Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych badań eksperymentalnych, cz. II

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych badań eksperymentalnych, cz. II"

Transkrypt

1 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych 7 ZAGADNIENIA EKSLOATACI MASZYN Zeszyt (5) 7 MAIA MACIĄG * Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych badań eksperymentalnych, cz. II Słowa kluczowe ierwsza zasada termodynamiki, system tribologiczny, stałe kompleksowe systemowe C i D, opracowanie wyników badań. Key-words First principle of thermodynamics, tribologic system, system comple constants C and D, eperimental results. Streszczenie W drugiej części pracy wykorzystano wyniki standardowych badań tarcia i zużycia [,, ] do ilościowego opisu wybranych systemów tribologicznych na podstawie modelu termodynamicznego przedstawionego w pierwszej części pracy []. rzedstawiono stałe kompleksowe systemowe C i D oraz opracowano sposób ich wyznaczania. Następnie wyznaczono: pracę właściwą zużycia, intensywność zużywania, prawdopodobieństwo powstania strumienia masy produktów zużycia tribologicznego oraz stosunek masy zużytej do masy nagrzanej do temperatury błysku jako funkcje temperatury. W podsumowaniu objaśniono znaczenie i zalety opisu systemów tribologicznych za pomocą stałych kompleksowych systemowych C i D. Na podstawie otrzymanych charakterystyk przedstawiono wnioski dotyczące przebiegu zjawisk zachodzących w styku tarciowym dwóch metali. Wykaz ważniejszych oznaczeń a dyss praca właściwa dyssypacji mechanicznej [/g], C stała systemu tribologicznego [/g], c p ciepło właściwe [/g K], D stała systemu tribologicznego [K], * Katedra Informatyki, olitechnika adomska, ul. Malczewskiego 9, - adom.

2 8 M. Maciąg e praca właściwa zużycia [/g], df elementarna powierzchnia styku trących się ciał [m ], intensywność zużywania [g/m s], m zużycie tribologiczne systemu [g], m o masa o temperaturze błysku nie usuwana ze strefy tarcia [g], m strumień masy produktów zużycia [g/s], p nacisk jednostkowy [a], v prędkość poślizgu względnego elementów systemu tribologicznego [m/s], Θ temperatura styku tarciowego ciał [K], Θ o temperatura styku mikronierówności powierzchni [K], µ współczynnik tarcia kinetycznego, prawdopodobieństwo powstania strumienia masy produktów zużycia tribologicznego, stosunek mas m i m o.. Wprowadzenie W pracy [] przedstawiono model termodynamiczny ustabilizowanego tarcia i zużywania ciał stałych [5,, 7, 8]. Model ten opisuje m.in. gęstości strumieni: ciepła, ciepła dyssypacji i entalpii oraz wielkości określające intensywność zużywania i odporność na zużywanie tribologiczne w zależności od: współczynnika tarcia, nacisku jednostkowego, prędkości poślizgu i temperatury. Na jego podstawie zostały sformułowane i zinterpretowane nowe wielkości określone jako stałe kompleksowe systemowe C i D. Dzięki tym stałym uzyskano znacznie uproszczoną wersję modelu, bardziej przydatną do wykorzystania w badaniach eksperymentalnych [, 5, 7]. W niniejszej pracy korzystając z wyników badań tarcia i zużycia [,, ] oraz uproszczonego modelu ze stałymi C i D otrzymano częściowy opis zbadanych systemów tribologicznych. Uzyskano charakterystyki: intensywności zużywania, pracy właściwej zużycia e, prawdopodobieństwa powstania strumienia masy produktów zużycia tribologicznego i stosunku mas w funkcji temperatury.. Stałe kompleksowe systemowe C i D Uzyskany w pracach [, 5,, 7, 8] system zależności stanowi ogólny, makroskopowy, analityczny opis procesów związanych z ustabilizowanym tarciem. Na jego podstawie wyznaczono dwie nowe wielkości fizyczne: stałą kompleksową systemu C:

3 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych 9 i stałą kompleksową systemu D: D = C = c p Θ o () a dyss c p + Θ o () Stała C, o wymiarze dżul na gram, jest maksymalnym ciepłem jednostkowym dla danego systemu, bowiem odnosi się do maksymalnego zakresu zmian temperatury w tym systemie. Stała D, wyrażana w kelwinach, jest to temperatura, większa od temperatury błysku, do której nagrzałaby się strefa styku nierówności powierzchni, gdyby praca tworzenia produktów zużycia została zamieniona na ciepło tarcia. Stałe C i D można wyznaczyć z badań eksperymentalnych. Dzięki nim możliwe jest znaczące uproszczenie opisu systemu tribologicznego. Umożliwiają one również uzyskanie charakterystyk ilościowych (intensywności zużywania, pracy właściwej zużycia, prawdopodobieństwa powstania strumienia masy produktów zużycia tribologicznego i stosunku mas m i m o ) dla systemu na podstawie wyników badań eksperymentalnych bez zastosowania kalorymetru. Wystarczą dużo prostsze badania pracy właściwej zużycia z pomiarem temperatury. Znaczenie stałych systemowych C i D jest zasadnicze dla uzyskania poprawy powtarzalności i odtwarzalności wyników badań tribologicznych.. Zastosowanie nowych, stałych wielkości systemowych do opisania procesów zachodzących w systemie tribologicznym na podstawie wyników standardowych badań tarcia i zużycia [5] W tej części artykułu zostaną opisane, na podstawie opracowanego modelu termodynamicznego procesu tarcia i zużywania ustabilizowanego metali, systemy tribologiczne, których badania zawierają informacje o pracy tarcia (nacisk jednostkowy, współczynnik tarcia, prędkość poślizgu, droga tarcia), temperaturze styku tarciowego, o zużyciu tribologicznym i o odporności na zużywanie. Nieznane pozostają jednak informacje o strukturze bilansu energetycznego, gdyż nie przeprowadzono odpowiednich badań. ako przykłady systemów tribologicznych wybrano systemy opisane w pracach [,, ]. Ich ważną cechą jest zaplanowanie eksperymentu w sposób umożliwiający uwzględnienie termodynamicznej natury tarcia. W szczególności ważna rola przypadła temperaturze styku tarciowego, która była ustalana na żądanym poziomie za pomocą wymiennika ciepła. Była więc niezależnym parametrem procesu. Opracowanie i wprowadzenie do opisu systemu tribologicznego kompleksowych stałych C i D dało nową możliwość jego scharakteryzowania. owstała w ten sposób charakterystyka jest korzystna ze względu na jednoznaczność,

4 M. Maciąg powtarzalność i porównywalność opisu. Wybrane przykłady systemów tribologicznych zaczerpnięto z prac [, ]. Mając dane trzy wartości pracy właściwej zużycia i odpowiadające im trzy wartości temperatury styku tarciowego, można skorzystać z zależności na pracę właściwą zużycia () w celu ustalenia wartości stałych C i D: e D Θ C D = C = C Θ Θ () o sprowadzeniu jej do następującej postaci: e Θ = C D C Θ, zapisujemy równanie gdzie:y = : e Θ oraz X = Θ. Y = C X + C D () Tabela. Table. Wyniki obliczeń stałych systemowych C i D dla przypadku systemu scharakteryzowanego w pracy [] oraz gęstość strumienia d mo df esults of calculations over system constants C and D only for system characterized in work [] and flu density d mo df Współczynnik tarcia µ,,,5 rędkość poślizgu v [m/s],5,5,,5,5,,5,5, Naciski jednostkowe p [Ma],,,,,,,,,,,,,,,,,, C 7 [/g],7,,9,,7,7,,7,57,7,7,,7,7,,,95, s ( C ) [/g] 8,89,7,9,,,98,7,5,9 5,,8,9 5, 7,5,79,,,77 D [K] 58,8 5,7 599,59,5 9,88 5, 5,,5 57,, 5,9,8 8, 8, 8,9 7,9 9, 7, s ( CD ) 8 [K] 8,8 5,5,, 7,8 8,8,8,, 7, 7,7,9,8,,5 7, 9, 5,5 Współczynnik korelacji k,877,997,995,579,99,957,9989,9999,9999,988,995,999,99,9,9995,987,955, d mo df - [ g ] s m,,98,,8,,98,7,5,5,899,75,58,,55,8,8,,

5 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych Dysponując trzema wartościami Y i trzema wartościami X tworzymy układ trzech równań: Y = C X + C D Y = C X + C D (5) Y = C X + C D z którego wynikają, na podstawie analizy regresji metodą najmniejszych kwadratów stałe C oraz iloczyn C D, a więc również stała D [9]. oniżej w tabelach oraz zestawiono wyniki obliczeń stałych C i D, ich odchylenia standardowe i współczynnik korelacji. Stałe te mogą służyć również do opisu intensywności zużywania (wzór ): = d m Θ = µ p v df C ( D -Θ ) () Na rysunkach przedstawiono zależności pracy właściwej zużycia i intensywności zużywania wynikające z zaproponowanego opisu systemu tribologicznego wzory () i () na przykładzie wyników badań. Ciecieląga []. W niniejszej pracy zostały zaprezentowane tylko wybrane charakterystyki z pracy [5]. Na rysunkach 7 i 8 zilustrowano te zależności charakteryzujące systemy tribologiczne, które zbadali. Sadowski i W. Żurowski [].

6 M. Maciąg e [/g] 5E+8.5E+8 [g/m. s].. e [/g].5e+8 E+8 [g/m. s]..8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8 e e+8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8 e E+7. 5E ys.. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of wear systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma ys.. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of wear systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma e [/g].5e+8 E+8.5E+8 e [g/m. s]... e [/g].5e+8 E+8.5E+8 E+8 e [g/m. s].8. E+8.5E E+8 E+8. E+8 5E+7...5E+8 E+8 5E ys.. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of wear systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma ys.. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of wear systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma

7 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych e [/g] 5E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8 5E+7 e [g/m. s].... e [/g].5e+8 E+8 5.5E+8 5E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8.5E+8 E+8 5E+7 e [g/m. s] ys. 5. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =, m/s i p =, Ma Fig. 5. Temperature Θ dependence of wear systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =, m/s and p =, Ma ys.. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =, m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of wear systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =, m/s and p =, Ma e [/g] 5E+9.5E+9 E+9.5E+9 E+9.5E+9 E+9.5E+9 e [g/m. s] e [/g].8e+9.e+9.e+9.e+9 E+9 8E+8 E+8 e 5 [g/m. s] E+9 5E+8. E+8 E ys. 7. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla przypadku tarcia stopów żelaza: żelazo armco, stal gat. 5, stal gat. N8E (według danych z tabeli ) Fig. 7. Temperature Θ dependence of wear case of friction the alloys of iron: iron armco, steel 5, steel N8E (according to data from table ) ys. 8. Zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia e od temperatury Θ dla przypadku tarcia stopów nieżelaznych: miedź, glin, cynk, ołów, 5 stop LC (według danych z tabeli ) Fig. 8. Temperature Θ dependence of wear case of friction of non ferrous alloys: copper, alluminium, zinc, lead, 5 alloy LC (according to data from table )

8 M. Maciąg Według wcześniej przeprowadzonych rozważań, możliwa jest jeszcze dalsza charakterystyka systemów tribologicznych na podstawie znajomości stałych C i D. Mianowicie stałe te występują we wzorze (7) na gęstość strumienia masy d mo nagrzewanej ciepłem dyssypacji do temperatury błysku przy założeniu, że df nie zachodzi zużywanie, we wzorach (8) na stosunek gęstości strumieni masy d m i d mo i (9) na prawdopodobieństwo, że nagrzaniu materiału obszaru df df styku nierówności do temperatury błysku będzie towarzyszyło utworzenie cząstki zużycia []: d m µ p v = df C (7) Θ = D -Θ (8) Θ = D (9) wy- W tabelach i zamieszczono wartości gęstość strumienia masy znaczone dla poszczególnych systemów tribologicznych. o d m df ys. 9. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig. 9. Temperature Θ dependence of probability and quotient for systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma ys.. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of probability and quotient for systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma

9 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych 5 Tabela. Table. Wyniki obliczeń stałych systemowych C i D dla przypadku systemu scharakteryzowa- d mo nego w pracy [] oraz gęstość strumienia df esults of calculations over system constants C and D only for system characterized in work [] and flu density o d m df

10 M. Maciąg ys.. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of probability and quotient for systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma ys.. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v =,5 m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of probability and quotient for systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v =,5 m/s and p =, Ma ys.. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v = m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of probability and quotient for systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v = m/s and p =, Ma ys.. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla systemów scharakteryzowanych przez współczynnik tarcia µ =,(), µ =,() i µ =,5() dla parametrów tarcia v = m/s i p =, Ma Fig.. Temperature Θ dependence of probability and quotient for systems characterized by friction factor µ =,(), µ =,() and µ =,5() to friction parameter v = m/s and p =, Ma

11 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych ys. 5. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla przypadku tarcia stopów żelaza: żelazo armco, stal gat. 5, stal gat. N8E (według danych z tabeli ) Fig. 5. Temperature Θ dependence of probability and quotient for case of friction the alloys of iron: iron armco, steel 5, steel N8E (according to data from table ) ys.. Zależność prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla przypadku tarcia stopów nieżelaznych: miedź, glin, cynk, ołów, 5 stop LC (według danych z tabeli ) Fig.. Temperature Θ dependence of probability and quotient for case of friction the alloys of non ferrous alloys: copper, alluminium, zinc, lead, 5 alloy LC (according to data from table ) Na rysunkach 9 zilustrowano zależności prawdopodobieństwa i stosunku od temperatury Θ dla przypadku scharakteryzowanych powyżej systemów tribologicznych.. Wnioski W pierwszej części pracy [] zaprezentowany został oryginalny model termodynamiczny tarcia ustabilizowanego, który umożliwił głębsze poznanie tego procesu. Wprowadzono do niego dwie nowe stałe kompleksowe, systemowe C i D, których sens fizyczny został zinterpretowany. W niniejszym opracowaniu zastosowano uproszczoną wersję modelu ze stałymi C i D oraz wyniki badań tribologicznych pracy właściwej zużycia z pomiarem temperatury [,, ] do uzyskania częściowego opisu badanych systemów. Otrzymano charakterystyki: intensywności zużywania, pracy właściwej zużycia e, prawdopodobieństwa powstania strumienia masy produktów zużycia tribologicznego i stosunku mas w funkcji temperatury. rzedstawiono częściowy opis ilościowy systemów tribologicznych. Uwzględniając pierwszą część opisu ilościowego (rys. 8) z wyjątkiem przypadku zilustrowanego na rys. stwierdzono prawidłowość, polegającą na

12 8 M. Maciąg zwiększaniu się intensywności zużywania i maleniu pracy właściwej zużycia ze wzrostem współczynnika tarcia. Z kolei badania W. Żurowskiego [, ] ujawniają zależność intensywności zużywania i pracy właściwej zużycia od struktury stopu żelaza (przy zachowaniu niemal jednakowego współczynnika tarcia). Najbardziej odporny na zużywanie jest perlit, następnie ferryt, a najmniejszą odporność wykazuje struktura mieszana ferrytyczno-perlityczna. Z rysunku 8 wynika, że metale nieżelazne: miedź, glin i cynk wykazują zbliżoną do siebie odporność na zużywanie (przy zbliżonych do siebie wartościach współczynnika tarcia). Odporność ta dla metali bardzo miękkich ołowiu i stopu LC (przy zbliżonej do siebie twardości) jest znacznie mniejsza, przy czym dodatek cyny do ołowiu poprawił własności przeciwzużyciowe otrzymanego stopu w odniesieniu do ołowiu. onadto stwierdza się na podstawie badań. Ciecieląga [], że w przypadku tarcia stali gat. 5 większym współczynnikom tarcia odpowiadają większe wartości prawdopodobieństwa i stosunku. odobnie, przy niemal tych samych wartościach współczynnika tarcia, zauważa się niemal takie same wartości i jak w przypadku tarcia stopów żelaza rys. 5 według badań. Sadowskiego i W. Żurowskiego []. Natomiast temperaturowe zależności i są do siebie bardzo zbliżone rys.. Opisy różnych systemów tribologicznych, na podstawie ustalonych stałych C i D, uzyskano dla szeregu wyników badań eksperymentalnych bez użycia kalorymetru. Wykazano w ten sposób nowe możliwości charakteryzowania tych systemów, sprzyjające zwiększeniu porównywalności i powtarzalności badań tribologicznych. Szczególna rola przypada tu nowym wielkościom fizycznym C i D. Uwzględniają one pośrednio elementarne stałe systemowe: c p, a dyss i Θ o. rzez wprowadzenie stałych C i D do zaproponowanego modelu upraszcza się opis systemu tribologicznego i ułatwia jego badanie eksperymentalne. Opracowane charakterystyki mają znaczenie zarówno poznawcze, jak i utylitarne (jako źródło wytycznych przy projektowaniu eksperymentu tribologicznego dla poprawienia powtarzalności i odtwarzalności badań tarcia i zużywania). Dzięki wykorzystaniu modelu termodynamicznego [, 5] możliwe jest bardziej jednoznaczne zdefiniowanie warunków eksperymentów tribologicznych, czego efektem jest znacząca poprawa powtarzalności, a zwłaszcza odtwarzalności wyników. Specjalnie zaprogramowane badania [] uwzględniające równolegle strukturę bilansu energetycznego i odporność na zużywanie tribologiczne są przydatne do opracowania pełnego, ilościowego opisu tarcia zaprezentowanego w pracy []. W tym zakresie literatura przedmiotu oferuje niezwykle skromne dane, ponieważ dotyczą one bardzo skomplikowanych badań kalorymetrycznych. raca wpłynęła do edakcji..7 r.

13 Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładzie wybranych 9 Literatura [] Ciecieląg.: Energetyczne uwarunkowania odporności metali na zużywanie tribologiczne. ozprawa doktorska. olitechnika Świętokrzyska, Kielce 99. [] Żurowski W.: Energetyczny aspekt wzrostu odporności metali na zużywanie w procesie tarcia technicznie suchego. ozprawa doktorska. olitechnika Świętokrzyska, Kielce 99. [] Sadowski., Żurowski W.: Thermodynamische Aspekte über die Verschleißbeständigkeit von Metallen. Tribologie und Schmierungstechnik 99, Nr, S [] Maciąg M.: Analiza termodynamiczna cech systemu tribologicznego na przykładach wybranych badań eksperymentalnych. ZEM /. [5] Maciąg M.: Model termodynamiczny ustabilizowanego tarcia i zużywania metali. ozprawa doktorska. olitechnika adomska, adom 5. [] Maciąg M.: Model termodynamiczny procesu tarcia i zużywania ustabilizowanego. Tribologia, nr. [7] Maciąg M.: Stałe kompleksowe charakteryzujące system tribologiczny. Tribologia, nr 5. [8] Maciąg M.: Model termodynamiczny zużywania ściernego metali. Tribologia, nr. [9] Volk W.: Statystyka stosowana dla inżynierów. WNT, Warszawa 95. [] Sarnowicz L.: Analiza procesu tarcia metali na podstawie badań kalorymetrycznych. ozprawa doktorska. olitechnika Świętokrzyska, Kielce 999. Thermodynamic analysis of tribological system properties, part II Summary In second part of the work, there have been taken advantage of eperimental, standard results of friction and wear [,, ] for quantitative description of chosen tribologic systems on the basis of thermodynamical model, which has been introduced in first part of work []. System comple constants C and D have been presented and compiled together with their way of determination. Then, it has been assignated: specific work of wear, wear severity, probability of flu of mass of tribologic wear products formation, relation between used up mass and mass, which was brought up to flash temperature as the temperature functions. At the end, meaning and advantages of definition of tribologic system have been eplained with the help of system comple constants C and D. On the basis of received profiles, the conclusions concerning the course of phenomena proceeding in the frictional contact of two bodies have been also presented.

14 5 M. Maciąg

SPOSÓB WYZNACZANIA MAKSYMALNEGO PRZYROSTU TEMPERATURY W PROCESIE TARCIA METALI

SPOSÓB WYZNACZANIA MAKSYMALNEGO PRZYROSTU TEMPERATURY W PROCESIE TARCIA METALI 3-2009 T R I B O L O G I A 97 Maria MACIĄG * SPOSÓB WYZNACZANIA MAKSYMALNEGO PRZYROSTU TEMPERATURY W PROCESIE TARCIA METALI METHOD OF DETERMINING THE MAXIMUM TEMPERATURE INCREMENT IN THE PROCESS OF METALLIC

Bardziej szczegółowo

PROF. DR HAB. INŻ. JAN KAZIMIERZ SADOWSKI, prof. zw. Uniwersytetu Technologiczno Humanistycznego w Radomiu

PROF. DR HAB. INŻ. JAN KAZIMIERZ SADOWSKI, prof. zw. Uniwersytetu Technologiczno Humanistycznego w Radomiu PROF. DR HAB. INŻ. JAN KAZIMIERZ SADOWSKI, prof. zw. Uniwersytetu Technologiczno Humanistycznego w Radomiu dziedzina: nauki techniczne dyscyplina i specjalność naukowa: mechanika; tribologia studia: Politechnika

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM 2/1 Archives of Foundry, Year 200, Volume, 1 Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr 1 PAN Katowice PL ISSN 1642-308 WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM D.

Bardziej szczegółowo

BADANIE WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA ŁOŻYSKA ŚLIZGOWEGO Z WYKORZYSTANIEM BILANSU CIEPLNEGO

BADANIE WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA ŁOŻYSKA ŚLIZGOWEGO Z WYKORZYSTANIEM BILANSU CIEPLNEGO 6-2011 T R I B O L O G I A 219 Jerzy TARNOWSKI *, Wacław GAWĘDZKI **, Dariusz LEPIARCZYK * BADANIE WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA ŁOŻYSKA ŚLIZGOWEGO Z WYKORZYSTANIEM BILANSU CIEPLNEGO DETERMINATION OF THE SLIDE

Bardziej szczegółowo

64/2 STALIWO L20HGSNM ODPORNE NA ZUŻYCIE ŚCIERNE

64/2 STALIWO L20HGSNM ODPORNE NA ZUŻYCIE ŚCIERNE 64/ Archives of Foundry, Year 001, Volume 1, 1 (/) Archiwum Odlewnictwa, Rok 001, Rocznik 1, Nr 1 (/) PAN Katowice PL ISSN 164-5308 STALIWO L0HGSNM ODPORNE NA ZUŻYCIE ŚCIERNE S. JURA 1, R. BOGUCKI. 1 Katedra

Bardziej szczegółowo

WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU

WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU 51/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU 4-2010 T R I B O L O G I A 263 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU THE STUDY OF TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF POLYAMIDE PA6 AND MODAR Słowa kluczowe:

Bardziej szczegółowo

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała

Bardziej szczegółowo

Badanie dylatometryczne żeliwa w zakresie przemian fazowych zachodzących w stanie stałym

Badanie dylatometryczne żeliwa w zakresie przemian fazowych zachodzących w stanie stałym PROJEKT NR: POIG.1.3.1--1/ Badania i rozwój nowoczesnej technologii tworzyw odlewniczych odpornych na zmęczenie cieplne Badanie dylatometryczne żeliwa w zakresie przemian fazowych zachodzących w stanie

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH

WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH WOJCIECH WIELEBA WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE OF FRICTION PROCESS FOR CHANGE OF MICROHARDNESS OF SURFACE LAYER IN POLYMERIC MATERIALS

Bardziej szczegółowo

ANALIZA TEORETYCZNA PROCESU KUTROWANIA W ASPEKCIE TERMODYNAMICZNYM

ANALIZA TEORETYCZNA PROCESU KUTROWANIA W ASPEKCIE TERMODYNAMICZNYM Inżynieria Rolnicza 4(129)/2011 ANALIZA TEORETYCZNA PROCESU KUTROWANIA W ASPEKCIE TERMODYNAMICZNYM Marek Szeląg Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150

WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150 4-2012 T R I B O L O G I A 227 Michał STYP-REKOWSKI *, Jarosław MIKOŁAJCZYK ** WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150 EFFECT OF AN ADDITIVE ON LUBRICATING PROPERTIES OF SN-150 BASE OIL

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si

OKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si 8/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si F.

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE SPLOTU FUNKCJI DO OPISU WŁASNOŚCI NIEZAWODNOŚCIOWYCH UKŁADÓW Z REZERWOWANIEM

ZASTOSOWANIE SPLOTU FUNKCJI DO OPISU WŁASNOŚCI NIEZAWODNOŚCIOWYCH UKŁADÓW Z REZERWOWANIEM 1-2011 PROBLEMY EKSPLOATACJI 205 Zbigniew ZDZIENNICKI, Andrzej MACIEJCZYK Politechnika Łódzka, Łódź ZASTOSOWANIE SPLOTU FUNKCJI DO OPISU WŁASNOŚCI NIEZAWODNOŚCIOWYCH UKŁADÓW Z REZERWOWANIEM Słowa kluczowe

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ASPEKTY ANALIZY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNEJ DLA FAZY BUDOWY AUTOBUSU

WYBRANE ASPEKTY ANALIZY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNEJ DLA FAZY BUDOWY AUTOBUSU Jacek ELIASZ, Paulina DZIEDZIK, Agnieszka DOMIŃCZAK WYBRANE ASPEKTY ANALIZY MATERIAŁOWO-ENERGETYCZNEJ DLA FAZY BUDOWY AUTOBUSU Streszczenie W artykule przedstawiono wybrane aspekty materiałowo-energetycznej

Bardziej szczegółowo

MASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI. Wstęp. Materiał i metody

MASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI. Wstęp. Materiał i metody InŜynieria Rolnicza 3/2006 Bronisława Barbara Kram Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu MASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI Wstęp Streszczenie Określono wpływ wilgotności

Bardziej szczegółowo

BILANSE ENERGETYCZ1TE. I ZASADA TERMODYNAMIKI

BILANSE ENERGETYCZ1TE. I ZASADA TERMODYNAMIKI BILANSE ENERGETYCZ1TE. I ZASADA TERMODYNAMIKI 2.1. PODSTAWY TEORETYCZNE Sporządzenie bilansu energetycznego układu polega na określeniu ilości energii doprowadzonej, odprowadzonej oraz przyrostu energii

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM

ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM 28/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND.

OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND. 37/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 000, Volume, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 000, Rocznik, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 008-9386 OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU

Bardziej szczegółowo

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (15) nr 1, 2002 Stanisław JURA Roman BOGUCKI ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Streszczenie: W części I w oparciu o teorię Bittera określono

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 1-2010 T R I B O L O G I A 41 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 THE STUDY OF TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF BRONZE CuSn12Ni2 Słowa kluczowe: właściwości

Bardziej szczegółowo

BADANIA KALORYMETRYCZNE SK ADOWEJ CIEPLNEJ I MECHANICZNEJ OPORÓW TARCIA

BADANIA KALORYMETRYCZNE SK ADOWEJ CIEPLNEJ I MECHANICZNEJ OPORÓW TARCIA 5-2003 T R I B O L O G I A 251 Jan SADOWSKI*, Leszek SARNOWICZ* BADANIA KALORYMETRYCZNE SK ADOWEJ CIEPLNEJ I MECHANICZNEJ OPORÓW TARCIA CALORIMETRIC RESEARCH OF THE THERMAL AND MECHANIC COMPONENTS OF FRICTION

Bardziej szczegółowo

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: INŻYNIERIA WARSTWY WIERZCHNIEJ Temat ćwiczenia: Badanie prędkości zużycia materiałów

Bardziej szczegółowo

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Artur MACIĄG, Wiesław OLSZEWSKI, Jan GUZIK Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Słowa kluczowe Czterokulowa

Bardziej szczegółowo

MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ

MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny

Bardziej szczegółowo

MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO

MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO Jan GUZIK, Artur MACIĄG Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO Słowa kluczowe Tarcie, właściwości tribologiczne, metoda

Bardziej szczegółowo

WPYW STANU WARSTWY WIERZCHNIEJ NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO PO NAGNIATANIU

WPYW STANU WARSTWY WIERZCHNIEJ NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO PO NAGNIATANIU 1-2010 T R I B O L O G I A 51 Stanisław LABER * WPYW STANU WARSTWY WIERZCHNIEJ NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO PO NAGNIATANIU THE INFLUENCE OF THE CONDITION OF THE SURFACE

Bardziej szczegółowo

WYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA

WYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA Konopko Henryk Politechnika Białostocka WYMIANA CIEPŁA W PROCESIE TERMICZNEGO EKSPANDOWANIA NASION PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki symulacji komputerowej

Bardziej szczegółowo

STANOWISKO DO BADAŃ UKŁADÓW SPRZĘGAJĄCYCH W WARUNKACH ICH ZWIĘKSZONEJ ODPORNOŚCI NA ZUŻYCIE TRIBOLOGICZNE

STANOWISKO DO BADAŃ UKŁADÓW SPRZĘGAJĄCYCH W WARUNKACH ICH ZWIĘKSZONEJ ODPORNOŚCI NA ZUŻYCIE TRIBOLOGICZNE 5-2009 T R I B O L O G I A 283 Wojciech ŻUROWSKI * STANOWISKO DO BADAŃ UKŁADÓW SPRZĘGAJĄCYCH W WARUNKACH ICH ZWIĘKSZONEJ ODPORNOŚCI NA ZUŻYCIE TRIBOLOGICZNE THE STAND FOR RESEARCH OF FRICTIONAL INTERFACE

Bardziej szczegółowo

ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND

ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND 18/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND T. CIUĆKA 1 Katedra

Bardziej szczegółowo

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący:

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: Dynamika Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: mamy ciało (zachowujące się jak punkt materialny) o znanych właściwościach (masa, ładunek itd.),

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 10-11 maja 2005r. Janusz LUBAS Instytut Techniki Uniwersytet Rzeszowski WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,

Bardziej szczegółowo

PARAMETRY EUTEKTYCZNOŚCI ŻELIWA CHROMOWEGO Z DODATKAMI STOPOWYMI Ni, Mo, V i B

PARAMETRY EUTEKTYCZNOŚCI ŻELIWA CHROMOWEGO Z DODATKAMI STOPOWYMI Ni, Mo, V i B 45/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 2000, Volume 2, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 PARAMETRY EUTEKTYCZNOŚCI ŻELIWA CHROMOWEGO

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 5.4

BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 5.4 9/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWA SYMULACJA POLA TWARDOŚCI W ODLEWACH HARTOWANYCH

KOMPUTEROWA SYMULACJA POLA TWARDOŚCI W ODLEWACH HARTOWANYCH 3/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 KOMPUTEROWA SYMULACJA POLA TWARDOŚCI W ODLEWACH HARTOWANYCH JURA Stanisław,

Bardziej szczegółowo

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH

Bardziej szczegółowo

ZNACZENIE POWŁOKI W INŻYNIERII POWIERZCHNI

ZNACZENIE POWŁOKI W INŻYNIERII POWIERZCHNI ZNACZENIE POWŁOKI W INŻYNIERII POWIERZCHNI PAWEŁ URBAŃCZYK Streszczenie: W artykule przedstawiono zalety stosowania powłok technicznych. Zdefiniowano pojęcie powłoki oraz przedstawiono jej budowę. Pokazano

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIA ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZMYTEJ. E. ZIÓŁKOWSKI 1 Wydział Odlewnictwa AGH, ul. Reymonta 23, Kraków

CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIA ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZMYTEJ. E. ZIÓŁKOWSKI 1 Wydział Odlewnictwa AGH, ul. Reymonta 23, Kraków 36/3 Archives of Foundry, Year 004, Volume 4, 3 Archiwum Odlewnictwa, Rok 004, Rocznik 4, Nr 3 PAN Katowice PL ISSN 64-5308 CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIA ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZMYTEJ E. ZIÓŁKOWSKI

Bardziej szczegółowo

BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 6.9

BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 6.9 25/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU

Bardziej szczegółowo

BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW PRACY ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH

BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW PRACY ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 12 14 maja 1999 r. Stanisław LABER, Alicja LABER Politechnika Zielonogórska Norbert Niedziela PPKS Zielona Góra BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 5. Energia, praca, moc. http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 5. Energia, praca, moc. http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA I 5. Energia, praca, moc Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html ENERGIA, PRACA, MOC Siła to wielkość

Bardziej szczegółowo

Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa

Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa Spis treści Elementy Modelowania Matematycznego Wykład 4 Regresja i dyskryminacja liniowa Romuald Kotowski Katedra Informatyki Stosowanej PJWSTK 2009 Spis treści Spis treści 1 Wstęp Bardzo często interesujący

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA INTENSYWNOŚCI ZUŻYCIA OLEJU SILNIKOWEGO W CZASIE EKSPLOATACJI

DIAGNOSTYKA INTENSYWNOŚCI ZUŻYCIA OLEJU SILNIKOWEGO W CZASIE EKSPLOATACJI 6-2012 T R I B O L O G I A 139 Paweł PIEC * DIAGNOSTYKA INTENSYWNOŚCI ZUŻYCIA OLEJU SILNIKOWEGO W CZASIE EKSPLOATACJI DIAGNOSTICS OF THE WEAR INTENSITY OF ENGINE OIL DURING OPERATION Słowa kluczowe: olej

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2009 Seria: TRANSPORT z. 65 Nr kol. 1807 Tomasz FIGLUS, Piotr FOLĘGA, Piotr CZECH, Grzegorz WOJNAR WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA

Bardziej szczegółowo

FOTOELEKTRYCZNA REJESTRACJA ENERGII PROMIENIOWANIA KRZEPNĄCEGO STOPU

FOTOELEKTRYCZNA REJESTRACJA ENERGII PROMIENIOWANIA KRZEPNĄCEGO STOPU 13/8 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 23, Rocznik 3, Nr 8 Archives of Foundry Year 23, Volume 3, Book 8 PAN - Katowice PL ISSN 1642-538 FOTOELEKTRYCZNA REJESTRACJA ENERGII PROMIENIOWANIA KRZEPNĄCEGO STOPU Z. NIEDŹWIEDZKI

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROCESU ZUŻYWANIA PARY KINEMATYCZNEJ BRĄZ ŻELIWO STOPOWE PRZY TARCIU MIESZANYM

ANALIZA PROCESU ZUŻYWANIA PARY KINEMATYCZNEJ BRĄZ ŻELIWO STOPOWE PRZY TARCIU MIESZANYM 4-2011 T R I B O L O G I A 69 Henryk CZARNECKI * ANALIZA PROCESU ZUŻYWANIA PARY KINEMATYCZNEJ BRĄZ ŻELIWO STOPOWE PRZY TARCIU MIESZANYM ANALYSIS OF THE PROCESS OF WEAR OF A BRONZE ALLOY CAST IRON KINEMATIC

Bardziej szczegółowo

LEJNOŚĆ KOMPOZYTÓW NA OSNOWIE STOPU AlMg10 Z CZĄSTKAMI SiC

LEJNOŚĆ KOMPOZYTÓW NA OSNOWIE STOPU AlMg10 Z CZĄSTKAMI SiC 38/9 Archives of Foundry, Year 23, Volume 3, 9 Archiwum Odlewnictwa, Rok 23, Rocznik 3, Nr 9 PAN Katowice PL ISSN 1642-538 LEJNOŚĆ KOMPOZYTÓW NA OSNOWIE STOPU AlMg1 Z CZĄSTKAMI SiC Z. KONOPKA 1, M. CISOWSKA

Bardziej szczegółowo

Rozkład prędkości statków na torze wodnym Szczecin - Świnoujście

Rozkład prędkości statków na torze wodnym Szczecin - Świnoujście KASYK Lech 1 Rozkład prędkości statków na torze wodnym Szczecin - Świnoujście Tor wodny, strumień ruchu, Zmienna losowa, Rozkłady dwunormalne Streszczenie W niniejszym artykule przeanalizowano prędkości

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE SPLOTU FUNKCJI DO OPISU WŁASNOŚCI NIEZAWODNOŚCIOWYCH UKŁADÓW Z REZERWOWANIEM

ZASTOSOWANIE SPLOTU FUNKCJI DO OPISU WŁASNOŚCI NIEZAWODNOŚCIOWYCH UKŁADÓW Z REZERWOWANIEM Zbigniew ZDZIENNICKI Andrzej MACIEJCZYK Politechnika Łódzka, Łódź ZASTOSOWANIE SPLOTU FUNKCJI DO OPISU WŁASNOŚCI NIEZAWODNOŚCIOWYCH UKŁADÓW Z REZERWOWANIEM Słowa kluczowe Struktury równoległe układów niezawodnościowych,

Bardziej szczegółowo

KRZEPNIĘCIE KOMPOZYTÓW HYBRYDOWYCH AlMg10/SiC+C gr

KRZEPNIĘCIE KOMPOZYTÓW HYBRYDOWYCH AlMg10/SiC+C gr 51/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 26, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 26, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-538 KRZEPNIĘCIE KOMPOZYTÓW HYBRYDOWYCH AlMg1/SiC+C gr M. ŁĄGIEWKA

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I TRYBOLOGICZNE SILUMINU NADEUTEKTYCZNEGO PO OBRÓBCE CIEPLNEJ

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I TRYBOLOGICZNE SILUMINU NADEUTEKTYCZNEGO PO OBRÓBCE CIEPLNEJ 73/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I TRYBOLOGICZNE SILUMINU NADEUTEKTYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WILGOTNOŚCI I TEMPERATURY POWIETRZA NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER

WPŁYW WILGOTNOŚCI I TEMPERATURY POWIETRZA NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER 5-2011 T R I B O L O G I A 181 Anita PTAK *, Wojciech WIELEBA *, Piotr KOWALEWSKI *, Dymitry CAPANIDIS * WPŁYW WILGOTNOŚCI I TEMPERATURY POWIETRZA NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132 52/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132 J. PEZDA 1 Akademia Techniczno-Humanistyczna

Bardziej szczegółowo

Analiza współzależności dwóch cech I

Analiza współzależności dwóch cech I Analiza współzależności dwóch cech I Współzależność dwóch cech W tym rozdziale pokażemy metody stosowane dla potrzeb wykrywania zależności lub współzależności między dwiema cechami. W celu wykrycia tych

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska

Politechnika Gdańska Politechnika Gdańska Wybrane zagadnienia wymiany ciepła i masy Temat: Wyznaczanie współczynnika przejmowania ciepła dla rekuperatorów metodą WILSONA wykonał : Kamil Kłek wydział : Mechaniczny Spis treści.wiadomości

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 i 2. Termodynamika klasyczna, gaz doskonały

Wykład 1 i 2. Termodynamika klasyczna, gaz doskonały Wykład 1 i 2 Termodynamika klasyczna, gaz doskonały dr hab. Agata Fronczak, prof. PW Wydział Fizyki, Politechnika Warszawska 1 stycznia 2017 dr hab. A. Fronczak (Wydział Fizyki PW) Wykład: Elementy fizyki

Bardziej szczegółowo

WPŁYW CHROMU, MOLIBDENU I WANADU NA STRUKTURĘ I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNE STALIWA DO PRACY NA GORĄCO

WPŁYW CHROMU, MOLIBDENU I WANADU NA STRUKTURĘ I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNE STALIWA DO PRACY NA GORĄCO 39/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 WPŁYW CHROMU, MOLIBDENU I WANADU NA STRUKTURĘ I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNE

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE TESTERA T-05 DO BADAŃ ZUŻYCIA

ZASTOSOWANIE TESTERA T-05 DO BADAŃ ZUŻYCIA 58/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 2, Volume 2, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2, Rocznik 2, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 28-9386 ZASTOSOWANIE TESTERA T-5 DO BADAŃ ZUŻYCIA J. CYBO

Bardziej szczegółowo

Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie

Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Rozciąganie lub ściskanie Zginanie Skręcanie Ścinanie 1. Pręt rozciągany lub ściskany

Bardziej szczegółowo

PRZESTRZENNY MODEL PRZENOŚNIKA TAŚMOWEGO MASY FORMIERSKIEJ

PRZESTRZENNY MODEL PRZENOŚNIKA TAŚMOWEGO MASY FORMIERSKIEJ 53/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 PRZESTRZENNY MODEL PRZENOŚNIKA TAŚMOWEGO MASY FORMIERSKIEJ J. STRZAŁKO

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE METODĄ KALORYMETRII SKANINGOWEJ ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W ŻELIWIE SZARYM

OKREŚLENIE METODĄ KALORYMETRII SKANINGOWEJ ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W ŻELIWIE SZARYM 5/22 Archives of Foundry, Year 6, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 6, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-538 OKREŚLENIE METODĄ KALORYMETRII SKANINGOWEJ ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W ŻELIWIE

Bardziej szczegółowo

Analiza zderzeń dwóch ciał sprężystych

Analiza zderzeń dwóch ciał sprężystych Ćwiczenie M5 Analiza zderzeń dwóch ciał sprężystych M5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar czasu zderzenia kul stalowych o różnych masach i prędkościach z nieruchomą, ciężką stalową przeszkodą.

Bardziej szczegółowo

KORELACJA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z APARATÓW: AMSLERA I TESTERA T-05

KORELACJA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z APARATÓW: AMSLERA I TESTERA T-05 Barbara SIEPRACKA 1), Jerzy SZUMNIAK 2), Sylwester STAWARZ 1) 1) Politechnika Radomska 2) WITPiS oraz Politechnika Warszawska KORELACJA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z APARATÓW: AMSLERA I TESTERA T-05 Słowa kluczowe

Bardziej szczegółowo

WIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM

WIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM 21/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 WIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM PEZDA Jacek,

Bardziej szczegółowo

Termodynamika. Energia wewnętrzna ciał

Termodynamika. Energia wewnętrzna ciał ermodynamika Energia wewnętrzna ciał Cząsteczki ciał stałych, cieczy i gazów znajdują się w nieustannym ruchu oddziałując ze sobą. Sumę energii kinetycznej oraz potencjalnej oddziałujących cząsteczek nazywamy

Bardziej szczegółowo

EMPIRYCZNE WYZNACZENIE PRAWDOPODOBIEŃSTW POWSTAWANIA WARSTWY KOMPOZYTOWEJ

EMPIRYCZNE WYZNACZENIE PRAWDOPODOBIEŃSTW POWSTAWANIA WARSTWY KOMPOZYTOWEJ /4 Archives of Foundry, Year 24, Volume 4, 4 Archiwum Odlewnictwa, Rok 24, Rocznik 4, Nr 4 AN Katowice L ISSN 642-53 EMIRYCZNE WYZNACZENIE RAWDOODOBIEŃSTW OWSTAWANIA WARSTWY KOMOZYTOWEJ C. BARON, J. GAWROŃSKI

Bardziej szczegółowo

Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA?

Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? Scenariusz lekcji fizyki I Gimnazjum Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? Cele kształcące, poznawcze: Uczeń podaje rodzaje siły tarcia; podaje przyczyny występowania siły tarcia, wymienia niektóre sposoby

Bardziej szczegółowo

TWARDOŚĆ, UDARNOŚĆ I ZUŻYCIE EROZYJNE STALIWA CHROMOWEGO

TWARDOŚĆ, UDARNOŚĆ I ZUŻYCIE EROZYJNE STALIWA CHROMOWEGO 24/2 Archives of Foundry, Year 200, Volume, (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr (2/2) PAN Katowice PL ISSN 642-5308 TWARDOŚĆ, UDARNOŚĆ I ZUŻYCIE EROZYJNE STALIWA CHROMOWEGO J. KILARSKI, A.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TEMPERATURY NA WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA SAMOCHODOWYCH HAMULCÓW CIERNYCH

WPŁYW TEMPERATURY NA WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA SAMOCHODOWYCH HAMULCÓW CIERNYCH ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Marcin KRUPA WPŁYW TEMPERATURY NA WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA SAMOCHODOWYCH HAMULCÓW CIERNYCH Streszczenie. W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH. Opracował. Dr inż. Robert Jakubowski

OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH. Opracował. Dr inż. Robert Jakubowski OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH DANE WEJŚCIOWE : Opracował Dr inż. Robert Jakubowski Parametry otoczenia p H, T H Spręż sprężarki, Temperatura gazów

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI CIERNYCH WYBRANYCH TWORZYW POLIURETANOWYCH STOSOWANYCH W NAPĘDACH KOLEJEK SZYNOWYCH

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI CIERNYCH WYBRANYCH TWORZYW POLIURETANOWYCH STOSOWANYCH W NAPĘDACH KOLEJEK SZYNOWYCH 3-2011 T R I B O L O G I A 43 Kazimierz FURMANIK *, Paweł PYTKO *, Jan MATYGA ** BADANIA WŁAŚCIWOŚCI CIERNYCH WYBRANYCH TWORZYW POLIURETANOWYCH STOSOWANYCH W NAPĘDACH KOLEJEK SZYNOWYCH INVESTIGATIONS OF

Bardziej szczegółowo

43/59 WPL YW ZA W ARTOŚCI BIZMUTU I CERU PO MODYFIKACJI KOMPLEKSOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIW A NADEUTEKTYCZNEGO

43/59 WPL YW ZA W ARTOŚCI BIZMUTU I CERU PO MODYFIKACJI KOMPLEKSOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIW A NADEUTEKTYCZNEGO 43/59 Solidification of Metais and Alloys, Year 2000, Volume 2, Book No. 43 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 43 P AN -Katowice PL ISSN 0208-9386 WPL YW ZA W ARTOŚCI BIZMUTU I CERU PO

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZUŻYCIA MECHANICZNO-ŚCIERNO- -KOROZYJNEGO WYSTĘPUJĄCEGO W BRANŻY CU- KROWNICZEJ

ANALIZA ZUŻYCIA MECHANICZNO-ŚCIERNO- -KOROZYJNEGO WYSTĘPUJĄCEGO W BRANŻY CU- KROWNICZEJ Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007 ANALIZA ZUŻYCIA MECHANICZNO-ŚCIERNO- -KOROZYJNEGO WYSTĘPUJĄCEGO W BRANŻY CU- KROWNICZEJ Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, Politechnika Poznańska Streszczenie:

Bardziej szczegółowo

12/ Eksploatacja

12/ Eksploatacja Zbigniew STANIK, Andrzej KUBIK, Henryk BĄKOWSKI ANALIZA ZUŻYCIA STALI BAINITYCZNEJ W SKOJARZENIU ŚLIZGOWYM W WYBRANYCH WARUNKACH EKSPLOATACJI NA STANOWISKU T-05 (ROLKA - KLOCEK) Streszczenie W artykule

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007

Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007 Inżynieria Rolnicza 5(9)/7 WPŁYW PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI WEJŚCIOWYCH PROCESU EKSPANDOWANIA NASION AMARANTUSA I PROSA W STRUMIENIU GORĄCEGO POWIETRZA NA NIEZAWODNOŚĆ ICH TRANSPORTU PNEUMATYCZNEGO Henryk

Bardziej szczegółowo

Badania tribologiczne ślizgowych węzłów obrotowych z czopami z powłoką TiB 2

Badania tribologiczne ślizgowych węzłów obrotowych z czopami z powłoką TiB 2 ARCHIWUM MOTORYZACJI 3, pp. 1-10 (2006) Badania tribologiczne ślizgowych węzłów obrotowych z czopami z powłoką TiB 2 JANUSZ LUBAS 1, WITOLD JORDAN 2, ANDRZEJ MRUK 2, BOLESŁAW STOLARSKI 2 1 Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Tarcie poślizgowe

Tarcie poślizgowe 3.3.1. Tarcie poślizgowe Przy omawianiu więzów w p. 3.2.1 reakcję wynikającą z oddziaływania ciała na ciało B (rys. 3.4) rozłożyliśmy na składową normalną i składową styczną T, którą nazwaliśmy siłą tarcia.

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU W GRUBYM ODLEWIE ŻELIWNYM

ROZKŁAD WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU W GRUBYM ODLEWIE ŻELIWNYM 49/15 Archives of Foundry, Year 2005, Volume 5, 15 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2005, Rocznik 5, Nr 15 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ROZKŁAD WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU W GRUBYM ODLEWIE ŻELIWNYM J. SUCHOŃ

Bardziej szczegółowo

ZUŻYCIE TRYBOLOGICZNE KOMPOZYTU NA OSNOWIE ZGARU STOPU AK132 UMACNIANEGO CZĄSTKAMI SiC

ZUŻYCIE TRYBOLOGICZNE KOMPOZYTU NA OSNOWIE ZGARU STOPU AK132 UMACNIANEGO CZĄSTKAMI SiC 9/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ZUŻYCIE TRYBOLOGICZNE KOMPOZYTU NA OSNOWIE ZGARU STOPU AK132 UMACNIANEGO

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO PROSZKIEM PTFE I MIEDZI

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO PROSZKIEM PTFE I MIEDZI PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 12 14 maja 1999 r. Stanisław Krawiec Zbigniew Lawrowski Politechnika Wrocławska BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji fizyki Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA?

Scenariusz lekcji fizyki Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? Scenariusz lekcji fizyki Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? I KLASA- Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego Studenci Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzący lekcje fizyki: Sylwia Tillack, Ewelina Świerczewska

Bardziej szczegółowo

NOŚNOŚĆ POWIERZCHNI A RODZAJ JEJ OBRÓBKI

NOŚNOŚĆ POWIERZCHNI A RODZAJ JEJ OBRÓBKI 6-2011 T R I B O L O G I A 143 Maciej MATUSZEWSKI * NOŚNOŚĆ POWIERZCHNI A RODZAJ JEJ OBRÓBKI LOAD CAPACITY AND KIND OF MACHINING Słowa kluczowe: nośność powierzchni, zużywanie Key words: load capacity

Bardziej szczegółowo

OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND

OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND 28/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych.

Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych. Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych. Ćwiczenie ma następujące części: 1 Pomiar rezystancji i sprawdzanie prawa Ohma, metoda najmniejszych kwadratów. 2 Pomiar średnicy pręta.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM

WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM 1-2006 PROBLEMY EKSPLOATACJI 257 Adam KONIUSZY, Bartłomiej BATKO Akademia Rolnicza, Szczecin WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM Słowa kluczowe Paliwo

Bardziej szczegółowo

PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH

PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH AUTOR: Michał Folwarski PROMOTOR PRACY: Dr inż. Marcin Kot UCZELNIA: Akademia Górniczo-Hutnicza Im. Stanisława Staszica

Bardziej szczegółowo

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Analiza trwałości eksploatacyjnej oleju silnikowego

Analiza trwałości eksploatacyjnej oleju silnikowego PIEC Paweł 1 ZAJĄC Grzegorz 2 Analiza trwałości eksploatacyjnej oleju silnikowego WPROWADZENIE Oleje silnikowe OS podlegają podczas eksploatacji procesom zużycia starzeją się. Na proces intensywności starzenia

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE ANALIZY WSKAŹNIKÓW ZDOLNOŚCI DO OPTYMALIZACJI PROCESU WYTWARZANIA MASY FORMIERSKIEJ

WYKORZYSTANIE ANALIZY WSKAŹNIKÓW ZDOLNOŚCI DO OPTYMALIZACJI PROCESU WYTWARZANIA MASY FORMIERSKIEJ 168/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (2/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WYKORZYSTANIE ANALIZY WSKAŹNIKÓW ZDOLNOŚCI DO OPTYMALIZACJI

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: RBM ET-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Niestacjonarne

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: RBM ET-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Niestacjonarne Nazwa modułu: Tribologia Rok akademicki: 2013/2014 Kod: RBM-2-106-ET-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność: Eksploatacja i technologia

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA

POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA w Kielcach WYDZIAŁ MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN KATEDRA URZĄDZEŃ MECHATRONICZNYCH LABORATORIUM FIZYKI INSTRUKCJA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 6 Temat: Pomiar zależności oporu półprzewodników

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie programu DICTRA do symulacji numerycznej przemian fazowych w stopach technicznych kontrolowanych procesem dyfuzji" Roman Kuziak

Zastosowanie programu DICTRA do symulacji numerycznej przemian fazowych w stopach technicznych kontrolowanych procesem dyfuzji Roman Kuziak Zastosowanie programu DICTRA do symulacji numerycznej przemian fazowych w stopach technicznych kontrolowanych procesem dyfuzji" Roman Kuziak Instytut Metalurgii Żelaza DICTRA jest pakietem komputerowym

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM 5-29 T R I B O L O G I A 117 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM THE STUDY OF TRIBOLOGICAL

Bardziej szczegółowo

WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STALI NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WSPÓŁPRACUJĄCYCH MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH

WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STALI NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WSPÓŁPRACUJĄCYCH MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH 5-2009 T R I B O L O G I A 203 Wojciech WIELEBA * WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STALI NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WSPÓŁPRACUJĄCYCH MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu smarowania na wartość temperatury charakterystycznej

Badanie wpływu smarowania na wartość temperatury charakterystycznej ŻUROWSKI Wojciech 1 Badanie wpływu smarowania na wartość temperatury charakterystycznej Słowa kluczowe: zużycie tribologiczne, odporność na zużywanie, tarcie suche, tracie mieszane Streszczenie Badanie

Bardziej szczegółowo

1\:r.o:cpnięcie Metali i Stopów, Nr 33, 1997 PAN- Oddzial Katowice l' L ISSN 0208-9386

1\:r.o:cpnięcie Metali i Stopów, Nr 33, 1997 PAN- Oddzial Katowice l' L ISSN 0208-9386 33/32 Solidiiikation of Metllls and Alloys, No. 33, 1997 1\:r.o:cpnięcie Metali i Stopów, Nr 33, 1997 PAN- Oddzial Katowice l' L ISSN 0208-9386 KONCEPCJA STEROWANIA PROCESEM MECHANICZNEJ REGENERACJI OSNOWY

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa MECHANIK 7/2014 Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa WYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK EKSPLOATACYJNYCH SIŁOWNI TURBINOWEJ Z REAKTOREM WYSOKOTEMPERATUROWYM W ZMIENNYCH

Bardziej szczegółowo