Rola bibliotek cyfrowych w budowaniu gospodarki opartej o wiedzę. Cezary Mazurek

Transkrypt

1 Rola bibliotek cyfrowych w budowaniu gospodarki opartej o wiedzę Cezary Mazurek

2 Biblioteki cyfrowe w sieci PIONIER Ekosystem zasobów i narzędzi Użytkownicy indywidualni i instytucjonalni Wyszukiwarki internetowe, portale tematyczne, serwisy agregujące dane, bazy wiedzy, metawyszukiwarki Biblioteki, archiwa, muzea cyfrowe Systemy katalogowe, inwentaryzacji zabytków, inne systemy informacji naukowej Systemy składowania danych (np. Usługa Powszechnej Archiwizacji)

3 Federacja Bibliotek Cyfrowych Usługa agregująca metadane z polskich bibliotek cyfrowych od 2007r. Utrzymywana i rozwijana w ramach sieci PIONIER Jest pojedynczym punktem dostępu do zbiorów bibliotek cyfrowych Jest źródłem danych o polskich zbiorach cyfrowych dla Europeany, DART-Europe, WorldCat, ViFaOst, Poza możliwością przeszukiwania i przeglądania metadanych, daje dostęp do informacji o polskich bibliotekach cyfrowych

4

5

6 FBC Najnowsze inicjatywy Biblioteka Cyfrowa Instytutu Odlewnictwa ( Kędzierzyńsko-Kozielska Biblioteka Cyfrowa ( Polonijna Biblioteka Cyfrowa ( Inowrocławska Biblioteka Cyfrowa ( Płocka Biblioteka Cyfrowa ( Biblioteka Cyfrowa Kolekcji Prywatnych (

7 Biblioteki Cyfrowe - funkcje Udostępnianie cyfrowych kopii zasobów Kolekcje instytucjonalne, tematyczne, formalne Wirtualne repozytoria instytucjonalne i self-archiving Szkolenia i wsparcie w organizacji procesu cyfryzacji Agregacja i wzbogacanie metadanych Masowa digitalizacja w trybie workflow Przechowywanie długoterminowe Przetwarzanie obrazu w postać tekstową (automatyczny OCR) Rozwój zaawansowanych narzędzi i aplikacji dla ehumanistyki

8

9

10 MNW

11 ELearning

12 Masowa digitalizacja dlab - system do zarządzania procesem digitalizacji ułatwia organizację prac związanych z digitalizacją wspomaga użytkowników w wykonywaniu przydzielonych czynności umożliwia monitorowanie przebiegu prac z wykorzystaniem raportowania dlab może komunikować się z zewnętrznymi narzędziami w celu wykonywania specyficznych czynności np.: OCR konwersja danych wprowadzanie wersji prezentacyjnej do systemu biblioteki cyfrowej archiwizacja w systemie długoterminowego przechowywania danych

13 Przechowywanie długoterminowe darceo długoterminowe przechowywanie danych źródłowych (m.in. PDF/A, TIFF, JPEG2000, MPEG-4) Automatyczna ekstrakcja metadanych Usługi migracji danych Rozwiązanie komplementarne do systemów dlibra, dmuseion i dlab Konwersja i zaawansowane dostarczanie danych Współdzielenie mechanizmów migracji, konwersji i zaawansowanego dostarczania danych

14 SYNAT - System Nauki i Techniki KOORDYNATOR: ICM UW Prace związane z FBC: PCSS Etap A9. Badania w zakresie federacyjnych modeli usług informacji naukowej i naukowo-technicznej Główny wynik: system agregacji i wzbogacania danych Clepsydra Etap A10. Prototyp usług Zintegrowanego Systemu Główny wynik: prototyp Zintegrowanego Systemu Wiedzy Etap A11. Prototyp usług długoterminowego archiwizowania dużych wolumenów danych Główny wynik: prototyp Wielofunkcyjnego Repozytorium Danych Źródłowych A12. Badania związane z usługami dotyczącymi danych źródłowych Główny wynik: Wirtualne Laboratorium Transkrypcji

15 SYNAT: Zintegrowany System Wiedzy (A10) Dwa główne obszary działania: 1. Konstruowanie bazy wiedzy na podstawie podstawowych źródeł danych agregowany przez zbiór agentów opracowywanych w ramach etapu A9 2. Stworzenie narzędzi pozwalających na efektywne korzystanie z bazy wiedzy przez wirtualne zespoły badawcze Intensywne wykorzystanie technologii sieci semantycznych (ang. semantic web)

16 SYNAT: Wielofunkcyjne Repozytorium Danych Źródłowych (A12) Zestaw usług umiejscowiony pomiędzy istniejącymi systemami zarządzającymi danymi o charakterze źródłowym (np. plikami MASTER), a systemami składowania danych (lokalnymi lub zdalnymi) Pośredniczy w zapisie i odczycie danych oraz oferuje dodatkowe usługi ułatwiające dostęp do danych, zarządzanie nimi oraz ich długoterminowe przechowywanie Zaprojektowany do współpracy ze Zintegrowanym Systemem Wiedzy

17 SYNAT: Baza Wiedzy - wyzwania Gromadzenie i przetwarzanie danych W 2012, po około roku funkcjonowania podsystemów agregacji i przetwarzania danych baza reprezentacji obiektów zawierała 8.5 miliona rekordów 75 różnych źródeł danych 77 różnych schematów danych około 1.5 mln rekordów jest wynikiem przetwarzania danych z polskich bibliotek cyfrowych do schematów PLMET i ESE na potrzeby konkretnych aplikacji około 5 tys. obiektów oznaczonych jako usunięte

18 SYNAT: Baza Wiedzy - wyzwania Udostępnianie danych Testy w oparciu o dwie aplikacje: SYNAT A10 udostępnianie metadanych na potrzeby okresowego rekonstruowania bazy wiedzy 1 mln rekordów z NUKAT 1.6 mln rekordów z polskich bibliotek cyfrowych (w dwóch różnych schematach) Indeks pełnotekstowy Zbudowanie indeksu pełnotekstowego w oparciu o rekordy metadanych w schemacie PLMET i operacyjne utrzymywanie spójności indeksu

19 SYNAT: Baza Wiedzy - wizualizacja

20 SYNAT: WRDZ - wyzwania Zapis i odczyt danych źródłowych Mechanizmy wstępnej weryfikacji danych Przygotowanie archiwalnego pakietu informacji Składowanie treści i metadanych z wersjonowaniem Kontener METS Strumieniowanie danych (rozwijane w ramach etapu A12) w szczególności dużych skanów Migracja i konwersja danych ( wsadowa oraz na żądanie ) Weryfikacja i monitorowanie spójności danych

21 SYNAT: Produkty końcowe Wielofunkcyjne Repozytorium Danych Źródłowych System agregacji i wzbogacania danych Clepsydra - umożliwia gromadzenie danych z rozproszonych, heterogenicznych źródeł systemów informacji naukowej, bibliotek, archiwów i muzeów cyfrowych, bibliotecznych systemów katalogowych, itp. oraz normalizację, transformację i wzbogacanie tych danych, a także przetwarzanie ich do postaci bazy wiedzy. Wirtualne Laboratorium Transkrypcji z usługą OCR - celem systemu jest umożliwienie prowadzenia zespołowych transkrypcji dokumentów (opcjonalnie wspieranych również przez internautów-wolontariuszy). System ten wspiera import obiektów z Federacji Bibliotek Cyfrowych oraz oferuje zaawansowaną usługę OCR wytrenowaną pod kątem polskich dokumentów historycznych.

22

23 SYNAT: Produkty Każdy z produktów będzie połączony z platformą SYNAT, tworząc wspólny system usług, których użytkownikami będą m.in. użytkownicy portalu INFONA. Wdrożenie powyższych produktów będzie realizowane w powiązaniu z ekosystemem zasobowo-usługowym sieci PIONIER (m.in. biblioteki cyfrowe, Krajowy Magazyn Danych, Usługi PLATON). Wdrożenie na szeroką skalę usług przetwarzania zasobów wymaga zastosowania podejścia globalnego do wykorzystanych technologii i narzędzi

24 Współpraca europejska

25 Archiwizacja danych i procesów badawczych długoterminowe przechowywanie cyfrowych obiektów i procesów badawczych, ze szczególnym uwzględnieniem proweniencji, integralności i powtarzalności rozbudowa biblioteki cyfrowej o usługę bazy wiedzy opisującej składowane obiektów cyfrowych, stworzenie biblioteki cyfrowej obiektów i procesów badawczych

26 Masowa digitalizacja i przetwarzanie tekstu Europejskie centrum kompetencji w zakresie digitalizacji IMPACT Jeden z efektów końcowych projektu IMPACT Nastawione na ekspertyzę w zakresie masowej digitalizacji dokumentów tekstowych Skierowane zarówno do bibliotek jak i do naukowców humanistów Kontynuacja w ramach projektu SUCCEED

27 Usługi w chmurze (1) Przykłady usług w modelu IaaS I SaaS Geolokalizacja Crowdsourcing Wzbogacanie metadanych Mapowanie i transformacja metadanych Słowniki i korpusy słowne Projekt LoCloud

28 Usługi w chmurze (2) Infrastruktura chmurowa dla przechowywania i współdzielenia metadanych i treści Ekonomia skali Modele biznesowe Modele licencjonowania Otwarte laboratorium Usługi repozytoryjne Budowanie wiedzy Model Danych Europeany (EDM) Projekt ecloud

29 Nowe (?) możliwości Zasoby i usługi bibliotek cyfrowych to ogromny potencjał dla branży kreatywnych przedsiębiorstw i twórców Nowe zastosowania, produkty, usługi Rosnący rynek cyfrowy Potrzeby sektorów kultury i edukacji Europejska Agenda Cyfrowa: Otwarcie dostępu do treści Konsumenci słusznie oczekują, że dostęp do treści w internecie będzie równie łatwy, jak w świecie rzeczywistym. Europie brakuje jednolitego rynku sektora treści.

30 Wyzwanie: Jak znaleźć liderów działań w biznesie (stakeholders)? Współpraca w zakresie pilotowego wykorzystywania treści cyfrowych w obszarach misyjnych (zdrowie, edukacja, turystyka) i w sieciach społecznościowych Zdynamizowanie działań w odniesieniu do: ZASOBÓW (np. Reużycie treści, kreatywni twórcy) TECHNOLOGII (np. Semantyczny Web, Crowdsourcing, Nowe media, wizualizacja) BUDOWANIA WIEDZY (np. Wirtualne społeczności badaczy) PROMOCJI I SZKOLEŃ (np. Hackatony, Publiczne zbiórki materiałów) Wprowadzanie sprawdzonych modeli w budowaniu nowych produktów w kolejnych dziedzinach życia i gospodarki (ERP, epodręczniki, Prywatne Archiwa)

31 Małopolska Biblioteka Cyfrowa (za blogiem Charliego Bibliotekarza)

32