KASZËBË SĄ TAM, GDZE SĄ KASZËBI SZKOŁA PODSTAWOWA Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W PRZERYTEM

Transkrypt

1 KASZËBË SĄ TAM, GDZE SĄ KASZËBI SZKOŁA PODSTAWOWA Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W PRZERYTEM

2 W żëcym różnëch je przëtrôfkow wiele Le kòżdi wcyg wejle blós chce jachac na szczestlëwim kòle i mësli so zôs: Mòże dalek wszëtkò je piãkniészé Mòże w cëzëch stronach żëcé lżészé I czej rëgnąc przëszedł bë ju czas Tej le zważ so dobrze, jesz rôz sobie zważ: Dlô nas nigdë ni ma nad Kaszëbë, Kaszëbë, Kaszëbë, Tu, dze płëną wòdë Sztołpë, Łebë Dze z Bôłtu czëc je żoch To je nasza zemia blós: Kaszëbë, Kaszëbë, Kaszëbë, Namienionô nóm przez mëmkã në bò Tu rodny môl je doch...

3 Kaszuby (kasz. Kaszëbë lub Kaszëbskô) region kulturowy w północnej Polsce, będący częścią Pomorza, który zamieszkują Kaszubi (autochtoniczni Pomorzanie) posługujący się językiem kaszubskim.

4 Legenda o powstaniu Kaszub Pan Bóg tworząc ziemię zupełnie zapomniał o Kaszubach. Na szczęście upomniał się o nie anioł, który miał czuwać nad tą krainą. Pan Bóg zerknął do swoich przepastnych worów. Okazało się, że pozostało tam owszem wiele pięknych rzeczy, ale wszystkie po trochu. Cóż więc miał zrobić? Nowa kraina stała się mieszanką tego wszystkiego, co Bogu pozostało. Obdarzył więc ją tym wszystkim, co pozostało: lasami sosnowymi i borami, jeziorami i rzekami, wydmami i morzem, klifami i piaszczystą plażą, dolinami i wzgórzami. Bóg spojrzawszy na swe dziwne dzieło uśmiechnął się, a z tym uśmiechem zajaśniało na niebie słońce odsłaniając całą urodę Kaszub. Czegoś tu jednak brakowało. Kraina była tak cicha i spokojna, iż zdawało się, że nie ma w niej ani kropli życia. Tak więc Bóg ulepił z gliny najróżniejsze zwierzęta i ludzi, a następnie ożywił ich. Niestety, ci ludzie byli strasznie uparci, a szczególnie jeden z nich. Wciąż domagał się jakiegoś ubrania i zadręczał Boga pytaniem "A ka szuba?" Zniecierpliwił się Stwórca w końcu i dał mu ową szubę. Człowieka tego nazwał Kaszubą, a kraina ta zwała się odtąd KASZUBY.

5 Symbolem Kaszub jest Gryf. Został po raz pierwszy użyty jako symbol tego regionu w XII wieku przez mieszkańców Zachodniego Pomorza. Pomorze Gdańskie zaczęło odznaczać się herbem z gryfem w XIII wieku, za czasów Sambora II. Oficjalnie gryf jest symbolem Kaszub od XV wieku. Flagą Kaszub jest czarny gryf na żółtym, bądź też złotym, tle. Te kolory to także barwy flagi kaszubskiej, w której górna połowa flagi jest właśnie czarna, zaś dolna - żółta.

6 Kòlorë kaszëbsczégò haftu Czej chcesz białeczkò, żebë haft kaszëbsczi Mùzyką zagrôł kòlorów, Na swiat sã przëzdrzë daleczi i blësczi A tedë dokònôj wëbòru. Na piãkné sã przëzdrzë zeloné lasë, Na łączi przë rzéczkach, dąbrowë, To ùzdrzisz, że òne w latowim czase Zelonosc mają gòdową. Zôs w mòrsczëch falach, w jezórnëch òczkach, Nad tobą w górze niebò mòdrawé, Tã barwã widzysz téż w strëgach i rzéczkach I w òczkach mùlka stesknionëch i łzawëch.

7 Na brzegù mòrza, tam na naju sztrądze Piôsk leży żôłti, jakbë jantarowi, Tak zôs môsz barwã na naszim lądze I żôłtosc kòloru gòtową. Że smùtno bëła najégò lëdu dola, Że w czãżczim trudze leno bùlwë sadzôł, Że czôrną nocą czãżëła niewòla, Że z czôrnim losã gbùr béł cãgem w zwadze. Temù téż w hafce je kąsynk czôrnégò. W zemiã czerwiony krwi wiele wsąkało, Bë wòlnô bëła nasza zemia, spiéwa I żebë wkòło nij wcąg rozbrzmiéwała Kaszëbskò pòlskô najô piãknô mòwa. Stanisław Senger

8 Barwy Kaszub, to barwy tęczy. Są to kolory : chabrowy - jak piękne kaszubskie jeziora, niebieski - jak kaszubskie niebo, granatowy -jak niezmierzona głębia morza, żółty - jak zboża dojrzewające na polach i jak słońce, zielony - jak lasy pełne zwierza, czerwony - jak krew, którą każdy Kaszub gotów przelać w obronie swojej ziemi i jak maki we wiankach dziewcząt, i wreszcie brązowy lub czarny - jak ziemia na polu czekająca na zasiew. Siedem kolorów znamionuje tą krainę. Odnajdujemy je w hafcie, malarstwie na szkle i ludowych strojach.

9 TRADYCYJNE STROJE KASZUBSKIE

10 Muzyka towarzyszyła zawsze Kaszubom nie tylko w ważnych chwilach w życiu, ale także podczas pracy i odpoczynku. Instrumenty, jakie widzicie to kolejno: kontrabas, burczybasy, akordeon, diabelskie skrzypce.

11 KASZUBSKIE NUTY

12 Kaszuby (kasz. Kaszëbë lub Kaszëbskô) to kraina w północnej Polsce, będąca częścią Pomorza, którą zamieszkują Kaszubi. Kaszuby są uznawane za jeden z najpiękniejszych i najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów Polski - z tego względu często określane są mianem "Szwajcarii Kaszubskiej". Największe bogactwo Kaszub stanowią lasy oraz jeziora. Na czele stoi kompleks Jezior Wdzydzkich tzw. "Kaszubskie Morze". Malowniczo przeplatające się lasy, pola, łąki i jeziora, urozmaicona rzeźba terenu, urocze doliny rzeczne, czyste powietrze, cisza i spokój czynią Kaszuby naprawdę niesamowitym miejscem.

13 MIEJSCA, KTÓRE WARTO Cmentarzysko w Węsiorach znajduje się na północnym brzegu jeziora Długie. Według kaszubskich legend ta nietypowa nekropolia została zbudowana przez mitycznych przybyszów z północy Stolemów. W tym miejscu odbywały się narady i sądy. Decyzje, które tam podjęto dokumentowano ustawionymi kamieniami. Bardziej wiarygodne źródła archeologiczne podają, że kamienie to ślad pozostawiony przez Gotów, przebywający w tym czasie na tych terenach germański lud. ZOBACZYĆ KAMIENNE KRĘGI W WĘSIORACH

14 W Szymbarku znajduje się Centrum Edukacji i Promocji Regionu. Na terenie Centrum obejrzeć można: - statuę "Świętowida Kaszuba" symbolizującą religijność, pracowitość, upór i patriotyzm Kaszubów; - najdłuższą deskę świata - deska liczy 36 m i 83 cm; - Dom Harcerza- symbol pięknej historii harcerstwa polskiego na tych terenach; - dom Sybiraka; - dom Trapera Kaszubskiego z Kanady; - bunkier Gryfa Pomorskiego; - chata kaszubska; - dom stojący do góry nogami; - kościółek pod wezwaniem św. Rafała Kalinowskiego; - największy koncertujący fortepian świata. SZYMBARK DOM DO GÓRY NOGAMI

15 WIEŻA WIDOKOWA W WIEŻYCY Szczyt Wieżyca to najwyższe na Kaszubach wzniesienie liczące 328,6 m n.p.m. Na szczycie Wieżycy w centrum rezerwatu przyrody znajduje się trzydziestometrowa wieża widokowa im. Jana Pawła II, która stała się największą atrakcją turystyczną Kaszub.

16 Pierwsze na ziemiach polskich muzeum na wolnym powietrzu. Są tu zagrody chłopskie i szlacheckie, chałupy i dworki, szkoła, kościół oraz wiatraki, kuźnia i tartak. Obiekty wyposażone są w tradycyjne sprzęty i urządzenia używane przez mieszkańców wsi. SKANSEN WE WDZYDZACH KISZEWSKICH

17 SKANSEN W KLUKACH Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach powstało z myślą ratowania kultury materialnej dawnej ludności kaszubskiej, zwanej Słowińcami. Położenie Muzeum w środku funkcjonującej małej, wiejskiej społeczności, w centrum Parku Narodowego dodaje mu autentyczności i podkreśla symbiozę z otaczającą go przyrodą.

18 MUZEUM HYMNU NARODOWEGO W BĘDOMINIE Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie mieści się w barokowym dworku z początku XVIII wieku, w którym urodził się Józef Wybicki, twórca Mazurka Dąbrowskiego. Dwór otoczony jest zabytkowym parkiem, w którym rosną piękne drzewa pomniki przyrody.

19 Język kaszubski w 2005 r. uznany został za jedyny w Polsce język regionalny. Kaszubski obecny jest w szkołach i w urzędach. Dzięki pomorskim Parlamentarzystom słyszalny był również w sejmie. Od 2007 roku w naszej szkole jako pierwszej szkole w Gminie Cewice, także uczymy się języka kaszubskiego.

20 WIÔLDŻI BÓG ZAPŁAC!