ZAŁOŻENIA OGÓLNE REALIZACJI PRZEDMIOTU UZUPEŁNIAJĄCEGO PRZYRODA W ZESPOLE SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 3 WE WROCŁAWIU

Transkrypt

1 ZAŁOŻENIA OGÓLNE REALIZACJI PRZEDMIOTU UZUPEŁNIAJĄCEGO PRZYRODA W ZESPOLE SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 3 WE WROCŁAWIU 1. Wstęp podstawowe realizacji przedmiotu uzupełniającego przyroda. Zgodnie z obowiązującą Podstawą programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego (DzU z 2012 r., nr 0, poz. 977) przedmiot uzupełniający przyroda : obejmuje treści z zakresu fizyki, chemii, biologii oraz geografii jest przeznaczony dla uczniów IV etapu edukacyjnego, którzy nie wybiorą nauki żadnego z ww. przedmiotów w zakresie rozszerzonym Celem zajęć prowadzonych w ramach tego przedmiotu jest poszerzenie wiedzy uczniów w zakresie przedmiotów przyrodniczych. Niniejszy rozkład materiału opracowano na podstawie programu nauczania : Przyroda. Program nauczania przedmiotu uzupełniającego dla szkół ponadgimnazjalnych. Praca zbiorowa: Ewa Jakubowska, Marek Kaczmarzyk, Janusz Mrzigod, Ewa Maria Tuz, Wydawnictwo Nowa Era Opracowany przez zespół nauczycieli przedmiotów przyrodniczych rozkład materiału nauczania przyrody jest przewidziany do realizacji w ciągu 120 godzin kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych, po zrealizowaniu zakresu podstawowego na IV etapie edukacyjnym z fizyki, chemii, biologii oraz geografii. Treści nauczania zawarte w zagadnieniach realizowanych na zajęciach są zgodne z: wymaganiami ogólnymi i szczegółowymi, które zdefiniowano w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 1 września 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania 1

2 przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU z 2012 r., nr 0, poz. 977), aktualnym stanem wiedzy fizycznej, chemicznej, biologicznej i geograficznej oraz dziedzin powiązanych. Treści nauczania przeznaczone do realizacji są dostosowane do możliwości ucznia, który ukończył III etap edukacyjny i zakres podstawowy IV etapu edukacyjnego. Realizacja przedmiotu uzupełniającego przyroda jest przewidziana na dwa lata nauki i rozpoczyna się w roku szkolnym 2017/2018, a zakończy się w roku szkolnym 2018/2019, ilość realizowanych modułów w jednym roku szkolnym jest zmienna, w zależności od klasy i ustalana przez dyrektora. 2

3 2. Kryteria oceniania Przedmiotowy system oceniania w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3 we Wrocławiu Przedmiotowy System Ocenia jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania i jest jego integralną częścią. Zasady ogólne oceniania jak i zasady planowania sprawdzianów, kartkówek itp. znajdują się w WSO. Przedmiot: PRZYRODA 1. Kategorie ocen z odpowiadającymi im wagami: Kategoria oceny sprawdzian wiadomości: Waga 4 kartkówka 2 odpowiedź 2 prezentacja 2 aktywność na lekcji 1 projekt 4 zadanie domowe: krótkie długie niesamodzielna praca w czasie pracy sprawdzającej 1 2 ocena niedostateczna z wagą z danej kategorii 3

4 2. Wynik punktowy sprawdzianu lub innej pracy pisemnej zamieniany jest na ocenę według następującej skali: Zakres procentowy ocena 0-40% niedostateczny 41% - 56% dopuszczający 57% - 72% dostateczny 73%- 89% dobry 90%- 99% bardzo dobry 100% celujący 3. Zasady zamiany plusów/minusów na ocenę w zależności od kategorii oceny: Kategoria Liczba plusów (+) Ocena Liczba minusów (-) Ocena aktywność 5 bardzo dobry 5 niedostateczny 4. Dodatkowe kryteria i zasady oceniania: Ocena semestralna i końcoworoczna jest wystawiana wspólnie przez nauczycieli wszystkich modułów- przedmiotów realizowanych w danym roku szkolnym. Podstawą wystawienia oceny jest wyliczona na podstawie przedstawionych kryteriów średnia ważona ocen uzyskanych odpowiednio, w trakcie semestru/ roku szkolnego. Wpływ na ocenę semestralną/ końcoworoczną ma również ogólna ocena nauczyciela, wynikająca z obserwacji postawy ucznia na zajęciach. 4

5 3. Wątki wybrane do realizacji : I. Metoda naukowa i wyjaśnianie świata. (1) II. Wielcy rewolucjoniści nauki. (3) III. Cykle, rytmy, czas.(19) IV. Woda cud natury. (23) 5

6 4. Plany wynikowe dla poszczególnych przedmiotów: a. plan wynikowy : biologia Lp. TEMAT: LICZBA GODZIN: A. METODA NAUKOWA, WYJAŚNIANIE ŚWIATA WĄTEK 1. 1 Metoda naukowa pozwala rozumieć świat Obserwacja jako źródło wiedzy biologicznej Eksperyment, jako sposób uzyskiwania informacji przyrodniczych Teoria ewolucji- jako wiodąca teoria w biologii Dowody ewolucji. 2 WĄTEK 2. WIELCY REWOLUCJONIŚCI NAUKI 6 Arystoteles i początki biologii 1 7 Linneusz i porządek przyrody. 1 8 Klasyfikowanie organizmów. 1 9 Darwin i wyjaśnianie różnorodności 2 organizmów. 10 Podstawowe założenia teorii ewolucji Jak zmieniła się teoria ewolucji od czasów życia jej twórcy? Syntetyczna teoria ewolucji. 1 C. NAUKA WOKÓŁ NAS WĄTEK 3. CYKLE, RYTMY, CZAS 12 Rytm w biologii, klasyfikacja i wartość 1 przystosowawcza. 13 Rytm dobowy Konsekwencje zaburzeń rytmu dobowego 1 6

7 człowieka. 15 Cykl miesiączkowy jako przykład cyklu w życiu 1 człowieka. 16 Rytmy sezonowe w świecie zwierząt i roślin 2 WĄTEK 4. WODA- CUD NATURY. 17 Znaczenie wody w życiu organizmów żywych Gospodarka wodna roślin Bilans wodny zwierząt Grupy ekologiczne roślin Przystosowania zwierząt do życia w wodzie Życie na lądzie, czyli jak przetrwać niedobór wody. 2 Suma godzin: 30 Pozostałe godziny pozostają do dyspozycji nauczyciela z przeznaczeniem na lekcje powtórzeniowe i sprawdziany. 7

8 b. plan wynikowy : chemia Lp. TEMAT: LICZBA GODZIN: A. METODA NAUKOWA, WYJAŚNIANIE ŚWIATA WĄTEK Jak działa nauka, czyli co to jest metoda 1 naukowa. 2. Eksperyment jako sposób zdobywania wiedzy o 1 świecie. 3. Rodzaje i funkcje doświadczeń chemicznych Projektowanie doświadczeń chemicznych Skutki przeprowadzania domowych eksperymentów. 1 WĄTEK 2. WIELCY REWOLUCJONIŚCI NAUKI 6. Chemia przed epoką atomów Ewolucja poglądów na budowę atomu. 3 Prezentacja sylwetek oraz dorobku naukowego Johna Daltona i Nielsa Bohra i Erwina Schrödingera. 8. Eksperymenty Roberta Boyla Dymitr Mendelejew twórca układu okresowego i 1 prawa okresowości. 10. Osiągniecia Antoine Lavoisiera Prawo stałości składu związku chemicznego Josepha Prousta. 1 C. NAUKA WOKÓŁ NAS WĄTEK 3. CYKLE, RYTMY, CZAS 12. Szybkość reakcji chemicznej, czynniki 1 8

9 wpływające na szybkość reakcji. 13. Reakcje z katalizatorem i bez katalizatora Korozja Ochrona przed korozją Procesy starzenia się skóry Przemiany żywności. 1 WĄTEK 4. WODA- CUD NATURY. 18. Budowa cząsteczki wody a jej właściwości Woda jako rozpuszczalnik Odczyn wodnych roztworów ph Woda konstytucyjna, krystalizacyjna i 1 utleniona. 22. Czy woda może być twarda? Zanieczyszczenia wód. 1 Suma godzin: 30 Pozostałe godziny pozostają do dyspozycji nauczyciela z przeznaczeniem na lekcje powtórzeniowe i sprawdziany. 9

10 c. plan wynikowy: geografia Lp. TEMAT: A. METODA NAUKOWA, WYJAŚNIANIE ŚWIATA WĄTEK 1. 1 Źródła wiedzy geograficznej. 2. Teoria powstania i ewolucji Wszechświata. 3. Planety Układu Słonecznego. 4. Metody datowania skał i skamieniałości 5. Makroskopowe rozpoznawanie skał. WĄTEK 2. WIELCY REWOLUCJONIŚCI NAUKI 6 Odkrywanie i poznawanie kuli ziemskiej. 7,8 Świat przed i po Kolumbie. 9 Polacy zasłużeni dla rozwoju nauk geograficznych. 10 Wegener i jego teoria ruchu kontynentów. 11 Współczesne wyprawy odkrywcze i eksploracje kosmosu. 12 Powtórzenie wiadomości z wątku 1 i 2 13 Sprawdzenie wiadomości z wątku 1 i 2 C. NAUKA WOKÓŁ NAS 14 Pory roku a krajobrazy. WĄTEK 3. CYKLE, RYTMY, CZAS 15 Pory roku i ich cykliczność jako konsekwencja ruchu obiegowego Ziemi. 16 Dzieje Ziemi. 17 Czas na Ziemi. 18 Kalendarz. 19 Cykl geologiczny jako następstwo procesów geologicznych 10

11 kształtujących powierzchnię Ziemi. 20 Cykl hydrologiczny. WĄTEK 4. WODA- CUD NATURY. 21 Formy występowania zasobów wodnych na Ziemi 22 Racjonalne gospodarowanie wodą wyzwaniem dla każdego. 23 Wpływ mórz i oceanów na klimat. 24 Wpływ działalności człowieka na wody powierzchniowe i podziemne. 25 Życie i działalność człowieka w warunkach klimatu wilgotnego. 26 Racjonalne gospodarowanie wodą w warunkach klimatu suchego. 27, Zajęcia terenowe w Zakładzie Uzdatniania Wody Pitnej na Grobli Powtórzenie wiadomości z wątku 3 i 4 30 Sprawdzenie wiadomości z wątku 3 i 4 Suma godzin: 30 11

12 d. plan wynikowy: fizyka Pozostałe godziny pozostają do dyspozycji nauczyciela z przeznaczeniem na lekcje powtórzeniowe i sprawdziany. 5. Procedury osiągania celów W realizacji wymagań podstawy programowej warto wykorzystać metody aktywizujące, które uatrakcyjnią lekcje przyrody i umożliwią uczniom zdobycie wiedzy z dziedziny fizyki, chemii, biologii oraz geografii w sposób badawczy przez obserwację, weryfikację czy formułowanie wniosków. Poniżej podano charakterystykę wybranych metod aktywizujących. Burza mózgów uczniowie otrzymują zagadnienie problemowe, a ich zadaniem jest znalezienie jak największej liczby różnych, często niekonwencjonalnych rozwiązań. Istotne są pełna swoboda zgłaszania rozwiązań i nieodrzucanie z założenia żadnego z nich. Praca z tekstem kierowane przez nauczyciela korzystanie z tekstu pisanego (podręcznika, zbioru zdań, publikacji popularnonaukowej, encyklopedii, czasopisma, instrukcji itd.). Zadaniem ucznia może być: wyszukiwanie w tekście odpowiedzi na zadane pytania, streszczenie treści tekstu, sporządzenie planu, tabel, rysunków, wykresów oraz rozwiązywanie zadań (w formie ćwiczeń lub w formie zastosowań wiedzy). Dyskusja (problemowa) powinna mieć moderatora i trójfazową strukturę. W fazie początkowej określa się temat i cel. Uczniowie poznają ramy czasowe i reguły dyskusji, a także pytanie wprowadzające lub informację rozpoczynającą dyskusję. W fazie tej moderator powinien pozwolić na swobodny tok dyskusji. 12

13 W fazie porządkującej jest konieczne zaproponowanie cząstkowych tematów i cząstkowych kroków w trosce o zachowanie reguł dyskusji (aby zachować rytm i właściwą kolejność oraz porządek dyskusji). Udzielanie głosu można sformalizować przez przekazywanie określonego przedmiotu (na przykład pałeczki sztafetowej lub piłeczki). Niezbędne jest przestrzeganie dyscypliny czasowej i podsumowywanie kolejnych etapów dyskusji. W fazie końcowej powinno nastąpić podsumowanie cząstkowych wyników, podjęcie decyzji i zamknięcie dyskusji. Panel dyskusyjny, dyskusja panelowa ma podobną formę do dyskusji problemowej. Jednak prócz samych dyskutujących i moderatora pojawia się tu audytorium obserwujące dyskusję, które nie uczestniczy w niej bezpośrednio jest to grupa ekspertów. W tym celu można wydzielić w klasie kilku uczniów, którzy przygotują się w domu do roli ekspertów w dyskusji z określonego zakresu wiedzy. Uczniom odgrywającym rolę widzów można zlecić np. sformułowanie pisemnej opinii na dyskutowany temat. Metoda projektów może mieć formę pracy indywidualnej lub grupowej. Istotnymi elementami tej metody są: nauczycielska analiza zagadnień i założonych celów kształcenia oraz wybór tych, które mogą być osiągnięte poprzez wykorzystanie metody projektów; przygotowanie uczniów do pracy metodą projektów przez określenie zakresu treści projektu oraz wprowadzenie ich w zagadnienie merytoryczne. Nauczyciel nie powinien podawać gotowych tematów, a jedynie wskazać zagadnienia problemowe, pozostawiając uczniom możliwość samodzielnego określenia problemu do rozwiązania; utworzenie grup uczniowskich, w których projekty będą realizowane; ustalenie problemu, celów i zakresu projektu w formie opisu projektu. Dokument o sformalizowanej strukturze powinien zawierać właściwie dobrany temat projektu, jego ramy czasowe, przedmiot oraz sposób i kryteria oceny pracy uczniów. 13

14 Plan ten pomoże uczniom właściwie podzielić zadania i wykonać projekt w wyznaczonym czasie. Po wykonaniu projektu każdy zespół uczniów przygotowuje sprawozdanie, które jest materialnym wynikiem wykonanego projektu i jest poddawane ocenie. Mapa mentalna umożliwia wizualne opracowanie problemu z użyciem pojęć, skojarzeń, symboli, haseł i zwrotów. Pomaga uczniom w przypomnieniu wiedzy, pobudzeniu wyobraźni, a także w uporządkowaniu wiadomości. Uczniowie tworzą skojarzenia do wybranego zagadnienia bądź definicji, które następnie umieszcza się na schemacie graficznym, na przykład na promieniach wiodących od definicji głównej oraz na promieniach podrzędnych. 14