Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 1
|
|
- Kazimierz Matysiak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 1 Od tabletek do insuliny i od insuliny do tabletek w (mniej więcej) 80 dni jak szybko może się zmieniać leczenie cukrzycy dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak prof. UM w Łodzi Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Skróty: anty-gad przeciwciała przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego, BMI wskaźnik masy ciała, FT3 trijodotyronina, FT4 tyroksyna, HbA1c hemoglobina glikowana, ICA przeciwciała przeciwwyspowe, TSH hormon tyreotropowy, WHR (waist to hip ratio) wskaźnik talia biodra, WW wymiennik węglowodanowy Spośród ponad 2 milionów osób z rozpoznaną cukrzycą w Polsce 90% to osoby z cukrzycą typu 2. Ich leczenie zazwyczaj przebiega według dobrze znanego algorytmu (ryc. 1 ). Podstawą terapii jest modyfikacja stylu życia i stosowanie metforminy. W miarę trwania choroby i narastania niedoboru insuliny leczenie musi być intensyfikowane. Polega to na kojarzeniu z metforminą kolejnych leków hipoglikemizujących (pochodnych sulfonylomocznika, leków inkretynowych), aż zwykle po około 5 latach niezbędne jest rozpoczęcie insulinoterapii. 2 W praktyce cukrzyca nierzadko wymaga jednak innego podejścia terapeutycznego od opisanego powyżej. U niektórych chorych leczenie cukrzycy typu 2 rozpoczyna się od insulinoterapii, w innych przypadkach przejście od leków doustnych do insuliny trwa tygodnie, a nie lata. Czasami u pacjentów, traktowanych początkowo jako chorzy na cukrzycę typu 2, rozpoznaje się cukrzycę o podłożu autoimmunologicznym, wymagającą leczenia insuliną. W niniejszym artykule przedstawiamy dwoje pacjentów, u których przejście od leczenia doustnego do insulinoterapii lub w przeciwną stronę było znacząco bardziej dynamiczne niż zwykle. Przypadek 1 W styczniu 2012 roku 19 letnia uczennica klasy maturalnej zgłosiła się do diabetologa w związku z nieprawidłowymi wynikami badań laboratoryjnych bilansowych : glikemia 190 mg/dl (10,5 mmol/l), cholesterol całkowity 270 mg/dl (7,02 mmol/l), triglicerydy 178 mg/dl (1,96 mmol/l), cholesterol HDL 35 mg/dl (0,91 mmol/l), cholesterol LDL 198 mg/dl (5,15 mmol/l), TSH 4,72 µiu/ml; powtórzona glikemia na czczo 170 mg/dl (9,4 mmol/l). Pacjentka czuła się dobrze, nie leczyła się dotychczas przewlekle, w wywiadzie rodzinnym bez cukrzycy i bez chorób o podłożu autoimmunologicznym. W badaniu przedmiotowym zwracała uwagę znaczna otyłość brzuszna (tzw. trzewna; BMI 29 kg/m 2, obwód talii 97 cm, stosunek obwodu talii do obwodu bioder [WHR] 0,9) z relacji chorej: problemy z wagą od dziecka, kiedyś nawet hospitalizacja z tego powodu ; poza tym bez odchyleń w badaniu przedmiotowym (m.in. ciśnienie tętnicze 100/75 mm Hg), a glikemia przygodna 130 mg/dl (7,2 mmol/l). Podczas wizyty wykonano gazometrię oraz badanie ogólne moczu i pomiar wskaźnika albumina/kreatynina, i uzyskano wyniki prawidłowe, natomiast odsetek hemoglobiny 78 MEDYCYNA PRAKTYCZNA 12/2013
2 glikowanej (HbA1c) wyniósł 10,4%, co świadczyło o długotrwałym niewłaściwym wyrównaniu metabolicznym cukrzycy. Całość obrazu klinicznego wieloletnia otyłość brzuszna, prawidłowe (poza glikemią, HbA1c i lipidogramem) wyniki badań laboratoryjnych oraz niewystępowanie cech kwasicy i ketonurii wskazywała na znaczną insulinooporność u tej pacjentki i istotne prawdopodobieństwo występowania u niej cukrzycy typu 2, jednak ze względu na młody wiek chorej skierowano ją na badania immunologiczne oznaczenie stężeń przeciwciał przeciwwyspowych (ICA) i przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego (anty GAD). Zalecono: samokontrolę glikemii, dietę cukrzycową redukcyjną (pacjentkę skierowano na konsultację dietetyczną), glarginę 6 j. s.c. przed snem oraz metforminę 500 mg p.o. 3 dz. Podjęto decyzję o wdrożeniu insulinoterapii z dwóch powodów: 1) ze względu na duży odsetek HbA1c i towarzyszące złemu wyrównaniu metabolicznemu cukrzycy zjawisko glukotoksyczności (insulinoterapia w niedawno rozpoznanej cukrzycy typu 2, z późniejszą możliwością terapii doustnej) oraz 2) w związku z niejasną (do czasu uzyskania wyników badań immunologicznych) etiologią cukrzycy u tej chorej (w przypadku cukrzycy autoimmunologicznej insulinoterapia jest bezwzględnie wymagana 5 ). Cztery tygodnie później pacjentka ponownie zgłosiła się do poradni, wraz z kartą informacyjną z hospitalizacji w czerwcu 2006 roku (wtedy rozpoznano: otyłość II stopnia, nieprawidłową tolerancję glukozy oraz utajoną niedoczynność tarczycy). Pacjentka czuła się dobrze, nie chorowała. W konsultacji endokrynologicznej (po wykonaniu badań hormonalnych i USG tarczycy) rozpoznano niedoczynność tarczycy i zalecono stosowanie L tyroksyny w dawce 50 µg/d. W badaniu przedmiotowym bez nowych nieprawidłowości. Wartości glikemii w samokontroli: mg/dl (5,5 10,5 mmol/l). Stężenie przeciwciał ICA wynosiło 40 j. JDF (jednostki Juvenile Diabetes Foundation; wartości prawidłowe: 0 j. JDF), a anty GAD 8,5 U/ml (wartości prawidłowe <10 U/ml) wskazywały jednoznacznie na rozpoznanie cukrzycy o podłożu immunologicznym (z towarzysząca otyłością, nazywaną czasem cukrzycą typu 1 ½ ), a nie cukrzycy typu 2. 6 Ze względu jednak na występowa etap 1 etap 2 etap 3 (insulinoterapia prosta) etap 4 (insulinoterapia złożona) zmiany stylu życia (dieta i wysiłek fizyczny) metformina, a gdy przeciwwskazana: pochodna sulfonylomocznika lub inhibitor DPP-4 (preferowany u osób z otyłością) pochodna sulfonylomocznika lek inkretynowy (agonista GLP-1 lub inhibitor DPP-4) pochodna sulfonylomocznika lek inkretynowy albo pochodna sulfonylomocznika akarboza albo lek inkretynowy akarboza insulina podstawowa (1 dz.) insulina 2 dz. (podstawowa lub mieszanka) intensywna insulinoterapia Uwaga: HbA1c należy oznaczać co 3 mies., a po osiągnięciu wartości docelowych co 3 6 mies. Ryc. Algorytm leczenia chorych na cukrzycę typu 2 (na podstawie wytycznych PTD 2013, zmodyfikowane) Diabetologia 79
3 W lipcu 2004 roku 54 letni mężczyzna, z wykształcenia inżynier mechanik, pracujący jako producent mebli, dotychczas nieleczony z powodu chorób przewlekłych, bez istotnego wywiadu chorobowego i rodzinnego, niepalący papierosów, o prawidłowej masie ciała (BMI 24,7 kg/m 2 ) zgłosił się do lekarza rodzinnego z powodu bardzo złego samopoczucia, gorączki, bólu brzucha, objawów dyzurycznych, wzmożonego pragnienia i wymiotów; ustalono także, że pacjent w ostatnim półroczu schudł minie otyłości utrzymano dotychczasowe zalecenia (kontynuacja terapii metforminą). 7 Trzy miesiące później, w maju 2012 roku, już po zdanej maturze, chora zgłosiła się na wizytę kontrolną. Nie miała żadnych dolegliwości. Nadal przyjmowała metforminę 500 mg 3 dz. i glarginę 6 j. przed snem. Wartości glikemii w samokontroli w warunkach na czczo wynosiły mg/dl (5,9 7,4 mmol/l), a po posiłku mg/dl (6,6 8,9 mmol/l). Odsetek HbA1c wynosił 6,9%, stwierdzono również poprawę lipidogramu: stężenie we krwi cholesterolu całkowitego wynosiło 172 mg/dl (4,47 mmol/l), triglicerydów 171 mg/dl (1,88 mmol/l), cholesterolu HDL 42 mg/dl (1,09 mmol/l), a LDL 96 mg/dl (2,5 mmol/l). W trakcie kolejnej wizyty, we wrześniu 2012 roku, chora nadal nie zgłaszała żadnych dolegliwości. Przyznała, że nie przestrzegała zaleconej diety i nie udało się jej schudnąć (BMI nadal wynosił 29 kg/m 2 ). Przyjmowała leki regularnie, zaniepokoiło ją jednak pogorszenie kontroli glikemii mimo zwiększenia dawki glarginy do 10 j. przed snem: wartości glikemii w profilu dobowym wynosiły mg/dl (10 13,9 mmol/l). Do stosowanego leczenia dołączono glulizynę w dawce 4 j. 3 dz. s.c. przed głównymi posiłkami. Jednocześnie pacjentkę skierowano na konsultację dietetyczną w celu przypomnienia dotychczasowych zaleceń oraz wprowadzenia pojęcia wymiennika węglowodanowego (WW). W październiku 2012 roku pacjentka zgłosiła się na wizytę kontrolną, przygotowana do wdrożenia terapii z zastosowaniem wielokrotnych wstrzyknięć insuliny i z samodzielnym ustalaniem dawki insuliny posiłkowej. Dotychczas przyjmowała glulizynę 4 5 j. s.c. przed głównymi posiłkami, glarginę 10 j. s.c. przed snem i metforminę 500 mg 3 dz. Wartości glikemii mierzonej samodzielnie przez chorą wynosiły mg/ dl (6,3 16,7 mmol/l). Zalecono glulizynę do posiłków w dawce 0,4 j./ww (wymiennik węglowodanowy, czyli 10 g węglowodanów przyswajalnych w porcji produktu) oraz jako korektę hiperglikemii (oszacowano, że 1 j. obniża glikemię o 70 mg/dl [3,9 mmol/l]), jeśli glikemia przed posiłkiem przekracza 110 mg/dl (6,1 mmol/l) lub 2 godziny po posiłku przekracza 140 mg/dl (7,8 mmol/l), stoso wanie glarginy i metforminy kontynuowano w dotychczasowych dawkach. W grudniu tego samego roku przeprowadzono konsultację endokrynologiczną (TSH 5,64 uiu/ ml, trijodotyronina [FT3] 14,76 pg/ml, tyroksyna [FT4] 4,86 ng/dl) zwiększono nieznacznie dawkę L tyroksyny do około 62,5 µg/dz. (zalecając pół tabl. 125 µg rano). W badaniu przedmiotowym stwierdzono przyrost masy ciała o 3 kg (BMI 31,2 kg/m 2 ). Wartości glikemii w samokontroli wynosiły mg/dl (5,7 8,8 mmol/l), a odsetek HbA1c 6,8%. Chora przyjmowała glulizynę średnio 2 6 j. do głównych posiłków, glarginę 10 j. przed snem i metforminę 500 mg 3 dz. Większe wartości glikemii poposiłkowych chora wiązała z nieregularnym trybem życia i nieprzyjmowaniem insuliny do przekąsek. Pacjentkę zakwalifikowano do terapii przy użyciu osobistej pompy insulinowej. Komentarz Częstość występowania cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży rośnie w związku z coraz częstszym występowaniem w tej grupie wiekowej nadwagi i otyłości. U tej chorej na związane z otyłością (i insulinoopornością) zaburzenia metaboliczne (rozpoznana 6 lat przed wykryciem cukrzycy towarzysząca otyłości II stopnia nieprawidłowa tolerancja glukozy) nałożył się proces autoimmunologiczny niszczący komórki β trzustki. Chora w krótkim czasie wymagała intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii (tak jak w cukrzycy typu 1) oraz prowadzenia dodatkowo leczenia insulinooporności (tak jak w cukrzycy typu 2). Przypadek 2 Diabetologia 81
4 Rozpoznanie cukrzycy w obrazie ostrego zakażenia nie jest wydarzeniem szczególnym. Cukrzyca typu 2 często przebiega przez wiele miesięcy w sposób bezobjawowy, a jeżeli nawet objawy hiperglikemii w końcu się rozwiną (np. utrata masy ciała u opisywanego pacjenta), także nie są przez chorych traktowane jako powód do wizyty u lekarza. Ostre zakażenie zazwyczaj wymaga podania insuliny (optymalnie i.v.) ze względu na znacznie zwiększoną glikemię i konieczność szybkiego opanowania zaburzeń metabolicznych. Fakt rozpoczęcia leczenia cukrzycy insuliną znacząco utrudnił ustalenie jej typu, zwłaszcza że pacjent w chwili rozpoznania miał prawidłową masę ciała. Niemniej przed utratą 6 kg w przebiegu nierozpoznanej cukrzycy miał nadwagę (BMI 26,5 kg/m 2 ). Nie ulega wątpliwości, że u chorego występuje cukrzyca typu 2 jest ona przez wiele lat skutecznie leczona preparatami doustnymi, skuteczne jest też leczenie niefarmakologiczne. Opisany przypadek jest także dowodem na nieprawdziwość potocznego twierdzenia raz insulina, zawsze insulina. Wszelkie stany ostre (zawał serca, udar mózgu, ciężki uraz czy zakażenie o ostrym przebiegu) wymagają u chorych na cukrzycę stosowania insulinoterapii, ale częmowolnie około 6 kg. W badaniu przedmiotowym zwracała uwagę żywa bolesność brzucha oraz dodatni objaw objaw Goldflama po stronie prawej. Chory został skierowany do szpitala w celu przeprowadzenia szybkiej diagnostyki i rozpoczęcia leczenia. Na podstawie obrazu klinicznego oraz wykonanych w izbie przyjęć badań pomocniczych w badaniu ogólnym moczu ropomocz, znaczna glukozuria, w osadzie bardzo liczne bakterie, w morfologii krwi leukocytoza /ml, stężenie kreatyniny w surowicy 1,46 mg/dl (129 mmol/l), glikemia przygodna 423 mg/dl (23,5 mmol/l), bez kwasicy i zaburzeń elektrolitowych, RTG klatki piersiowej i USG jamy brzusznej bez istotnych odchyleń rozpoznano cukrzycę oraz bakteryjne zapalenie układu moczowego. Chory został przyjęty na oddział szpitalny, gdzie otrzymał dożylnie roztwór soli fizjologicznej oraz cyprofloksacynę i insulinę; kontrolowano stężenie potasu w surowicy. Po 3 dniach zmieniono drogę podawania insuliny na podskórną w modelu intensywnej insulinoterapii (w 4 wstrzyknięciach na dobę), a następnie zastosowano mieszankę insulinową (w 2 wstrzyknięciach na dobę). Po 5 dniach terapii chory został wypisany ze szpitala, kontynuując leczenie insuliną (mieszanką 30/70) w dawce dobowej 46 j. (28 j. rano i 18 j. wieczorem); nie stosowano doustnych leków przeciwcukrzycowych. Objawy kliniczne zakażenia ustąpiły, wyniki badań laboratoryjnych uległy znacznej poprawie, wartości glikemii w profilu dobowym wynosiły mg/dl (5,3 8,5 mmol/l), a oznaczony w trakcie hospitalizacji odsetek HbA1c 11,8%, co świadczyło o długim, wielomiesięcznym wcześniejszym utrzymywaniu się hiperglikemii. Chory w ciągu 2 tygodni od opuszczenia szpitala zgłosił się na planową wizytę do poradni diabetologicznej. Ze względu na małe wartości glikemii (maks. w ciągu dnia 104 mg/dl [5,8 mmol/l]) chory samodzielnie zmniejszył dobową dawkę insuliny do 36 j., w poradni zalecono dalszą redukcję do 28 j. W ciągu kolejnego miesiąca zmieniono preparat insuliny na insulinę NPH podawaną raz na dobę przed snem w dawce 14 j. W ciągu kolejnych 3 tygodni zakończono leczenie insuliną, gdyż glikemia w ciągu doby nie przekraczała 107 mg/dl (5,9 mmol/l), masa ciała chorego w sto sunku do wartości sprzed hospitalizacji wzrosła o 3,5 kg. Chory otrzymał metforminę w dawce 850 mg 2 dz. oraz gliklazyd MR 60 mg 1 dz. Ze względu na utrzymującą się nadal bardzo dobrą kontrolę glikemii w ciągu kolejnych 3 miesięcy przerwano stosowanie pochodnych sulfonylomocznika, kontynuowano jedynie podawanie metforminy, a chory starannie przestrzegał zaleceń dotyczących modyfikacji stylu życia. Przez następnych prawie 9 lat terapia ta była kontynuowana bez istotnych modyfikacji, zwiększono jedynie dawkę dobową metforminy do 2250 mg, odsetek HbA1c wahał się między 6,3% a 6,8%. W lutym 2011 roku ze względu na utrzymywanie się HbA1c ponad 7,0% (2 pomiary w odstępie 5 miesięcy 7,1 i 7,4%) powrócono do stosowania gliklazydu MR, obecnie chory przyjmuje go w dawce 120 mg 1 dz., ostatni wynik oznaczenia HbA1c 6,8%. Komentarz 82 MEDYCYNA PRAKTYCZNA 12/2013
5 ZAPAMIĘTAJ sto, po opanowaniu sytuacji nagłej, można wrócić do leków doustnych. Konieczność stosowania insuliny nie zawsze jest pomocnym kryterium w określeniu typu cukrzycy. Ponadto warto zauważyć, że do ustalenia rozpoznania i do podejmowania decyzji terapeutycznych u opisanego chorego nie było konieczne wykonywanie zaawansowanych badań laboratoryjnych, na przykład oznaczenia stężeń przeciwciał przeciwko antygenom wysp trzustkowych lub peptydu C. Terapię można trafnie dobierać i w miarę potrzeby intensyfikować, kierując się pomiarami glikemii wykonywanymi przez samego chorego, a w przypadku chorych leczonych jedynie doustnie zwykle wystarcza regularne oznaczanie odsetka HbA1c. Dobór terapii w cukrzycy powinien wynikać zarówno z patofizjologii cukrzycy u danego chorego, jak i z oceny możliwości osiągania wyznaczonych celów leczenia. Sztywne trzymanie się schematów (np. cukrzyca typu 1 szczupłe dziecko, tylko insulinoterapia; cukrzyca typu 2 starsza otyła osoba, wymagająca leczenia insuliną dopiero po wielu latach) znacznie ogranicza możliwości trafnego doboru terapii. Szybkie ustalenie właściwego leczenia u danego chorego na cukrzycę wymaga otwartego podejścia do wszystkich obecnie dostępnych opcji terapeutycznych. Podejmując decyzję o leczeniu, należy się kierować obowiązującą obecnie zasadą: cukrzycę leczyć intensywnie już od chwili rozpoznania, aby uniknąć rozwinięcia się przewlekłych powikłań choroby. 3,4 Piśmiennictwo 1. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Diabetol. Klin., 2013; 2 (supl. A): A17 2. Szymańska Garbacz E., Nieznaj M., Saryusz Wolska M. i wsp.: Czynniki determinujące przyrost masy ciała związany z rozpoczęciem insulinoterapii w cukrzycy typu 2 wyniki 5 letniego badania obserwacyjnego. Diabetol. Prakt., 2011; 12 (supl. B): B18 B19 3. Inzucchi S.E., Bergenstal R.M., Buse J.B. i wsp.: Management of hyperglycaemia in type 2 diabetes: a patient centered approach: position statement of the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetologia, 2012; 55: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Diabetol. Klin., 2013; 2 (supl. A): A7 5. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Diabetol. Klin., 2013; 2 (supl. A): A14 6. Pozzilli P., Guglielmi C., Caprio S. i wsp.: Obesity, autoimmunity, and double diabetes in youth. Diabetes Care, 2011; 34 (supl. 2): S166 S Moon R.J., Bascombe L.A., Holt R.I.: The addition of metformin in type 1 diabetes improves insulin sensitivity, diabetic control, body composition and patient well being. Diabetes Obes. Metab., 2007; 9: MEDYCYNA PRAKTYCZNA 12/2013
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 19
Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 19 Sukces mierzony kilogramami zachowawcze sposoby walki z otyłością dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz 1, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak prof. UM w Łodzi 1,2 ¹ Klinika
Bardziej szczegółowoHipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko
Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 18
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 18 Praca zawodowa osoby chorej na cukrzycę czy problemem jest na przykład zmianowość, czy brak ludzkiego traktowania chorego? dr n. med. Elektra Szymańska
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoEtiologiczny podział cukrzycy (1997)
Etiologiczny podział cukrzycy (1997) I. Cukrzyca typu 1 A) Wywołana czynnikiem immunologicznym B) Idiopatyczna II. Cukrzyca typu 2 III. Inne specyficzne typy cukrzycy A. Genetyczne zaburzenia funkcji komórek
Bardziej szczegółowoediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoDavid Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA
David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2
Załącznik Nr 1 do Umowy Nr z dnia PROGRAM ZAPOBIEGANIA I WCZESNEGO WYKRYWANIA CUKRZYCY TYPU 2 Łódź, listopad 2009 rok Podstawa prawna: Art. 55 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach
Bardziej szczegółowoHemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 10
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 10 Wszystko, tylko nie insulina! to może gliptyna? Jak DPP 4 oddalają konieczność zastosowania insulinoterapii w cukrzycy typu 2 dr n. med. Elektra Szymańska
Bardziej szczegółowoCukrzyca. epidemia XXI wieku
Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 14
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI WZÓR
Imię i nazwisko Suma punktów:... Ocena:. EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI WZÓR Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 6 stron. 2. Na tej stronie w odpowiednie miejsce
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoProblemy w diagnostyce cukrzycy cz. 2
Diabetologia Problemy w diagnostyce cukrzycy cz. 2 Jak nie przeoczyć cukrzycy? dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak prof. UM w Łodzi Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii,
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia CUKRZYCA ZAGROŻENIA W CHOROBIE Cukrzyca to poważna choroba. Ponieważ występuje dość często,
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru?
Hiperglikemia Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU STWIERDZENIA WYSOKIEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI, CZYLI HIPERGLIKEMII Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy)
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 10
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 10 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Tyreologia Opis przypadku ATA/AACE Guidelines HYPERTHYROIDISM
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI Charakterystyka problemu zdrowotnego Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób. Rozpowszechnienie
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoAneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI Charakterystyka problemu zdrowotnego Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób. Rozpowszechnienie
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoHipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoNFZ. 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości
NFZ 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości Weryfikacja założeń modelu opieki koordynowanej POZ. Skoncentrowanie działań zespołu
Bardziej szczegółowoSzkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą
Bardziej szczegółowoAutomatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 3
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 3 Współistnienie cukrzycy typu 2 i cukrzycy wywołanej przez leki jak nie stracić przytomności przy glikemii >1400 mg/dl i w stanie hiperosmolalnym dr n. med.
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 701 Poz. 9 Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9)
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoDZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE
DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE Sylwia Musioł STATYSTYKI NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW W POLSCE
Bardziej szczegółowoZadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata
CUKRZYCA Wywiad lekarski Podczas badania profilaktycznego należy zadać pacjentowi pytanie czy choruje na cukrzycę. W przypadku, gdy badany pracownik neguje występowanie u niego cukrzycy, zalecane są działania
Bardziej szczegółowoTomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU
5 Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU Historia choroby pacjenta Pacjentka lat 67 Wzrost 156
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoVia Medica. www.cukrzyca.info.pl
Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych 31 501 Kraków,
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 2
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 2 Czy chory na cukrzycę typu 2 może wymagać podawania ponad 10 000 j. insuliny miesięcznie? dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak
Bardziej szczegółowopacjentów. Kryteria przeszukiwania bazy danych, celem identyfikacji pacjentów o dużym prawdopodobieństwie monogenowego podłoża choroby, były oparte
prof. dr hab. n. med. Małgorzata Myśliwiec Gdańsk, dnia 26.05. 2014 r. Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii i Endokrynologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego ul. Dębinki 7 80-952 Gdańsk tel. 058
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 16
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 16 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 64-letnia kobieta leczona w powodu depresji. W
Bardziej szczegółowoZalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Postępowanie w stanach nagłych: I II III IV Hipoglikemia Cukrzycowa kwasica ketonowa
Bardziej szczegółowoRozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2
Farmakoterapia cukrzycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Co oznacza termin cukrzyca Grupa schorzeń metabolicznych, których wspólną cechę stanowi hiperglikemia jako wynik absolutnego i/lub względnego
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowoDietetyk stacjonarny. biogo.pl
Dietetyk stacjonarny biogo.pl Konsultacje dietetyczne odbywają się w gabinecie znajdującym się przy ulicy Szewskiej 18 we Wrocławiu. W zależności od wybranego pakietu pacjent ma możliwość skorzystania
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Istota choroby... 23. Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17
Spis treści Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17 Część I Istota choroby... 23 Spotkanie 1. Przemiana materii i rola insuliny w jej regulacji... 25 Składniki organizmu i pożywienia...
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 3
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 3 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 25-letnia kobieta zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej
Bardziej szczegółowoPOWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.
POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom
Bardziej szczegółowoKonsultacje dietetyczne. biogo.pl
Konsultacje dietetyczne biogo.pl Jesteś tu. Postawiłeś pierwszy kroczek w swojej drodze ku zdrowszemu odżywianiu. Przeprowadzamy konsultacje dietetyczne w zakresie: alergii i nietolerancji pokarmowych
Bardziej szczegółowoMam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon:
DANE PACJENTA Mam cukrzycę Jeśli wykazuję zaburzenia świadomości i jestem w stanie połykać, to podaj mi CUKIER w dowolnej formie sok, syrop, słodzoną wodę, colę, cukierki lub ciastko i zatelefonuj do mojego
Bardziej szczegółowoRola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
Bardziej szczegółowoAdam Zakrzewski. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Zakonu Bonifratrów w Katowicach
Adam Zakrzewski Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Zakonu Bonifratrów w Katowicach Cukrzyca grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania
Bardziej szczegółowoWizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego
glikemi miar poziomu glukozy we krwi Wizyty kontrolne Samodzielne monitorowanie poziomu glukozy we krwi jest istotnym elementem samokontroli osób z zaburzeniami cukrzycowymi. Uzyskane dane są bardzo cenne
Bardziej szczegółowoAstma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida
Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 21.11.14. Cukrzyca. Globalne wyzwanie, polska perspektywa Perspektywa
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 13
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 13 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 24-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoSAMOKONTROLA CUKRZYCY
SAMOKONTROLA CUKRZYCY Alicja Szewczyk Klinika Endokrynologii i Diabetologii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Polska Federacja Edukacji w Diabetologii Uniwersytet Zdrowia 2015r. Problem 1 Jak
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoinwalidztwo rodzaj pracy
Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez
Bardziej szczegółowoBROSZURA ZDROWIA PACJENTA
BROSZURA ZDROWIA PACJENTA SPIS TREŚCI INFORMACJE DLA LEKARZA Program GACA SYSTEM został stworzony w celu prowadzenia terapii otyłości. Oparty jest na rzetelnej wiedzy na temat otyłości, mechanizmów patofizjologicznych,
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoOmówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego leczenia hiperglikemii u chorych na cukrzycę typu 2
Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 198 203 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Redaktor działu: prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak Omówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego
Bardziej szczegółowoJacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta
Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta Konferencja Cukrzyca w codziennej praktyce Warszawa 14
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowoLP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
Bardziej szczegółowoHipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Hipoglikemia - niedocukrzenie Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Holstein A, Patzer OM, Machalke K i wsp.: Substantial increase in incidence of severe hypoglycemia between 1997-2000 and
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów
Aneks III Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Uwaga: Zmiany wprowadzone w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów są efektem przeprowadzenia procedury przekazania
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowo