Rewitalizacja. Rewitalizacja kilka uwag otpojęciu itpraktyce. dr hab. inż. arch. Jacek Wesołowski Politechnika Łódzka

Transkrypt

1 Rewitalizacja Rewitalizacja kilka uwag otpojęciu itpraktyce dr hab. inż. arch. Jacek Wesołowski Politechnika Łódzka

2 Kongres Ecometropolis Bydgoszcz, 19 V 2015 Jacek Wesołowski, prof. PŁ, IAiU Politechnika Łódzka Rewitalizacja kilka uwag otpojęciu itpraktyce

3 Urban regeneration can be defined as the integrated local redevelopment of deprived areas (neighbourhood, city, metropolitan area). It covers many aspects of city life: physical, social and environmental. Approaches depend on a city s history, and therefore policies must be integrated and area-based. Rewitalizację miast można zdefiniować jako lokalne zintegrowane przekształcenie zubożałych regionów (dzielnica, miasto, aglomeracja). Obejmuje ona wiele aspektów życia miejskiego: przestrzenne, społeczne itśrodowiskowe. Podejście zależy od historii miasta, dlatego polityka powinna być zintegrowana ituwarunkowana lokalnie.

4

5 Rewitalizacja to proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych częściach miast, przyczyniający się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego oraz do ożywienia gospodarczego i odbudowy więzi społecznych. Rewitalizacja obejmuje * rewaloryzację, * modernizację * remonty w odniesieniu do kompleksowych działań podejmowanych na większych obszarach miejskich, szczególnie w starych zdegradowanych dzielnicach, wiążące działania poprzednio wymienione z działaniami zmierzającymi do ożywienia społecznego i gospodarczego obszaru miejskiego. Powiązanie spraw społecznych, gospodarczych i technicznych w procesach rewitalizacji to nie tylko sprawa terminologiczna, ale istota zagadnienia, które w odróżnieniu od tradycyjnych ujęć odnosi się do całości życia miasta, a nie tylko do jego formy. Forum Rewitalizacji, 2006 r.

6 Ustawa o rewitalizacji, proj. 22 IV 2015

7 Rewitalizacja w projekcie ustawy 22 IV 2015 obszar zdegradowany koncentracja negatywnych zjawisk społecznych oraz tereny poprzemysłowe itp. obszar rewitalizacji szczególna koncentracja zjawisk negatywnych max 20% pow. gminy max 30% mieszk. gminy możliwość podziału na podobszary, także rozłączne Komitet Rewitalizacji (1 lub więcej) Gminny Program Rewitalizacji Specjalna Strefa Rewitalizacji (1 lub więcej) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy wymóg zgodności lub dostosowania

8 Ustawa o rewitalizacji, proj. 22 IV uzasadnienie

9 Czy tereny niewykorzystane, które straciły pierwotną funkcję, mogą podlegać rewitalizacji?

10 Podmaniczky Program, Budapeszt 2003

11 Hamburg HafenCity : rewitalizacja terenów poportowych

12 fot.: Reinhard Kraasch, WikiComm

13 Rzadko nowe zagospodarowanie terenów opuszczonych pozostaje bez wpływu na otoczenie, często budzi natomiast protesty Przykład: Mediaspree w Berlinie

14 Sink Mediaspree : wygrane referendum w 2008 r.

15 Ustawa o rewitalizacji, proj. 22 IV 2015

16 Czy w przypadku gdy nie ma się do czynienia z obszarem społecznie kryzysowym nie może być mowy otrewitalizacji? Śródmieścia mogą być społecznie zdrowe, ale nie spełniać wymogów stawianych obszarom centralnym

17 studium przypadku: Drezno przywracanie tożsamości wypełnianie nieużytków atrakcja dla turystów i mieszkańców przywrócenie ludzkiej skali

18 przywracanie śródmieścia: Drezno Neumarkt

19 Neumarkt, PA/akg

20 Neumarkt, 2014 SchiDD; WikiComm

21 Neumarkt, 2013

22 Kolossos; WikiComm odbudowa zespołu Neumarktu jako element rewitalizacji śródmieścia

23 L.E.rewi-sor; WikiComm

24 Handel wielkokubaturowy jako dźwignia ekonomiczna śródmieścia?

25 przywracanie śródmieścia: Drezno włączenie dworca do przestrzeni centrum modernizacja strefy pieszo-usługowej aktywizacja Starego Miasta odbudowa w nowej formie 2008

26 Drezno (l. 70-te): makieta docelowego układu śródmieścia, nigdy nie zrealizowanego w pełni

27 intensyfikacja wykorzystania terenu wzmacnianie funkcji handlowej wthistorycznym śródmieściu wzmocnienie roli śródmieścia jako generatora ruchu

28 Drezno, Altmarkt-Galerie, 2002, późn. rozbudowa układ na kanwie historycznych ulic

29 Drezno, Altmarkt-Galerie

30 Drezno, Altmarkt-Galerie

31 zmniejszenie skali ulic

32 śródmieście Drezna inwestuje niemal wyłącznie sektor prywatny na zasadach komercyjnych brak skumulowanych problemów społecznych czy jednak to nie jest przywrócenie do życia śródmieścia i zagwarantowanie mu trwałej atrakcyjności?

33 Rewitalizacja śródmieść jest zadaniem szczególnie złożonym, ponieważ interesy lokalne nie muszą być zgodne ztinteresami ogólnomiejskimi Jednak to śródmieście ma podstawowe znacznie dla atrakcyjności miasta i jego pożądanej rangi Czy możliwie najszersza partycypacja społeczna jest zawsze pożądaną drogą postępowania?

34 Berlin, Planwerk Innenstadt, publik. w 1999 r.

35 specjalny tryb działania w Mitte Cele i formy były ustalone odgórnie Działanie w ramach Planwerk Innenstadt (Mitte) zostało wyłączone z normalnych procedur, w których istniała praktyka konstroli społecznej, na gruncie przekonania, że przebudowa śródmieścia nie może być zakładnikiem interesów lokalnych mieszkańców. Dobro wspólne miasta" musi być wiodącą zasadą. Planowanie generalne może pomóc w stworzeniu spójnej wizji całości zgodnej z tradycją wielkich miast europejskich. Można to osiągnąć tylko wtedy, gdy interesy sektorowe, w tym aktywnych grup mieszkańców, pozostają w równowadze. W przeciwnym wypadku powstanie niespójny krajobraz miasta" złożony z przypadkowych fragmentów".

36 Bhf. Friedrichstraße, 1987 konflikt o zieleniec

37 Bhf. Friedrichstraße, 2012

38 Rewitalizacja obszarów kryzysowych

39 Barcelona El Raval (1980+): otwieranie getta

40 Barcelona, El Raval - Museu d Art Contemporani de Barcelona,

41

42

43

44 Centre Cívic Drassanes Barcelona, El Raval Centre Esportiu CanRicard

45 konkluzje Wydaje się, że świetle projektu Ustawy otrewitalizacji, rewitalizacja stanowić może tylko część działań niezbędnych do przywrócenia śródmieściom ich pierwotnego znaczenia, które utraciły w wyniku powojennej przemiany miejskiej. Spowodowane to jest sposobem kwalifikacji obszaru zdegradowanego, który wymaga istnienia komponenty negatywnych zjawisk społecznych jako kryterium delimitacji

46 konkluzje Kluczowa rola partycypacji społecznej wtrewitalizacji może ograniczać możliwości dostosowania śródmieść do odpowiedniego spełniania funkcji ogólnomiejskich. Rewitalizacja w świetle projektu ustawy wydaje się bardziej nakierowana na obszary kryzysowe położone bardziej peryferyjnie w stosunku do centrum miasta. Jeśli termin urban regeneration miałby się przekładać wprost na pojęcie rewitalizacji, to jest to istotna rozbieżność w stosunku do praktyki zagranicznej

47 konkluzje Jeśli celem jest powrót do miasta klasy średniej, to rewitalizacja obszaru szczególnego nasilenia zjawisk kryzysu społecznego, moralnie uzasadniona, nie musi być najlepszą drogą do poprawy wizerunku śródmieścia, zwłaszcza jeśli ma się unikać gentryfikacji. Równie ważna wydaje się być polityka tworzenia atrakcyjnych przestrzeni zamieszkania na dostępnych nieużytkach śródmiejskich, która może stanowić najważniejszy przekaz dla grup mających swobodę wyboru miejsca zamieszkania. Ze względu na to, że nigdy działania nie odbywają się wt pustce przestrzenno-własnościowej, przydatne byłyby przy nich specjalne możliwości działania, przewidziane w projekcie Ustawy o rewitalizacji.

48 Łódź - śródmieście

49 śródmieście Łodzi

50 pomieszanie warstw społecznych (Londyn, 1889, Ch. Booth)

51 propozycja rewitalizacji fragmentu śródmieścia ProRevita, 2006 wzbogacenie układu przestrzeni publicznej udostępnienie wnętrz kwartałów pod zabudowę

52 Fabryka Ramischa Off-Piotrkowska Zorro2212, WikiComm

53 propozycja rewitalizacji fragmentu śródmieścia ProRevita, 2006

54 propozycja rewitalizacji fragmentu śródmieścia ProRevita, 2006

55 w działaniach rewitalizacyjnych istotne jest także wykorzystywanie oddziaływania powstałych już biegunów wzrostu ; aby to uzyskać może okazać się niezbędna interwencja czyyników publicznych zawarta w projekcie Ustawy o rewitalizacji możliwość określenia mianem celu publicznego inwestycji spoza listy przyjętej w dotychczasowym prawie stanowi istotny krok naprzód w procedowaniu rewitalizacji

56 Łódź: ulica w posiadle bielnikowym obszar kryzysowy

57 ulica w posiadle bielnikowym

58 2014

59

60

61 J. Jacobs: The need for short blocks obszar kryzysowy

62 nieużytki lub tereny nowych inwestycji sąsiadujące z obszarami zdegradowanymi powinny być objęte procedurą rewitalizacji dla uniknięcia fragmentacji społecznoprzestrzennej miasta

63 Dziękuję za uwagę Jacek Wesołowski, prof. PŁ, Instytut Architektury i Urbanistyki, Politechnika Łódzka jw37@p.lodz.pl