TEKSTY PRZYJĘTE CZĘŚĆ 1. Zjednoczona w róŝnorodności. w trakcie posiedzenia w. środę 11 maja 2011 PARLAMENT EUROPEJSKI

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI TEKSTY PRZYJĘTE CZĘŚĆ 1 w trakcie posiedzenia w środę 11 maja 2011 P7_TA-PROV(2011)05-11 WYDANIE TYMCZASOWE PE Zjednoczona w róŝnorodności

2

3 SPIS TREŚCI TEKSTY PRZYJĘTE PRZEZ PARLAMENT EUROPEJSKI P7_TA-PROV(2011)0208 Oznaczenia lub oznakowania identyfikacyjne partii towaru, do której naleŝy dany środek spoŝywczy ***I (A7-0095/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oznaczeń lub oznakowań identyfikacyjnych partii towaru, do której naleŝy dany środek spoŝywczy (tekst ujednolicony) (COM(2010)0506 C7-0285/ /0259(COD))... 1 P7_TA-PROV(2011)0209 ZbliŜenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar (wersja ujednolicona) ***I (A7-0089/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar (tekst ujednolicony) (COM(2010)0507 C7-0287/ /0260(COD))... 9 P7_TA-PROV(2011)0210 Dopuszczalny poziom hałasu i układ wydechowy pojazdów silnikowych ***I (A7-0093/ Sprawozdawca: Sajjad Karim ) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego pojazdów silnikowych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0508 C7-0288/ /0261(COD)) P7_TA-PROV(2011)0211 Kołowe ciągniki rolnicze i leśne o wąskim rozstawie kół ***I (A7-0098/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu montowanych przed siedzeniem kierowcy w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół (tekst ujednolicony) (COM(2010)0610 C7-0340/ /0302(COD)) P7_TA-PROV(2011)0212 Kontrola kołowych ciągników rolniczych lub leśnych ***I (A7-0090/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) PE \ I

4 Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli kołowych ciągników rolniczych lub leśnych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0717 C7-0404/ /0348(COD)) P7_TA-PROV(2011)0213 Urządzenia hamujące kołowych ciągników rolniczych lub leśnych ***I (A7-0092/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie urządzeń hamujących kołowych ciągników rolniczych lub leśnych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0729 C7-0421/ /0349(COD)) P7_TA-PROV(2011)0214 Miejsce kierowcy oraz drzwi i okna kołowych ciągników rolniczych lub leśnych ***I (A7-0096/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przestrzeni roboczej, dostępu do miejsca kierowcy oraz drzwi i okien kołowych ciągników rolniczych lub leśnych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0746 C7-0428/ /0358(COD)) P7_TA-PROV(2011)0215 Montowane z tyłu konstrukcje zabezpieczające przy przewróceniu w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół ***I (A7-0101/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie montowanych z tyłu konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół (tekst ujednolicony) (COM(2010)0510 C7-0290/ /0264(COD)) P7_TA-PROV(2011)0216 Strawki akcyzy stosowane do wyrobów tytoniowych * (A7-0100/ Sprawozdawca: Sajjad Karim ) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie zmienionego wniosku dotyczącego dyrektywy Rady w sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0641 C7-0403/ /0206(CNS)) P7_TA-PROV(2011)0217 Nominały i parametry techniczne monet euro przeznaczonych do obiegu * (A7-0102/ Sprawozdawca: Sajjad Karim) Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie nominałów i parametrów technicznych monet euro przeznaczonych do obiegu (tekst ujednolicony) (COM(2010)0691 C7-0034/ /0338(NLE)) II /PE

5 P7_TA-PROV(2011)0208 Oznaczenia lub oznakowania identyfikacyjne partii towaru, do której naleŝy dany środek spoŝywczy ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oznaczeń lub oznakowań identyfikacyjnych partii towaru, do której naleŝy dany środek spoŝywczy (tekst ujednolicony) (COM(2010)0506 C7-0285/ /0259(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza ujednolicenie) Parlament Europejski, uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2010) 506), uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7-0285/2010), uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 8 grudnia 2010 r. 1, uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 20 grudnia 1994 r. szybsza metoda pracy nad urzędową kodyfikacją tekstów prawnych 2, uwzględniając art. 86 i art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0095/2011), A. mając na uwadze, Ŝe zdaniem grupy konsultacyjnej złoŝonej z odpowiednich słuŝb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, wniosek ogranicza się do prostego ujednolicenia istniejących przepisów bez zmian merytorycznych, 1. przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko określone poniŝej; 2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a takŝe parlamentom krajowym. 1 2 Dz.U. C 54 z , s. 34. Dz.U. C 102 z , s. 2. PE \ 1

6 P7_TC1-COD(2010)0259 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 maja 2011 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE w sprawie oznaczeń lub oznakowań identyfikacyjnych partii towaru, do której naleŝy dany środek spoŝywczy (Ujednolicenie) (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą 2, a takŝe mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa Rady 89/396/EWG z dnia 14 czerwca 1989 r. w sprawie wskazówek lub oznakowań identyfikacyjnych partii towaru, do której naleŝy dany środek spoŝywczy 3 została kilkakrotnie znacząco zmieniona 4. Dla zachowania przejrzystości i zrozumiałości naleŝy ją ujednolicić. (2) Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w obrębie którego zapewniony jest swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. (3) Handel środkami spoŝywczymi zajmuje na rynku wewnętrznym bardzo waŝne miejsce. (4) Oznaczenie partii towaru, do której naleŝy środek spoŝywczy, odpowiada potrzebie lepszego informowania o toŝsamości produktu. Oznaczenie takie jest więc uŝytecznym źródłem informacji w przypadku, kiedy środki spoŝywcze stają się przedmiotem sporu lub stanowią źródło zagroŝenia dla zdrowia konsumentów. (5) Dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spoŝywczych 5 nie zawiera przepisów odnośnie do umieszczania znaków określających przynaleŝność do partii towaru Dz.U. C 54 z , s. 34. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym). Dz.U. L 186 z , s. 21. Zob. załącznik I część A. Dz. U. L 109 z , s /PE

7 (6) Na poziomie międzynarodowym istnieje powszechny obowiązek zapewnienia odniesienia do wyprodukowanej lub opakowanej partii produktów spoŝywczych w opakowaniach jednostkowych. Obowiązkiem Unii jest przyczyniać się do rozwoju handlu międzynarodowego. (7) W związku z tym wskazane jest ustanowienie przepisów o charakterze ogólnym i horyzontalnym, w celu zarządzania wspólnym systemem określania partii towaru. (8) Skuteczność tego systemu zaleŝy od jego zastosowania na poszczególnych etapach sprzedaŝy. PoŜądane jest jednak wyłączenie niektórych produktów i działań, w szczególności tych, które odbywają się w początkowej fazie dystrybucji produktów rolnych. (9) Niezbędne jest wzięcie pod uwagę faktu, iŝ bezpośrednie spoŝycie przy zakupie pewnych środków spoŝywczych, takich jak lody w indywidualnych porcjach, oznacza, iŝ wskazywanie partii bezpośrednio na opakowaniach jednostkowych byłoby bezcelowe. JednakŜe w przypadku tych produktów obowiązkowe powinno być wskazanie partii na opakowaniu zbiorczym. (10) Pojęcie partii towaru oznacza, Ŝe poszczególne jednostki środków spoŝywczych skierowanych do sprzedaŝy posiadają prawie identyczne cechy produkcji, wytworzenia lub pakowania. W związku z powyŝszym nie powinno się stosować tego pojęcia do produktów sprzedawanych luzem lub produktów, które z powodu swoich indywidualnych właściwości lub róŝnorodnego charakteru nie mogą być uwaŝane za produkty tworzące jednorodną partię towaru. (11) Wobec róŝnorodności stosowanych metod oznaczania określenie partii towaru i umieszczenie odpowiedniego oznaczenia lub znaku powinno zaleŝeć od sprzedawcy. (12) Aby oznaczenie to spełniało swój cel, jakim jest dostarczanie informacji, powinno ono wyraźnie odróŝniać się i pozwalać na rozpoznanie go jako oznaczenia. (13) Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spoŝycia, zgodnie z dyrektywą 2000/13/WE, mogą słuŝyć jako określenie partii towaru, pod warunkiem dokładnego ich wskazania. (14) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego dyrektyw określonych w załączniku I część B, PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 1. Niniejsza dyrektywa dotyczy oznaczenia pozwalającego na określenie partii towaru, do której naleŝy środek spoŝywczy. 2. Do celów niniejszej dyrektywy termin partia towaru oznacza partię środków spoŝywczych do sprzedaŝy, wyprodukowanych, wytworzonych lub zapakowanych praktycznie w takich samych warunkach. PE \ 3

8 Artykuł 2 1. Środek spoŝywczy nie moŝe być dopuszczony do obrotu, jeśli nie posiada oznaczenia, o którym mowa w art. 1 ust Ust. 1 nie ma zastosowania: a) do produktów rolnych, które w momencie opuszczenia gospodarstwa są: (i) sprzedawane lub dostarczane do miejsca czasowego magazynowania, przygotowania lub pakowania; (ii) transportowane do organizacji producenckich; lub (iii) zebrane w celu niezwłocznego włączenia do przygotowań operacyjnych lub systemu przetwórczego; b) jeśli w punkcie sprzedaŝy konsumentowi docelowemu środki spoŝywcze nie są opakowane jednostkowo, zostają zapakowane na Ŝyczenie nabywcy lub są opakowane jednostkowo do natychmiastowej sprzedaŝy; c) do opakowań lub pojemników, których największy bok ma powierzchnię mniejszą niŝ 10 cm 2 ; d) do indywidualnych porcji lodów. Oznaczenie umoŝliwiające identyfikację partii znajduje się na opakowaniu zbiorczym. Artykuł 3 Partia towaru jest kaŝdorazowo określana przez producenta, 1 wytwórcę lub pakującego dany środek spoŝywczy lub pierwszego sprzedawcę ustanowionego w Unii. Oznaczenie, o którym mowa w art. 1 ust. 1 jest ustalane i umieszczane na odpowiedzialność jednej z wymienionych powyŝej osób. Jest ono poprzedzane literą L, z wyjątkiem przypadków, kiedy odróŝnia się ono wyraźnie od innych oznaczeń znajdujących się na etykiecie. Artykuł 4 JeŜeli środki spoŝywcze są opakowane jednostkowo, oznaczenie, o którym mowa w art. 1 ust. 1 oraz, tam gdzie to stosowne, litera L znajdują się na opakowaniu jednostkowym lub dołączonej do niego etykiecie. JeŜeli środki spoŝywcze nie są opakowane jednostkowo, oznaczenie, o którym mowa w art. 1 ust. 1 oraz, tam gdzie to stosowne, literę L, umieszcza się na opakowaniu lub na pojemniku lub, jeŝeli ich brak, na odpowiednich dokumentach handlowych. W kaŝdym przypadku oznaczenie to umieszcza się w taki sposób, aby było dobrze widoczne, wyraźnie czytelne i nie dawało się usunąć. 4 /PE

9 Artykuł 5 JeŜeli na etykiecie umieszczona jest data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spoŝycia, oznaczenie, o którym mowa w art. 1 ust. 1 nie musi być umieszczane na środkach spoŝywczych, pod warunkiem Ŝe data lub termin składają się przynajmniej z dnia i miesiąca, w postaci niezakodowanej, umieszczonych w podanej kolejności. Artykuł 6 Niniejszą dyrektywę stosuje się bez uszczerbku dla oznaczeń przewidzianych w szczególnych przepisach unijnych. Komisja publikuje i aktualizuje na bieŝąco wykaz tych przepisów. Artykuł 7 Dyrektywa 89/396/EWG, zmieniona dyrektywami wymienionymi w załączniku I część A, niniejszym traci moc, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego dyrektyw określonych w załączniku I część B. Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji w załączniku II. Artykuł 8 Niniejsza dyrektywa wchodzi w Ŝycie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 9 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w [ ] W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący PE \ 5

10

11 ZAŁĄCZNIK I Część A Uchylona dyrektywa i wykaz jej kolejnych zmian (o których mowa w art. 7) Dyrektywa Rady 89/396/EWG (Dz.U. L 186 z , s. 21) Dyrektywa Rady 91/238/EWG (Dz.U. L 107 z , s. 50) Dyrektywa Rady 92/11/EWG (Dz.U. L 65 z , s. 32) Część B Wykaz terminów przeniesienia do prawa krajowego (o których mowa w art. 7) Dyrektywa Termin przeniesienia 89/396/EWG 20 czerwca 1990( * ) 91/238/EWG 92/11/EWG ( * ) Zgodnie z art. 7 akapit pierwszy dyrektywy 89/396/EWG, zmienionej dyrektywą 92/11/EWG: Państwa członkowskie w miarę potrzeb wprowadzają zmiany w swoich przepisach ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, tak aby: zezwolić na prowadzenie handlu artykułami spełniającymi wymogi niniejszej dyrektywy nie później niŝ do dnia 20 czerwca 1990 r., zabronić handlu artykułami niespełniającymi wymogów niniejszej dyrektywy z mocą od dnia 1 lipca 1992 r. JednakŜe handel artykułami wprowadzonymi na rynek lub opatrzonymi etykietą przed tą datą i niespełniającymi wymogów niniejszej dyrektywy moŝe być kontynuowany aŝ do wyczerpania zapasów. PE \ 7

12 ZAŁĄCZNIK II Tabela korelacji Dyrektywa 89/396/EWG Niniejsza dyrektywa Artykuł 1 Artykuł 1 Artykuł 2 ust. 1 i 2 Artykuł 2 ust 1 i 2 Artykuł 2 ust. 3 Artykuły 3 do 6 Artykuły 3 do 6 Artykuł 7 Artykuł 7 Artykuł 8 Artykuł 8 Artykuł 9 Załącznik I Załącznik II 8 /PE

13 P7_TA-PROV(2011)0209 ZbliŜenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar (wersja ujednolicona) ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar (tekst ujednolicony) (COM(2010)0507 C7-0287/ /0260(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza ujednolicenie) Parlament Europejski, uwzględniając wniosek Komisji przedłoŝony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2010)0507), uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony przez Komisję (C7-0287/2010), uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 8 grudnia 2010 r. 1, uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie szybszej metody pracy nad urzędową kodyfikacją tekstów prawnych 2, uwzględniając art. 86 i art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0089/2011), A. uwzględniając opinię grupy konsultacyjnej słuŝb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, zgodnie z którą przedmiotowy wniosek ogranicza się do zwykłego ujednolicenia istniejących tekstów, bez zmiany co do istoty, 1. przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko określone poniŝej; 2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a takŝe parlamentom narodowym. 1 2 Dz.U. C 54 z , s. 31. Dz.U. C 102 z , s. 2. PE \ 9

14 P7_TC1-COD(2010)0260 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 maja 2011 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar (Ujednolicenie) (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2, a takŝe mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa Rady 80/181/EWG z dnia 20 grudnia 1979 r. w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do jednostek miar 3 została kilkakrotnie znacząco zmieniona 4. Dla zachowania przejrzystości i zrozumiałości naleŝy ją ujednolicić. (2) Jednostki miar są niezbędne do uŝywania wszystkich przyrządów pomiarowych do wyraŝania wartości wielkości mierzonej lub wskazania wielkości. Jednostki miar są uŝywane w większości dziedzin działalności ludzkiej. Konieczne jest zapewnienie moŝliwie najbardziej jasnych zasad ich stosowania. Niezbędne więc jest uregulowanie ich stosowania wewnątrz Unii w dziedzinie gospodarki, zdrowia publicznego, bezpieczeństwa publicznego, jak równieŝ dla celów administracyjnych. (3) Jednostki miar stanowią przedmiot międzynarodowych rezolucji przyjętych przez Generalną Konferencję Miar (CGPM) ustanowioną Konwencją Metryczną podpisaną w ParyŜu dnia 20 maja 1875 r., do której naleŝą wszystkie państwa członkowskie. Wynikiem tych rezolucji było sporządzenie Międzynarodowego Układ Jednostek Miar (SI). (4) W dziedzinie transportu międzynarodowego istnieją międzynarodowe konwencje lub porozumienia wiąŝące Unię lub państwa członkowskie. Te konwencje lub porozumienia muszą być przestrzegane Dz.U. C 54 z , s. 31. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. Dz.U. L 39 z , s. 40. Zob. załącznik II, część A. 10 /PE

15 (5) Z uwagi na lokalny charakter niektórych zwolnień wciąŝ stosowanych w Zjednoczonym Królestwie i Irlandii odnoszących się do jednostek miar i ograniczoną liczbę produktów, których zwolnienia te dotyczą, utrzymanie tych zwolnień nie spowodowałoby ograniczenia handlu przez utworzenie bariery pozataryfowej, w związku z czym nie ma potrzeby zniesienia tych zwolnień. (6) Niektóre państwa trzecie nie akceptują na swoim rynku wyrobów, na których wartość wielkości podano wyłącznie w legalnych jednostkach miar określonych w niniejszej dyrektywie. Przedsiębiorstwa eksportujące wyroby do tych krajów znalazłyby się w niekorzystnym połoŝeniu, gdyby nie było dozwolone wykorzystanie dodatkowych oznaczeń. Wykorzystanie dodatkowych oznaczeń za pomocą jednostek innych niŝ legalne jednostki miar naleŝy zatem w dalszym ciągu dopuszczać. (7) Takie dodatkowe oznaczenia pozwoliłyby równieŝ na stopniowe i płynne wprowadzenie nowych jednostek metrycznych, które mogą zostać opracowane na poziomie międzynarodowym. (8) Systemowe przyjęcie wykorzystania dodatkowych oznaczeń dla wszystkich przyrządów pomiarowych, łącznie z aparaturą medyczną, nie wydaje się jednak absolutnie niezbędne; Państwa członkowskie powinny zatem mieć moŝliwość wymagania, aby na ich terytorium przyrządy pomiarowe nosiły oznaczenia wartości wielkości w jednej legalnej jednostce miary. (9) Niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na kontynuację wytwarzania produktów wprowadzonych juŝ na rynek przed datą implementacji dyrektywy 80/181/EWG. Dotyczy ona jednakŝe wprowadzania na rynek i uŝywania produktów i urządzeń noszących oznaczenia wielkości w jednostkach miar, które nie są juŝ legalnymi jednostkami miar, gdy takie produkty są konieczne do uzupełnienia lub zastąpienia komponentów lub części takich produktów, urządzeń lub przyrządów pomiarowych wprowadzonych juŝ na rynek. Jest więc konieczne, aby państwa członkowskie zezwoliły na wprowadzenie na rynek oraz na uŝywanie takich produktów lub urządzeń w celu uzupełniania lub zastępowania komponentów, nawet jeśli noszą one oznaczenia wartości wielkości w jednostkach miar, które nie są juŝ legalnymi jednostkami miar, Ŝeby nadal moŝna było uŝywać produktów, urządzeń lub przyrządów pomiarowych znajdujących się juŝ na rynku. (10) Niniejsza dyrektywa wspiera sprawne działanie rynku wewnętrznego poprzez poziom harmonizacji jednostek miar, jaki określa. W tym kontekście wskazane jest, aby Komisja monitorowała zmiany sytuacji na rynku mające związek z niniejszą dyrektywą i jej wdraŝaniem, w szczególności jeŝeli chodzi o przeszkody w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego i dalszą harmonizację niezbędną do pokonania tych przeszkód. (11) Wskazane jest, aby Komisja, w kontekście jej stosunków handlowych z państwami trzecimi, w tym z Transatlantycką Radą Gospodarczą, nadal zdecydowanie dąŝyła do zaakceptowania na rynkach państw trzecich produktów, na których etykietach widnieją wyłącznie jednostki SI. (12) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku II część B, PE \ 11

16 PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 Legalnymi jednostkami miar, w rozumieniu niniejszej dyrektywy, które muszą być uŝywane do wyraŝania wartości wielkości, są jednostki: a) wymienione w rozdziale I załącznika I; b) wymienione w rozdziale II załącznika I, wyłącznie w tych państwach członkowskich, w których były dopuszczone w dniu 21 kwietnia 1973 r. Artykuł 2 1. Zobowiązania wynikające z art. 1 dotyczą stosowanych przyrządów pomiarowych, dokonywanych pomiarów oraz podawania wartości wielkości wyraŝonych w jednostkach miar. 2. Niniejsza dyrektywa nie dotyczy stosowania w transporcie morskim, lotniczym oraz kolejowym jednostek miar innych niŝ te, które zostały przyjęte za obowiązujące przez niniejszą dyrektywę, ale które są ustanowione w konwencjach lub porozumieniach międzynarodowych wiąŝących Unię lub państwa członkowskie. Artykuł 3 1. W rozumieniu niniejszej dyrektywy z dodatkowym oznaczeniem mamy do czynienia, gdy do oznaczenia wyraŝonego w jednostce miary wymienionej w rozdziale I załącznika I dołączone jest jedno lub więcej oznaczeń wyraŝonych w jednostkach miar niewymienionych w tym rozdziale. 2. Dozwolone jest stosowanie dodatkowych oznaczeń. JednakŜe państwa członkowskie mogą wymagać, Ŝeby przyrządy pomiarowe nosiły oznaczenia wartości wielkości w jednej legalnej jednostce miary. 3. Oznaczenie wyraŝone przez jednostkę miary wymienioną w rozdziale I załącznika I ma pierwszeństwo. Oznaczenia wyraŝone w jednostkach miary niewymienionych w tym rozdziale muszą w szczególności być wyraŝane znakami nie większymi niŝ te, w których wyraŝone są odpowiadające oznaczenia w jednostkach miar wymienionych w rozdziale I załącznika I. Artykuł 4 Stosowanie jednostek miar, które nie są lub juŝ nie są legalne, jest dopuszczalne: a) dla produktów i urządzeń znajdujących się juŝ na rynku lub w uŝyciu w dniu 20 grudnia 1979 r.; 12 /PE

17 b) dla komponentów i części produktów i urządzeń koniecznych do uzupełnienia lub wymiany komponentów lub części produktów i urządzeń określonych w lit. a). JednakŜe, stosowanie legalnych jednostek miar moŝe być wymagane w odniesieniu do wskaźników przyrządów pomiarowych. Artykuł 5 Zagadnienia dotyczące wdroŝenia niniejszej dyrektywy, w szczególności sprawa dodatkowych oznaczeń, podlegają dalszemu badaniu i, jeśli to konieczne, podejmuje się odpowiednie środki zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 17 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/34/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wspólnych przepisów dotyczących przyrządów pomiarowych oraz metod kontroli metrologicznej 1. Artykuł 6 Komisja monitoruje zmiany sytuacji na rynku mające związek z tą dyrektywą i jej wdraŝaniem w odniesieniu do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego i handlu międzynarodowego oraz przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące tych zmian, w stosownych przypadkach wraz z odpowiednimi wnioskami, do dnia 31 grudnia 2019 r. Artykuł 7 Państwa członkowskie zapewniają powiadamianie Komisji, z wyprzedzeniem umoŝliwiającym jej przedstawienie swoich uwag, o projektach przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, które zamierzają przyjąć w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą. Artykuł 8 Dyrektywa 80/181/EWG, zmieniona dyrektywami wymienionymi w załączniku II część A traci moc, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku II część B. Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji w załączniku III. Artykuł 9 Niniejsza dyrektywa wchodzi w Ŝycie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. 1 Dz.U. L 106 z , s. 7. PE \ 13

18 Artykuł 10 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w [ ] W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący 14 /PE

19 ZAŁĄCZNIK I ROZDZIAŁ I LEGALNE JEDNOSTKI MIAR, O KTÓRYCH MOWA W ART. 1 LIT. A) 1. JEDNOSTKI SI ORAZ ICH DZIESIĘTNE WIELOKROTNOŚCI I PODWIELOKROTNOŚCI 1.1. Podstawowe jednostki SI Wielkość Jednostka miary Nazwa Oznaczenie Długość metr m Masa kilogram kg Czas sekunda s Prąd elektryczny amper A Temperatura termodynamiczna kelwin K Liczność materii mol mol Światłość kandela cd Definicje podstawowych jednostek SI: Jednostka miary długości Metr jest długością 1 drogi przebytej przez światło w próŝni w czasie 1/ sekundy. (1 Siedemnasta CPMG (1983), rezolucja 1). PE \ 15

20 Jednostka miary masy Jednostką miary masy jest kilogram; jest on równy masie międzynarodowego prototypu kilograma. (Trzecia CGPM (1901), s. 70 sprawozdania z konferencji). Jednostka miary czasu Sekunda jest to czas trwania okresów promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu podstawowego atomu cezu 133. (Trzynasta CGPM (1967). rezolucja 1). Jednostka miary prądu elektrycznego Amper jest to prąd elektryczny niezmieniający się, który występując w dwóch równoległych prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o przekroju kołowym znikomo małym, umieszczonych w próŝni w odległości 1 metra od siebie, wywołałby między tymi przewodami siłę niutona na kaŝdy metr długości. (Międzynarodowy Komitet Miar i Wag (CIPM) (1946) rezolucja 2, zatwierdzona przez dziewiątą CGPM (1948)). Jednostka miary temperatury termodynamicznej Kelwin, jednostka miary temperatury termodynamicznej, wynosi 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody. Definicja ta dotyczy wody, której skład izotopowy charakteryzuje się następującymi stosunkami liczności materii: 0, mola 2 H na jeden mol 1 H, 0, mola 17 O na jeden mol 16 O i 0, mola 18 O na jeden mol 16 O. (Trzynasta CGPM (1967), rezolucja 4 oraz dwudziesta trzecia CGPM (2007), rezolucja 10). Jednostka miary liczności materii Mol jest to liczność materii układu zawierającego liczbę cząstek równą liczbie atomów w masie 0,012 kilograma węgla 12. Przy stosowaniu określenia mol naleŝy określić rodzaj cząstek. Mogą to być atomy, cząsteczki, jony, elektrony lub inne cząstki albo określone zespoły tych cząstek. (Czternasta CGPM (1971) rezolucja 3). 16 /PE

21 Jednostka miary światłości Kandela jest to światłość źródła emitującego w określonym kierunku promieniowanie monochromatyczne o częstotliwości herców i o natęŝeniu promieniowania w tym kierunku równym 1/683 watów na steradian. (Szesnasta CGPM (1979) rezolucja 3) Specjalna nazwa i oznaczenie pochodnej jednostki miary temperatury SI wyraŝającej temperaturę Celsjusza Wielkość Jednostka miary Nazwa Oznaczenie Temperatura Celsjusza stopień Celsjusza C Temperatura Celsjusza t jest określona przez róŝnicę t = T T o między dwiema temperaturami termodynamicznymi T i T o, gdzie T o = 273,15 K. Przedział lub róŝnica temperatury mogą być wyraŝone albo w kelwinach, albo w stopniach Celsjusza. Jednostka stopień Celsjusza jest równa jednostce kelwin Jednostki pochodne SI Ogólne zasady dla jednostek pochodnych SI Jednostki pochodne spójne z jednostkami podstawowymi SI są wyraŝone za pomocą wzorów algebraicznych w postaci iloczynu potęg jednostek podstawowych SI ze współczynnikiem liczbowym równym liczbie Jednostki pochodne SI o specjalnych nazwach i oznaczeniach Wielkość Jednostka miary WyraŜenie Nazwa Oznaczenie W innych jednostkach SI W jednostkach podstawowych lub uzupełniających SI Kąt płaski radian rad m m -1 Kąt bryłowy steradian sr m 2 m -2 Częstotliwość herc Hz s -1 Siła niuton N m kg s -2 Ciśnienie i napręŝenie paskal Pa N m -2 m -1 kg s -2 Energia, praca, dŝul J N m m 2 kg s -2 PE \ 17

22 energia cieplna Moc ( 1 ), moc promieniowania Ilość elektryczności, ładunek elektryczny Potencjał elektryczny, róŝnica potencjałów, siła elektromotoryczna wat W J s -1 m 2 kg s -3 kulomb C s A wolt V W A -1 m 2 kg s -3 A -1 Rezystancja om Ω V A -1 m 2 kg s -3 A -2 Konduktancja simens S A V -1 m -2 kg -1 s 3 A 2 Pojemność elektryczna Strumień magnetyczny farad F C V -1 m -2 kg -1 s 4 A 2 weber Wb V s m 2 kg s -2 A -1 Indukcja magnetyczna tesla T Wb m -2 kg s -2 A -1 Indukcyjność henr H Wb A -1 m 2 kg s -2 A -2 Strumień świetlny lumen lm cd sr cd NatęŜenie oświetlenia luks lx lm m -2 m -2 cd 18 /PE

23 Aktywność (radionuklidu) Dawka pochłonięta, energia przekazana właściwa, kerma, wskaźnik dawki pochłoniętej RównowaŜnik dawki pochłoniętej Aktywność katalityczna bekerel Bq s -1 grej Gy J kg -1 m 2 s -2 siewert Sv J kg -1 m 2 s -2 katal kat mol s -1 ( 1 ) Specjalne nazwy jednostek mocy: nazwa woltoamper, oznaczenie VA do wyraŝenia mocy pozornej prądu elektrycznego zmiennego oraz nazwa war, oznaczenie var do wyraŝenia mocy elektrycznej biernej. Nazwa war nie jest zawarta w rezolucjach CGPM. Jednostki pochodne od jednostek podstawowych SI mogą być wyraŝone za pomocą jednostek miar wymienionych w rozdziałe I. W szczególności, jednostki pochodne SI mogą być wyraŝane za pomocą specjalnych nazw i oznaczeń wymienionych w powyŝszej tabeli, na przykład jednostka SI lepkości dynamicznej moŝe być wyraŝona jako m -1 kg s -1 lub N s m -2 lub Pa s Nazwy i oznaczenia przedrostków stosowanych do tworzenia dziesiętnych wielokrotności i podwielokrotności MnoŜnik Przedrostek Oznaczenie jotta Y zetta Z eksa E peta P tera T 10 9 giga G 10 6 mega M 10 3 kilo k PE \ 19

24 10 2 hekto h 10 1 deka da 10-1 decy d 10-2 centy c 10-3 mili m 10-6 mikro µ 10-9 nano η piko Ρ femto f atto a zepto z jokto y Nazwy i oznaczenia dziesiętnych wielokrotności i podwielokrotności dziesiętnych jednostki miary masy są tworzone poprzez dołączenie nazw przedrostków do słowa gram oraz ich oznaczeń do oznaczenia g. Dla oznaczenia dziesiętnych wielokrotności i podwielkrotności jednostki pochodnej, której wyraŝenie przedstawione jest w postaci ułamka, przedrostek moŝe być dołączony albo do jednostek wpisanych w liczniku, bądź w mianowniku, lub teŝ do obu tych członów. Przedrostki złoŝone, to znaczy takie, które składałyby się ze złoŝenia wielu powyŝszych przedrostków, nie mogą być uŝywane. 20 /PE

25 1.4. Dopuszczone specjalne nazwy i oznaczenia wielokrotności i podwielokrotności jednostek dziesiętnych SI Wielkość Jednostka miary Nazwa Oznaczenie Wartość Objętość litr l lub L (1) l 1 = 1 dm 3 = 10-3 m 3 Masa tona t 1 t = Mg = 1 = 10 3 kg Ciśnienie i napręŝenie bar bar (2) 1 bar = 10 5 Pa (1) (2) Uwaga: Oba oznaczenia l i L są uŝywane dla określenia jednostki litr (Szesnasta CGPM (1979), rezolucja 5). Jednostka wpisana do broszury Międzynarodowego Biura Miar wśród jednostek dopuszczonych tymczasowo. Przedrostki i ich oznaczenia wymienione w ppkt 1.3 mogą być uŝywane w powiązaniu z jednostkami i oznaczeniami ujętymi w tabeli JEDNOSTKI MIAR WYRAśONE PRZEZ JEDNOSTKI PODSTAWOWE SI, LECZ NIEBĘDĄCE ICH DZIESIĘTNYMI WIELOKROTNOŚCIAMI LUB PODWIELOKROTNOŚCIAMI Wielkość Jednostka miary Nazwa Oznaczen ie Wartość Kąt płaski Obrót * (1) a 1 obrót = 2π rad grad* lub gon* gon* 1 gon = π/200 rad stopień º 1 = π/180 rad minuta ' 1' = π/ rad sekunda '' 1'' = π/ rad Czas minuta min 1 min = 60 s godzina h 1 h = s doba d 1 d = s (1) (a) Uwaga: Symbol (*) po nazwie lub oznaczeniu jednostki wskazuje, Ŝe nie pojawiają się one w wykazie sporządzonym przez CGPM, CIPM lub BIPM. Dotyczy to całego niniejszego załącznika. a Nie istnieje oznaczenie międzynarodowe. Przedrostki i ich oznaczenia wymienione w ppkt 1.3 mogą być PE \ 21

26 uŝywane jedynie w powiązaniu z nazwami grad lub gon i oznaczeniem gon. 3. JEDNOSTKI STOSOWANE WRAZ Z SI, KTÓRYCH WARTOŚCI W JEDNOSTKACH SI SĄ WYZNACZONE DOŚWIADCZALNIE Wielkość Jednostka miary Nazwa Oznaczenie Definicja Energia elektronowolt ev Elektronowolt jest to energia kinetyczna, jaką uzyskuje elektron po przejściu w próŝni drogi między dwoma punktami, gdy róŝnica potencjałów między tymi punktami jest równa 1 wolt Masa Uwaga: zunifikowana jednostka masy atomowej u Zunifikowana jednostka masy atomowej jest to masa równa 1/12 masy atomowej nuklidu 12 C Przedrostki i ich oznaczenia wymienione w pkt 1.3 mogą być stosowane wraz z tymi dwoma jednostkami i ich oznaczeniami. 22 /PE

27 4. JEDNOSTKI MIAR I NAZWY JEDNOSTEK DOPUSZCZONE WYŁĄCZNIE W DZIEDZINACH SPECJALNEGO STOSOWANIA Wielkość Jednostka miary Nazwa Oznaczenie Wartość Zdolność skupiająca układu optycznego dioptria* 1 dioptria = 1 m -1 Masa kamieni szlachetnych karat metryczny 1 karat metryczny = kg Pole gruntów rolnych lub terenów budowlanych Masa przez jednostkę miary długosci przędzy i nici włókienniczych ar a 1 a = 10 2 m 2 teks* tex* 1 tex = 10-6 kg m -1 Ciśnienie krwi oraz ciśnienie innych płynów ustrojowych Milimetr 1 słupa rtęci mm Hg* 1 mm Hg = 133,322 Pa Przekrój czynny barn b 1 b = m 2 Uwaga: 5. JEDNOSTKI ZŁOśONE Przedrostki i ich oznaczenia wymienione w ppkt 1.3 mogą być stosowane z jednostkami miar i oznaczeniami znajdującymi się powyŝej, z wyjątkiem milimetra słupa rtęci i jego oznaczenia. JednakŜe wielokrotność 10 2 a nazwana jest hektar. Jednostki złoŝone tworzone są poprzez łączenie jednostek wymienionych w rozdziale I. ROZDZIAŁ II 1 LEGALNE JEDNOSTKI MIAR OKREŚLONE W ART. 1 LIT. B), DOPUSZCZONE WYŁĄCZNIE DO 1 SPECJALNYCH ZASTOSOWAŃ Zakres stosowania Jednostka 1 miary PE \ 23

28 Nazwa PrzybliŜona wartość 1 Oznacze nie Tablice sygnalizacji drogowej, miara określająca odległość i prędkość mila 1 mile = m mile jard 1 yd = 0,9144 m yd stopa 1 ft = 0,3048 m ft cal 1 in = 2,54 x 10-2 m in Beczkowe piwo lub wino z jabłek; mleko sprzedawane w opakowaniach 1 zwrotnych pół kwarty 1 pt = 0,5683 x 10-3 m 3 pt Transakcje metalami szlachetnymi uncja jubilerska 1 oz tr = 31,10 x 10-3 kg oz tr Jednostki wymienione w tym rozdziale moŝna łączyć ze sobą lub z jednostkami wymienionymi w rozdziale I w celu tworzenia jednostek złoŝonych. 24 /PE

29 ZAŁĄCZNIK II Część A Uchylona dyrektywa i wykaz jej kolejnych zmian (o których mowa w art. 8) Dyrektywa Rady 80/181/EWG (Dz.U. L 39 z , s. 40) Dyrektywa Rady 85/1/EWG (Dz.U. L 2 z , s. 11) Dyrektywa Rady 89/617/EWG (Dz.U. L 357 z , s. 28) Dyrektywa 1999/103/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 34 z , s. 17) Dyrektywa 2009/3/CE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 114 z , s. 10) Część B Wykaz terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania (o których mowa w art. 8) Dyrektywa Termin przeniesienia Data rozpoczęcia stosowania 80/181/EWG 30 czerwca 1981 r. 1 października 1981 r. 85/1/EWG 1 lipca 1985 r. - 89/617/EWG 30 listopada 1991 r /103/WE 8 lutego 2001 r /3/WE 31 grudnia 2009 r. 1 stycznia 2010 r. PE \ 25

30 ZAŁĄCZNIK III Tabela korelacji Dyrektywa 80/181/EWG Niniejsza dyrektywa Artykuł 1 litery a) i b) Artykuł 1 litery a) i b) Artykuł 1 litery c) i d) - Artykuł 2 litera a) Artykuł 2 ustęp 1 Artykuł 2 litera b) Artykuł 2 ustęp 2 Artykuł 3 ustęp 1 Artykuł 3 ustęp 1 Artykuł 3 ustęp 2 Artykuł 3 ustęp 2 akapit pierwszy Artykuł 3 ustęp 3 Artykuł 3 ustęp 2 akapit drugi Artykuł 3 ustęp 4 Artykuł 3 ustęp 3 Artykuł 4 akapit pierwszy wyraŝenie wstępne Artykuł 4 akapit pierwszy wyraŝenie wstępne Artykuł 4 akapit pierwszy tiret pierwsze Artykuł 4 akapit pierwszy lit. a) Artykuł 4 akapit pierwszy tiret drugie Artykuł 4 akapit pierwszy lit. b) Artykuł 4 akapit drugi Artykuł 4 akapit drugi Artykuł 5 - Artykuł 6 - Artykuł 6a Artykuł 5 Artykuł 6b Artykuł 6 Artykuł 7 litera a) - Artykuł 7 litera b) Artykuł 7 - Artykuł 8 - Artykuł 9 Artykuł 8 Artykuł 10 Załącznik rozdział I pkt 1. do 1.2 Załącznik I rozdział I pkt 1. do 1.2 Załącznik rozdział I pkt Załącznik I rozdział I pkt Załącznik rozdział I pkt Załącznik I rozdział I pkt Załącznik rozdział I pkt 1.3 do 5 Załącznik I rozdział I pkt 1.3 do 5 Załącznik rozdział II Załącznik I rozdział II Załącznik, rozdziały III i IV - - Załącznik II - Załącznik III 26 /PE

31 P7_TA-PROV(2011)0210 Dopuszczalny poziom hałasu i układ wydechowy pojazdów silnikowych ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego pojazdów silnikowych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0508 C7-0288/ /0261(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza ujednolicenie) Parlament Europejski, uwzględniając projekt Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2010) 508), uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7-0288/2010), uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 8 grudnia 2010 r. 1, uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie szybszej metody pracy nad urzędową kodyfikacją tekstów prawnych 2, uwzględniając art. 86 i art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0093/2011), A. mając na uwadze, Ŝe zdaniem grupy konsultacyjnej złoŝonej z odpowiednich słuŝb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji wniosek ogranicza się do prostego ujednolicenia istniejących przepisów bez zmian merytorycznych, 1. przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko określone poniŝej; 2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a takŝe parlamentom krajowym. 1 2 Dz.U.C 54 z , s. 32. Dz.U. C 102 z , s. 2. PE \ 27

32 P7_TC1-COD(2010)0261 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 maja 2011 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE w sprawie dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego pojazdów silnikowych (Ujednolicenie) (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114 ; uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2, a takŝe mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa 70/157/EWG Rady z dnia 6 lutego 1970 r. w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego pojazdów silnikowych 3 została kilkakrotnie znacząco zmieniona 4. Dla zachowania przejrzystości i zrozumiałości naleŝy ją ujednolicić. (2) Dyrektywa 70/157/EWG jest jedną z oddzielnych dyrektyw systemu homologacji typu WE określonego w dyrektywie 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. ustanawiającej ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów (dyrektywa ramowa) 5 oraz ustanawia normy techniczne dotyczące dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego pojazdów silnikowych. Te normy techniczne dotyczą zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich w celu umoŝliwienia zastosowania procedury homologacji typu WE, określonej w dyrektywie 2007/46/WE w odniesieniu do kaŝdego typu pojazdu. Zatem przepisy ustanowione dyrektywą 2007/46/WE odnoszące się do układów, części i oddzielnych zespołów technicznych w pojazdach mają zastosowanie do niniejszej dyrektywy. (3) PoŜądane jest uwzględnienie wymagań technicznych przyjętych przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ (EKG ONZ) w jej właściwych regulaminach dołączonych Dz.U. C 54 z , s. 32. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. Dz.U. L 42 z , s. 16. Zob. załącznik IV część A. Dz.U. L 263 z , s /PE

33 do Porozumienia Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ dotyczącego przyjęcia jednolitych wymagań technicznych dla pojazdów kołowych, wyposaŝenia i części, które mogą być stosowane w tych pojazdach oraz wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymagań ( zmienione porozumienie z 1958 r. ) 1. (4) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku IV część B. PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 Do celów niniejszej dyrektywy pojazd oznacza pojazd silnikowy przeznaczony do uŝytkowania na drogach, z nadwoziem lub bez, posiadający co najmniej cztery koła i maksymalną prędkość konstrukcyjną przekraczającą 25 km/h, z wyjątkiem pojazdów, które poruszają się na szynach, ciągników rolniczych i leśnych oraz wszelkich maszyn samobieŝnych. Artykuł 2 1. JeŜeli pojazdy bądź układy wydechowe spełniają wymagania niniejszej dyrektywy państwa członkowskie nie mogą, z przyczyn odnoszących się do dopuszczalnego poziomu hałasu oraz układu wydechowego: a) odmówić w odniesieniu do typu pojazdu lub typu układu wydechowego udzielenia homologacji typu WE lub krajowej homologacji typu; lub b) odmówić rejestracji lub zabronić sprzedaŝy, dopuszczenia do ruchu lub uŝytkowania pojazdów lub sprzedaŝy lub dopuszczenia do uŝytkowania układów wydechowych. 2. JeŜeli wymagania niniejszej dyrektywy nie są spełnione, dla typu pojazdu oraz typu układu wydechowego państwa członkowskie: a) nie udzielają homologacji typu WE; i b) odmawiają udzielenia krajowej homologacji typu. 3. Bez względu na ust. 2 na potrzeby części zamiennych państwa członkowskie nadal udzielają homologacji typu WE i zezwalają na sprzedaŝ lub dopuszczenie do uŝytkowania układów wydechowych, zgodnie z wersjami dyrektywy 70/157/EWG w brzmieniu poprzedzającym wersję wynikającą z poprawek wprowadzonych przez dyrektywę Komisji 1999/101/WE z dnia 15 grudnia 1999 r. dostosowującą do postępu technicznego dyrektywę Rady 70/157/EWG 2, jeŝeli takie układy wydechowe: a) mają być zainstalowane w pojazdach będących juŝ w uŝytkowaniu; i b) spełniają wymagania tej dyrektywy, która były stosowane, kiedy te pojazdy były rejestrowane po raz pierwszy. 1 2 Opublikowane jako załącznik I do decyzji Rady 97/836/WE (Dz.U. L 346 z , s. 78). Dz.U. L 334 z , s. 41. PE \ 29

34 Artykuł 3 śadne państwo członkowskie nie moŝe, z powodów dotyczących dopuszczalnego poziomu hałasu lub układu wydechowego, odmówić przyznania homologacji typu krajowej lub WE w odniesieniu do części układu wydechowego traktowanego jako oddzielny zespół techniczny: a) jeŝeli pojazd spełnia wymagania załącznika I w odniesieniu do poziomu hałasu i układu wydechowego; b) jeŝeli część układu wydechowego, traktowanego jako oddzielny zespół techniczny w rozumieniu art. 3 pkt 25 dyrektywy 2007/46/WE, spełnia wymagania załącznika II do niniejszej dyrektywy. Artykuł 4 1. śadne państwo członkowskie nie moŝe, z powodów dotyczących dopuszczalnego poziomu hałasu lub układu wydechowego, zabronić wprowadzania do obrotu dowolnej części układu wydechowego, traktowanego jako oddzielny zespół techniczny w rozumieniu art. 3 pkt 25 dyrektywy 2007/46/WE, jeŝeli w rozumieniu art. 3 niniejszej dyrektywy jest to typ, w odniesieniu do którego przyznano homologację typu. 2. Państwa członkowskie zabraniają pierwotnego dopuszczenia do ruchu pojazdów silnikowych, których poziom hałasu lub układy wydechowe nie spełniają wymagań wymienionych w niniejszej dyrektywie. Artykuł 5 Zmiany niezbędne do dostosowania wymagań załączników I, II i III tak, by uwzględniały one postęp techniczny, z wyjątkiem wymagań określonych w pkt 2.1 i 2.2 załącznika I, przyjmowane są zgodnie z procedurą o ktrórej mowa w art. 40 ust. 2 dyrektywy 2007/46/WE. Artykuł 6 Państwa członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą. Artykuł 7 Dyrektywa 70/157/EWG, zmieniona aktami wymienionymi w załączniku IV część A traci moc, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku IV część B. Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji w załączniku V. 30 /PE

35 Artykuł 8 Niniejsza dyrektywa wchodzi w Ŝycie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 9 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w [ ] W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący PE \ 31

36 Wykaz załączników ZAŁĄCZNIK I: Przepisy dotyczące homologacji typu WE w odniesieniu do poziomu hałasu wytwarzanego przez typ pojazdu silnikowego Dodatek 1 : Dokument informacyjny Dodatek 2 : Wzór świadectwa homologacji typu WE Uzupełnienie do świadectwa homologacji typu WE ZAŁĄCZNIK II: Przepisy administracyjne dotyczące homologacji typu WE układów wydechowych jako oddzielnych zespołów technicznych (zamienne układy wydechowe) Dodatek 1 : Dokument informacyjny Dodatek 2 : Wzór świadectwa homologacji typu WE Uzupełnienie do świadectwa homologacji typu WE Dodatek 3 : Wzór znaku homologacji typu WE ZAŁĄCZNIK III: ZAŁĄCZNIK IV: Wymagania techniczne Część A: Uchylona dyrektywa i wykaz jej kolejnych zmian Część B: Wykaz terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania ZAŁĄCZNIK V: Tabela korelacji 32 /PE

37 ZAŁĄCZNIK I PRZEPISY DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI TYPU WE W ODNIESIENIU DO POZIOMU HAŁASU WYTWARZANEGO PRZEZ DANY TYP POJAZDU SILNIKOWEGO 1. WNIOSEK O UDZIELENIE HOMOLOGACJI TYPU WE POJAZDU 1.1. Wniosek o udzielenie homologacji typu WE na mocy art. 7 ust. 1 i 2 dyrektywy 2007/46/WE, dla typu pojazdu w odniesieniu do jego poziomu hałasu, wnosi producent Wzór dokumentu informacyjnego znajduje się w dodatku Reprezentant typu pojazdu, dla którego wystąpiono o homologację, musi być przekazany przez producenta pojazdu słuŝbie technicznej odpowiedzialnej za badania Na Ŝądanie słuŝby technicznej musi być takŝe dostarczona próbka układu wydechowego oraz silnika o co najmniej takiej samej pojemności skokowej cylindrów i maksymalnej mocy znamionowej jak silnik zainstalowany w pojeździe, w odniesieniu do którego producent ubiega się o homologację typu. 2. POZIOM HAŁASU WYTWARZANEGO PRZEZ POJAZDY W RUCHU 2.1 Wartości dopuszczalne Poziom hałasu mierzony zgodnie z przepisami załącznika III nie przekracza następujących progów: Kategoria pojazdu Wartości wyraŝone w db(a) (decybele (A)) Pojazdy przeznaczone do przewozu osób, wyposaŝone, łącznie z siedzeniem kierowcy, w maksymalnie dziewięć miejsc siedzących Pojazdy przeznaczone do przewozu osób, wyposaŝone, łącznie z siedzeniem kierowcy, w więcej niŝ dziewięć miejsc siedzących, o maksymalnej dopuszczalnej masie ponad 3,5 t oraz: z silnikiem o mocy mniejszej niŝ 150 kw z silnikiem o mocy nie mniejszej niŝ 150 kw Pojazdy przeznaczone do przewozu osób, wyposaŝone, łącznie z siedzeniem kierowcy, w więcej niŝ dziewięć miejsc siedzących; pojazdy przeznaczone do przewozu towarów: o maksymalnej dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 2 t 76 PE \ 33

38 o maksymalnej dopuszczalnej masie powyŝej 2 t, ale nieprzekraczającej 3,5 t Pojazdy przeznaczone do przewozu towarów o maksymalnej dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 t z silnikiem o mocy mniejszej niŝ 75 kw z silnikiem o mocy nie mniejszej niŝ 75 kw, lecz nie większej niŝ 150 kw z silnikiem o mocy nie mniejszej niŝ 150 kw 80 JednakŜe: dla pojazdów kategorii i wartości dopuszczalne zwiększa się o 1 db(a), jeśli są one wyposaŝone w silnik o zapłonie samoczynnym z bezpośrednim wtryskiem, dla pojazdów o maksymalnej dopuszczalnej masie ponad 2 t, przeznaczonych do uŝytku terenowego, wartości dopuszczalne zwiększa się o 1 db(a), jeśli moc ich silnika jest mniejsza niŝ 150 kw i o 2 db(a), jeśli moc ich silnika wynosi co najmniej 150 kw, dla pojazdów kategorii 2.1.1, wyposaŝonych w ręczną skrzynię biegów z więcej niŝ czterema przełoŝeniami dla jazdy do przodu oraz z silnikiem rozwijającym maksymalną moc przekraczającą 140 kw, których stosunek maksymalnej mocy do maksymalnej masy przekracza 75 kw/t, wartości dopuszczalne zwiększa się o 1 db(a), jeśli prędkość, z jaką tył pojazdu mija linię BB' na trzecim biegu, przekracza 61 km/h Interpretacja wyników W celu uwzględnienia niedokładności przyrządów pomiarowych, od wartości kaŝdego odczytu odejmuje się 1 db(a) Pomiary uznaje się za waŝne, jeśli róŝnica między dwoma kolejnymi pomiarami po tej samej stronie pojazdu nie przekracza 2 db(a) Wynik badania stanowi najwyŝszy zmierzony poziom hałasu. JeŜeli wynik przekracza maksymalny dopuszczalny poziom hałasu dla kategorii badanego pojazdu o 1 db(a), przeprowadza się dwa kolejne pomiary przy analogicznym połoŝeniu mikrofonu. Trzy z czterech otrzymanych w ten sposób wyników, przy tym połoŝeniu mikrofonu, nie mogą przekraczać ustanowionych progów. 3. OZNAKOWANIE 3.1. Części układu wydechowego i wlotowego, z wyjątkiem elementów mocujących i przewodów, muszą być opatrzone: znakiem towarowym lub nazwą producenta układów i ich części; opisem handlowym towaru sporządzonym przez producenta. 34 /PE

39 3.2. Oznakowanie to musi być całkowicie czytelne i nieusuwalne, nawet gdy układ jest zainstalowany w pojeździe. PE \ 35

40 4. UDZIELANIE HOMOLOGACJI TYPU WE POJAZDU 4.1. Jeśli spełnione są odpowiednie wymogi, homologacji typu WE udziela się na mocy art. 9 ust. 3 oraz, jeŝeli ma to zastosowanie, na mocy art. 10 ust. 4 dyrektywy 2007/46/WE Wzór świadectwa homologacji typu WE znajduje się w dodatku Numer homologacji przyznaje się dla kaŝdego homologowanego typu pojazdu zgodnie z załącznikiem VII do dyrektywy 2007/46/WE. To samo państwo członkowskie nie przyznaje tego samego numeru innemu typowi pojazdu. 5. ZMIANY TYPU I ZMIANY HOMOLOGACJI 5.1. W przypadku zmiany typu homologowanego na mocy niniejszej dyrektywy zastosowanie mają przepisy art i 17 ust. 4 dyrektywy 2007/46/WE. 6. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI 6.1. Środki mające na celu zapewnienie zgodności produkcji podejmuje się zgodnie z wymogami ustanowionymi w art. 12 dyrektywy 2007/46/WE Przepisy specjalne: Badania o których mowa w ppkt załącznika X do dyrektywy 2007/46/WE to badania ustanowione w załączniku 7 do regulaminu EKG ONZ nr 51, o którym mowa w załączniku III do niniejszej dyrektywy Częstotliwość inspekcji określona w pkt 3 załącznika X do dyrektywy 2007/46/WE oznacza zwykle jedną inspekcję na dwa lata. 36 /PE

41 Dodatek 1 Dokument informacyjny nr [ ] na mocy załącznika I do dyrektywy Rady 2007/46/WE 1 odnoszący się do homologacji typu WE pojazdów, w odniesieniu do dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego (dyrektywa [.../ / ]) W stosownym przypadku muszą zostać dostarczone, w trzech egzemplarzach wraz ze spisem treści, następujące informacje. Rysunki, w odpowiedniej skali i dostatecznie szczegółowe, muszą zostać dostarczone w formacie A4 lub w skoroszycie formatu A4. Zdjęcia, jeśli zostały załączone, muszą być dostatecznie szczegółowe. Jeśli układy, części lub oddzielne zespoły techniczne są sterowane elektronicznie, muszą zostać przedstawione informacje dotyczące ich działania. 0. Ogólne 0.1. Marka (nazwa handlowa producenta): 0.2. Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): 0.3. Środki identyfikacji typu, jeśli znajdują się na pojeździe b): PołoŜenie tego oznakowania: 0.4. Kategoria pojazdu c): 0.5. Nazwa i adres producenta: 0.8. Adres(-y) zakładu(-ów) montaŝu: 1. Podstawowe właściwości konstrukcyjne pojazdu 1.1. Zdjęcia lub rysunki pojazdu reprezentatywnego: Osie napędzane (liczba, połoŝenie, współpraca): 1.6. PołoŜenie i układ silnika: 2. Masy i wymiary e) (w kg i mm) (Odniesienie do rysunku, jeŝeli ma to zastosowanie) 2.4. Zakres wymiarów pojazdu (ogólnie) Dla podwozia bez nadwozia Długość j): Szerokość k): 1 Numery punktów i przypisów ujętych w niniejszym dokumencie informacyjnym odpowiadają punktom i przypisom umieszczonym w załączniku I do dyrektywy 2007/46/WE. Punkty nieistotne dla celów niniejszej dyrektywy pomija się. PE \ 37

42 Dla podwozia z nadwoziem Długość j): Szerokość k): 2.6. Masa pojazdu wraz z nadwoziem, w stanie gotowym do jazdy, lub masa podwozia z kabiną, jeŝeli producent nie zainstalował nadwozia (z wyposaŝeniem standardowym obejmującym płyn chłodzący silnik, oleje, paliwo, narzędzia, koło zapasowe oraz z kierowcą) o) (maksymalna i minimalna): 3. Silnik q) 3.1. Producent: Kod fabryczny silnika: (Jak oznaczono na silniku, lub inne środki identyfikacji) 3.2. Silnik spalinowy Zasada działania: zapłon iskrowy/zapłon samoczynny, silnik czterosuwowy/ dwusuwowy Liczba i układ cylindrów: Kolejność zapłonu: Pojemność skokowa silnika s) : cm Maksymalna moc netto t): kw na min 1 (wartość podana przez producenta) Zasilanie paliwem Z gaźnika(-ów): tak/nie Typ(-y): Liczba zainstalowanych gaźników: Wtrysk paliwa (tylko zapłon samoczynny): tak/nie Zasada działania: wtrysk bezpośredni/komora wstępna/komora wirowa Regulator obrotów Typ: Punkt odcięcia pod obciąŝeniem: min Wtrysk paliwa (tylko zapłon iskrowy): tak/nie 1 1 Niepotrzebne skreślić. 38 /PE

43 Zasada działania: kolektor dolotowy (jedno-/wielopunktowy¹)/wtrysk bezpośredni/inne (wyszczególnić) Układ dolotowy Filtr powietrza, rysunki; lub Marka(-i): Typ(-y): Tłumik ssania, rysunki; lub Marka(-i): Typ(-y): Układ wydechowy Opis lub rysunek układu wydechowego: Tłumik(-i) wydechu: Dla tłumika przedniego, środkowego i tylnego: budowa, typ, oznakowanie; w odpowiednich przypadkach w zakresie hałasu na zewnątrz: środki ograniczenia emisji hałasu znajdujące się w komorze silnika oraz w silniku: PołoŜenie wylotu układu wydechowego: Tłumik wydechu zawierający materiały włókniste: Katalizator: tak/nie Liczba katalizatorów i ich części: 3.3. Silnik elektryczny Typ (uzwojenie, wzbudzenie): Maksymalna moc godzinowa: kw Napięcie robocze: V 3.4. Inne silniki lub silniki elektryczne, lub ich połączenia (dane szczegółowe dotyczące ich części): 4. Układ napędowy v) 4.2. Typ (mechaniczny, hydrauliczny, elektryczny itp.): 1 Niepotrzebne skreślić. PE \ 39

44 4.6. PrzełoŜenia Bieg PrzełoŜenia w skrzyni biegów (stosunek obrotów silnika do obrotów wałka wyjściowego skrzyni biegów) PrzełoŜenie(-a) przekładni głównej (stosunek obrotów wałka wyjściowego skrzyni biegów do obrotów napędzanych kół) PrzełoŜenie całkowite Maksimum dla CVT (*) Minimum dla CVT (*) Wsteczny (*) Przekładnia o połoŝeniu zmiennym w sposób ciągły 4.7. Maksymalna prędkość pojazdu (i bieg, na którym jest osiągana) (w km/godz.) w): 6. Zawieszenie 6.6. Opony i koła Górna i dolna granica promienia tocznego Oś 1: Oś 2: Oś 3: Oś 4: itd. 9. Nadwozie (nie dotyczy pojazdów kategorii M 1 ) 9.1. Typ nadwozia: 9.2. Zastosowane materiały i metody wykonania 12. RóŜne Szczegóły dotyczące kaŝdego urządzenia niezwiązanego z silnikiem, mającego ograniczać hałas (jeŝeli nie są ujęte w innych punktach). Informacje dodatkowe w przypadku pojazdów terenowych: 1.3. Liczba osi i kół: 40 /PE

45 Dla podwozia bez nadwozia Kąt natarcia (na): stopni Kąt zejścia (nb): stopni Prześwit (zgodnie z definicją w załączniku II sekcja A ppkt 4.5 do dyrektywy 2007/46/WE) Między osiami: Pod osią(-ami) przednią(-mi): Pod osią(-ami) tylną(-ymi): Kąt pokonywania nachylenia (nc): stopni Dla podwozia z nadwoziem Kąt natarcia (na): stopni Kąt zejścia (nb): stopni Prześwit (zgodnie z definicją w załączniku II sekcja A pkt 4.5 do dyrektywy 2007/46/WE) Między osiami: Pod osią(-ami) przednią(-mi): Pod osią(-ami) tylną(-ymi): Kąt pokonywania nachylenia (nc): stopni Zdolność ruszania pod górę (sam pojazd): procent 4.9. Blokada mechanizmu róŝnicowego: tak/nie/opcjonalna 1 Data, sprawa 1 Niepotrzebne skreślić. PE \ 41

46 Dodatek 2 WZÓR ŚWIADECTWO HOMOLOGACJI TYPU WE (Maksymalny format: A4 ( mm)) Komunikat dotyczący homologacji typu 1 Pieczęć organu administracji rozszerzenia homologacji typu 1 odmowy homologacji typu 1 cofnięcia homologacji typu 1 pojazdu/części/oddzielnego zespołu technicznego 1 w odniesieniu do dyrektywy [ / /EWG...], ostatnio zmienionej dyrektywą [ / /WE]. Numer homologacji typu: Powód rozszerzenia: SEKCJA I 0.1. Marka (nazwa handlowa producenta): 0.2. Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): 0.3. Środki identyfikacji typu, jeśli znajdują się na pojeździe/części//oddzielnym zespole technicznym PołoŜenie tego oznakowania Kategoria pojazdu 3 : 0.5. Nazwa i adres producenta: 0.7. W przypadku części i oddzielnych zespołów technicznych połoŝenie i metoda umieszczania znaku homologacji WE: 0.8. Adres(-y) zakładu(-ów) montaŝu 1 Niepotrzebne skreślić. 2 JeŜeli oznakowanie typu zawiera znaki nieistotne dla opisu pojazdu, części lub oddzielnego zespołu technicznego, którego dotyczy dane świadectwo homologacji, powinny być one przedstawiane w dokumentacji w postaci symbolu:? (np. ABC??123??). 3 Zgodnie z definicją zawartą w sekcji A załącznika II do dyrektywy 2007/46/WE. 42 /PE

47 SEKCJA II 1. Informacje dodatkowe (jeśli mają zastosowanie): patrz: Uzupełnienie 2. SłuŜba techniczna odpowiedzialna za przeprowadzenie badań: 3. Data sprawozdania z badań: 4. Numer sprawozdania z badań: 5. Uwagi (o ile są): patrz: Uzupełnienie 6. Miejsce: 7. Data: 8. Podpis: 9. W załączeniu znajduje się spis treści udostępnianego na Ŝądanie pakietu informacyjnego złoŝonego w organie udzielającym homologacji. PE \ 43

48 Uzupełnienie do świadectwa homologacji typu WE nr [ ] dotyczącego homologacji typu pojazdu, zgodnie z dyrektywą [.../ / ] 1. Informacje dodatkowe: 1.1. W razie potrzeby, wykaz pojazdów objętych ppkt załącznika III do regulaminu EKG ONZ nr 51: 1.2. Silnik: Producent: Typ: Model: Maksymalna moc znamionowa silnika kw na min Skrzynia biegów: ręczna/automatyczna Liczba biegów: 1.4. WyposaŜenie Tłumik wydechu Producent: Model: Typ: zgodnie z rys. nr: Tłumik ssania Producent: Model: Typ: zgodnie z rys. nr: 1.5. Rozmiar opony: Opis typu opony uŝywanej do badań homologacji typu: 1.6. Pomiary Poziom hałasu pojazdu w ruchu: 1 Niepotrzebne skreślić. 44 /PE

49 Lewa strona, db(a) 1 Wyniki pomiarów Prawa strona, db(a) 1 PołoŜenie dźwigni zmiany biegów Pierwszy pomiar Drugi pomiar Trzeci pomiar Czwarty pomiar Wyniki badania: db(a)/e 2 (1) Wartości pomiarów podano po odjęciu 1 Bdb.(A) zgodnie z przepisami określonymi w ppkt załącznika I. (2) Litera E oznacza, Ŝe odnośne pomiary przeprowadzono zgodnie z niniejszą dyrektywą Poziom hałasu pojazdu nieruchomego: Wyniki pomiarów db(a) Silnik Pierwszy pomiar Drugi pomiar Trzeci pomiar Wyniki badania: db(a)/e 1 (1) Litera E oznacza, Ŝe odnośne pomiary przeprowadzono zgodnie z niniejszą dyrektywą Poziom hałasu wytwarzanego przez spręŝone powietrze: Wyniki pomiarów Lewa strona, db(a) 1 Prawa strona, db(a) (1) Pierwszy pomiar Drugi pomiar Trzeci pomiar Czwarty pomiar Wyniki badania: db(a) (1) Wartości pomiarów podano po odjęciu 1 db(a) zgodnie z przepisami określonymi w ppkt załącznika I. 5. Uwagi: PE \ 45

50 ZAŁĄCZNIK II PRZEPISY ADMINISTRACYJNE DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI TYPU WE UKŁADÓW WYDECHOWYCH JAKO ODDZIELNYCH ZESPOŁÓW TECHNICZNYCH (ZAMIENNE UKŁADY WYDECHOWE) 1. WNIOSEK O UDZIELENIE HOMOLOGACJI TYPU WE 1.1. Wniosek o udzielenie homologacji typu WE na mocy art. 7 ust. 1 i 2 dyrektywy 2007/46/WE w odniesieniu do zamiennego układu wydechowego lub jego części jako oddzielnego zespołu technicznego wnosi producent pojazdu lub producent wspomnianego zespołu technicznego Wzór dokumentu informacyjnego znajduje się w dodatku Na Ŝądanie właściwej słuŝby technicznej przedkładający wniosek musi dostarczyć: dwie próbki układu, w związku z którym przedłoŝono wniosek o homologację typu WE, układ wydechowy typu, jaki był pierwotnie zamocowany w pojeździe w momencie udzielenia homologacji typu WE, pojazd reprezentatywny dla typu, w jakim układ ma być zamontowany, spełniający wymogi określone w ppkt 4.1 załącznika 7 do regulaminu EKG ONZ 51, o którym mowa w załączniku III niniejszej dyrektywy oddzielnie silnik odpowiedni do typu pojazdu opisanego powyŝej. 2. OZNAKOWANIE Zamienny układ wydechowy lub jego części, z wyjątkiem mocowań i przewodów, muszą być opatrzone: znakiem towarowym lub znakiem fabrycznym producenta układu zamiennego i jego części, opisem handlowym sporządzonym przez producenta Oznaczenia te muszą być całkowicie czytelne i nieusuwalne, nawet gdy układ jest zamontowany w pojeździe. 3. UDZIELANIE HOMOLOGACJI TYPU WE 3.1. JeŜeli spełnione są odpowiednie wymogi, homologacji typu WE udziela się na mocy art. 9 ust. 3 oraz, jeŝeli ma to zastosowanie, na mocy art. 10 ust. 4 dyrektywy 2007/46/WE Wzór świadectwa homologacji typu WE znajduje się w dodatku Numer homologacji typu przyznaje się dla kaŝdego typu zamiennego układu wydechowego lub jego części homologowanej jako oddzielny zespół techniczny, 46 /PE

51 zgodnie z załącznikiem VII do dyrektywy 2007/46/WE; sekcja 3 numeru homologacji typu wskazuje numer dyrektywy zmieniającej, która miała zastosowanie w chwili udzielenia homologacji typu pojazdu. To samo państwo członkowskie nie przyznaje tego samego numeru innemu typowi układu wydechowego lub jego części. 4. ZNAK HOMOLOGACJI TYPU WE 4.1. KaŜdy zamienny układ wydechowy lub jego część, z wyjątkiem mocowań i przewodów, zgodny z typem homologowanym na mocy niniejszej dyrektywy, otrzymuje znak homologacji typu WE Znak homologacji typu WE składa się z prostokąta otaczającego małą literę e, po której następuje(-ą) numer identyfikujący państwo członkowskie, które udzieliło homologacji: 1 Niemcy 2 Francja 3 Włochy 4 Niderlandy 5 Szwecja 6 Belgia 7 Węgry 8 Republika Czeska 9 Hiszpania 11 Zjednoczone Królestwo 12 Austria 13 Luksemburg 17 Finlandia 18 Dania 19 Rumunia 20 Polska 21 Portugalia 23 Grecja 24 Irlandia 26 Słowenia PE \ 47

52 27 Słowacja 29 Estonia 32 Łotwa 34 Bułgaria 36 Litwa 49 Cypr 50 Malta. W pobliŝu prostokąta znajduje się równieŝ numer podstawowy homologacji zawarty w sekcji 4 numeru homologacji typu, o którym mowa w załączniku VII do dyrektywy 2007/46/WE; numer podstawowy poprzedzony jest dwiema cyframi wskazującymi na numer porządkowy przypisany ostatniej powaŝnej zmianie technicznej dyrektywy 70/157/EWG, która miała zastosowanie w chwili udzielenia homologacji typu pojazdu. Dla dyrektywy 70/157/EWG numerem porządkowym jest 00; dla dyrektywy 77/212/EWG numerem porządkowym jest 01; dla dyrektywy 84/424/EWG numerem porządkowym jest 02; dla dyrektywy 92/97/EWG i dyrektywy 2007/34/WE numerem porządkowym jest 03. Numer porządkowy 03 odnosi się równieŝ do wymogów technicznych serii 00 zmian regulaminu EKG ONZ nr Znak homologacji musi być czytelny i nieusuwalny, nawet gdy zamienny układ wydechowy lub jego część są zamontowane w pojeździe Przykład znaku homologacji typu WE znajduje się w dodatku ZMIANY TYPU I ZMIANY HOMOLOGACJI 5.1. W przypadku zmiany typu homologowanego na mocy niniejszej dyrektywy zastosowanie mają przepisy art i 17 ust. 4 dyrektywy 2007/46/WE. 6. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI 6.1. Środki mające na celu zapewnienie zgodności produkcji podejmuje się zgodnie z wymogami ustanowionymi w art. 12 dyrektywy 2007/46/WE Przepisy specjalne: Badania o których mowa w ppkt załącznika X do dyrektywy 2007/46/WE to badania ustanowione w załączniku 5 do regulaminu EKG ONZ nr 59, o którym mowa w załączniku III do niniejszej dyrektywy Częstotliwość inspekcji o których mowa w pkt 3 załącznika X do dyrektywy 2007/46/WE oznacza zwykle jedną inspekcję na dwa lata. 48 /PE

53 Dodatek 1 Dokument informacyjny nr [ ] dotyczący homologacji typu WE jako oddzielnego zespołu technicznego układów wydechowych dla pojazdów silnikowych (dyrektywa [ / / ]) W stosownym przypadku muszą zostać dostarczone, w trzech egzemplarzach wraz ze spisem treści, następujące informacje. Rysunki, w odpowiedniej skali i dostatecznie szczegółowe, muszą zostać dostarczone w formacie A4 lub w skoroszycie formatu A4. Zdjęcia, jeśli zostały załączone, muszą być dostatecznie szczegółowe. Jeśli układy, części lub oddzielne zespoły techniczne są sterowane elektronicznie, naleŝy przedstawić informacje dotyczące ich działania. 0. Ogólne 0.1. Marka (nazwa handlowa producenta): 0.2. Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): 0.5. Nazwa i adres producenta: 0.7. W przypadku części i oddzielnych zespołów technicznych połoŝenie i metoda umieszczania znaku homologacji WE: 0.8. Adres(-y) zakładu(-ów) montaŝu: 1. Opis pojazdu, dla którego przeznaczone jest urządzenie (jeŝeli urządzenie jest przeznaczone dla więcej niŝ jednego typu pojazdu, wymagana w tym punkcie informacja przedstawiana jest dla kaŝdego badanego typu pojazdu) 1.1. Marka (nazwa handlowa producenta): 1.2. Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): 1.3. Środki identyfikacji typu, jeśli znajdują się na pojeździe: 1.4. Kategoria pojazdu: 1.5. Numer homologacji typu WE w odniesieniu do poziomu hałasu: 1.6. Wszystkie informacje wspomniane w pkt świadectwa homologacji typu dotyczącego pojazdu (załącznik I, dodatek 2 do niniejszej dyrektywy): 2. Opis urządzenia 2.1. Opis zamiennego układu wydechowego określający wzajemne połoŝenie kaŝdej części układu, wraz z instrukcją montaŝu: 2.2. Szczegółowe rysunki kaŝdej części, umoŝliwiające jej łatwe zlokalizowanie i zidentyfikowanie, wraz ze wskazaniem uŝytych materiałów. Rysunki te muszą wskazywać miejsce przeznaczone do obowiązkowego umieszczenia znaku homologacji typu WE: Data, sprawa PE \ 49

54 Dodatek 2 WZÓR ŚWIADECTWO HOMOLOGACJI TYPU WE (Maksymalny format: A4 ( mm)) Komunikat dotyczący homologacji typu 1 Pieczęć organu administracji rozszerzenia homologacji typu 1 odmowy homologacji typu 1 cofnięcia homologacji typu 1 typu pojazdu/części/oddzielnego zespołu technicznego 1 w odniesieniu do dyrektywy [ / /EWG], ostatnio zmienionej dyrektywą [ / /WE]. Numer homologacji typu: Powód rozszerzenia: SEKCJA I 0.1. Marka (nazwa handlowa producenta): 0.2. Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): 0.3. Środki identyfikacji typu, jeśli znajdują się na pojeździe/części/oddzielnym zespole technicznym PołoŜenie tego oznakowania: 0.4. Kategoria pojazdu 3 : 0.5. Nazwa i adres producenta: 0.7. W przypadku części i oddzielnych zespołów technicznych połoŝenie i metoda umieszczania znaku homologacji WE: 0.8. Adres(-y) zakładu(-ów) montaŝu: 1 Niepotrzebne skreślić. 2 JeŜeli oznakowanie typu zawiera znaki nieistotne dla opisu pojazdu, części lub oddzielnego zespołu technicznego, którego dotyczy dane świadectwo homologacji, powinny być one przedstawiane w dokumentacji w postaci symbolu:? (np. ABC??123??). 3 Zgodnie z definicją zawartą w sekcji. A załączniku II do dyrektywy 2007/46/WE. 50 /PE

55 SEKCJA II 1. Dodatkowe informacje (jeśli mają zastosowanie): patrz: Uzupełnienie 2. SłuŜba techniczna odpowiedzialna za przeprowadzenie badań: 3. Data sprawozdania z badania: 4. Numer sprawozdania z badania: 5. Uwagi (o ile są): patrz: Uzupełnienie 6. Miejsce: 7. Data: 8. Podpis: 9. W załączeniu znajduje się spis treści udostępnianego na Ŝądanie pakietu informacyjnego złoŝonego w organie udzielającym homologacji. PE \ 51

56 Uzupełnienie do świadectwa homologacji typu WE nr [ ] dotyczącego homologacji typu oddzielnego zespołu technicznego dla układów wydechowych pojazdów silnikowych w odniesieniu do dyrektywy [ / / ] 1. Informacje dodatkowe 1.1. Budowa oddzielnego zespołu technicznego: 1.2. Znak towarowy lub znak fabryczny typu(-ów) pojazdu silnikowego, w którym ma być zamontowany tłumik Typ(-y) pojazdów i jego (ich) numer(-y) homologacji typu: 1.4. Silnik Typ (zapłon iskrowy, wysokopręŝny): Cykle: dwusuwowy, czterosuwowy: Całkowita pojemność skokowa cylindrów: Maksymalna moc znamionowa silnika kw na min Liczba przełoŝeń: 1.6. Zastosowane przełoŝenia: 1.7. PrzełoŜenie osi napędzanej(-ych): 1.8. Poziom hałasu: pojazd w ruchu: db(a), prędkość ustabilizowana przed przyspieszeniem na poziomie km/h; pojazd nieruchomy: db(a) przy min Zmiana przeciwciśnienia: Wszelkie zastrzeŝenia dotyczące wymogów eksploatacji i montaŝu: 2. Uwagi: 1 JeŜeli wskazanych jest kilka typów, informacje wymagane w pkt muszą zostać podane dla kaŝdego typu. 52 /PE

57 Dodatek 3 Wzór znaku homologacji typu WE Układ wydechowy lub jego część opatrzona powyŝszym znakiem homologacji WE to urządzenie, któremu udzielono homologacji w Hiszpanii (e 9) na mocy dyrektywy 92/97/EWG (03) pod numerem podstawowym homologacji Podane numery są przykładowe. PE \ 53

58 1. Wymagania techniczne określono w: ZAŁĄCZNIK III WYMAGANIA TECHNICZNE a) pkt 2, 6.1, i 6.3 regulaminu EKG ONZ nr 51 1 i w jego załącznikach 3-10; b) pkt 2 i 6 regulaminu EKG ONZ nr 59 2 i w jego załącznikach Do celów zastosowania przepisów, o których mowa w pkt 1, zastosowanie ma, co następuje: a) rozładowany pojazd oznacza pojazd o masie określonej w pkt 2.6 dodatku 1 do załącznika I do niniejszej dyrektywy, ale bez kierowcy; b) formularz komunikatu oznacza świadectwo homologacji typu określone w dodatku 2 do załącznika I i II; c) Umawiające się Strony odpowiednich regulaminów oznacza państwa członkowskie; d) odesłania do regulaminu 51 i regulaminu 59 interpretuje się jako odesłania do dyrektywy [ / / ]; e) przypis 1 do pkt interpretuje się w następujący sposób: Definicje kategorii znajdują się w załączniku II A do dyrektywy 2007/46/WE. 1 Dz.U. L 137 z , s Dz.U. L 326 z , s /PE

59 ZAŁĄCZNIK IV Część A Uchylona dyrektywa i wykaz jej kolejnych zmian (o których mowa w art. 7) Dyrektywa Rady 70/157/EWG (Dz.U. L 42 z , s. 16) Akt przystąpienia z 1972 r., załącznik I pkt X.3 (Dz.U. L 73 z , s. 14) Dyrektywa Komisji 73/350/EWG (Dz.U. L 321 z , s. 33) Dyrektywa Rady 77/212/EWG (Dz.U. L 66 z , s. 33) Dyrektywa Komisji 81/334/EWG (Dz.U. L 131 z , s. 6) Dyrektywa Komisji 84/372/EWG (Dz.U. L 196 z , s. 47) Dyrektwa Rady 84/424/EWG (Dz.U. L 238 z , s. 31) Akt przystąpienia z 1985 r., załącznik I pkt IX.A.4 (Dz.U. L 302 z , s. 23) Dyrektywa Rady 87/354/EWG (Dz.U. L 192 z , s. 43) Dyrektywa Komisji 89/491/EWG (Dz.U. L 238 z , s. 43) Dyrektywa Rady 92/97/EWG (Dz.U. L 371 z , s. 1) Akt przystąpienia z 1994 r., załącznik I pkt XI.C.I.2 (Dz.U. C 241 z , s. 21) Dyrektywa Komisji 96/20/WE (Dz.U. L 92 z , s. 23) Dyrektywa Komisji 1999/101/WE (Dz.U. L 334 z , s. 41) Akt przystąpienia z 2003 r., załącznik II pkt 1.A.2 (Dz.U. L 236 z , s. 33) Dyrektywa Rady 2006/96/WE (Dz.U. L 363 z , s. 81) Dyrektywa Komisji 2007/34/WE (Dz.U. L 155 z , s. 49) Tylko załącznik pkt 1 Tylko art. 1 tiret pierwsze i załącznik I Tylko załącznik pkt A ust. 2 Część B Wykaz terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania (o których mowa w art. 7) PE \ 55

60 Dyrektywa Termin przeniesienia Data rozpoczęcia stosowania 70/157/EWG 10 sierpień 1971 r. 73/350/EWG 28 luty 1974( 1 ) r. 77/212/EWG 1 kwiecień 1977( 2 ) r. 81/334/EWG 1 styczeń 1982( 3 ) r. 84/372/EWG 30 wrzesień 1984( 4 ) r. 84/424/EWG 31 grudzień 1984( 5 ) r. 87/354/EWG 31 grudzień 1987 r. 89/491/EWG 1 styczeń 1990 r. 92/97/EWG 30 czerwiec 1993( 6 ) r. 96/20/WE 30 wrzesień 1996( 7 ) r. 1999/101/WE 31 marzec 2000( 8 ) r. 1 kwiecień 2000 r. 2006/96/WE 31 grudzień 2006 r. 2007/34/WE 5 lipiec 2008 r. 6 lipiec 2008 r. ( 1 ) Zgodnie z art. 2 ust 1, 2 i 3 dyrektywy 73/350/EWG: 1. Z mocą od dnia 1 marca 1974 r. państwa członkowskie nie mogą z przyczyn odnoszących się do dopuszczalnego poziomu hałasu zewnętrznego i układu wydechowego: odmówić homologacji typu EWG lub wydania dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret drugie dyrektywy Rady 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 r. lub homologacji krajowej dla jakiegokolwiek typu pojazdu silnikowego, ani zabronić dopuszczenia do ruchu pojazdów, jeŝeli poziom hałasu zewnętrznego i układ wydechowy danego typu pojazdu lub pojazdów są zgodne z przepisami dyrektywy Rady 70/157/EWG z dnia 6 lutego 1970 r., ostatnio zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Z mocą od dnia 1 października 1974 r. państwa członkowskie: nie wydają dokumentu przewidzianego w art. 10 ust. 1 tiret drugie dyrektywy Rady 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 r. dla typu pojazdu, w którym poziom hałasu zewnętrznego i układ wydechowy są niezgodne z przepisami dyrektywy Rady 70/157/EWG z dnia 6 lutego 1970 r., ostatnio zmienionej niniejszą dyrektywą, mogą odmówić homologacji krajowej typu pojazdu, w którym poziom hałasu zewnętrznego i układ wydechowy są niezgodne z przepisami dyrektywy Rady 70/157/EWG z dnia 6 lutego 1970 r., ostatnio zmienionej niniejszą dyrektywą. 3. Z mocą od dnia 1 października 1975 r. państwa członkowskie mogą zabronić wprowadzenia do eksploatacji po raz pierwszy pojazdów, w których poziom hałasu zewnętrznego i układ wydechowy są niezgodne z przepisami dyrektywy Rady 70/157/EWG z dnia 6 lutego 1970 r., ostatnio zmienionej niniejszą dyrektywą. ( 2 ) Zgodnie z art. 2 dyrektywy 77/212/EWG: 1. Z mocą od dnia 1 kwietnia 1977 r., z przyczyn odnoszących się do poziomu hałasu i układu wydechowego, Ŝadne państwo członkowskie nie moŝe: odmówić homologacji typu EWG lub wydania dokumentu, określonego w art. 10 ust. 1 tiret trzecie dyrektywy Rady 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 r. w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep, zmienionej Aktem przystąpienia, lub krajowego homologacji typu dla jakiegokolwiek typu pojazdu silnikowego, zakazać pierwotnego dopuszczenia do ruchu pojazdów, jeśli poziom hałasu i układ wydechowy tego typu pojazdu lub tych pojazdów spełnia przepisy dyrektywy Rady 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywę. 2. Z mocą od dnia 1 kwietnia 1980 r., państwa członkowskie: 56 /PE

61 nie wydają dłuŝej dokumentu przewidzianego w art. 10 ust. 1 tiret trzecie, dyrektywy 70/156/EWG dla typu pojazdu, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie spełniają wymagań dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą, mogą odmówić krajowej homologacji typu dla pojazdu, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie spełniają przepisów dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. JednakŜe dla pojazdów kategorii I.1.6 według tabeli w art. 1, datę 1 kwietnia 1980 r. zastępuje się datą 1 kwietnia 1982 r.. 3. Z mocą od dnia 1 października 1982 r., państwa członkowskie mogą zakazać pierwotnego dopuszczenia do ruchu pojazdów, których poziom hałasu i układ wydechowy nie spełniają wymagań dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywę. ( 3 ) Zgodnie z art. 2 dyrektywy 81/334/EWG: 1. Z mocą od dnia 1 stycznia 1982 r., Ŝadne państwo członkowskie nie moŝe, z powodów dotyczących dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego: odmówić, w odniesieniu do typu pojazdu, przyznania homologacji typu EWG, wydania dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret ostatnie dyrektywy 70/156/EWG, lub przyznania krajowej homologacji typu, lub zabronić wprowadzenia do uŝytkowania pojazdów, jeśli poziom hałasu i układ wydechowy tego typu pojazdu lub danych pojazdów są zgodne z przepisami dyrektywy Rady 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywa. 2. Z mocą od dnia 1 października 1984 r. państwo członkowskie: nie wydaje juŝ dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret ostatnie dyrektywy 70/156/EWG dla typu pojazdu silnikowego, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie są zgodne z przepisami dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą, moŝe odmówić przyznania krajowej homologacji typu dla typu pojazdu silnikowego, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie jest zgodny z przepisami dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. 3. Z mocą od dnia 1 października 1985 r. państwa członkowskie mogą zabronić wprowadzenia do uŝytkowania pojazdów, których poziom hałasu i układ wydechowy nie są zgodne z przepisami dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. ( 4 ) Zgodnie z art 2 dyrektywy 84/372/EWG: 1. Z mocą od dnia 1 października 1984 r. państwa członkowskie na podstawie odniesienia do dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego, nie mogą: odmówić, odnosząc się do rodzaju pojazdu, udzielenia homologacji typu EWG albo wydania dokumentu określonego w ostatnim akapicie art. 10 ust. 1 dyrektywy 70/156/EWG, albo teŝ udzielenia krajowej homologacji typu, lub zabronić dopuszczenia takich pojazdów do ruchu, jeśli poziom hałasu i układ wydechowy tego rodzaju pojazdów lub pojazdów, których to dotyczy, spełnia przepisy dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Z mocą od dnia 1 października 1985 r. państwa członkowskie: nie mogą juŝ wydawać dokumentu określonego w ostatnim akapicie art. 10 ust. 1 dyrektywy 70/156/EWG w odniesieniu do rodzaju pojazdu silnikowego, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie spełniają przepisów dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą, mogą odmówić udzielenia krajowej homologacji typu w odniesieniu do typu pojazdu, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie spełniają przepisów dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. PE \ 57

62 3. Z mocą od dnia 1 października 1986 r. państwa członkowskie mogą zabronić dopuszczania do ruchu pojazdów, których poziom hałasu i układ wydechowy nie spełniają przepisów dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. ( 5 ) Zgodnie z art. 2 dyrektywy 84/424/EWG: 1. Od dnia 1 stycznia 1985 r. państwa członkowskie nie mogą z przyczyn odnoszących się do dopuszczalnego poziomu hałasu oraz układu wydechowego: odmówić w odniesieniu do typu pojazdu silnikowego udzielenia homologacji typu EWG, wydania dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret trzecie dyrektywy Rady 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 r. w sprawie zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do homologacji typu pojazdów silnikowych i ich przyczep, ostatnio zmienionej dyrektywą 80/1267/EWG, lub udzielenia krajowej homologacji typu, lub zabronić dopuszczenia do ruchu pojazdu, jeŝeli poziom hałasu i układ wydechowy tego typu pojazdu lub tych pojazdów jest zgodny z przepisami dyrektywy 70/157/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Od dnia 1 października 1988 r. państwa członkowskie: nie wydają juŝ dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret trzecie dyrektywy 70/156/EWG w odniesieniu do typu pojazdu silnikowego, którego poziom hałasu i układ wydechowy nie są zgodne z wymaganiami dyrektywy 70/157/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą, mogą odmówić udzielenia krajowej homologacji typu w odniesieniu do typu pojazdu silnikowego, którego poziom hałasu oraz układ wydechowy nie są zgodne z wymaganiami dyrektywy 70/157/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą. JednakŜe w przypadku pojazdów kategorii z ppkt , określonych w art. 1, które wyposaŝone są w silniki wysokopręŝne, oraz w przypadku pojazdów kategorii z ppkt października 1988 r. zastępuje się przez 1 października 1989 r.. 3. Z mocą od dnia 1 października 1989 r. państwa członkowskie mogą zabronić dopuszczenia do ruchu pojazdów, których poziom hałasu oraz układ wydechowy nie są zgodne z wymaganiami dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. JednakŜe w przypadku pojazdów kategorii z ppkt określonych w art. 1, które wyposaŝone są w silniki wysokopręŝne, oraz w przypadku pojazdów kategorii z ppkt października 1989 r. zastępuje się przez 1 października 1990 r.. ( 6 ) (a) Zgodnie z art. 2 dyrektywy 92/97/EWG: 1. Od dnia 1 lipca 1993 r. państwa członkowskie nie mogą, z powodów dotyczących dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego: odmówić, w odniesieniu do typu pojazdu silnikowego, przyznania homologacji typu EWG, wydania dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret ostatnie dyrektywy 70/156/EWG lub przyznania homologacji krajowej typu, lub zabronić dopuszczenia do ruchu pojazdów, jeśli poziom hałasu i układ wydechowy tego typu pojazdu lub danych pojazdów spełnia wymagania dyrektywy 70/157/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Od dnia 1 października 1995 r. państwa członkowskie: nie mogą przyznawać homologacji typu EWG, wydawać dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret ostatnie dyrektywy 70/156/EWG w odniesieniu do typu pojazdu silnikowego, muszą odmówić przyznania krajowej homologacji typu pojazdów silnikowych, których poziom hałasu i układ wydechowy nie spełnia wymagań wymienionych w załącznikach do dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. 58 /PE

63 3. Od dnia 1 października 1996 r. państwa członkowskie zabraniają dopuszczania do ruchu pojazdów silnikowych, których poziom hałasu i układy wydechowe nie spełniają wymagań wymienionych w załącznikach do dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. ( 6 ) (b) Zgodnie z art. 3 dyrektywy 92/97/EWG Państwa członkowskie mogą wprowadzić przepisy dotyczące bodźców podatkowych tylko w odniesieniu do pojazdów silnikowych, które odpowiadają wymaganiom niniejszej dyrektywy. Bodźce takie muszą być zgodne z postanowieniami Traktatu i dodatkowo, spełniać następujące warunki: muszą mieć zastosowanie do wszystkich wyprodukowanych w danym kraju pojazdów silnikowych oraz wszystkich pojazdów przywoŝonych, które są oferowane do sprzedaŝy na rynku państwa członkowskiego, spełniających z wyprzedzeniem wymagania niniejszej dyrektywy, które mają być przestrzegane w 1995 r., tracą waŝność w momencie obowiązkowego zastosowania wartości poziomu hałasu ustanowionych w art. 2 ust. 3 dla nowych pojazdów silnikowych, dla kaŝdego typu pojazdu silnikowego muszą one stanowić sumę znacznie mniejszą od dodatkowych kosztów rozwiązań technicznych, a takŝe ich instalacji w pojeździe, wprowadzonych w celu zapewnienia zgodności z ustalonymi wartościami. O planach wprowadzenia lub zmiany bodźców podatkowych wskazanych w pierwszym akapicie naleŝy w stosownym czasie poinformować Komisję. Komisja musi wyrazić zgodę przed wprowadzeniem w Ŝycie takich bodźców, w szczególności biorąc pod uwagę ich wpływ na rynek wewnętrzny. ( 7 ) Zgodnie z art. 2 dyrektywy 96/20/EWG: 1. Z mocą od dnia 1 października 1996 r. państwa członkowskie nie mogą, z przyczyn odnoszących się do dopuszczalnego poziomu hałasu oraz układu wydechowego: odmówić, w odniesieniu do typu pojazdu lub typu układu wydechowego, udzielenia homologacji typu WE lub krajowej homologacji typu, lub zabronić rejestracji, sprzedaŝy lub dopuszczenia do ruchu pojazdów lub zabronić sprzedaŝy lub dopuszczenia do eksploatacji układów wydechowych, jeśli pojazdy lub układy wydechowe są zgodne z wymogami dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Z mocą od dnia 1 stycznia 1997 r. państwa członkowskie: nie udzielają juŝ dłuŝej homologacji typu WE, oraz odmawiają udzielania krajowej homologacji typu, w odniesieniu do typu pojazdu z przyczyn odnoszących się do jego dopuszczalnego poziomu hałasu i w odniesieniu do typu układu wydechowego, jeŝeli nie są spełnione wymogi dyrektywy 70/157/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą. 3. Bez względu na ust. 2, do celów części zamiennych państwa członkowskie nadal udzielają homologacji typu WE i zezwalają na sprzedaŝ oraz dopuszczenie do eksploatacji układów wydechowych zgodnych z poprzednimi wersjami dyrektywy 70/157/EWG, pod warunkiem Ŝe takie układy wydechowe: są przeznaczone do montowania pojazdach znajdujących się obecnie w uŝyciu, oraz spełniają wymogi tej dyrektywy, które miały zastosowanie, gdy pojazdy te były po raz pierwszy zarejestrowane. ( 8 ) Zgodnie z art 2 dyrektywy 1999/101/WE: 1. Z mocą od dnia 1 kwietnia 2000 r. z przyczyn odnoszących się do dopuszczalnego poziomu hałasu oraz układu wydechowego państwa członkowskie nie mogą: odmówić w odniesieniu do typu pojazdu lub typu układu wydechowego udzielenia homologacji typu WE lub krajowej homologacji typu PE \ 59

64 lub zabronić rejestracji, sprzedaŝy lub wprowadzenia do uŝytkowania pojazdów lub sprzedaŝy lub wprowadzenia do uŝytkowania układów wydechowych, jeŝeli te pojazdy lub układy wydechowe spełniają wymagania dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Z mocą od dnia 1 października 2000 r. państwa członkowskie: nie udzielają homologacji typu WE i odmawiają udzielenia krajowej homologacji typu dla typu pojazdu lub typu układu wydechowego jeśli nie są spełnione wymagania dyrektywy 70/157/EWG, zmienionej niniejszą dyrektywą. 3. Bez względu na ust. 2 do celów części zamiennych państwa członkowskie nadal udzielają homologacji typu WE i zezwalają na sprzedaŝ lub wprowadzenie do uŝytkowania układów wydechowych, zgodnie z wcześniejszymi wersjami dyrektywy 70/157/EWG, jeŝeli takie układy wydechowe: mają być zainstalowane w pojazdach będących juŝ w uŝytkowaniu i spełniają wymagania tej dyrektywy, która była stosowana, kiedy te pojazdy były rejestrowane po raz pierwszy. 60 /PE

65 ZAŁĄCZNIK V Tabela korelacji Dyrektywa 70/157/EWG Niniejsza dyrektywa Artykuł 1 Artykuł 1 Dyrektywa 1999/101/WE Artykuł 2 Artykuł 2 Artykuł 2 część wstępna Artykuł 3 część wstepna Artykuł 2 tiret pierwsze Artykuł 3 lit. a) Artykuł 2 tiret drugie Artykuł 3 lit. b) Artykuł 2a ust. 1 Artykuł 2a ust. 2 Artykuł 4 ust. 1 Dyrektywa 92/97/EWG Artykuł 2 ust. 3 Artykuł 4 ust. 2 Artykuł 3 Artykuł 5 Artykuł 4 ust. 1 Artykuł 4 ust. 2 Artykuł 6 Artykuł 7 Artykuł 8 Artykuł 5 Artykuł 9 Załączniki I, II i III Załączniki I, II i III Załącznik IV Załącznik V PE \ 61

66 P7_TA-PROV(2011)0211 Kołowe ciągniki rolnicze i leśne o wąskim rozstawie kół ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu montowanych przed siedzeniem kierowcy w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół (tekst ujednolicony) (COM(2010)0610 C7-0340/ /0302(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza ujednolicenie) Parlament Europejski, uwzględniając projekt Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2010)0610), uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi Komisja przedstawiła wniosek Parlamentowi (C7-0340/2010), uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 19 stycznia 2011 r. 1, uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 20 grudnia 1994 r. szybsza metoda pracy nad urzędową kodyfikacją tekstów prawnych 2, uwzględniając art. 86 i art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0098/2011), A. mając na uwadze, Ŝe zdaniem grupy konsultacyjnej złoŝonej z odpowiednich słuŝb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, wniosek ogranicza się do prostego ujednolicenia istniejących przepisów bez zmian co do istoty, 1. przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko przedstawione poniŝej; 2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a takŝe parlamentom krajowym. 1 2 Dz.U. C 84 z , s. 54. Dz.U. C 102 z , s /PE

67 P7_TC1-COD(2010)0302 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 maja 2011 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE w sprawie konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu montowanych przed siedzeniem kierowcy w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół (Ujednolicenie) (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2, a takŝe mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa Rady 87/402/EWG z dnia 25 czerwca 1987 r. w sprawie konstrukcji zabez pieczających przy przewróceniu montowanych przed siedzeniem kierowcy w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół 3 została kilkakrotnie znacząco zmieniona 4. Dla zachowania przejrzystości i zrozumiałości naleŝy ją ujednolicić. (2) Dyrektywa 87/402/EWG jest jedną ze szczegółowych dyrektyw dotyczących systemu homologacji typu WE, o którym mowa w dyrektywie Rady 74/150/EWG, zastąpionej dyrektywą 2003/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie homologacji typu ciągników rolniczych lub leśnych, ich przyczep i wymiennych holowanych maszyn, łącznie z ich układami, częściami i oddzielnymi zespołami technicznymi oraz uchylającej dyrektywę 74/150/EWG 5 i określa normy dotyczące projektowania i budowy ciągników rolniczych i leśnych odnoszące się do montowanych przed siedzeniem kierowcy konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu. Te normy techniczne dotyczą zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich, w celu umoŝliwienia stosowania procedury homologacji typu WE, o której mowa w dyrektywie 2003/37/WE, odnośnie kaŝdego typu ciągnika. W związku z tym, przepisy ustanowione dyrektywą 2003/37/WE odnoszące się do ciągników rolniczych i leśnych, ich przyczep i wymiennych holowanych maszyn, łącznie z ich Dz.U. C 84 z , s. 54. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym). Dz.U. L 220 z , s. 1. Zob. załącznik VIII, część A. Dz.U. L 171 z , s. 1. PE \ 63

68 układami, częściami i oddzielnymi zespołami technicznymi stosuje się do niniejszej dyrektywy. (3) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku VIII, część B, PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 Niniejszą dyrektywę stosuje się do ciągników jak określono w art. 2 lit. j) dyrektywy 2003/37/WE mających następujące właściwości: a) prześwit pod pojazdem nie większy niŝ 600 mm poniŝej najniŝej połoŝonych punktów osi przedniej i tylnej, umoŝliwiający dyferencjał; b) stały lub regulowany minimalny rozstaw kół jednej z osi mniejszy niŝ mm, wyposaŝonych w opony większego rozmiaru. Zakłada się, Ŝe oś zamontowana z szerszymi oponami jest ustawiona na szerokości rozstawu nie większej niŝ mm. Musi istnieć moŝliwość ustawienia szerokości kół drugiej osi w taki sposób, Ŝe krawędzie zewnętrzne węŝszych opon nie wychodzą poza krawędzie zewnętrzne opon drugiej osi. W przypadku, gdy obydwie osie są wyposaŝone w obramowania oraz opony tej samej wielkości, stała lub regulowana szerokość rozstawu kół obydwu osi musi być mniejsza niŝ mm; c) masa większa od 600 kg i nie większa niŝ kg, odpowiadająca masie nieobciąŝonego ciągnika, tak jak jest to zdefiniowane w pkt 2.1 Wzoru A w załączniku I do dyrektywy 2003/37/WE, włączając konstrukcję zabezpieczającą przy przewróceniu zamontowaną zgodnie z wymaganiami niniejszej dyrektywy oraz opony o największym zalecanym przez producenta rozmiarze. Artykuł 2 1. KaŜde państwo członkowskie udziela homologacji typu WE części w odniesieniu do wszystkich typów konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika, które spełniają wymagania dotyczące konstrukcji oraz wymagania testowe, określone w załącznikach I i II. 2. Państwo członkowskie, które przyznało homologację typu WE części, podejmuje środki wymagane w celu sprawdzenia, czy modele produkcyjne są zgodne z typem posiadającym homologację, tak dalece jak jest to konieczne i w przypadku zaistnienia potrzeby wypływającej ze współpracy z innymi państwami członkowskimi. Taka weryfikacja ogranicza się do kontroli na miejscu. 64 /PE

69 Artykuł 3 Państwa członkowskie, w odniesieniu do kaŝdego typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu oraz jej umocowania do ciągnika, zatwierdzonych zgodnie z art. 2, wydają producentowi ciągnika lub konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu bądź jego upowaŝnionemu przedstawicielowi znak homologacji typu WE części, zgodny z przykładem przedstawionym w załączniku IV. Państwa członkowskie podejmują odpowiednie środki zapobiegające uŝyciu znaków mogących spowodować pomylenie konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu z innymi przyrządami, którym udzielono homologacji typu części, zgodnie z art. 2. Artykuł 4 śadne z państw członkowskich nie zakazuje wprowadzenia na rynek konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu lub ich umocowania do ciągnika na podstawie ich konstrukcji lub metod działania, jeŝeli posiadają one znak homologacji typu WE części. JednakŜe, państwo członkowskie moŝe zabronić wprowadzenia na rynek konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu noszących znak homologacji typu WE części, które nie odpowiadają typowi, który posiada homologację. Państwo członkowskie powiadamia pozostałe Państwa Członkowskie oraz Komisję o podjętych środkach, przedstawiając powody swojej decyzji. Artykuł 5 Właściwe władze kaŝdego państwa członkowskiego w ciągu jednego miesiąca przesyłają właściwym władzom pozostałych państw członkowskich kopię świadectwa homologacji typu WE części, którego wzór podany jest w załączniku V, wypełnionego dla kaŝdego typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, które zostały zatwierdzone lub nie. Artykuł 6 1. Jeśli państwo członkowskie, które udzieliło homologacji typu WE części uzna, iŝ pewna część konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika, noszących jednakowy znak homologacji typu WE części nie spełnia wymagań dotyczących zatwierdzonego typu, podejmuje wówczas niezbędne środki, aby zapewnić, iŝ produkowane modele spełniają wymagania zatwierdzonego typu. Właściwe władze tego państwa członkowskiego udzielają porad w sprawie podjętych środków właściwym władzom innych państw członkowskich, które mogą, o ile to konieczne, w razie powaŝnych i powtarzających się przypadków niespełniania wymagań zgodności, wycofać homologację typu WE części. Władze te podejmują takie same środki, jeśli zostaną poinformowane przez właściwe władze innego państwa członkowskiego o takich przypadkach niespełniania warunków zgodności. 2. Właściwe władze państw członkowskich w ciągu miesiąca powiadamiają się wzajemnie o cofnięciu homologacji typu WE części oraz o powodach podjętych środków. PE \ 65

70 Artykuł 7 KaŜda decyzja podjęta zgodnie z przepisami przyjętymi w wykonaniu niniejszej dyrektywy dotycząca odmowy lub wycofania homologacji typu WE części w odniesieniu do konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu lub ich umocowania do ciągnika albo zakazu ich wprowadzania na rynek czy uŝytkowania szczegółowo określał powody, uzasadniające jej podjęcie. Decyzja taka zostaje podana do wiadomości zainteresowanej stronie, która jednocześnie zostaje poinformowana o dostępnych, zgodnych z obowiązującym w państwach członkowskich prawem, środkach zaradczych, jak równieŝ o czasie przewidzianym na skorzystanie z takich środków. Artykuł 8 1. W odniesieniu do ciągników spełniających wymogi określone w niniejszej dyrektywie Ŝadne państwo członkowskie nie moŝe: a) odmówić w odniesieniu do typu ciągnika udzielenia homologacji typu WE lub udzielenia krajowej homologacji typu; b) zakazać dopuszczenia do ruchu ciągników. 2. Państwa członkowskie mogą odmówić udzielenia krajowej homologacji typu w odniesieniu do typu ciągnika, który nie spełnia wymogów określonych w niniejszej dyrektywie. Artykuł 9 1. śadne z państw członkowskich nie moŝe odmówić rejestracji lub zakazać sprzedaŝy lub eksploatowania ciągników z powodów dotyczących konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu i ich umocowania do ciągnika, o ile noszą one znak homologacji typu WE części i gdy zostały spełnione wymagania określone w załączniku VI. JednakŜe państwa członkowskie mogą, zgodnie z Traktatem, nałoŝyć ograniczenia dotyczące uŝywania ciągników, określone w art. 1, w pewnych obszarach, gdzie wymaga tego bezpieczeństwo, w związku ze szczególnym charakterem niektórych obszarów lub zbiorów. Państwa członkowskie informują Komisję o wszelkich tego typu ograniczeniach przed wprowadzeniem ich w Ŝycie oraz o powodach ich przyjęcia. 2. Niniejsza dyrektywa nie ma wpływu na prawo państw członkowskich do określenia, przy naleŝytym uwzględnieniu przepisów Traktatu, wymagań, które uznają one za konieczne celem zapewnienia ochrony pracowników podczas uŝywania przez nich omawianych ciągników, pod warunkiem, iŝ nie oznacza to, Ŝe konstrukcje zabezpieczające zostaną zmienione w sposób nieprzewidziany niniejszą dyrektywą. Artykuł /PE

71 1. W związku z homologacją typu WE kaŝdy ciągnik, do którego stosuje się art. 1, ma być wyposaŝony w konstrukcję zabezpieczającą przy przewróceniu. 2. Konstrukcja określona w ust. 1, o ile nie jest to konstrukcja zabezpieczająca zamontowana z tyłu, ma spełniać wymagania określone w załącznikach I i II do niniejszej dyrektywy lub w załącznikach I do IV do dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/57/WE 1 bądź 2009/75/WE 2. Artykuł 11 Zmiany konieczne do dostosowania wymagań określonych w załącznikach od I do VII, celem uwzględnienia postępu technicznego, przyjmuje się zgodnie z procedurą określoną w art. 20 ust. 3 dyrektywy 2003/37/WE. Artykuł 12 Państwa członkowskie przekazują Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy. Artykuł 13 Dyrektywa 87/402/EWG, zmieniona aktami wymienionymi w załączniku VIII część A, traci moc, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku VIII, część B. Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji w załączniku IX. Artykuł 14 Niniejsza dyrektywa wchodzi w Ŝycie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 15 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w [ ] W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący 1 2 Dz.U. L 261 z , s. 1. Dz.U. L 261 z , s. 40. PE \ 67

72 ZAŁĄCZNIK I WARUNKI DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI TYPU WE CZĘŚCI 1. Stosuje się definicje i wymagania pkt 1 kodeksu 6 1 decyzji OECD C(2008) 128 z października 2008 r., z wyjątkiem pkt 1.1 (Ciągniki rolnicze i leśne), jak następuje: 1. DEFINICJE 1.1 [nie stosuje się] 1.2 Konstrukcje zabezpieczające przy przewróceniu (ROPS) Konstrukcja zabezpieczająca przy przewróceniu (rama lub kabina ochronna), zwana dalej konstrukcją zabezpieczającą oznacza konstrukcję zamocowaną do ciągnika, której zasadniczym celem jest wyeliminowane lub ograniczenie zagroŝenia dla kierowcy wynikającego z przewrócenia się ciągnika w czasie jego zwykłej eksploatacji. Cechą konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu jest strefa przestrzeni chronionej odpowiednio duŝa, by zapewnić ochronę kierowcy siedzącego wewnątrz obwiedni konstrukcji lub w obrębie przestrzeni ograniczonej szeregiem linii prostych wychodzących z zewnętrznych krawędzi konstrukcji w stronę dowolnej części ciągnika, która moŝe zetknąć się z płaskim podłoŝem i jest w stanie podeprzeć ciągnik w takim połoŝeniu w przypadku jego przewrócenia się. 1.3 Rozstaw kół Definicja wstępna: płaszczyzna środkowa koła Płaszczyzna środkowa koła znajduje się w jednakowej odległości od dwu płaszczyzn zawierających obrzeŝe obręczy na ich krawędziach zewnętrznych Definicja rozstawu kół Płaszczyzna pionowa przechodząca przez oś koła przecina jego płaszczyznę środkową wzdłuŝ linii prostej, która w pewnym punkcie styka się z powierzchnią podparcia. JeŜeli dla kaŝdego z kół ciągnika mających wspólną oś określone w ten sposób zostaną dwa punkty A i B, to odległość między punktami A i B stanowi rozstaw kół. Rozstaw kół moŝna zdefiniować w ten sposób zarówno dla kół przednich, jak i tylnych. W przypadku kół bliźniaczych rozstaw kół stanowi odległość między dwoma płaszczyznami, z których kaŝda jest płaszczyzną środkową pary kół. 1 Norma OECD dotycząca urzędowych badań montowanych z tyłu konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu się w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół. 68 /PE

73 1.3.3 Definicja dodatkowa: płaszczyzna środkowa ciągnika Weźmy skrajne połoŝenia punktów A i B osi tylnej ciągnika, takie, Ŝe wielkość rozstawu jest maksymalna. Płaszczyzna pionowa tworząca kąt prosty z odcinkiem AB w jego środku stanowi płaszczyznę środkową ciągnika. 1.4 Rozstaw osi Odległość między płaszczyznami pionowymi przechodzącymi przez dwa odcinki AB, jak określono w pkt 1.3, z których pierwszy to odcinek między kołami przednimi, a drugi odcinek między kołami tylnymi. 1.5 Wyznaczanie punktu bazowego siedziska; usytuowanie i regulacja siedziska do celów badania Punkt bazowy siedziska (SIP) 1 Punkt bazowy siedziska wyznacza się zgodnie z normą ISO 5353: Usytuowanie i regulacja siedziska do celów badania W przypadku moŝliwości regulacji kąta nachylenia oparcia i poduszki siedziska, naleŝy je ustawić w taki sposób, by punkt bazowy siedziska znalazł się w najwyŝszym połoŝeniu tylnym W przypadku gdy siedzisko posiada zawieszenie, naleŝy je zablokować w połoŝeniu środkowym, chyba Ŝe jest to niezgodne ze wskazówkami producenta siedziska W przypadku gdy połoŝenie siedziska jest regulowane jedynie wzdłuŝnie i pionowo, oś podłuŝna przechodząca przez punkt bazowy siedziska musi być równoległa do pionowej płaszczyzny wzdłuŝnej ciągnika, przechodzącej przez środek koła kierownicy, przy tym nie dalej niŝ 100 mm od tej płaszczyzny. 1.6 Przestrzeń chroniona Pionowa płaszczyzna odniesienia i linia odniesienia Przestrzeń chronioną (rysunek 6.1 w załączniku II) określa się na podstawie pionowej płaszczyzny odniesienia oraz linii odniesienia Płaszczyznę odniesienia stanowi płaszczyzna pionowa, zasadniczo zgodna z kierunkiem wzdłuŝnym ciągnika i przechodząca przez punkt bazowy siedziska oraz środek koła kierownicy. Płaszczyzna odniesienia jest zwykle zbieŝna ze wzdłuŝną płaszczyzną środkową ciągnika. Przyjmuje się, Ŝe płaszczyzna odniesienia podczas obciąŝania przemieszcza się w poziomie wraz z siedziskiem i kołem kierownicy, 1 W przypadku prób rozciągania według sprawozdań z badania, w których pierwotnie posługiwano się punktem bazowym siedziska SRP, wymaganych pomiarów dokonuje się z uwzględnieniem punktu bazowego siedziska SRP, a nie SIP, a fakt stosowania SRP naleŝy wyraźnie zaznaczyć (zob. załącznik I). PE \ 69

74 przy czym jest ona niezmiennie prostopadła do ciągnika lub podłogi konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu Linią odniesienia jest linia zawarta w płaszczyźnie odniesienia, która przechodzi przez punkt znajdujący się w odległości a h z tyłu i 90 a v poniŝej punktu bazowego siedziska oraz pierwszy punkt na obrzeŝu koła kierownicy, który przecina po poprowadzeniu w poziomie Wyznaczanie przestrzeni chronionej w ciągnikach o siedzisku bez moŝliwości odwrócenia. Przestrzeń chroniona w ciągnikach o siedzisku bez moŝliwości odwrócenia określona jest w pkt do , a w przypadku ciągnika znajdującego się na powierzchni poziomej, w którym siedzisko, o ile jest regulowane, ustawione jest w najwyŝszym połoŝeniu tylnym 1, a kierownica, o ile jest regulowana, ustawiona jest w połoŝeniu środkowym przewidzianym dla siedzącego kierowcy, przestrzeń tę wyznaczają następujące płaszczyzny: dwie płaszczyzny pionowe 250 mm po kaŝdej stronie płaszczyzny odniesienia, biegnące 300 mm w górę od płaszczyzny określonej w pkt oraz wzdłuŝnie co najmniej 550 mm przed płaszczyzną pionową prostopadłą do płaszczyzny odniesienia przechodzącą w odległości (210 a h ) mm przed punktem bazowym siedziska; dwie płaszczyzny pionowe 200 mm po kaŝdej stronie płaszczyzny odniesienia, biegnące 300 mm w górę od płaszczyzny określonej w pkt oraz wzdłuŝnie od powierzchni określonej w pkt do płaszczyzny pionowej prostopadłej do płaszczyzny odniesienia i przechodzącej w odległości (210 a h ) mm przed punktem bazowym siedziska; płaszczyzna pochyła prostopadła do płaszczyzny odniesienia, przebiegająca 400 mm ponad linią odniesienia, do której jest równoległa, biegnąca do tyłu ku punktowi, w którym przecina płaszczyznę pionową prostopadłą do płaszczyzny odniesienia i która przechodzi przez punkt (140 + a h ) mm z tyłu za punktem bazowym siedziska; płaszczyzna pochyła prostopadła do płaszczyzny odniesienia, styczna z płaszczyzną określoną w pkt na jej skrajnej tylnej krawędzi i spoczywająca na górnej powierzchni siedziska; płaszczyzna pionowa prostopadła do płaszczyzny odniesienia, przechodząca co najmniej 40 mm przed kołem kierownicy i co najmniej 760 a h przed punktem bazowym siedziska; 1 UŜytkownikom zwraca się uwagę, Ŝe punkt bazowy siedziska wyznaczany jest zgodnie z normą ISO 5353 i stanowi on punkt stały w stosunku do ciągnika, który nie przemieszcza się w przy zmianie połoŝenia siedziska ze środkowego na inne. Na potrzeby wyznaczenia przestrzeni chronionej siedzisko ustawia się w najwyŝszym połoŝeniu tylnym. 70 /PE

75 powierzchnia walcowa o osi prostopadłej do płaszczyzny odniesienia, o promieniu 150 mm, styczna do płaszczyzn określonych w pkt oraz ; dwie równoległe płaszczyzny pochyłe przechodzące przez górne krawędzie płaszczyzn określonych w pkt , przy czym płaszczyzna pionowa znajduje się na boku, na który następuje uderzenie nie bliŝej niŝ 100 mm od płaszczyzny odniesienia powyŝej przestrzeni chronionej; płaszczyzna pozioma przechodząca przez punkt 90 a v poniŝej punktu bazowego siedziska; dwie części płaszczyzny pionowej prostopadłej do płaszczyzny odniesienia przechodzące 210 a h przed punktem bazowym siedziska, przy czym obydwie części płaszczyzny łączą, odpowiednio, skrajne tylne brzegi płaszczyzn określonych w pkt ze skrajnymi przednimi brzegami płaszczyzn określonych w pkt ; dwie części płaszczyzny poziomej przechodzącej 300 mm nad płaszczyzną określoną w pkt , przy czym obydwie części płaszczyzny łączą, odpowiednio, skrajne górne brzegi płaszczyzn pionowych określonych w pkt ze skrajnymi dolnymi brzegami płaszczyzn pochyłych określonych w pkt ; powierzchnia, w razie konieczności zakrzywiona, której tworząca jest prostopadła do płaszczyzny odniesienia i spoczywa na tylnej powierzchni oparcia siedziska Wyznaczanie przestrzeni chronionej w ciągnikach ze zmianą pozycji kierowcy W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) przestrzeń chroniona obejmuje dwie przestrzenie chronione wyznaczone przez dwa róŝne połoŝenia koła kierownicy i siedziska Siedziska dodatkowe W przypadku ciągników, w których moŝna zamontować dodatkowe siedziska, w badaniach uwzględnia się przestrzeń obejmującą punkty bazowe siedziska wynikające ze wszystkich moŝliwych wariantów ustawienia. Konstrukcja zabezpieczająca nie moŝe naruszać powiększonej w ten sposób przestrzeni chronionej, uwzględniającej róŝne punkty bazowe siedziska JeŜeli juŝ po przeprowadzeniu badania oferowany jest nowy wariant siedziska, naleŝy ustalić, czy przestrzeń chroniona wokół nowego punktu bazowego siedziska zawiera się w poprzednio określonej przestrzeni. JeŜeli nie zawiera się w niej, naleŝy przeprowadzić nowe badanie. PE \ 71

76 1.7 Dopuszczalne tolerancje Wymiary liniowe: z wyjątkiem: -- odkształcenie opon: ± 3 mm ± 1 mm -- odkształcenie konstrukcji przy obciąŝeniu poziomym: ± 1 mm -- wysokość spadu bloku wahadła: ± 1 mm Masy: ± 1 % Siły: ± 2 % Kąty: ± Symbole a h (mm) Połowa zakresu regulacji siedziska w kierunku poziomym. a v (mm) Połowa ustawienia siedziska w kierunku pionowym. B (mm) Minimalna całkowita szerokość ciągnika. B b (mm) Maksymalna zewnętrzna szerokość konstrukcji zabezpieczającej. D (mm) Odkształcenie konstrukcji w punkcie uderzenia (badania dynamiczne) lub w punkcie przyłoŝenia obciąŝenia i zgodnie z jego kierunkiem (badania statyczne). D' (mm) Odkształcenie konstrukcji dla obliczonej ilości wymaganej energii. E a (J) Energia odkształcenia pochłonięta przy usunięciu obciąŝenia. Pole pod krzywą F-D. E i (J) Pochłonięta energia odkształcenia. Pole pod krzywą F-D. E' i (J) Energia odkształcenia pochłonięta po przyłoŝeniu dodatkowego obciąŝenia po pęknięciu lub rozerwaniu. E'' i (J) Energia odkształcenia pochłonięta w próbie przeciąŝania w przypadku usunięcia obciąŝenia przed rozpoczęciem próby przeciąŝania. Pole pod krzywą F-D. E il (J) Energia wejściowa pochłaniana po przyłoŝeniu obciąŝenia wzdłuŝnego. E is (J) Energia wejściowa pochłaniana po przyłoŝeniu obciąŝenia bocznego. F (N) Siła obciąŝenia statycznego. F' (N) Siła obciąŝenia dla obliczonej ilości wymaganej energii, która odpowiada E i. F-D Wykres zaleŝności siły i odkształcenia. F i (N) Siła przyłoŝona do tylnego sztywnego elementu. 72 /PE

77 F max (N) Maksymalna siła obciąŝenia statycznego występująca przy obciąŝeniu, z wyłączeniem przeciąŝania. F v (N) Pionowa siła zgniatania. H (mm) Wysokość spadu bloku wahadła (badania dynamiczne). H (mm) Wysokość spadu bloku wahadła w próbie dodatkowej (badania dynamiczne). I (kg.m2) Obliczeniowy moment bezwładności ciągnika wokół linii środkowej kół tylnych, bez względu na masę kół tylnych. L (mm) Obliczeniowy rozstaw osi ciągnika. M (kg) Masa obliczeniowa ciągnika w badaniach wytrzymałościowych, określona w pkt załącznika II. 2. WYMAGANIA OGÓLNE 2.1. KaŜda konstrukcja zabezpieczająca i jej umocowanie do ciągnika muszą być zaprojektowane i zbudowane w sposób zapewniający realizację ich podstawowego celu, określonego w pkt Warunek ten uznaje się za spełniony, jeśli spełnione są wymagania załącznika II. 3. WNIOSEK O HOMOLOGACJĘ TYPU WE CZĘŚCI 3.1. Z wnioskiem o homologację typu WE części w odniesieniu do wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej oraz wytrzymałości jej umocowania do ciągnika musi wystąpić producent ciągnika lub producent konstrukcji zabezpieczającej bądź ich upowaŝnieni przedstawiciele Do wniosku o homologację typu WE części dołącza się trzy egzemplarze następujących dokumentów oraz następujące informacje: rysunek, z zaznaczeniem jego skali lub z podaniem podstawowych wymiarów, przedstawiający ogólny układ konstrukcji zabezpieczającej. Rysunek ten musi, w szczególności, przedstawiać szczegóły elementów mocujących, fotografie pokazujące szczegóły części mocujących z boku oraz z przodu, krótki opis konstrukcji zabezpieczającej, w tym typu konstrukcji, szczegółów umocowania do ciągnika oraz, w przypadku gdy jest to konieczne, szczegółów dotyczących okładziny oraz wykładziny wewnętrznej, szczegóły dotyczące materiałów wykorzystanych w konstrukcji oraz mocowaniu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu (patrz załącznik III). PE \ 73

78 3.3. Ciągnik reprezentatywny dla danego typu, w odniesieniu do którego ma zostać homologowana konstrukcja zabezpieczająca, musi zostać przedstawiony słuŝbie technicznej odpowiedzialnej za przeprowadzanie testów homologacji typu WE części. Ciągnik ten musi być wyposaŝony w konstrukcję zabezpieczającą. Ponadto producent musi wskazać rozmiar odpowiednich opon lub takich, które będą odpowiednie dla przedniej i tylnej osi Posiadacz homologacji typu WE części moŝe wystąpić o jego rozszerzenie na inne typy ciągników. Właściwe władze, które udzieliły pierwotnie homologacji typu WE części, muszą wyrazić zgodę na jego rozszerzenie, o ile zatwierdzona konstrukcja zabezpieczająca oraz typ(-y) ciągnika, w odniesieniu do którego zwrócono się o homologację, spełniają następujące warunki: masa nieobciąŝonego ciągnika, zgodnie z definicją w pkt 2.1 wzoru A w załączniku I do dyrektywy 2003/37/WE, nie przekracza o więcej niŝ o 5 % masy odniesienia stosowanej przy teście, metoda umocowania oraz punkt umocowania ciągnika są jednakowe, wszystkie części, takie jak błotniki i osłony wzmacniające konstrukcję zabezpieczającą mają jednakową wytrzymałość i są tak samo umieszczone w stosunku do konstrukcji zabezpieczającej, podstawowe wymiary oraz pozycja siedzenia i kierownicy w stosunku do konstrukcji zabezpieczającej, jak równieŝ pozycja punktów uznawanych za sztywne i branych pod uwagę przy sprawdzaniu zabezpieczenia wolnej przestrzeni w stosunku do konstrukcji zabezpieczającej, gwarantują nadal ochronę wolnej przestrzeni przez konstrukcję, po tym jak konstrukcja uległa deformacji w wyniku róŝnych testów. 4. OZNAKOWANIE 4.1. KaŜda konstrukcja zabezpieczająca odpowiadająca typowi, który posiada homologację, musi być oznakowana w następujący sposób: Znak towarowy lub nazwa handlowa; Znak homologacji typu WE części, zgodny z przykładem podanym w załączniku IV; Numer seryjny konstrukcji zabezpieczającej; Marka oraz typ(-y) ciągnika(-ów), dla których przeznaczona jest konstrukcja zabezpieczająca Wszystkie te informacje muszą być umieszczone na małej blaszce Oznakowania te muszą być widoczne, czytelne oraz nieścieralne. 74 /PE

79 ZAŁĄCZNIK II Wymagania techniczne Wymagania techniczne dotyczące homologacji typu WE konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu, montowanych przed siedziskiem kierowcy w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół, są określone w pkt 3 kodeksu 6 1 decyzji OECD C(2008) 128 z października 2008 r., z wyjątkiem pkt (Sprawozdanie z badań), (Rozszerzenia administracyjne), 3.5 (Oznakowanie) i 3.7 (Mocowanie pasa bezpieczeństwa) i mają następujące brzmienie: 3. ZASADY I ZALECENIA 3.1 Warunki wstępne do badań wytrzymałościowych Pełne przeprowadzenie dwóch badań wstępnych Konstrukcję zabezpieczającą moŝna poddać badaniom wytrzymałościowym dopiero po pełnym zadowalającym przeprowadzeniu badania stabilności bocznej i badania braku skłonności do dalszego przewracania się (zob, schemat na rysunku 6.3) Przygotowanie do badań wstępnych Ciągnik musi być wyposaŝony w konstrukcję zabezpieczającą umieszczoną w pozycji gwarantującej zabezpieczenie Ciągnik musi posiadać opony o największej średnicy wskazanej przez producenta oraz o najmniejszym przekroju poprzecznym dla opon o tej średnicy. Opony nie mogą być obciąŝone płynem i muszą być napompowane do ciśnienia zalecanego dla pracy w terenie NaleŜy zapewnić moŝliwie najwęŝszy rozstaw kół tylnych; szerokość rozstawu kół przednich musi być jak najbliŝsza szerokości wspomnianego rozstawu. Jeśli istnieje moŝliwość rozstawienia kół przednich na dwa sposoby, róŝniące się w równym stopniu od najwęŝszego rozstawienia kół tylnych, naleŝy wybrać z tych dwóch szersze rozstawienie kół przednich NaleŜy wypełnić wszystkie zbiorniki ciągnika lub zastąpić płyn równowaŝną masą w danym połoŝeniu Wszystkie części seryjnego fabrycznego wyposaŝenia ciągnika muszą być do niego zamocowane w swoim normalnym połoŝeniu. 1 Norma OECD dotycząca urzędowych badań konstrukcji zabezpieczających przy przewróceniu się, montowanych z przodu w kołowych ciągnikach rolniczych i leśnych o wąskim rozstawie kół. PE \ 75

80 3.1.3 Badanie stabilności bocznej Ciągnik przygotowany zgodnie z powyŝszym opisem umieszcza się na płaszczyźnie poziomej, tak by punkt obrotu przedniej osi ciągnika lub, w przypadku ciągnika przegubowego, punkt obrotu w płaszczyźnie poziomej między dwoma osiami mógł się swobodnie poruszać Za pomocą podnośnika lub wciągnika naleŝy przechylić część ciągnika sztywno połączoną z osią, która przenosi obciąŝenie ponad 50 % masy ciągnika, jednocześnie stale dokonując pomiaru kąta nachylenia. Kąt ten musi wynosić co najmniej 38 w momencie spoczynku ciągnika w stanie równowagi chwiejnej na kołach dotykających podłoŝa. Próbę naleŝy wykonać raz przy kole kierownicy skręconym w prawo do oporu i raz przy kole kierownicy skręconym w lewo do oporu Badanie braku skłonności do dalszego przewracania się Uwagi ogólne Badanie to ma za zadanie sprawdzenie, czy konstrukcja zamontowana na ciągniku w celu ochrony kierowcy zapobiega w sposób skuteczny dalszemu przewracaniu się ciągnika w przypadku jego upadku bocznego na pochyłość o gradiencie 1 w 1,5 (rysunek 6.4). Brak skłonności do dalszego przewracania się moŝna sprawdzić, stosując jedną z dwóch metod opisanych poniŝej w pkt i Wykazanie braku skłonności ciągnika do dalszego przewracania się przy zastosowaniu badania na przewracanie się Badanie na przewracanie się naleŝy przeprowadzić na pochylni testowej o długości co najmniej czterech metrów (zob. rysunek 6.4). Powierzchnia musi być pokryta 18- centymetrową warstwą materiału, który mierzony zgodnie z normami ASAE S313.3 FEB1999 i ASAE EP542 FEB1999 odnoszącymi się do penetrometru stoŝkowego do badania gleb wykazuje wskaźnik penetracji stoŝkowej wynoszący: A = 235 ± 20 lub B = 335 ± Ciągnik (przygotowany zgodnie z opisem w pkt 3.1.2) jest przechylany na bok przy zerowej prędkości początkowej. W tym celu umieszcza się go na początku pochylni testowej w taki sposób, iŝ koła znajdujące się niŝej na pochylni spoczywają na pochylni, a płaszczyzna środkowa ciągnika jest równoległa do poziomic pochylni. Po uderzeniu w powierzchnię pochylni testowej ciągnik moŝe unieść się nad powierzchnię poprzez obrót wokół górnego rogu konstrukcji zabezpieczającej, jednakŝe nie moŝe przewrócić się dalej. Musi upaść z powrotem na bok, którym jako pierwszym uderzył powierzchnię. 76 /PE

81 Wykazanie braku skłonności do dalszego przewracania się za pomocą obliczeń W celu sprawdzenia braku skłonności do dalszego przewracania się za pomocą obliczeń naleŝy określić następujące dane charakteryzujące ciągnik (zob. rysunek 6.5): B 0 (m) Szerokość opon tylnych B 6 (m) Szerokość konstrukcji zabezpieczającej pomiędzy punktami uderzenia z lewej i prawej strony B 7 (m) Szerokość maski silnika D 0 (rad) Kąt wahań osi przedniej od pozycji zero do końca ruchu D 2 (m) Wysokość opon przednich przy pełnym obciąŝeniu osi D 3 (m) Wysokość opon tylnych przy pełnym obciąŝeniu osi H 0 (m) Wysokość punktu obrotu przedniej osi H 1 (m) Wysokość połoŝenia środka cięŝkości H 6 (m) Wysokość punktu uderzenia H 7 (m) Wysokość maski silnika L 2 (m) Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a osią przednią L 3 (m) Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a osią tylną L 6 (m) Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a głównym punktem przecięcia konstrukcji zabezpieczającej (ze znakiem minus, jeśli punkt leŝy przed płaszczyzną środka cięŝkości) L 7 (m) Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a przednim rogiem maski silnika M c (kg) Masa ciągnika wykorzystywana w obliczeniach Q (kgm 2 ) Moment bezwładności wokół osi wzdłuŝnej przez środek cięŝkości S (m) Rozstaw kół tylnych Suma szerokości rozstawu kół (S) oraz opon (B 0 ) musi być większa niŝ szerokość B 6 konstrukcji zabezpieczającej Do celów obliczeń moŝna przyjąć następujące uproszczenia: ciągnik w stanie spoczynku przewraca się na pochylni o gradiencie 1/1,5 z wywaŝoną osią przednią w momencie, gdy środek cięŝkości znajduje się pionowo ponad osią obrotu; oś obrotu jest równoległa do wzdłuŝnej osi ciągnika i przechodzi przez środek powierzchni kontaktu kół przedniego i tylnego znajdujących się niŝej na pochylni; ciągnik nie zsuwa się w dół; uderzenie na pochylnię jest częściowo spręŝyste, przy współczynniku spręŝystości: U = 0, głębokość zagłębienia się w pochylnię oraz deformacja konstrukcji zabezpieczającej łącznie osiągają wartość: PE \ 77

82 T = 0,2 m Ŝadne inne części ciągnika nie zagłębiają się w pochylnię Program komputerowy (BASIC 1 ) słuŝący określaniu skłonności lub braku skłonności do dalszego przewracania się przewróconego bocznie ciągnika o wąskim rozstawie kół z konstrukcją zabezpieczającą przy przewróceniu zamontowaną z przodu jest częścią niniejszego kodeksu, z przykładami Metody pomiaru Odległości poziome między środkiem cięŝkości a osią tylną (L 3 ) lub przednią (L 2 ) NaleŜy zmierzyć odległość pomiędzy osią przednią a tylną po obu stronach ciągnika w celu sprawdzenia, czy nie ma kąta skrętu. Odległość pomiędzy środkiem cięŝkości a osią tylną (L 3 ) lub osią przednią (L 2 ) naleŝy wyliczyć z rozkładu masy ciągnika pomiędzy koła tylne i przednie Wysokość opon tylnych (D 3 ) i przednich (D 2 ) NaleŜy zmierzyć odległość od najwyŝszego punktu opony do płaszczyzny podłoŝa (rysunek 6.5); tę samą metodę naleŝy stosować do opon przednich i tylnych Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a głównym punktem przecięcia konstrukcji zabezpieczającej (L 6 ). NaleŜy zmierzyć odległość między środkiem cięŝkości a głównym punktem przecięcia konstrukcji zabezpieczającej (rysunek 6.6.a, 6.6.b i 6.6.c). Jeśli konstrukcja zabezpieczająca znajduje się przed płaszczyzną środka cięŝkości, to uzyskany wymiar poprzedza się znakiem minus (-L 6 ) Szerokość konstrukcji zabezpieczającej (B 6 ) NaleŜy zmierzyć odległość między punktami uderzenia dwóch pionowych słupków konstrukcji z lewej i prawej strony. Punkt uderzenia określa płaszczyzna styczna do konstrukcji zabezpieczającej, przechodząca przez linię wyznaczoną przez najbardziej wysunięte w górę i na zewnątrz punkty opon przedniej i tylnej (rysunek 6.7) Wysokość konstrukcji zabezpieczającej (H 6 ) NaleŜy zmierzyć odległość pionową od punktu uderzenia konstrukcji do płaszczyzny podłoŝa Wysokość maski silnika (H 7 ) 1 Program i przykłady dostępne są na stronach internetowych OECD. 78 /PE

83 NaleŜy zmierzyć odległość pionową od punktu uderzenia maski silnika do płaszczyzny podłoŝa. Punkt uderzenia określa płaszczyzna styczna do maski silnika i konstrukcji zabezpieczającej, przechodząca przez najbardziej wysunięte w górę i na zewnątrz punkty opony przedniej (rysunek 6.7). Pomiaru naleŝy dokonać po obu stronach maski silnika Szerokość maski silnika (B 7 ) NaleŜy zmierzyć odległość pomiędzy oboma określonymi wcześniej punktami uderzenia maski silnika Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a przednim rogiem maski silnika (L 7 ) NaleŜy zmierzyć odległość pomiędzy określonym wcześniej punktem uderzenia maski silnika a środkiem cięŝkości Wysokość punktu obrotu przedniej osi (H 0 ) NaleŜy sprawdzić odległość pionową między środkiem punktu obrotu przedniej osi a środkiem osi opon przednich (H 01 ), która musi być ujęta w sprawozdaniu technicznym producenta. NaleŜy zmierzyć odległość pionową od środka osi opon przednich (H 02 ) do płaszczyzny podłoŝa (rysunek 6.8). Wysokość punktu obrotu przedniej osi (H 0 ) to suma tych dwóch wartości Rozstaw kół tylnych (S) NaleŜy zmierzyć minimalny rozstaw kół tylnych z załoŝonymi oponami o największym rozmiarze określonym przez producenta (rysunek 6.9) Szerokość opon tylnych (B 0 ) NaleŜy zmierzyć odległość pomiędzy wewnętrzną a zewnętrzną płaszczyzną pionową opony tylnej w jej górnej części (rysunek 6.9) Kąt wahań osi przedniej (D 0 ) NaleŜy zmierzyć po obu stronach osi przedniej największy kąt wahań tej osi od pozycji poziomej do maksymalnego wychylenia, biorąc pod uwagę ewentualną obecność amortyzatora końca skoku. NaleŜy przyjąć największy zmierzony kąt Masa ciągnika (M) Masę ciągnika naleŝy ustalić zgodnie z warunkami określonymi w pkt PE \ 79

84 3.2 Warunki badania wytrzymałości konstrukcji zabezpieczających oraz ich zamocowania do ciągnika Wymagania ogólne Cele badania Badania przeprowadzane przy zastosowaniu specjalnej aparatury mają na celu symulowanie obciąŝeń, jakim podlega konstrukcja zabezpieczająca w przypadku przewrócenia się ciągnika. Badania takie umoŝliwiają dokonanie oceny wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej i elementów mocujących ją do ciągnika oraz wszystkich części ciągnika przenoszących obciąŝenie podczas badania Metody badań Badania moŝna przeprowadzać z zastosowaniem metody dynamicznej lub statycznej. Obydwie wymienione metody uwaŝa się za równowaŝne Zasady ogólne dotyczące przygotowania do badań Konstrukcja zabezpieczająca musi spełniać wymagania produkcji seryjnej. Mocuje się ją na jednym z ciągników, dla których jest przeznaczona, zgodnie z metodą zalecaną przez producenta. Uwaga: w statycznym badaniu wytrzymałościowym nie musi brać udziału cały ciągnik, przy czym konstrukcja zabezpieczająca oraz części ciągnika, do których jest ona zamontowana, tworzą funkcjonujący układ, zwany dalej zespołem Zarówno do badania statycznego, jak i dynamicznego ciągnik (lub zespół) musi być wyposaŝony we wszystkie seryjnie produkowane części, które mogą mieć wpływ na wytrzymałość konstrukcji zabezpieczającej lub które mogą być niezbędne do badania wytrzymałościowego. Części mogące stwarzać zagroŝenie w przestrzeni chronionej muszą być zamontowane w ciągniku (zespole) w sposób umoŝliwiający ich sprawdzanie pod względem zgodności z warunkami oceny określonymi w pkt NaleŜy dostarczyć lub przedstawić na rysunkach wszystkie części ciągnika lub konstrukcji zabezpieczającej, w tym części chroniące przed działaniem warunków atmosferycznych W celu przeprowadzenia badań wytrzymałościowych naleŝy usunąć wszelkie płyty i moŝliwe do wymontowania elementy niekonstrukcyjne, poniewaŝ mogą one zwiększać wytrzymałość konstrukcji zabezpieczającej Regulację rozstawu kół naleŝy dobrać w taki sposób, by w miarę moŝliwości zapobiec opieraniu się konstrukcji zabezpieczającej na oponach podczas badań wytrzymałościowych. Jeśli badania przeprowadzane są metodą statyczną, koła mogą być zdemontowane. 80 /PE

85 Masa obliczeniowa ciągnika w badaniach wytrzymałościowych Masa obliczeniowa M, stosowana we wzorach do celów obliczenia wysokości spadu bloku wahadła, energii obciąŝenia oraz sił zgniatania, musi być co najmniej równa masie ciągnika bez wyposaŝenia dodatkowego, jednakŝe z uwzględnieniem masy czynnika chłodzącego, olejów, paliwa, narzędzi oraz konstrukcji zabezpieczającej. Nie uwzględnia się dodatkowych obciąŝników przednich lub tylnych, obciąŝników do kół, doczepionych maszyn, narzędzi ani wszelkich specjalistycznych części Badania Kolejność badań Kolejność badań jest następująca, bez uszczerbku dla badań dodatkowych, wymienionych w pkt , , oraz : (1) uderzenie (badanie dynamiczne) lub obciąŝenie (badanie statyczne) z tyłu konstrukcji (zob. pkt i ); (2) próba zgniatania z tyłu (badanie dynamiczne lub statyczne) (zob. pkt i ); (3) uderzenie (badanie dynamiczne) lub obciąŝenie (badanie statyczne) z przodu konstrukcji (zob. pkt i ); (4) uderzenie (badanie dynamiczne) lub obciąŝenie (badanie statyczne) z boku konstrukcji (zob. pkt i ); (5) zgniatanie z przodu konstrukcji (badanie dynamiczne lub statyczne) Wymagania ogólne (zob. pkt i ) Jeśli w trakcie badania jakiś element układu unieruchamiającego ciągnik ulegnie pęknięciu lub przemieszczeniu, badanie naleŝy rozpocząć od nowa Podczas badania nie moŝna przeprowadzać napraw lub regulacji ciągnika ani konstrukcji zabezpieczającej Podczas badania skrzynia biegów musi być w połoŝeniu neutralnym, a hamulce zwolnione. PE \ 81

86 JeŜeli ciągnik posiada układ zawieszenia między nadwoziem a kołami, musi on zostać zablokowany na czas badań Do pierwszego uderzenia w tył konstrukcji (w przypadku badań dynamicznych) lub pierwszego obciąŝenia tyłu konstrukcji (w przypadku badań statycznych) naleŝy wybrać bok, który w uznaniu organów właściwych w zakresie badań zostanie poddany serii uderzeń lub obciąŝeń w warunkach najbardziej niekorzystnych dla konstrukcji. Uderzeniu lub obciąŝeniu bocznemu oraz uderzeniu lub obciąŝeniu tylnemu naleŝy poddać obydwa boki wzdłuŝnej płaszczyzny środkowej konstrukcji zabezpieczającej. Uderzeniu lub obciąŝeniu przedniemu naleŝy poddać ten sam bok wzdłuŝnej płaszczyzny środkowej konstrukcji zabezpieczającej, co bok poddany uderzeniu lub obciąŝeniu bocznemu Warunki oceny Uznaje się, Ŝe konstrukcja zabezpieczająca spełnia wymagania wytrzymałościowe, o ile spełnia następujące warunki: po Ŝadnej z prób cząstkowych nie występują pęknięcia lub rozerwania, o których mowa w pkt lub JeŜeli podczas którejś z prób wystąpią znaczne rozerwania lub pęknięcia, naleŝy przeprowadzić dodatkową próbę, metodą dynamiczną lub statyczną, bezpośrednio po uderzeniu lub zgniataniu, w wyniku którego pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia; podczas prób innych niŝ próba przeciąŝania Ŝadna część konstrukcji zabezpieczającej nie moŝe naruszać przestrzeni chronionej zdefiniowanej w pkt 1.6 załącznika I; podczas prób innych niŝ próba przeciąŝania konstrukcja zabezpieczająca musi chronić całą przestrzeń chronioną zgodnie z pkt i ; podczas prób konstrukcja zabezpieczająca nie moŝe w Ŝaden sposób ograniczać konstrukcji siedziska; odkształcenie spręŝyste mierzone zgodnie z pkt i musi być mniejsze niŝ 250 mm śaden element wyposaŝenia nie moŝe stwarzać zagroŝenia dla kierowcy. Nie dopuszcza się wyposaŝenia lub części wystających, które mogłyby spowodować obraŝenia kierowcy w przypadku przewrócenia się ciągnika, ani Ŝadnego wyposaŝenia czy części, które mogłyby spowodować jego uwięzienie na przykład jego nogi lub stopy w wyniku odkształcenia konstrukcji [nie stosuje się] Aparatura i wyposaŝenie do badań dynamicznych Blok wahadła Blok działający jako wahadło musi być podwieszony na dwóch łańcuchach lub linach stalowych przymocowanych do punktów przegubowych umieszczonych nie 82 /PE

87 mniej niŝ 6 metrów ponad podłoŝem. NaleŜy zapewnić moŝliwość niezaleŝnej regulacji wysokości zawieszenia bloku wahadła oraz kąta między blokiem wahadła a mocującymi go łańcuchami lub linami stalowymi Masa bloku wahadła musi wynosić kg ± 20 kg, bez masy łańcuchów lub lin stalowych, których masa nie moŝe przekraczać 100 kg. Długość boków powierzchni uderzającej musi wynosić 680 mm ± 20 mm (zob. rysunek 6.10). Masa bloku wahadła musi być rozłoŝona w taki sposób, by połoŝenie jego środka cięŝkości było stałe i zbiegało się ze środkiem geometrycznym równoległościanu Równoległościan naleŝy połączyć z urządzeniem odciągającym go do tyłu poprzez mechanizm szybkiego zwalniania, który jest tak skonstruowany i umiejscowiony, Ŝe umoŝliwia zwolnienie bloku wahadła w sposób niewprowadzający równoległościanu w drgania wokół jego osi poziomej, prostopadle do płaszczyzny drgań wahadła Mocowanie wahadła Punkty zawieszenia wahadła muszą być umocowane sztywno w taki sposób, by ich przemieszczenie w dowolnym kierunku nie przekraczało 1 % wysokości spadu Mocowania Szyny mocujące, o wymaganym rozstawie i zajmujące powierzchnię niezbędną do przymocowania ciągnika we wszystkich przedstawionych przypadkach (zob. rysunki 6.11, 6.12 i 6.13), naleŝy przytwierdzić sztywno do nieuginającej się podstawy poniŝej wahadła Ciągnik musi być przymocowany do szyn za pomocą lin stalowych o splotce okrągłej, rdzeniu włókiennym, konstrukcji 6 x 19 zgodnie z normą ISO 2408:2004 oraz o średnicy nominalnej 13 mm. Metalowe splotki musi cechować wytrzymałość na rozciąganie 1770 MPa W przypadku ciągnika przegubowego we wszystkich badaniach naleŝy odpowiednio podeprzeć i przymocować środkowy przegub. Na potrzeby prób wytrzymałości na uderzenie boczne przegub naleŝy podeprzeć takŝe od strony przeciwnej do boku poddawanego uderzeniu. Koła przednie i tylne nie muszą znajdować się w jednej linii, jeŝeli dzięki temu łatwiej zamocować liny stalowe we właściwy sposób Podpora kół i belka oporowa Do blokowania kół podczas prób uderzenia naleŝy uŝyć belki oporowej z drewna iglastego o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach 150 x 150 mm (zob. rysunki 6.11, 6.12 i 6.13) Podczas prób wytrzymałości na uderzenie boczne belka oporowa z drewna iglastego przymocowana jest do podłoŝa, tak by podpierać obręcz koła po stronie przeciwnej do boku poddawanego uderzeniu (rysunek 6.13) Podpory i liny mocujące w przypadku ciągników przegubowych PE \ 83

88 W przypadku ciągników przegubowych stosuje się dodatkowe podpory i liny mocujące. Mają one zagwarantować, Ŝe ta część ciągnika, na której zamocowana jest konstrukcja zabezpieczająca, będzie tak samo sztywna, jak odpowiadająca jej część ciągnika nieprzegubowego Szczegółowe informacje odnośnie do prób uderzenia i prób zgniatania przedstawiono w pkt Ciśnienie w oponach i odkształcenia opon Nie wolno dociąŝać opon ciągnika płynami i muszą one być napompowane tak, by spełniały zalecenia producenta dotyczące ciśnienia w oponach na potrzeby pracy w terenie We wszystkich przypadkach liny mocujące muszą być napięte w taki sposób, by opony uległy odkształceniu równemu 12 % wysokości ściany opony (odległość między podłoŝem a najniŝej połoŝonym punktem obręczy) przed napięciem lin mocujących Stanowisko do próby zgniatania Stanowisko badawcze przedstawione na rysunku 6.14 musi umoŝliwiać oddziaływanie na konstrukcję zabezpieczającą siłą skierowaną w dół poprzez sztywną belkę o szerokości około 250 mm połączoną przegubami uniwersalnymi z mechanizmem obciąŝającym. Osie ciągnika muszą być podparte w taki sposób, by opony nie przenosiły oddziałującej siły zgniatania Aparatura pomiarowa Wymagana jest następująca aparatura pomiarowa: urządzenie do pomiaru odkształcenia spręŝystego (róŝnica między maksymalnym odkształceniem chwilowym a odkształceniem trwałym; zob. rysunek 6.15); urządzenie pozwalające sprawdzić, czy konstrukcja zabezpieczająca nie naruszyła przestrzeni chronionej i czy podczas próby przestrzeń chroniona była zabezpieczona przez konstrukcję (zob. pkt ) Aparatura i wyposaŝenie do badań statycznych Stanowisko do badań statycznych Stanowisko do badań statycznych musi być skonstruowane w taki sposób, by moŝliwe było poddanie konstrukcji zabezpieczającej naciskowi i obciąŝeniom NaleŜy zapewnić równomierne rozłoŝenie obciąŝenia prostopadle do kierunku oddziałującej siły oraz wzdłuŝ belki o długości stanowiącej dokładną wielokrotność liczby 50 w przedziale między 250 a 700 mm. Wymiar pionowy czoła sztywnej belki wynosi 150 mm. Krawędzie belki stykające się z konstrukcją zabezpieczającą powinny być zaokrąglone promieniem nie większym niŝ 50 mm. 84 /PE

89 Powierzchnia musi dać się dostosować do dowolnego kąta względem kierunku obciąŝenia, tak by moŝliwe było nadąŝanie za zmianą kąta przenoszącej obciąŝenia powierzchni konstrukcji w miarę odkształcania się konstrukcji Kierunek siły (odchylenie od poziomu i od pionu): na początku badania przy obciąŝeniu zerowym: ± 2 ; w trakcie badania pod obciąŝeniem: 10 ponad i 20 poniŝej poziomu. Odchylenia takie powinny być ograniczone do minimum Szybkość odkształcania musi być dostatecznie niewielka (mniej niŝ 5 mm/s), tak aby obciąŝenie w dowolnym momencie moŝna było uznać za statyczne Aparatura do pomiaru energii pochłanianej przez konstrukcję W celu określenia energii pochłoniętej przez konstrukcję naleŝy wykreślić krzywą zaleŝności siły i odkształcenia. Nie ma potrzeby dokonywania pomiaru siły i odkształcenia w punkcie przyłoŝenia obciąŝenia do konstrukcji; pomiar siły i odkształcenia musi natomiast być dokonany jednocześnie i współliniowo Punkt początkowy pomiaru odkształcenia naleŝy dobrać w taki sposób, by uwzględniona była wyłącznie energia pochłonięta przez konstrukcję lub energia pochłonięta w związku z odkształceniem określonych części ciągnika. NaleŜy pominąć energię pochłoniętą w związku z odkształceniem lub obsunięciem się mocowania Sposoby mocowania ciągnika do podłoŝa Szyny mocujące, o wymaganym rozstawie i zajmujące powierzchnię niezbędną do przymocowania ciągnika we wszystkich przedstawionych przypadkach, naleŝy przytwierdzić sztywno do nieuginającej się podstawy w pobliŝu stanowiska badawczego Ciągnik musi być przymocowany do szyn w odpowiedni sposób (płyty, kliny, liny stalowe, dźwigniki itp.), tak by w trakcie badania nie przemieszczał się. Spełnienie tego wymagania naleŝy sprawdzić podczas badania, przy pomocy standardowych przyrządów do pomiaru długości. W przypadku przemieszczenia się ciągnika naleŝy powtórzyć całe badanie, chyba Ŝe układ słuŝący do pomiaru odkształceń uwzględnianych przy wykreślaniu krzywej zaleŝności siły i odkształcenia jest połączony z ciągnikiem Stanowisko do próby zgniatania Stanowisko badawcze przedstawione na rysunku 6.14 umoŝliwia oddziaływanie na konstrukcję zabezpieczającą siłą skierowaną w dół poprzez sztywną belkę o szerokości około 250 mm połączoną przegubami uniwersalnymi z mechanizmem obciąŝającym. Osie ciągnika muszą być podparte w taki sposób, by opony nie przenosiły oddziałującej siły zgniatania. PE \ 85

90 Pozostała aparatura pomiarowa Wymagana jest ponadto następująca aparatura pomiarowa: urządzenie do pomiaru odkształcenia spręŝystego (róŝnica między maksymalnym odkształceniem chwilowym a odkształceniem trwałym; zob. rysunek 6.15); urządzenie pozwalające sprawdzić, czy konstrukcja zabezpieczająca nie naruszyła przestrzeni chronionej i czy podczas próby przestrzeń ta była zabezpieczona przez konstrukcję (zob. pkt ). 3.3 Metody badań Badania dynamiczne Próby uderzenia i próby zgniatania Uderzenie z tyłu Ciągnik naleŝy ustawić względem bloku wahadła w taki sposób, by blok wahadła uderzył w konstrukcję zabezpieczającą w momencie, gdy powierzchnia uderzająca bloku wahadła oraz mocujące go łańcuchy lub liny stalowe będą tworzyły z płaszczyzną pionową A kąt równy M/100 i wynoszący maksymalnie 20, chyba Ŝe w trakcie odkształcania konstrukcja zabezpieczająca w punkcie styczności będzie tworzyć z pionem większy kąt. W takim przypadku ustawienie powierzchni uderzającej bloku wahadła naleŝy skorygować za pomocą dodatkowego podwieszenia w taki sposób, by była równoległa do konstrukcji zabezpieczającej w punkcie uderzenia w momencie maksymalnego odkształcenia, a mocujące łańcuchy lub liny stalowe nadal tworzyły określony powyŝej kąt. NaleŜy dostosować wysokość zawieszenia bloku wahadła i podjąć niezbędne środki, by zapobiec obróceniu się bloku wahadła wokół punktu uderzenia. Punktem uderzenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoŝe jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika do tyłu, zazwyczaj krawędź górna. Środek cięŝkości bloku wahadła znajduje się na jednej szóstej szerokości wierzchu konstrukcji zabezpieczającej w kierunku do wewnątrz od płaszczyzny pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika sięgającej zewnętrznego krańca wierzchu konstrukcji zabezpieczającej. JeŜeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, naleŝy zastosować kliny umoŝliwiające uderzenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji Ciągnik naleŝy przymocować do podłoŝa czterema linami stalowymi, po jednej na kaŝdym końcu obydwu osi, tak jak ukazano na rysunku Odstęp między punktami mocowania z przodu i z tyłu musi być taki, by liny stalowe tworzyły z podłoŝem kąt mniejszy niŝ 30. Dodatkowo mocowania tylne naleŝy 86 /PE

91 rozmieścić w taki sposób, by punkt zbieŝności dwóch lin stalowych znajdował się w płaszczyźnie pionowej, w której przemieszcza się środek cięŝkości bloku wahadła. Liny stalowe muszą być napięte w taki sposób, by opony uległy odkształceniu w stopniu określonym w pkt Przy napiętych linach stalowych belkę oporową naleŝy umieścić przed kołami tylnymi i docisnąć do nich, a następnie przytwierdzić do podłoŝa W ciągnikach typu przegubowego połączenie przegubowe członów będzie dodatkowo podparte drewnianym klockiem o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach co najmniej 100 x 100 mm, przymocowanym sztywno do podłoŝa Blok wahadła musi być odciągany do tyłu w taki sposób, by jego środek cięŝkości znajdował się ponad punktem uderzenia, a wysokość środka cięŝkości określał jeden z dwu następujących wzorów, do wyboru w zaleŝności od masy obliczeniowej zespołu poddanego próbom: H = ,07 M w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniŝej kg; H = ,02 M w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyŝej kg. Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) stosuje się te same wzory Uderzenie z przodu Ciągnik naleŝy ustawić względem bloku wahadła w taki sposób, by blok wahadła uderzył w konstrukcję zabezpieczającą w momencie, gdy powierzchnia uderzająca bloku wahadła oraz mocujące go łańcuchy lub liny stalowe będą tworzyły z płaszczyzną pionową A kąt równy M/100 i wynoszący maksymalnie 20, chyba Ŝe w trakcie odkształcania konstrukcja zabezpieczająca w punkcie styczności będzie tworzyć z pionem większy kąt. W takim przypadku ustawienie powierzchni uderzającej bloku wahadła naleŝy skorygować za pomocą dodatkowego podwieszenia w taki sposób, by była równoległa do konstrukcji zabezpieczającej w punkcie uderzenia w momencie maksymalnego odkształcenia, a mocujące łańcuchy lub liny stalowe nadal tworzyły określony powyŝej kąt. NaleŜy dostosować wysokość zawieszenia bloku wahadła i podjąć niezbędne środki, by zapobiec obróceniu się bloku wahadła wokół punktu uderzenia. Punktem uderzenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoŝe jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok podczas ruchu do przodu, zazwyczaj krawędź górna. Środek cięŝkości bloku wahadła znajduje się na jednej szóstej szerokości wierzchu PE \ 87

92 konstrukcji zabezpieczającej w kierunku do wewnątrz od płaszczyzny pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika sięgającej zewnętrznego krańca wierzchu konstrukcji zabezpieczającej. JeŜeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, naleŝy zastosować kliny umoŝliwiające uderzenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji Ciągnik naleŝy przymocować do podłoŝa czterema linami stalowymi, po jednej na kaŝdym końcu obydwu osi, tak jak ukazano na rysunku Odstęp między punktami mocowania z przodu i z tyłu musi być taki, by liny stalowe tworzyły z podłoŝem kąt mniejszy niŝ 30. Dodatkowo mocowania tylne naleŝy rozmieścić w taki sposób, by punkt zbieŝności dwóch lin stalowych znajdował się w płaszczyźnie pionowej, w której przemieszcza się środek cięŝkości bloku wahadła. Liny stalowe muszą być napięte w taki sposób, by opony uległy odkształceniu w stopniu określonym w pkt Przy napiętych linach stalowych belkę oporową naleŝy umieścić za kołami tylnymi i docisnąć do nich, a następnie przytwierdzić do podłoŝa W ciągnikach typu przegubowego połączenie przegubowe członów będzie dodatkowo podparte drewnianym klockiem o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach co najmniej 100 x 100 mm, przymocowanym sztywno do podłoŝa Blok wahadła musi być odciągany do tyłu w taki sposób, by jego środek cięŝkości znajdował się ponad punktem uderzenia, a wysokość środka cięŝkości określał jeden z dwu następujących wzorów, do wyboru w zaleŝności od masy obliczeniowej zespołu poddanego próbom: H = ,07 M w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniŝej kg; H = ,02 M w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyŝej kg. Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) wysokość jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyŝszego oraz następujących wzorów: H = 2,165 x 10-8 M x L 2 lub H = 5,73 x 10-2 I 88 /PE

93 Uderzenie z boku Ciągnik naleŝy ustawić względem bloku wahadła w taki sposób, by blok wahadła uderzył w konstrukcję zabezpieczającą w momencie, gdy powierzchnia uderzająca bloku wahadła oraz łańcuchy lub liny stalowe, na których blok wahadła jest zawieszony, były w pionie, chyba Ŝe w trakcie odkształcania konstrukcja zabezpieczająca w punkcie styczności będzie tworzyć z pionem kąt mniejszy niŝ 20. W takim przypadku ustawienie powierzchni uderzającej bloku wahadła naleŝy skorygować za pomocą dodatkowego podwieszenia w taki sposób, by była ona równoległa do konstrukcji zabezpieczającej w punkcie uderzenia w momencie maksymalnego odkształcenia, a mocujące łańcuchy lub liny stalowe w momencie uderzenia były w płaszczyźnie pionowej. NaleŜy dostosować wysokość zawieszenia bloku wahadła i podjąć niezbędne środki, by zapobiec obróceniu się bloku wahadła wokół punktu uderzenia. Punktem uderzenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która z największym prawdopodobieństwem uderzy o podłoŝe jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok Koła ciągnika z boku, który poddany będzie uderzeniu, naleŝy przymocować do podłoŝa linami stalowymi przeciągniętymi ponad odpowiednimi końcami osi przedniej i tylnej. Liny stalowe muszą być napięte w taki sposób, by spowodowały odkształcenia opon w stopniu określonym w pkt Po napięciu lin stalowych na podłoŝu umieszcza się belkę oporową, dociska ją do opon po stronie przeciwnej do boku poddawanego uderzeniu, a następnie przytwierdza do podłoŝa. W przypadku gdy boki zewnętrzne opony przedniej i tylnej nie będą w tej samej płaszczyźnie pionowej konieczne moŝe być uŝycie dwu belek lub klinów. Następnie naleŝy przyłoŝyć podporę, zgodnie rysunkiem 6.13, do obręczy koła poddanego największemu obciąŝeniu naprzeciw punktu uderzenia, docisnąć ją mocno do obręczy i przymocować u podstawy. Długość podpory naleŝy dobrać tak, by po dociśnięciu do obręczy tworzyła z podłoŝem kąt 30 ± 3. O ile tylko to moŝliwe, grubość podpory musi być razy mniejsza od jej długości i 2-3 razy mniejsza od jej szerokości. Podpory muszą mieć na obydwu końcach kształt zgodny z rysunkiem W ciągnikach typu przegubowego połączenie przegubowe członów będzie dodatkowo podparte klockiem drewnianym o kwadratowym przekroju poprzecznym i o wymiarach co najmniej 100 x 100 mm, a z boku urządzeniem podobnym do podpory dociśniętej do koła tylnego, o której mowa w pkt Połączenie przegubowe naleŝy następnie przymocować sztywno do podłoŝa Blok wahadła musi być odciągany do tyłu w taki sposób, by jego środek cięŝkości znajdował się ponad punktem uderzenia, a wysokość środka cięŝkości określał jeden z dwu następujących wzorów, do wyboru w zaleŝności od masy obliczeniowej zespołu poddanego próbom: H = (25 + 0,20 M) (B 6 +B) / 2B PE \ 89

94 w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniŝej kg; H = ( ,15 M) (B 6 +B) / 2B w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyŝej kg W przypadku ciągników ze zmianą połoŝenia wysokość jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyŝszych lub następujących wzorów: H = ,2 M w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej poniŝej kg; H = ,15 M w przypadku ciągnika o masie obliczeniowej powyŝej kg. Następnie blok wahadła zostaje zwolniony i uderza w konstrukcję zabezpieczającą Zgniatanie z tyłu Belkę umieszcza się ponad tylnym, połoŝonym najwyŝej elementem konstrukcyjnym (elementami konstrukcyjnymi), a kierunek wypadkowej sił zgniatania leŝy na środkowej płaszczyźnie ciągnika. NaleŜy zastosować siłę F v, taką, Ŝe: F v = 20 M Siłą F v naleŝy oddziaływać nieprzerwanie przez co najmniej pięć sekund po ustaniu dającego się zaobserwować wzrokowo ruchu konstrukcji zabezpieczającej. W przypadku gdy tylna część dachu konstrukcji zabezpieczającej nie wytrzyma całkowitej siły zgniatającej, siłą tą oddziałuje się aŝ do uzyskania takiego odkształcenia dachu, Ŝe zbiegnie się on z płaszczyzną łączącą górną część konstrukcji zabezpieczającej z częścią tyłu ciągnika, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się. Następnie siłę tę naleŝy odjąć, a belkę zgniatającą przemieścić nad tę część konstrukcji zabezpieczającej, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się. Następnie ponownie przykłada się siłę zgniatania F v Zgniatanie z przodu Belkę umieszcza się ponad przednim, połoŝonym najwyŝej elementem konstrukcyjnym (elementami konstrukcyjnymi), a kierunek wypadkowej sił zgniatania leŝy na środkowej płaszczyźnie ciągnika. NaleŜy zastosować siłę F v, taką, Ŝe: F v = 20 M 90 /PE Siłą F v naleŝy oddziaływać nieprzerwanie przez co najmniej pięć sekund po ustaniu dającego się zaobserwować wzrokowo ruchu konstrukcji zabezpieczającej.

95 W przypadku gdy przednia część dachu konstrukcji zabezpieczającej nie wytrzyma całkowitej siły zgniatającej, siłą tą oddziałuje się aŝ do uzyskania takiego odkształcenia dachu, Ŝe zbiegnie się on z płaszczyzną łączącą górną część konstrukcji zabezpieczającej z częścią przodu ciągnika, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się. Następnie siłę tę naleŝy odjąć, a belkę zgniatającą przemieścić nad tę część konstrukcji zabezpieczającej, która jest w stanie podeprzeć ciągnik w przypadku jego przewrócenia się. Następnie ponownie przykłada się siłę zgniatania F v Dodatkowe próby uderzenia JeŜeli podczas próby uderzenia pojawią się pęknięcia lub rozerwania, których nie moŝna uznać za nieistotne, druga, podobna próba, ale przy wysokości spadu wynoszącej: H = (H x 10-1 ) (12 + 4a) (1 + 2a ) -1 musi zostać przeprowadzona natychmiast po próbie uderzenia, w wyniku której pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia, przy czym a oznacza stosunek odkształcenia trwałego (D p ) do odkształcenia spręŝystego (D e ): a = D p / D e zmierzonego w punkcie uderzenia. Dodatkowe odkształcenie trwałe spowodowane drugim uderzeniem nie moŝe przekraczać 30 % odkształcenia trwałego powstałego na skutek pierwszego uderzenia. Aby moŝna było przeprowadzić dodatkową próbę, konieczne jest zmierzenie odkształcenia spręŝystego powstałego w trakcie wszystkich prób uderzenia Dodatkowe próby zgniatania JeŜeli podczas próby zgniatania pojawią się istotne pęknięcia lub rozerwania, naleŝy przeprowadzić drugą, podobną próbę zgniatania, oddziałując siłą równą 1,2 F v, natychmiast po próbach zgniatania, w wyniku których pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia Pomiary Pęknięcia i rozerwania Po kaŝdym badaniu naleŝy dokonać oględzin wszystkich elementów konstrukcyjnych, złączy oraz systemów mocowania pod kątem pęknięć lub rozerwań, pomijając przy tym niewielkie pęknięcia części nieistotnych. Pomija się pęknięcia spowodowane przez krawędzie wahadła Przestrzeń chroniona PE \ 91

96 Naruszenie przestrzeni chronionej Podczas kaŝdego badania naleŝy sprawdzić, czy jakakolwiek część konstrukcji zabezpieczającej nie naruszyła przestrzeni chronionej, zgodnie z pkt 1.6 powyŝej. Przestrzeń chroniona musi być cały czas zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą. W związku z powyŝszym uznaje się, Ŝe przestrzeń chroniona nie jest zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą w sytuacji, gdy dowolna jej część zetknęłaby się z płaskim podłoŝem w przypadku przewrócenia się ciągnika w kierunku, z którego przyłoŝono obciąŝenie próbne. W tym celu naleŝy przyjąć najmniejsze przewidziane przez producenta w normalnym wyposaŝeniu wymiary opon przednich i tylnych oraz rozstaw kół Próby tylnego sztywnego elementu Jeśli ciągnik jest wyposaŝony w część sztywną, obudowę lub inny sztywny element, umiejscowiony za siedziskiem kierowcy, element ten będzie uwaŝany za punkt zabezpieczający w przypadku przewrócenia się na bok lub do tyłu. Wymieniony sztywny element, umieszczony za siedziskiem kierowcy, musi być w stanie wytrzymać, bez złamania i bez naruszenia przestrzeni chronionej, działającą w dół siłę F i, gdzie: F i = 15 M przyłoŝoną prostopadle do szczytu ramy w płaszczyźnie środkowej ciągnika. Początkowy kąt przyłoŝenia siły wynosi 40, licząc od linii równoległej do podłoŝa, jak pokazano na rysunku Minimalna szerokość części sztywnej wynosi 500 mm (zob. rysunek 6.17). Ponadto musi ona być wystarczająco sztywna i stabilnie zamontowana do tylnej części ciągnika Odkształcenie spręŝyste (pod wpływem uderzenia bocznego) Pomiaru odkształcenia spręŝystego dokonuje się na wysokości (810 + a v ) mm nad punktem bazowym siedziska, w płaszczyźnie pionowej przebiegającej przez punkt uderzenia. Do dokonania tego pomiaru moŝna wykorzystać dowolne urządzenie podobne do urządzenia przedstawionego na rysunku Odkształcenie trwałe Po przeprowadzeniu końcowej próby zgniatania naleŝy zarejestrować stałe odkształcenie konstrukcji zabezpieczającej. W tym celu przed rozpoczęciem badania naleŝy wykorzystać połoŝenie głównych elementów konstrukcji zabezpieczającej względem punktu bazowego siedziska Badania statyczne Próby obciąŝenia i próby zgniatania ObciąŜenie z tyłu 92 /PE

97 ObciąŜenie przykłada się poziomo, w płaszczyźnie pionowej równoległej do środkowej płaszczyzny ciągnika. Punktem przyłoŝenia obciąŝenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, która prawdopodobnie uderzy o podłoŝe jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika do tyłu, zazwyczaj krawędź górna. Płaszczyzna pionowa, w której przyłoŝone zostaje obciąŝenie, znajduje się w odległości jednej trzeciej zewnętrznej szerokości górnej części konstrukcji od płaszczyzny środkowej. JeŜeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, naleŝy zastosować kliny umoŝliwiające obciąŝenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji Zespół przytwierdza się do podłoŝa zgodnie z opisem w pkt Energia pochłonięta przez konstrukcję zabezpieczającą w trakcie badania wynosi co najmniej E il = ,5 M W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) stosuje się ten sam wzór ObciąŜenie z przodu ObciąŜenie naleŝy przykładać poziomo, w płaszczyźnie pionowej równoległej do płaszczyzny środkowej ciągnika, znajdującej się w odległości jednej trzeciej zewnętrznej szerokości górnej części konstrukcji. Punktem przyłoŝenia obciąŝenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej, która prawdopodobnie uderzy o podłoŝe jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok podczas ruchu do przodu, zazwyczaj krawędź górna. JeŜeli konstrukcja jest w tym punkcie wygięta lub wystająca, naleŝy zastosować kliny umoŝliwiające obciąŝenie w tym miejscu, bez jednoczesnego wzmocnienia konstrukcji Zespół przytwierdza się do podłoŝa zgodnie z opisem w pkt Energia pochłonięta przez konstrukcję zabezpieczającą w trakcie badania wynosi co najmniej E il = ,5 M W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) wartość energii jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyŝszego lub jednego z następujących wzorów: E il = 2,165 x 10-7 M x L 2 PE \ 93

98 lub E il = 0,574 I ObciąŜenie z boku The side loading shall be applied horizontally, in a vertical plane perpendicular to the tractor's median plane. Punktem przyłoŝenia obciąŝenia jest ta część konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, która prawdopodobnie uderzy o podłoŝe jako pierwsza w przypadku przewrócenia się ciągnika na bok, zazwyczaj krawędź górna Zespół przytwierdza się do podłoŝa zgodnie z opisem w pkt Energia pochłonięta przez konstrukcję zabezpieczającą w trakcie badania wynosi co najmniej E is = 1,75 M(B 6 +B) / 2B W przypadku ciągników ze zmianą pozycji kierowcy (z odwracanym siedziskiem i kołem kierownicy) wartość energii jest równa większej z wartości wyznaczonych przy pomocy powyŝszego lub następującego wzoru: Zgniatanie z tyłu E is = 1,75 M Wszystkie przepisy są identyczne jak przepisy zawarte w pkt Zgniatanie z przodu Wszystkie przepisy są identyczne jak przepisy zawarte w pkt Dodatkowa próba przeciąŝania (rysunki ) Próbę przeciąŝania wykonuje się we wszystkich przypadkach, w których w ciągu ostatnich 5 % odkształcenia siła zmniejsza się o więcej niŝ o 3 %, kiedy wymagana energia jest pochłaniana przez konstrukcję (zob. rysunek 6.19). Próba przeciąŝania polega na stopniowym zwiększaniu obciąŝenia poziomego wraz ze zwiększeniem energii w krokach co 5 % w stosunku do początkowej wymaganej energii aŝ do momentu, w którym przyrost energii wyniesie maksymalnie 20 % (zob. rysunek 6.20). Wynik próby przeciąŝania uznaje się za pomyślny, jeŝeli, kaŝdorazowo po zwiększeniu wymaganej energii o 5, 10 lub 15 %, siła zmniejszy się o mniej niŝ 3 % przy przyroście energii o 5 % i pozostaje większa niŝ 0,8 F max. Wynik próby przeciąŝania uznaje się za pomyślny, jeŝeli po pochłonięciu przez konstrukcję dodatkowych 20 % energii siła jest większa niŝ 0,8 F max. 94 /PE

99 Podczas próby przeciąŝania dopuszcza się dodatkowe pęknięcia lub rozerwania lub naruszenie lub brak zabezpieczenia przestrzeni chronionej z powodu odkształcenia spręŝystego. JednakŜe po odjęciu obciąŝenia konstrukcja nie moŝe naruszać przestrzeni chronionej, która musi być w całości zabezpieczona Dodatkowe próby zgniatania JeŜeli podczas próby zgniatania pojawią się pęknięcia lub rozerwania, których nie moŝna uznać za nieistotne, naleŝy przeprowadzić drugą, podobną próbę zgniatania, oddziałując siłą równą 1,2 F v, bezpośrednio po próbie zgniatania, w wyniku której pojawiły się takie rozerwania lub pęknięcia Pomiary Pęknięcia i rozerwania Po kaŝdym badaniu naleŝy dokonać oględzin wszystkich elementów konstrukcyjnych, złączy oraz systemów mocowania pod kątem pęknięć lub rozerwań, pomijając przy tym niewielkie pęknięcia części nieistotnych Przestrzeń chroniona Naruszenie przestrzeni chronionej Podczas kaŝdego badania naleŝy sprawdzić, czy jakakolwiek część konstrukcji zabezpieczającej nie naruszyła przestrzeni chronionej, zgodnie z pkt 1.6 załącznika I. Przestrzeń chroniona musi być cały czas zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą. W związku z powyŝszym uznaje się, Ŝe przestrzeń chroniona nie jest zabezpieczona przez konstrukcję zabezpieczającą w sytuacji, gdy dowolna jej część zetknęłaby się z płaskim podłoŝem w przypadku przewrócenia się ciągnika w kierunku, z którego przyłoŝono obciąŝenie próbne. W tym celu naleŝy przyjąć najmniejsze przewidziane przez producenta w normalnym wyposaŝeniu wymiary opon przednich i tylnych oraz rozstaw kół Próby tylnego sztywnego elementu Jeśli ciągnik jest wyposaŝony w część sztywną, obudowę lub inny sztywny element, umiejscowiony za siedziskiem kierowcy, element ten będzie uwaŝany za punkt zabezpieczający w przypadku przewrócenia się na bok lub do tyłu. Wymieniony sztywny element, umieszczony za siedziskiem kierowcy, musi być w stanie wytrzymać, bez złamania i bez naruszenia przestrzeni chronionej, działającą w dół siłę F i, gdzie: F i = 15 M przyłoŝoną prostopadle do szczytu ramy w płaszczyźnie środkowej ciągnika. Początkowy kąt przyłoŝenia siły wynosi 40, licząc od linii równoległej do podłoŝa, jak pokazano na rysunku Minimalna szerokość części sztywnej wynosi 500 mm (zob. rysunek 6.17). PE \ 95

100 Ponadto musi ona być wystarczająco sztywna i stabilnie zamontowana do tylnej części ciągnika Odkształcenie spręŝyste pod wpływem uderzenia bocznego Pomiaru odkształcenia spręŝystego dokonuje się na wysokości (810 + a v ) mm nad punktem bazowym siedziska, w płaszczyźnie pionowej, w której przykłada się obciąŝenie. Do dokonania tego pomiaru moŝna wykorzystać dowolne urządzenie podobne do urządzenia przedstawionego na rysunku Odkształcenie trwałe Po przeprowadzeniu końcowej próby zgniatania naleŝy zarejestrować stałe odkształcenie konstrukcji zabezpieczającej. W tym celu przed rozpoczęciem badania naleŝy zarejestrować połoŝenie głównych elementów konstrukcji zabezpieczającej względem punktu bazowego siedziska. 3.4 Rozszerzenie na inne modele ciągników [nie stosuje się] Rozszerzenie techniczne W przypadku dokonania modyfikacji ciągnika, konstrukcji zabezpieczającej albo sposobu mocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika stacja badawcza, która przeprowadziła pierwotne badanie, moŝe wydać sprawozdanie z rozszerzenia technicznego, o ile ciągnik i konstrukcja zabezpieczająca przeszły pomyślnie wstępne badania stabilności bocznej oraz braku skłonności do dalszego przewracania się, określone w pkt i 3.1.4, oraz o ile tylny sztywny element, opisany w pkt , zamocowany do ciągnika, został poddany badaniom zgodnie z procedurą opisaną w niniejszym punkcie (z wyjątkiem pkt ) w następujących przypadkach: Rozszerzenie wyników badań strukturalnych na inne modele ciągników Poddawanie kaŝdego modelu ciągnika próbom uderzenia lub obciąŝenia i zgniatania nie jest konieczne, o ile konstrukcja zabezpieczająca i ciągnik odpowiadają warunkom, o których mowa w pkt do Konstrukcja (w tym tylny sztywny element) musi być identyczna jak poddana badaniom; Wymagana energia moŝe przekraczać energię obliczoną dla pierwotnego badania maksymalnie o 5 %; Metoda mocowania oraz części ciągnika, do których zamocowano konstrukcję, muszą być identyczne; Wszystkie części, takie jak błotniki i maska, mogące stanowić podparcie dla konstrukcji zabezpieczającej, muszą być identyczne. 96 /PE

101 PołoŜenie i wymiary krytyczne siedziska w konstrukcji zabezpieczającej, a takŝe względne połoŝenie konstrukcji zabezpieczającej na ciągniku, muszą być takie, aby przestrzeń chroniona pozostawała w czasie wszystkich prób w obrębie strefy zabezpieczonej przez odkształconą konstrukcję (naleŝy to sprawdzać z zastosowaniem takiego samego odniesienia, jakie stosowano do określenia przestrzeni chronionej w sprawozdaniu z pierwotnego badania odpowiednio punktu bazowego siedziska SRP lub punktu bazowego siedziska SIP) Rozszerzenie wyników badań strukturalnych na zmodyfikowane modele konstrukcji zabezpieczającej Tę procedurę naleŝy stosować w przypadku niespełnienia przepisów pkt Nie moŝe ona być stosowana, jeśli metoda zamocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika nie opiera się na tej samej zasadzie (np. jeśli wsporniki gumowe zastąpiono układem zawieszenia) Modyfikacje niemające wpływu na wyniki badania początkowego (np. przyspawanie płyty montaŝowej elementu wyposaŝenia w miejscach konstrukcji niemających podstawowego znaczenia), dodanie siedzisk o innym połoŝeniu SIP w konstrukcji zabezpieczającej (z zastrzeŝeniem sprawdzenia, czy nowa przestrzeń chroniona (nowe przestrzenie chronione) pozostaje (pozostają) w czasie wszystkich prób w obrębie strefy zabezpieczonej przez odkształconą konstrukcję) Modyfikacje mogące wpływać na wyniki pierwotnego badania bez poddawania w wątpliwość dopuszczalności konstrukcji zabezpieczającej (np. modyfikacja elementu konstrukcyjnego, modyfikacja metody zamocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika). MoŜna przeprowadzić badanie walidacyjne; wyniki badań zostaną wstępnie przedstawione w sprawozdaniu z rozszerzenia. Ustala się następujące ograniczenia dotyczące rozszerzeń tego rodzaju: bez badania walidacyjnego moŝna zaakceptować maksymalnie 5 rozszerzeń; wyniki badania walidacyjnego zostaną zaakceptowane na potrzeby rozszerzenia, o ile spełnione będą wszystkie warunki oceny przewidziane w kodeksie oraz: o ile odkształcenie zmierzone po kaŝdej próbie uderzenia nie będzie odbiegać o więcej niŝ ± 7 % od odkształcenia zmierzonego po kaŝdej próbie uderzenia w sprawozdaniu z badania pierwotnego (w przypadku badań dynamicznych); o ile siła zmierzona po osiągnięciu wymaganego poziomu energii przy róŝnych próbach obciąŝenia poziomego nie odbiega o więcej niŝ ± 7 % od siły zmierzonej po osiągnięciu wymaganego poziomu energii w badaniu pierwotnym oraz odkształcenie zmierzone 1 po osiągnięciu wymaganego poziomu energii przy róŝnych próbach obciąŝenia poziomego nie odbiega o 1 Odkształcenie trwałe + spręŝyste mierzone w momencie osiągnięcia wymaganego poziomu energii. PE \ 97

102 więcej niŝ ± 7 % od odkształcenia zmierzonego po osiągnięciu wymaganego poziomu energii w badaniu pierwotnym (w przypadku badań statycznych); w jednym sprawozdaniu z rozszerzenia moŝna ująć więcej niŝ jedną modyfikację konstrukcji zabezpieczającej, jeśli modyfikacje te stanowią róŝne warianty tej samej konstrukcji zabezpieczającej, natomiast w jednym sprawozdaniu z rozszerzenia moŝna ująć tylko jedno badanie walidacyjne. Warianty niepoddane badaniu naleŝy opisać w osobnej części sprawozdania z rozszerzenia Zwiększenie masy obliczeniowej podanej przez producenta, dotyczącej konstrukcji zabezpieczającej poddanej juŝ wcześniej badaniu. Jeśli producent chce zachować ten sam numer homologacji, moŝliwe jest wydanie sprawozdania z rozszerzenia po przeprowadzeniu badania walidacyjnego (w takim przypadku nie mają zastosowania tolerancje ± 7 %, określone w pkt ) Modyfikacja tylnego sztywnego elementu lub dodanie nowego tylnego sztywnego elementu. NaleŜy sprawdzić, czy przestrzeń chroniona pozostaje w czasie wszystkich prób w obrębie strefy zabezpieczonej przez odkształconą konstrukcję z uwzględnieniem nowego lub zmodyfikowanego tylnego sztywnego elementu. NaleŜy dokonać walidacji tylnego sztywnego elementu poprzez przeprowadzenie badania opisanego w pkt lub ; wyniki badania zostaną wstępnie przedstawione w sprawozdaniu z rozszerzenia. 3.5 [nie stosuje się] 3.6 Zachowanie konstrukcji zabezpieczających w obniŝonej temperaturze pracy Jeśli konstrukcja zabezpieczająca ma w załoŝeniu charakteryzować się odpornością na kruche pękanie w obniŝonej temperaturze, producent przedstawia szczegółowe informacje, które naleŝy zawrzeć w sprawozdaniu PoniŜsze wymagania i procedury mają na celu zapewnienie wytrzymałości i odporności na kruche pękanie w obniŝonej temperaturze. Zaleca się, by przy ocenie przydatności konstrukcji zabezpieczającej do pracy w obniŝonej temperaturze w krajach, w których wymagana jest dodatkowa ochrona tego rodzaju, spełnione były poniŝsze minimalne wymagania materiałowe Śruby i nakrętki stosowane do mocowania konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika oraz do łączenia konstrukcyjnych części konstrukcji zabezpieczającej muszą wykazywać właściwą kontrolowaną odporność na obciąŝenie w obniŝonych temperaturach Wszelkie elektrody spawalnicze stosowane przy wyrobie elementów konstrukcyjnych i mocowań muszą być odpowiednio dobrane do materiału, z którego wykonana jest konstrukcja zabezpieczająca, jak określono w pkt Stal, z której wykonane są elementy konstrukcyjne konstrukcji zabezpieczającej, musi charakteryzować się kontrolowaną odpornością na obciąŝenie zgodną z minimalnymi wymaganiami dotyczącymi energii uderzenia w próbie Charpy ego na 98 /PE

103 próbkach z karbem w kształcie litery V, jak wskazano w tabeli 6.1. Gatunek i jakość stali określa się zgodnie z normą ISO 630:1995. Stal o grubości w stanie walcowanym mniejszej niŝ 2,5 mm i o zawartości węgla mniejszej niŝ 0,2 % uznaje się za spełniającą te wymagania. Elementy konstrukcyjne konstrukcji zabezpieczającej wykonane z materiałów innych niŝ stal muszą charakteryzować się równowaŝną odpornością na uderzenie w niskich temperaturach Przy próbie Charpy ego na próbkach z karbem w kształcie litery V wykonywanej w celu sprawdzenia spełnienia wymagań dotyczących energii uderzenia wielkość próbki nie moŝe być mniejsza niŝ największa wielkość określona w tabeli 6.1, na jaką pozwala dany materiał Próby Charpy ego na próbkach z karbem w kształcie litery V przeprowadza się zgodnie z procedurą określoną w ASTM A , przy czym wielkości próbek muszą być zgodne z wymiarami podanymi w tabeli Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie stali uspokojonej lub półuspokojonej, w odniesieniu do której naleŝy przedstawić odpowiednią specyfikację. Gatunek i jakość stali określa się zgodnie z normą ISO 630:1995, Amd 1: Pobierane próbki muszą być próbkami wzdłuŝnymi i naleŝy je pobierać z płaskowników, kształtowników rurowych lub profili konstrukcyjnych przed uformowaniem bądź spawaniem w celu wykorzystania w konstrukcji zabezpieczającej. Próbki z kształtowników rurowych lub profili konstrukcyjnych muszą być pobierane ze środka boku o najdłuŝszym wymiarze i nie mogą zawierać spoin. Tabela 6.1 Minimalna energia uderzenia przy próbie Charpy ego na próbkach z karbem w kształcie litery V Wielkość próbki Energia przy temp. Energia przy temp. -30 C -20 C mm J J b) 10 x 10 a) 11 27,5 10 x x 8 9, x 7,5 a) 9,5 24 PE \ 99

104 10 x ,5 10 x 6,7 8, x x 5 a) 7, x ,5 10 x 3, x x 2,5 a) 5,5 14 (a) (b) 3.7 [nie stosuje się] Preferowana wielkość. Wielkość próbki nie moŝe być mniejsza niŝ największa preferowana wielkość, na jaką pozwala dany materiał. Wymagana energia dla temperatury 20 C jest 2,5 raza większa niŝ wartość określona dla temperatury 30 C. Na wytrzymałość na energię uderzenia wpływają równieŝ inne czynniki, jak kierunek walcowania, granica plastyczności, orientacja ziaren i spawanie. Czynniki te naleŝy wziąć pod uwagę przy doborze i stosowaniu stali. Rysunek 6.1 Przestrzeń chroniona Rysunek 6.1.a Widok z boku Przekrój przez płaszczyznę odniesienia Rysunek 6.1.b Widok z tyłu 100 /PE

105 (Wymiary w mm) Rysunek 6.1.c Widok z góry 1 Linia odniesienia 2 Punkt bazowy siedziska 3 Płaszczyzna odniesienia PE \ 101

106 Rysunek 6.2 Przestrzeń chroniona w ciągnikach o odwracanym siedzisku i kole kierownicy 102 /PE

107 Rysunek 6.3 Schemat wykorzystywany do ustalenia skłonności do dalszego przewracania się na boki ciągnika z konstrukcją zabezpieczającą przy przewróceniu się zamocowaną z przodu Wersja B1: Punkt uderzenia konstrukcji zabezpieczającej za punktem równowagi wzdłuŝnie chwiejnej Wersja B2: Punkt uderzenia konstrukcji zabezpieczającej w pobliŝu punktu równowagi wzdłuŝnie chwiejnej Wersja B3: Punkt uderzenia konstrukcji zabezpieczającej przed punktem równowagi wzdłuŝnie chwiejnej PE \ 103

108 Rysunek 6.4 Pochylnia do testowania własności przeciwprzechyłowych o pochyleniu 1/1,5 104 /PE

109 Rysunek 6.5 Dane niezbędne dla obliczenia przewrócenia się ciągnika w układzie trójosiowym Uwaga: Pomiaru D 2 i D 3 naleŝy dokonać przy pełnym obciąŝeniu osi. PE \ 105

110 Rysunki 6.6.a, 6.6.b, 6.6.c Odległość pozioma między środkiem cięŝkości a głównym punktem przecięcia konstrukcji zabezpieczającej (L6) 106 /PE

111 Rysunek 6.7 Wyznaczanie punktu bazowego siedziska w celu określenia szerokości konstrukcji zabezpieczającej (B 6 ) i wysokości maski silnika (H 7 ) PE \ 107

112 Rysunek 6.8 Wysokość punktu obrotu przedniej osi (H 0 ) Rysunek 6.9 Rozstaw kół tylnych (S) i szerokość opon tylnych (B 0 ) 108 /PE

113 Rysunek 6.10 Blok wahadła z łańcuchami lub linami stalowymi, na których jest zawieszony PE \ 109

114 Rysunek 6.11 Przykładowy sposób mocowania ciągnika (uderzenie z tyłu) Rysunek 6.12 Przykładowy sposób mocowania ciągnika (uderzenie z przodu) 110 /PE

115 Rysunek 6.13 Przykładowy sposób mocowania ciągnika (uderzenie z boku) PE \ 111

116 Rysunek 6.14 Przykładowe stanowisko do próby zgniatania 112 /PE

117 Rysunek 6.15 Przykładowa aparatura do pomiaru odkształcenia spręŝystego 1 Odkształcenie trwałe 2 Odkształcenie spręŝyste 3 Całkowite odkształcenie (trwałe + spręŝyste) PE \ 113

118 Rysunek 6.16 Symulowana linia podłoŝa Rysunek 6.17 Minimalna szerokość tylnego sztywnego elementu 114 /PE

119 Rysunek 6.18 Wykres zaleŝności siły i odkształcenia Próba przeciąŝania nie jest konieczna Uwagi: 1. Ustalić F a dla 0,95 D. 2. Próba przeciąŝania nie jest konieczna, poniewaŝ F a 1,03 F. PE \ 115

120 Rysunek 6.19 Wykres zaleŝności siły i odkształcenia Próba przeciąŝania konieczna Uwagi: 1. Ustalić F a dla 0,95 D. 2. Próba przeciąŝania jest konieczna, poniewaŝ F a > 1,03 F. 3. Wynik próby przeciąŝania jest zadowalający, gdy F b > 0,97F i F b > 0,8F max. 116 /PE

121 Rysunek 6.20 Wykres zaleŝności siły i odkształcenia Próba przeciąŝania musi być kontynuowana Uwagi: 1. Ustalić F a dla 0,95 D. 2. Próba przeciąŝania jest konieczna, poniewaŝ F a > 1,03 F. 3. F b < 0,97 F, dlatego konieczne jest dalsze przeciąŝanie. 4. F c < 0,97 F b, dlatego konieczne jest dalsze przeciąŝanie. 5. F d < 0,97 F c, dlatego konieczne jest dalsze przeciąŝanie. 6. Wynik próby przeciąŝania jest zadowalający, gdy F e > 0,8 F max. 7. Próba zakończona niepowodzeniem na dowolnym etapie, jeŝeli obciąŝenie spadnie poniŝej 0,8 F max. PE \ 117

122 ZAŁĄCZNIK III WZÓR SPRAWOZDANIA Z TESTU PRZEPROWADZANEGO W CELU HOMOLOGACJI TYPU WE CZĘŚCI W ODNIESIENIU DO WYTRZYMAŁOŚCI KONSTRUKCJI ZABEZPIECZAJĄCEJ (ZAMONTOWANEJ Z PRZODU), JAK RÓWNIEś WYTRZYMAŁOŚCI JEJ UMOCOWANIA DO CIĄGNIKA EG EG 118 /PE

123 PE \ 119

124 1 (1) 120 /PE

125 ZAŁĄCZNIK IV ZNAKI Znak homologacji typu WE części składa się z: prostokąta otaczającego małą literę «e», po której następuje wyróŝniająca liczba państwa członkowskiego, które udzieliło homologacji WE części: 1 dla Niemiec, 2 dla Francji, 3 dla Włoch, 4 dla Niderlandów, 5 dla Szwecji, 6 dla Belgii, 1 7 w odniesieniu do Węgier, 8 w odniesieniu do Republiki Czeskiej, 9 dla Hiszpanii, 11 dla Zjednoczonego Królestwa, 12 dla Austrii, 13 dla Luksemburga, 17 dla Finlandii, 18 dla Danii, 2 19 dla Rumunii, 1 20 w odniesieniu do Polski, 21 dla Portugalii, 23 dla Grecji, 24 dla Irlandii, 1 26 w odniesieniu do Słowenii, 27 w odniesieniu do Słowacji, 29 w odniesieniu do Estonii, 32 w odniesieniu do Łotwy, 2 34 dla Bułgarii, 36 w odniesieniu do Litwy, 49 w odniesieniu do Cypru, 50 w odniesieniu do Malty, numer homologacji typu WE części, który odpowiada numerowi świadectwa homologacji typu WE części, wydanego w odniesieniu do wytrzymałości typu konstrukcji zabezpieczającej i jej umocowania do ciągnika, umieszczony pod prostokątem i jego w pobliŝu, lit. V lub SV, w zaleŝności od tego, czy przeprowadzono test dynamiczny, czy statyczny, po których następuje cyfra 2, wskazująca iŝ jest to konstrukcja zabezpieczająca w rozumieniu niniejszej dyrektywy. PE \ 121

126 PRZYKŁAD ZNAKU HOMOLOGACJI TYPU WE CZĘŚCI Legenda: Konstrukcja zabezpieczająca nosząca znak homologacji typu WE części jest konstrukcją typu prętowego poddana testom dynamicznym z dwoma zamontowanymi z przodu stojakami przeznaczona dla ciągników (V2) o wąskim rozstawie kół, dla której homologację typu WE części zostało przyznane w Belgii (e6) pod numerem /PE

127 ZAŁĄCZNIK V WZÓR ŚWIADECTWA HOMOLOGACJI TYPU WE CZĘŚCI Powiadomienie dotyczące udzielenia, odmowy, wycofania lub rozszerzenia homologacji typu WE części w odniesieniu do wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej (zamontowanej z przodu) or Rozszerzenie homologacji typu WE części nr:( 1 ) Nazwa handlowa lub znak towarowy i typ konstrukcji zabezpieczającej: Nazwa i adres producenta konstrukcji zabezpieczającej: JeŜeli producent wyznaczył swojego przedstawiciela, nazwa i adres przedstawiciela producenta konstrukcji zabezpieczającej: Znak towarowy lub nazwa handlowa i typ ciągnika, dla którego przeznaczona jest konstrukcja zabezpieczająca: Rozszerzenie homologacji typu WE części w odniesieniu do następującego(ych) typu(ów) ciągnika(ów): Masa nieobciąŝonego ciągnika, zgodnie z definicją pkt 2.1 wzoru A w załączniku I do dyrektywy 2003/37/EC, przekracza/nie przekracza ( 2 ) masę/y odniesienia uŝytej do c 5.2. Metoda umocowania oraz punkt umocowania są/nie są jednakowe( 2 ) Wszystkie części, które mogłyby słuŝyć jako wzmocnienie konstrukcji zabezpieczającej są/nie są jednakowe ( 2 ). 6. Data przedłoŝenia do homologacji typu WE części: Stacja testów: Data i numer sprawdzania stacji testów:... PE \ 123

128 9. Data przyznania, odmowy, wycofania homologacji typu WE ( 2 ): Data przyznania, odmowy, wycofania rozszerzenia homologacji typu WE ( 2 ): Miejsce: Data: Do niniejszego świadectwa są załączone następujące dokumenty, noszące przedstawiony powyŝej numer homologacji typu WE części (np. Sprawozdanie ośrodka testowani 14. Uwagi, o ile takie są: Podpis:... (1) (2) O ile to właściwe, naleŝy sprecyzować, czy jest to pierwsze, drugie itp. Rozszerzenie pierwotnej homologacji typu WE, Niepotrzebne skreślić. 124 /PE

129 ZAŁĄCZNIK VI WARUNKI DOTYCZĄCE HOMOLOGACJI TYPU W WE 1. Z wnioskiem o homologację typu WE ciągnika w odniesieniu wytrzymałości konstrukcji zabezpieczającej oraz wytrzymałości jej umocowania do ciągnika występuje producent ciągnika lub jego upowaŝniony przedstawiciel. 2. Ciągnik reprezentatywny dla danego typu, który ma zostać homologowany, na którym zamontowano właściwie homologowaną konstrukcję zabezpieczającą oraz jej umocowanie do ciągnika, zostaje przedstawiony słuŝbom technicznym odpowiedzialnym za przeprowadzanie testów na homologację typu WE. 3. SłuŜba techniczna odpowiedzialna za przeprowadzanie testów na homologację typu WE sprawdzi, czy homologowany typ konstrukcji zabezpieczającej jest przeznaczony do zamontowania na typie ciągnika, w stosunku do którego wystąpiono o homologację typu WE. W szczególności, musi ona ustalić, czy umocowanie konstrukcji zabezpieczającej odpowiada umocowaniu testowanemu przy udzielaniu homologacji typu WE części. 4. Posiadacz homologacji typu w WE moŝe wystąpić o rozszerzenie homologacji na inne typy konstrukcji zabezpieczających. 5. Właściwe władze wyraŝą zgodę na takie rozszerzenie homologacji na następujących warunkach: 5.1. Nowy typ konstrukcji zabezpieczającej oraz jej umocowanie do ciągnika otrzymały homologację typu WE części; 5.2. Jest ona przeznaczona do zamontowania na typie ciągnika, w odniesieniu do którego wystąpiono o rozszerzenie homologacji typu w WE; 5.3. Umocowanie konstrukcji zabezpieczającej do ciągnika musi odpowiadać umocowaniu, które było testowane w celu uzyskania homologacji typu WE części. 6. Świadectwo, którego wzór przedstawiono w załączniku VII, jest załączone do świadectwa homologacji typu w WE w odniesieniu do kaŝdego przypadku udzielenia lub odmowy homologacji typu lub rozszerzenia homologacji typu. 7. Jeśli wniosek o homologację typu ciągnika w WE zostanie wniesiony w tym samym czasie, co prośba o homologację typu WE części dotycząca typu konstrukcji zabezpieczającej przy przewróceniu, przeznaczonej do zamontowania na typie ciągnika, w odniesieniu do którego wystąpiono o homologację typu w WE, nie będą przeprowadzane testy przewidziane w punktach 2 i 3. PE \ 125

130 ZAŁĄCZNIK VII WZÓR Nazwa właściwych władz ZAŁĄCZNIK DO ŚWIADECTWA HOMOLOGACJI TYPU WE CIĄGNIKA W ODNIESIENIU DO WYTRZYMAŁOŚCI KONSTRUKCJI ZABEZPIECZAJĄCYCH (ZAMONTOWANYCH Z PRZODU) ORAZ WYTRZYMAŁOŚCI ICH UMOCOWANIA DO CIĄGNIKA (Artykuł 4 ust. 1 dyrektywy 2003/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie homologacji typu ciągników rolniczych lub leśnych, ich przyczep i wymiennych holowanych maszyn, łącznie z ich układami, częściami i oddzielnymi zespołami technicznymi oraz uchylającej dyrektywę 74/150/EWG ) Rozszerzenie homologacji typu w WE nr( 1 ): Nazwa handlowa lub znak towarowy ciągnika: Typ ciągnika: Nazwa i adres producenta ciągnika: JeŜeli producent wyznaczył swojego przedstawiciela, nazwa i adres przedstawiciela producenta: Nazwa handlowa lub znak towarowy konstrukcji zabezpieczającej: Rozszerzenie homologacji typu w WE w odniesieniu do następującego(-ych) typu(-ów) konstrukcji zabezpieczającej (-ych): Data przedstawienia ciągnika do homologacji typu WE: SłuŜba techniczna odpowiedzialna za kontrolę zgodności homologacji typu w WE: Data wystawienia sprawozdania tej placówki: Numer sprawozdania sporządzonego przez tę placówkę: /PE

131 11. Homologacji typu w WE w odniesieniu do wytrzymałości konstrukcji zabezpieczających oraz wytrzymałości ich umocowania do ciągnika udzielono/odmówiono( 2 ): 12. Rozszerzenia homologacji typu w WE w odniesieniu do wytrzymałości konstrukcji zabezpieczających oraz wytrzymałości ich umocowania do ciągnika udzielono/odmówiono( 2 ): 13. Miejsce: Data: Podpis:... (1) (2) O ile to właściwe, naleŝy sprecyzować, czy jest to pierwsze, drugie itp. Rozszerzenie pierwotnej homologacji typu WE, Niepotrzebne skreślić. PE \ 127

132 Dyrektywa Rady 87/402/EWG (Dz.U. L 220 z , s. 1) Dyrektywa Rady 89/681/EWG (Dz.U. L 398 z , s. 27) Punkt XI.C.II.6 załącznika I do Aktu Przystąpienia z 1994 r. (Dz.U. C 241 z , s. 205) Dyrektywa Komisji 2000/22/WE (Dz.U. L 107 z , s. 26) ZAŁĄCZNIK VIII Część A Uchylona dyrektywa i wykaz jej kolejnych zmian ( o których mowa w art. 13) Punkt I.A.31 załącznika II do Aktu Przystąpienia z 2003 r. (Dz.U. L 236 z , s. 53) Dyrektywa Komisji 2005/67/WE (Dz.U. L 273 z , s. 17) Dyrektywa Rady 2006/96/WE (Dz.U. L 363 z , s. 81) Dyrektywa Komisji 2010/22/UE (Dz.U. L 91 z , s. 1) Wyłącznie artykuł 3 i załącznik III Wyłącznie w zakresie odesłania do dyrektywy 87/402/EWG w artykule 1 i punkcie 30 części A załącznika Wyłącznie artykuł 4 i załącznik IV 128 /PE

133 Część B Lista terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania (określonych w art. 13) Dyrektywa Termin przeniesienia Data rozpoczęcia stosowania 87/402/EWG 26 czerwca /681/EWG 3 stycznia /22/WE 30 czerwca 2001 (*) 2005/67/WE 31 grudnia /96/WE 1 stycznia /22/UE 30 kwietnia maja 2011 (*) Zgodnie z art. 2 dyrektywy 2000/22/EC: 1. Od dnia 1 lipca 2001 r. Ŝadne państwo członkowskie nie moŝe: odmówić w odniesieniu do typu ciągnika udzielenia homologacji typu WE, wydania dokumentu określonego w art. 10 ust. 1 tiret trzecie dyrektywy 74/150/EWG lub udzielenia krajowej homologacji typu, lub zakazać dopuszczenia do ruchu ciągników, jeŝeli te ciągniki są zgodne z wymogami dyrektywy 87/402/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą. 2. Od dnia 1 stycznia 2002 r. państwa członkowskie: nie mogą juŝ wydawać dokumentów określonych w art. 10 ust. 1 tiret trzecie dyrektywy 74/150/EWG w odniesieniu do typu ciągnika, który nie jest zgodny z wymogami dyrektywy 87/402/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą, mogą odmówić udzielenia krajowej homologacji typu w odniesieniu do typu ciągnika, który nie spełnia wymogów dyrektywy 87/402/EWG zmienionej niniejszą dyrektywą. PE \ 129

134

135 ZAŁĄCZNIK IX Tabela korelacji Dyrektywa 87/402/EWG Dyrektywa 2000/22/WE Niniejsza dyrektywa Artykuł 1, zdanie wprowadzające Artykuł 1, zdanie wprowadzające Artykuł 1, tiret pierwsze Artykuł 1, litera a) Artykuł 1, tiret drugie Artykuł 1, litera b) Artykuł 1, tiret trzecie Artykuł 1, litera c) Artykuły 2 i 3 Artykuły 2 i 3 Artykuł 4 ustęp 1 Artykuł 4 ustęp 1 Artykuł 4 ustęp 2 Artykuł 4 ustęp 2 i 3 Artykuł 5 Artykuł 5 Artykuł 6, ustęp 1, zdanie pierwsze Artykuł 6, ustęp 1, akapit pierwszy Artykuł 6, ustęp 1, zdanie drugie Artykuł 6, ustęp 1, akapit drugi Artykuł 6, ustęp 1, zdanie trzecie Artykuł 6, ustęp 1, akapit trzeci Artykuł 6 ustęp 2 Artykuł 6 ustęp 2 Artykuł 7, zdanie pierwsze Artykuł 7, ustęp 1 Artykuł 7, zdanie drugie Artykuł 7, ustęp 2 Artykuł Artykuł 2 ustęp 1 wyraŝenie wprowadzające Artykuł 8 ustęp 1, wyraŝenie wprowadzające - Artykuł 2 ustęp 1 tiret Artykuł 8 ustęp 1 litera a) pierwsze - Artykuł 2 ustęp 1 tiret drugie Artykuł 8 ustęp 1 litera b) - Artykuł 2 ustęp 2 Artykuł 8 ustęp 2 Artykuły 9-11 Artykuły 9-11 Artykuł 12 - Artykuł 13 ustęp 1 - Artykuł 13 ustęp 2 Artykuł 12 - Artykuły 13 i 14 Artykuł 14 Artykuł 15 Załącznik I i II Załącznik I i II Załącznik VI Załącznik III Załącznik VII Załącznik IV Załącznik VIII Załącznik V Załącznik IX Załącznik VI Załącznik X Załącznik VII - Załącznik VIII - Załącznik IX PE \ 131

136 P7_TA-PROV(2011)0212 Kontrola kołowych ciągników rolniczych lub leśnych ***I Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego z dnia 11 maja 2011 r. w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli kołowych ciągników rolniczych lub leśnych (tekst ujednolicony) (COM(2010)0717 C7-0404/ /0348(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza ujednolicenie) Parlament Europejski, uwzględniając wniosek Komisji przedłoŝony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2010)0717), uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony przez Komisję (C7-0404/2010), uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 17 stycznia 2011 r. 1, uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie szybszej metody pracy nad urzędową kodyfikacją tekstów prawnych 2, uwzględniając art. 86 i art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A7-0090/2011), A. uwzględniając opinię grupy konsultacyjnej słuŝb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, zgodnie z którą przedmiotowy wniosek ogranicza się do zwykłego ujednolicenia istniejących tekstów, bez zmiany co do istoty, 1. przyjmuje w pierwszym czytaniu stanowisko określone poniŝej 2. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a takŝe parlamentom narodowym. 1 2 Dz.U. C 107 z , s. 74. Dz.U. C 102 z , s /PE

137 P7_TC1-COD(2010)0348 Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 11 maja 2011 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE w sprawie instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli kołowych ciągników rolniczych lub leśnych (Ujednolicenie) (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art., 114, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2, a takŝe mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa Rady 86/415/EWG z dnia 24 lipca 1986 r. w sprawie instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli kołowych ciągników rolniczych lub leśnych 3 została kilkakrotnie znacząco zmieniona 4. Dla zachowania przejrzystości i zrozumiałości naleŝy ją ujednolicić. (2) Dyrektywa 86/415/EWG jest jedną z oddzielnych dyrektyw systemu homologacji typu WE, określonego w dyrektywie Rady 74/150/EWG, zastąpionej dyrektywą 2003/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie homologacji typu ciągników rolniczych lub leśnych, ich przyczep i wymiennych holowanych maszyn, łącznie z ich układami, częściami i oddzielnymi zespołami technicznymi oraz uchylającą dyrektywę 74/150/EWG 5 i ustanawia normy techniczne w zakresie instalacji, połoŝenia, działania oraz oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli. Te normy techniczne dotyczą zbliŝenia ustawodawstw państw członkowskich, w celu umoŝliwienia stosowania procedury homologacji typu WE przewidzianej w dyrektywie 2003/37/WE odnośnie do kaŝdego typu ciągnika. W związku z tym przepisy ustanowione dyrektywą 2003/37/WE, odnoszące się do ciągników rolniczych i leśnych, ich przyczep i wymiennych holowanych maszyn, łącznie z ich układami, częściami i oddzielnymi zespołami technicznymi, stosują się do niniejszej dyrektywy Dz.U. C 107 z , s. 74. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 1 maja 2011 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym). Dz.U. L 240 z , s. 1. Zob. załącznik VI część A. Dz.U. L 171 z , s. 1. PE \ 133

138 (3) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku VI część B, PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 1. Ciągniki rolnicze lub leśne oznaczają kaŝdy pojazd silnikowy, wyposaŝony w koła lub gąsienice i mający co najmniej dwie osie, którego główna funkcja polega na mocy pociągowej i który został specjalnie skonstruowany do holowania, pchania, przewoŝenia lub napędzania niektórych narzędzi, maszyn lub przyczep przeznaczonych do stosowania w rolnictwie lub leśnictwie. MoŜe być wyposaŝony w celu przewoŝenia rzeczy lub osób. 2. Niniejszą dyrektywę stosuje się wyłącznie do ciągników określonych w ust. 1, wyposaŝonych w opony pneumatyczne i zaprojektowanych do poruszania się z maksymalną prędkością 6 40 km/godz.. Artykuł 2 Państwa członkowskie nie mogą odmówić udzielenia homologacji typu WE lub krajowej homologacji typu dla ciągnika czy teŝ odmówić jego rejestracji lub zakazać sprzedaŝy, wprowadzenia do eksploatacji albo uŝywania z przyczyn dotyczących instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli, jeśli spełniają one wymagania określone w załącznikach I - IV. Artykuł 3 Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa państw członkowskich do określenia, z naleŝytym poszanowaniem Traktatu, wymagań, które uwaŝają za konieczne w celu zapewnienia pracownikom ochrony przy uŝywaniu omawianych ciągników, pod warunkiem Ŝe nie oznacza to, iŝ ciągniki są modyfikowane w sposób nieprzewidziany w niniejszej dyrektywie. Artykuł 4 Jakiekolwiek zmiany niezbędne w celu dostosowania załączników I-V do postępu technicznego przyjmowane są zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 20 ust. 3 dyrektywy 2003/37/WE. Artykuł 5 Państwa członkowskie przekazują Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą. Artykuł 6 Dyrektywa 86/415/EWG, zmieniona dyrektywami wymienionymi w załączniku VI część A traci moc, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów 134 /PE

139 przeniesienia do prawa krajowego i rozpoczęcia stosowania dyrektyw określonych w załączniku VI część B. Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji w załączniku VII. Artykuł 7 Niniejsza dyrektywa wchodzi w Ŝycie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 8 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w [ ] W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący PE \ 135

140 ZAŁĄCZNIK I DEFINICJE, WNIOSEK O HOMOLOGACJĘ TYPU WE, HOMOLOGACJA TYPU WE 1. DEFINICJE 1.1. Typ ciągnika Typ ciągnika w zakresie instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli oznacza ciągniki, które nie róŝnią się w tak znacznym stopniu w zakresie wyposaŝenia wewnętrznego, by mogło to mieć wpływ na połoŝenie i oznaczanie urządzeń do sterowania i kontroli Urządzenie do sterowania i kontroli Urządzenie do sterowania i kontroli oznacza kaŝdą część, która, gdy bezpośrednio wprawiona w ruch, umoŝliwia zmianę stanu lub działania ciągnika lub dowolnego wyposaŝenia z nim połączonego. 2. WNIOSEK O HOMOLOGACJĘ TYPU WE 2.1. Wniosek o homologację typu ciągnika w zakresie instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli musi być przedłoŝony przez producenta ciągnika lub przez jego upowaŝnionego przedstawiciela Do wniosku muszą zostać dołączone trzy kopie opisu (zdjęcia lub rysunki) części ciągnika objętych wymaganiami niniejszej dyrektywy Ciągnik reprezentatywny dla typu, który ma zostać homologowany lub taka część, czy teŝ części, które uwaŝane są za kluczowe dla przeprowadzenia kontroli określonych w niniejszej dyrektywie, muszą zostać przedłoŝone słuŝbie technicznej, odpowiedzialnej za przeprowadzenie badania homologacji typu. 3. HOMOLOGACJA TYPU WE Do świadectwa homologacji typu WE naleŝy dołączyć świadectwo odpowiadające wzorowi w załączniku V. 136 /PE

141 1. WYMAGANIA OGÓLNE ZAŁĄCZNIK II WYMAGANIA TECHNICZNE 1.1. Urządzenia do sterowania i kontroli muszą być łatwo dostępne i nie mogą stanowić zagroŝenia dla operatora, który musi być w stanie włączyć je bez Ŝadnego trudu czy ryzyka; muszą być tak zaprojektowane i umieszczone, lub zabezpieczone, aby wykluczyć jakąkolwiek przypadkową zmianę ich działania lub nieumyślne spowodowanie ruchu czy jakiejkolwiek innej operacji, która mogłaby być niebezpieczna Dla oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli muszą być stosowane symbole zgodne z przedstawionymi w załączniku III Symbole inne niŝ przedstawione w załączniku III mogą być stosowane do innych celów, pod warunkiem Ŝe nie ma niebezpieczeństwa pomylenia ich z symbolami przedstawionymi w tym załączniku Symbole uwaŝa się za zgodne, jeśli przestrzegane są proporcje wymiarów przedstawionych w załączniku IV Symbole muszą znajdować się na urządzeniach do sterowania i kontroli lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie Symbole muszą wyraźnie odróŝniać się od tła Urządzenia do sterowania i kontroli muszą spełniać wszystkie odnoszące się do nich wymagania szczególne, przedstawione w sekcji 2, w zakresie ich instalacji, połoŝenia, działania i oznaczania. Dozwolone są inne ustalenia, jeŝeli producent dostarczy dowód, Ŝe spełniają ono w stopniu co najmniej równym wymagania wyszczególnione w niniejszej dyrektywie. 2. WYMAGANIA SPECJALNE 2.1. Urządzenie do sterowania i kontroli rozrusznika Nie moŝe być moŝliwości uruchomienia silnika, jeśli istnieje niebezpieczeństwo, Ŝe mogłoby to spowodować niekontrolowany ruch ciągnika. Wymaganie to uwaŝa się za spełnione, jeśli nie moŝna uruchomić silnika, chyba Ŝe: dźwignia zmiany biegów jest w pozycji neutralnej lub na biegu neutralnym, lub dźwignia doboru przełoŝenia przekładni zębatej jest w pozycji neutralnej lub na neutralnym przełoŝeniu, lub sprzęgło jest rozłączone, lub urządzenie hydrostatyczne jest w pozycji neutralnej lub zdekompresowane, lub PE \ 137

142 tam gdzie zamontowana jest przekładnia hydrauliczna, urządzenie włączające sprzęgło powraca automatycznie do pozycji neutralnej Urządzenie do sterowania i kontroli wyłączania silnika Uruchomienie tego urządzenia musi zatrzymać silnik bez konieczności dłuŝszych czynności manualnych; nie moŝe być moŝliwości, aby silnik automatycznie ponownie rozpoczął pracę. JeŜeli urządzenie do sterowania i kontroli wyłączania silnika nie jest połączone z urządzeniem do sterowania i kontroli rozrusznika, musi być w kolorze wyraźnie kontrastującym z tłem oraz innymi urządzeniami do sterowania i kontroli. Jeśli urządzenie do sterowania i kontroli wyłączania silnika jest przyciskiem, musi on być w kolorze czerwonym Urządzenie do sterowania i kontroli blokady mechanizmu róŝnicowego Oznaczenie urządzenia do sterowania i kontroli, jeśli ciągnik jest w nie wyposaŝony, jest obowiązkowe. Działanie blokady mechanizmu róŝnicowego musi być wyraźnie wskazane, tam gdzie nie wynika to w sposób oczywisty z pozycji urządzenia do sterowania i kontroli Urządzenie do sterowania i kontroli mechanizmu trzystopniowego podnoszenia Urządzenie do sterowania i kontroli mechanizmu trzystopniowego podnoszenia musi być w taki sposób zamontowane, aby zapewniało bezpieczne przeprowadzanie manewru podnoszenia i opuszczania lub automatyczne części łączące na dołączonych urządzeniach osprzętu podnoszącego powinny być w taki sposób zamontowane, aby nie była wymagana obecność operatora pomiędzy ciągnikiem a oprzyrządowaniem. Obecność takich urządzeń do sterowania i kontroli, jeśli ciągnik jest w niewyposaŝony, musi być wskazana Wymagania bezpieczeństwa odnośnie do podnoszenia i opuszczania zainstalowanego oprzyrządowania uwaŝa się za spełnione, gdy spełnione są następujące warunki: Główne urządzenia do sterowania i kontroli Główne urządzenia do sterowania i kontroli oraz inne sprzęŝone z nimi elementy rozmieszczone lub zabezpieczone są w taki sposób, Ŝeby operator nie był w stanie dosięgnąć ich stojąc na ziemi pomiędzy ciągnikiem i zamontowanym osprzętem, lub teŝ muszą być zainstalowane zewnętrzne urządzenia do sterowania i kontroli Zewnętrzne urządzenia do sterowania i kontroli Urządzenia do sterowania i kontroli muszą być rozmieszczone w taki sposób, aby operator mógł je włączyć z bezpiecznego miejsca, na przykład gdy urządzenia do sterowania i kontroli trzystopniowego podnoszenia hydraulicznego lub dodatkowe urządzenia do sterowania i kontroli mechanizmu podnoszącego umieszczone są na zewnątrz płaszczyzn pionowych, utworzonych przez wewnętrzne ściany błotników, oraz 138 /PE

143 Mechanizm trzystopniowego podnoszenia hydraulicznego uruchamiany jest za pomocą urządzeń do sterowania i kontroli, ograniczających wielkość posuwu do maksymalnie 100 milimetrów przy kaŝdym włączeniu urządzenia do sterowania i kontroli. W tym przypadku punkty pomiaru stanowią punkty połączeniowe na dolnych ramionach trzystopniowego łącznika, lub Mechanizm trzystopniowego podnoszenia hydraulicznego uruchamiany jest za pomocą urządzeń do sterowania i kontroli, których działanie wymaga ciągłego trzymania wyłącznika po wciśnięciu Ciągniki wąskie W przypadku ciągników z napędzaną jedną osią, mającą stały lub regulowany minimalny rozstaw nieprzekraczający 1150 milimetrów, główne urządzenia do sterowania i kontroli muszą być umieszczone przed płaszczyzną pionową, przechodzącą przez punkt odniesienia dla siedzenia, gdy znajduje się ono w środkowej pozycji Dozwolone są inne ustalenia, jeśli producent udowodni, Ŝe spełniają one w stopniu co najmniej równym wymagania przedstawione w pkt , oraz Urządzenie(-a) do sterowania i kontroli wałem odbioru mocy (WOM) Nie jest moŝliwe uruchomienie silnika w przypadku gdy załączony jest wał odbioru mocy Zewnętrzne urządzenia do sterowania i kontroli Urządzenia do sterowania i kontroli muszą być rozmieszczone tak, by operator ciągnika mógł je uruchamiać z bezpiecznego miejsca Urządzenie(-a) do sterowania i kontroli musi(muszą) być skonstruowane tak, by niemoŝliwe było jego(ich) przypadkowe uruchomienie Urządzenie uruchamiające musi wymagać nieprzerwanego trzymania wyłącznika po wciśnięciu przez co najmniej trzy pierwsze sekundy włączania Po włączeniu urządzenia(-ń) do sterowania i kontroli opóźnienie momentu rozpoczęcia zamierzonej pracy nie moŝe być dłuŝsze niŝ czas potrzebny do zadziałania układu załączania / rozłączania sprzęgła. Jeśli czas ten jest przekroczony następuje samoczynne rozłączenie WOM Rozłączenie WOM z siedziska operatora oraz przy pomocy zewnętrznych urządzeń do sterowania i kontroli jest zawsze moŝliwe. Funkcja rozłączania ma zawsze charakter nadrzędny w stosunku do wszystkich funkcji. PE \ 139

144 Wzajemne oddziaływanie pomiędzy zewnętrznymi urządzeniami do sterowania i kontroli WOM oraz urządzeniami obsługiwanymi z siedziska operatora jest niedopuszczalne. 140 /PE

145 ZAŁĄCZNIK III SYMBOLE 1. Urządzenie do sterowania i kontroli rozrusznika dopuszcza się równieŝ stosowanie symbolu 8,18 zgodnego z normą ISO :1998. PE \ 141

146 2. Urządzenie do sterowania i kontroli prędkości obrotowej silnika Znaczenie: ciągła zmiana obrotów ciągła liniowa zmiana 3. Urządzenie do sterowania i kontroli wyłączania silnika (Silnik spalinowy z zapłonem iskrowym oraz silnik wysokopręŝny) dopuszcza się równieŝ stosowanie symbolu 8,19 zgodnego z normą ISO : /PE

147 4. Urządzenie do sterowania i kontroli hamulca postojowego 5. Urządzenie do sterowania i kontroli blokady mechanizmu róŝnicowego PE \ 143

148 6. Urządzenie do sterowania i kontroli sprzęgła wału poboru mocy Znaczenie: pozycja włączone pozycja wyłączone dopuszcza się równieŝ stosowanie symbolu 7.11 zgodnego z normą ISO :1991 w połączeniu z symbolami zgodnymi z normą ISO : Urządzenie uruchamiające wał poboru mocy lub wybierak prędkości obrotowej Znaczenie: sprzęgło rozłączone i urządzenie nieuruchomione 144 /PE

149 Znaczenie: urządzenie uruchomione ale sprzęgło wyłączone urządzenie włączone i sprzęgło włączone dopuszcza się równieŝ stosowanie symbolu 7.12 przedstawiającego WOM zgodnego z normą ISO :1991 w połączeniu z symbolami zgodnymi z normą ISO :1991. Uwaga: Symbole odnoszą się do urządzenia uruchamiającego i wybieraka prędkości obrotowej o dwóch prędkościach wału poboru mocy. Na symbolu nr 1 wybierak jest pokazany na pozycji neutralnej i wysprzęglonej, na symbolu nr 2 wał poboru mocy przedstawiono ustawiony na obroty obr/min, lecz bez włączonego sprzęgła, natomiast na symbolu nr 3 sprzęgło jest włączone i wał jest uruchomiony z prędkością obrotową obr/min. 8. Urządzenie do sterowania i kontroli mechanizmu podnoszącego Znaczenie: pozycja podniesiona pozycja opuszczona PE \ 145

150 9. Urządzenie do sterowania i kontroli przełączenia na zdalne sterowanie urządzeniami zewnętrznymi Znaczenie: pozycja włączone pozycja wyłączone 10. Urządzenie do sterowania i kontroli świateł mijania 11. Urządzenie do sterowania i kontroli świateł kierunkowskazów 146 /PE

151 12. Urządzenie do sterowania i kontroli świateł awaryjnych 13. Urządzenie do sterowania i kontroli oświetlenia głównego PE \ 147

152 14. Urządzenie do sterowania i kontroli przednich (bocznych) świateł pozycyjnych 15. Urządzenie do sterowania i kontroli świateł drogowych 148 /PE

153 16. Urządzenie do sterowania i kontroli przednich świateł przeciwmgielnych 17. Urządzenie do sterowania i kontroli tylnych świateł przeciwmgielnych PE \ 149

154 18. Urządzenie do sterowania i kontroli świateł postojowych 19. Urządzenie do sterowania i kontroli oświetlenia roboczego 150 /PE

155 20. Urządzenie do sterowania i kontroli wycieraczek szyby przedniej 21. Urządzenie do sterowania i kontroli klaksonu PE \ 151

156 152 /PE

157 ZAŁĄCZNIK IV KONSTRUKCJA PODSTAWOWEGO WZORU DLA SYMBOLI PRZEDSTAWIONYCH W ZAŁĄCZNIKU III Wzór podstawowy składa się z: Rysunek 1 Wzór podstawowy 1. kwadratu podstawowego o wymiarach 50 x 50 mm; wymiar a) jest równy nominalnemu wymiarowi a) oryginału; 2. koła podstawowego o średnicy 56 mm, mającego zbliŝoną powierzchnię do kwadratu podstawowego (1); 3. drugiego koła o średnicy 50 mm, wpisanego w kwadrat podstawowy (1); 4. drugiego kwadratu, którego kąty znajdują się na kole podstawowym (2), o bokach równoległych do boków kwadratu podstawowego (1); PE \ 153

158 5. i 6. dwóch prostokątów, mających taką samą powierzchnię co kwadrat podstawowy (1); ich odpowiadające sobie boki są wzajemnie prostopadłe a kaŝdy z nich przecina przeciwległe boki kwadratu podstawowego w punktach symetrii; 7. trzeciego kwadratu, którego boki przechodzą przez punkt przecięcia kwadratu podstawowego (1) i koła podstawowego (2) oraz są nachylone pod kątem 45, dając w ten sposób największe wymiary poziome i pionowe wzoru podstawowego; 8. ośmiokąta nieregularnego utworzonego z linii nachylonych pod kątem 30 do boków kwadratu (7). Wzór podstawowy usytuowany jest na wiodącej kratce o rozmiarach siatki 12,5 mm, nakładającej się na kwadrat podstawowy (1). 154 /PE

159 ZAŁĄCZNIK V WZÓR Maksymalny format: DIN A4 (210 X 297 mm) Nazwa organu administracji ZAŁĄCZNIK DO ŚWIADECTWA HOMOLOGACJI TYPU WE CIĄGNIKA W ZAKRESIE INSTALACJI, POŁOśENIA, OBSŁUGI I OZNACZANIA URZĄDZEŃ DO STEROWANIA I KONTROLI (Artykuł 4 dyrektywy 2003/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie homologacji typu ciągników rolniczych lub leśnych, ich przyczep i wymiennych holowanych maszyn, łącznie z ich układami, częściami i oddzielnymi zespołami technicznymi) Homologacja typu WE nr: Krótki opis typu ciągnika, w zakresie instalacji, połoŝenia, obsługi, obsługi i oznaczania urządzeń do sterowania i kontroli Data dostarczania ciągnika do homologacji typu WE :... PE \ 155