Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej w 25-lecie Centesimus annus,

Transkrypt

1 Studia Teologiczne IDŹCIE I GŁOŚCIE 34(2016) ks. Dariusz Tułowiecki Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej w 25-lecie Centesimus annus, Kraków 9 czerwca 2016 r. Nauczanie społeczne stanowi jak pisał w Caritas in veritate Benedykt XVI część zawsze żywej Tradycji Kościoła (12). W aspekcie historycznym, konkretne nauczanie odnosi się do ówczesnej sytuacji społecznej, ale w kontekście dynamicznym konkretne historyczne zapisy mogą doczekać się rozwoju, nowych interpretacji i mogą stanowić punkt oceny nowych zjawisk społecznych w stale zmieniającym sie świecie. Mając na uwadze ową dynamikę społecznej myśli Kościoła oraz stale pojawiające się nowe wyzwania, naukowcy stanowiący krakowskie środowisko wykładowców katolickiej nauki społecznej podjęli się trudu przypomnienia dokumentu autorstwa Jana Pawła II wydanego ćwierć wieku temu. Podjęli sie także trudu nowej interpretacji jubileuszowej encykliki Centesimus annus w ramach zorganizowanej ogólnopolskiej konferencji naukowej, która odbyła się na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, 9 czerwca 2016 roku. Głównym organizatorem ogólnopolskiego spotkania była Katedra Polityi Społecznej z Instytutu Pracy Socjalnej UPJPII. Tworzą ją: kierownik: o. dr hab. Jan Mazur OPSSE, prof. UPJP II, dr hab. Paweł Ulman adiunkt z habilitacją, prof. UEK w Krakowie, ks. dr Dariusz Tułowiecki adiunkt. Współorganizatorami konferencji były następujące ośrodki naukowe: Instytut Socjologii na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie, Katedra Statystyki na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, Wyższe Seminarium Duchowne Zakonu Paulinów w Krakowie, Wyższe Seminarium Duchowne w Łomży afiliowane do Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Instytut Społeczno-Humanistyczny Państwowej Wyższej Szko-

2 ły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży oraz Akademia Polonijna w Częstochowie. Konferencję otworzył prof. dr hab. Jan Mazur OSPPE. Witając wszystkich gości z różnych ośrodków akademickich Krakowa, przedstawicieli mediów oraz prelegentów, w szczególny sposób wyróżnił dziekana Wydziału Nauk Społecznych UPJP II w Krakowie ks. prof. dra hab. Antoniego Świerczka, Dyrektora Instytutu Teologii Moralnej na UPJP II ks. prof. dra hab. Jana Orzeszynę oraz przybyłych studentów z Instytutu Pracy Socjalnej, Instytutu Nauk o Rodzinie oraz Wyższego Seminarium Duchownego Zakonu Paulinów w Krakowie. Prowadzący przypomniał wielką wagę nauczania Jana Pawła II na tematy społeczne, w tym kształtowania krajowych i międzynarodowych programów wsparcia społecznego oraz konkretnych rozwiązań pracy socjalnej. Jan Paweł II wiedział, bowiem, ze pomoc i wsparcie społeczne wymaga zarówno zorganizowanych, politycznych form pomocy, jak i konkretnych, interpersonalnych dzieł wsparcia. Przypomniał także diagnozę stawianą wobec problemów społecznych przez Jana Pawła II 25 lat temu oraz zarysował zmiany społeczne, jakie od tamtego czasu się dokonały. Pierwszym prelegentem, który został poproszony o zabranie głosu, był ks. prof. Andrzej Zwoliński, kierownik Katedry Katolickiej Nauki Społecznej z Instytutu Nauk o Rodzinie UPJP II. Wygłosił on wykład: Centesimus annus w nurcie ewolucji katolickiej nauki społecznej. Treść przemówienia była analizą zmieniającego się nurtu nauczania społecznego Kościoła od czasu, gdy Karol Wojtyła był nauczycielem akademickim katolickiej nauki społecznej w Seminarium w Krakowie, aż po jego przełomową encyklikę opublikowaną po rewolucji Solidarności oraz Wielkiej Zmianie Roku Mówca przypomniał pierwszy skrypt stworzony na potrzeby studentów przez Karola Wojtyłę, oraz zarysował ewolucję problemów społecznych w tym interwale czasowym oraz zmianę w podejściu Kościoła do pojawiających się spraw trudnych. Jako drugi głos zabrał o. prof. Jan Mazur OSPPE kierownik Katedry Polityki Społecznej UPJP II w Krakowie i wykładowca Wyższego Seminarium Duchownego Zakonu Paulinów w Krakowie. Zabrał on głos w temacie: Cenetesimus annus wobec polityki społecznej. Profesor zaprezentował pogląd, wedle którego Jan Paweł II, diagnozując sytuację w świecie po roku 1989 wyszczególnił w nowych wyzwaniach przyszłości konieczność troski o dobro socjalne. Jest to kategoria analogiczna do dobra wspólnego, która winna być centralnym motywem polityki, jako takiej. Dobro 430

3 socjalne to zbiór podstawowych celów polityki społecznej, które ją definiują. Ważnym składnikiem tych elementów konstytutywnych są aspekty aksjologiczne, które jak stwierdził prelegent są głównym przedmiotem nauczania społecznego Kościoła, w szczególności encyklik papieży. Z racji na konieczność wyjazdu służbowego do Stanów Zjednoczonych, osobiście nie zabrał głosu kolejny prelegent: ks. prof. dr hab. Piotr Kroczek dyrektor Instytutu Pracy Socjalnej na UPJP II w Krakowie. Jego referat pt. Kultura prawna w polityce społecznej: perspektywa Centesimus annus został odczytany przez osobę trzecią. Słuchacze wysłuchali wypowiedzi naukowej składającej sie z trzech części: Prawo jako narzędzie realizacji sprawiedliwości społecznej w nauczaniu społecznym Kościoła; ukierunkowanie prawa stanowionego na stanowisko prawnonaturalne; obecność i rola sumienia wobec prawa stanowionego. Wedle autora, CA dało przed laty te trzy konkretne wskazania rozwiązywania nowych problemów społecznych i budowania kultury prawnej. Trzeci głos, to wypowiedź prof. dra hab. Pawła Ulmana kierownika Katedry Statystyki Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, kierownika Zakładu Statystyki Społecznej UEK i pracownika Katedry Polityki Społecznej UPJP II w Krakowie. W swym referacie Praca człowieka i godne jej wynagrodzenie w świetle Centesimus annus wskazał współczesne pola dyskursu nad godziwością płacy, godnością pracy oraz warunkami godziwości wynagrodzenia. Cennym tłem wystąpienia była analiza danych statystycznych z poszczególnych krajów Unii Europejskie co do płacy minimalnej, minimum socjalnego, przeciętnej płacy miesięcznej oraz statystycznego szacowania godziwości płacy. Kolejny prelegent zastępca dyrektora Instytutu Pracy Socjalnej UPJP II w Krakowie: dr Łukasz Ryszka, wystąpił z wykładem na temat: Wkład Kościoła na rzecz kultury politycznej. Odnosząc się zarówno do własnego, rodzinnego doświadczenia udziału w życiu politycznym oraz publicznych analiz stwierdził: Dramatem współczesności jest brak umiejętności odróżniania swobody od wolności. Wielu ludzi, w tym liczni politycy, rozumie wolność jako zniesienie wszelkich barier i zakazów moralnych. Zapomina się, ze do istoty wolności przynależy zgoda na podporządkowanie się określonym prawom. Ograniczenie to dotyczy się każdej dziedziny. O ograniczeniu aksjologicznym szczególnie w perspektywie zasady subsydialności budującym kulturę polityczną powiedział natomiast że współcześnie obywatele nie potrzebują państwa, które ma wymiar totalitarnej i całościowej kontroli nad życiem społecznym i poszczególnych obywate- 431

4 li, lecz takiego, które dostrzega potrzeby poszczególnych jednostek i grup obywateli i wspiera ich w konkretnych rozwiązaniach w duchu pomocniczości. Kolejnym prelegentem był ks. dr Grzegorz Godawa pracownik Katedry Pedagogiki Ogólnej i nowowybrany Prodziekan Wydziału Nauk Społecznych UPJP II w Krakowie. Zarysował on koncepcję ekologii rodziny rozwijanej przez papieży Benedykta XVI i Franciszka, a zapoczątkowanej przez Jana Pawła II w Centesimus annus. Koncepcja ekologii rodziny wpisana jest w ideę ekologii ludzkiej, jako środowiska ludzkiego. Rodzina jest pierwszą i podstawową komórką ekologii ludzkiej. Życie rodzinne, skupiające wiele interakcji społecznych, najpełniej rozwija się w klimacie pozbawionym toksyczności i destrukcyjnego wpływu czynników zewnętrznych. Ekologia rodziny zakłada określoną jakość ludzkiego życia, czyli taki poziom, na którym są realizowane określone wartości i zaspokajane potrzeby członków rodziny. W tym znaczeniu jest ona synonimem dobrostanu mówił dr Grzegorz Godawa. Jako ostatni wykład wygłosił ks. dr Dariusz Tułowiecki adiunkt w Katedrze Polityki Społecznej UPJP II w Krakowie oraz wykładowca katolickiej nauki społecznej w Wyższym Seminarium Duchownym w Łomży. Jego wystąpienie nosiło tytuł: Recepcja Centesimus annus w nauczaniu społecznym Benedykta XVI i Franciszka. Była to analiza wybranych wątków nauczania Jana Pawła II w jubileuszowej encyklice, kontynuowanych i rozwijanych przez jego następców. Wypowiedź ta zawierała trzy części: Niezdolność do dialogu i relacji jako współczesny błąd antropologiczny; Nauczanie społeczne jako integralna część nowej ewangelizacji; Chrześcijańska wizja harmonii stworzeń. Autor wskazał także swoisty model podejścia do problemów społecznych obecny w CA: Dokumenty Jana Pawła II mogą stanowić metodologiczny wzorzec obiektywizmu i szerokiego spojrzenia w widzieć, trafności w oceniać, oraz rozsądku i umiarkowania w działać. Ogólnopolską konferencję naukową poświeconą inspiracjom jubileuszowego dokumentu Jana Pawła II na rzecz polityki społecznej i pracy socjalnej, zakończyła prezentacja nowowydanej książki Polityka społeczna wobec rzeczy nowych. 25-lecie encykliki Centesimus annus św. Jana Pawła II pod redakcją prof. Jana Mazura OSPPE. Prezentacji znakomitej publikacji dokonał prof. dr hab. Hubert Kaszyński pracownik Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutu Pracy Socjalnej UPJP II w Krakowie. Zaprezentował on wielość ośrodków naukowych, których 432

5 przedstawiciele zostali zaproszeni przez redaktora do publikacji (Instytut Pracy Socjalnej UPJP II, Instytut Nauk o Rodzinie UPJP II, Instytut Politologii UKSW, Instytut Socjologii oraz Instytut Teologii Pastoralnej i Katechetyki KUL, Instytut Nauk Politycznych UWM, Zakład Statystyki Społecznej UEK Kraków, UTH im. K. Pułaskiego w Radomiu, WSD w Świdnicy, WSD Zakonu Paulinów w Krakowie, WSD w Łomży). Dwadzieścia jeden tekstów autorstwa tak wielu znakomitych naukowców usytuowanych w szerokim polu badawczym, daje wedle prezentującego wydanie bardzo szerokie spojrzenia na współczesne zagadania społeczne w świetle nauczania Jana Pawła II: od pracy socjalnej i polityki społecznej, po teologię pastoralną, aksjologię, politologię, naukę o kulturze, prawo, ekonomię, statystykę, edukację i pedagogikę społeczną, nauki o rodzinie aż po katolicką naukę społeczną. Bogactwo treści, znakomity dobór autorów oraz właściwe ulokowanie czasowe publikacji podkreśla autor wstępu: kard. Gerhard Müller Prefekt Kongregacji Nauki Wiary. Pisze on: Należy zatem z wdzięcznością odnieść się do całego wysiłku intelektualnego, dzięki któremu wspomniane wyżej zagadnienia, jak również cały szereg innych kwestii wpisanych w społeczną, gospodarczą i polityczną troskę Kościoła, znajdującą wyraz w encyklice Centesimus annus, stały się przedmiotem rozważań, jakże lapidarnie zasygnalizowanych w tytule ksiązki: Polityka społeczna wobec rzeczy nowych i jej podtytule: 25-lecie encykliki Centesimus annus św. Jana Pawła II. Wypada wiec pogratulować inicjatorom przedsięwzięcia zespołowi skupionemu wokół Katedry Polityki Społecznej na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, jak również wszystkim uczestnikom projektu badawczego autorom poszczególnych artykułów, względnie rozdziałów. [...] Niech duch społecznego nauczania św. Jana Pawła II przeniknie współczesną politykę społeczną właśnie z uwagi na autentyczne dobro człowieka, stworzonego na obraz i podobieństwo Boze! Ogólnopolską konferencję naukową połączoną z promocją książki zakończył ks. prof. Antoni Świerczek, dziękując przede wszystkim prof. Janowi Mazurowi OSPPE oraz jego współpracownikom z Katedry Polityki Społecznej: dr. hab. Pawłowi Ulmanowi i dr. Dariuszowi Tułowieckiemu za przygotowanie spotkania. Podziękował bardzo serdecznie wszystkim prelegentom za przygotowanie wykładów, wszystkim autorom rozdziałów z prezentowanej publikacji za trud i innowacje naukowe, zaś przybyłym naukowcom, ludziom mediów i studentom za obecność i uwagę. 433

6