Gdy radca nie lubi flesza...

Transkrypt

1 Numer 147 Marzec 2014 Gdy radca nie lubi flesza... Czy skazany jest na porażkę? Najważniejszy egzamin Historyczny patronat Palący problem sądowych doręczeń Nowocześni, elastyczni i prorodzinni

2 Miesięcznik Radca Prawny w wersji elektronicznej Radcę Prawnego można już czytać za pomocą telefonów komórkowych, tabletów oraz na stronie www. Całkowicie za darmo, specjalnie i wyłącznie dla radców prawnych! Wystarczy wejść na i wypełnić formularz. Dzięki aplikacji mobilnej: będziecie mogli Państwo czytać Radcę Prawnego w dowolnym miejscu, o każdej porze nie musicie czekać na listonosza, aby przeczytać najnowszy numer można go ściągnąć na urządzenie już w dniu publikacji zarejestrowani użytkownicy otrzymują dostęp do pełnego archiwum publikacji z poziomu tabletu lub telefonu dostępna jest wersja miesięcznika wzbogacona o materiały audio i video dbamy o środowisko oszczędzamy lasy, dlatego użytkownicy wersji elektronicznej rezygnują z wydania papierowego

3 w numerze SPIS TREŚCI OD REDAKTORA KIRP 4 Po posiedzeniu KRRP 4 Prezydium KRRP o funkcjonowaniu systemu doręczeń przesyłek sądowych 5 Spotkanie prezesów z ministrem sprawiedliwości 5 Prezes KRRP na Podkarpaciu Marek Skierczyński 5 Prace prezydium KRRP 6 Spotkanie prezesa KRRP z ministrem infrastruktury i rozwoju regionalnego 6 Przedstawiciele KRRP na 95-leciu litewskiej adwokatury 8 Najważniejszy egzamin Agnieszka Niewińska 10 o prawie konkurencji w Warszawie GF 11 Radca w telefonie Redakcja WYWIADY 12 Co widzi sąd? z Jarosławem Sobutką, przewodniczącym WSD, rozmawia Krzysztof Mering 13 Wyższy Sąd Dyscyplinarny w liczbach 17 Bez reklamy z radcą prawnym Kazimierzem Kolanderem rozmawia Jerzy Mosoń 19 Historyczny patronat z Włodzimierzem Chróścikiem, dziekanem Rady OIRP w Warszawie, rozmawia Bartosz Kopania 22 Czy czeka nas zmiana ordynacji podatkowej? z Dorotą Szubielską rozmawia Grażyna J. Leśniak PRAKTYKA 16 Gdy radca nie lubi flesza... Czy skazany jest na porażkę? Jerzy Mosoń 20 Fiskus stawia na telewizję i internet Grażyna J. Leśniak 24 Palący problem sądowych doręczeń Przemysław Kosiński 26 Nowocześni, elastyczni i prorodzinni Marcin Zawiśliński 28 Koniec systemu bolońskiego na prawie Marcin Zawiśliński 53 Jak oswoić tremę na sali sądowej Tomasz Zieliński nowe technologie 32 Jak prawnicy in-house korzystają z mediów społecznościowych? Grzegorz Furgał FORUM 34 Freestyle Tomasz Działyński 35 Trzeba mieć zasady (mer) 36 Panie, za co? Henryk Leliwa 37 Jeszcze o innowacyjności radców prawnych Jarosław Bełdowski Z ZAGRANICY 38 Adwokatura na Węgrzech Izabela Kisłow-Bisztrai 40 Publiczna pomoc prawna Rafał Ciesielski NA WOKANDZIE EUROPEJSKIEJ 43 Zakaz sprzedaży alkoholu przez internet a prawo UE Maciej Taborowski NA WOKANDZIE 45 Za granicą lepiej? Wojciech Tumidalski 47 Precedensu nie było WT 49 Nowości wydawnicze J.C. 50 ANegdoty prawnicze zebrał K. Bodio historia 52 Ustawa o ochronie imienia Józefa Piłsudskiego dr Maciej J. Nowak FELIETON 54 Seven up Maciej Bobrowicz W bieżącym numerze Radcy Prawnego duża porcja wiadomości o pracach KRRP. A wśród nich stanowisko prezydium dotyczące funkcjonowania systemu doręczeń przesyłek sądowych, informacja o spotkaniu prezesów z ministrem sprawiedliwości, wizycie prezesa KRRP na Podkarpaciu i u minister Elżbiety Bieńkowskiej. W tym numerze naszego miesięcznika rozmawiamy z Jarosławem Sobutką, przewodniczącym Wyższego Sądu Dyscyplinarnego KRRP, Włodzimierzem Chróścikiem, dziekanem OIRP w Warszawie, a także Dorotą Szubielską, radcą prawnym, partnerem w kancelarii Chadbourne & Parke, która zastanawia się, czy w najbliższym czasie czeka nas zmiana ordynacji wyborczej. Zastanawiamy się także, czy radca prawny, który nie lubi się promować, jest z góry skazany na porażkę. Przeglądamy również interesujący raport globalnej firmy prawniczej Eversheds na temat stosunku młodych prawników do swojej profesji oraz miejsca i formy jej wykonywania. Jak opisuje raport podkreśla Krzysztof Wierzbowski, adwokat i partner w kancelarii Wierzbowski Eversheds młodzi prawnicy starają się tak gospodarować czasem i zarządzać swoją karierą zawodową, aby móc łączyć zdobywanie kolejnych jej szczebli z życiem rodzinnym oraz rozwojem własnych pasji. Odnotowujemy także na naszych łamach zbliżający się koniec systemu bolońskiego na prawie oraz sposób korzystania prawników in-house z mediów społecznościowych. Ponadto, przedstawiamy jak zorganizowana jest publiczna pomoc prawna w UE, konstatujemy, co prawo UE mówi o obowiązującym w Polsce zakazie sprzedaży alkoholu przez internet, a także zaglądamy na ciekawe wokandy i opisujemy jak uchwalono... ustawę o ochronie imienia Józefa Piłsudskiego, co oczywiście jest tekstem historycznym, ale chyba nie tylko. Zapraszamy do lektury. Krzysztof Mering, redaktor naczelny Radca Prawny 3

4 KIRP Po posiedzeniu KRRP lutego br. odbyło się posiedzenie 19 prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych. Szefowie grup roboczych, powołanych przez prezydium KRRP w grudniu 2013 r., złożyli sprawozdanie dotyczące przeglądu struktur i sposobów finansowania agend KRRP. W trakcie posiedzenia przyjęto proponowany porządek obrad najbliższego posiedzenia KRRP, planowanego na marca br., oraz m.in. podjęto uchwałę w sprawie działów gospodarki finansowej KRRP, przyjęto projekty informacji i uchwał, które zostaną przedłożone członkom Krajowej Rady Radców Prawnych na posiedzeniu marca 2014 r., w tym sprawozdania skarbnika z wykonania budżetu KRRP w 2013 r., jak również projektu budżetu KRRP na 2014 r. i uchwał okołobudżetowych. Prezydium KRRP przyjęło projekt uchwały w sprawie planu Funduszu Doskonalenia Zawodowego na 2014 r., projekt uchwały w sprawie zmian w regulaminie działalności samorządu radców prawnych i jego organów, projekt uchwały w sprawie zmian w regulaminie działania Krajowego Zespołu Wizytatorów oraz projekt uchwały w sprawie powołania składu liczbowego i osobowego Komisji ds. Aplikacji oraz jej przewodniczącego. Członkowie prezydium KRRP ustalili także treść odpowiedzi dla ministra sprawiedliwości w sprawie funkcjonowania systemu doręczania przesyłek sądowych przez Polską Grupę Pocztową, którą zamieszczamy poniżej. Prezydium KRRP o funkcjonowaniu systemu doręczeń przesyłek sądowych Po zapoznaniu się z informacjami przedłożonymi przez okręgowe izby radców prawnych, prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych wyraża stanowczą dezaprobatę dla dotychczasowego funkcjonowania systemu doręczania przesyłek sądowych i prokuratorskich, realizowanego przez Polską Grupę Pocztową S.A. Prezydium stwierdza, że uwagi i zastrzeżenia do usług świadczonych przez operatora, przedstawione reprezentantom Polskiej Grupy Pocztowej S.A. na spotkaniu 5 lutego 2014 r., nadal się powtarzają, co uzasadnia postawienie operatorowi zarzutu braku profesjonalizmu lub co najmniej niedostatecznego przygotowania się do świadczenia zleconych mu usług. Rys. Coloures_Pic Fotolia.com Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych stanowczo domaga się od Polskiej Grupy Pocztowej S.A. bezzwłocznego i skutecznego podjęcia działań eliminujących wszelkie naganne praktyki przy realizacji doręczania korespondencji sądowej. Samorząd radców prawnych oczekuje: 1) systematycznych codziennych doręczeń przesyłek sądowych w miejsce niedopuszczalnej i dezorganizującej pracę praktyki gromadzenia korespondencji kierowanej do jednego adresata i doręczania jej raz na kilka dni, 2) prawidłowego awizowania przesyłek, zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, w tym pozostawiania zawiadomień o nadejściu przesyłki w skrytkach pocztowych, 3) zaniechania praktyk doręczania przesyłek osobom nieuprawnionym, 4) należytego zabezpieczania przesyłek przed zniszczeniem, utratą lub dostępem osób nieuprawnionych w punktach ich wydawania, 5) weryfikacji punktów wydawania przesyłek i wyeliminowania tych, których położenie, warunki lokalowe, godziny funkcjonowania lub poziom obsługi nie odpowiadają wymogom profesjonalnego świadczenia usług w zakresie doręczeń przesyłek sądowych i prokuratorskich, 6) zapewnienia, aby punkty odbioru przesyłek były dostępne co najmniej do w dni robocze, a ponadto do w soboty, 7) weryfikacji sieci odbioru przesyłek w sposób zapewniający dostępność do punktów odbioru położonych najbliżej siedziby lub miejsca zamieszkania odbiorcy. Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych zgłasza gotowość samorządu radcowskiego do uczestnictwa w pracach legislacyjnych, zmierzających do doskonalenia systemu doręczeń i wprowadzania w tym zakresie nowoczesnych rozwiązań wykorzystujących narzędzia informatyczne i komunikacji elektronicznej. Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych wnioskuje do ministra sprawiedliwości o objęcie skutecznym nadzorem i monitoringiem systemu doręczeń przesyłek sądowych oraz o podejmowanie w interesie szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości zdecydowanych działań eliminujących zagrożenia w sprawnym funkcjonowaniu sądów, występujące jako konsekwencja braku należytego profesjonalizmu w wykonawstwie usług realizowanych na rzecz sądów przez podmioty zewnętrzne. O problemie doręczeń przesyłek sądowych piszemy obszernie na stronach Radca Prawny

5 KIRP Spotkanie prezesów z ministrem sprawiedliwości Dariusz Sałajewski, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, i Andrzej Zwara, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, spotkali się 12 lutego br. z Markiem Biernackim, ministrem sprawiedliwości. W czasie ponadgodzinnej rozmowy poinformowali ministra sprawiedliwości o niedoskonałościach, jakie radcowie prawni i adwokaci zgłaszają w stosunku do dotychczasowego wykonywania przez nowego operatora czyli Polska Grupę Pocztową doręczeń przesyłek sądowych i prokuratorskich. Ministerstwo Sprawiedliwości monitoruje realizację obowiązującej od 1 stycznia br. umowy z Polską Grupą Pocztową i w ramach tego monitoringu zwróciło się przed kilkoma dniami do obu samorządów o przekazywanie uwag i opinii w tej sprawie. Onajistotniejszych problemach środowiska radcowskiego i zadaniach samorządu dyskutowali na wyjazdowym posiedzeniu w Rymanowie (2 9 lutego 2014 r.) członkowie organów Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie. W toku bezpośredniej wymiany zdań i poglądów z udziałem radcy prawnego Dariusza Sałajewskiego, prezesa KRRP, zebrani dyskutowali między innymi o problemach związanych z realizacją zadań po X Krajowym Zjeździe Radców Prawnych, nowym projekcie Kodeksu etyki radcy prawnego oraz promocji zawodu. Prezes KRRP mówił o nowatorskich zamierzeniach dotyczących pozyskiwania przez samorząd radcowski środków z UE w ramach programu edukacyjnego Wiedza, edukacja, rozwój, a także o korzyściach płynących z upowszechniania Prezes KRRP na Podkarpaciu ubezpieczeń ochrony prawnej. Na zaproszenie radcy prawnego Marka Skierczyńskiego, dziekana OIRP w Rzeszowie, w wieczornym spotkaniu wziął również udział radca prawny por. Michał Gorący z 21. Brygady Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa, który przez 8 miesięcy ubiegłego Fot. archiwum roku wykonywał obowiązki obsługi prawnej w ramach XIII Zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie (w bazie Ghazni). Dla przypomnienia, por. Michał Gorący, młody radca prawny, po ukończeniu aplikacji i zdanym egzaminie, w czerwcu ubiegłego roku, jako pierwszy w historii naszego samorządu, będąc już uczestnikiem misji w Afganistanie, złożył za pośrednictwem internetowego komunikatora wideo precedensowe ślubowanie radcowskie przed dziekanem izby rzeszowskiej, o czym informowaliśmy na łamach Radcy Prawnego. O swoich przeżyciach i obserwacjach mówił niezwykle barwnie, prezentując slajdy i opisując doświadczenia z trudnej i niebezpiecznej służby w warunkach wojny z talibami i rebeliantami w Afganistanie, w ramach akcji NATO-wskiej ISAF. Jego wystąpienie spotkało się z gorącym przyjęciem i podziękowaniem za wzorową żołnierską służbę i radcowską działalność. W wyjazdowej konferencji wziął również udział radca prawny Jarosław Sobutka, przewodniczący Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, który spotkał się z radcami prawnymi, członkami Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Izby Rzeszowskiej. Marek Skierczyński Prace prezydium KRRP Rozpoczynamy nowy cykl informacji dotyczących prac prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych. Przypomnijmy, że prezydium składa się, oprócz prezesa KRRP, z 12 osób wybranych spośród członków Krajowej Rady Radców Prawnych. Barbara Kras, sekretarz Krajowej Rady Radców Prawnych: Aby przyspieszyć obieg korespondencji i ułatwić kontakt z Krajową Radą Radców Prawnych, dostosowaliśmy oficjalny adres KRRP do miejsca przebywania prezydium KRRP. Obecny adres to Al. Ujazdowskie 41 lok. 2. Uszczegóławiamy także plan pracy KRRP na rok Przypomnę, że został on przyjęty na ostatnim posiedzeniu Krajowej Rady Radców Prawnych i na jego podstawie budujemy budżet na rok 2014, który zostanie przedstawiony na najbliższym, marcowym posiedzeniu Krajowej Rady Radców Prawnych. Plan pracy KRRP na 2014 rok znajduje się na stronie Iwona Bendorf-Bundorf, skarbnik Krajowej Rady Radców Prawnych: Po podjęciu przez Krajową Radę Radców Prawnych uchwały w sprawie prowizorium budżetowego na pierwszy kwartał 2014 r., budżet jest realizowany zgodnie z tą uchwałą. Ponadto, trwa podsumowanie roku budżetowego 2013, a to oznacza zakończenie księgowań wszystkich zdarzeń związanych z realizacją budżetu roku poprzedniego. Pracę rozpoczyna Wyższa Komisja Rewizyjna. Pracuję także nad projektem budżetu na rok 2014, co wymaga zebrania zapotrzebowań, uwzględnienia planów pracy komisji, komitetów i innych ciał samorządu radcowskiego. Na najbliższym posiedzeniu KRRP, które odbędzie się marca, złożę sprawozdanie budżetowe za rok Radca Prawny 5

6 KIRP Arkadiusz Bereza, wiceprezes KRRP: W ostatnim czasie działania kierowanego przeze mnie Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji dotyczyły m.in. praktycznych aspektów związanych z wykonywaniem zawodu przez radców prawnych w ramach stosunku pracy. W związku z sygnałami pochodzącymi od radców prawnych zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej oraz wnioskiem złożonym na Krajowym Zjeździe Radców Prawnych podjęto czynności mające na celu rozwianie wątpliwości dotyczących stosowania art ust. 2 ustawy o radcach prawnych. Przygotowane zostało także krytyczne stanowisko dotyczące obecnego brzmienia art ust. 2 ustawy o radcach prawnych, różnicującego wysokość dodatkowego wynagrodzenia radców prawnych w postaci kosztów zastępstwa sądowego zasądzonych i ściągniętych na rzecz stron przez nich zastępowanych w zależności od podmiotu zatrudniającego radcę prawnego. Zaproponowane przez OBSiL nowe brzmienie art ust. 2 ustawy o radcach prawnych ma na celu zrównanie uprawnień radców prawnych zatrudnionych w jednostkach sfery budżetowej z uprawnieniami, jakimi dysponują radcowie prawni zatrudnieni u innych pracodawców w zakresie prawa do dodatkowego wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego oraz rozwianie wątpliwości co do wysokości, terminu wymagalności i podstawy wypłaty tego wynagrodzenia. W korespondencji z Biurem Rzecznika Praw Obywatelskich przedstawiono propozycje zmian brzmienia art ust. 2 ustawy o radcach prawnych. W wyniku podjętych przez samorząd radcowski działań, rzecznik praw obywatelskich przekazał stosowne postulaty ministrowi sprawiedliwości w celu podjęcia przez niego odpowiednich zmian legislacyjnych. Prowadząc korespondencję z rzecznikiem praw obywatelskich, zwrócono jego uwagę na ograniczenie możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez radców prawnych zatrudnionych w organach administracji. Wskutek pisemnego wystąpienia, rzecznik poinformował o podjęciu analizy zasadności skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie niezgodności z konstytucyjnymi standardami art. 2 pkt 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, ze względu na brak zdefiniowania w ww. ustawie pojęcia stanowiska równorzędne pod względem płacowym. Negatywnie również zaopiniowano projekt zmian w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów, dotyczącym ocen okresowych członków służby cywilnej, z uwagi na nieuwzględnienie w nim w sposób wyraźny brzmienia normy zawartej w art. 16 ust. 1 i 22 1 ustawy o radcach prawnych, wskazującej na uprawnienie rady okręgowej izby radców prawnych do kontroli i oceny wykonywania zawodu przez radcę prawnego i prawnika zagranicznego wpisanego na listę prawników zagranicznych. G.F. Spotkanie prezesa KRRP z ministrem infrastruktury i rozwoju regionalnego Dariusz Sałajewski, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, 27 lutego 2014 r. spotkał się z wicepremier Elżbietą Bieńkowską, ministrem infrastruktury i rozwoju regionalnego. Celem spotkania było poinformowanie pani premier o zamierzeniach samorządu radców prawnych dotyczących jego działań w sferze szeroko rozumianej edukacji prawnej, służących podnoszeniu kultury prawnej społeczeństwa i w konsekwencji eliminowaniu obszarów wykluczenia. Prezes KRRP przekazał pani premier informację o planowanych i i wstępnie przygotowywanych projektach samorządu, które mogłyby być realizowane przy wsparciu środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, edukacja, rozwój w latach Wcześniej o czym informowaliśmy o powyższych planach samorządu prezes KRRP rozmawiał z Krzysztofem Łaszkiewiczem, ministrem w Kancelarii Prezydenta RP, i Markiem Biernackim, ministrem sprawiedliwości. Wicepremier Elżbieta Bieńkowska, podobnie jak wcześniejsi rozmówcy, bardzo pozytywnie oceniła plany samorządu radców prawnych. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego jest instytucją desygnującą i zarządzającą Programu Operacyjnego Wiedza, edukacja, rozwój, zaś Ministerstwo Sprawiedliwości będzie jedną z instytucji pośredniczących w jego wdrażaniu. Przedstawiciele KRRP na 95-leciu litewskiej adwokatury W grudnia 2013 roku odbyły się obchody 95-lecia powstania litewskiej adwokatury, w których na zaproszenie dr. Leonasa Virginijusa Papirtisa, prezydenta Litewskiej Rady Adwokackiej, wzięli udział przedstawiciele Krajowej Rady Radców Prawnych: dr hab. Arkadiusz Bereza, wiceprezes KRRP, oraz mec. Jerzy Mosek, dziekan Rady OIRP w Gdańsku. W uroczystościach zorganizowanych przez litewską adwokaturę uczestniczyli przedstawiciele najwyższych władz Republiki Litewskiej, sądów, prokuratury i świata nauki oraz delegacje zagraniczne z Białorusi, Łotwy, Polski i Ukrainy. Od lewej: Arkadiusz Bereza, wiceprezes KRRP, adwokat Czesław Okińczyc, Leonas Virginijus Papirtis, prezydent litewskiej adwokatury, i Jerzy Mosek, dziekan Rady OIRP w Gdańsku. Fot. archiwum 6 Radca Prawny

7 Powered by lipiec, Misano, Włochy wdw.ducati.com Official Sponsor Developed with Skorzystaj z atrakcyjnego finansowania: kredyt absolutne 0% w opcji 50/50, a także inne tanie kredyty i leasing dostępne na miejscu! Nowy Ducati Monster 1200 Nowy Ducati Monster 1200 to największy motocykl z rodziny modeli Monster. Mocarny silnik V2 generuje 135 KM i 112 Nm dostępnych w szerokim zakresie obrotów. Poznaj go bliżej, sprawdź jego niesamowite możliwości i zapytaj dilera o atrakcyjne formy finansowania. Nasze salony: Bielsko Biała ul. Żywiecka 33, tel. (33) , Gdynia/Rumia ul. Grunwaldzka 69 tel. (58) , Kraków ul. Zakopiańska 72, tel. (12) , Łódź ul. Dąbrowskiego 207/225 tel. (42) ,Poznań ul. Milczańska 48, tel. (61) , Szczecin ul. Kurza 4, tel. (91) , Toruń ul. Szosa Chełmińska 214, tel. (56) , Warszawa ul. Łopuszańska 36, tel. (22) , Wrocław ul. Szczecińska 7, tel. (71)

8 KIRP Agnieszka Niewińska Najważniejszy egzamin Już 19 marca aplikanci radcowscy w całej Polsce podejdą do egzaminu zawodowego. Na wyniki poczekają miesiąc. Czy czeka ich uroczyste ślubowanie? W tym roku po raz pierwszy nie będą musieli rozwiązywać testu z wiedzy prawniczej. Kolejne zmiany w egzaminowaniu przyszłych radców prawnych wejdą w 2016 roku. Joanna Jabłczyńska, aktorka i piosenkarka, znana m.in. z serialu Na Wspólnej, ostatnie dni przed egzaminem zawodowym wykorzystuje na solidne powtórki materiału. Do nauki usiadła już w styczniu. Pozytywne zdanie egzaminu to najważniejszy punkt w jej planach na 2014 r. Joanna Jabłczyńska aplikację radcowską ukończyła już rok temu, ale za pierwszym razem nie udało jej się zdać egzaminu. Noga powinęła jej się na prawie gospodarczym. Czy w tym roku będzie łatwiej? Mam taką nadzieję. Ponieważ już podchodziłam do tego egzaminu, to wiem jak się przygotować. Mam zaznaczone notatki, które koniecznie muszę przejrzeć, i takie, do których mogę zajrzeć później mówi w rozmowie z Radcą Prawnym. Trzy dni i bez testu Egzaminy rozpoczną się w tym roku 19 marca i zakończą 21 marca. Inaczej niż w poprzednich latach, potrwają trzy, a nie cztery dni. W związku z uchwaloną w 2013 r. tak zwaną ustawą deregulacyjną nastąpiły zmiany w egzaminie zawodowym. Ustawa zniosła test z wiedzy prawniczej, który do tej pory był jednym z jego elementów. Część testowa egzaminu była stosunkowo mało przydatna w sprawdzeniu wiedzy podczas zawodowych egzaminów prawniczych tłumaczy konieczność zmian Milena Domachowska z Ministerstwa Sprawiedliwości. Zamiast testu pojawi się egzamin z etyki i wykonywania zawodu, ale dopiero w 2016 r. Wprowadzone zadania z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki niewątpliwie pozwolą na pełniejszą weryfikację przydatności kandydata do wykonywania zawodu radcy prawnego wyjaśnia M. Domachowska i dodaje, że wprowadzenie regulacji przejściowej w latach jest związane z koniecznością dostosowania programu szkolenia w ramach aplikacji radcowskiej do nowego zakresu egzaminu. W latach 2014 i 2015 egzamin będzie składał się z czterech części pisemnych: zadania z zakresu prawa karnego, polegającego na przygotowaniu aktu oskarżenia albo apelacji lub sporządzeniu opinii prawnej, i tak samo w kolejnych częściach z prawa cywilnego lub rodzinnego, prawa gospodarczego i prawa administracyjnego. Zmiany dotyczące egzaminu radcowskiego oceniam pozytywnie mówi Radcy Prawnemu mec. Anna Sobczak, wicedziekan do spraw aplikacji w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Aplikacja przygotowuje praktycznie do wykonywania zawodu. Lepsze zatem są egzaminy pisemne, podczas których zdający muszą przygotować pisma, niż test. Jestem przeciwniczką testów. Przy ich rozwiązywaniu zawsze występuje element szczęścia. Z tego rodzaju egzaminami studenci mają do czynienia na studiach prawniczych i myślę, że to w zupełności wystarczy. Egzamin zawodowy powinien natomiast obejmować praktyczne umiejętności. Zaznacza, że aplikanci są zadowoleni ze zmian. Cieszą się, bo i tak mają dużo pracy przy przygotowaniach. Zakres tematyczny na test był określony, ale i tak zawsze występował element zaskoczenia, trudno było przewidzieć, czego dokładnie się spodziewać. Będzie łatwiej? Czy można mówić o dwóch łatwiejszych latach dla zdających, skoro nie będą musieli podchodzić ani do testu, ani do egzaminu z etyki i wykonywania zawodu? Egzamin radcowski to ogromny wysiłek. Cały czas trzeba być w pełnym skupieniu, pracuje się w sporym stresie. To, że będzie krótszy o jeden dzień jest dużym plusem mówi Joanna Jabłczyńska. Ministerstwo Sprawiedliwości jest zdania, że o łatwiejszym zdawaniu nie będzie mowy. Nie wydaje się, aby likwidacja części testowej przyczyniła się w znaczący sposób do zwiększenia zdawalności egzaminu radcowskiego mówi M. Domachowska. Wyniki z części testowej egzaminu radcowskiego, przeprowadzonego w latach ubiegłych, wskazują bowiem, że tylko niewielu zdających nie zaliczyło tej części egzaminu. Pozytywny wynik z części testowej kształtował się na poziomie: 97,5 proc. w 2011 r., 91,2 proc. w 2012 r. i 98,7 proc. w 2013 roku. Etyka wyróżnik radcy Mec. Anna Sobczak chwali pomysł z wprowadzeniem egzaminu z etyki. Jest jak najbardziej potrzebny mówi Radcy Prawnemu. Wysokie standardy etyczne to wyróżnik naszego zawodu. Ważne, by aplikanci potrafili analizować sytuację z punktu widzenia etyki zawodowej. Dotąd była ona traktowana po macoszemu. Cieszy mnie, że teraz to się zmieni. Joanna Jabłczyńska ma nadzieję, że egzamin z etyki już nie będzie jej dotyczył. Mam nadzieję, że uda mi się zdać tym razem i nie będę musiała już podchodzić do egzaminu w 2016 r. śmieje się aktorka. Mec. A. Sobczak zwraca jednak uwagę, że etyka i zasady wykonywania zawodu bardzo aplikantów interesują. Prowadziłam z nimi ćwiczenia na ten temat i jestem bardzo pozytywnie zaskoczona. Aplikanci zadają ciekawe pytania i zwracają uwagę na istotne kwestie. 8 Radca Prawny

9

10 KIRP Krajowa Rada Radców Prawnych objęła patronatem konferencję organizowaną przez Komisję Prawa Konkurencji Union Internationale des Avocats, która odbędzie się w Warszawie marca. O prawie konkurencji w Warszawie Fot. archiwum Aleksander Stawicki, partner w kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr, radca prawny, który od maja 2013 r. pełni funkcję prezydenta Komisji Prawa Konkurencji w Union Internationale des Avocats. Panie mecenasie, czy może pan w kilku słowach przybliżyć polskim radcom prawnym Union Internationale des Avocats? UIA jest jedną z najstarszych organizacji zrzeszających prawników na świecie. Za- Prelegentami będą wiodący prawnicy specjalizujący się w prawie konkurencji, zarówno pracujący w kancelariach prawnych, jak i w działach prawnych przedsiębiorstw, m.in. z Austrii, Belgii, Czech, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Rosji, Szwecji, Turcji oraz Polski. Tym samym konferencja będzie unikalną okazją do wymiany doświadczeń ze specjalistami z wielu krajów świata. Podczas konferencji odbędą się cztery panele tematyczne. W pierwszym omówimy praktyczne sposoby zarządzania ryzykiem związanym z naruszeniem przepisów prawa konkurencji, w drugim rolę programów compliance w zarządzaniu tym ryzykiem, trzeci panel poświęcimy najnowszym trendom w prawie konkurencji, a czwarty będzie dotyczył strategii postępowania w przypadku ingerencji organów ochrony konkurencji i konsumentów. W konferencji oprócz przedstawicieli samorządu radcowskiego i adwokackiego wezmą udział m.in. r.pr. Aleksander Stawicki, prezydent Komisji Prawa Konkurencji UIA z kancelarii WKB Wierciński Kwieciński Baehr, przedstawiciele Union des Avocats, International League of Competition Law. łożona w 1927 roku, niedawno obchodziła 85. urodziny. Do tej organizacji należy ponad 2000 prawników pochodzących z ponad 120 krajów globu, jak również prawie 200 krajowych organizacji zrzeszających przedstawicieli naszego zawodu marca 2014 r. kierowana przeze mnie Komisja Prawa Konkurencji UIA zorganizuje w Warszawie seminarium pod tytułem Living with Competition Law Issues. Do uczestnictwa w tym wydarzeniu w charakterze prelegentów udało się nam zaprosić prawników specjalizujących się w prawie konkurencji z wielu krajów świata zarówno tych, którzy pracują w działach prawnych dużych przedsiębiorstw, jak i pracujących w kancelariach. Udział w seminarium będzie więc doskonałą okazją do spojrzenia na kluczowe problemy związane ze stosowaniem przepisów antytrustowych z wielu różnych, ciekawych perspektyw. W trakcie seminarium skupimy się m.in. na kwestiach związanych z szacowaniem ryzyka antymonopolowego w praktyce biznesowej, na kwestiach zapobiegania naruszeniom reguł konkurencji poprzez wdrażanie programów compliance oraz na zasadach zachowania w obliczu ingerencji organu ochrony konkurencji. W pierwszym panelu uczestnicy konferencji skupią się na ocenie ryzyka antymonopolowego i sposobie radzenia sobie z nim w praktyce. Jak podkreślają organizatorzy, prawo konkurencji rzadko bywa czarno-białe. W przeważającej liczbie sytuacji trudno przesądzić, czy dane zachowanie pozbawione jest ryzyka z punktu widzenia prawa konkurencji. Co więcej, nawet wtedy, gdy jesteśmy w stanie precyzyjnie zidentyfikować ryzyko, pozostaje pytanie jak ocenić zakres, w jakim ryzyko to powinno wpływać na ostateczną decyzję biznesową przedsiębiorcy. W czasie tego panelu doświadczeni prawnicy wewnętrzni, prawnicy zewnętrzni, a także przedstawiciele świata biznesu będą dyskutować o podejściu do problemu oceny ryzyka antymonopolowego i przeniesienia tej oceny na grunt podejmowanych decyzji biznesowych. W drugim panelu porozmawiamy o zarządzaniu ryzykiem prawnym w zakresie prawa konkurencji compliance. Organizatorzy zaznaczyli, iż przedsiębiorcy rozumieją znaczenie wprowadzania programów compliance. Jednakże w zakresie budowania kultury compliance nie obowiązuje zasada, że jeden rozmiar pasuje wszystkim. Do udziału w tym panelu zaprosiliśmy prawników wewnętrznych i zewnętrznych, a także przedstawicieli świata biznesu. Będą dyskutowali o wysiłkach, jakie muszą być podjęte, aby wprowadzenie programu compliance było naprawdę skuteczne. Wspólnie postaramy się także odpowiedzieć na ważne pytanie: czy compliance jest uniwersalnym narzędziem rozwiązywania problemów związanych z prawem konkurencji? Czy może raczej powinno się iść o krok dalej, a jeśli tak, to co jeszcze należy zrobić, aby wyeliminować albo przynajmniej ograniczyć ryzyko antymonopolowe? W pozostałych dwóch panelach skupimy się na prawie konkurencji. G.F. 10 Radca Prawny

11 KIRP Radca w telefonie Od listopada specjalnie dla członków samorządu radców prawnych wprowadzaliśmy innowacyjne rozwiązanie, niestosowane do tej pory w żadnym samorządzie prawniczym w Polsce. Miesięcznik Radca Prawny można już czytać za pomocą telefonów komórkowych, tabletów oraz na stronie www. Całkowicie za darmo, specjalnie i wyłącznie dla radców prawnych! Przypomnijmy, że miesięcznik w wersji elektronicznej jest dla zarejestrowanych użytkowników dostępny przynajmniej 2 tygodnie wcześniej niż wersja papierowa. A więc elektroniczny Radca będzie nie tylko bogatszy w stosunku do wydania papierowego (zdjęcia, galerie, wideo, pliki PDF), ale także będzie szybciej. A szybkość informacji jest kluczowa na dzisiejszym rynku prawniczym. Zgodzą się z tym Państwo? Od lutowego wydania mają Państwo jeszcze jedno ułatwienie. Otóż, niektórzy czytelnicy zgłaszali nam potrzebę wygodniejszego czytania tekstu. Trzy kolumny tekstu w papierze na jednej stronie ułatwiają czytanie artykułu, jednak nie zawsze jest to ułatwienie na malutkim ekranie smartfona lub małego tabletu. Zatem zareagowaliśmy błyskawicznie i od dziś można czytać prawie wszystkie teksty jako jedną kolumnę na ekranie. Wystarczy kliknąć błyskający niebieski obszar na tekście, jak na zdjęciu. Niebieskie prostokąty pokazują, że grupowe zdjęcie to tak naprawdę galeria zdjęć w internetowej wersji miesięcznika, a kliknąwszy na lead artykułu zobaczymy jego wersję tekstową, ułatwiającą czytanie na małych ekranach. Przypomnijmy także, że miesięcznik w wersji elektronicznej jest dostępny na komputerze przez przeglądarkę oraz na tabletach ipad oraz z systemem Android poprzez specjalną aplikację. Nadal żadne pismo na polskim rynku prawniczym nie ma takiego systemu dystrybucji treści! Samorząd radcowski nadal dzierży palmę pierwszeństwa. Jak skorzystać z tej oferty, bezpłatnej dla aplikantów radcowskich i radców prawnych? Wystarczy wejść na stronę i kliknąć w prawy górny róg ekranu w przycisk Więcej, aby zostać przeniesionym do formularza, w którym podają Państwo swoje imię, nazwisko oraz numer wpisu i OIRP. Po ok. 24 godzinach państwa konto zostanie aktywowane i od tego momentu będą mogli Państwo korzystać ze wszystkich funkcji oferowanych przez portal. Dzięki temu ci radcy, którzy zdecydują się na przejście na wersję elektroniczną, uzyskają dostęp do wiedzy nie tylko wcześniej od pozostałych, ale wiedza zawarta w miesięczniku będzie unikalna. Dzięki stworzeniu przez Krajową Radę Radców Prawnych wersji miesięcznika na tablety ipad oraz Android, a także wszystkie telefony z systemem IOS oraz Android, miesięcznik zostanie wzbogacony o materiały wideo, galerie zdjęć, nagrania audio, o animacje, których umieszczenie w papierowym miesięczniku jest niemożliwe. To wszystko przeznaczone jest dla członków samorządu radcowskiego. Promocja Radca Prawny 11

12 wywiad Rozmowa z Jarosławem Sobutką, przewodniczącym Wyższego Sądu Dyscyplinarnego KRRP Co widzi sąd? Fot. Jacek Barcz To już pana czwarta kadencja w radcowskim sądownictwie dyscyplinarnym i druga jako przewodniczącego. Aż prosi się o porównanie tego, co niegdyś z dniem dzisiejszym... Z jednej strony, czuję się spokojniejszy niż trzy lata wcześniej. Wtedy to była jedna wielka niewiadoma. Teraz już wiem, o co w tej pracy dokładnie chodzi, udało się pozbyć zaległości. Wydawałoby się więc, że nie ma już żadnych problemów. Ale właśnie... Z drugiej strony jest trudniej, bo przez minione trzy lata udało się osiągnąć jakiś przyzwoity poziom i teraz w moim przekonaniu trzeba pracować dwa razy intensywniej, żeby go utrzymać, a może jeszcze poprawić. Mówił pan przed kilku laty, iż kadencja sędziego sądu dyscyplinarnego powinna być dłuższa niż trzy lata, bo dopiero po jakimś czasie można poznać wszelkie niuanse tej funkcji. Jest pan przewodniczącym już drugą kadencję, więc pana postulat znalazł praktyczne potwierdzenie. Apelowałem do kolegów wybierających sędziów, by... dokonywali mądrych wyborów. I tak właśnie się stało. Ponad połowa sędziów już kiedyś orzekała w Wyższym Sądzie Dyscyplinarnym, niektórzy wrócili tu po przerwie. Innym skończyły się kadencje w sądach okręgowych i zasilili nasz sąd. Ich wiedza i doświadczenie oznaczają bardzo wymierne wzmocnienie merytoryczne WSD. Czuję, że o tym minusie drugiej kadencji mówił pan trochę z uśmiechem... Wówczas, w pierwszej kadencji, duży nacisk kładłem na to, aby wiele spraw przyspieszać, gdyż akta zbyt długo zalegały na biurkach. Przyspieszać, ale jednocześnie dbać o to, aby nie odbywało się to kosztem jakości. Dziś pracujemy spokojniej i z całą mocą dbamy o jakość naszych orzeczeń. Służą temu szkolenia. Świat się zmienia. Ludzie mają coraz większą skłonność do skarżenia się. Czy tę tendencję widać przez pryzmat Wyższego Sądu Dyscyplinarnego? My jesteśmy najwyższą instancją, więc dociera do nas część tego, czym zajmują się sądy dyscyplinarne pierwszej instancji. Do nas trafiają sprawy jako do instancji odwoławczej. Generalnie, można powiedzieć, że zaskarżalność wzrosła. Może nie w jakiś bardzo znaczący sposób, ale jednak. Pojawiła się natomiast nowa kategoria spraw, której jeszcze trzy lata temu nie było. Jest ona związana z wykonywaniem obowiązku szkoleniowego. Niestety, nie wszyscy radcy wypełniają ten obowiązek. W związku z tym trochę tych spraw trafia do nas. Co więcej, niektóre z nich będą jeszcze rozpoznawane przez Sąd Najwyższy, bowiem złożone zostały kasacje od orzeczeń WSD.? Niektórzy obwinieni uważają, że ich ten obowiązek nie dotyczy. Podkreślają, że kształcą się sami, są za pan brat z całą literaturą prawniczą i w ten sposób podnoszą swoje kwalifikacje. I nikt ich, jako dorosłych już osób, nie będzie zmuszał do szkoleń. Nie przyjmują do wiadomości, iż uchwała KRRP obowiązująca wszystkich wpisanych na listę radców prawnych wprowadziła obowiązek szkoleniowy i konieczność zebrania określonej liczby punktów. Jak duża jest to skala problemu? Do nas, czyli do drugiej instancji, trafiło ponad 40 takich spraw. To są sprawy wewnątrzsamorządowe. A te zewnętrzne? Skarżą się ludzie na radców? Katalog przewinień radców nie uległ w zasadzie zmianom i pozostaje podobny. Najpoważniejsze przewinienia, które do nas trafiają, dotyczą nierzetelności rozliczeń z klientami. To w tych sprawach orzekamy najcięższe kary, ale przeważnie równolegle z postępowaniem dyscyplinarnym toczą się wówczas także sprawy karne. Jest to, nieliczna na szczęście, grupa radców biznesmenów, w złym tego słowa znaczeniu, niemająca za grosz etyki zawodowej. W tej kadencji rozpoczął pan współpracę z Tomaszem Schefflerem, nowym Głównym Rzecznikiem Dyscyplinarnym... I współpracuje się nam doskonale, przekazujemy sobie na bieżąco akta, przyjęliśmy terminarz systematycznych spotkań, co pozwala na efektywne, odbiurokratyzowane działanie. Radcy prawni poszerzyli swe uprawnienia o sprawy karne. Co to oznacza dla WSD? To się okaże, ale patrząc z punktu widzenia kolegów, którzy zajmują się sądownictwem dyscyplinarnym w naszym samorządzie, z całą odpowiedzialnością można stwierdzić, iż są oni dobrze przygotowani do zajmowania się tego rodzaju sprawami w swojej praktyce radcowskiej. Znajomość przepisów procedury karnej przez radców sędziów dyscyplinarnych i rzeczników dyscyplinarnych jest często na bardzo wysokim poziomie, co znajduje odzwierciedlenie także w wyrokach Sądu Najwyższego, oddalających kasacje od orzeczeń wydanych przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny. Dziękuję za rozmowę. Krzysztof Mering 12 Radca Prawny

13 praktyka Wyższy Sąd Dyscyplinarny Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpatruje odwołania od orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych. W mijającej kadencji Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpoznał 309 spraw. Do r. wydano 214 orzeczeń oraz 53 postanowienia, i tak: a) w 2011 roku rozpoznano 81 spraw, wydano 68 orzeczeń, 13 postanowień, uchylono 20 orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych i sprawy te przekazano do ponownego rozpoznania, zaś w 2 sprawach postępowania umorzono, b) w 2012 roku rozpoznano 124 sprawy, wydano 97 orzeczeń oraz 27 postanowień; uchylono 31 orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych i sprawy te przekazano do ponownego rozpoznania, zaś w 10 sprawach postępowania umorzono, c) w 2013 roku, do 30 września 2013 r., rozpoznano 62 sprawy, wydano 49 orzeczeń oraz 13 postanowień; uchylono 20 orzeczeń okręgowych sądów dyscyplinarnych i sprawy te przekazano do ponownego rozpoznania, zaś w 2 sprawach postępowania umorzono; w terminie do 30 października 2013 r. już po sporządzeniu sprawozdania rozpoznano jeszcze 42 sprawy; łącznie więc, do 31 października 2013 r., Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpoznał 104 sprawy. Wyższy Sąd Dyscyplinarny, uznając obwinionego radcę prawnego za winnego zarzucanego przewinienia dyscyplinarnego, utrzymując w mocy lub zmieniając orzeczenie okręgowego sądu dyscyplinarnego, orzekł następujące kary: Uniewinnienie Obwinieni radcowie prawni zostali obciążeni kosztami postępowania przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym na rzecz Krajowej Izby Radców Prawnych w łącznej wysokości ,37 zł. Zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o radcach prawnych, Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpatruje, jako sąd pierwszej instancji, sprawy dyscyplinarne członków Krajowej Rady Radców Prawnych i rad okręgowych izb radców prawnych. Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpoznał 3 sprawy, na skutek wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, złożonych przez Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego. Czas trwania postępowania dyscyplinarnego przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym przedstawiał się w upływającej kadencji następująco: a) sprawy rozpoznane w terminie do 3 miesięcy: 54,0%, b) sprawy rozpoznane w terminie od 3 do 6 miesięcy: 43,0%, c) sprawy rozpoznane w terminie od 6 do 2013 (do 30.09) Upomnienie Nagana z ostrzeżeniem Kara pieniężna Zawieszenie prawa do wykonywania zawodu Pozbawienie prawa do wykonywania zawodu miesięcy: 3,0%, d) s p r a w y r o z p o z n a - ne w terminie powyżej 12 miesięcy: 0. Od orzeczeń wydanych przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w drugiej instancji przysługuje stronom, Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz Prezesowi Krajowej Rady Radców Prawnych prawo wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego (art. 622 ust. 1 ustawy o radcach prawnych). Złożone kasacje zostały rozpoznane przez Sąd Najwyższy w następujący sposób: 2011 rok: Kasacje przyjęte: 9 1) kasacje oddalone jako oczywiście bezzasadne: 4, 2) kasacje oddalone: 2, 3) orzeczenia uchylone i przekazane do ponownego rozpoznania: 1, 4) orzeczenia uchylone i umorzone postępowania: 3. W jednym z wyroków Sąd Najwyższy oddalił kasację jako oczywiście bezzasadną co do pkt. 1 orzeczenia oraz uchylił i umorzył postępowanie co do pkt rok: Kasacje przyjęte: 15 1) kasacje oddalone jako oczywiście bezzasadne: 5, 2) kasacje oddalone: 2, 3) kasacje pozostawione bez rozpoznania: 1, 4) orzeczenia uchylone i przekazane do ponownego rozpoznania: 6, 5) orzeczenia uchylone i uniewinniające obwinionego: rok (do 1 października): Kasacje przyjęte: 11 1) kasacje oddalone jako oczywiście bezzasadne: 5, 2) orzeczenia uchylone i przekazane do ponownego rozpoznania: 2, 3) orzeczenia uchylone i umorzone postępowania: 2, 4) dotychczas nierozpoznane: 2. Rys. vege Fotolia.com Radca Prawny 13

14 dla radców Tylko dla radców IDEA BANK bank dla radców prawnych 0 zł za prowadzenie rachunku 0 zł za przelewy 0 zł za korzystanie ze wszystkich bankomatów 0 zł za prowadzenie księgowości (KPiR) zintegrowanej z rachunkiem bankowym. zdefiniowane numery kont wszystkich sądów i urzędów skarbowych tel kontakt.radcy@ideabank.pl tel PKO TFI emerytury dla radców prawnych pełna optymalizacja podatkowa 0 opłat za przystąpienie do systemu 0 opłat za odstąpienie z udziału Wynegocjowal 14 Radca Prawny

15 dla radców LUX MED prywatna opieka zdrowotna dla radców prawnych kompleksowe badania stanu zdrowia w cenie pakietu dostęp do 1500 placówek w całym kraju wszystkie badania i wszyscy specjaliści bez karencji na wszystkie świadczenia krótkie terminy realizacji wizyt rezerwacja przez infolinię i internet Ubezpieczenia LUX MED i LLOYD'S obsługuje: iexpert.pl SA Hubert Sobczyński tel. kom radca@iexpert.pl Lloyds ubezpieczenia dla radców prawnych ochrona utraconych dochodów wysokie sumy ubezpieczenia (do 5 mln) ochrona od następstw nieszczęśliwych wypadków także dla aktywnych (sporty wysokiego ryzyka) opcja rodzinna iśmy dla Ciebie (KRRP) Radca Prawny 15

16 praktyka Jerzy Mosoń Gdy radca nie lubi flesza... Czy skazany jest na porażkę? Inspiracją do powstania tego materiału był szef Krajowej Rady Radców Prawnych, którego zachowanie podczas jednego ze spotkań redakcji czasopisma Radca Prawny mogło wydać się niektórym młodym adeptom prawa dość osobliwe, przy czym absolutnie nie mogło dziwić osób z większym doświadczeniem w zawodzie. Spokojnie, tu nie o sensację chodzi, a o zasady... Otóż, prezes Dariusz Sałajewski niedługo po wyborze na swą pierwszą kadencję pojawił się na spotkaniu kolegium redakcji naszego magazynu, wziął udział w dyskusji na temat aktualnej zawartości prasy branżowej tudzież zainteresowań i potrzeb radców. Rozmowa momentami była burzliwa, ale dla mnie najważniejsze było oświadczenie prezesa, by możliwie najrzadziej pisać o nim, a już wystrzegać się publikowania jego zdjęć, bo on jak zaznaczył niechętnie się promuje. Za dużo tego wszystkiego o mnie skwitował wypowiedź. Dla dobra sprawy musiałem jednak odstąpić od życzenia Dariusza Sałajewskiego, ale jestem pewny, że nie będzie miał nic przeciwko temu. Sprawa jest bowiem istotna dla całego środowiska, które od dawna dyskutuje o zakresie informowania o swojej działalności czy reklamie. Zaskakujące oświadczenie Wspomniałem, że postawa prezesa KRRP może wydać się osobliwa najmłodszym radcom, bo faktycznie to w tej grupie jest najwięcej zwolenników liberalizacji podejścia samorządu zawodowego do promowania usług prawnych, nie tylko wśród radców. Trzeba jednak oddać sprawiedliwość, że czynnikiem determinującym prezentowanie takich poglądów jest nie tylko fakt funkcjonowania od początku kariery w gospodarce rynkowej co istotnie, siłą rzeczy, dotyczy najmłodszych, ale też zasoby materialne pozwalające na inwestowanie w reklamę i coś, co można określić ogólnie mianem innego systemu wartości. Oczywisty jest fakt, że jeśli kogoś nie stać na promowanie się, nie będzie popierał liberalizacji przepisów dotyczących reklamowania się radców te i tak nie są aż tak restrykcyjne jak jeszcze 20 lat temu. Kto brzydzi się reklamą Jeśli chodzi o polskie środowisko radcowskie, nie zawsze chodzi jednak o brak funduszy, które mogłyby służyć reklamowaniu się. Po pierwsze, do wielu kancelarii nie dotarła jeszcze informacja, że mogą... informować o swojej działalności. W innych przypadkach z kolei prawnicy nie chcą poświęcać czasu na interpretację skomplikowanych przepisów prawnych dotyczących reklamy zawodu radcy prawnego, bo ryzyko popełnienia błędu, a co za tym idzie narażenia się na naganę Wyższego Sądu Dyscyplinarnego jest zbyt duże. Najważniejszym jednak powodem niechęci do promocji jest przeświadczenie, iż dobry radca prawny nie potrzebuje reklamy klienci znajdą go sami, Od początku 2008 roku, tj. obowiązywania nowego Kodeksu etyki radców prawnych, dopuszczalne jest informowanie o wykonywaniu zawodu radcy prawnego. Katalog technik i narzędzi marketingowych, które można zastosować, oraz zakres ich użycia określają szczegółowe regulacje. Wciąż jednak wielu radców z różnych przyczyn nie korzysta z udogodnień, co sprzyja powiększaniu się luki informacyjnej i może stanowić zagrożenie dla funkcjonowania na rynku wybitnych ekspertów. 16 Radca Prawny

17 wywiad a jeśli nie polecą go koledzy. Powód może być też absolutnie niemarketingowy: nasz świat, przepełniony wszelkiego rodzaju reklamami: billboardami, krzykliwymi komunikatami czy celebrytami kojarzonymi z nachalną promocją, budzi wśród wielu osób niesmak. Niektórzy radcowie nie chcą stać się częścią tego systemu. Luka informacyjna Koszty wynikające z tego, że część kancelarii w rywalizacji o klienta wykorzystuje dopuszczalne metody marketingowe, a inne nie, mogą być jednak nie do przeliczenia. Wskutek tych różnic powstaje na rynku luka informacyjna, której pierwszymi ofiarami są klienci szukający najlepszych w zawodzie radców prawnych. Tymczasem istnieje teraz duże prawdopodobieństwo, że w najlepszym razie trafią do dobrych specjalistów, tyle że koszt obsługi ich sprawy będzie powiększony o cenę reklamy. Ale nie o klientów tylko tu chodzi, choć oni też są ważni. Tracą, i będą tracić jeszcze więcej, radcowie prawni, którzy unikają mediów. Czy samorząd jest gotowy, by im pomóc? Pomysły poprawy sytuacji są, część z nich prezentujemy. Ukazujemy też ciekawe sposoby pozyskania klienta bez konieczności szerokiego informowania rynku o swojej działalności. Rys. Truffelpix Fotolia.com Bez reklamy Z radcą prawnym Kazimierzem Kolanderem z Bydgoszczy Czy faktycznie można obecnie dobrze funkcjonować na rynku bez reklamowania swej działalności czy robienia szumu wokół kancelarii? Z mojego doświadczenia wynika, że bez reklamy trudno obecnie wejść na rynek. Aby w ogóle znaleźć zatrudnienie w zawodzie radcy prawnego, trzeba przede wszystkim skorzystać z prywatnych kanałów. Jak można to osiągnąć, aby wszystko odbyło się w zgodzie z etyką? Należy wypracować nową formułę. Być może, przyszedł już czas na to, by Krajowa Rada Radców Prawnych lub okręgowe izby wyszukiwały godnych uwagi radców prawnych, którzy dają rękojmię należytego wykonywania zawodu. Można przedstawiać ich sylwetki w naszej prasie i to już będzie forma jakiejś reklamy. Zaznaczam, że nie wyobrażam sobie jednak takiej sytuacji, że ja, Kazimierz Kolander, prowadzę kancelarię radcy prawnego i jednocześnie reklamuję się w jakiejś lokalnej gazecie, obwieszczając, że na przykład: załatwiam wszystko profesjonalnie i co trzeba bądź gwarantuję dobre i skuteczne prowadzenie spraw to jest przecież podstawowym obowiązkiem nas wszystkich, wykonujących ten zawód. Jak w praktyce powinno wyglądać owo przedstawianie sylwetek radców prawnych? Wystarczyłoby zaprezentowanie ich dorobku zawodowego i zainteresowań w określonych dziedzinach prawa. Nie byłaby to typowa reklama, a jedynie zaprezentowanie informacji pomagającej potencjalnym klientom dokonać według potrzeby optymalnego wyboru. Obecnie mamy na rynku dużo chaosu i nieładu, dlatego, jeśli człowiek własnymi siłami nie stara się zdobyć klienta i nie ma szczęścia, to niewiele zdziała. Obserwuję poczynania moich kolegów i widzę, że bez wykorzystania znajomości bądź powiązań rodzinnych nie poradziliby sobie ze zdobywaniem klientów i miejsc pracy. rozmawia Jerzy Mosoń Pomysł prezentowania sylwetek radców prawnych wydaje się bardzo dobry, ma jednak jedną wadę otóż, młodzi radcowie prawni nie poszczycą się choćby najmniejszym dorobkiem. Celowo pominąłem osoby dopiero wchodzące na rynek usług prawnych. Istotnie, tym osobom szczególnie trudno jest zaistnieć u progu kariery. Ale o nich też można byłoby pisać na stronach. Obok sylwetki takiego młodego radcy prawnego mogłoby się pojawić parę zdań o tym, że wchodzi do zawodu, że jego celem jest obsługa spraw z takiego czy innego obszaru, coś na temat zdobytych kompetencji lub szkoleń, choćby tylko w obszarze dotychczasowej edukacji czy praktyk. Już nawet niedługi opis byłby dla takiego radcy dobrą reklamą. Czy wciąż można liczyć na to, że jeden radca, tak jak zdarzało się niegdyś, poleci usługi innego radcy prawnego, który jest jego znajomym i sprawdzonym fachowcem? Tak, to wciąż funkcjonuje. Ja mam na przykład znajomą, specjalistkę w zakresie prawa pracy, mam do niej pełne zaufanie, zważywszy na jej dotychczasową karierę. Dlatego, gdy otrzymuję ofertę poprowadzenia sprawy, której nie mogę się podjąć, bo jestem zbyt obłożony pracą, to polecam właśnie ją. Podaję kontakt z zaznaczeniem powołania się na moje nazwisko to wystarczy. Podam inny przykład: jeszcze do września zeszłego roku prowadziłem kancelarię radcy prawnego z moim kolegą ze studiów. Obaj pracujemy w zawodzie od początku lat 80. ub.w., znam jego specjalizacje, pamiętam, gdzie pracował i wiem, komu i do jakich spraw mogę go polecić, co oczywiście czynię. Niestety, prawdą jest jednocześnie, że na ryku można zaobserwować gonitwę za klientem i wzajemne wyrywanie ofert. Wróćmy jednak do tych młodych ludzi, których przecież trudno po- Radca Prawny 17

18 wywiad lecić, bo brak im doświadczenia, tymczasem szkoły wyższe produkują ich co nie miara. Co z nimi? Tym ludziom szalenie trudno jest wejść na rynek, znaleźć stałą klientelę i zapewnić stabilizację życiową. Najtrudniej tym, którzy nie mają prawników w rodzinie bo przecież w wielu przypadkach jest tak, że ojcem młodego prawnika jest radca prawny czy adwokat, ale nie zawsze. W przypadku, gdy ktoś nie pochodzi z prawniczej rodziny nie ma prostej recepty. Z pewnością jednak to sam zainteresowany powinien zabiegać o pracę lub otworzyć kancelarię w budynku, przy którego wejściu wywiesi tablicę informacyjną świadczącą o jego działalności nikt mu tego przecież nie zabrania. Są też znajomi, rodzina, przyjaciele, mający kontakty w różnych grupach. A jak pomóc tym, którzy już coś osiągnęli, są znakomici, ale mało kto o nich wie? Chciałbym bardzo, aby wprowadzono do naszych książeczek radcy prawnego informacje o specjalizacjach. Specjalizacja kształtuje się bowiem w zależności od zainteresowań i miejsca pracy, świadczy o kompetencjach. Na przykład: jeśli pracuję w firmie budowlanej, to zajmuję się prawem budowlanym, jeśli w PKS-ie, to więcej uwagi poświęcam przepisom związanym z tą branżą. Ja na początku lat 90. ub.w. zacząłem pracować w samorządach od tego momentu pracuję ciągle na umowę o pracę. Wyspecjalizowałem się głównie dzięki temu w wielu zagadnieniach związanych z administracją samorządową. Przyznam, że z czasem stanowiska radcy prawnego niekiedy zrobiły się u nas posadami politycznymi, czyli za nowym wójtem, burmistrzem, prezydentem idzie nowa ekipa specjalistów. Ale na to nic nie można poradzić, można jedynie liczyć na uczciwość nowego przełożonego. W jaki sposób na popularyzację usług radcy prawnego może wpłynąć jego zaangażowanie w samorządzie zawodowym? Przyznam szczerze, że ja nigdy nie zaangażowałem się w taką działalność. Społecznie od wielu lat pracuję w Polskim Towarzystwie Zwalczania Chorób Alergicznych oddział bydgoski. Na więcej brakowało mi zawsze Wiem, jak trudno przebić się do zawodu. Mając jednak świadomość potrzeb, nie można zapominać o tym, że każda forma promocji powinna mieć cywilizowany charakter. czasu: zwyciężała rodzina, praca i chęć relaksu, choćby od czasu do czasu. Na pewno jednak pewne nazwiska, które pojawiają się w samorządzie zawodowym czy biorące udział w akcjach społecznych, mogą liczyć na większą rozpoznawalność niż osoby niepodejmujące takich wyzwań, zwłaszcza in pro publico bono. Zaznaczył pan bardzo mocno, że nie wyobraża pan sobie reklamy swej działalności w lokalnej prasie skąd wzięło się takie twarde stanowisko? To nie jest tak, że nie rozumiem problemów radców prawnych czy reprezentantów innych zawodów prawniczych w znalezieniu klienteli. Sam mam córkę asesora notarialnego i wiem, jak jej trudno przebić się do zawodu. Mając jednak świadomość potrzeb, nie można zapominać o tym, że każda forma promocji powinna mieć cywilizowany charakter. Ja mam swoją sprawę o zachowek, prowadzi ją dla mnie aplikant radcowski, doktorant i robi to dobrze. Jestem z niego bardzo zadowolony. Jeśli sprawa zakończy się dla mnie pozytywnie, zawsze będę o nim pamiętał i kierował do niego klientów. W środowisku prawniczym sporo mówi się, że jakkolwiek kodeksy etyki radcy prawnego i adwokata nie odnoszą się przychylnie do reklamowania ich działalności zawodowej, jednak bardziej liberalne stanowisko w tym zakresie ma samorząd radcowski. Mimo to niewielu radców korzysta z dopuszczalnych form informowania o swojej działalności. Przyznam szczerze, że ja sam nigdy nie interesowałem się tym, czy już w czasach gospodarki rynkowej otrzymaliśmy większe uprawnienia w tym zakresie czy nie. Odkąd pamiętam ja i moi koledzy z roku 1979 r. mieliśmy wbite do głów, że reklamować się nie wolno i traktowaliśmy reklamę w każdej formie jako coś niedozwolonego. Jeżeli jednak obowiązujące przepisy pozwalają w tym zakresie na więcej, to jestem przekonany, że wiele osób o tym nie wie, a być może chciałoby się dowiedzieć. Należy zatem rozpowszechnić tę wiedzę. Promocja nie może przesłaniać merytoryki Jacek Świeca, partner zarządzający w Kancelarii Prawnej Jacek Świeca i Wspólnicy Fot. archiwum Radca prawny nie może się reklamować, może jedynie informować o zakresie swoich usług. Informacja ta może być jednak rozumiana bardzo szeroko począwszy od specjalizacji, poprzez sukcesy, zakończywszy na informowaniu o wszystkich dodatkowych aktywnościach. Najważniejsza jest promocja, a tę można prowa- dzić bez ograniczeń. Formami są artykuły prasowe, wystąpienia telewizyjne i inne wypowiedzi medialne, działalność pro publico bono, partnerstwo w stosunku do ważnych naukowych, biznesowych i innych wydarzeń. Promocja nie może, oczywiście, nigdy przesłaniać merytoryki, a zatem to faktyczna wiedza i doświadczenie są najważniejsze. Radca prawny z doskonałą, wyrobioną przez lata pracy znajomością tematu, nigdy nie powinien mieć problemu z klientami. I nie będzie miał, nawet bez najmniejszej promocji w mediach i innych miejscach, o ile zadziała marketing szeptany, jedyna forma akceptowalna przez wielu prawników starszej daty. Nie doradzałbym jednak starszym kolegom zamykania się w kancelariach. Po pierwsze, nie mają wtedy najmniejszych szans na budowanie swojej marki. Tę bowiem można zbudować tylko poprzez aktywną promocję, marketing, PR i inne instrumenty. Po drugie, w coraz szybszym i coraz bardziej globalnym świecie,w którym rządzi internet, telewizja i nowe technologie, opinia publiczna może, nawet bez złej woli, nie zauważyć prawdziwego skarbu, jakim jest starszy, doświadczony radca prawny. 18 Radca Prawny

19 wywiad Rozmowa z Włodzimierzem Chróścikiem, dziekanem Rady OIRP w Warszawie Panie dziekanie, jest to pierwszy patronat głowy państwa w samorządzie radców prawnych. Skąd pomysł na tego typu projekt? Samorząd radcowski reprezentuje największy w kraju prawniczy zawód zaufania publicznego. Nakłada to na nas obowiązek czynnego uczestnictwa w ważnych dla Rzeczypospolitej obszarach, w tym także natury politycznej. Nie możemy uciekać od tej problematyki, gdyż tylko w ten sposób jesteśmy w stanie pokazać, że radcy prawni i tym samym nasz samorząd są aktywnymi uczestnikami życia społecznego. Jednak najważniejszym czynnikiem, który przesądził o powstaniu projektu, był zwykły ludzki odruch solidarności ze znaczną częścią ukraińskiego społeczeństwa, które w jednoznaczny sposób okazywało swoje proeuropejskie aspiracje. Aspiracje, które są przy tym brutalnie tłumione przez miejscowe władze. Fot. Jacek Barcz Historyczny To legło u podstaw projektu. Jak udało się panu zaangażować prezydenta we wsparcie tego projektu? Jak doskonale wiemy, prezydent jest niezwykle mocno zaangażowany w budowanie polskiej polityki wschodniej. Szczególnie tej związanej z Ukrainą. Kiedy w grudniu ubiegłego roku zaczęliśmy, wtedy jeszcze bez rozgłosu, prowadzić nasz projekt wsparcia prawnego obywateli Ukrainy, dostałem sygnał z Kancelarii Prezydenta, świadczący o zainteresowaniu głowy państwa naszą akcją. Tego typu bodziec ogromnie nas zmobilizował przede wszystkim pokazując nam, że to, co robimy, ma również istotne znaczenie dla najważniejszych instytucji polskiego państwa. To nobilituje... Każde wparcie prezydenta dla samorządu jest oczywistą nobilitacją. Przede wszystkim jednak patronat dało nam to bardzo silny asumpt do dalszej pracy i rozwijania naszego pomysłu. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisław Komorowski, objął honorowym patronatem program prawnego wsparcia obywateli Ukrainy, realizowany przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Warszawie. W piśmie do Włodzimierza Chróścika, dziekana Rady OIRP w Warszawie, Sławomir Rybicki, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP, napisał: Mam przyjemność poinformować Pana Dziekana, że Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przychylił się do Państwa prośby i przyjął zaproszenie do objęcia honorowego patronatu nad tym ważnym projektem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie. Do tej pory w zasadzie w tego typu sprawy angażowali się tylko adwokaci... To prawda. Teraz jednak udało się Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie, ale przecież dzięki temu również całemu radcowskiemu środowisku, przełamać pewne tabu związane z prawami człowieka. Tematyka ta była bowiem do tej pory dziwnym trafem zastrzeżona dla adwokatów. Silny impuls w postaci patronatu prezydenta bez wątpienia podziała tu inspirująco. Zawód radcy prawnego i samorząd, który reprezentujemy, zmieniają się na naszych oczach. Wchodzimy w nowe obszary aktywności. Jestem zdania, że archaiczny podział na kwestie, którymi zajmował się do tej pory jedynie samorząd adwokacki, i na przynależne tylko nam odchodzi w niepamięć. Dziś jesteśmy już w zupełnie innym miejscu niż jeszcze kilka lat temu. Mamy ogromny potencjał, który, w mojej ocenie, jest nawet silniejszy niż reprezentowany przez adwokacki samorząd. Potencjał, który z pożytkiem powinniśmy wykorzystywać także w celu wsparcia oficjalnej polityki zagranicznej naszego kraju. Stąd nasza inicjatywa pomocy prawnej dla obywateli Ukrainy. Jak akcja wygląda w praktyce? Warszawscy radcy prawni przyjmują obywateli Ukrainy w naszym biurze przy placu Konstytucji w Warszawie. Budujemy specjalną stronę internetową, przeznaczoną dla obywateli Ukrainy. Udzielamy porad prawnych związanych przede wszystkim z kwestiami uchodźstwa, prawa pracy i pobytu tolerowanego. Należy przy tym zaznaczyć, że nie prowadzimy spraw biznesowych i nie reprezentujemy Ukraińców w sprawach o przestępstwa. Tu chodzi o kwestie związane głównie z napiętą sytuacją polityczną w tym kraju i pomocą profesjonalnych prawników osobom, które w jej wyniku czują się zagrożone ze strony tamtejszych władz. Nawiązaliśmy współpracę z Urzędem ds. Cudzoziemców, który udziela nam wszechstronnego, merytorycznego wsparcia. Planujemy również zaprosić do współpracy organizacje pozarządowe i pozostałe izby radcowskie. Rozumiem, że w pana zamyśle akcja zapoczątkowana w izbie warszawskiej powinna wyjść poza nią? Byłoby wspaniale, gdyby do współpracy udało się zaangażować nasze koleżanki i kolegów również z pozostałych okręgowych izb radców prawnych. Do tej pory konkretne deklaracje wsparcia dla programu przyszły ze strony izb: gdańskiej, kieleckiej, łódzkiej, olsztyńskiej i poznańskiej. Bardzo liczę na aktywność pozostałych izb. Jest to również wspaniała okazja do współpracy z najważniejszymi instytucjami polskiego państwa. Na tym tle zdobywamy również cenne doświadczenie dla całego naszego samorządu. Dziękuję za rozmowę. Bartosz Kopania Radca Prawny 19

20 praktyka Grażyna J. Leśniak choć dopiero w 2015 r. administracja podatkowa oficjalnie ma zacząć wypełniać za podatników roczne zeznania PIT, to Ministerstwo Finansów już przy okazji tegorocznych rozliczeń nakazuje urzędnikom wypełnianie deklaracji za podatników. I to jeszcze gdzie w centrach handlowych. Fiskus stawia na telewizję i internet Promocja, promocja i raz jeszcze promocja... elektronicznych rozliczeń PIT to cel kampanii informacyjno-wspierającej Szybki PIT Dotarliśmy do jej założeń, które zatwierdził Jacek Kapica, wiceminister finansów, nadzorujący administrację podatkową i zarazem szef Służby Celnej, a zaakceptowała Izabela Leszczyna, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, poseł PO. Dwunastostronicowy dokument plus sześć jego załączników od kilku tygodni podgrzewają emocje wśród urzędników administracji podatkowej. Z uporem szukają podstawy prawnej dla działań, których w myśl wytycznych ministerstwa mają się podjąć w najbliższych tygodniach. Obce chwalicie, swego nie znacie Dokument szczegółowo rozpisuje zadania w tej kampanii, od biura ministra poczynając, przez departamenty: Administracji Podatkowej, Podatków Dochodowych i Informatyki Ministerstwa Finansów, na izbach i urzędach skarbowych kończąc, nie wyłączając przy tym Krajowej Informacji Podatkowej. Cel jest ambitny: rozpowszechnić w społeczeństwie rozliczenia przez internet. Zadanie tylko z pozoru jest łatwe. Bo jak twierdzi na wstępie dokumentu Ministerstwo Finansów, powołując się na badanie ankietowe przeprowadzone na reprezentatywnej grupie 1000 osób wprawdzie ponad 70 proc. uczestników badania wiedziało już o możliwości elektronicznego rozliczenia PIT, ale aż 58 proc. z nich nie skorzystało z tej formy rozliczeń w 2013 r. Konieczne zatem jest podejmowanie działań skupiających się przede wszystkim na przekonaniu tych osób do tej formy rozliczenia podkreśla MF. Jak zamierza to zrobić? Przede wszystkim przez zachęcenie do tej formy rozliczenia... pracowników administracji podatkowej. MF zaleca szerokie upowszechnianie tej możliwości wśród pracowników izb i urzędów skarbowych. Jak twierdzi ministerstwo, podstawowym przekazem w tej sytuacji powinna być informacja o tym, że pracownicy administracji podatkowej mają być przykładem dla reszty społeczeństwa i efektywnie wykorzystywać proponowane przez siebie narzędzia. Kampania adresowana jest do czterech grup podatników. Pierwszą stanowią podatnicy osoby indywidualne, ryczałtowcy i przedsiębiorcy. Drugą grupą są płatnicy/pracodawcy, i to zarówno administracji publicznej, jak i sektora prywatnego. Trzecią są doradcy podatkowi, biura księgowe oraz biura rachunkowe i wreszcie czwarta grupa docelowa to liderzy opinii publicznej. Bezpośrednio i przez media Jak zatem w założeniach MF ma wyglądać kampania? Do działań skierowanych bezpośrednio do podatników resort finansów zalicza dzień otwarty w urzędach skarbowych, który zaplanowano na 5 kwietnia 2014 r., a także wydłużone godziny pracy urzędów skarbowych (28, 29 i 30 kwietnia 2014 r.), dyżury telefoniczne w ministerstwie, izbach i urzędach skarbowych oraz w biurach Krajowej Informacji Podatkowej (w okresie od stycznia do kwietnia). Do podatników przemawiać mają też plakaty promujące elektroniczne rozliczenia, broszury informacyjne oraz listy ministra finansów. Ten ostatni ma je pisać do przedsiębiorców/organizacji przedsiębiorców, promując elektroniczne rozliczenia płatników oraz do organów administracji publicznej i innych służb, czyli innych ministerstw i jedno- 20 Radca Prawny