PROPAGOWANIE LITERATURY I KULTURY POLSKIEJ NA ZAJĘCIACH JĘZYKA NIEMIECKIEGO

Transkrypt

1 VIII Konferencja Naukowo-Dydaktyczna Ustroń/Gliwice 2015 Magdalena ŻYŁKO-GROELE PROPAGOWANIE LITERATURY I KULTURY POLSKIEJ NA ZAJĘCIACH JĘZYKA NIEMIECKIEGO Część I. Jan Brzechwa. Komentarz do przekładów wierszy "Samochwała" i "Leń" Jana Brzechwy na język niemiecki. Środowiska multikulturowe to dziś codzienność: w pracy, w szkole, na osiedlu, uczelni, w supermarkecie spotykamy ludzi różnych narodowości i w wielu sytuacjach musimy z nimi współistnieć lub współpracować. Musimy "znaleźć wspólny język" i nie chodzi tu tylko o tę samą "mowę", czyli akcje i reakcje językowe, lecz także o zachowania zrozumiałe i akceptowane przez obie strony. Dlatego wiedza o kulturze narodów języka przez nas nauczanego - zarówno tej wysokiej, t.j. o literaturze, sztuce, muzyce, historii jak i o tej codziennej kulturze bycia stała się intergralną częścią programów nauczania języków obcych. Chodzi w niej o to, by znaleźć wspólne cechy kultur i pozwolić istnieć cechom nowym, które łączą ludzi pochodzących z różnych kultur. Znajomość własnej kultury ma przy tym takie samo znaczenie jak wiedza o kulturze kraju / krajów języka, którego nauczamy. Kultura to nasza tożsamość narodowa. Zajęcia języków obcych dają możliwość poznania obcej kultury i porównania jej z własną.1) Trzeba więc mieć odpowiedni zasób wiedzy, by móc określić swoją tożsamość kulturową. Wychodzą temu na przeciw autorzy Podstawy Programowej Nauczania Języków Obcych w Szkołach Ponadgimnazjalnych, wprowadzając obowiązek propagowania i wpajania wiedzy o polskiej literaturze i kulturze także na zajęciach języków obcych. W autorskim projekcie dydaktycznym "Nauczanie języka niemieckiego z elementami wiedzy o kulturze i muzyce", prowadzonym przez dr Magdalenę Żyłko-Groele od 1985 roku, literatura, kultura i muzyka polska stanowią ważną część. Projekt ten ma na celu opracowywanie i stosowanie skutecznych sposobów przekazywania wiedzy o kulturze, literaturze i muzyce na zajęciach języka niemieckiego. I, choć priorytetowo traktowana jest tu kultura krajów niemieckojęzycznych, projekt rozpowszechnia wiedzę o kulturze innych krajów Europy i świata. Dzieje się tak dlatego, że nie sposób odizolować zjawisk kultury od wpływów zewnętrznych: dziejów historii, wydarzeń politycznych i ekonomicznych, od wpływów kulturowych emigrantów i ludności osiedlającej się na danym terenie. Wydarzenia polityczne, historyczne, ekonomiczne, rocznice, przyznane nagrody a także imprezy kulturalne czy sportowe są okazją do mówienia o utworach literackich, muzycznych w nauczanym przez nas języku. Istotne znaczenie mają więc w projekcie bieżące wydarzenia na świecie, ponieważ to one są okazją do podjęcia danego tematu z dziedziny kultury. Aby w tym zróżnicowanym świecie pozostać sobą, trzeba mieć wiedzę o historii naszego kraju i kulturowym dorobku jego narodu i umieć ją przekazać w języku obcym. Polską literaturę można cytować w przekładach; ten właśnie sposób wykorzystam, by zaproponować dwa znane wszystkim wiersze Jana Brzechwy w przekładzie na język niemiecki. Propagowanie wierszy polskich w języku niemieckim może zainteresować obcokrajowców naszą literaturą, a uczącym się języka niemieckiego da szansę prezentacji polskich wierszy w języku, którego się uczą.

2 2 M. Żyłko-Groele Przekłady wierszy Jana Brzechwy są moim przyczynkiem do propagowania kultury polskiej w ramach mojego autorskiego projektu. Planuję dalsze przekłady wierszy polskich poetów na język niemiecki.

3 Propagowanie literatury i kultury polskiej na zajęciach języka niemieckiego J. Brzechwa Samochwała M. Żyłko-Groele Der Aufschneider (2013) Steht ein Aufschneider im Saal redet ständig Prahlereien: bin begabt, ja gar genial, meine Kleider die sind geil, mein Gesicht vor Frische strahlt, was ich sage, ist gesagt, jede Antwort ist bon ton, singe besser als jeder Bariton, schwimme super in dem pool, Fliegen fangen kann ich cool, ich weiss, wo die Weichsel fliesst, bin klug, bin schlank, bin fit, süß, voller Reiz, und Zier und noch mehr, das sag' ich dir: meine Familie ist der Hammer: alle sind Rotterdammer, mein Vater - gross und wohlgenährt, meine Mutter - korpulent, meine Schwester - die ist kleiner und ich bin der Aufschneider.

4 4 M. Żyłko-Groele J.Brzechwa Leń Magdalena Żyłko-Groele Der Faulpelz (2013) Das ist doch wohl ein Witz? Wie? Was heisst, ich tue nichts? Und wer ist es, der auf dem Sofa liegt und ständig auf die Wände blickt? Ich hab' auch mein Frühstück gegessen Das darf man doch nicht vergessen. Und am Kopf hab ich mich gekratzt und bin vor Lachen fast geplatzt. Hab' heut verloren einen Schuh Das kostet doch alles Müh! Jetzt macht mal halblang! Zählt das denn nichts, dass ich getrunken hab' meine Milch, meine Ohren wusch und mein Gesicht! Dann hab' ich einen Knopf abgerissen und mich in die Zunge gebissen. Ich war auch beim Haarschneiden, denn das liess sich nicht vermeiden. Die Schule liess er heute sausen er hatte keinen Bock und blieb zu Hause. Bei Hausaufgaben macht er schlapp: dafür ist die Zeit zu knapp. Die Schuhe hat er nicht geputzt: er hatte dazu keine Lust. "Guten Tag" sagen - das geht kaum: das strengt ihn zu sehr an. Dem Hund zu trinken geben? Da müßte er die Schüssel heben! Den Vogel füttern... nee! dazu hat die Zeit gefehlt. Das Abendessen hat er vergessen. Sollte schlafen, als es war spät ist aber vorher eingepennt. Im Traum sah er wie er schuftet und schafft und ist vor Müdigkeit erwacht.

5 Propagowanie literatury i kultury polskiej na zajęciach języka niemieckiego 1) Rapacka S., 2009, Kształcenie kompetencji interkulturowej uczestników procesu dydaktycznego poprzez rozwój komunikacji językowej, Materiały Konferencji "Języki obce w kontekście współczesnych wyzwań i perspektyw", Ustroń, 2009