Spis treści 4/2008 (160) Aktualności 6. Opis CD 12. Prenumerata PRO 61. Księgozbiór 71

Transkrypt

1

2

3

4 Spis treści 4/2008 (160) Aktualności 6 Opis CD 12 Prenumerata PRO 61 Zespół Software Developer`s Journal po raz kolejny włożył wiele pracy w przygotowanie czytelnikom ciekawego i interesującego wydania, w którym na pewno każdy znajdzie coś, co go szczególnie zainteresuje. W bieżącym numerze przeczytacie artykuł pt. SQL Server 2005 autorstwa Artura Mościckiego. Autor w ciekawy sposób przedstawia używanie dynamicznych konstrukcji SQL w aplikacjach biznesowych. Zachęcamy również do zapoznania się artykułem C# 3.0 i LINQ autorstwa Jacka Matulewskiego w artykule przedstawione zostały nowości języka C# 3.0 (platforma.net 3.5) wprowadzone na potrzeby technologii LINQ. Jako warsztat polecamy artykuł Oracle XE od podstaw, gdzie autor zapoznaje nas z podstawowymi opcjami Oracle XE, tworząc przy tym prostą bazę danych. Jak zawsze mamy dla Was również ciekawe programy na płycie dołączonej do pisma. Tym razem znajdziecie na niej trzecią część multimedialnego kursu.net 3.0, a także 3rdRail wydajne środowisko IDE dla Ruby on Rails przeznaczone do szybszego tworzenia bardziej dopracowanych aplikacji oraz FastReport 4.0 VCL, zawierający zestaw komponentów służących do generowania raportów, który stanowi połączenie projektanta, generatora i funkcji podglądu raportów. Mam nadzieję, że kwietniowy numer okaże się dla Was interesujący czekamy na Wasze opinie i komentarze. A tym czasem zostawiam Was sam na sam z lekturą. Patrycja Pruchner patrycja.pruchner@software.com.pl Księgozbiór 71 Algorytmy Programowanie dynamiczne 72 podstawowe idee z przykładami Recenzja programu 76 CodeGear RAD Studio 2007 Felieton Mitologia sztucznej inteligencji 78 Prenumerata 80 Zapowiedzi 82 Miesięcznik Software Developer s Journal (12 numerów w roku) jest wydawany przez Software-Wydawnictwo Sp. z o. o. Dyrektor Wydawniczy: Sylwia Pogroszewska Redaktor Naczelny: Iwona Chwedoruk, iwona.chwedoruk@software.com.pl Junior Product Manager: Patrycja Pruchner, patrycja.pruchner@software.com.pl Kierownik produkcji: Marta Kurpiewska, marta.kurpiewska@software.com.pl Opracowanie graficzne: Robert Zadrożny, robert.zadrozny@software.com.pl DTP Manager: Robert Zadrożny, robert.zadrozny@software.com.pl Projekt okładki: Agnieszka Marchocka Opracowanie CD: Tomasz Kostro Opracowanie aktualności: Rafał Kocisz Korekta: Piotr Ozaist Stali współpracownicy: Stefan Turalski, Rafał Kocisz Betatesterzy: R. Zacharczyk, G. Kwiatkowski, S. Nieszwiec Dział reklamy: reklama@software.com.pl Prenumerata: Marzena Dmowska pren@software.com.pl tel.: (22) ; (22) Drukarnia: Plus Media Nakład: egz. Adres korespondencyjny: Software-Wydawnictwo Sp. z o. o., ul. Bokserska 1, Warszawa redakcja@software.com.pl Redakcja dokłada wszelkich starań, by publikowane w piśmie i na towarzyszących mu nośnikach informacje i programy były poprawne, jednakże nie bierze odpowiedzialności za efekty wykorzystania ich; nie gwarantuje także poprawnego działania programów shareware, freeware i public domain. Uszkodzone podczas wysyłki płyty wymienia redakcja. Wszelkie znaki firmowe zawarte w piśmie są własnością odpowiednich firm i zostały użyte wyłącznie w celach informacyjnych. Płyta CD dołączona do magazynu przetestowano programem AntiVirenKit firmy G DATA Software Sp. z o.o. Redakcja używa systemu automatycznego składu Sprzedaż aktualnych lub archiwalnych numerów pisma po innej cenie niż wydrukowana na okładce bez zgody wydawcy jest działaniem na jego szkodę i skutkuje odpowiedzialnością sądową. Pismo ukazuje się w następujących wersjach językowych: polskiej, angielskiej. Artykuł z działu Technologie Data Grid jest artykułem sponsorowanym. 4 Software Developer s Journal 4/2008

5 Data Grid Oracle Coherence 46 Michał Kuratczyk Michał opisuje Coherence produkt w Polsce jeszcze mało znany, chociaż na świecie używany w najbardziej wymagających systemach już od kilku lat. Jego podstawową cechą jest implementacja pamięci rozproszonej wydajnej, bowiem znajdującej się w pamięci operacyjnej, a zarazem trwałej, gdyż dane mogą być replikowane w ramach klastra Coherence oraz zapisywane na dysku. SDJ Starter Hurtownie danych 50 Joanna Sprenglewska Joanna przedstawia pojęcia tj. definicję, cechy charakterystyczne, sposoby implementacji, zastosowanie hurtowni danych. Artykuł będzie bardo przydatny dla kogoś, kto jeszcze nigdy nie spotkał się z tą tematyką. Dla bardziej zaawansowanego użytkownika może być dobrą lekcją powtórki. Biblioteka miesiąca DWR RPC w JavaScript 16 David de Rosier Autor opisuje DWR (Direct Web Remoting) jako ciekawe rozwiązanie dla programistów Javy i JavaScript. Wiele z bibliotek, dla tego ostatniego, stara się narzucić styl programowania i być uniwersalnymi narzędziami do wszystkiego. Autor chwali DWR za zminimalizowanie kodu pisanego przez programistę, łatwość integracji i niewielki rozmiar biblioteki. Języki programowania C# 3.0 i LINQ 26 Jacek Matulewski Jacek w artykule przedstawił przegląd nowości języka C# 3.0 (platforma.net 3.5) wprowadzone na potrzeby technologii LINQ. Ostateczna wersja platforma.net 3.5 została udostępniona równocześnie z Visual Studio 2008 (także w wersji darmowej Express Edition) pod koniec listopada Programowanie SQAM Wzorce Q-Patterns 54 Artur Chyziewicz Artur opisuje Q-Patterns jako efektywny sposób przekazywania skondensowanej wiedzy początkującym testerom. To metoda organizacji testów eksploracyjnych oraz sprawne narzędzie pomocne w projektowaniu i weryfikacji przypadków testowych. Warsztaty Oracle XE od podstaw 62 Sylwester Lewendowski Sylwester zapoznaje nas z podstawowymi opcjami Oracle XE wykonując przy tym prostą bazę danych. Omawiany produkt to z całą pewnością interesująca oferta dla początkujących programistów, a także projektów, w których nie ma funduszy na zastosowanie pełnej edycji. Jakość kodu źródłowego Java 34 Łukasz Lechert Notacja węgierska to technika znana programistom C++. Czy technikę tą można zaadoptować do projektów opartych na języku Java? Czy kod źródłowy aplikacji jest bardziej czytelny i mniej podatny na popełnianie błędów? Na te pytania odpowie artykuł Łukasza, który przedstawia przykłady konwencji nazewnictwa dla projektów Java. Aplikacje biznesowe SQL Server Artur Mościcki Artur w artykule omawia używanie dynamicznych konstrukcji SQL w aplikacjach biznesowych. Przedstawia wiele zalet m.in. szybkość działania i prostotę tworzonych rozwiązań oraz złą stronę tego typu rozwiązań. W aplikacjach biznesowych nie można sobie pozwolić na ryzyko wypłynięcia lub utraty danych. Autor zaznacza, iż dobrze napisane aplikacje stają się źródłem sukcesu firmy, źle napisane mogą stać się przyczyną klęsk. Software Developer s Journal 4/

6 Aktualności Rozwianie mitów dotyczących ODF W ostatnich miesiącach coraz więcej rozmawia się na temat formatu ODF, jego przydatności, funkcjonalności i dalszego rozwoju. Z tym zjawiskiem rodzi się wiele pytań, które powodują lęk związany z przejściem na ten standard. Erwin Tenhumberg na blogu SUN.com stara się jasno i klarownie przedstawić odpowiedzi na najbardziej problematyczne pytania związane z ODF. W swoim wpisie rozwiewa między innymi mity dotyczące kontrolowania formatu ODF przez firmę SUN, jego powiązaniach z Open Source i pakietem biurowym OpenOffice.org, adoptacji wśród użytkowników czy dwustronnej kompatybilności z Microsoft Office. Tenhumberg porusza również kwestie funkcji oferowanych przez ODF oraz sposób postrzegania formatu przez użytkowników. Szczegółowe informacje na temat rozważań Erwina Tenhumberga na temat ODF znaleźć można na jego blogu we wpisie zatytułowanym Dispelling Myths Around ODF ( dispelling_myths_around_odf). Milion licencji CorelDRAW w rosyjskich szkołach Firma Corel poinformowała, że jej sztandarowy produkt pakiet graficzny CorelDRAW Graphics Suite zostanie zainstalowany we wszystkich rosyjskich szkołach podstawowych i średnich. Jest to efekt umowy Corela z Rosyjską Federalną Agencją ds. Edukacji. W ramach kontraktu rosyjski sektor edukacji pozyska, bagatela, milion licencji. Nie podano niestety warunków finansowych kontraktu, ale były one zapewne bardzo atrakcyjne. Z całą pewnością atrakcyjne są za to warunki licencyjne. Do 2010 roku każda szkoła uczestnicząca w programie będzie mogła dokonać aktualizacji do najnowszej, dostępnej wersji pakietu CorelDRAW. Szkoły będą mogły ponadto uzyskać licencje programu graficznego Corel Paint Shop Pro Photo XI oraz programu do malowania Corel Painter Essentials 3. Dystrybucja licencji rozpocznie się jeszcze w tym miesiącu. Kontrakt z Corelem jest częścią rosyjskiego planu ogólnonarodowej legalizacji oprogramowania w sektorze edukacji. Przypomnijmy, że w ramach tego projektu testowane jest także wprowadzenie do rosyjskich szkół systemu Linux. Autodesk sfinalizował zakup Robobat Autodesk poinformował o zakończeniu przejęcia Robobat producenta oprogramowania umożliwiającego prowadzenie analiz budowlanych, projektowanie elementów ze stali i betonu. Wartość transakcji to ok. 42,5 miliona USD. Założona w 1988 roku, firma Robobat to czołowy dostawca oprogramowania do projektowania konstrukcji budowlanych. Jej główna siedziba mieści się w Grenoble we Francji, firma prowadzi też szeroko zakrojoną działalność w Krakowie. Z jej oprogramowania korzystali projektanci na całym świecie przy realizacji projektów takich jak Stade de France (francuski stadion narodowy), proponowana stacja kolejowa Shanghai South Rail Station oraz nowy hangar na samolot Airbus A380. Program Robobat ROBOT Millennium, rozwiązanie do analizy strukturalnej i projektowania obiektów budowlanych, został zintegrowany z Autodesk Revit Structure; firma Robobat również opracowała oprogramowanie do tworzenia rysunków detali konstrukcji stalowych oraz żelbetowych na platformie AutoCAD milionów kary dla TP SA Telekomunikacja Polska musi zapłacić 75 mln złotych kary za dyskryminowanie konkurentów na rynku usług internetowych uznał Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Stosowana praktyka obowiązywała kilka lat. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Na podstawie sygnałów napływających od operatorów telekomunikacyjnych Prezes Urzędu wszczął w grudniu 2004 roku postępowanie antymonopolowe przeciw TP SA. Konkurenci największej w Polsce spółki telekomunikacyjnej zarzucali jej stosowanie niezgodnych z prawem ograniczeń w przepływie danych w Internecie. W trakcie postępowania pracownicy UOKiK przeprowadzili kilka kontroli w TP SA. Zebrany materiał dowodowy oraz uzyskane wyniki ekspertyz dały, jak informuje UOKiK, podstawę do wydania decyzji stwierdzającej stosowanie nieuczciwych praktyk. Zdaniem Prezesa UOKiK za ograniczenia w przepływie danych odpowiedzialne były specjalne ustawienia routerów TP, które utrudniały dostęp do sieci. Konkurenci rynkowi TP SA mogą transmitować dane korzystając bezpośrednio z urządzeń spółki lub pośrednio wykorzystując tańszych zagranicznych operatorów. Postępowanie antymonopolowe prowadzone przez Prezesa UOKiK wykazało, że praktyka Telekomunikacji polegała na wprowadzaniu filtrowania ruchu, którego zadaniem było ograniczanie przesyłu danych w zależności od ich źródła pochodzenia. Jeśli bowiem konkurenci TP SA korzystali z usług transmisji danych oferowanych przez tańszych dla nich operatorów zagranicznych, spółka stosując filtry skutecznie ograniczała ich działalność obniżając jakość usług. W rezultacie przedsiębiorcy zmuszeni byli do nabywania usług bezpośrednio od Telekomunikacji za cenę nawet kilkunastokrotnie wyższą niż oferowana przez operatorów zagranicznych. Skutkiem stosowanej praktyki było wyraźne pogorszenie jakości, a w niektórych przypadkach nawet całkowite uniemożliwienie transmisji danych. Odczuwalne było to przez zwykłych użytkowników poprzez trudności z dostępem do niektórych serwisów. Zdaniem Prezesa UOKiK stosowana przez Telekomunikację Polską praktyka jest niezgodna z przepisami spółka naruszyła prawo konkurencji. W efekcie usługi oferowane w sieciach konkurentów stały się niedostępne dla ogromnej rzeszy użytkowników TP SA, dlatego spółka zobowiązana została do natychmiastowej zmiany praktyki. Na operatora nałożono karę 75 mln zł. W związku z tym, że postępowanie było prowadzone równocześnie na podstawie przepisów wspólnotowych, projekt decyzji był konsultowany z Komisją Europejską. Decyzja nie jest ostateczna, spółce przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Na tym jednak nie koniec. Otóż pogromca Telekomunikacji Polskiej, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Anna Streżyńska, zamierza dalej kontrolować czy dostawcy Internetu nie nabijają swoich klientów w butelkę. Jak dowiedziała się Gazeta Wyborcza, już w lutym rozpoczną się intensywne kontrole jakości usług oferowanych przez dostawców Internetu oraz w sieciach komórkowych. W związku z powszechną na rynku sytuacją gdy abonent kupuje łącze o określonej przepustowości, a w praktyce korzysta z usługi o zdecydowanie gorszych parametrach, kontrole niewątpliwie będą niezwykle korzystnie wpływać na pozycję abonentów. Jak dowiadujemy się z artykułu opublikowanego na łamach portalu Gazeta.pl, w lutym pracownicy Urzędu rozpoczną instalowanie w całym kraju tzw. próbników, urządzeń podłączanych zarówno na linii internetowej prowadzącej do domu abonenta, jak i na punktach, w których łączą się sieci poszczególnych operatorów. Niektóre próbniki będą instalowane na stałe, niektóre wyrywkowo i czasowo. Jak zapowiada UKE, kontroli zostaną poddani wszyscy operatorzy stacjonarni, kablowi i komórkowi. W praktyce UKE nie będzie mógł egzekwować jakości usług od operatorów, choćby dlatego że zwykle w przypadku umów na usługi dostępu do Internetu mamy określony maksymalny transfer, a nie minimalny. Abonent będzie jednak wiedział czy płaci rzetelnemu operatorowi, czy warto przy nim pozostać czy też skorzystać z konkurencji. Zainteresowanych tą tematyką zapraszamy do lektury artykułu opublikowanego w portalu Gazeta.pl Koniec obietnic bez pokrycia w umowach operatorów ( gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/ 1,33181, html) Software Developer s Journal 4/2008

7 Sun przejmuje MySQL Nowy dyrektor generalny Mozilli Mozilla Corporation ogłosiła, że John Lilly, obecny dyrektor operacyjny firmy, został ze skutkiem natychmiastowym mianowany dyrektorem generalnym. Mozilla poinformowała jednocześnie, że Mitchell Baker, obecna dyrektor generalna Mozilli, pozostanie w firmie jako prezes i członek kadry kierowniczej. Według Baker, John Lilly jest właściwą osobą do kierowania Mozillą w momencie wchodzenia firmy w okres dojrzałości. Lilly odegrał znaczącą rolę w rozwoju organizacji, która jest wierna najważniejszym zasadom zarówno Mozilli, jak i środowiska open-source, a jednocześnie może funkcjonować z niesłychaną efektywnością, jakiej wymagają nasze cele. Jako dyrektor generalny Lilly ma koncentrować się na rozwoju produktów, technologii i realizacji założeń biznesowych Mozilla Corporation. Mitchell ma skupić się na realizacji celów i idei przyświecających projektowi Mozilla, aby stymulować przemiany w ważnych dla Mozilli aspektach Internetu, takich jak standardy, interoperacyjność oraz wykorzystanie mechanizmów rynkowych do wspierania organizacji pożytku publicznego. John Sun Microsystems ogłosił osiągnięcie porozumienia w sprawie nabycia za jeden miliard dolarów firmy MySQL AB, stanowiącej ikonę świata Open Source, producenta serwerów baz danych z rodziny MySQL. Efektem zakupu będzie poszerzenie portfolio produktów Suna dla przedsiębiorstw, w szczególności dla tzw. dotcomów, o solidną ofertę silników baz danych, których rynek szacowany jest na 15 mld USD. Dla MySQLa wykorzystywanego między innymi przez Facebooka, Google czy Nokię oznacza to z kolei możliwość dotarcia do bardziej tradycyjnych przedsiębiorstw oraz zyskanie dodatkowych kanałów dystrybucji dzięki sprzętowym partnerom Suna takim jak Intel, IBM czy Dell. W komunikacie prasowym wydanym z tej okazji przez firmę Sun zauważa się także, że MySQL jest odpowiednikiem litery M w skrócie LAMP. Skrót ten jest symbolem platformy składającej się z systemu operacyjnego Linuksa, serwera Apache, bazy danych MySQL oraz języków PHP i Perla, postrzeganej jako fundament Internetu. Sun zapewnia, że dołoży wszelkich starań do dalszego rozwoju i optymalizacji LAMP, szczególny nacisk kładąc na wieloplatformowość, czyli równomierną obsługę najbardziej popularnych systemów operacyjnych GNU/Linux, Windows, Mac OS X czy OpenSolaris. Czy oznaczać to będzie przyspieszenie prac nad przeportowaniem dostępnego obecnie jedynie dla systemów z rodziny Linuksa rozwiązania MySQL Cluster dla innych platform czas pokaże. W trakcie okresu przejściowego połączony zespół pracowników obydwu firm opracuje strategię integracji zarówno biznesowej, jak i technologicznej. W wyniku tych działań MySQL zostanie zintegrowany z pozostałą ofertą oprogramowania Suna, otrzyma wsparcie jego kanałów sprzedaży oraz wsparcia technicznego, a obecny szef My- SQLa Marten Mickos dołączy do grona zarządu Suna. Za mającego siedzibę główną w Szwecji i zatrudniającego 400 pracowników w 25 krajach MySQLa Sun zapłaci nabywając gotówką akcje MySQL AB o wartości 800 milionów dolarów oraz opcje na akcje o wartości 200 milionów dolarów. Transakcja zostanie zamknięta na przełomie trzeciego i czwartego kwartału obecnego roku finansowego firmy Sun. Lilly dołączył do Mozilla Corporation w 2005 r. jako wiceprezes ds. rozwoju biznesu, a od 2006 r. pełnił obowiązki dyrektora ds. operacyjnych i członka zarządu. Wcześniej był założycielem, dyrektorem generalnym, technicznym i wiceprezesem ds. produktów w Reactivity, firmie zajmującej się oprogramowaniem, która została przejęta przez Cisco w 2007 r. Jeszcze wcześniej pracował w firmach Apple, Sun Microsystems oraz Trilogy Software. Lilly jest aktywnym uczestnikiem projektów open-source, zasiadając w radach Open Source Applications Foundation oraz Participatory Culture Foundation. Australia ocenzuruje Internet tak jak Chiny? Rząd australijski ogłosił z końcem roku, że zamierza odgórnie cenzurować Internet. Poprzedni rząd rozdawał darmowe kopie programu NetNanny, ale jak się później okazało, program ten nie chronił dzieci w wystarczającym stopniu. Obecny rząd poszedł krok dalej. Założenia cenzury różnią się również od tych, które zostały ogłoszone przed wyborami czyli zamiast początkowo opcjonalnej możliwości filtrowania treści, teraz będzie ono obowiązkowe i obecne we wszystkich pakietach hostingowych. Żeby zakupić czyste łącze bez filtrów, konieczne będzie zaznaczenie tego faktu przy zakupie łącza internetowego. Skorzystanie z takiej opcji może spowodować automatyczne umieszczenie klienta w gronie potencjalnych podejrzanych, może również zafundować mu dodatkowy, gratisowy pakiet monitoringu od państwa. To oczywiście jedynie domniemania. Zakres cenzury australijskiego Internetu będzie obejmował pornografię oraz niewłaściwe materiały, co jest określeniem bardzo ogólnym. W Australii nielegalna jest ostra pornografia, korzystanie z internetowych gier hazardowych, pewne formy nienawistnych wypowiedzi oraz gry komputerowe dla dorosłych (kategoria R). Niestety nie zostało wyjaśnione do jak szeroko zakrojonej cenzury posunie się rząd w ramach treści niewłaściwych, a w zależności od aktualnie obowiązującego prawa nielegalne może być wiele pozornie błahych rzeczy choćby niewłaściwe, niezgodne z australijskim prawem wypowiedzi na forach dyskusyjnych i blogach mogą zostać przez rząd zablokowane. Dodatkowo drażliwym tematem może być jeszcze kwestia ekonomiczna tej sprawy, jako że australijscy providerzy internetowi zwracają uwagę, iż koszt wprowadzenia filtrów zostanie przeniesiony na użytkowników Internetu, zaś jak wiadomo, Australijczycy już w tej chwili płacą jedne z najwyższych stawek abonamentowych w zachodnim świecie za łącza o relatywnie niewielkiej przepustowości. RPM Po siedmiu miesiącach prac wydano wersję popularnego menedżera pakietów RPM. Jest to fork, który powstał w wyniku reaktywacji projektu wiosną ubiegłego roku przez Jeffa Johnsona. Zmodyfikowano wiele fragmentów kodu, dzięki czemu stało się możliwe łatwe przeportowanie RPM na takie platformy jak BSD, Linux, Solaris i Mac OS X oraz Windows/Cygwin. Tym samym RPM przestał być programem typowo Linuksowym. Wprowadzone zmiany sprawiły też, że RPM może być kompilowany za pomocą wszystkich poważniejszych kompilatorów C, dostępnych na platformy uniksowe, m.in. GNU GCC, Sun Studio i Intel C/C++. Od zera napisano też środowisko do budowania RPM ze źródeł, oparte o narzędzia Automake/Autoconf/Libtool. Uzyskano dzięki temu sporą elastyczność. Usunięto wsparcie dla przestarzałych plików rpmrc. Oprócz tradycyjnej kompresji gzip i bzip2 dodano kompresję LZMA. Wprowadzono też obsługę formatu XML Archive (XAR). Usunięto z kolei obsługę starego formatu pakietów RPMv3 (LSB). RPM 5, obsługuje tylko pakiety RPM w formacie RPMv4. Dodano nowe funkcje w plikach specyfikacji pakietów (.spec). Ważną zmianą jest możliwość automatycznego śledzenia plików dystrybucyjnych dostawców oprogramowania za pomocą sekcji "%track: bazującej na vcheck(1) oraz ich automatycznego pobierania. Software Developer s Journal 4/

8 Aktualności Noworoczne szaleństwo domenowe Serwis Domeny.pl poinformował o gwałtownym wzroście liczby rejestracji domen internetowych, który rozpoczął się i trwa w Polsce od początku stycznia. Są szanse, że milionowa polska domena pojawi się jeszcze przed wakacjami. W okolicach 20 grudnia 2007 r. statystyki pokazywały około zarejestrowanych polskich domen narodowych. Na początku bieżącego tygodnia już prawie Rodzimych adresów unijnych (.eu) w ciągu ostatniego tygodnia przybyło około sztuk. Wiarygodną liczbę domen globalnych (.com,.net,.org,.info,.biz), rejestrowanych w ostatnim okresie przez Polaków, trudno podać, ale i ona z pewnością szybko rośnie. Noworoczny trend wzrostowy na rynku domen jest zauważalny także w innych krajach Europy. I to trzeci rok z rzędu. Jedna z brytyjskich firm podała, że w styczniu i lutym nawet o 30 procent wzrasta liczba rejestrowanych domen.co.uk. Wraz z szybkim wzrostem liczby domen, pojawia się nowy problem znikanie ciekawych biznesowo nazw, które można rejestrować w adresach WWW. Co robić, aby stać się właścicielem złotej domeny? Można złożyć ofertę zakupu obecnemu właścicielowi, jednak musimy się liczyć z poważnymi kosztami (od kilkuset do kilkudziesięciu tysięcy złotych). Innym sposobem na pozyskanie dobrego adresu jest mało popularna w Polsce usługa Opcja na domenę. Usługa ta dotyczy większości polskich domen i polega ona na złożeniu rezerwacji na adres, który jest obecnie zarejestrowany przez inny podmiot. Może się bowiem zdarzyć, że właściciel takiej domeny zrezygnuje z niej lub zwyczajnie nie opłaci jej przedłużenia, uwalniając ją tym samym na rynku. Wówczas domena jest rezerwowana na rzecz posiadacza Opcji. Usługa taka jest wiąże się z kosztem ok. 200 zł na 3 lata i wymaga od zainteresowanego dużej dozy cierpliwości. Wielka Brytania nie dla Visty i Office 2007 w szkołach Brytyjska Agencja Komunikacji i Technologii (Becta) opublikowała raport dotyczący aktualizacji w szkołach systemów Windows oraz pakietów Office do najnowszych wersji. Wynika z niego, że tego typu aktualizacja przyniesie ze sobą wysokie koszty wdrożenia oraz problemy z kompatybilnością programów. Według obliczeń agencji koszt zakupu licencji i maszyn potrafiących obsłużyć system Vista wyniesie 175 mln funtów. Znaczącą większość tej kwoty rząd Wielkiej Brytanii musiałby przeznaczyć na zakup nowych komputerów, ponieważ aktualnie tylko 22% PC-tów w szkołach jest w stanie efektywnie współpracować z najnowszym systemem operacyjnym firmy Microsoft. Brytyjska Agencja Komunikacji i Technologii nie uważa również aby Vista mogła zaoferować coś bardziej przydatnego dla edukacji niż Windows XP. Pakiet Office 2007 również nie spotkał się z przychylnością Becty. Głównym zarzutem agencji przemawiającym według niej za niewdrażaniem rozwiązania Microsoftu jest brak wsparcia dla międzynarodowego standardu OpenDocument Format, który umożliwia przetwarzanie go na różnych systemach operacyjnych. Ponadto Becta wskazuje alternatywne rozwiązane w postaci darmowego systemu operacyjnego Linux i oprogramowania biurowego OpenOffice.org. Więcej informacji znaleźć można w raporcie udostępnionym w pliku PDF ( ns.becta.org.uk/download.cfm?resid=35275 %3Cbr%3E) lat Adobe W grudniu 2007 roku minęła 25 rocznica powstania firmy Adobe. Pierwszym produktem firmy była technologia Adobe PostScript, przeznaczona głównie dla wydawców, pozwalająca na wierny wydruk różnorodnych treści graficznych i tekstowych z elektronicznego pliku. Przełomowymi wydarzeniami dla firmy, ale i dla całej branży wydawniczej było wydanie programów Adobe Illustrator i Adobe Photoshop aplikacji, bez których nie może się obejść większość profesjonalnych grafików i fotografów. Równolegle powstawał format PDF pozwalający zapisywać dokument w ustandaryzowanej formie, odczytywanej identycznie bez względu na używaną platformę. Na bazie tego formatu, firma rozwinęła oprogramowanie Acrobat, wykorzystywane do tworzenia i wymiany dokumentów. Na dzień dzisiejszy, po przejęciu w 2005 roku firmy Macromedia i technologii Flash, sztandarowe oprogramowanie Adobe to pakiet Creative Suite 3 występujący w odmianach Design, Web, Production Premium oraz w najbardziej rozbudowanej Master Collection, zawierających wszystko co potrzebne do tworzenia publikacji drukowanych, projektowania i animowania stron internetowych, tworzenia i montowania filmów wideo oraz animacji. Według Arkadiusza Krawczyka, szefa polskiego biura Adobe, pierwszy rok działalności polskiej komórki firmy należy podsumować jako bardzo dobry. Krawczyk twierdzi, że pomimo tego, iż znaczna część tego okresu upłynęła pod znakiem budowania podstaw organizacyjnych, to i tak udało się osiągnąć bardzo dobre wyniki zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym. Warto też przypomnieć, że w pierwszym roku funkcjonowania polskiego biura Adobe doczekaliśmy się w końcu spolonizowanej wersji programu Photoshop Elements, zaś pod adresem udostępniona została częściowo spolonizowana witryna producenta. Analitycy z Google wraz ze znaną firmą specjalizującą się w zabezpieczeniach poinformowali, że odnaleźli lukę w Adobe Flash, popularnej technologii umożliwiającej m.in. osadzanie w witrynach internetowych bogatych graficznie animacji. Luka pozwala na zastosowanie ataku typu cross-site scripting i według jej odkrywców stanowi zagrożenie na dziesiątkach tysięcy stron internetowych, gdzie umieszczone jest pół miliona podatnych apletów Flash. Sytuacja ta była bardzo poważna, ponieważ wiele programów do tworzenia animacji Flash generuje od początku podatny na atak kod. Alex Stamos, jeden z członków zespołu, tak podsumowuje obecną sytuację: Mnóstwo ludzi jest narażonych, a póki co nie ma innego zabezpieczenia niż usunięcie obiektów Flash i czekanie na reakcję ze strony producenta. Do ciekawego wniosku doszedł Dan Moren, jeden z użytkowników oprogramowania Adobe i zarazem blogger Uneasy Silence. Jego podejrzenia co do tego, że Adobe za każdym razem po otwarciu InDesign CS3 dla Mac OS nawiązuje połączenie z nieznanym hostem sprawdziły się wykazała to analiza programem Little Snitch. Moren udowodnił, że Adobe InDesign CS3 dla Mac OS kontaktuje się każdorazowo podczas uruchomienia z serwerem O7.net. Na pierwszy rzut oka nazwa ta wygląda na adres IP i to z prywatnej puli adresów, ale każdy doświadczony użytkownik zauważy, że po pierwsze cyfra 0 zastąpiona jest przez literę O, a adres posiada końcówkę.net. Okazuje się, że kieruje on do serwerów należących do Ominture, dużej firmy prowadzącej statystyki i analizy internetowe. Adobe na swoich stronach Devnet przyznało się do nawiązywania połączeń z serwerami firmy trzeciej. Według przedstawiciela firmy, Adobe zbiera statystyki uruchomień oprogramowania, aby poprawić jego jakość. Nie ustalono, czy sprawa dotyczy innych produktów Adobe w tym wersji pecetowych. Moren twierdzi, że jego odkrycia mają zastosowanie we wszystkich produktach CS3. Adobe wprowadziło do oferty wersje studenckie programów Photoshop CS3 Extended PL i Acrobat 8 Professional PL oraz pakietów Creative Suite 3 Design Premium PL i Creative Suite 3 Web Premium PL. Wszystkie w atrakcyjnych cenach, ale bez prawa do użytku w celach komercyjnych. Niestety, cała sprawa skończyła się dużym niesmakiem. Pierwotne warunki oferty podawane przez autoryzowanego dystrybutora Adobe zostały zmienione. Na stronie polski oddział Adobe wprowadzał coraz to nowe ograniczenia. Okazało się, że, wbrew wcześniejszym informacjom, z oferty nie będą mogli skorzystać np. studenci studiów zaocznych, a licencja ma być ważna tylko do końca studiów. Na nic się zdały argumenty, że np. w Wielkiej Brytanii, oferta studencka Adobe nie jest poddana takim restrykcjom ani też, że inni producenci studentów na lepszych i gorszych nie dzielą Software Developer s Journal 4/2008

9 Koniec Netscape Navigatora Jakiś czas temu po dość długich, bo trwających od początku 2007 roku pracach, firma Netscape Communications wypuściła stabilną wersję swojej przeglądarki stron WWW, oznaczonej numerem 9.0. Wśród najważniejszych nowości wprowadzonych w Netscape 9.0 należałoby wymienić narzędzie do poprawiania najczęściej spotykanych błędów podczas wpisywania adresu strony, Link Pad do przechowywania interesujących nas linków, których nie chcemy dodawać do zakładek oraz możliwość instalacji rozszerzeń z drugiej wersji Firefoksa. Prócz tego, aplikacja doczekała się korzystnego odświeżenia interfejsu, wsparcia dla standardu OPML do zapisu zakładek (często używanego w czytnikach RSS), a także dwóch drobnych, ale bardzo wygodnych funkcji, pozwalających na zresetowanie przeglądarki przy zachowaniu otwartych stron oraz na zmianę rozmiaru pól tekstowych typu textarea. Ta pozytywna wiadomość napełniła nadzieją zwolenników tej jak by nie patrzeć historycznej przeglądarki. Nie bez kozery NetScape jest określany jako prekursor komercyjnego Internetu. W latach dziewięćdziesiątych korzystało z niej ponad 90% internautów (choć było ich oczywiście znacznie mniej, niż obecnie). Dziś jej udział w rynku wynosi już zaledwie 0,6% przeglądarka w ciągu kilku lat przegrała walkę o rynek z Internet Explorerem, z którego korzysta dzisiaj blisko 80% użytkowników Internetu. Właśnie z tego powodu firma AOL, która jest aktualnym właścicielem Netscape poinformowała, że z dniem 1 lutego 2008 roku przestaje wspierać Netscape Navigatora. Oznacza Windows Seven już jest? Serwis TG Daily informuje, że wczesna wersja następcy Windows Vista Windows 7 (nazwa kodowa Blackcomb Vienna) jest już gotowa i została przesłana kluczowym partnerom firmy Microsoft do wstępnej weryfikacji. Jeśli wierzyć TG Daily, partnerzy korporacji otrzymali wersję Milestone 1 (M1). Zanim jednak następca Visty zagości na sklepowych półkach sporo czasu jeszcze upłynie. Wersja RTM (Release To Manufacturing) ma zostać ukończona w drugiej połowie 2009 roku, premiery nowego systemu można się więc spodziewać w roku Według informacji, które podaje TG Daily, w wersji M1 wprowadzono to, że przeglądarka nie będzie już dalej rozwijana oraz że nie będą do niej wydawane aktualizacje. Zespoły wewnątrz AOL włożyły wiele czasu i zaangażowania w próbę wskrzeszenia Netscape Navigatora, ale wysiłki te okazały się niewystarczające do odebrania nawet części udziału w rynku Internet Explorerowi komentował sprawę Tom Drapeau na firmowym blogu. Netscape został napisany przez Marca Andreessena, autora pierwszej popularnej przeglądarki Mosaic. Pierwsza wersja Navigatora pojawiła się w 1994 roku. Wkrótce potem przeglądarka opanowała rynek. Inne firmy szybko jednak poszły w ślady Netscape w tym Microsoft i jego Internet Explorer, którego sukces polegał na dołączeniu do systemu operacyjnego Windows. Przyczyniło się to do powstania głośnych procesów sądowych pomiędzy Netscape a Microsoftem. Pomimo w miarę korzystnej ugody (m.in. prawo eksploatacji kodu IE), Netscape nie zdołał odzyskać swojej znaczącej pozycji, ale punktem zwrotnym dla jego zespołu był rok Po licznych zwolnieniach w AOL sporo programistów Netscape przeszło wtedy do Mozilla Foundation, by tam pracować nad Firefoksem. Drapeau zapowiada, że jego zespół będzie przekonywał użytkowników do migracji właśnie na Firefoksa. Netscape Navigator 9, jak i poprzednie wersje przeglądarek, nadal będzie można pobierać nie będą one już jednak wspierane. Cóż wydaje się, że jesteśmy świadkami ważnej chwili w historii Internetu. Zamyka się pewien rozdział coś się kończy coś się zaczyna. między innymi obsługę wielu kart graficznych (mogą wspólnie występować karty różnych producentów). Wiadomo również, że poszerzono możliwości obsługi przez ekrany dotykowe. Hitem Windows 7 ma być MinWin jądro nowego systemu, które ma znacznie ograniczyć wymagania sprzętowe. Wersja M2 ma zostać ukończona na przełomie kwietnia i maja 2008, zaś M3 w trzecim kwartale roku. Przybliżonych dat pojawienia się pierwszej bety jeszcze nie ujawniono, aczkolwiek przewiduje się, iż ujrzy ona światło dzienne za około rok. Przeglądarki a wydajność JavaScript Obecnie coraz więcej stron tworzonych jest w duchu Web 2.0. Oznacza to duże wykorzystanie technologii AJAX, a tym samym programów pisanych w JavaScript. Wydajność tychże programów staje się w tej sytuacji bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na komfort przeglądania stron internetowych. Jeff Atwood postanowił przyjrzeć się jak z JavaScriptem radzą sobie popularne przeglądarki. W tym celu wykorzystał benchmark SunSpider, który testuje wydajność w następujących obszarach: obliczenia przygotowujące dane dla renderingu 3D, dostęp do danych, operacje bitowe, kontrola przepływu (warunki, pętle, rekurencja), kryptografia, przetwarzanie dat, różne obliczenia matematyczne, wyrażenia regularne, operacje na łańcuchach znaków. Testowi zostały poddane przeglądarki: Opera 9.5, Safari 3.0.4, Internet Explorer 7 oraz Firefox 2. Komputer testowy działał pod 32-bitową wersją systemu Windows Vista, wyposażony był w procesor Intel Core 2 Duo 3.0 GHz oraz 4 GB RAMu. Nie instalowano żadnych dodatkowych wtyczek. Wyniki okazały się być interesujące. W teście trzeba było użyć wersji beta przeglądarki Opera ponieważ wersja stabilna zwracała wartości NaN (not a number). Pomijając ten problem, Opera spisała się najlepiej (5,4 s). Drugie było Safari, które było niewiele gorsze (6,6 s). Należy tu pamiętać, że Safari działało tu poza swoim natywnym środowiskiem jakim jest OS X, dlatego wynik należy uznać za całkiem dobry. Dużo gorzej wypadł Firefox z wynikiem 10,5 sekundy. Na ostatnim miejscu wylądował Internet Explorer 7 kończąc test w czasie 21,2 sekundy. Zostało to jednak spowodowane dziwnie długim przetwarzaniem łańcuchów znaków, które zajęło mu większość czasu. Gdyby IE wykonał to zadanie w czasie zbliżonym do pozostałych przeglądarek okazałby się lepszy od Firefoksa, który zająłby ostatnie miejsce. Z bloga jednego z programistów z grupy JScript wynika, że Microsoft z powodzeniem pracuje nad rozwiązaniem problemu. Atwood poddał później testowi także betę Firefoksa 3, który okazał się być znacznie szybszy od wersji 2 (chociaż test przeprowadzono na innej maszynie niż opisana powyżej) html Google niezmiennie liderem wyszukiwarek Google, zgodnie z oczekiwaniami, pozostaje liderem w listopadowym rankingu wyszukiwarek w Stanach Zjednoczonych, który opublikowała firma analityczna comscore. W listopadzie użytkownicy z USA wykonali ponad 5,9 miliarda zapytań do Google, co stanowiło 58,6% całości. Jest to nieznaczny wzrost w stosunku do wyników z października, o 0,2%. Jak wygląda sytuacja na kolejnych miejscach? Drugi wynik to oczywiście Yahoo i 22,4% zapytań o 0,4% mniej niż w październiku. Na podium mieści się jeszcze Microsoft wciąż z tylko jednocyfrowym wynikiem 9,8%, tym razem bez zmian. W rankingu znalazły się jeszcze Ask Network (4,6%) oraz Time Warner Network (4,5%). We wszystkich wyszukiwarkach ujętych w badaniu zanotowano łącznie ponad 10 miliardów zapytań, o 5% mniej niż w październiku. Analitycy z comscore tłumaczą to jednak różnicą jednego dnia w stosunku do poprzedniego miesiąca. Software Developer s Journal 4/

10 Aktualności Nadchodzi koniec DRM? Sony BMG Music Entertainment podobnie jak inne wytwórnie płytowe (EMI, Vivendi) zamierzają zrezygnować z technologii DRM oraz innych mechanizmów służących do cyfrowego zarządzania prawami autorskimi twórców. Sony wycofuje te zabezpieczenia również z części sprzedawanych dostępnych już na rynku. Wytwórnia chce także wystawić na sprzedaż 100 tys. wolnych od technologii DRM utworów przez serwis internetowy Amazon.com. W ten sposób Sony BMG po problemach z ukrytymi rootkitami na płytach CD oraz na pamięciach USB, próbuje odzyskać dobre imię oraz klientów straconych po wprowadzeniu technologii DRM. Źródła ZFS dla Mac OS X wydane Udostępniono kody źródłowe oraz binarne wersje sterowników systemu plików ZFS dla systemu Mac OS X. ZFS jest zaawansowanym, nowoczesnym systemem plików, zapewniającym wysoką skalowalność, wydajność i bezpieczeństwo danych. Jest przy tym łatwy do zarządzania. Podlega licencji Common Development and Distribution License (CDDL). ZFS przeportowano z OpenSolarisa, w którym ten system plików pojawił się ponad rok temu. Leopard, najnowsza wersja Mac OS X, pozwala na dostęp do woluminów ZFS jedynie w trybie odczytu. Teraz dzięki udostępnionym sterownikom użytkownicy jabłuszek otrzymają pełniejszą możliwość korzystania z jednego z najnowocześniejszych systemów plików. Należy jednak mieć na uwadze, iż jest to jeszcze dosyć wczesna wersja oprogramowania i może sprawiać kłopoty. Microsoft otworzy formaty plików Office Microsoft obiecał, że opublikuje specyfikacje binarnych formatów plików pakietu Office. Dotyczy to formatów takich jak.doc,.xls czy.ppt wykorzystywanych w Microsoft Office 2003 i wcześniejszych wersjach pakietu. Brak oficjalnego opisu tych formatów powodował, że ich obsługa przez programy firm trzecich była mocno utrudniona. Teraz ma się to zmienić. Specyfikacje zostaną opublikowane w ramach Open Specification Promise. Ponadto Microsoft zapoczątkuje projekt Open Source służący do konwersji wspomnianych formatów do OOXML (domyślny w Microsoft Office 2007). Publikację oraz start projektu zaplanowano na 15 lutego bieżącego roku. jones/ Google-DoubleClick: jest zgoda w USA Pomimo licznych wniosków i sprzeciwów ze strony konkurencji (między innymi Microsoftu), Federalna Komisja Handlu w Stanach Zjednoczonych wydała pozytywną opinię na temat zakupu DoubleClick, potentata na rynku reklam on-line przez Google. Komisja wydała oświadczenie, w którym mówi o bardzo małym prawdopodobieństwie, by transakcja zakupu DoubleClick przez Google spowodowała zakłócenie zdrowej konkurencji na rynku. Teraz ostatnim krokiem na drodze do sfinalizowania przejęcia jest jeszcze uzyskanie zgody Komisji Europejskiej. Tutaj nie pójdzie jednak łatwo w listopadzie poprzedniego roku władze UE zdecydowały o wszczęciu dogłębnego dochodzenia przed wydaniem zgody w tej sprawie. IFPI chce delegalizacji sieci P2P w Unii Europejskiej Potentaci rynku muzycznego najwyraźniej postanowili sprawić użytkownikom sieci P2P świąteczno-noworoczny prezent i zaproponowali wprowadzenie prawodawstwa, które miałoby całkowicie zdelegalizować i zablokować korzystanie z sieci bezpośredniej wymiany danych. Przy okazji prowadzonych przez Parlament Europejski prac nad sprawozdaniem dotyczącym możliwości poprawy sytuacji branży kulturalnej, organizacja IFPI (Międzynarodowa Federacja Przemysłu Fonograficznego), reprezentująca największe wytwórnie, zaproponowała zmiany prawne, które mają zabezpieczyć ich interesy. W wysłanym do wszystkich członków komisji dokumencie, IFPI stwierdza że providerzy internetowi nie podjęli do tej pory wystarczających działań żeby walczyć z masowym piractwem muzycznym w sieciach P2P, przy czym wiele takich firm często ogranicza przepustowości łącz, aby zaoszczędzić na kosztach utrzymywania olbrzymiego ruchu w tego typu sieciach. Koncerny muzyczne wyciągnęły więc prostą konkluzję skoro możliwe jest hamowanie ruchu typu Peer-to-Peer, to czemu całkowicie go nie zablokować przez wprowadzenie całkowitych blokad na niektóre protokoły P2P, bądź też wprowadzić system filtrów kontrolujących pod względem legalności pliki, którymi wymieniają się internauci, tak jak wcześniej nakazał to uczynić sąd w Belgii jednemu z providerów? Dodatkowo IFPI proponuje odcięcie dostępu do wskazanych przez nią witryn internetowych (takich jak AllofMP3 bądź The Pirate Bay). Działania Federacji są też popierane przez niektórych europosłów, takich jak konserwatywna Pillar del Castillo Vera z Hiszpanii, która w swoim liście zaleca wprowadzenie zalecanych przez branżę fonograficzną filtrów jako wyraźniej oznaki wsparcia dla ochrony praw autorskich. Złożona przez IFPI propozycja spotkała się z ostrą reakcją organizacji pozarządowej Electronic Frontier Foundation zajmującej się walką o wolności obywatelskie. W swoim liście otwartym, EFF przestrzega przed uleganiem lobby przemysłu muzycznego i stwierdza, że wprowadzenie filtrów mających ograniczyć wymianę plików muzycznych może być niebezpiecznym precedensem ograniczającym prywatność obywateli Unii Europejskiej i mogącym ostatecznie prowadzić do wprowadzenia legalnej cenzury Internetu. Pozostaje tylko zastanowić się, czy wprowadzanie odgórnych zakazów korzystania z konkretnych technologii wymiany danych ma sens, jako że sieci P2P są coraz częściej na masową skalę wykorzystywane przez serwisy typu Jamendo.com czy VUZE do rozpowszechniania utworów audio/video nie objętych restrykcyjną licencją i wyjętych spod systemu praw autorskich, którego broni Federacja Przemysłu Fonograficznego. Wikia Search czyżby konkurent Google? Na początku stycznia bieżącego roku ruszył projekt Wikia Search. Założycielem projektu jest Jimmy Wales znany ze swoich wcześniejszych dokonań w postaci Wikipedii wolnej encyklopedii, czy serwisu Wikia umożliwiającego ka żdemu użytkownikowi sieci utworzenie własnej Wiki. Wikia Search, obecnie znajdująca się w fazie testów alfa, dobiera wyniki wyszukiwania w oparciu o algorytm bazujący na czynniku ludzkim określającym ich przydatność. Wyniki mają być ponadto poszerzane o informacje z mini-wiki, do którego artykuły i komentarze od użytkowników będą trafiały na zasadach znanych już z Wikipedii. Z pewnością we wstępnej fazie testów możemy spodziewać się wyników dalekich od doskonałości, jednak w miarę ze wzrostem ilości użytkowników efekty działania mechanizmu powinny być coraz lepsze. Z wprowadzeniem Wikia Search wiąże się również aspekt polityczny promowanie otwartych i niezależnych technologii. Wales wierzy, że otwartość algorytmu pozycjonującego nie stanowi wcale zagrożenia, a co więcej jest prawdziwym atutem. Programiści będą mogli modyfikować kod, przez co algorytm wyszukiwarki będzie ewoluował w kierunku lepszego sprostania wymogom użytkowników. Przy takim modelu rozwoju przyjdzie nam jednak trochę poczekać na chwilę, w której nowa wyszukiwarka będzie gotowa do powszechnego użytku. Autorzy sugerują iż czas ten może wydłużyć się nawet do kilku lat. Czy jesteśmy świadkami powstania konkurencji Google? Być może tak, ale aby poznać finalną odpowiedź na to pytanie musimy uzbroić się w cierpliwość Software Developer s Journal 4/2008

11 Oracle przejmuje firmę BEA Systems Firmy Oracle Corporation i BEA Systems poinformowały o zawarciu ostatecznej umowy, na mocy której Oracle przejmie wszystkie akcje BEA znajdujące się w obiegu po cenie 19,375 USD za jedną akcję. Oferta jest szacowana na około 8,5 mld USD. Transakcja ma zostać zakończona w połowie roku bieżącego roku. Oczekujemy, że w pierwszym pełnym roku po zawarciu transakcji, zysk na akcję (liczony według ogólnych zasad księgowania) zwiększy się o co najmniej 1-2 centy powiedziała Safra Catz, dyrektor finansowy Oracle. Przejęcie produktów i technologii BEA znacznie wzbogaci nasz pakiet oprogramowania warstwy pośredniej Oracle Fusion Middleware powiedział dyrektor generalny Oracle, Larry Ellison. Oracle Fusion Middleware ma otwartą architekturę, która umożliwia uruchamianie podczas pracy, co z kolei pozwala użytkownikom opcjonalnie łączyć BEA WebLogic Java Server ze wszystkimi składnikami pakietu OFM. To tylko jeden przykład, który pokazuje, że w segmencie oprogramowania warstwy pośredniej klienci mogą wybierać wśród produktów Oracle i BEA wiedząc, że będą one dobrze współpracować i będą przez nas wspierane przez wiele lat. W okresie ostatnich kilku miesięcy nasz Zarząd, z pomocą niezależnych doradców finansowych i prawnych, rozważał różne sposoby zwiększenia wartości akcji, między innymi prowadząc rozmowy na temat ewentualnej sprzedaży firmy powiedział Alfred Chuang, prezes i dyrektor generalny BEA. Transakcja którą zawarliśmy, jest kulminacją tego przemyślanego procesu. Jesteśmy przekonani, że leży ona w interesie udziałowców. Jestem pewien, że nasze nowatorskie produkty oraz pracownicy i klienci na całym świecie przyczynią się do trwałego sukcesu połączonej firmy. Pragniemy jak najszybciej, we współpracy z Oracle, doprowadzić do pomyślnego zakończenia transakcji. BEA jest pionierem w dziedzinie oprogramowania warstwy pośredniej, a zawarta umowa stanowi wyraz uznania dla innowacyjności tej firmy i jej sukcesów u klientów. Nasi wspólni klienci od przeszło trzech lat konsekwentnie doradzali taki krok obu firmom powiedział prezes Oracle, Charles Phillips. Transakcja przyspieszy upowszechnienie technologii oprogramowania warstwy pośredniej opartych na języku Java oraz architektury SOA i wprowadzanie innowacji w oprogramowaniu infrastruktury aplikacji, rozszerzy strategiczną współpracę z klientami i partnerami oraz zwiększy nasz udział rynkowy w kluczowych regionach, takich jak np. Chiny. Zarząd firmy BEA Systems jednogłośnie zatwierdził tę transakcję. Przewiduje się, że zostanie ona zamknięta w połowie 2008 r. Wymaga to jeszcze zaakceptowania przez akcjonariuszy BEA oraz uzyskania wymaganych przepisami zezwoleń i spełnienia innych zwyczajowych warunków. Na stronie inwestorskiej Oracle znajduje się link do nagranej konferencji internetowej poświęconej omawianej transakcji; nagranie to będzie tam dostępne do dnia 23 stycznia 2008 roku. Jako ciekawostkę można podać też fakt, iż nie jest to pierwsze podejście firmy Oracle do przejęcia BEA. W połowie października władze BEA odrzuciły pierwszą propozycję Oracle. Koncern początkowo oferował 6,3 mld USD, czyli 17 USD w gotówce za jedną akcję. Porozumienie to kończy okres dywagacji na temat dalszego losu BEA. Sprawdziły się prognozy większości obserwatorów, którzy uważali, że transakcja tak czy inaczej dojdzie do skutku. Przewidywali, że władze BEA nie będą miały innego wyjścia, niż zgodzić się na warunki stawiane przez Oracle, m.in. dlatego, że żaden z innych dużych graczy nie był zainteresowany zakupem. Taki stan rzeczy potwierdził Larry Ellison. Nasi klienci od dawna sugerowali nam przejęcie BEA powiedział. Windows Live Messenger 9 dogada się z Google Talk Dobra wiadomość dla wszystkich użytkowników komunikatorów Windows Live Messenger oraz Google Talk ich producenci zaczynają chyba powoli dostrzegać, że czas na ujednolicenie standardów. Osiągnięto bowiem porozumienie, na mocy którego w kolejnej wersji komunikatora Microsoftu oznaczonego cyfrą 9 wprowadzona zostanie obsługa Google Talk. Już dzisiaj z poziomu Windows Live Messengera można dodawać do kontaktów oraz rozmawiać z osobami korzystającymi z Yahoo Messenger działa to oczywiście w obie strony. Podobne jak z Google, rozmowy prowadzone są aktualnie także z AIM oraz ICQ. Pozwala to mieć nadzieję, że może już niedługo doczekamy się chwili, gdy zamiast kilku programów będziemy mogli uruchomić jeden, zintegrowany z najważniejszymi sieciami, komunikator. gos 2.0 beta Wydano pierwszą betę wersji 2.0 systemu operacyjnego gos. gos 2.0 Rocket jest system bazującym na popularnej dystrybucji Ubuntu. Jest on dołączany do tanich komputerów sprzedawanych w sieci handlowej Wal-Mart, jak również można go pobrać osobno. Dystrybucje gos nazywa się nieoficjalnie Google OS ze względu na aplikacje i usługi internetowego giganta zawarte w systemie. Są one połączone narzędziem Google Gears umożliwiającym przeglądanie i zapisywanie poczty, dokumentów, kalendarza, nie tylko poprzez stronę WWW, ale również lokalnie. gos posiada skonfigurowaną obsługę dysków online serwisu Box.net, wirtualnych pulpitów oraz zainstalowaną wtyczkę do obsługi Flasha. Całość oparta jest na lekkim środowisku Enlightenment. Microsoft reklamuje Vistę na YouTube Microsoft szuka nowych kanałów, którymi mógłby promować swój najnowszy system operacyjny Windows Vista, pakiet Office 2007 oraz platformę usług internetowych Windows Live. Korporacja rozpoczęła publikowanie krótkich spotów reklamowych za pośrednictwem witryny YouTube. W przeciwieństwie do budzącej różne emocje kampanii Wow za ponad pół miliarda dolarów, teraz Microsoft pokazuje konkretne, z życia wzięte scenariusze i skupia się na korzyściach, jakie wnosi w nie Vista, Office 2007 i Windows Live. Oprócz krótkiej fabuły każdy filmik zawiera też demonstrację, jak dana czynność jest wykonywana na komputerze. Aktualnie wszystkich klipów jest dziewięć. Można je obejrzeć w witrynie YouTube, najprościej na stronie użytkownika WindowsVistaAndLive ( profile?user=windowsvistaandlive). GNU Octave Po jedenastu latach od wydania wersji 2.0 wypuszczona została stabilna wersja 3.0 programu GNU Octave, otwartego narzędzia do obliczeń matematycznych dostępnego na licencji GPL. Octave jest podobny do Matlaba. Obsługuje się go z poziomu linii poleceń przy użyciu zbliżonego języka. Może też przetwarzać skrypty. Przeznaczony jest do rozwiązywania numerycznego zarówno problemów liniowych jak i nieliniowych. Możemy więc rozwiązywać zadania z algebry liniowej, szukać pierwiastków równań nieliniowych, całkować funkcje zwyczajne, operować na wielomianach, czy całkować równania różniczkowe zwyczajne i różniczkowo-algebraiczne. Program dostępny jest na platformy Linux, Mac OS X, Sun Solaris, Windows oraz OS/2. index.html Software Developer s Journal 4/

12 Zawartość CD-ROM FastReport 4.0 VCL FastReport 4.0 VCL to zestaw komponentów służących do generowania raportów, który stanowi połączenie projektanta, generatora oraz funkcji podglądu raportów. Możliwości jakie daje FastReport to szeroki wybór typów bandów, które pozwalają sporządzić raport o dowolnym poziomie. Raport może mieścić się na kilku stronach. Można sporządzić raport wraz z okładką, danymi oraz stroną tylną. Program zawiera: wiele obiektów, które można zastosować w sprawozdaniu: tekst, obraz, linie, figury, wykresy, kod kreskowy, tabela zbiorcza, obiekt ole, obiekt richtext, obiekt proporczyk, gradient; wizualny designer raportów z obsługą skalowania, undo/ redo, linii zewnętrznych, linijek. W pełni nastawiany interfejs, wykonany w stylu MS Office. Można dać użytkownikom samodzielność zmieniany istniejącego raportu i tworzyć nowe; raport może zawierać dane (tabele, zapytania, podłączenia do BD). W ten sposób można nie tylko wykorzystywać dane, dostępne w swoim załączniku, a również podłączać się do dowolnych BD bezpośrednio z poziomu raportu. Aktualnie obsługiwane są następujące biblioteki dostępu do BD: ADO, BDE, DBX, IBX, FIBPlus, oraz wiele innych bibliotek; raport może zawierać dialogowe formularze zapytania o informację przed sporządzeniem raportu. Można tworzyć autonomiczne raporty, niezależne od załącznika; wbudowany interpretator, obsługujący 4 języki: PascalScript, C++Script, BasicScript, JScript; z jego pomocą można wykonywać zaawansowane przetwarzanie danych, organizować współdziałanie z elementami sterowania przez okna dialogowe; środki przygotowania kodu do pracy: uruchomienie kodu krok po kroku, punkty zatrzymania, watches. Wizualny konstruktor zapytań. Nie ma konieczności znajomości języka SQL, by sporządzić złożone zapytanie, składające się z kilku tabeli; filtry eksportu do wielu formatów (PDF, RTF, XLS, XML, HTML, JPG, BMP, GIF, TIFF, TXT, CSV, Open Document Format); wysłanie raportu em przez wciśnięcie jednego przycisku; składniki do sporządzenia raportów przez stronę internetową. Odległość nie ma już znaczenia! Dla przeglądania raportów potrzebna jest dowolna przeglądarka internetowa; specjalny rodzaj raportu dla wydruku na drukarkach matrycowych. Ten rodzaj drukarek nie ma zamiaru wymierać i stosowany jest w wielu przedsiębiorstwach. Korzystaj z FastReport dla szybkiego matrycowego druku; dziedziczenie raportów (obsługiwane jest dziedziczenie plików raportów, jak również wizualne dziedziczenie formularzy z raportem w Delphi/C++Builder). Dostępne jest wiele raportów, zawierających jednakowe elementy (nagłówek, stopkę, dane przedsiębiorstwa, logo). Można wprowadzać wspólne elementy do podstawowego raportu i wykorzystać jako szablon dla pozostałych raportów; szerokie możliwości dla wydruku raportu: rozdzielanie dużych stron na mniejsze, wydruk kilku małych stron na jednej dużej stronie, wydruk w określonym formacie ze skalowaniem; wykorzystanie dowolnych źródeł danych, np. tabeli BD. Można przesyłać ze swego programu do raportu dowolne dane: statystyczne oraz zmieniające się od zapisu do zapisu; szablon dla tworzenia podstawowych raportów. Wystarczy wykonać 5 kroków w celu otrzymania doskonale sporządzonych, gotowych do wykorzystania raportów; raporty zbiorcze. Pozwalają na tworzenie tablicowych raportów ze złożonymi (połączonymi) nagłówkami, wykorzystując dane z jednego źródła. Analog wielu wymiarowych sześcianów (OLAP) bez możliwości sterowania dynamicznego; bandy pionowe. Pozwalają tworzyć raporty typu tabeli, jeżeli nie znana jest wstępnie ilość kolumn; wykresy. Całkowita obsługa wszystkich możliwości biblioteki TeeChart Pro; wielofunkcyjny obiekt Tekst pozwala wyświetlać jeden lub kilka wierszy tekstu. Może zawierać tekst na przemian z wartościami i polami BD, obsługuje proste HTMLtagi (b,i,u,strike,sub,sup,font color). Obsługiwane są wszystkie rodzaje wyrównania tekstu, obracanie tekstu o dowolny kąt, wypełnienie, obramowanie. Obiekt obsługuje tryb WYSIWYG; obsługiwanie UNICODE. Twoje raporty mogą zawierać dane we wszystkich językach świata; rozbudowywana architektura FastReport pozwala tworzyć i dołączać do raportu swoje obiekty, filtry eksportu, funkcje, szablony, suwaki BD; otwierane (drill-down) raportu. Jedno kliknięcie myszką i możesz przetworzyć swój raport z grupowaniem na raport interaktywny. Grupę można zwijać i rozwijać bezpośrednio w oknie przeglądu raportu; raporty interaktywne. Można wypróbować reakcje po kliknięciu myszką na obiekcie w oknie wstępnego przeglądu. Na przykład, można utworzyć i wyprowadzić inny raport, pokazujący szczegółowa informację o obiekcie, na który użytkownik kliknie myszką; szyfrowanie raportów zapewnia poufność. Przeczytanie pliku raportu możliwe tylko, jeżeli się zna hasło; wydruk nazwy pliku na każdej kopii dokumentu. Na przykład Pierwsza kopia, Druga kopia. Nazwy kopii określane są samodzielnie; niezależne próby wykazały FastReport jest światowym liderem w prędkości tworzenia raportów! 12 Software Developer s Journal 4/2008

13 Zawartość CD-ROM Multimedialny kurs WPF część 3 W poprzedniej części stworzyliśmy projekt kalkulatora, przypominającego wyglądem i funkcjonalnością ten znany z systemu Windows. Wykorzystaliśmy ciekawe i innowacyjne mechanizmy WPF, takie jak pojemniki, czy usprawniony wygląd komponentów. Mimo atrakcyjnego wyglądu aplikacji, jest to dopiero wierzchołek możliwości, jakie oferuje WPF. W niniejszej części zajmiemy się dwoma różnymi aspektami tej nowoczesnej technologii jednym z najciekawszych mechanizmów graficznych animowanymi właściwościami oraz techniką ważną z punktu widzenia obsługi danych wiązania danych. Forma a treść WPF, choć z założenia w ramach platformy.net 3.5 jest odpowiedzialny za warstwę prezentacji, oferuje też niezmiernie wygodny mechanizm wiązania danych. Chociaż oznaki tego podejścia widać już we wcześniejszych wersjach Frameworka, to od tamtej pory zostały poczynione duże zmiany w zakresie ujednolicenia całego mechanizmu oraz uproszczenia jego stosowania. Jak duże postępy zostały poczynione, można zobaczyć w filmie dołączonym do niniejszego wydania SDJ. Przedtem jednak warto w praktyce zobaczyć jak działają animowane właściwości. Owa konstrukcja była już omawiana na łamach SDJ (01/2008), jednak co innego czytać o możliwościach animacji, a co innego zobaczyć je na własne oczy. Jest to jeden z najbardziej imponujących, a zarazem najbardziej zasobożernych mechanizmów; wywoływanie go na słabszych komputerach, zaopatrzonych w systemy nie obsługujące natywnie platformy.net 3.0/3.5 (czyli XP i Server 2003) może wymagać sporo zasobów i nieco więcej czasu przy uruchamianiu programu jednak efekt końcowy wynagradza te trudy. Krótkie streszczenie Omówiliśmy pokrótce konstrukcje, o których traktuje trzecia część kursu, jednak warto wiedzieć, co konkretnie zawiera film. W przypadku animacji zademonstrowane zostało działanie najprostszych, lecz często najprzydatniejszych animacji linearnych, zwanych też From/To/By. Ich działanie polega na płynnej zmiany wartości z jednego stanu do drugiego. Nie ominęliśmy też bardziej zaawansowanych animacji klatkowych, pokazanych na przykładzie animowania łańcucha znaków, czyli tekstu. Mechanizm wiązania danych nie został omówiony w całości w tej części, gdyż postanowiliśmy podzielić cały jego opis i bardziej zaawansowane zagadnienia zostawić do zaprezentowania w części ostatniej. Póki co, można zobaczyć, jak wiąże się kontrolki z innymi obiektami należącymi do platformy.net, a także z obiektami klas tworzonych przez programistę. Co dalej? Następna część zawierać będzie opis bardziej zaawansowanych mechanizmów obsługi wiązania danych, takich jak wiązanie kolekcji do kontrolki ListBox czy korzystanie z danych XML. Oprócz tego pokażemy w jaki sposób można wykorzystać multimedia, czyli dane audio/wideo, w aplikacjach WPF. Software Developer s Journal 4/

14 Zawartość CD-ROM 3rdRail wydajne środowisko IDE dla Ruby on Rails CodeGear 3rdRail jest intuicyjnym środowiskiem IDE pozwalającym na znaczne przyspieszenie tworzenia rozwiązań internetowych dla Ruby on Rails. Główne jego zalety to: szybsze tworzenie bardziej dopracowanych aplikacji, mniejsza ilość ręcznie pisanego kodu dzięki funkcji inteligentnego uzupełnianiu kodu; wydajne i szybkie przemieszczanie się po strukturze aplikacji. Wgląd we współzależności w ramach projektu dzięki Code Navigation; połączenie siły programowania z linii poleceń oraz produktywności i łatwości użycia środowiska IDE; ulepszone narzędzia do refaktoringu pozwalają na szybkie reorganizowanie kodu aplikacji, bez obawy o zły wpływ na jego działanie; kompletne środowisko uruchomieniowe zawiera zintegrowane bazy danych, interpreter języka Ruby, platformę Rails, menedżera komponentów (Gems) oraz wiele dodatkowych narzędzi; szybsze tworzenie dynamicznych, bazodanowych aplikacji internetowych. Yukihiro Matsumoto, twórca języka programistycznego Ruby powiedział, Gratuluję CodeGear wprowadzenia 3rdRail. Jako autor Ruby i programista, jestem bardzo zadowolony z tego, iż CodeGear przyłączył się do społeczności programistycznej Ruby. Wsparcie CodeGear dla języka, który zaprojektowałem, jest dla mnie wielkim uznaniem. Środowisko 3rdRail posiada dobrze zaprojektowany, imponujący interfejs, dopasowany zarówno do wymogów początkujących jaki i zaawansowanych programistów. Wierzę iż 3rdRail odegra znaczącą rolę w przyszłości Ruby. Kluczowe możliwości środowiska: nawigacja w kodzie 3rdRail wspiera szybkie i wydajne przemieszczanie się po strukturze aplikacji. Taki wgląd jest kombinacją analizy składniowej (syntaktycznej) i semantycznej pokazującej wszystkie współzależności w ramach projektu. Zrozumienie zasad działania aplikacji Ruby on Rails (RoR) umożliwia programistom sprawdzanie tylko tego obszaru kodu, który jest istotny z ich punktu widzenia; CodeGear Commanders CodeGear Commanders są to zaawansowane automaty skryptów wykorzystane z linii poleceń RoR w celu uruchamiania generatorów kodu (code generators) oraz wykonywania innych działań. Dla przykładu, wyniki ze skryptu dodającego model lub widok są bezpośrednio odzwierciedlane w całym IDE. Wynik polecenia jest zapisywany jako hyperłącze do wszystkich zasobów zmienionych przez skrypt, klikając na niego odpowiednie pliki i foldery zostaną otwarte w IDE; inteligentne uzupełnianie kodu (Intelligent Code Completion) Programiści mogą szybciej tworzyć lepiej dopracowane aplikacje dzięki mniejszej ilości ręcznie pisanego kodu oraz braku konieczności pamiętania o niektórych drobnych elementach, w tym typach obiektów, metodach oraz podpisach metod. Funkcja uzupełniania kodu w środowisku 3rdRail zawiera wiele potężnych możliwości, w tym: uzupełnianie metod, parametrów oraz sprawdzanie składni. 3rdRail jest w stanie zrozumieć z kontekstu to co robi programista i przewidzieć najbardziej prawdopodobne elementy w oparciu o konwencję programowania w Rails i semantykę języka Ruby. Zamiast tworzenia prostych, rozwijanych list z setkami możliwych opcji wyboru, środowisko 3rdRail sugeruje jeden wybór właściwy. Uzupełnianie kodu w 3rdRail jest na tak zaawansowanym poziomie, że zawiera także metody, które są dynamicznie tworzone w trakcie działania aplikacji; refaktoring 3rdRail zawiera technologie specyficzne dla RoR pozwalające programistom automatycznie poprawić jakość i uprościć kod aplikacji. Zawarte w 3rdRail narzędzia do refaktoringu pozwalają na szybkie reorganizowanie kodu aplikacji, bez obawy o zły wpływ na jego działanie; kompletne środowisko uruchomieniowe pakiet 3rdRail jest kompletnym środowiskiem uruchomieniowym Ruby on Rails zawierającym zintegrowane bazy danych, interpreter języka Ruby, platformę Rails, menedżera komponentów (Gems) oraz wiele dodatkowych narzędzi. Dodatkowo w pakiecie dostarczana jest licencja programistyczna dla InterBase, serwera SQL firmy CodeGear wykorzystywanego w samodzielnych i korporacyjnych bazach danych; kreatory Wykorzystanie wbudowanych generatorów RoR z poziomu CodeGear Commanders jest bardzo wydajną metodą pracy; 3rdRail rozszerza te możliwości jeszcze bardziej dzięki specjalnym kreatorom zwiększającym produktywność. Dzięki nim możliwe jest łączenie wielu powiązanych ze sobą działań razem w ramach jednej operacji; narzędzia do tworzenia aplikacji Web wbudowana przeglądarka Mozilla, debugger JavaScript, inspektor DOM obiektowej struktury stron Web, monitorowanie żądań i odpowiedzi serwera Web oraz inne narzędzia zawarte w pakiecie umożliwiają programistom sprawniejsze zarządzanie artefaktami strony WWW; zgodność z pluginami Eclipse środowisko 3rdRail jest zbudowane w oparciu o wydajną i otwartą platformę Eclipse, która gwarantuje natychmiastowe wykorzystanie zgodności z wieloma narzędziami typu open source, rozwiązaniami komercyjnymi oraz pluginami dostępnymi dla platformy Eclipse Software Developer s Journal 4/2008

15

16 Biblioteka miesiąca David de Rosier DWR RPC w JavaScript Autor od wielu lat pasjonuje się językami programowania. Centrum jego zainteresowań stanowi technologia Java. W kontekście tej technologii, autor jest specjalistą w dziedzinie wytwarzania aplikacji webowych oraz obsługi baz danych. Kontakt z autorem: ddrosier@gmail.com DWR (Direct Web Remoting) jest odpowiedzią na rozwijający się świat aplikacji internetowych w dość niesprecyzowanym standardzie Web 2.0, charakteryzującym się bogatym interfejsem użytkownika, dużym dynamizmem i asynchroniczną komunikacją (AJAX). Na rynku istnieje obecnie cała masa bibliotek wspierających programistów JavaScript. Warto tu wspomnieć choćby o Prototype, DOJO, JQuery, Script.aculo.us. Rozwiązania te skupiają się jednak głównie na części klienckiej aplikacji, dodając efekty wizualne, łatwość operowania na obiektach DOM lub pewne usprawnienia ułatwiające programiście pracę (np. operacje na kolekcjach, zarządzanie zdarzeniami, itp.). Wsparcie komunikacji z serwerem ogranicza się zwykle do obudowania wywołań asynchronicznych jakimiś łatwymi w użyciu klasami narzędziowymi. Biblioteka DWR wypełnia tę lukę wprowadzając profesjonalny mechanizm zdalnego wywoływania procedur (RPC Remote Procedure Call). DWR jest rozwiązaniem wysoce specjalizowanym poza komunikacją nie zajmuje się innymi zagadnieniami, dzięki czemu może być z łatwością użyta wraz z wymienionymi wcześniej bibliotekami odpowiedzialnymi za interfejs użytkownika. DWR współpracuje po stronie serwera wyłącznie z aplikacjami Java. Sama biblioteka nie jest bowiem jedynie zbiorem klas JavaScript (jak np. Prototype) jej silnik napisany jest w większości w języku Java i udostępniany programiście w postaci serwletu. Część kodu JavaScript będzie dynamicznie generowana przez ten serwlet celem zminimalizowania kodu pisanego przez programistę. Pozwala to na znaczne przyspieszenie programowania w porównaniu np. z DOJO, które również dostarcza (bardzo uproszczony) mechanizm RPC, jednakże wymagający niewygodnej i czasochłonnej konfiguracji. Biblioteka jest obecnie dostępna w wersji 2.0, która znacząco zmieniła się od czasów wersji 1.x nie tylko w kwestii ilości funkcji ale również ich nazewnictwa. Tym niemniej, celem zachowania kompatybilności, poprzednie (nierzadko błędne z punktu widzenia języka angielskiego) nazwy funkcji i parametrów są wciąż akceptowane. Warto nadmienić, że biblioteka jest wspierana i sponsorowana przez TIBCO Software. Dzięki temu staje się rozwiązaniem godnym zaufania również w projektach korporacyjnych, czego dowodem może być lista aplikacji i serwisów internetowych wykorzystujących DWR do celów komunikacji z serwerem. Warto tu wspomnieć choćby o American Airlines, Atlassian JIRA, New York City Maps i oczywiście TIBCO. Mimo komercyjnych powiązań z TIB- CO Software, biblioteka jest rozwijana przez niezależny zespół programistów jako rozwiązanie open source dystrybuowane na zasadach licencji Apache 2.0. Pierwszy przykład W zgodzie z programistyczną tradycją zaczniemy od aplikacji Hello World. Będzie to prosta strona HTML z przyciskiem oraz z polem edycyjnym, w którym wprowadzimy imię. Naciśnięcie przycisku wyśle nasze imię na serwer a w ramach odpowiedzi otrzymamy komunikat powitalny, który zostanie wyświetlony w oknie alertu. Program dałoby się napisać z łatwością w samym JavaScripcie ale chcemy przecież przetestować komunikację z serwerem. Aby uruchomić przykład będziemy musieli użyć serwera aplikacji, np. Tomcat. Zakładam, iż Czytelnicy zainteresowani tematem RPC wiedzą, jak zbudować i uruchomić nową aplikację internetową pominę więc ten temat. Na płycie CD dołączonej do Magazynu znaleźć można wszystkie pliki niezbędne do uruchomienia przykładu. Minimalna aplikacja DWR będzie składała się z pięciu plików. W katalogu WEB-INF stworzymy deskryptor aplikacji (web.xml) deklarujący serwlet DWR i sposób dostępu do niego. Zawartość tego pliku można zobaczyć na Listingu 1. Listing 2 przedstawia klasę Java, której metody będziemy wywoływać za pomocą mechanizmów RPC. W naszym przypadku zawiera ona tylko jedną metodę, przyjmująca i zwracającą łańcuch znaków. Skompilowaną klasę umieścimy w katalogu WEB-INF/ classes, natomiast plik biblioteki (dwr.jar) w katalogu WEB-INF/lib. Kolejnym niezbędnym plikiem jest dwr.xml (Listing 3), który jest konfiguracją samej biblioteki. Ostatnim, najważniejszym plikiem jest index.html (Listing 4), który łączy wszystko w całość i uruchamia nasz przykład. Zanim wyjaśnimy znaczenie poszczególnych operacji, zachęcam do uruchomienia przykładu i samodzielnego przeanalizowania niewielkich listin Software Developer s Journal 4/2008

17 DWR RPC w JavaScript gów. Poprawnie zbudowana aplikacja powinna wyświetlić pojedynczą stronę HTML z polem edycyjnym oraz komunikat po naciśnięciu przycisku. Najciekawsze w przykładzie jednak nie jest to co możemy zobaczyć, a co dzieje się w tle. Aplikacja komunikuje się asynchronicznie z serwerem wysyłając do niego nasze imię i odbierając w odpowiedzi tekst pozdrowień. Programista nie jest zmuszony do implementacji niuansów komunikacyjnych ani do zakodowania obiektu HelloDWR w JavaScripcie. Tym niemniej obiekt o takiej nazwie jest dostępny z poziomu tego języka. Jak to działa? Wnikliwy Czytelnik z pewnością już odkrył podstawy działania DWR. Serwlet, stanowiący silnik biblioteki, czyta z użyciem mechanizmów refleksji strukturę klasy Java, do której chcemy odwoływać się z poziomu części klienckiej a następnie buduje w locie odpowiednią klasę JavaScript. Dzięki takiemu rozwiązaniu programista nie musi powielać definicji klas w Javie i JavaScripcie ta ostatnia zostanie wygenerowana automatycznie, gdy tylko poprosimy o nią serwlet: to, że każde wywołanie metody będzie zawsze powiązane z asynchronicznym połączeniem z serwerem. DWR nie służy więc mapowaniu obiektów Javy na JavaScript (jak to np. robi GWT) a raczej buduje pewien interfejs komunikacyjny. Oczywiście jeśli chcemy, możemy użyć na potrzeby DWR nawet bazowych klas Javy, jak choćby java.util.date, jednak musimy mieć świadomość, że wywołanie nawet prostej metody gettime() w rzeczywistości stworzy nowy obiekt Date po stronie serwera, uruchomi dla niego wskazaną metodę i zwróci wartość dla funkcji odpowiedzi. Nadmierne stosowanie obiektów DWR szybko doprowadzi więc do nieoptymalnej komunikacji. Zajmijmy się bardziej szczegółowo kwestią łączenia z serwerem. Połączenie asynchroniczne zawsze wymagać będzie dwóch funkcji uruchamiającej połączenie oraz wykonywanej na potrzeby danych zwróconych przez serwer. Funkcję zwrotną będziemy przekazywać jako ostatni parametr funkcji wywołującej połączenie. Finalnie więc każda funkcja JavaScript będzie przyjmowała o jeden parametr więcej od jej odpowiednika w Javie, tak jak miało to miejsce w przykładzie: <script type="text/javascript" src="dwr/interface/hellodwr.js"> </script> Zanim jednak popadniemy w entuzjastyczną chęć przeportowania wszystkich klas narzędziowych Javy na JavaScript, musimy uzmysłowić sobie podstawową cechę DWR jest to biblioteka służąca do komunikacji klient-serwer. Oznacza HelloDWR.greetings(name, callback); Istnieje jeden wyjątek od tej reguły nie ma potrzeby podawania funkcji callback dla metod zwracających typ void. Można to zrobić opcjonalnie, jeśli chcemy mieć pewność, że serwer obsłużył nasze żądanie. Istnieje kilka sposobów przekazania funkcji zwrotnej. W prostych zastosowaniach, Listing 1. Deskryptor aplikacji używającej DWR definiuje serwlet biblioteki oraz sposób odwołania do niego <?xml version="1.0" encoding="iso "?> <!DOCTYPE web-app PUBLIC "-//Sun Microsystems, Inc.//DTD Web Application 2.3//EN" " <web-app> <servlet> <servlet-name>dwr-invoker</servlet-name> <display-name>dwr Servlet</display-name> <servlet-class>org.directwebremoting.servlet.dwrservlet </servlet-class> <init-param> <param-name>debug</param-name> <param-value>true</param-value> </init-param> </servlet> <servlet-mapping> <servlet-name>dwr-invoker</servlet-name> <url-pattern>/dwr/*</url-pattern> </servlet-mapping> Rysunek 1. Przykład strony testowej wygenerowanej automatycznie przez DWR na potrzeby klasy java.util.date </web-app> Software Developer s Journal 4/

18 Biblioteka miesiąca tak jak w naszym przykładzie, najwygodniej będzie użyć bezpośrednio funkcji anonimowej: HelloDWR.greetings(name, function(data) } ); Listing 2. Prosta klasa dla przykładu Hello World obsługująca zdarzenie po stronie serwera package org.sdj.dwr; public class HelloDWR } public String greetings(string name) } return "Hello " + name; alert(data); Poprawnie napisana aplikacja powinna obsługiwać sytuacje awaryjne, jak choćby brak komunikacji z serwerem lub przekroczenie czasu odpowiedzi. DWR pozwala reagować na takie sytuacje lub konfigurować niektóre parametry połączeń. Należy jedynie zastąpić funkcję zwrotną obiektem, zarządzającym komunikacją z serwerem (Listing 7). Powyższy kod potrafi reagować na sytuacje awaryjne (metoda errorhandler) oraz definiuje maksymalny czas oczekiwania na odpowiedź (atrybut timeout). Dla funkcji zwrotnej (parametr callback) zamiast bezpośredniej implementacji użyto odwołania do funkcji zewnętrznej (callback). Lista wszystkich opcji dla obiektu sterującego połączeniem została przedstawiona w ramce. Należy zwrócić uwagę, że po stronie JavaScript nie tworzymy nowego obiektu klasy HelloDWR z użyciem operatora new, a używamy go tak, jakby był to obiekt statyczny. Jest to w pełni uzasadnione. Po pierwsze po stronie JavaScript mamy de facto do czynienia jedynie z interfejsem odwołującym się do implementacji po stronie serwera. Po drugie obiekt ten nie będzie przechowywał żadnych lokalnych wartości a jedynie metody, nie ma więc potrzeby wielokrotnego instancjonowania go. Jest to istotna zasada w mechanizmie RPC użyte w nim obiekty powinny być bezstanowe. Mamy więc to do czynienia z serwisami a nie klasycznymi obiektami przechowującymi informacje o swoim stanie. Testowanie obiektów DWR W naszym pierwszym przykładzie napisaliśmy aplikację służącą przetestowaniu metody greetings z klasy HelloDWR. W przyszłości będziemy mogli odwołać się do mechanizmów testowych dostarczanych bezpośrednio przez samą bibliotekę. Potrafi ona wygenerować automatycznie stronę HTML zawierającą interfejs użytkownika, odwołujący się do każdej metody z zadanej klasy. Jeśli metoda oczekuje parametrów wejściowych, biblioteka wygeneruje odpowiednie pola edycyjne, pozwalające nam je prowadzić. Dla każdej metody odnajdziemy również przycisk Execute, który spowoduje uruchomienie metody Java po stronie serwera oraz wypisze otrzymany wynik bezpośrednio na stronie. By skorzystać z mechanizmu testowania, musimy w przeglądarce odwołać się bezpośrednio do serwletu DWR, np. tak: /sdj-dwr/dwr/ Dla takiego odwołania biblioteka wypisze listę klas zdefiniowanych w pliku dwr.xml. Każda klasa będzie linkiem, po kliknięciu na który uzyskamy dostęp do strony testowej. Zachęcam do przetestowania DWR z użyciem standardowych klasa Java, np. java.util.date. By to zrobić wystarczy dopisać klasę do pliku dwr.xml (wewnątrz taga allow): <create creator="new" javascript="jdate"> <param name="class" value="java.util.date"/> </create> Stronę wygenerowaną na potrzeby tej klasy można zobaczyć na Rysunku 1. Z pewnością nie chcielibyśmy udostępniać mechanizmu testowania w finalnej wersji aplikacji. Można go wyłączyć ustawiając wartość parametru debug na false na liście inicjalizacyjnej serwletu w pliku web.xml. Chat WWW w kilkudziesięciu liniach kodu W dalszej części artykułu, obrazując bardziej złożone zagadnienia związane z DWR, napiszemy prostą aplikację do czatowania. Zakładamy, że aplikacji może używać wielu użytkowników jednocześnie a każdy wysłany komunikat zostanie automatycznie rozesłany do wszystkich uczestników czata. W aplikacji skupimy się przede wszystkim na niuansach komunikacyjnych, pomijając wygląd strony. Na potrzeby przykładu stworzymy dwie nowe klasy Java org.sdj.dwr.message przechowującą pojedynczy komunikat oraz org.sdj.dwr.chatengine odpowiadającą za przyjmowanie i rozsyłanie komunikatów (Listing 4). Pliki web.xml i dwr.xml zapożyczymy z przykładu HelloWorld. W dalszej Listing 3. Zawartość pliku dwr.xml konfigurującego pracę biblioteki. Plik deklaruje jedną klasę, użytą na potrzeby przykładu Hello World <!DOCTYPE dwr PUBLIC "-//GetAhead Limited//DTD Direct Web Remoting 2.0//EN" " <dwr> <allow> <create creator="new" javascript="hellodwr"> <param name="class" value="org.sdj.dwr.hellodwr"/> </create> </allow> </dwr> 18 Software Developer s Journal 4/2008

19 DWR RPC w JavaScript części tekstu zostaną opisane pewne zmiany, które należy wprowadzić w tych plikach. Wygląd i logika klienta aplikacji zostaną opisane w pliku chat.html (Listing 6). Interfejs użytkownika składa się z dwóch pól tekstowych, pobierających imię osoby oraz treść komunikatu. Wysłanie komunikatu nastąpi po naciśnięciu przycisku lub po wciśnięciu klawisza [Enter]. W kodzie HTML znajdziemy też pustą na wstępie listę ul, która z czasem będzie przyjmować kolejne wiadomości z czata. Współpraca z obiektami złożonymi Dotychczas rozważaliśmy przykłady, w których parametrami metod Java były typy proste. Zastanówmy się jak rozwiązać problem obiektów złożonych. Taką sytuację będziemy mieli w przykładzie z czatem, gdzie użyjemy złożonego obiektu Message. Struktura wspomnianego obiektu zaprezentowana jest na Listingu 8. Rozważmy sytuację wysyłania nowego komunikatu na serwer. Skorzystamy tu z metody klasy org.sdj.dwr.chatengine o następującej definicji: void send(message msg); Po stronie JavaScript nie mamy klasy Message i DWR nie wygeneruje jej dla nas. Nie ma jednak takiej potrzeby przecież siłą języka JavaScript jest możliwość tworzenia obiektów w locie. Zobaczmy przykład: ChatMngr.send( } ); name: "David", message: "testowy komunikat" Taka notacja daje nam dużą swobodę i nie wymusza podawania wartości wszystkich atrybutów. Jeśli pominiemy któryś z nich, po stronie Javy zostanie przyjęta wartość domyślna dla danego typu (np. zero dla typów liczbowych, null dla obiektów, etc.). W przykładzie pominęliśmy też funkcję zwrotną, ponieważ metoda send zwraca typ void. Parametry połączenia ściąga Spis wybranych opcji służących do konfiguracji połączenia RPC na potrzeby biblioteki DWR. callback wskazuje na funkcję uruchamianą po otrzymaniu odpowiedzi od serwera; errorhandler wskazuje na funkcję uruchamianą w przypadku sytuacji błędnej; exceptionhandler jak wyżej ale tylko dla wyjątków Java; headers dodatkowe nagłówki połączenia XHR (AJAX); parameters dodatkowe dane, które po stronie serwera będą możliwe do odczytu za pomocą metody request.getparameter; rpctype pozwala wybrać sposób komunikacji z serwerem za pomocą połączeń asynchronicznych AJAX (wartość xhr) lub poprzez ukrytą pływającą ramkę (wartość iframe); timeout maksymalny czas na przetworzenie żądania; prehook wskazuje na funkcję uruchamianą bezpośrednio przed wykonaniem połączenia z z serwerem; posthook wskazuje na funkcję wykonywaną bezpośrednio po zakończeniu połączenia z serwerem. W przedstawiony sposób można budować obiekty wielokrotnie złożone, czy zawierające tablice. Czytelników mających problemy ze zrozumieniem takiego zapisu zachęcam do poczytania na temat notacji JSON. Aby nasz przykład mógł zadziałać prawidłowo musimy jeszcze zaktualizować plik dwr.xml. W pierwszej kolejności należy dodać tam naszą klasę zarządzającą czatem: <create creator="new" javascript="chatengine" scope="application"> <param name="class" value="org.sdj.dwr.chatengine"/> </create> Zapis ten powinien już być zrozumiały dla Czytelników, pojawia się tu jednak pewna nowość atrybut scope. Jego znaczenie jest identyczne jak definicja zakresu widoczności ziaren w JSP. Możemy więc tutaj określić, jak nasza klasa zarządzająca komunikacją będzie widoczna dla aplikacji. W Listing 4. Plik HTML wykonujący przykład Hello World. Warto zwrócić uwagę, że dołączane pliki JavaScript pochodzą z serwletu biblioteki a nie z systemu plików <html> <head> <script type="text/javascript" src="dwr/interface/ </script> HelloDWR.js"> <script type="text/javascript" src="dwr/engine.js"> </script> <script type="text/javascript" src="dwr/util.js"> </script> <script type="text/javascript"> function send() } var name = $('name').value; HelloDWR.greetings(name, callback); function callback(data) } alert(data); </script> </head> <body> Imie: <input type="text" id="name"/> <button onclick="send()">test</button> </body> </html> Software Developer s Journal 4/

20 Biblioteka miesiąca naszej sytuacji zdecydowaliśmy się na wartość application, ponieważ czat będzie miał charakter globalny pojedynczy komunikat od jednego użytkownika będzie musiał być dostępny dla wszystkich użytkowników aplikacji. Standardową wartością parametru scope jest page. Ostatnim krokiem pozwalającym nam na pracę DWR z obiektami złożonymi jest zadeklarowanie, które z klas Java mają być dostępne w charakterze beanów do komunikacji z serwerem. Deklarację tę należy umieścić w pliku dwr.xml, wewnątrz sekcji allow: aplikacjach AJAX to dość częsta sytuacja, bowiem nie korzystamy tu z metody submit celem wysłania całego formularza na serwer. W przykładowym czacie chcielibyśmy aby wiadomość została wysłana natychmiast, kiedy użytkownik wprowadzi tekst komunikatu i naciśnie [Enter]. Uzyskamy ten efekt w następujący sposób: <input type="text" id="message" onkeydown="dwr.util.onreturn(event, send)" /> <convert converter="bean" match="org.sdj.dwr.message"/> Zwróćmy uwagę że z poziomu JavaScript definiujemy bezpośrednio wszystkie parametry odpowiadające wartościom atrybutów klasy Message, mimo że po stronie Javy są one zdefiniowane jako prywatne. Mechanizm DWR automatycznie skorzysta z metod get i set dla poszczególnych parametrów z anonimowego obiektu JavaScript. Funkcje pomocnicze w JavaScript Biblioteka DWR została zaprojektowana tak, by dała się z łatwością używać z innymi rozszerzeniami JavaScript, nie powodując konfliktów. Przy programowaniu nieskomplikowanych aplikacji można również skorzystać z samego DWR biblioteka dostarcza bowiem zbiór prostych klas i funkcji narzędziowych, ułatwiających podstawowe operacje, jak choćby dostęp do elementów strony. Aby skorzystać z tego mechanizmu, należy dołączyć do strony plik JavaScript pochodzący bezpośrednio z serwletu DWR: <script type="text/javascript" src="dwr/util.js"></script> Odwoływaliśmy się już do tego pliku w przykładzie Hello World, by skorzystać z funkcji narzędziowej pobierającej obiekt elementu strony o zadanym identyfikatorze. Zrobimy to samo na potrzeby naszego czata, pobierając wartość imienia oraz treść komunikatu. W tym celu zmodyfikujemy kod z poprzedniego punktu, w którym wartości te zostały zasymulowane statycznymi tekstami: var msg = } name: $("name").value, message: dwr.util.getvalue("message") Funkcja $ z pewnością wygląda znajomo dla użytkowników biblioteki Prototype. W przypadku DWR jest to skrótowe odwołanie do funkcji dwr.util.byid, co z kolei wyda się znajome programistom używającym DOJO. Funkcja może przyjąć jako parametr dowolną liczbę identyfikatorów i zwróci w odpowiedzi odpowiadającą im tablicę obiektów HTML (lub skalar w przypadku jednego parametru wejściowego). Dla atrybutu message użyliśmy alternatywnej metody pobierania wartości elementu pola formularza funkcji dwr.util.getvalue. W naszym przykładzie zastosujemy jeszcze jedną praktyczną funkcję narzędziową DWR dwr.util.onreturn, która uruchamia podaną w parametrze funkcję, jeśli dla zadanego obiektu nastąpiło zdarzenie wciśnięcia przycisku [Enter]. W Zaletą funkcji onreturn jest również ujednolicenie metody obsługi zdarzenia pomiędzy przeglądarkami. Plik util.js jest niezależny od innych mechanizmów DWR a jego funkcje narzędziowe mogą więc być stosowane przez programistów, nawet jeśli nie zdecydujemy się na korzystanie z mechanizmu RPC. Zbiór najbardziej praktycznych funkcji narzędziowych DWR został przedstawiony w ramce w postaci szybkiej ściągi. Obsługa sytuacji wyjątkowych Obsługa sytuacji wyjątkowych jest niezwykle ważna w aplikacjach asynchronicznych, kiedy nie możemy oczekiwać natychmiastowej odpowiedzi z serwera a dalsze działanie strony jest zależne od danych, które otrzymamy z pewnym opóźnieniem. W przedstawionym wcześniej przykładzie zobrazowaliśmy funkcję errorhandler, reagującą na dowolną sytuację błędną. To jednak nie koniec możliwości biblioteki. Udostępnia nam ona kilka funkcji kontrolujących sytuacje wyjątkowe: errorhandler najbardziej ogólna funkcja, uruchamiana za każdym razem kiedy pojawia się sytuacja wyjątkowa a nie zdefiniowano żadnej innej funkcji, która potrafiłaby Listing 5. Pełen kod serwerowej części aplikacji czat używającej mechanizmów Reverse AJAX package org.sdj.dwr; import org.directwebremoting.webcontext; import org.directwebremoting.webcontextfactory; import org.directwebremoting.proxy.dwr.util; public class ChatEngine } public void send(message msg) } WebContext wctx = WebContextFactory.get(); Util util = new Util( wctx.getscriptsession() ); util.setvalue( "message", "" ); String currentpagename = wctx.getcurrentpage(); java.util.collection sessions = wctx.getscriptsessionsbypage( currentpagename ); Util allsessionsutil = new Util( sessions ); allsessionsutil.addoptions( "chat", new String[] msg.getmessage() } ); 20 Software Developer s Journal 4/2008