SYSTEM ZARZĄDZANIA TREŚCIĄ JAKO SPOSÓB NA WŁASNE WWW. Krystian Gembala, Tomasz Piesiur

Transkrypt

1 SYSTEM ZARZĄDZANIA TREŚCIĄ JAKO SPOSÓB NA WŁASNE WWW. Krystian Gembala, Tomasz Piesiur Streszczenie Celem artykułu jest wskazanie sposobu tworzenia witryny internetowej za pomocą systemu zarządzania treścią. Ukazano możliwości jakie daje to rozwiązanie, osobą nie będącym specjalistami w dziedzinie tworzenia stron internetowych a zarazem chętnym przygotować nowatorski, ciekawy serwis internetowy. Jako przykład wykorzystano oprogramowanie CMS-owe Joomla. Podstawowe informacje o systemach CMS. Internet jest dziś jednym z najpopularniejszych mediów. Wielu użytkowników codziennie przeszukuje witryny w poszukiwaniu informacji z całego świata, zgodnie z własnymi zainteresowaniami. Jednym z najważniejszych aspektów wpływających na popularność strony internetowej jest jej aktualność w stosunku do treści publikowanych materiałów. Każdy chciałby aby jego witryna przyciągała wzrok, wzbudzała zachwyt a co za tym idzie była nowatorska i konkurencyjna. Z drugiej jednak strony wymaga to od potencjalnego prowadzącego ciągłych, czasochłonnych aktualizacji, koordynacji i kontroli treści umieszczanych w serwisie. W tej sytuacji pojawia się zapotrzebowanie na oprogramowanie, które z jednej strony jest proste w użyciu nawet dla początkującego webmastera, z

2 drugiej zaś gwarantowałoby oddzielenie zawartości informacyjnej serwisu od jego wyglądu. Takie rozwiązanie stanowią systemy zarządzania treścią CMS-y. [WIKI06] Historia związana z powstaniem pierwszych systemów CMS to pierwsza połowa lat 90 XX wieku. Pierwsze rozwiązania systemowe zaproponowała amerykańska firma CNET w 1995 roku. W późniejszym czasie CNET wydzielił zewnętrzną firmę Vignette, która zajęła się komercyjną produkcją systemu klasy CMS. System zarządzania treścią -Content Management System (CMS) jest to jedna lub zestaw aplikacji internetowych pozwalających na łatwe utworzenie oraz późniejszą aktualizację i rozbudowę serwisu WWW przez redakcyjny personel nietechniczny. Kształtowanie treści i sposobu ich prezentacji w serwisie zarządzanym poprzez CMS odbywa się za pomocą prostych w obsłudze interfejsów użytkownika, zazwyczaj w postaci stron WWW zawierających rozbudowane formularze i moduły. Podstawowym zadaniem platform CMS jest oddzielenie treści zawartości informacyjnej serwisu od wyglądu, sposobu jej prezentacji. Po wprowadzeniu nowych informacji przez uprawnionego redaktora system przenosi je do bazy danych, jednocześnie wypełniając nimi odpowiednie miejsca na stronach WWW. Wykorzystanie szablonów stron sprawia, że zmiana koncepcji graficznej całego serwisu sprowadza się do przygotowania i zamiany szablonu, przy czym system nie powinien narzucać żadnych ograniczeń kompozycyjnych. Dzięki takiemu podejściu proces publikacji w Internecie staje się prosty - specjaliści mogą skoncentrować się na swojej pracy i korzystać ze swoich ulubionych aplikacji użytkowych np. edytorów tekstu. Każda strona WWW generowana jest dynamicznie,

3 w oparciu o szablony i zawartość baz danych co oznacza w tym przypadku zawsze aktualne informacje w serwisie. Systemy zarządzania treścią zazwyczaj oparte są na bazach danych oraz na językach skryptowych lub specjalistycznym oprogramowaniu po stronie serwera. Większość systemów CMS jest napisanych w języku dynamicznym typu ASP, Python, PHP, itp. Rodzaje systemów klasy CMS W skład CMS-ów wchodzą produkty mające wspólne korzenie i nazwę, ale w znacznym stopniu różniące się funkcjonalnością. Do cech tego typu oprogramowania zaliczamy: założenie i uruchomienie serwisu WWW w kilka minut, możliwość dodawania zawartości i zarządzania serwisem bez informatyka, obsługę bez znajomości jakiegokolwiek języka programowania (html, xhtml, css, php), dzięki edytorą WYSWIG (What You See is What You Get -co widzisz, to masz), zarządzanie zawartością witryny z poziomu przeglądarki, nie ograniczone możliwości co do częstości i wielkości przeprowadzanych aktualizacji, możliwość zainstalowania wielu różnych modułów: fora dyskusyjne, newslettery, galerie, księgi gości, katalogi stron, downloady, FAQ, możliwość stworzenie serwisu w kilku wersjach językowych na jednym cms-ie,

4 bezpieczeństwo poprzez mechanizm autoryzacji, czyli nadawania użytkownikom jak i operatorom tylko takich uprawnień na które pozwolimy, zapewnienie serwisowi eleganckiego niepowtarzalnego wyglądu, niższe koszty utrzymania serwisu, prowadzenie stałego dialogu z użytkownikami, np. klientami [Cont06] W zależności od tego co jest przedmiotem treści, można wyróżnić następujące rodzaje systemów CMS: W-CMS (Web Content Management System), system poświecony zarządzaniu treścią witryny internetowej, T-CMS (Transactional Content Management System), system który ułatwia przeprowadzania tranzakcji w środowisku komercyjnym, I-CMS (Integrated Content Management System), zintegrowany system mający na celu ułatwienie współpracy pomiędzy użytkownikami np. przez obieg dokumentów, P-CMS (Publication Content Management System), system wspomagający równoległe tworzenie publikacji, L-CMS (Learning Content Management System), aplikacja wspomagająca tworzenie serwisów o treści edukacyjnej. Podsumowując CMS to aplikacja mająca na celu: zarządzanie dokumentami (Document Management), wiedzą (Knowledge Management), zarządzanie cyfrowymi zasobami (Digital Asset Management), zarządzanie obiegiem treści (Enterprise Content Management) oraz zarządzaniem treścią znajdującą się na stronie internetowej (Web Content Manage-

5 ment). Ostatnia z wymienionych dziedzin działalności jest obecnie najpopularniejsza i została omówiona na praktycznym przykładzie w dalszej części artykułu. Fundamenty witryny [Rzeź06] Zanim nastąpi projektowanie samej witryny, ważne jest miejsce, środowisko uruchomienia systemu typu CMS. Potrzebne jest rozwiązanie serwerowe obsługujące m.in. skrypty PHP, bazę danych SQL i usługę FTP. W tym celu można wyróżnić następujące alternatywy: lokalny, wirtualny serwer dla środowiska Windows jak i Linux, stworzony dzięki takim zestawom serwerowym jak: Krasnal Serv, Fox Serv, XAMPP lub WAMP, emulującym pracę pełnoprawnego serwera, bezpłatne usługi hostingowe, które udostępniają wybrani dostawcy na okres próbny np pełna oferta hostingowa, wraz z określoną powierzchnią dyskową na WWW, pocztę, bazy danych, wielkością transferu miesięcznego czy rocznego, liczby obsługiwanych domen, kont , FTP. Tutaj trzeba liczyć się już z kosztem usługi hostingowej, średnio 240 zł rocznie a dodatkowo w ramach promocji można otrzymać domenę (koszt domeny to ok zł na rok). System zarządzania treścią - Joomla. Oprogramowanie typu CMS dzielimy na: 1. darmowe, na licencji open source (Drupal, Joomla, PHP-Nuke, PHP- Fusion itp.) 2. komercyjne (FileNET, Colony,EasyWeb, RedDot itp.)

6 Mając na uwadze rozwiązania open sourcowe i korzyści materialne, które z nich wynikają, jak i w pełni zapewniony hosting, Joomla staje się potężnym narzędziem do tworzenia profesjonalnych witryn WWW oraz administrowania nimi. Program Joomla należy do kategorii Web Content Management System (WCMS), system zarządzania witryną internetową. [WWW1] Joomla to rozwiązanie rozwijane przez ten sam wielokrotnie nagradzany zespół, który uczynił Mambo CMS gwiazdą wśród innych programów. Nazwa ta w sierpniu 2005 r. została wybrana w miejsce poprzedniej - Mambo, gdy cała społeczność jego twórców i użytkowników jednomyślnie zaangażowała się w obronę zasad wolności i nieskrępowanego rozwoju, które były głównym i prawdziwym źródłem sukcesu i wyróżnień zdobytych przez ten projekt. Tym, co odróżnia go od innych systemów, jest zaangażowanie twórców w utrzymanie rzeczy tak prostymi, jak tylko jest to możliwe, a równocześnie zapewnienie jak najbogatszej funkcjonalności. W efekcie każdy, bez technicznego przygotowania, może przy pomocy Joomla budować i zarządzać swoim małym czy potężnym serwisem WWW w prosty i efektywny sposób, bez ponoszenia kosztów drogiego, komercyjnego oprogramowania. [Rze106] Polsce są dwie oficjalne grupy polonizujące: Polskie Centrum Joomla oraz Team Joomla Pierwsza z nich oferuje system całkowicie spolonizowany, druga wersją ze spolonizowaną tylko stroną frontową. Stabilną wersją sytemu jest numer , natomiast najnowszą w fazie testów, edycja 1.5 beta.

7 Instalacja Joomla. Instalacja programu jest bardzo łatwa, wręcz wymarzona dla początkującego użytkownika. Potrzebujemy na nią dosłownie kilka minut. Opierając się na własnym doświadczeniu, informacjach zawartych na oficjalnych grupach Joomla jak i w książkach na temat tego systemu [Hage07], każdy - zakładając że ma już odpowiednie środowisko sieciowe, winien wykonać następujące czynności: pobrać archiwum ZIP i rozpakować pakiet dystrybucyjny, umieścić pliki na serwerze za pomocą klienta FTP, uruchomić kreatora instalacji wpisując adres wybranej domeny, wykonać kolejne kroki zgodnie z kreatorem instalacji, podać m.in. nazwę serwisu, bazy, hasła dostępu i adres , uruchomić swój CMS. W ten sposób w Internecie pojawi się gotowa witryna ze wszystkim, czego potrzebujemy na początek, a więc: menu serwisu, prowadzącym do jego działów (Rys.1 umieszczony poniżej) podstawową strukturą, umożliwiającą: publikowanie informacji, publikowanie linków, pobieranie i publikowanie nowin z innych witryn, prowadzenie sondaży, formularzem kontaktowym, systemem rejestracji i logowania użytkowników,

8 centrum administracyjnym, umożliwiającym zarządzanie serwisem (Rys.2 umieszczony poniżej) CMS składa się z 2 części front end oraz back end. Front end to strona internetowa, którą widzą goście i zalogowani użytkownicy (Rysunek1). Rys. 1. Strona główna programu Joomla Źródło: Opracowanie własne Back end to z kolei warstwa administracyjna strony. Zajmuje się ona konfiguracją, konserwacją, przygotowaniem zawartości (Rysunek2).

9 Rys. 2. Panel administracyjny programu Joomla Źródło: Opracowanie własne Dzięki możliwością przedstawionym na rysunkach powyżej, każdy administrator w łatwy sposób zarządza z osobna treścią danej strony jak i szatą graficzną, co wynika z głównego założenie systemów klasy CMS. Możliwości rozbudowy serwisu [WWW2] Najważniejsze zagadnienia związane z Joomla tkwią w modułowej budowie tzn. w komponentach, modułach i mambotach. Zbudowanie strony bez ich pomocy jest oczywiście możliwe, ale dopiero one pozwalają w pełni wykorzystać możliwości tkwiące w stronach serwisu. Umożliwiają one gromadzenie i publikację wszystkich materiałów, którym można nadać postać elektroniczną. Do dodatkowych komponentów należą: Banery Formularz kontaktowe

10 Masowe e Kanały wiadomości Ankiety Listy odnośników Moduły to nic innego jak niezależny odcinek kodu, wstawiany i interpretowany przez inną część programu. Zbierają one dane np. z naszej strony a co za tym idzie pozwalają kierować w/w komponentami, rozszerzając tym samym możliwości naszej aplikacji. Mamboty pochodzą jeszcze z czasów platformy Mambo. Twórcy programu postanowili je zachować. Są one swego rodzaju robotami systemu Joomla, dołączalnymi elementami które wykonują specyficzną funkcję kiedy są wyzwolone. Mogą być bardzo proste jak te zamieniające wybrany tekst, lub być pełnymi osobnymi bibliotekami jak system szablonów. Zastosowanie w praktyce CMS Joomla jako narzędzie tworzenia stron internetowych ma szerokie zastosowanie w praktyce. Oprogramowanie to nadaje się do wszystkiego, jego możliwości są przeogromne i ciągle wzrastają. Dzięki setkom dodatków rozszerzających możliwości Joomla można w każdej chwili zamienić serwis fotograficzny w portal informacyjny lub sklep internetowy w blog. Korzystając z szerokiego wachlarza usług CMS-a, wykorzystują go zarówno prywatni użytkownicy, firmy hostingowe, sklepy prowadzące działalność internetową, popularne serwisy z chatami, po wielkie i znane koncerny. Ze względu na historię projektu, który istnieje na rynku od 2005 roku, a jego projektantami są twórcy Mambo, większość stron nadal oparta jest na CMS-ie Mambo. Istnieje wiele stron rankingów,

11 dzięki którym można zobaczyć ogrom możliwości jaki stworzyło to rozwiązanie. M.in. można tu wyróżnić takie adresy jak: i wiele innych będących dowodem szerokiego zastosowania CMS-a Joomla jak i Mambo.. Projektami na które warto zwrócić uwagę są m.in.: strona firmy hostingowej; Źródło: Opracowanie własne strona sklepu internetowego z torbami;

12 Źródło: Opracowanie własne strona poświęcona serwisowi chatowemu; Źródło: Opracowanie własne

13 strona niemieckiego magazynu internetowego; Źródło: Opracowanie własne strona firmy samochodowej Porsche w Brazylii; Źródło: Opracowanie własne

14 Zakończenie Rynek informatyczny oferuje wiele rozwiązań związanych z posiadaniem własnego WWW. Każdy z gąszczu tych informacji chce wybrać rozwiązanie, które spełniałoby jego oczekiwania, tzn. było innowacyjne i praktyczne, nie wymagało sporej wiedzy informatycznej, było łatwe w obsłudze, minimalizowało koszty, dało się zastosować prawie w każdej dziedzinie życia. Tu z pomocą przychodzą nam rozwiązanie typu CMS, które można wykorzystać m.in. w: 1. działalności informacyjnej i edukacyjnej: prowadzeniu portali, wortali, e-learningu, 2. prowadzeniu e-bizesu, marketingu, reklamy, promocji, agencji ogłoszeń, 3. prowadzeniu e-urzędu - udostępnianiu informacji publicznej, obsłudze petentów, 4. rozwijaniu wspólnot - społeczności lokalnych, religijnych, stowarzyszeń, 5. w wykonywaniu różnych zadań związanych z zarządzaniem serwisem. Literatura [Wiki06] ( ) [Cont06] ( ) [Rzeź06] Rzeżnicki D.:WWW dla laików Pcworld grudzień [WWW1] ( ) [Rzeź106] Rzeżnicki D. Na sieć Joomla! Pcworld grudzień 2006

15 [Hage07] [WWW2] Hagen G.: Joomla, system zarzadzania treścią. Helion, Gliwice ( ) Dr Krystian Gembala Mgr Tomasz Piesiur Katedra Informatyki Akademia Ekonomiczna ul. Bogucicka Katowice Polska Numer telefonu (fax) +48/32/ gembale@ae.katowice.pl tomek_p@ae.katowice.pl