WPROWAŹZźNIź ŹO ZAżAŹNIź ENERGETYKI PROSUMENCKIEJ

Transkrypt

1 C Politechnika Śląska CEP Wydział Elektryczny Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów Seminarium Energetyka prosumencka w gminie WPROWAŹZźNIź ŹO ZAżAŹNIź ENERGETYKI PROSUMENCKIEJ Jan Popczyk Katowice, 29 listopada 2013

2 PRÓBA DEFINICJI 1. Prosument, to dotychczasowy odbiorca, który wykorzystuje dost pne na konkurencyjnym rynku technologie energetyczne (wytwórcze i proefektywnościowe po stronie popytowej, czyli po stronie u ytkowania energii i paliw) celem zaspokojenia swoich potrzeb energetycznych, w szczególności podejmuje produkcj energii elektrycznej na własne potrzeby w ródłach OZź. 2. Energetyka prosumencka, to przejście od produktów do energetycznych ła cuchów wartości (zintegrowana gospodarka energetyczna). Prosument zmienia produktowe podejście w zakresie pokrywania zapotrzebowania na energi elektryczna, ciepło i paliwa transportowe (osobny zakup od bran owych/sektorowych dostawców) na gospodark integrującą popyt i poda we wszystkich trzech segmentach potrzeb energetycznych. 3. Energetyka prosumencka, to synteza energetyki i inteligentnej infrastruktury. Wykorzystanie inteligentnej infrastruktury do zarządzania gospodarką energetyczną jest tylko cz ścią inteligentnej infrastruktury prosumenta, wykorzystywanej przez niego w całym zakresie aktywności (zaspakajanie potrzeb yciowych, praca). 2

3 CZYM JźST źnźrżźtyka PROSUMźNCKA W WYMIARZź SPOŁźCZNOGOSPODARCZYM (CYWILIZACYJNYM) Jest to na przykład: 1. Polisa ubezpieczeniowa (dla masowego prosumenta) 2. Narz dzie wykorzystania renty zapó nienia w energetyce (energetyka polska została w ostatnich kilkunastu latach wyjałowiona ze strategicznych kompetencji i skolonizowana przez globalne firmy konsultingowe) 3. Narz dzie pobudzenia innowacyjności na masową skal (przemysły ICT i budowlany; biotechnologie środowiskowe/utylizacyjne i uprawy roślin energetycznych; rynki nowych usług budowlanych; nowe rynki usług i nowe zawody takie jak: audytor energetyczny, projektant-instalator-certyfikator PME 4. Narz dzie wykorzystania lokalnych zasobów (siły roboczej; nieu ytków rolnych; energii słonecznej, wiatrowej, geotermalnej, wodnej; biomasy leśnej; dachów!!!; ) 5. Narz dzie rozwiązywania lokalnych problemów (utylizacja biomasy odpadowej, wymiana dachów eternitowych na fotowoltaiczne, ) 6. Narz dzie przebudowy transportu w kierunku elektrycznego 7. Narz dzie przebudowy rolnictwa w kierunku ywnościowo-energetycznego 8. Narz dzie przywracania szacunku do pracy, odpowiedzialności za siebie i za otoczenie źnergetyka OZź/URź nie jest zastąpieniem energetyki WźK. źnergetyka OZź/URź powoduje zmian stylu ycia (wejście w model trwałego rozwoju zrównowa onego)

4 PODMIOTOWA SEGMENTACJA ENERGETYKI PROSUMENCKIEJ (segmenty 1, 2) Segment ń: właściciele domów, gospodarstw rolnych, wspólnoty mieszkaniowe, administratorzy budynków (energetyka budynkowa!) PME 1 (prosumencka instalacja energetyczna): 10 tys. nowych domów budowanych rocznie, 6 mln domów do modernizacji PME 2: 120 tys. wspólnot mieszkaniowych (budynków mieszkalnych) PME 3: ń4 tys. szkół podstawowych, 6 tys. gimnazjów, ńń tys. szkół ponadgimnazjalnych, 75Ń szpitali, ń3ńń pływalni, 2,5 tys. urz dów gmin/miast PME 4: ńń5 tys. gospodarstw rolnych małotowarowych, ńń5 tys. gospodarstw rolnych socjalnych Segment 2: samorządy, spółdzielnie (energetyka lokalna, w tym budynkowa; instalacje, mikrosieci, lokalne sieci) PISE 1 (prosumencka inteligentna sieć energetyczna): 4 tys. spółdzielni mieszkaniowych, 130 osiedli deweloperskich PISE 2 (ARE autonomiczny Region energetyczny): 43 tys. wsi, a wraz z przyległymi koloniami, przysiółkami i osadami - 56,5 tys. PISE 3: 1600 gmin wiejskich i 500 gmin wiejsko-miejskich PISE 4 (smart city): 400 miast 4

5 PODMIOTOWA SEGMENTACJA ENERGETYKI PROSUMENCKIEJ (segment 3) Segment 3: przedsi biorcy, infrastruktura PKP (autogeneracja, w tym budynkowa; instalacje, mikrosieci, sieci przemysłowe, sieć energetyczna PKP; energetyka przemysłowa ) AG 1 (autogeneracja w hipermarketach, biurowcach, hotelach): 350 hipermarketów, 800 biurowców, 2 tys. hoteli Aż 2 (autogeneracja u przedsi biorców małe i średnie przedsi biorstwa): 1,6 mln przedsi biorców AG 3 (autogeneracja w transporcie kolejowym PKP Energetyka): 3,5% krajowego zu ycia energii elektrycznej Aż 4: (autogeneracja w przemyśle wielkie, energochłonne zakłady przemysłowe: górnictwo, hutnictwo, cz ść przemysłu chemicznego, cześć przemysłu maszynowego, cz ść przemysłu budowlanego): około 5Ń% krajowego zu ycia energii elektrycznej 5

6 ENERGETYKA PROSUMENCKA 2013 W POLSCE (1) ENERGETYKA BUDYNKOWA 1. Ogniwa PV, projekty w toku i inne przewidziane do realizacji w 2013 według dost pnych bada rynkowych: 24 MW (potencjalna produkcja energii elektrycznej 25 GWh/a) 2. Mikrowiatraki, projekty w toku i wszystkie przewidziane do realizacji w 2013 własne oszacowanie na podstawie ró norodnych przesłanek: 5 MW (potencjalna produkcja energii elektrycznej 5 GWh/a) 3. Kogeneracja gazowa, wybrane 2 przykłady realizacji w kwietniu 2Ńń3: szpital w żłuchołazach (układ kogeneracyjny na gaz ziemny) (40+60) kw (potencjalna produkcja energii elektrycznej 250 MWh/a), rozlewnia gazu LPż w Pleszewie (układ kogeneracyjny na gaz LPż, sprawność w skojarzeniu 96%) (20+40) kw (potencjalna produkcja energii elektrycznej 100 MWh/a) 4. Mikrobiogazownie rolniczo-utylizacyjne (w towarowych gospodarstwach rolnych): po 2ŃńŃ roku został zbudowany potencjał dostaw rynkowych mikrobiogazowni o mocy elektrycznej w przedziale kw (wykorzystanie potencjału jest uwarunkowane regulacjami w zakresie OZź) 6

7 ENERGETYKA PROSUMENCKA 2013 W POLSCE (2) RÓŹŁA BIOżAZOWź (dane dotyczące liczby ródeł zweryfikowano w oparciu o Raport Firmy BioAlians) 1. ródła istniejące na składowiskach odpadów: 9ń ródeł o łącznej mocy 36 MW (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,2 TWh/a) 2. ródła istniejące w oczyszczalniach ścieków: 75 ródeł o łącznej mocy 65 MW (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,4 TWh/a) 3. Istniejące biogazownie rolniczo-utylizacyjne: 32 biogazownie o łącznej mocy 38 MW (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,3 TWh/a) 4. Biogazownie rolniczo-utylizacyjne w trakcie realizacji (rozruch technologiczny, albo budowa): 3ń, o łącznej mocy około 38 MW(potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,3 TWh/a) 5. Biogazownie rolniczo-utylizacyjne w postaci zaawansowanych projektów (wydana decyzja środowiskowa) około ń2ń, o łącznej mocy około ń45 MW(potencjalna produkcja energii elektrycznej 1,2 TWh/a) 6. Biogazownie rolniczo-utylizacyjne w postaci planowanych projektów (zło ony wniosek o wydanie decyzji środowiskowej) około 35Ń, o łącznej mocy około 42Ń MW(potencjalna produkcja energii elektrycznej 3,4 TWh/a) Razem. Osiągalna moc po 2Ńń5, to około 75Ń MW (potencjalna produkcja energii elektrycznej około 6 TWh, budowa biogazowni w przypadku p. 5 i 6 jest uwarunkowana regulacjami w zakresie OZE) 7

8 ENERGETYKA PROSUMENCKA 2013 W POLSCE (3) REZERWA MOCY (w układach gwarantowanego zasilania) Horus-Energia dostawca agregatów prądotwórczych (potencjalny wirtualny gazowy agregat agregator w sensie podmiotowym), budynkowe układy gwarantowanego zasilania. Źostawca około ń3ńń agregatów na rynek polski, o łącznej mocy elektrycznej ponad 3ŃŃ MW dane pozyskane od Horus-Energia (potencjał usługi systemowej w postaci rezerwy mocy). Szacunkowa (oszacowanie własne) moc agregatów prądotwórczych w budynkowych układach gwarantowanego zasilania (telekomunikacja, banki, szpitale, markety, obiekty wojskowe, ) ponad ńżw. DSM (demand side management) PSź, pierwsze dwie umowy na usług Praca Interwencyjna: Redukcja zapotrzebowania na polecenie OSP podpisane (marzec 2Ńń3) z Pżź żórnictwo i źnergetyka Konwencjonalna: w okresie zimowym (od pa dziernika do marca) na 25 MW oraz w okresie letnim (od kwietnia do września) na 3Ń MW dane pozyskane z PSE (publikacje). PSź, plan podpisania do ko ca 2Ńń3 umów (takich jak w p. ń) na łączną redukcj mocy wynoszącą 2ŃŃ MW dane pozyskane z PSE (publikacje). Odbiorcy Żorum Odbiorców źnergii źlektrycznej i żazu, szacuje potencjał usługi ŹSM dla operatorów (OSP, OSŹ) na około 2 żw dane pozyskane z FOEEiG (konferencje). 8

9 ENERGETYKA PROSUMENCKA 2013 W POLSCE (4) PRZźŹSI BIORSTWA CIźPŁOWNICZź ródła kogeneracyjne w źco dane pozyskane u inwestora Opole: blok gazowy (7,4+ń4,2) MW; blok w glowy (ńń+28) MW (2Ńń2) Kutno: 3 agregaty kogeneracyjne (2+2) MW (2012) Olesno: agregat kogeneracyjny (0,25+0,3) MW (2012) Jelenia żóra: 3 bloki kogeneracyjne w glowe o mocach elektrycznych (8+5,5+Ń,9) MW, łączna moc cieplna 80 MW Projekty w toku (realizacja do 2015) Województwo Lubuskie agregaty kogeneracyjne gazowe: aga (2+2) MW, ary (2+2) MW, Nowa Sól (2+2) MW Malbork: (2+2) MW agregat kogeneracyjny gazowy K ty: (2+2) MW, projekt w toku agregat kogeneracyjny gazowy, realizacja do 2015 Razem. (45+134) MW, w wysokosprawnej kogeneracji (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,2 TWh) ródła kogeneracyjne w PźC Siedlce ( ródła z turbinami gazowymi) dane pozyskane u inwestora Pierwszy etap inwestycyjny: 2 turbiny, moc łączna: (ń5+22) MW Drugi etap inwestycyjny (2012): 3 turbiny, moc elektryczna (2x14+8) MW, moc cieplna 2x17 MW Razem. (51+56) MW, w wysokosprawnej kogeneracji (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,2 TWh) 9

10 ENERGETYKA PROSUMENCKA 2013 W POLSCE (5) PRZźMYSŁ KGHM, ła cuch wartości obejmujący inwestycje w u ytkowanie i wytwarzanie energii elektrycznej dane pozyskane z KGHM Zu ycie 2,5 TWh/a (2Ńń2) vs 4 TWh/a w wariancie bussines as usual. Bloki combi 2x45 MW, uruchomienie w 2013 (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,7 TWh) Stora Enso (Ostroł ka, producent wyrobów drzewnych i papierniczych), ła cuch wartości obejmujący produkcj energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji oraz utylizacj odpadów (własnych i z rynku) w procesie współspalania z w glem dane pozyskane z Stora Enso Blok kogeneracyjny wielopaliwowy (36+164) MW, ruch gwarancyjny bloku (potencjalna produkcja energii elektrycznej 0,3 TWh) Wykorzystanie własnych odpadów (kora + biogaz i osady włókniste z przemysłowej oczyszczalni ścieków) i z rynku, w procesie współspalania z w glem, ze sprawnością ń7% + 7Ń% dla energii elektrycznej i ciepła, odpowiednio Koksownia Przyja (roczna produkcja koksu 3 mln ton), ła cuch wartości obejmujący bloki kogeneracyjne opalane gazem koksowniczym (istnieją 3 bloki o łącznej mocy elektrycznej 39 MW). W budowie (ń2.2ńńń ) jest blok o mocy elektrycznej 71 MW (blok zapewni wykorzystanie produkcji gazu koksowniczego 40 tys. m3/h) 10

11 USTAWA OZE przykład spraw pozostających ciągle do rozwiązania (po podpisaniu małego trójpaku przez Prezydenta RP 1. Certyfikacja UDT? 2. Kalibracja wsparcia układy hybrydowe MOA i mikrobiogazownie. Antycypowany od 2Ńń6 roku deficyt mocy w ogóle (wymagający inwestycji), czy krótkotrwałe deficyty mocy (mo liwe do redukcji w trybie DSM/DSR) 3. Energia elektryczna z PME ródło pokrycia strat sieciowych w KSź 4. Smart grid (zarządzanie ła cuchami wartości: ńº - OZE pompa ciepła, 2º OZE smart EV), inne 5. Ciepło!!!

12 PROPOZYCJA TRZźCH SZCZźżÓŁOWYCH RźżULACJI PRAWNYCH Ustawa o odpowiedzialności gmin za bezpiecze stwo energetyczne. W ustawie tej centralnym zagadnieniem jest włączenie rozwoju energetyki w zakres planowania przestrzennego gmin, a tak e powiązanie rozwoju energetyki z odpowiedzialnością gmin za infrastruktur krytyczną (ustawa o infrastrukturze krytycznej), za ochron środowiska (ustawa śmieciowa ), i ogólnie za dobrostan ludności zamieszkującej gmin. Ustawa o operatorach OSD. W tej ustawie centralnym zagadnieniem jest przebudowa odpowiedzialności za bezpiecze stwo Sźź: jej szybka procesowa alokacja z poziomu operatora przesyłowego na poziom operatorów dystrybucyjnych. Alokacja ta jest niezb dna dla wytworzenia nowej równowagi (operator przesyłowy jest odpowiedzialny za intensyfikacj wykorzystania istniejących zasobów energetyki WźK, operatorzy dystrybucyjni są odpowiedzialni za rozwój energetyki prosumenckiej). W szczególności operatorzy dystrybucyjni powinni być zobowiązani do pokrycia w horyzoncie 2Ń2Ń swoich strat sieciowych energią elektryczną z prosumenckich ródeł OZE. Ustawa o prosumentach, najwa niejsza. Powinna ona być ośrodkiem integracji rozwiąza wymaganych z punktu widzenia celów kilku dyrektyw, np. kluczowych dyrektyw 2009/28 oraz 2010/31, których termin harmonizacji ju dawno minął. Ponadto, ustawa ta powinna być miejscem, w którym zagadnienia (bilansowe, termodynamiczne/fizyczne) energetyki budynkowej i przemysłowej są powiązane z infrastrukturą Smart żrid (rozumianą szeroko, jako inteligentną infrastrukturą energtyki prosumenckiej, czyli rynku usług energetycznych, lub inaczej rynku energetycznych ła cuchów wartości ).12

13 STOWARZYSZENIE KLASTER 3X20 Miasto bez smogu, czyli zeroemisyjne systemy grzewcze Andrzej Wawrzyczek, Dyrektor Biura Stowarzyszenia Klaster 3x20

14 Co to jest SMOG? SMOG nienaturalne zjawisko atmosferyczne charakterystyczne dla obszarów miejskich powstałe w wyniku przekształceń zanieczyszczeń wprowadzonych do powietrza przez człowieka w warunkach nałożenia się niekorzystnych zjawisk atmosferycznych takich jak: brak wiatru i inwersja temperatury smog fotochemiczny powstaje głównie w miesiącach letnich w warunkach silnego nasłonecznienia i wysokiej temperatury; wymaga istnienia dużych stężeń tlenków azotu i węglowodorów, których źródłem jest wzmożony ruch samochodowy smog klasyczny występuje od listopada do lutego podczas inwersji temperatury jako efekt zbyt wysokich stężeń tlenku siarki i pyłu zawieszonego oraz w mniejszym stopniu tlenków azotu i tlenku węgla

15 Skutki zdrowotne - stany zapalne, podrażnienie spojówek, krtani i tchawicy, łagodne, przemijające stany zapalne płuc, patologiczne zmęczenie, spadek tolerancji wysiłku, zaostrzenie schorzeń oddechowych (astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc - POCHP), - przyśpieszenie procesów miażdżycowych, rozwoju choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego oraz innych chorób serca, - powstawanie nowotworów oraz rozwój POCHP (w przypadku długotrwałej ekspozycji).

16 Raport Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska

17 Możliwe działania - Wycofanie z użytkowania najstarszych kotłów i pieców, - Zintensyfikowanie działań na rzecz podłączania domów do sieci CO, - Przejście na ogrzewanie gazowe, - Wzmożona kontrola prywatnych palenisk.

18 Dobry przykład Kraków Krakowski Alarm Smogowy akcja na Facebooku (ponad 18,200 polubień) Konferencja Czyste powietrze w Krakowie marzec 2013 r. Dotacje do likwidacji niskiej emisji Propozycja zakazu opalania węglem po 2020 roku

19 Ogrzewanie zeroemisyjne

20 STOWARZYSZENIE KLASTER 3X20 Dziękuję za uwagę i zapraszam do współpracy: biuro@klaster3x20.pl

21 Koalicja eko-polska KONFERENCJA PRASOWA 6 czerwca 2013

22 Koalicja eko-polska

23 Wyzwania dla Polski pakiet klimatyczny - Redukcja e isji gazów ieplar ia y h o względe 1990 r. % do 2020 r., - Wzrost udziału od awial y h źródeł e ergii w fi al y zuży iu e ergii o aj iej do pozio u 15% w 2020 r. - Ograniczenie o % krajowego zuży ia e ergii do wobec śred iej z lat Budowa e ergoosz zęd y h udy ków jako sta dard od 2020 r. r.

24 , % lud oś i w Polsce mieszka w przeludnionych mieszkaniach - wo e śred iej w UE - 16,9% (Eurostat, 2011) - spada li z a pozwoleń a udowę do ów - prze ięt ą rodzi ę stać a mieszkanie o powierzchni ok. 35 m2 - ok. 3 mln gospodarstw domowych nie zamieszkuje samodzielnie (GUS, 2011) - Wyzwania dla Polski luka mieszkaniowa

25 Progra SAMOspła ają y się do Progra SAMOspła ają y się dom, opracowany przez Bank O hro y Środowiska we współpra y z Partnerami, łą zą y zaspokoje ie potrze ieszka iowy h polski h rodzi z wyzwa ia i stoją y i przed Polską w zakresie wypeł ia ia zo owiązań wy ikają y h z pakietu klimatycznego.

26 Korzyś i gospodarka Powstaje tys. do ów w iągu aj liższy h 5 lat Ponad 50 tys. nowych miejsc pracy w gospodarce, w tym ok. 15 tys. w budownictwie Wyższe te po wzrostu gospodarczego rocznie o ok. 1 pkt. proc. Korzyść dla fi a sów pu li z y h - dodatkowe wpływy podatkowe i o iże ie wydatków a zasiłki dla ezro ot y h ok. ld zł

27 Korzyś i środowisko atural e Mo taż tys. i stala ji fotowoltai z y h w iągu 5 lat Dzięki te u powsta ie 4000 MW nowej mocy elektrycznej z OZE Nowe o e pozwolą a ogra i ze ie e isji ok.: tys. ton CO2/rok - 16 tys. ton SO2/rok - 6 tys. ton NOx/rok Dodatkowo i stala ja kolektorów sło e z y h i po p iepła w ramach Programu SAMOspła ają y się do pozwoli na ograniczenie emisji CO2 o dodatkowe 570 tys. ton/rok.

28 Korzyś i rodzina tysię y rodzin prze osi się do nowego domu tysię y rodzi uzyskuje dostęp do Internetu tysię y rodzi zwiększa ko fort ży ia

29 Jak to jest ożliwe?

30 SAMOspła ają y się do - program

31 SAMOspła ają y się do dla kogo? Prze ięt a polska rodzi a nauczycielka i pracownik administracji z dwójką dzie i Rodzina 2+2 Do hód: zł etto Kredyt: 25 lat Marża:, % Finansowanie: 100% O e a zdol ość kredytowa: ok zł = mieszkanie o powierzchni ok. 35 m2* * zł e a etra kwadratowego powierz h i użytkowej udy ku w 2012, dane GUS) ieszkal ego odda ego do użytkowa ia

32 SAMOspła ają y się do jaki? Wytwarzają y prąd, a który oż a zara iać Gotowy do zamieszkania Nowo zes y, wyposażo y w eko-technologie Z dostępe do Internetu

33 SAMOspła ają y się dom, a sytuacja rodziny Do hód rodziny zł Obecnie (np. wynajem) Koszty utrzymania SAMOspła ają y się zł zł Rata kredytu brak - zł Przy hody z prądu brak + zł + zł Do dyspozycji Wpływ a udżet rodziny + zł + zł

34 Korzyś i jest wię ej

35 Rodzi ę stać a do, który zapew ia jej: - Perspektywy a przyszłość - Komfort ży ia - Bezpie zeństwo - Możliwość zdal ej pra y dzięki I ter etowi

36 SAMOspła ają y się do, to także osz zęd oś i

37 Po lata h osz zędza ia 600 zł iesię z ie rodzi a zgro adzi Na eduka ję swoi h dzieci - Na w ześ iejszą spłatę kredytu - Dodatkowe przychody na emeryturze zł

38 SAMOspła ają y się do Wystar zą 3 kroki że y go Klient wybiera projekt Wskazuje lokaliza ję Podpisuje dokumenty ieć:

39 Ustawa o OZE jest iez ęd a do startu Progra u SAMOspła ają y się do

40 Projekt ustawy zakłada - Ce ę odkupu e ergii elektry z ej po hodzą ej z mikroinstalacji fotowoltaicznych - Maksy al ą moc mikroinstalacji fotowoltaicznej - Ułatwie ia w przyłą ze iu do sie i energetycznej - Ułatwie ia w uzyskaniu pozwolenia na udowę dla mikroinstalacji - Gwara ję e y w długi horyzo ie zasu 1,1 ZŁ 40 kw TAK TAK 15 LAT

41 Koalicja eko-polska - Potrzebne jest szy kie przyję ie przepisów tzw. Dużego trójpaku e ergety z ego, opisują ego nowy rynek odnawialnych źródeł energii - Inicjatorzy Progra u SAMOspła ają y się do tworzą Koali ję Eko-Polska

42 Deklaracja

43 Prosimy o pytania

44 Dziękuje y za uwagę

45 KAWKA - likwidacja niskiej emisji w miastach Katowice KONTAKT: info@ecea.eu mgr inż. Paweł Górniok

46 TEMATYKA PREZENTACJI 1. ECEA.EU 2. Niska emisja? 3. KAWKA Cel i budżet programu 4. KAWKA - Rodzaj przedsięwzięć 5. Okres wdrażania programu/ Terminy i sposób składania wniosków 7. Koszty kwalifikowane 8. Procedura udostępniania środków WFOŚiGW

47 ECEA.EU : Zadaniem Europejskiego Centrum Energetyki Alternatywnej jest udostępnianie najbardziej aktualnych informacji o tematyce odnawialnych źródeł energii oraz rozwiązań proekologicznych jak największej grupie odbiorców

48

49 Niska emisja - emisja ze źródeł o wysokości emitorów nie przekraczających 40 m tzn: - emisja komunikacyjna, - emisja pyłów pochodząca z lokalnych kotłowni węglowych, - emisja szkodliwych gazów pochodząca z domowych pieców grzewczych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób, - emisja palenia węglem o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych, - niska emisja jest główną przyczyną powstawania smogu, który zwiększa zachorowalność oraz śmiertelność związaną z chorobami układu krążenia i oddychania

50 KAWKA - CEL PROGRAMU/ BUDŻET Zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza w strefach, w których występują znaczące przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów stężeń tych zanieczyszczeń, dla których zostały opracowane programy ochrony powietrza. Cel programu będzie osiągany, poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, w szczególności pyłów PM 2,5, PM 10 oraz emisji CO2. BUDŻET Planowane zobowiązania dla bezzwrotnych form dofinansowania programu wynoszą 400 mln zł. Kwota dofinansowania wynosi do 90 % kosztów kwalifikowanych.

51 KAWKA - RODZAJ PRZEDSIĘWZIĘĆ a) likwidacja lokalnych źródeł ciepła tj.: indywidualnych kotłowni lub palenisk węglowych, kotłowni zasilających kilka budynków oraz kotłowni osiedlowych i podłączenie obiektów do miejskiej sieci ciepłowniczej lub ich zastąpienie przez źródło o wyższej niż dotychczas sprawności b) likwidacji palenisk indywidualnych zakres przedsięwzięcia może m.in. obejmować wykonanie wewnętrznej instalacji c.o. i c.w.u. lub instalacji gazowej; c) rozbudowa sieci ciepłowniczej w celu podłączenia istniejących obiektów (ogrzewanych ze źródeł lokalnych przy wykorzystywaniu paliwa stałego) do centralnego źródła ciepła wraz z podłączeniem obiektu do sieci; d) zastosowanie kolektorów słonecznych celem obniżenia emisji

52 KAWKA - RODZAJ PRZEDSIĘWZIĘĆ e) termomodernizacja budynków wielorodzinnych zgodnie z zakresem wynikającym z wykonanego audytu energetycznego, wyłącznie jako element towarzyszący przebudowie lub likwidacji lokalnego źródła ciepła opalanego paliwem stałym. f) wdrażanie systemów zarządzania ruchem w miastach; g) budowa stacji zasilania w CNG lub energię elektryczną miejskich środków transportu zbiorowego; h) wdrożenie innych przedsięwzięć ograniczających poziomy substancji w powietrzu powodowanych przez komunikację w centrach miast (z wyłączeniem wymiany taboru lub silników, przebudowy lub budowy nowych tras komunikacyjnych dla ruchu samochodowego i szynowego).

53 KAWKA - RODZAJ PRZEDSIĘWZIĘĆ i) kampanie edukacyjne (dotyczy beneficjentów) pokazujące korzyści zdrowotne i społeczne z eliminacji niskiej emisji, oraz/lub informujące o horyzoncie czasowym prowadzenia zakazu stosowania paliw stałych lub innych działań systemowych gwarantujących utrzymanie poziomu stężeń zanieczyszczeń po wykonaniu działań naprawczych. j) utworzenie baz danych (dotyczy jednostek samorządu terytorialnego lub instytucji przez nie wskazanych) pozwalających na inwentaryzacje źródeł emisji.

54 KAWKA OKRES WDRAŻANIA / TERMINY I SPOSÓB SKŁADANIA WNIOSKÓW Okres wdrażania programu 1. Program jest wdrażany w latach: Alokacja środków w latach Płatności na rzecz beneficjentów i odbiorców końcowych: do roku. Terminy i sposób składania wniosków 1. Wnioski od WFOŚiGW będą przyjmowane w terminie 60 dni roboczych od daty ogłoszenia naboru przez NFOŚiGW. Nabory będą powtarzane do wyczerpania środków NFOŚiGW.

55 Koszty kwalifikowane 1. Koszty poniesione na realizację przedsięwzięcia w okresie od r. do r. 2. Do dofinansowania kwalifikują się także koszty przygotowania dokumentacji poniesione przed r. 3. Przy określaniu kosztów kwalifikowanych należy uwzględniać warunki udzielania pomocy publicznej. 4. Podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym, jeżeli beneficjent lub ostateczny odbiorca korzyści ma możliwość żądania zwrotu lub odliczenia podatku VAT. 5. Koszty kwalifikowane do dofinansowania ze środków NFOŚiGW: 1) koszty kampanii informacyjno edukacyjnych, opracowań, raportów; 2) koszty przygotowania niezbędnych projektów i dokumentacji (w tym audytów energetycznych, inwentaryzacji źródeł emisji, opracowania baz danych źródeł emisji);

56 Koszty kwalifikowane 6) koszt nabycia albo koszt wytworzenia nowych środków trwałych, w tym: a) budowli i budynków (powinien istnieć bezpośredni związek między nabyciem budynków i budowli a celami przedsięwzięcia), maszyn i urządzeń, b) narzędzi, przyrządów i aparatury, c) infrastruktury technicznej związanej z nową inwestycją, przy czym przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się instalacje wewnętrzne w obiektach technologicznych, przyłącza doprowadzające media do obiektów technologicznych, elementy ogrodzeń i zieleni chroniące obiekty technologiczne, drogi i place technologiczne, itp.; 7) koszt instalacji i uruchomienia środków trwałych; 8) koszt nabycia materiałów lub robót budowlanych, pod warunkiem że pozostają w bezpośrednim związku z celami przedsięwzięcia objętego wsparciem;

57 Procedura udostępniania środków WFOŚiGW 1. Ogłoszenie o naborze wniosków składanych przez WFOŚiGW zamieszczane jest na stronie internetowej NFOŚiGW: 2. W ogłoszeniu naboru wniosków przez NFOŚiGW podaje się dostępną w ramach naboru alokację środków. 3. Rozpoczęcie procedury udostępniania środków na rzecz wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej następuje na podstawie wniosku złożonego w NFOŚiGW na obowiązującym wzorze. 4. Wniosek o udostępnienie środków obejmuje w szczególności: 1) wysokość wnioskowanej kwoty, 2) udokumentowaną kwotę środków WFOŚiGW przeznaczoną na dofinansowanie przedsięwzięć z udziałem środków udostępnionych przez NFOŚiGW, 3) planowany efekt ekologiczny. Jako efekt ekologiczny określa się wielkość zredukowanej emisji pyłu PM 2,5 i PM 10 oraz CO2 wyrażonej w [Mg/rok],

58 Procedura udostępniania środków WFOŚiGW 5. Sposób obliczenia wysokości udostępnianych środków finansowych dla każdego z WFOŚiGW określony jest w ust Program Kawka 6. W przypadku niewykorzystania całości alokacji, kwota udostępnienia na rzecz poszczególnych WFOŚiGW może ulec zwiększeniu, proporcjonalnie do zgłoszonego zapotrzebowania na środki, wynikającego ze złożonych wniosków. Podział niewykorzystanej alokacji dokonany Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przez NFOŚiGW, zawarta będzie cywilnoprawna umowa udostępnienia środków pomiędzy NFOŚiGW i WFOŚiGW. 7. Efekty ekologiczne osiągnięte w związku z realizacją przedsięwzięć z udziałem środków udostępnionych WFOŚiGW ewidencjonowane są przez WFOŚiGW i NFOŚiGW proporcjonalnie do zaangażowanych środków. 8. NFOŚiGW uprawniony jest do kontroli przedsięwzięć realizowanych z udziałem środków udostępnionych przez NFOŚiGW.

59 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!

60 Możliwoś i zarządza ia gospodarką e ergety z ą w g i a h Seminarium Energetyka prosumencka w gminie Katowice, 29 listopada 2013 r. Zofia Wawrzyczek Prezes Zarządu LGBS E ergia Sp. z o.o.

61 Plan prezentacji Audyt energetyczny żrzedsięwzięcia poprawy efektywno ci energetycznej - przykład Eksploatacja ukierunkowana na optymalizację zu ycia mediów śziałania organizacyjne Zebranie i opracowanie danych dla dużej liczby obiektów projekt przykładowy Instalacje przemysłowe wykorzystanie danych pomiarowych Analiza charakterystyki i wybór metody regulacji pompy Możliwo ci uzyskania oszczędno ci Monitoring on-line i sterowanie pracą obiektów Szkolenia i kształtowanie dobrych nawyków Śzęste problemy w zarządzaniu gospodarką energetyczną i możliwe działania Zasoby ludzkie i techniczne zadania, kompetencje, narzędzia informatyczne Procedury - system zarządzania energią ISO Przedsięwzięcia grupowe Oszacowanie uzyskanych oszczędno ci Metody obliczeń opisane w protokole IPMVP Międzynarodowy Protokół Pomiarów Eksploatacyjnych i Weryfikacji (International Performance Measurement and Verification Protocol)

62 Audyt energetyczny w gminie Gminy ponoszą koszty eksploatacji znacznej liczby obiektów komunalnych Ceny netto audytów energetycznych szczegółowych dla poszczególnych grup budynków* Budynki jednorodzinne wolnostojące, bliźniacze i w zabudowie szeregowej zł Budynki wielorodzinne, biurowce i inne budynki użyteczno ci publicznej o niezbyt skomplikowanym kształcie bryły i kubaturze do m zł Szkoły, szpitale, duże budynki użyteczno ci publicznej o skomplikowanym kształcie bryły i obiekty o kubaturze powyżej m3 - od zł Budynki z grupy III z kotłownią wbudowaną, której modernizację należy rozpatrzyć w audycie budynku - od zł * Dane na podstawie opracowania Zrzeszenia Audytorów Energetycznych Audyt 100 obiektów komunalnych to koszt od 250 do 400 tys. zł Metodę znaczącego obni enia kosztów audytu opracowali my przy okazji realizacji projektu Smart Grid żs w żolitechnice ląskiej Audyt 86 obiektów na czterech kampusach Analiza potencjału dla poprawy efektywno ci energetycznej i instalacji OZE Eksport danych w strukturze tablicy wielowymiarowej do arkusza Excel

63 Audyt e ergety z y o iektów Polite h iki Śląskiej Audyt wykonany w dwóch etapach Audyt wstępny dla wszystkich obiektów Zadanie to można powierzyć administratorom budynków lub osobom odpowiedzialnym za eksploatację instalacji. Dane zebrane w trakcie audytu mogą być wprowadzone do wcze niej przygotowanych arkuszy Excel, a następnie zaimportowane do systemu, który umożliwi przeprowadzenie zbiorczej analizy i wskazanie obiektów o największym potencjale poprawy efektywno ci Szczegółowy audyt efektywno ci energetycznej dla wybranych obiektów wykonany przez specjalistów o odpowiednich kwalifikacjach i uprawnieniach Wykorzystanie systemu Audyt Energetyczny do opracowania danych Możliwo ć zdefiniowania parametrów dostosowanych do specyfiki projektu Wprowadzenie szablonu opisu obiektu Słowniki zapewniających segmentację i utrzymanie jako ci danych Analiza wielowymiarowa dane zagregowane i szczegółowe w różnych układach

64 Przykład a alizy w syste ie Audyt E ergety z y

65 Analiza danych obiektów w arkuszu Excel

66 Audyt i stala ji prze ysłowy h Wyniki badań ujawniają gorsze warto ci parametrów i wskaźników ekonomicznych Producent kolektorów przyznał się do niedotrzymania deklarowanej sprawno ci kolektorów Poprawa efektywno ci wymaga zwiększenia powierzchni kolektorów 3-5 razy i pojemno ci zasobników z 1,25 m3 do 4-6 m3 Źródło: Preze ta ja PK THERMA J. Niedokos, T. Berowski; III Se i ariu Zrów oważo y Rozwój G i y, Bielsko-Biała, wrzesień r. W audycie instalacji przemysłowych kluczową rolę odgrywają pomiary Wyznaczenie rzeczywistych charakterystyk technicznych dla urządzeń o długim okresie eksploatacji Okre lenie rzeczywistych parametrów eksploatacyjnych w przypadku nowych urządzeń, które nie są jeszcze użytkowane na masową skalę, jak OZE Interesujące może być oferta wykonania czasowego monitoringu jako usługi Wykorzystanie specjalistycznych urządzeń pomiarowych, ocena wyników pomiarów, wnioski i zalecenia odno nie dalszej eksploatacji

67 Działa ia i westy yj e - dobór metody regulacji pompy Dławie ie 355 m3/h; 155 m Upust 550 m3/h; 122 m Wydaj ość ez regula ji Wydaj ość pożąda a Zmienne obroty 355 m3/h; 122 m Źródło: żakiet dla Efektywno ci Energetycznej / żrojektowanie; M. Kasprzyk, ENERGŻżŻMIAR Sp. z o.o. referat Regulacja urządzeń pomocniczych ogólne zasady.

68 Możliwoś i poprawy efektyw oś i e ergety z ej zespołu po p Ższczędno ci zu ycia energii mogą sięgać 40% Poprawa działania systemu regulacji i sterowania -20% Wprowadzenie ulepszonych rozwiązań instalacji - 10% Lepszy dobór pomp do instalacji - 4% Poprawienie obsługi pomp i eksploatacji instalacji - 3% Instalowanie pomp o wyższych sprawno ciach - 3% Ższczędno ci przy obni eniu zu ycia energii o 10% i cenie energii 300 zł/mwh Dla obiektu zużywającego rocznie ok MWh energii zł Przy zużyciu na poziomie 2,5 tys MWh - 75 tys. zł Źródło: Publikacja stowarzyszenia Europump R. Barbarulo : Inicjatywy Europump i Amerykańskiego Instytutu Hydrauliki. XII FŻRUM U YTKŻWNIKÓW żżmż, Ustroń, 2006, Materiały konferencyjne dzięki uprzejmo ci AMEplus Sp. z o.o.

69 Przykład syste u sterowa ia rozwiąza ie AMEplus dla MPWiK w Lu i ie Śzynniki poprawy efektywno ci Zapewnienie poprawnego reżimu pracy instalacji Wczesne wykrywanie usterek śodatkowe mo liwo ci Monitoring zużycia energii Uwzględnienie zużycia energii w algorytmach sterowania Zakres wdro enia systemu dla Zakładu Uzdatniania Wody Studnie głębinowe Wizualizacja, harmonogram i sterowanie pracą pomp Filtr, dmuchawy, sprężarki oraz pompy płuczne Harmonogram płukań, historia płukań Odstojnik i dozownik chloru, zbiorniki wody uzdatnionej wizualizacja zbiorników wody uzdatnionej, pracy chloratorów i pomp II stopnia Alarmy, raporty, analizy Źródło: Doku e ta ja syste u udostęp io a przez AMEplus Sp. z o.o.

70 Orga iza ja i zarządza ie w gospodar e e ergety z ej Śzęste problemy w zarządzaniu gospodarką energetyczną Znaczne obciążenie pracą i brak możliwo ci zatrudnienia dodatkowych osób Ograniczenie obszaru działania i zakresu prac Decyzje podejmowane na podstawie fragmentarycznych danych Utrudnienia w przygotowaniu wniosków o finansowanie zewnętrzne Brak osób o odpowiednich kompetencjach w zakresie energii cieplnej i elektrycznej Problem z interpretacją pozyskiwanych danych Słabsza pozycja w negocjacjach z dostawcami mediów Brak wyodrębnionej komórki odpowiedzialnej za zarządzanie gospodarką energetyczną Rozwiązania organizacyjne Wciągnięcie do pracy osób spoza urzędu gminy Osoby odpowiedzialne za eksploatację zespołów obiektów, jak szkoły, obiekty sportowe, administratorzy budynków Wdrożenie odpowiednich systemów i narzędzi informatycznych Outsourcing usług gospodarki energetycznej Wdrożony informatyczny system ewidencji i monitoringu, optymalnie z dostępem internetowym Uzgodnienie katalogu usług i oczekiwanych efektów

71 Ko ep ja syste u dla zarządza ia gospodarką e ergety z ą Syste y zarządza ia ogól ego i koszta i e ergią Planowanie Controlling energetyczny Zarządza ie przedsięwzię ia i Wyspe jalizowa e oduły zada iowe Raportowanie Zarządza ie Majątkie Trwały i E ergią Ewide ja o iektów, urządzeń, przyłą zy, li z ików, ier ików, u ów, e ik Rejestra ja da y h z audytów efektyw oś i e ergety z ej I westy je ukieru kowa e a opty aliza ję zuży ia ediów e ergety z y h A alizy i ży ierskie Dobór parametrów OZE Monitoring i Sterowanie Bieżą e po iary zuży ia ediów Sterowa ie i regula ja ezpośred ia Syste sterowa ia adrzęd ego Wizualiza ja sta u urządzeń i aktual y h para etrów Opty aliza ja pra y urządzeń i zuży ia ediów System Analityczny Integracja danych pomiarowych, technicznych i ekonomicznych Wielowy iarowe a alizy zuży ia ediów Profilowa ie zuży ia e ergii O e a sta u te h i z ego urządzeń Wyli ze ie osz zęd oś i Na podstawie Pakietu dla Efektyw oś i E ergety z ej LGBS E ergia

72 Outsour i g usług gospodarki e ergety z ej Żutsourcing jest doskonałym rozwiązaniem dla urzędów i przedsiębiorstw, które nie zatrudniają odpowiedniej kadry własnych in ynierów Dla osiągnięcia pełnych korzy ci z uruchomienia informatycznych systemów monitoringu, sterowania i zarządzania zużyciem mediów, konieczna jest stała analiza i interpretacja danych udostępnianych w tych systemach Realizacja tego zadania wymaga okresowego zaangażowania specjalistów posiadających kompetencje z różnych dziedzin Uruchomienie usług outsourcingowych Etap 1: Przygotowanie Audyt, który pozwoli na poznanie struktury i specyfiki użytkowania poszczególnych mediów, a także gospodarowania nimi Podstawa dla przygotowa ia u owy a świad ze ie usług Wykorzystanie do opracowania odpowiednich procedur wspo agają y h opty aliza ję gospodarki energetycznej Etap 2: śziałania bieżące Stały nadzór nad zużyciem mediów Okresowe analizy zgromadzonych danych Audyty mocy zamówionych dla energii elektrycznej i ciepła Ocena stanu technicznego urządzeń

73 Syste zarządza ia e ergią ISO 5 Norma PN EN ISŻ 50001:2011 została zatwierdzona i opublikowana w listopadzie 2011 roku i zastąpiła normę żn EN 16001:2009 Żkre la wymagania dla systemu zarządzania energią, który pozwoli przedsiębiorstwu na systematyczne dą enie do ciągłej poprawy efektywno ci u ytkowania energii W oparciu o normę przedsiębiorstwo mo e opracować politykę energetyczną, która wyznaczy cele i plany działania, uwzględniając obowiązujące wymagania prawne Norma mo e funkcjonować niezale nie lub mo e być zintegrowana z innymi systemami zarządzania Korzy ci z wdro enia oraz certyfikacji systemu zarządzania energią: Poprawa efektywno ci energetycznej. Zmniejszenie kosztów energii (redukcja zużycia energii). Redukcja emisji gazów cieplarnianych. Wprowadzenie wła ciwego nadzoru nad systemem zarządzania energią w organizacji. Zgodno ć z wymaganiami prawnymi związanymi z efektywno cią energetyczną. Możliwo ć integracji z innymi systemami zarządzania. Źródło: Urząd Dozoru Te h i z ego

74 Przedsięwzię ia podej owa e w grupa h Zakup energii elektrycznej na wolnym rynku Lokalne sieci smart grid i wyspy nowej energii Internetowe Laboratorium ilab-epro Śląska Sieć Laboratoriów Specjalistycznych Energetyki Prosumenckiej Inicjatywa Politechniki ląskiej i Stowarzyszenia Klaster 3x20 Osiedla domów zero-energetycznych i plus-energetycznych Projekty europejskie Bornholm EcoGRID, Islandia, Corvo, El Hierro żreferencje dla działań grupowych w perspektywie finansowej Zintegrowane inwestycje terytorialne Zachęty do współpracy przemysłu, nauki i samorządów

75 Sza owa ie osz zęd oś i zgod ie z protokołe Źródło: Efficiency Valuation Organization, FEWE IPMVP, vol. 1 IPMVP

76 Informacje o LGBS Energia Sp. z o.o. LGBS Energia Spółka została utworzona w ramach projektu Kapitał dla innowacji w obszarze poszanowania energii, działanie 3.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Misją spółki jest dostarczanie rozwiązań informatycznych i usług wspierających działania na rzecz poprawy efektywno ci energetycznej i obniżenia kosztów energii. Realizujemy projekty dla sektora usług komunalnych i przemysłu. Nasze strony Serwis Gmina Energia IT żartnerstwa i współpraca Stowarzyszenie Klaster 3x20 Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Śités Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii LGBS Polska ENERGOPOMIAR AMEplus Sp. z o.o. Energomoc-Wzorcownia Sp. z o.o.

77 Kieru ki działal oś i Projektowanie i produkcja oprogramowania Budowa Pakietu dla Efektywno ci Energetycznej Aplikacje na indywidualne zamówienie Integracja istniejących rozwiązań Rozwiązania pod klucz Monitoring zużycia mediów i usługi związane z prowadzeniem gospodarki energetycznej Modernizacja o wietlenia ulicznego Usługi informatyczne Budowanie koncepcji złożonych rozwiązań IT Wdrożenia systemów własnych i obcych Utrzymanie i rozwój systemów Doradztwo biznesowo-informatyczne 18

78 Pakiet dla Efektyw oś i E ergety z ej I for aty z y syste zarządza ia gospodarką e ergety z ą Audyt Energetyczny Zuży ie Mediów Budynki i Instalacje Monitoring Programy Zarządza ia E ergią Odbiorniki i Źródła E ergii Grafikowanie Inwestycje Ekoenergetyczne Zarządza ie Finansowe System Wspomagania Decyzji Analizy Zuży ia Mediów Symulator Szacowanie Osz zęd oś i Optymalizator Billing Rozliczenie Odbiorców Produkty Moduły gotowe Moduły zaplanowane na drugą połowę 4 r. Zuży ie Mediów

79 Energetyka prosumencka w gminie Doświad ze ia g i y Gierałtowi e w zakresie e ergetyki prosumenckiej Joachim Bargiel Katowice

80 Wprowadzenie Energetyka Rozproszona (ER), zęsto łą zo a z poję ie odnawialnych źródeł energii, jest poję ie szerszym, zawierają rów ież ge era ję opartą na paliwach konwencjonalnych i wytwarzanie skojarzone energii elektrycznej i iepła. Na poziomie lokalnej energetyki wdraża ej w obszarze sa orządow, gminy został zobligowane, poprzez założe ia Polityki Energetycznej Państwa do roku 2030, do przygotowania miejscowych planów zaopatrzenia w iepło, e ergię elektr z ą, paliwa gazowe. Jest to zagadnienie, które ś iśle wiąże się z planami inwestycyjnymi w obszarze energetyki rozproszonej. W związku z tym roś ie na szczeblu sa orządow świado ość ko ie z oś i podję ia zadań inwestycyjnych w e erget kę rozproszo ą i podję ia dyskusji nad kierunkami technicznego rozwiąza ia tego problemu oraz otoczeniem formalno prawnym związa z przygotowaniem i realiza ją za ierzeń biznesowych.

81 Geneza powstania minicentrów energetycznych Ist ieją e aktual ie uwaru kowa ia praw e oraz aktual a s tua ja w krajow s ste ie elektroe erget z a także ko ie z ość osz zęd oś i zuż ia ediów e erget z h sprz jają te de ji powstawa ia minicentrów e erget z h w jed ostka h sa orządu terytorialnego tj. gminach. Aktual e uwaru kowa ia praw e sta owi pakiet ustaw okołoe erget z h tj: Ustawa o sa orządzie terytorial y stałe podw ższa ie jakoś i ż ia ieszkań ów, w t podw ższa ie para etrów iezawod oś iow h i jakoś i e ergii elektr z ej oraz iepła) Ustawa o planowaniu przestrzennym przez a ze ie tere u, lokaliza ja źródeł e ergii oraz kor tarz dla ediów.i. e ergii Ustawa prawo energetyczne dostar za ie iepła, e ergii elektr z ej i gazu Ustawa o zarządza iu kryzysowy od udowa i frastruktur kr t z ej, za ezpie ze ie fu k jo owa ia urzędu g i oraz waż h o iektów ko u al h w s tua ja h kr z sow h Ustawa o efektyw oś i e ergety z ej ra jo aliza ja w twarza ia i zuż ia iepła oraz e ergii elektr z ej Ustawa o o hro ie środowiska (realizacja pakietu 3x20, programy czyste powietrze i woda, zagospodarowanie odpadów)

82 Bezpie zeństwo lokal e g i minicentra energetyczne W Polsce funkcjonuje 2479 gmin, w tym 1576 gmin wiejskich 597 gmin wiejsko-miejskich i 306 gmin miejskich. Wszystkie gminy realizują swoje zadania energetyczne poprzez operatorów sieci dystrybucyjnej (elektrycznej oraz cieplnej) ądź przez włas e spółki. Zadania energetyczne realizowane są rów ież poprzez pryzmat ezpie zeństwa lokalnego. Powstają koncepcje minicentrów energetycznych. Minicentra energetyczne zapew iają ezpie zeństwo energetyczne krótkoterminowe (stany awaryjne) a także ezpie zeństwo długoter i owe. W stanach awaryjnych dotychczas dostawę energii elektrycznej zapew iają zwykle agregaty prądotwór ze przewoź e lub stacjonarne o stosunkowo ałej mocy rzędu kilku kw). Aktualnie w stępuje tendencja, aby te fu k ję speł iał źródła kogeneracyjne stacjonarne o większ h mocach rzędu kilkudziesię iu kw kilkuset kw), które w normalnych warunkach speł iają rolę źródeł podstawowych dla wybranych obiektów a w czasie deficytu mocy ogą nawet wesprzeć krajowy system elektroenergetyczny o ą rzędu 2-3 t ś. MW.

83

84 Położe ie g i y Gierałtowi e woj. Śląskie centrum geograficzne Gmina Gierałtowice

85 Położe ie g i y Gierałtowi e

86 Charakterystyka ogólna gminy Gierałtowi e Dane geograficzne i demograficzne Województwo śląskie, Powiat gliwicki Powierzchnia 39 km2 (52% grunty orne) Lud ość ieszkań ów sta a. sołe twa Chudów Gierałtowi e Paniówki Przyszowice. r Dane infrastrukturalne Sieć gazowa 33 km Sieć iepłow i za i d widual e kotłow ie zasila e węgle e ergią elektr z ą Sieć elektr z a 65 stacji transformatorowych 20/0,4 kw źródeł oświetle ia Sieć drogowa: Drogi krajowe 6,5 km Drogi wojewódzkie 6,8 km Drogi powiatowe 16,9 km Drogi gminne 62,9 km ka ie, gaze zie, oleje opałow,

87 )apotrze owa ie a e ergię elektry z ą

88 Pokry ie zapotrze owa ia od ior ów w g i ie a e ergię iepl ą

89 Zapotrzebowanie na gaz ziemny

90 Bila s e ergety z y g i y: zapotrze owa ie a e ergię elektry z ą, gaz i iepło 24353, ,77

91 Sza u ki pote jału zaso ów e ergii io asy Biomasa to jedno z najbardziej o ie ują e źródeł energii odnawialnej, a rozwój tego sektora aktualnie opiera się przede wszystkim na biopaliwach stał h. Składają się na nie adw żki biomasy pozyskanej w rolnictwie, leś i twie, sadownictwie oraz odpady z prze słu drzewnego pote jał teoretyczny czyli inaczej pote jał surowcowy oznacza ilość biomasy, którą teoretycznie oż a wykorzystać energetycznie na danym terenie. pote jał techniczny oznacza tą zęść pote jału surowcowego, która oże yć przeznaczona na cele energetyczne uwzględ iają jego inne aktualne wykorzystanie. Najważ iejsz źródłe energii po hodzą ej z biomasy są odpady drzewne, sło a, zielonka kukurydzy i trawa. Szacowany pote jał biomasy pochodzi z produkcji rośli ej, w tym sło, sadów, przycinki drzew prz droż h, a także z produkcji leś ej Gmina Gierałtowi e mimo swego położe ia wśród duż h aglomeracji miejskich nie zatra iła swego charakteru rolniczego (52% grunty orne, 11% lasy).

92 E ergia pozyska a z pote jału te h i z ego sło y

93 Odpady drzewne Jako paliwo e erget z e drew o odpadowe do elów e erget z odpadów leś h odpadów z sadów, ogrodów z przycinki drzew odpadów poproduk j h prze słu drzew ego. h po hodzić oże z: Energia pozyskana z odpadów drzewnych Drew o oże ć prz gotowa e do spala ia w astępują h for a h: krótkie kawałki gałęzie itp., długie kawałki gałęzie, wałki, drew o w wiązka h hrust, zrę ki, odpadki drew a iskiej jakoś i, drew o w plastra h, tro i, kora, r kiet, pelety. Ilość e ergii iepl ej ożliwej do poz ska ia z pote jału te h i z ego odpadów drzew h a tere ie g i Gierałtowi e w skali roku w osi GJ.

94 E ergia pozyska a z pote jału te h i z ego trawy Pre z j e określe ie współ z ika w korz sta ia łąk a ele e erget z e jest trud e, dlatego do o li ze ia pote jału traw prz jęto współ z ik rów %. Do o li zeń prz jęto śred i plo traw, któr w osi ok. t/ha. W o li ze ia h założo o, że pokos sia a ędzie od wał się dwa raz w roku. Wartość e erget z a sia a jest rów oważ a wartoś i e erget z ej sło. Pote jał e erget z poz skiwa ego siana (trawy) wynosi GJ energii rocznie. Energia pozyskiwana z biogazu Biogaz z o z sz zal i ś ieków uz ska w w iku fer e ta ji osadu ś iekowego sta owią produkt koń ow po iologi z o z sz za iu ś ieków 59754,15 m3. Pote jał energetyczny wynosi 869,47 GJ energii rocznie. Oprócz biogazu w oczyszczalniach powstaje osad, któr po odpowied i prz gotowa iu polegają a odwod ie iu i osusze iu oże ulec spaleniu. 322,67 GJ. Biogaz rolniczy pozyskiwany z fermentacji odpadów rolniczych takich jak gnojowica, odpadki gospodarcze itp ,13 m3 Pote jał e erget z w osi, GJ energii rocznie. Uzupeł ie ie od hodów zwierzę h, zwiększają w daj ość biogazowni, oże ć kiszo ka z kukur dz i i h rośli elowo uprawia h a gru ta h rol h ,31 m3 Pote jał e erget z w osi, GJ e ergii ro z ie.

95 Perspektywa wykorzysta ia e ergii sło e z ej i wiatrowej E ergia sło e z a oże ć w korz st wa a : do ezpośred iego ogrzewa ia wod lu i ej ie z z w korz sta ie kolektorów sło e z h, do przetwarza ia jej a e ergię elektr z ą prz w korz sta iu og iw fotowoltai z h. Głów sposo e w korz sta ia e ergii sło e z ej są i stala je kolektorów sło e z h do podgrzewa ia iepłej wod. 2 kolektora w iągu roku, Prz j uje się, że z oże uz skać -600 kwh energii. Prz złoże iu % pokr ia ud ków pa ela i PV i solarami oż a otrz ać odpowied io 2715 MWh energii elektrycznej i 8833 GJ energii cieplnej. Ilość e ergii, jaką oż a uz skać w iągu roku z ge eratora wiatrowego a w sokoś i, prz śred ioro z ej prędkoś i wiatru z ie iają ej się w gra i a h -4 m/s, czasie w stępowa ia wiatru 1720 godzin wyznaczono na poziomie 147 kwh/m2. Dla założo ej jed ostki, MW uz ska a e ergia kształtować się ędzie a pozio ie MWh (9500GJ).

96 Przykład ko ep ji realiza ji w g i ie Gierałtowi e (biogaz + wiatr) (biogaz + wiatr) (biogaz) (metan kopalniany) Ko ep ja do elowa i i e trów e erget z h w g i ie Gierałtowi e GCE gminne Centrum Energetyczne OSD- Operator Sie i D str u j ej. Współpra a GCE z OSD oraz ośrodkie u zel ia Polite h iką Śląską w Gliwi a h.

97 Stacja kontenerowa 20/0, 4kV nr Pa iówki Szkoła ul. Gliwi ka 100k VA GW 70kW Schemat elektryczny minicentrum w Paniówkach

98

99 Stacja kontenerowa 20/0,4 kv nr 1189 Paniówki Szkoła ul. Gliwi ka

100

101 G i a kr ta pł wal ia Wod ik w Pa iówka h

102 Kompleks szkolny w Paniówkach.

103 Agregat kogeneracyjny 55kW

104 Koncepcja miniwyspy energetycznej Przyszowice Pa iówki łą zą ej minicentra energetyczne Li ią przer wa ą zaz a zo o pierwot e waru ki prz łą ze iowe biogazowni. X - reklozery w łą z iki sterowa e drogą radiową ZSP - zespół szkol o-przedszkolny (50 kw) ZP - zespół pała ow w Prz szowi a h (40 kw) Aktualnie trwa realizacja 2 minicentrów energetycznych w Paniówkach oraz Przyszowicach.

105 )espół pała ow Prz szowi e z ośrodkie przedszkolem. zdrowia, Urzęde Sta u C wil ego, oraz

106 Prognozowane pokrycie zapotrzebowania a e ergię elektry z ą oraz iepło do 2020r ,15 GJ 20,944 GWh Prognozowane pokrycie zapotrzebowania a e ergię elektry z ą oraz iepło do 2025r) Sprzedaż Sprzedaż 24% 26% 74% 76%

107 Podsumowanie Przedstawiona koncepcja realizacji w gminach minicentrów energetycznych oraz wydzielenia w s tua ja h kr z sow h tzw. i i w sp e erget z h speł ia prakt z ie wsz stkie w ogi ałożo e a g i przez ustawodaw ę tj. zapewnienie ezpie zeństwa e erget z ego elektr z ego i iepl ego krótko i długoter i owego powsta ie rezerw o i terwe j ej rzędu - t ś. MW w krajow s ste ie elektroenergetycznym poprawę efekt w oś i energetycznej 20% osz zęd oś i, w tym racjonalizacja wytworzenia iepła i energii elektrycznej (15% z OZE) realiza ję zapisów pakietu kli at z ego a sz ze lu jed ostek sa orządu terytorialnego o iże ie e isji CO2 o 20%) Jed o ześ ie Minicentra e erget z e zapew iają w korz sta ie w duż stop iu od awial h źródeł energii poprawiają ko d ję fi a sową g i, oraz ge erują owe miejsca pracy.