstów kultury do własnego doświadczenia; świadomie i z uwagą odbiera koncerty, spektakle, programy radiowe i telewizyjne oraz filmy dla dzieci I II. W zakresie kształcenia językowego: rozpoznaje w wypowiedziach części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknienie); odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych; rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu i rodzaju gramatycznego odpowiednio rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika oraz określa ich funkcje w wypowiedzi; stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; rozpoznaje funkcje składniowe wyrazów używanych w wypowiedzeniach (podmiot, orzeczenie, grupa podmiotu, grupa orzeczenia); rozpoznaje typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe rozumie ich funkcje i je stosuje; przekształca konstrukcje składniowe, np. zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, zdania w równoważniki zdań i odwrotnie. IV W zakresie zróżnicowania języka. Uczeń:) wskazuje główne cechy języka mówionego i języka pisanego; posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej. V W zakresie komunikacji językowej i kultury języka. Uczeń: identyfikuje tekst jako komunikat; identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi; rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikacji (np. gest, mimika, postawa ciała); zna i stosuje zasady akcentowania wyrazów. VI W zakresie ortografii i interpunkcji. Uczeń: pisze poprawnie pod względem ortograficznym, stosuje reguły pisowni; poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu. VII W zakresie tworzenia wypowiedzi. Uczeń: uczestniczy w rozmowie; tworzy logiczną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi. Tworzy spójne wypowiedzi ustne i pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, list; wygłasza tekst z pamięci; tworzy plan odtwórczy i twórczy tekstu; rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. , SMS) i odpowiednio się nimi posługuje zachowując zasady etykiety; tworzy opowiadania twórcze związane z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji;

4 VIII W zakresie samokształcenia: korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje; ) korzysta ze słowników, w tym: ortograficznego, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych; zna i stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych (np. w bibliotekach szkolnych oraz on-line). Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności zdobyte w procesie nauczania. I.W zakresie kształcenia literackiego i kulturowego: rozpoznaje fikcję artystyczną; wskazuje cechy baśni, legendy, komiksu i opowiadania; zna i rozpoznaje w tekście literackim: epitet, porównanie, przenośnię i określa ich funkcje; opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i dostrzega ich wzajemną zależność; odróżnia dialog od monologu; wyjaśnia, kim jest podmiot liryczny, narrator, bohater; wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych oraz określa ich cechy; określa tematykę utworu oraz wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; objaśnia znaczenia dosłowne i niedosłowne tekstu; przedstawia swoje odczytanie utworu i je uzasadnia; wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach. II. W zakresie kształcenia językowego: rozpoznaje w wypowiedziach części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknienie); odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych; rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu i rodzaju gramatycznego odpowiednio rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika oraz określa ich funkcje w wypowiedzi; stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; rozpoznaje funkcje składniowe wyrazów używanych w wypowiedzeniach (podmiot, orzeczenie, grupa podmiotu, grupa orzeczenia); rozpoznaje typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe rozumie ich funkcje i je stosuje; przekształca konstrukcje składniowe, np. zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, zdania w równoważniki zdań i odwrotnie III W zakresie tworzenia wypowiedzi. Uczeń: uczestniczy w rozmowie; tworzy logiczną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi. Tworzy spójne wypowiedzi ustne i pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, list; wygłasza tekst z pamięci; tworzy plan odtwórczy i twórczy tekstu; rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. , SMS) i odpowiednio się nimi posługuje zachowując zasady etykiety; tworzy opowiadania twórcze związane z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne o średnim poziomie trudności. I.W zakresie kształcenia literackiego i kulturowego:; wskazuje cechy baśni, legendy, komiksu i opowiadania; zna i rozpoznaje w tekście literackim: epitet, porównanie, przenośnię ; opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń; odróżnia dialog od

5 monologu; wie kim jest podmiot liryczny, narrator, bohater; wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych ; określa tematykę utworu oraz wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; przedstawia swoje odczytanie utworu ; wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach. II. W zakresie kształcenia językowego: zna części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknienie); odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych; rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu i rodzaju gramatycznego odpowiednio rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika ; stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; rozpoznaje (podmiot, orzeczenie, grupa podmiotu, grupa orzeczenia); rozpoznaje typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe. III W zakresie tworzenia wypowiedzi. Uczeń: tworzy uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi. Tworzy wypowiedzi ustne i pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, list; wygłasza tekst z pamięci; tworzy plan odtwórczy tekstu; rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. , SMS) i odpowiednio się nimi posługuje, zachowując zasady etykiety; tworzy opowiadania związane z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności. I.W zakresie kształcenia literackiego i kulturowego:; wie co to baśń, legenda, komiks, epitet, porównanie, przenośnia ; opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń; odróżnia dialog od monologu; wie kim jest podmiot liryczny, narrator, bohater; wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych ; określa tematykę utworu oraz wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; przedstawia swoje odczytanie utworu ; wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach. II. W zakresie kształcenia językowego: rozpoznaje części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknienie); rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu i rodzaju gramatycznego odpowiednio rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika ; stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych; rozpoznaje (podmiot, orzeczenie, grupa podmiotu, grupa orzeczenia); rozpoznaje typy wypowiedzeń: zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe. III W zakresie tworzenia wypowiedzi. Uczeń: tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi. Tworzy wypowiedzi ustne i pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, list; wygłasza tekst z pamięci; tworzy plan

6 odtwórczy tekstu; rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. , SMS) ; tworzy opowiadania związane z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie potrafi wykonać zadania o niewielkim poziomie trudności. I.W zakresie kształcenia literackiego i kulturowego: nie wie co to baśń, legenda, komiks, epitet, porównanie, przenośnia ; nie opowiada o wydarzeniach fabuły oraz nie ustala kolejności zdarzeń; nie odróżnia dialogu od monologu; nie wie kim jest podmiot liryczny, narrator, bohater; nie wskazuje w utworze bohaterów głównych i drugoplanowych ; nie określa tematyki utworu oraz wrażeń, jakie wzbudza w nim czytany tekst; II. W zakresie kształcenia językowego: nie rozpoznaje części mowy (czasownika, rzeczownika, przymiotnika, przysłówka, liczebnika, zaimka, przyimka, spójnika, partykuły, wykrzyknienia); nie rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu i rodzaju gramatycznego odpowiednio rzeczownika, przymiotnika, liczebnika i czasownika ; nie umie stosować poprawnych form gramatycznych wyrazów odmiennych; nie rozpoznaje części zdania (podmiot, orzeczenie, grupa podmiotu, grupa orzeczenia); nie rozpoznaje typów wypowiedzeń: zdanie pojedyncze i złożone, równoważniki zdań, wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe. III W zakresie tworzenia wypowiedzi. Uczeń: Nie tworzy wypowiedzi ustnej i pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie, opis, list; nie wygłasza tekstu z pamięci; nie tworzy opowiadania związanego z treścią utworu, np. dalsze losy bohatera, komponowanie początku i zakończenia na podstawie fragmentu tekstu lub na podstawie ilustracji. Opracowała: Donata Hechmann

7 JĘZYK POLSKI -WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA V Uczniów obowiązują wiadomości i umiejętności nabyte w klasie IV (ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych) OCENA CELUJĄCA Wiedza ucznia znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Doskonale opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o dużym stopniu trudności. Czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, potrafi analizować i interpretować je w sposób pogłębiony i wnikliwy, posługując się terminologią z podstawy programowej. Posługuje się bogatym i różnorodnym słownictwem oraz poprawnym językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie. Aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Z powodzeniem bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim. Tworzy wypowiedzi pisemne zgodnie z wyznacznikami gatunkowymi, poprawne pod względem kompozycji, spójności językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym. Wzorowo wykonuje prace domowe i zadania dodatkowe. Odznacza się samodzielnością i dojrzałością sądów. Współpracuje w zespole, podejmuje działania mające na celu sprawną realizację zadań. Wykorzystuje wiedzę, umiejętności i zdolności twórcze przy odbiorze i analizie tekstów oraz tworzeniu wypowiedzi. Interpretuje głosowo utwory poetyckie. Przygotowuje adaptację sceniczną. Przygotowuje i prezentuje portfolio lub prezentację multimedialną. Posiada umiejętności z zakresu nauki o języku wyższe niż przewidywane w programie nauczania klasy V. OCENA BARDZO DOBRA Uczeń opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o znacznym stopniu trudności. Zazwyczaj aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim. Wykonuje prace domowe, często angażuje się w zadania dodatkowe. Kształcenie literackie i językowe Wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym. Doskonale potrafi posługiwać się formami wypowiedzi poznanymi w klasie IV (opowiadanie twórcze i odtwórcze, opis wyglądu przedmiotu i postaci, dialog, list, kartka pocztowa, zaproszenie, życzenia, odmowa, przeprosiny, powitanie, przepis, ogłoszenie, zawiadomienie, podziękowanie, pamiętnik, notatka w postaci schematu) i w klasie V (gratulacje, plan odtwórczy ramowy i szczegółowy, instrukcja, opis krajobrazu lub dzieła sztuki) Zachowuje trójdzielną kompozycję opowiadania.

8 Dba o prawidłowy układ graficzny wypowiedzi pisemnej akapity. Redaguje opowiadanie z dialogiem. Redaguje twórcze opowiadanie z cechami charakterystycznymi dla mitu. Objaśnia morał wypływający z bajki. Wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego tekstu. Samodzielnie sporządza plan odtwórczy (ramowy i szczegółowy) tekstu literackiego i kompozycyjny własnej wypowiedzi. Nazywa cechy bohatera i przywołuje czyny, zachowania, które o tym świadczą. Potrafi nazywać stany psychiczne i ich przejawy. Ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie się nim posługuje. Samodzielnie i sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym, języka polskiego i wyrazów bliskoznacznych. Analizuje utwór poetycki, wskazując elementy poznane w klasie IV (epitety, porównania, wyrazy dźwiękonaśladowcze, uosobienia, kontrast, wersy, rymy, osobę mówiącą w wierszu) i w V (przenośnia, wątek, wiersz nierymowany ). Czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, potrafi analizować je samodzielnie, podejmuje próby interpretacji. Fleksja i składnia Biegle rozróżnia części mowy poznane w klasie IV i V. Łączy przymiotnik z rzeczownikiem, odmienia i określa przypadek, liczbę i rodzaj. Określa rolę przyimków w zdaniu. Podaje poprawne formy liczebników. Klasyfikuje rodzaje wypowiedzeń, podaje ich przykłady. Nazywa części zdania, wskazuje sposób ich wyrażenia. Buduje zdania złożone podrzędnie i współrzędnie. Układa zdanie pojedyncze rozwinięte według podanego wzoru (trudniejsze przykłady). Fonetyka Omawia zależność brzmienia głosu od ruchów i pozycji narządów mowy. Podaje wszystkie zasady akcentowania wyrazów w języku polskim omawiane na lekcjach. Ortografia i interpunkcja Poprawnie zapisuje wyrazy z i, j po spółgłoskach. Prawidłowo stosuje przecinki w zdaniu złożonym. OCENA DOBRA Kształcenie literackie i językowe Czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania. Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo - stylistyczne, logiczne i ortograficzne. Samodzielnie poprawia błędy wskazane przez nauczyciela. Potrafi posługiwać się formami wypowiedzi poznanymi w klasie V W wypowiedziach próbuje oceniać i wartościować problemy, zjawiska dotyczące języka, literatury oraz kultury. Nazywa cechy gatunkowe mitu i bajki. Poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy fragmentów lektury. Poprawnie posługuje się formami wypowiedzi poznanymi w klasie IV. Fleksja i składnia Określa formę gramatyczną czasowników. Stosuje w zdaniu czasownik w formie osobowej i nieosobowej. Poprawnie odmienia czasownik typu: umiem, rozumiem, idę. Uzasadnia pisownię rzeczownika, odwołując się do odmiany.

9 W zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe, określa ich rolę. Tworzy przysłówki od przymiotników, stosuje je w zdaniach i określa ich rolę. Określa formę gramatyczną przymiotnika z rzeczownikiem. Określa przypadek liczebnika i rzeczownika. Zastępuje słowem liczebniki podane cyfrą i odwrotnie. Stosuje w zdaniu liczebnik zbiorowy w odpowiednim przypadku. Przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie. Przedstawia za pomocą wykresu budowę zdania pojedynczego rozwiniętego (na łatwych przykładach). Rozpoznaje i nazywa określenia rzeczownika i czasownika w zdaniu. Przekształca zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie. Układa zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie. Fonetyka Określa cechy głoski. Poprawnie akcentuje wyrazy na 3. i 4. sylabie od końca. Ortografia i interpunkcja Stara się poprawnie zapisywać wyrazy z i, j po spółgłoskach i samogłoskach. Poprawnie zapisuje cząstki -bym, -byś, -by (w czasownikach) Prawidłowo zapisuje nie z czasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem, liczebnikiem. OCENA DOSTATECZNA Kształcenie literackie i językowe W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnej budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii. W miarę samodzielnie potrafi posługiwać się formami wypowiedzi poznanymi w klasie V. Opanował technikę poprawnego czytania i doskonali ją pod względem dykcji, intonacji, akcentowania. Poprawia błędy wskazane przez nauczyciela przy pomocy słownika ortograficznego. Wskazuje elementy świata przedstawionego w utworze (miejsce i czas akcji, bohaterów, wydarzenia). Odróżnia zdarzenia i postacie fantastyczne od realistycznych w poznanych utworach. W utworze lirycznym wskazuje epitety, porównania, wyrazy dźwiękonaśladowcze, uosobienia, kontrast. W miarę samodzielnie posługuje się formami wypowiedzi poznanymi w klasie IV. Fleksja i składnia Tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej (i odwrotnie). Określa formę fleksyjną rzeczowników. Odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki. Rozpoznaje rzeczownik w roli podmiotu. Rozpoznaje czasownik w roli orzeczenia. Łączy przymiotnik z rzeczownikiem i odmienia przez przypadki. Rozpoznaje w zdaniu liczebnik. Rozróżnia zdanie i równoważnik zdania. Podaje przykłady typów zdań. Łączy w zespoły składniowe wyrazy tworzące zdanie. Wpisuje zdanie w podany wykres (prostsze przykłady). Z podanych zdań pojedynczych tworzy zdanie złożone. Fonetyka Odróżnia samogłoski od spółgłosek. Rozróżnia rodzaje głosek. Dzieli wyraz na sylaby.

10 Poprawnie akcentuje wyrazy na 2. sylabie od końca. Ortografia i interpunkcja Poprawnie zapisuje nie z czasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem, liczebnikiem (bez wyjątków). Poprawnie zapisuje liczebniki. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Otrzymuje ją uczeń, którego zasób wiedzy i umiejętności pozwala na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadania o niewielkim stopniu trudności. Kształcenie literackie i kulturowe Technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez ucznia analizowanego zagadnienia. Błędy językowo - stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełniane w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki uczeń włożył w ich napisanie. Fleksja i składnia Rozróżnia części mowy. Wskazuje podmiot, orzeczenia i określenia. Odmienia przez przypadki rzeczownik w prostej odmianie. Odmienia czasownik przez osoby, liczby, czasy, rodzaje. Odmienia przymiotnik przez przypadki. Potrafi wskazać zdanie, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone. Fonetyka Dzieli wyraz na głoski, litery i sylaby. Stara się poprawnie akcentować wyrazy na 2. sylabie od końca. Ortografia i interpunkcja Zna podstawowe zasady ortograficzne. Wstawia przecinek przed powtórzonym spójnikiem. OCENA NIEDOSTATECZNA Otrzymuje ją uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słownictwa, fonetyki, ortografii, w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową w klasie piątej. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania nawet w stopniu dopuszczającym. Wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych. Nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. Nie potrafi skorzystać ze słowników i encyklopedii.

11 JĘZYK POLSKI -WYMAGANIA KLASA VI Uczniów obowiązują wiadomości i umiejętności nabyte w klasach IV i V. (ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych) OCENA CELUJĄCA Otrzymuje ją uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania. Proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczające poza materiał programowy. Jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia. Nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości. Bierze udział w konkursach (literackich, ortograficznych, teatralnych lub innych); osiąga w nich sukcesy w szkole i poza szkołą. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych. Prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. OCENA BARDZO DOBRA Kształcenie literackie i językowe Wypowiedzi ustne i pisemne są poprawne pod względem stylistyczno -- językowym, merytorycznym i logicznym. Potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie. Biegle posługuje się słownikami i encyklopedią. Samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy. Bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, dziennik, list oficjalny, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki; określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie. Opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki. Formułuje przesłanie wiersza, popierając wypowiedzi odpowiednim cytatem. Określa funkcję środków artystycznych poznanych w klasie IV i V. Ten sam tekst potrafi przedstawić w formie streszczenia lub opowiadania. Redaguje list do postaci literackiej, list otwarty do konkretnego adresata. Bezbłędnie pisze sprawozdanie ze spaceru, wycieczki, a w pracy poświęconej oglądanemu filmowi lub spektaklowi teatralnemu, podejmuje próby recenzji. Redaguje artykuł prasowy na podany temat. Rozumie i poprawnie posługuje się terminami z zakresu epiki, liryki, dramatu, nowych gatunków literackich (ballada, odmiany powieści, bajka). Redaguje notatkę lub wniosek z dyskusji. Projektuje folder reklamowy. Wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych. Składnia i fleksja Potrafi wyjaśnić, od czego zależą formy odmiany rzeczownika. Odmienia zaimki. Wskazuje ich funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczownych. Biegle stopniuje przymiotniki i przysłówki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie nie z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym.

12 Rozpoznaje różne typy liczebników, określa ich formy gramatyczne i funkcję w zdaniu; potrafi uzasadnić użycie danego typu liczebnika; odmienia trudniejsze liczebniki złożone. Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki). Omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia. Przeprowadza klasyfikację wypowiedzeń, w tym zdań złożonych współrzędnie, rysuje ich wykresy. Słowotwórstwo Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodzących od wyrażeń przyimkowych i od czasowników. Wskazuje przyrostek lub przedrostek jako formant w jednym wyrazie i jako składnik podstawy słowotwórczej w innym. Podaje przykłady wyrażeń z obocznymi tematami słowotwórczymi. Tworzy wyrazy za pomocą różnych formantów. Ortografia i interpunkcja Poprawnie stosuje wszystkie znaki interpunkcyjne w wypowiedziach. Poprawnie zapisuje przedrostki np. roz-, bez-, wz-. OCENA DOBRA Kształcenie literackie i językowe Czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania. Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy ortograficzne, interpunkcyjne. Potrafi posługiwać się poznanymi formami wypowiedzi (przede wszystkim: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami opisu; charakterystyka z pogłębioną oceną postaci; sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu; list oficjalny). Dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego. Poprawnie pisze plan ramowy i szczegółowy. Potrafi odróżnić tekst beletrystyczny od popularnonaukowego. Wskazuje podane środki stylistyczne w wierszu. Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. Fleksja i składnia Poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki; wie, czemu służy stopniowanie. Podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony. Zastępuje różne części mowy odpowiednimi zaimkami. Na konkretnych przykładach omawia sposoby wyrażenia orzeczenia i podmiotu. Podaje przykłady zdań złożonych współrzędnie (łączenie bezspójnikowe i za pomocą spójników). Słowotwórstwo Od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych, będących różnymi częściami mowy. Rozpoznaje wyraz pochodny, który może być podstawowym dla innego wyrazu. Tworzy wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika. Wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa. Ortografia i interpunkcja Poprawnie zapisuje wyrazy z i, j po spółgłoskach.

13 OCENA DOSTATECZNA Kształcenie literackie i językowe W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, stosowania poznanego słownictwa i ortografii. W miarę samodzielnie potrafi posługiwać się poznanymi formami wypowiedzi (przede wszystkim: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami opisu; charakterystyka; sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu; kwestionariusz osobowy). Jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. Zna odmiany powieści. Wie, co to jest bajka. Umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego. Odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu. Zna środki artystyczne poznane w klasie IV i V. Poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat. Fleksja i składnia Wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej; określa formę fleksyjną czasowników. Określa funkcję czasowników w zdaniu. Odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki, wskazuje tematy oboczne. Rozpoznaje w zdaniu zaimki, przyimki, przymiotniki i liczebniki; potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym. Stopniuje przymiotniki. Rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe. Na łatwych przykładach omawia sposób wyrażenia podmiotów. Rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe. Nazywa w zdaniu części zdania (na prostszych przykładach). Układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych. Wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie. Słowotwórstwo Rozróżnia zdrobnienia. Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu, wskazuje podstawę słowotwórczą i formant. Nazywa typy formantów. Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. Ortografia i interpunkcja Poprawnie zapisuje liczebniki. Stosuje poprawny zapis nie z różnymi częściami mowy. Przenosi wyrazy zawierające przedrostek. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę tę otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności. Kształcenie literackie i językowe Jego technika czytania pozwala na zrozumienie tekstu. Wypowiedzi ustne świadczą o zrozumieniu analizowanego przez niego zagadnienia. W wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie.

14 Stopień opanowania przez niego wiadomości pozwala na wykonanie zadań typowych, o niewielkim stopniu trudności, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela. Fleksja i składnia Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostszych przykładach). Odróżnia zdania pojedyncze od złożonych i próbuje określać ich rodzaj. Łączy wyrazy w zespoły składniowe. Wymienia rodzaje zaimków i liczebników. Słowotwórstwo Zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych. Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu o przejrzystej budowie wskazuje podstawę słowotwórczą i formant. Nazywa typy formantów. Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. Ortografia i interpunkcja Zna podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne. OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę tę otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji, składni, słownictwa, frazeologii, redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego przewidzianych podstawą programową. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania w sposób zadowalający. Jego wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, interpunkcyjnych. Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.

15 KRYTERIA OGÓLNE Zakres WYMAGANIA KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZONE DOPEŁNIAJĄCE (ocena: (ocena: dostateczny) (ocena: dobry) (ocena: bardzo dopuszczający) dobry) UCZEŃ: KSZTAŁCENIE LITERACKIE I KULTUROWE klasyfikuje czytany utwór jako należący do epiki, liryki lub dramatu, zna podstawowe pojęcia związane z utworami epickimi, lirycznymi i dramatycznymi, wie, że istnieją gatunki literackie (w tym: pamiętnik, komedia, fraszka, tren, ballada, epopeja), odróżnia je od rodzajów literackich, wie, że język utworu literackiego cechuje się obecnością różnych środków stylistycznych, zauważa związek problematyki utworów literackich z życiem i uniwersalnymi wartościami, wiąże czytany utwór ze wskazanym przez nauczyciela kontekstem, wymienia elementy warstwy przedstawieniowej dzieła sztuki, wyszukuje w wskazuje podstawowe cechy tekstów epickich, lirycznych i dramatycznych, odnajduje je w czytanych utworach, stara się posługiwać terminologią związaną z utworami epickimi, lirycznymi i dramatycznymi, stara się posługiwać nazwami gatunków literackich, wskazuje utwory należące do tych gatunków, wyszukuje w tekście literackim użytych środków językowych, stara się je nazwać, wskazuje związek problematyki utworów literackich z życiem, opisuje wartości, do których odwołuje się utwór, zapoznaje się ze wskazanym przez nauczyciela kontekstem utworu, stara się powiązać utwór ze swoją wiedzą na temat historii i kultury, określa cechy charakterystyczne rodzajów literackich, wskazuje je w czytanych utworach, posługuje się terminologią związaną z analizą utworów epickich, lirycznych i dramatycznych, wymienia cechy gatunkowe omawianych utworów, nazywa gatunki, rozpoznaje w tekście literackim użyte środki językowe (w tym: eufemizm, porównanie homeryckie, inwokację, symbol, alegorię), próbuje określić ich funkcję, zauważa wartości estetyczne poznawanych utworów, określa problematykę egzystencjalną tekstów, nazywa wartości wyjaśnia różnice między poszczególnymi rodzajami, omawia cechy utworów synkretycznych, poprawnie posługuje się terminologią związaną z analizą i interpretacją utworów epickich, lirycznych i dramatycznych, poprawnie posługuje się nazwami gatunków, omawia cechy gatunkowe czytanych utworów, wskazuje funkcję użytych w tekście literackim środków językowych oraz określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich, poddaje refleksji problematykę egzystencjalną w poznawanych tekstach, hierarchizuje wartości, do których odwołuje się utwór,

16 tekście wskazane informacje, stara się porządkować zgromadzony materiał, czyta fragmenty tekstów publicystycznych i popularnonaukowych, rozpoznaje wskazany przez nauczyciela tekst jako artykuł prasowy, zauważa we wskazanych przez nauczyciela tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków kulturowych komentuje warstwę przedstawieniową dzieła sztuki, zwraca uwagę na wartość estetyczną tekstów kultury, wyszukuje w tekście informacje różnego typu, cytuje fragmenty tekstu, klasyfikuje poznawany tekst jako literacki, publicystyczny lub popularnonaukowy, rozpoznaje gatunki dziennikarskie (w tym: wywiad i artykuł), znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków kulturowych uniwersalne, do których odwołuje się utwór, odczytuje utwór, wykorzystując wybrane konteksty oraz elementy wiedzy o historii i kulturze, rozpoznaje znaczenia naddane dzieła sztuki, wskazuje elementy symboliczne, rozpoznaje wartość estetyczną tekstów kultury, wydobywa i porządkuje istotne informacje w zależności od ich funkcji w przekazie, wyszukuje i porządkuje cytaty, wskazuje różnice między literaturą piękną a innymi rodzajami piśmiennictwa, zna podstawowe cechy gatunków dziennikarskich (wywiad, artykuł), znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej interpretuje utwór, wykorzystując potrzebne konteksty oraz elementy wiedzy o historii i kulturze, wyjaśnia rolę środków języka malarskiego w tworzeniu znaczeń obrazu, interpretuje dzieło sztuki, określa wartości estetyczne tekstów kultury, twórczo wykorzystuje informacje z tekstu we własnej pracy, funkcjonalnie włącza cytaty do określa funkcje literatury pięknej, literatury popularnonaukowej i publicystyki, samodzielnie określa cechy gatunków dziennikarskich (wywiad, artykuł), analizuje zauważone w tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków kulturowych, opisuje sposób nawiązania do nich

17 nawiązania do tradycyjnych wątków kulturowych KSZTAŁCENIE JĘZYKOWE komunikuje się z innymi w sposób werbalny i niewerbalny, zauważa różnice między wymową a pisownią wyrazów, poprawnie akcentuje wyrazy ze stałym akcentem, rozpoznaje wyrazy podstawowe i pochodne, rodzinę wyrazów, tworzy wyrazy pochodne według wzoru, rozróżnia odmienne i nieodmienne części mowy, w tym imiesłowy, tworzy według wzoru imiesłowowy równoważnik zdania, zna podstawowe skróty i skrótowce, używa ich w stara się dostosować styl do tworzonej stosuje podstawowe zasady etykiety językowej, nie popełnia błędów zakłócających komunikację językową, stara się pisać poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym świadomie używa języka jako narzędzia komunikowania się, poprawnie zapisuje wyrazy, w których występują różnice między wymową a pisownią, poprawnie akcentuje większość wyrazów, dzieli proste wyrazy na podstawę słowotwórczą i formant, rozpoznaje wyrazy pokrewne, rozpoznaje rodzaje imiesłowów, tworzy imiesłowowy równoważnik zdania, podaje znaczenie powszechnie używanych skrótów i skrótowców, poprawnie ich używa, zauważa zróżnicowanie stylistyczne dostosowuje styl do formy stosuje zasady etykiety językowej, pisze zgodnie z podstawowymi normami rozumie znaczenie języka w procesie komunikacji, poprawnie stosuje różne sposoby zapisywania głosek, rozpoznaje podstawowe rodzaje zjawisk fonetycznych, poprawnie akcentuje wszystkie wyrazy, rozpoznaje i używa różne rodzaje formantów, poprawnie analizuje budowę słowotwórczą wyrazu, rozumie zasady tworzenia imiesłowów, przekształca imiesłowowy równoważnik zdania na zdanie złożone i odwrotnie, używa poprawnych form skrótów i skrótowców, rozpoznaje różne style, różnicuje stylistycznie swoje rozumie, na czym polega twórczy i sprawczy charakter działań językowych, rozumie zjawiska fonetyczne związane z różnicami między wymową a pisownią wyrazów, poprawnie akcentuje wszystkie wyrazy, stosuje w wypowiedzi odpowiednią intonację zdaniową, odróżnia rdzeń od podstawy słowotwórczej, tworzy rozbudowane rodziny wyrazów i analizuje strukturę wyrazów pochodnych, wyjaśnia zasady tworzenia i odmiany imiesłowów, poprawnie stosuje imiesłowowy równoważnik zdania i rozumie jego funkcje, określa funkcję skrótów i skrótowców, poprawnie ich używa, poprawnie używa różne style wypowiedzi i je

18 poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej świadomie stosuje w wypowiedziach zasady etykiety językowej, pisze zgodnie z normami poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej, stara się poprawiać błędy rozpoznaje, wyjaśnia zasady etykiety językowej, pisze poprawnie, zauważa popełnione błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne oraz dokonuje ich autokorekty TWORZENIE WYPOWIEDZI krótko wypowiada się ustnie na podany temat, stara się używać prostych środków retorycznych, z pomocą nauczyciela redaguje plan pisze według podanego wzoru, z pomocą nauczyciela, poznane formy w tym: recenzję, rozprawkę, przemówienie, wywiad stosuje akapity, formułuje prostą tezę, wyraża własne zdanie i stara się je uzasadnić, przedstawia rzeczowe argumenty w dyskusji na temat problemów znanych z codziennego życia, stara się podać przykłady ilustrujące argumenty, z pomocą nauczyciela podejmuje próby wypowiada się ustnie, zachowuje wewnętrzną logikę używa środków retorycznych, gromadzi materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia pisze plan pisze poznane formy w tym: recenzję, rozprawkę, przemówienie, wywiad, starając się zachować wyznaczniki gatunku, stosuje akapity zaznaczające trójdzielną budowę pracy, formułuje tezę, wie, czym jest hipoteza, wyraża i uzasadnia własne zdanie, używając prostej argumentacji, przedstawia rzeczowe i emocjonalne argumenty w wypowiada się ustnie, porządkując treść swojej wykorzystuje środki retoryczne, gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do stworzenia pracy, tworzy poprawnie plan pisze poznane formy w tym: recenzję, rozprawkę, przemówienie, wywiad, stosując odpowiednią dla danej formy kompozycję, stosuje akapity jako spójne całości myślowe, formułuje tezę i hipotezę, wyraża i uzasadnia własne zdanie, używając tworzy rozbudowaną wypowiedź na podany temat, zachowuje logikę, spójność i kompozycję funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne w celu oddziałania na odbiorcę, samodzielnie selekcjonuje i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do stworzenia pracy, tworzy szczegółowy plan samodzielnie pisze poznane formy w tym: recenzję, rozprawkę, przemówienie, wywiad, stosując odpowiednie zasady kompozycji i zachowując zasady spójności językowej, stosuje rytm

19 wnioskowania, rozpoznaje w tekstach reklamowych niektóre środki perswazji i manipulacji, zna i stosuje podstawowe zasady etyki podejmuje próby przekształceń tekstu cudzego (skraca, streszcza), formułuje pytania dotyczące warstwy przedstawieniowej utworu, głośno czyta i recytuje teksty, zachowując podstawowe zasady wymowy dyskusji na temat znanych mu z doświadczenia problemów, podaje przykłady ilustrujące argumenty, formułuje proste wnioski, rozpoznaje w tekstach reklamowych podstawowe środki perswazji i manipulacji, zna i stosuje podstawowe zasady etyki podejmuje samodzielne próby przekształceń tekstu cudzego (skraca, streszcza, rozbudowuje), formułuje pytania związane z dosłownymi znaczeniami utworu, głośno, płynnie czyta i recytuje teksty, przestrzega zasad intonacji zdaniowej właściwych argumentów, przedstawia argumenty w dyskusji dotyczącej tekstu literackiego, podaje odpowiednie przykłady ilustrujące argumenty, formułuje wnioski wynikające z argumentacji, rozpoznaje w tekstach reklamowych użyte środki perswazji i manipulacji, zna i stosuje podstawowe zasady etyki dokonuje przekształceń tekstu cudzego (skraca, streszcza, rozbudowuje), formułuje pytania związane z przenośnymi znaczeniami utworu, głośno czyta i recytuje teksty, dobierając odpowiednie tempo i intonację akapitowy, samodzielnie formułuje tezę i hipotezę, swobodnie wyraża i uzasadnia własne zdanie, używając różnorodnych argumentów, podaje celne i różnorodne przykłady ilustrujące argumenty, podsumowuje rozważania, samodzielnie formułuje wnioski, rozpoznaje w tekstach reklamowych środki perswazji i manipulacji, wskazuje ich funkcję, zna i stosuje podstawowe zasady etyki samodzielnie dokonuje przekształceń tekstu cudzego (skraca, streszcza, rozbudowuje), formułuje pytania problemowe dotyczące wszystkich składników utworu, interpretuje głosowo utwór

20 SAMOKSZTAŁCENIE korzysta, z poszanowaniem praw autorskich, z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, rozwija nawyk systematycznego uczenia się, uczestniczy w pracy grupowej, współpracuje z innymi w realizacji projektów edukacyjnych, uczestniczy w programowych wyjściach o charakterze kulturalnym korzysta, z poszanowaniem własności intelektualnej, z różnych źródeł informacji, uczy się systematycznie, uczestniczy w projektach edukacyjnych, podejmuje próby prezentowania przygotowanego materiału, rozwija umiejętność krytycznego myślenia, wyraża swoje zdanie, uczestniczy w wybranych wydarzeniach kulturalnych w swoim regionie korzysta z samodzielnie wybranych źródeł informacji, szanując cudzą własność intelektualną, rozwija swoje uzdolnienia i zainteresowania, stara się myśleć krytycznie, wyraża opinie, aktywnie realizuje projekty, prezentuje efekty pracy indywidualnej lub grupowej, uczestniczy w życiu kulturalnym swojego regionu pogłębia swoją wiedzę przedmiotową, korzystając rzetelnie, z poszanowaniem własności intelektualnej, z różnych źródeł informacji, rozwija nawyk krytycznego myślenia i formułowania opinii, bierze udział w konkursach, wykładach, pracach kół przedmiotowych itp. aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym swojego regionu Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające. Jego praca cechuje się samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i erudycji interdyscyplinarnej. Świadomie i funkcjonalnie posługuje się bogatym słownictwem terminologicznym. Samodzielnie analizuje i interpretuje teksty literatury pięknej, literatury faktu. Czyta, rozumie i wykorzystuje w swojej pracy teksty popularnonaukowe i naukowe. Potrafi analizować i interpretować dzieła malarskie z uwzględnieniem specyfiki środków języka malarskiego. Formułuje problemy, proponuje sposoby ich rozwiązania. Z zaangażowaniem podejmuje się realizacji projektów edukacyjnych, występuje w roli lidera grupy. Tworzy bezbłędne wypowiedzi ustne i pisemne. Odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, publikuje swoje teksty. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie wykonać, nawet z pomocą nauczyciela, zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak aktywności w dążeniu do zdobycia wiedzy i umiejętności wyklucza osiągnięcie nawet minimalnego postępu.

21 .