Analiza wykonalności dla projektu pn.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach sportowo-hotelowych MOSiR w Cieszynie

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach sportowo-hotelowych MOSiR w Cieszynie Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Dominik Chłond, Paweł Gałecki, Izabela Kałczuga, Ewa Krakowiak, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Karina Wieczorek 2

3 Spis treści 1. Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu... 9 Tabela 2 Wskaźniki produktu... 9 Tabela 3 Ludność w Cieszynie wg miejsca zameldowania i płci Tabela 4 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 5 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 6 Koszty realizacji projektu

4 Tabela 7 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych przy montażu 20 kolektorów solarnych termicznych dla potrzeb przygotowania c.w.u. dla budynków objętych projektem, przy nośniku istniejącym jakim jest: gaz ziemny Tabela 8 Planowany harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 9 Koszty operacyjne Tabela 10 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 11 Dofinansowanie projektu Tabela 12 ENVP, ERR i B/C dla projektu Tabela 13 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 14 Plan wdrożenia projektu Spis rysunków Rysunek 1 Cieszyn na mapie Polski... 6 Rysunek 2 Cieszyn na mapie Powiatu Cieszyńskiego... 6 Rysunek 3 Obszar Gminy Cieszyn i lokalizacja projektu... 7 Rysunek 4 Stacja monitoringu: Cieszyn, ul. Mickiewicza 13, Raport roczny:

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach sportowo-hotelowych MOSiR w Cieszynie Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia dotyczącego ograniczenia niskiej emisji oraz wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na realizacji programu ograniczania niskiej emisji dla mieszkańców subregionu południowego województwa śląskiego, polegającego na systemie dopłat do termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła na bardziej ekologiczne; termomodernizacji, wymianie źródeł ciepła, montażu instalacji solarnych, pomp ciepła w budynkach użyteczności publicznej, zakupie energooszczędnego oświetlenia ulicznego, budowie fotowoltaicznych i wiatrowych systemów wytwarzania energii elektrycznej. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest ze 106 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest zastosowanie odnawialnych źródeł energii w MOSiR w Cieszynie. W ramach projektu planowane jest: zamontowanie instalacji solarnej służącej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, zamontowanie instalacji fotowoltaicznej produkującej energię elektryczną wykorzystywaną na potrzeby własne obiektów hotelowych i sportowych MOSiR. Celem projektu jest poprawa bilansu energetycznego obiektu sportowego i hotelowego MOSiR poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w postaci solarów oraz paneli fotowoltaicznych w celu zapewnienia odpowiednich warunków termicznych wody użytkowej na terenie ośrodka sportowego oraz wykorzystania własnej energii elektrycznej. Projekt będzie przeciwdziałał niekorzystnym zmianom klimatu oraz sprzyjał poprawie konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych Lokalizacja projektu Cieszyn leży na południu Polski (Województwo Śląskie, Powiat Cieszyński) na granicy z Republiką Czeską. Lokalizacja projektu w mieście Cieszyn w Al. Jana Łyska 21. 5

6 Rysunek 1 Cieszyn na mapie Polski Źródło: Rysunek 2 Cieszyn na mapie Powiatu Cieszyńskiego Źródło: 6

7 Rysunek 3 Obszar Gminy Cieszyn i lokalizacja projektu Źródło: Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Cele projektu są zgodne z celami RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej IV EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA, OZE I GOSPODARKA NISKOEMISYJNA, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 4.1: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych W ramach osi priorytetowej IV RPO WSL , w zakresie priorytetu inwestycyjnego 4.1 wyznaczono jeden cel szczegółowy: przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu oraz poprawa konkurencyjności regionalnej gospodarki, poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych. Cel szczegółowy projektu odpowiadają priorytetowi inwestycyjnemu 4.1 i są spójne z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: Zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz Zmniejszenie emisyjności gospodarki. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii. W tej wersji dokumentu celem tego działania jest przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu oraz poprawa konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych. Uzasadnieniem do podjęcia takiego działania jest konieczność eliminacji lub ograniczenia ilości substancji zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza. Osiągnięcie ww. celu będzie realizowane poprzez rozwiązania sprzyjające wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii a także poprawie efektywności produkcji energii. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszący się do 7

8 przedmiotowego projektu jako: Budowa i przebudowa infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. W ramach tego przykładowego rodzaju projektów przewidywane jest wsparcie budowy każdej instalacji/infrastruktury wykorzystującej OZE, w tym instalacji kogeneracyjnych, a także budowa/modernizacja infrastruktury służącej włączeniu źródła wykorzystującego OZE do sieci dystrybucyjnej. W ramach priorytetu inwestycyjnego 4.1 wspierane będą działania, polegające na budowie i przebudowie infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, których celem jest przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu będącym konsekwencją m.in. zanieczyszczeń gazowych i pyłowych wprowadzanych do powietrza. W celu eliminacji tych niekorzystnych zmian planowane jest wsparcie w/w. działań, których realizacja przyczyni się również do poprawy konkurencyjności regionalnej gospodarki, poprzez: zmniejszenie energochłonności sektora publicznego, zmniejszenie zapotrzebowania energię oraz dywersyfikację źródeł energii w kierunku energii odnawialnej. Podstawą do zaprogramowania interwencji w zakresie priorytetu inwestycyjnego 4.1 w ramach RPO WSL jest naturalny potencjał przyrodniczy istniejący w regionie (lokalne potencjały, takie jak: energia słoneczna, wodna, wiatrowa, biomasa, geotermia). Dodatkowo, w zakresie kryteriów formalnych, wskazuje się stan gotowości projektu do realizacji. Wskaźniki Planowanym rezultatem wsparcia budowy i przebudowy infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych będzie wzrost udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii ogółem. Ponadto, biorąc pod uwagę zidentyfikowane w diagnozie wojewódzkiej (jak wskazuje aktualne RPO WSL na lata ): zanieczyszczenie powietrza (wynikające m.in. z tzw. niskiej emisji) oraz niewielki udział energii wytwarzanej z odnawialnych źródeł w stosunku do energii wytwarzanej ze źródeł konwencjonalnych, istotnymi rezultatami będą również: czystsze powietrze (w wyniku ograniczenia emisji m.in. dwutlenku węgla i pyłu do atmosfery ze spalania m.in. węgla kamiennego w indywidualnych i przemysłowych piecach/kotłach na paliwa stałe) oraz zmniejszenie ilości produktów ubocznych ww. procesu spalania. Wsparcie produkcji i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł przyczyni się również do efektywnego wykorzystywania regionalnych zasobów. Niniejszy projekt spełnia te zapisy i możliwość ich osiągnięcia. W ramach przedmiotowego działania zamontowana zostanie instalacja solarna służąca do podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz zamontowana zostanie instalacja fotowoltaiczna produkująca energię elektryczną wykorzystywaną na potrzeby własne na obiektach użyteczności publicznej MOSiR w Cieszynie zlokalizowanych przy Al. Jana Łyska 21. Poniższe tabele prezentują zakres wskaźników zaplanowanych do realizacji w oparciu o aktualnie obowiązujące RPO WSL (wersja 5.1) oraz wskazane przez Beneficjenta dane w tym zakresie (źródło ankieta przekazana przez Beneficjenta): 8

9 Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) 1. Udział produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej ogółem [%] Dokumentacja projektowa (np. audyt energetyczny) brak danych brak danych Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Tabela 2 Wskaźniki produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) 1. Liczba jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE [szt.] Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE [szt.] Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze 0 1 Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) oraz URPO WSL na lata (wersja 2.0) Procedura raportowania i monitorowania wskaźników będzie zgodna z Wytycznymi do monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał i po zakończeniu realizacji projektu, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. Do monitorowania wskaźnika rezultatu powinny być wykorzystane: dokumentacja projektowa (np. audyt energetyczny). Natomiast do pomiaru wskaźnika produktu: dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo odbiorcze/ dokumentacja księgowa. 2. Analiza terytorialna Charakterystyka obszaru Gmina Cieszyn jest gminą miejską i siedzibą Powiatu Cieszyńskiego, jest regionalnym ośrodkiem gospodarczym, administracyjnym, oświatowym i kulturalnym. Cieszyn położony jest na granicy polskoczeskiej, na głównym szlaku drogowym prowadzącym ze Skandynawii i Wybrzeża Bałtyckiego do głównych miast centralnej i południowej Europy. W ciągu roku granicę w Cieszynie przekracza ponad 15,97 mln osób i prawie 4,4 mln pojazdów. Zachodnia granica Cieszyna przebiega na rzece Olzie i pokrywa się z granicą polsko-czeską, za którą leży Czeski Cieszyn. Miasto graniczy z 3 gminami: 9

10 Hażlach, Dębowice i Goleszów. Przez obszar Cieszyna przebiega droga ekspresowa S1 będąca częścią międzynarodowej trasy E75 łączącej Norwegię, Finlandię, Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Serbię, Macedonię i Grecję oraz droga wojewódzka nr 938 łącząca Cieszyn z Pawłowicami. Atutem Cieszyna jest położenie u stóp polskich i czeskich Beskidów oraz bliskość takich miejscowości jak: Kraków (ok. 120 km), Katowice (ok. 70 km). Oświęcim (ok. 70), Bielsko-Biała (ok. 40), Ustroń (ok.15), Szczyrk (ok. 30), Olomouc (ok. 120), Ostrava (ok. 40), Frýdek-Místek (ok. 40), Karvina (ok. 15). Dzieje Cieszyna sięgają IX wieku. Lokacja miasta nastąpiła około 1220 r. Od końca XIII wieku było ono centrum księstwa cieszyńskiego istniejącego formalnie do 1918 r. i stając się w epoce nowożytnej jednym z najważniejszych miast Śląska. W dobie XIX-wiecznego uprzemysłowienia Cieszyn zaczął być gospodarczo prześcigany przez takie ośrodki jak Bielsko czy Morawska Ostrawa, pozostając jednak ważnym ośrodkiem kulturalnym i oświatowym. Podział miasta dokonał się w lipcu 1920 r. i był wynikiem dwuletniego sporu terytorialnego między powstałymi na gruzach monarchii austro-węgierskiej Polską i Czechosłowacją. Cieszyn jest stolicą krainy historyczno-geograficznej Śląska Cieszyńskiego. W polskiej części miasta znajduje się większość cieszyńskich zabytków, skupionych w zespole przestrzennym Starego Miasta oraz na Górze Zamkowej. Tabela 3 Ludność w Cieszynie wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Cieszyn liczył mieszkańców, natomiast jego powierzchnia wynosi 28,61 km². Gęstość zaludnienia stanowi os./km². W strukturze ludności w 2013 r. 16.4% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 62,3% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 21% osoby w wieku poprodukcyjnym. Wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny w 2013 r. jest ujemny wyniósł minus 0,2 i ma tendencję rosnącą. Saldo migracji na 1000 osób stanowi minus 2,0 i od 2 lat utrzymuje się na podwyższonym ujemnym 2 punktowym poziomie. Liczba pracujących ogółem osób (GUS, stan na 31.XII.2013 r.). Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2% a w powiecie cieszyńskim 10%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w tym czasie z Gminy Cieszyn osoby. Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w Cieszynie ogółem 5 338, w tym z sektora publicznego 215, sektora prywatnego 5 123, a wśród nich sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Cieszynie są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (1 565), z sektora F budownictwo (533) oraz sektora M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (485). 10

11 Infrastrukturę techniczną i społeczną charakteryzują dane zaprezentowane w materiale Cieszyn w liczbach za 2012 r. (publikacja na stronie internetowej: Gospodarka mieszkaniowa Liczba mieszkań , w tym: komunalnych 1 983, spółdzielczych 4 859, prywatne Liczba budynków 4 206, w tym: komunalnych 238, spółdzielczych 170, prywatne Struktura mieszkań wg wyposażenia: sieć wodociągowa - 98%, sieć kanalizacyjna - 78%, sieć energetyczna - 100%, sieć ciepłownicza, czyli ciepła woda - 33% i centralne ogrzewanie - 52%, sieć gazowa 92%. Gospodarka komunalna sieć wodociągowa 280,9 km, w tym rozdzielcza 126,8 km, sieć kanalizacyjna 186,7 km, w tym rozdzielcza 151,4 km, sieć gazowa 279,9 km, w tym rozdzielcza 156,7 km, sieć cieplna 49,2 km, w tym rozdzielcza 19,2 km. Transport i Komunikacja Drogi 138,5 km krajowe 5,7 km, wojewódzkie 2,5 km, powiatowe 42,8 km, gminne 87,5 km. Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: szpitale 2 (625 miejsc), zakład opiekuńczo-leczniczy 1 (195 miejsc), żłobki: publiczne 2 (190 miejsc) i prywatne 1 (19 miejsc); apteki 14. Oświata, czyli przedszkola - 17 instytucji dla prawie 1400 dzieci, 10 szkół podstawowych dla ok uczniów, 6 placówek gimnazjum dla prawie 1200 uczniów, 6 szkół LO dla prawie 1800 uczniów oraz 5 zespołów szkół (ok uczniów), 1 szkoła wyższa (2 475 studentów) i szkoła artystyczna (300). W odniesieniu do przedmiotowego projektu należy podkreślić, iż w kwestii efektywności energetycznej w gminie - indywidualne dokumenty strategiczne (analizy lokalne oraz regionalne) szczegółowo opisują to zagadnienie na miarę posiadanych przez Beneficjenta takich opracowań. Niniejsza analiza odnosi się do tego w rozdziale 3, gdzie wykazano i wskazano takie dokumenty, które charakteryzują obszar objęty niniejszym projektem pod tym względem. W kwestii zanieczyszczenia atmosfery na obszarze gminy takie dane monitorowane są branżowo. Na portalu ( System Prognoz Jakości Powietrza w strefach i aglomeracjach województwa śląskiego, w Charakterystyce strefy śląskiej część południowa wskazano ogólnie dla regionu: Podstawowymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza jest emisja komunalno-bytowa z zabudowy ośrodków miejskich i wiejskich, transport drogowy emitujący zanieczyszczenia wzdłuż arterii o natężonym ruchu samochodowym, oraz przemysł a zwłaszcza energetyka i ciepłownictwo. Emisja przemysłowa dotyczy zwłaszcza rejonów Czechowic-Dziedzic, Bielska-Białej, Żywca i Cieszyna. W obszarach górskich i pogórskich istotne znaczenie ma niska emisja komunalna w dolinach rzek i większych potoków. Do tego regionu zalicza się Gmina Cieszyn. Informacje o aktualnym stanie jakości powietrza w obszarze województwa śląskiego (wyniki z przeprowadzonych 11

12 pomiarów manualnych i pasywnych) dostępne są na bieżąco na stronie WIOŚ w Katowicach (źródło: w zakresie możliwym technicznie (istniejące stacje pomiarów) dla poszczególnych obszarów, w tym z obszaru RIT Subregionu Południowego. Rysunek 4 Stacja monitoringu: Cieszyn, ul. Mickiewicza 13, Raport roczny: 2014 Źródło: Podsumowanie Cieszyn liczy mieszkańców, jego powierzchnia wynosi 28,61 km². Gęstość zaludnienia stanowi os./km². Wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny w 2013 r. jest ujemny wyniósł minus 0,2 i ma tendencję rosnącą, ale saldo migracji na 1000 osób stanowi minus 2,0 i od dwóch lat utrzymuje się na podwyższonym ujemnym dwu punktowym poziomie. W Cieszynie preferuje się działalność gospodarczą wytwórczą lub przetwórczą, nieuciążliwą ekologicznie. Na podmiotów gospodarczych wiodącym sektorem działających gospodarczo w Cieszynie są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (1 565), z sektora F budownictwo (533) oraz sektora M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (485). Wykazana infrastruktura społeczna i techniczna Cieszyna stanowi istotną bazę działań projektowych zgodnych z przyjętą strategią rozwoju lokalnego. Jej potencjał i potrzeby wyznaczają kierunki istotnych działań określone w strategicznych dokumentach. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi w odniesieniu do strategicznych dokumentów związanych z perspektywą finansową 2014+: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. 12

13 Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; Interwencje w ramach CT4 koncentrują się na celu szczegółowym UP - zmniejszenie emisyjności gospodarki i będą realizowane poprzez priorytet: Zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki; Polska planuje wspierać w ramach funduszy europejskich inwestycje w obszarze energetyki związane m.in. z: podniesieniem efektywności energetycznej we wszystkich sektorach gospodarki, w tym w szczególności kompleksową modernizację energetyczną budynków publicznych i wielorodzinnych mieszkaniowych (z wykorzystaniem, gdzie jest to opłacalne OZE), rozbudową/modernizacją infrastruktury energetycznej, produkcją energii ze źródeł odnawialnych. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, w tym: 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko; II.6.2.Poprawa efektywności energetycznej; II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energochłonność gospodarki, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania, Rekomendacje. Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej (Dz. U. z 2014r., poz. 1146) - dostosowuje prawo polskie do unijnych regulacji dotyczących polityki spójności Znalazły się w niej zapisy dotyczące m.in.: mechanizmów koordynacji programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, zasad wdrażania środków polityki spójności oraz zadań i trybu współpracy podmiotów zaangażowanych w ten proces, rozliczeń z Komisją Europejską i monitorowania efektów realizowanych projektów, kontroli, audytu, nieprawidłowości i korekt finansowych, pomocy publicznej, zasad wdrażania instrumentów zwrotnych, systemu wyboru projektów. 13

14 Regionalne i lokalne dokumenty programowe: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ; Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska; Cel operacyjny C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska; Zakładane główne efekty planowanych działań min.: Wzrost udziału OZE w produkcji energii; C.1.6.Wspieranie wdrożenia rozwiązań ograniczających niską emisję oraz zużycie zasobów środowiska i energii w przedsiębiorstwach, gospodarstwach domowych, obiektach i przestrzeni użyteczności publicznej. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska, III.2 Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna. Priorytet I Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 1.1 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii; Poddziałanie Budowa i przebudowa infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Priorytet inwestycyjny 4.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii. Strategia Rozwoju Śląska Cieszyńskiego CEL STRATEGICZNY 1. Poprawa jakości życia mieszkańców śląska cieszyńskiego, szczególnie w zakresie ochrony zdrowia. zwiększanie atrakcyjności śląska cieszyńskiego jako miejsca osiedlania się i lokowania inwestycji. CEL OPERACYJNY 1.5.Promocja i wdrażanie niekonwencjonalnych źródeł energii. Strategia Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego Cel operacyjny:1.5. Promocja i wdrażanie niekonwencjonalnych źródeł energii; Strategia Rozwoju Miasta Cieszyna na lata Cel operacyjny I.3 Realizacja Gminnego Programu Ochrony Środowiska; Zadanie: I.3.1. Zapewnienie wysokiej jakości powietrza atmosferycznego, charakteryzującego się niskim poziomem zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, niskim natężeniem hałasu oraz promieniowania niejonizującego; Cel operacyjny IV.1 Odrestaurowanie i właściwe zagospodarowanie strefy zabytkowej miasta, Zadanie: IV.1.3. Aktualizacja i realizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Cieszyna w podziale na sektory funkcjonalne miasta (program dla zabytkowego centrum, program dla osiedli mieszkaniowych, program dla terenów poprzemysłowych). 14

15 Gminny Program Ochrony Środowiska Miasta Cieszyn na lata Nadrzędny cel programu ochrony środowiska miasta Cieszyna: Rozwój miasta postęp ekonomiczny i społeczny, rozwój urbanistyczny będzie prowadzony w harmonii z wymogami ochrony środowiska. Jak wynika z zapisów tego dokumentu w opisie stanu aktualnego przy Priorytecie Ekologicznym, w Obszarze: Powietrze: Podejmowane są działania zmierzające do większego wykorzystania tzw. czystej energii, pochodzącej z odnawialnych źródeł energii, która nie powoduje emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego. W 2005 r. z budżetu miasta wsparto inwestycję podjętą z inicjatywy Stowarzyszenia Ekoenergia Cieszyn, polegającą na zainstalowaniu 8 kolektorów słonecznych na dachu budynku Stowarzyszenia Być Razem w Cieszynie przy ul. Kraszewskiego 8. W celach krótkoterminowych wskazuje się: 1) Ograniczenie niskiej emisji oraz 2) Ograniczenie zapotrzebowania na energię konwencjonalną. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: w Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji, w Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 4 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu i poprawę jakości powietrza w regionie. Projekt spełnia założenia tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się m.in. na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny, ochronie środowiska poprzez ograniczanie emisji gazów, tworzeniu i upowszechnianiu nowych, przyjaznych dla środowiska technologii. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu równy dostęp będzie zapewniony kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 15

16 4. Komplementarność projektu Projekt ujęty jest na liście projektów przewidzianych do realizacji w formule Regionalnych Inwestycji Terytorialnych (RIT) dla obszaru funkcjonalnego obejmującego subregion południowy województwa śląskiego. Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanymi ze środków UE, WFOŚiGW i NFOŚiGW, a zmierzającymi do poprawy gospodarki niskoemisyjnej i efektywności energetycznej dla Gminy Cieszyn. Tabela 5 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p Nazwa projektu Termomodernizacja wybranych budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Cieszyn Plan gospodarki niskoemisyjnej Cieszyna Poprawa efektywności energetycznej w miejskich obiektach użyteczności publicznej w Cieszynie Likwidacja niskiej emisji zanieczyszczeń w centrum Cieszyna etap 1 Likwidacja niskiej emisji zanieczyszczeń w centrum Cieszyna etap 2 Podmiot realizujący Gmina Cieszyn Gmina Cieszyn Gmina Cieszyn Gmina Cieszyn Gmina Cieszyn Źródło finansowania Program priorytetowy NFOŚiGW p.n.: System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Zarządzanie energią w budynkach użyt. publicznej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Działanie 9.3 RPO WSL RPO WSL RPO WSL Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia ,97 zrealizowane ,00 w trakcie realizacji ,00 planowane ,24 planowane ,00 planowane 16

17 6. Likwidacja niskiej emisji zanieczyszczeń w centrum Cieszyna etap 3 Gmina Cieszyn RPO WSL ,00 planowane Likwidacja niskiej emisji w Śródmieściu Cieszyna - projekt pilotażowy Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w Domu Spokojnej Starości w Cieszynie Gmina Cieszyn Gmina Cieszyn NFOŚiGW, WFOŚiGW w Katowicach Program pilotażowy KAWKA RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu. 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu ,00 planowane ,00 planowane Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Cieszyn. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Cieszyn jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Zadania i obowiązki Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy Cieszyn. Urząd jest jednostką organizacyjną Gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim będą natomiast wszyscy mieszkańcy na terenie Gminy Cieszyn, a także mieszkańcy okolicznych miejscowości gmin ościennych w związku ze zmniejszeniem szkodliwych emisji do środowiska. Właścicielem wykonanej inwestycji będzie Gmina Cieszyn Wykonalność instytucjonalna projektu W celu realizacji projektu zostanie powołany zespół zadaniowy, na którego czele stanie koordynator projektu. Członkami zespołu będą przedstawiciele Urzędu Miejskiego w Cieszynie Wydziału Strategii i Rozwoju Miasta, Wydziału Zamówień Publicznych i Inwestycji i Wydziału Finansów. Włączeni także zostaną przedstawiciele Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Szczegółowy podział obowiązków poszczególnych członków zespołu zostanie podany na dalszym etapie realizacji projektu POPT. 17

18 Rozliczenie projektu i czuwanie nad bieżącym raportowaniem spoczywać będzie na jednostce samorządu terytorialnego. Jak wynika z powyżej przedstawionych danych Beneficjent, z uwagi na dotychczas zrealizowane podobne przedsięwzięcie jest przygotowany do realizacji projektu, posiada wszelką zdolność organizacyjną i finansową do wdrożenia projektu, a dotychczasowa działalność w tym zakresie zapewnia, iż zarówno realizacja, jak i utrzymanie projektu w okresie trwałości będą zagwarantowane. 6. Analiza techniczna i technologiczna Stan obecny Przedmiotem projektu p.n.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach sportowohotelowych MOSIR w Cieszynie realizowanej w gminie Cieszyn. Projekt przewiduje realizację zadania w obiektach sportowo-hotelowych MOSIR w Cieszynie, Al. Jana Łyska 21. Działki nr 20/3 i 20/1 na których planowana jest realizacja projektu stanowią własność Gminy Cieszyn i są w zarządzie MOSiR. Podstawowe dane techniczne zakresu objętego projektem: W chwili obecnej na działkach j.w. istnieją budynki*: Hotel sportowy z własną kotłownią gazową, Hala sportowa z areną o wymiarach 28x20 m i budynek administracji ze wspólną kotłownią gazową zapewniającą ciepło i c.w.u. dla tych 2 budynków. * - informacje uzyskane z audytu terenowego W budynkach objętych projektem, ze względu na specyfikę prowadzonej w nim działalności występuje duże zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową. Obiekty wymagają bieżącego zapewnienia ciepłej wody użytkowej, gdyż nie występują obiekcie przerwy w zużyciu, np. weekendowe lub dobowe jak też wakacyjne. Stan projektowany Celami projektu jest: poprawa bilansu energetycznego obiektu sportowego i hotelowego MOSIR poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w postaci wykonania instalacji solarnej termicznej w celu zapewnienia odpowiednich warunków termicznych wody użytkowej na terenie ośrodka sportowego, poprawa bilansu energetycznego obiektu sportowego i hotelowego MOSIR poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w postaci wykonania instalacji fotowoltaicznej i wykorzystanie własnej energii elektrycznej. Zakres projektu przewiduje wykonanie robót: Zamontowanie instalacji solarnej służącej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, Zamontowanie instalacji fotowoltaicznej produkującej energię elektryczną wykorzystywaną na potrzeby własne obiektów hotelowych i sportowych MOSIR. W lokalizacji projektu występuje podstawowa infrastruktura techniczna oraz media konieczne do realizacji projektu. Beneficjent na etapie projektu zadecyduje o procentowym podziale nakładów na instalację solarną termiczną i źródła fotowoltaiczne. 18

19 W planowanym zakresie projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie. W projekcie należy przyjąć sprawdzone rozwiązania, które zagwarantują wysoką jakość, trwałość i funkcjonalność, przy równoczesnej oszczędności kosztów na etapie inwestycji i późniejszej eksploatacji. Dla pełnej kwalifikowalności kosztów może wystąpić sytuacja, że termomodernizacja musi być kompleksowa, tj. wraz z wymianą źródła ciepła. Tabela 6 Koszty realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto 1. Szacowana wartość inwestycji , , ,00 2. Promocja projektu , , ,00 3. Studium wykonalności , , , ekspertyzy, nadzory, energetyczny Wykonanie dokumentacji projektowej audyt , , , , , ,00 6. Razem: , , ,00 Źródło: Opracowanie własne a) Podstawowe założenia projektowe: W przypadku ograniczeń związanych z brakiem miejsca na połaci dachu od strony południowej należy kolektory solarne termiczne bądź panele fotowoltaiczne zabudować na niezacienionej przestrzeni działki. Minimalne odchyłki ukierunkowania kolektorów bądź paneli w kierunku zachodnim lub wschodnim są możliwe wpływają jednak na zmniejszenie efektywności i obniżenie sprawności źródła, Wymagania co do zapotrzebowania na energię pierwotną dla potrzeb ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej dla budynków objętych termomodernizacją. w ocenie eksperta, wymagają dostosowania do zgodności z 329. ust 2. obowiązujących warunków technicznych jaki powinny odpowiadać budynki i ich usytuowaniem. Ustawodawca przewidział stopniowe zmniejszanie wartości tego współczynnika do roku 2021, należy więc rozważyć możliwość stopniowej rezygnacji z głównego nośnika energii dla potrzeb c.o. jakim jest gaz ziemny dla którego współczynnik nakładu wynosi: 1,1 na korzyść źródeł odnawialnej energii jakim są np. kotły na biomasę dla których współczynnik nakładu wynosi: 0,2 lub pompy ciepła których współczynnik nakładu wynosi: 0,5. b) Ryzyko projektu: brak miejsca na połaci dachu od strony południowej i brak niezacienionej przestrzeni działki pozwalającej na montaż kolektorów, zanieczyszczenie atmosferyczne pyłami z pobliskiego zakładu, obniżające ilość pozyskanej energii słonecznej. c) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Opracowanie audytów energetycznych: od 0 do 45 dnia, Opracowanie dokumentacji projektowej: od 45 do 120 dnia, Uzyskanie pozwoleń na budowę: od 120 do 185 dnia, Realizacja prac budowlanych: od 185 do 500 dnia. 19

20 Zakładany przez Beneficjenta termin zakończenia realizacji zadania na okresie od do jest realny. 7. Analiza specyficzna dla sektora Instalacja solarna termiczna: Dla potrzeb obliczeniowych założono średnie zapotrzebowanie na c.w.u dla ok. 90 osób przebywających w obiektach objętych projektem. Założenia te pozwolą łatwo ocenić wartość uzyskanego wskaźnika przy zmienić ilości użytkowników obiektu objętego projektem, poprzez zastosowanie procentowej zależności, Jednostka zapotrzebowania na c.w.u.: 40 l / osobę (temperatury cieplnej +45ºC, Obliczono zapotrzebowanie: 90 [osób] x 40 l/dobę [osobę] = 3600 l dobowego zużycia c.w.u., Δt=35ºC; Qcw=3600x35x4,19 / 3600 = 146 kw, Qcw = 146 kw, Wymagana ilość kolektorów: 146 / 3,5 x 1,82 = 22 szt przyjęto 20sztuk, W związku tym że dla miasta Cieszyn można przyjąć średnie wartości nasłonecznienia w Polsce przyjęto iż system instalacji solarnej przy takim rozmiarze instalacji może w 30%- 50% pokryć zapotrzebowania na energię dla potrzeb c.w.u. przyjęto średnią 40%, Dzienny efektywny czas pracy kolektorów: 6 godzin, Średnia dobowa oszczędność energii wyniesie: 146 kw x 6 x 0,4 = 350,4 kwh/dobę, Roczna oszczędność energii wyniesie: kwh, Szacowany koszt wykonania instalacji: 290 tyś zł brutto. Parametry unosu i emisji substancji wyliczono w oparciu: Materiały informacyjno-instruktażowe serii 1/96 wydane przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Wyniki badań i pomiarów IChPW w Zabrzu. Tabela 7 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych przy montażu 20 kolektorów solarnych termicznych dla potrzeb przygotowania c.w.u. dla budynków objętych projektem, przy nośniku istniejącym jakim jest: gaz ziemny L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Stan istniejący [kg/rok] Stan projektowany [kg/rok] Efekt ekologiczny [kg/rok] Redukcja emisji [%] 1. SO 2 0,0024 2,72 1,63 1,09 40,00 2. NO 2 0, ,60 30,96 20,64 40,00 3. CO 0, ,18 6,11 4,07 40,00 4. CO 2 58, , , ,84 40,00 5. Pył 0,0000 0,0170 0,0102 0, ,00 6. Sadza 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Źródło: Opracowanie własne 20

21 Instalacja solarna fotowoltaiczna Dla potrzeb obliczeń przyjęto montaż 160 modułów o mocy ok. 240 W każdy, co daje łączną moc 38,4 kwp, przy montażu na szerokości geograficznej miasta Cieszyn pozwala uzyskać produkcję energii elektrycznej w ilości: kwh rocznie. Koszt wykonania instalacji 250tyś zł brutto. 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja inwestycji ograniczonym powierzchniowo zakresie. Z uwagi na występujące w projekcie ryzyko wskazane w rozdziale 6, polegające na braku dostatecznej przestrzeni pozwalającej na montaż kolektorów solarnych termicznych i ogniw fotowoltaicznych na południowej połaci dachowej. Wariant ten ograniczy ilość przewidzianej do wykonania instalacji na dachu o 50% i zamontowaniu pozostałej części instalacji (w stopniu możliwym do realizacji) na poziomie gruntu na działce inwestora. Wariant ten został odrzucony z uwagi na: Zwiększoną i utrudnioną technologię realizacji poprzez rozczłonkowanie instalacji na połać dachową i grunt pomniejszającą tym samym sprawność instalacji. Koszt tego wariantu wynosi o ok. 90%. wartości kosztów ogólnych podanych w rozdziale nr 6 przy realizacji 50% instalacji na dachu i 20% na gruncie. Pozostałe środki na nakłady inwestycyjne zostałyby spożytkowanie przez Gminę Cieszyn na realizację innych zadań związanych z ograniczaniem wskaźnika Ep w budynku, bądź stopniowe przeznaczanie środków z planowanego wkładu własnego, na wykonanie remontów w ograniczonym zakresie. Wariant II realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. Zakładał on dodatkowo zmniejszanie zapotrzebowania na energię pierwotną i tym samym zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii poprzez: Rezygnację z nośnika podstawowego jaki jest gaz ziemny na nośnik wykorzystujący energię odnawialną przykładowo kotły na biomasę lub pompy ciepła. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: zwiększone nakłady inwestycyjne w zakresie inwestycji dla wariantu III, nakłady w tym wariancie przekraczają możliwości finansowe Gminy Cieszyn. Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 200%. Mając powyższe na uwadze rekomenduje się przyjąć wariant II. 9. Analiza środowiskowa 1. Przedmiot i zakres projektu: Celem projektu jest poprawa bilansu energetycznego obiektu sportowego i hotelowego MOSiR w Cieszynie poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w postaci instalacji 21

22 solarnej i fotowoltaicznej w celu zapewnienia odpowiednich warunków termicznych wody użytkowej na terenie ośrodka sportowego oraz wykorzystania własnej energii elektrycznej. 2. Rekomendacje środowiskowe dla projektu: Ponieważ projekt zakłada montaż systemów fotowoltaicznych i solarnych, nie ma konieczności wykonania ekspertyzy przyrodniczej w ramach wyżej wymienionego projektu. 3. Ryzyko środowiskowe w projekcie: Planowane prace związane z montażem systemów fotowoltaicznych i solarnych nie wpłyną negatywnie na populacje chronionych gatunków. 10. Analiza prawna i pomoc publiczna Przedmiotem projektu jest zamontowanie instalacji solarnej służącej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz zamontowanie instalacji fotowoltaicznej produkującej energię elektryczną wykorzystywaną na potrzeby własne obiektów hotelowych i sportowych MOSIR. Beneficjent ma uregulowaną sytuację prawną w zakresie nieruchomości objętych projektem, gdyż Beneficjent jest ich właścicielem. Sytuacja prawna w zakresie korzystania z nieruchomości jest w pełni uregulowana. Z uwagi na to, iż projekt przewiduje zamontowanie instalacji fotowoltaicznej produkującej energię elektryczną to w świetle obowiązujących przepisów prawa realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy fotowoltaicznej w celu produkcji energii elektrycznej wymaga, aby obszar planowanej inwestycji był przeznaczony na cele produkcyjne przypadku obiektu MOSiR brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Powyższe przedsięwzięcie może zostać zakwalifikowane jako inwestycja celu publicznego. Jeżeli dotychczasowe przeznaczenie terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie pozwala na realizację powyższego przedsięwzięcia koniecznym wydaje się dokonanie stosowych zmian w planie wprowadzając zapisy umożliwiające realizację inwestycji. W przypadku, gdy dla danego obszaru nie uchwalono miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i nieplanowane jest jego uchwalenie, Beneficjent powinien uzyskać decyzję o warunkach zabudowy lub decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Niezbędnym elementem procedury wydania takiej decyzji jest złożenie stosownego wniosku oraz przeprowadzenie procedury uzgodnień z właściwymi organami, których katalog zawiera art. 53 ust. 4 mający zastosowanie do decyzji o warunkach zabudowy na podstawie art. 64 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. (Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2012 r. Nr 647 z późn. zm.) O zakresie wymaganych uzgodnień decyduje rodzaj obszaru, na którym ma być realizowane przedsięwzięcie. W tym miejscu wskazać należy, iż w aktualnym stanie prawnym wątpliwości budzi także fakt czy instalacja fotowoltaiczna wymaga uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę. Zagadnienie to ma istotne znaczenie praktyczne. W ostatnim czasie stanowisko w dyskusji zajęło Ministerstwo Finansów, które w odpowiedzi na interpelację poselską wskazało, iż: zawarta w art. 3 pkt. 9 ustawy Prawo budowlane definicja urządzenia budowlanego wskazuje, że są to urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. Definicja ta wskazuje na dwie istotne cechy urządzeń budowlanych. Urządzenia takie muszą zapewniać 22

23 użytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem oraz być związane z obiektem budowlanym. W elektrowniach słonecznych wolno stojące panele ogniw fotowoltaicznych mogą odpowiadać wymienionym cechom urządzeń budowlanych z uwagi na swoją akcesoryjną funkcję, jaką spełniają w stosunku do obiektów budowlanych elektrowni słonecznej oraz ich techniczne związanie z tymi obiektami. Mając na uwadze powyższe, wydaje się, że wolno stojące kolektory słoneczne (ogniwa fotowoltaiczne) powinny być traktowane jak urządzenia budowlane związane z obiektami elektrowni słonecznej. W związku z powyższym implikowałoby to stwierdzenie, iż nie wymagają one pozwolenia na budowę. Wskazać jednak należy, iż interpelacja odnosi się wyłącznie do ogniw fotowoltaicznych, jako elementu funkcjonalnego elektrowni słonecznej rozumianej jako większa całość. Z tego względu nie rozstrzyga ona konieczności uzyskania pozwolenia budowlanego dla innych elementów elektrowni, a także instalacji posadowionej na fundamencie związanym z gruntem Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z dnia 12 listopada 2010 r.) stanowi, że do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się m. in. zabudowę przemysłową lub magazynową, wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż: 0,5 ha na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1-3 tej ustawy, 1 ha na obszarach innych niż wymienione w lit. a. Przy czym przez powierzchnię zabudowy rozumie się powierzchnię terenu zajętą przez obiekty budowlane oraz pozostałą powierzchnię przeznaczoną do przekształcenia w wyniku realizacji przedsięwzięcia. W związku z powyższym farmy fotowoltaiczne mogą potencjalnie oddziaływać na środowisko i co za tym idzie wymagają uzyskania Decyzji Środowiskowej, o ile zlokalizowane są na obszarach wskazanych powyżej (na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1-3 tej ustawy) przy jednoczesnej ich powierzchni 0,5 ha lub na innych obszarach gdy ich powierzchnia przekracza 1 ha. Decyzja Środowiskowa wydawana jest przez Urząd Gminy lub Urząd Miasta po uprzedniej konsultacji z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska oraz Powiatowym Państwowym Inspektorem Sanitarnym. Decyzja wydana może być na podstawie jednej z dwóch ścieżek w oparciu o dobrze zbudowaną, szeroką Kartę Informacyjną Przedsięwzięcia, stanowiącą załącznik do wniosku o wydanie Decyzji Środowiskowej lub alternatywnie podstawę może stanowić pełny Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko sporządzony zgodnie z zakresem określonym przed administrację w odpowiedzi na wcześniejszą Kartę. Beneficjent zakłada, że w oparciu o zainstalowane systemy fotowoltaiczne wytwarzany będzie prąd z uwagi na fazę koncepcyjną projektu oraz planowane zmiany prawne odnośnie wytwarzania prądu przez tego typu systemy nie ma jednak możliwości oszacowania ewentualnych przychodów. Istnieje możliwość generowania przez projekt dochodu, gdyż istnieje potencjalna możliwość odsprzedaży nadwyżki energii przedsiębiorstwo energetycznym. Na obecnym etapie nie jest jeszcze uchwalona ustawa o odnawialnych źródłach energii, co może spowodować pewne kłopoty przy uzgodnieniach odsprzedaży nadwyżek energii elektrycznej do sieci. Spodziewane jest jednak uchwalenie tej ustawy w najbliższej przyszłości. Ten element projektu jest niezwykle istotny do 23

24 określenia czy występuje pomoc publiczna oraz do określenia możliwości poziomu otrzymania dofinansowania przez mieszkańców objętych projektem. W ramach realizowanego projektu Beneficjent zobligowany będzie do wyboru kilku wykonawców. Przede wszystkim powinien to być podmiot, który opracuje dokumenty jakie będą wykorzystywane w projekcie w szczególności wybór dostawcy infrastruktur oraz wykonawcy prac montażowych. Konieczny wydaje się również wybór podmiotu odpowiedzialnego za opracowanie ewentualnie wymaganego studium wykonalności, audytora energetycznego, podmiotu nadzorującego wykonywane prace i prawidłowość ich wykonania. Do Projektu Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO WSL na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie zostały jeszcze opracowane wytyczne dotyczące wyboru wykonawców, w przypadku gdy stosownie do treści ustawy Prawo zamówień publicznych dany Beneficjent nie jest zobligowany do jej stosowania Jednakże mając na uwadze fakt, iż Beneficjentem jest jednostka samorządu terytorialnego to wybór wykonawców możliwy będzie jedynie zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, chyba że kwota zamówienia nie przekroczy wartości wskazanej w art. 4 pkt. 8 ustawy Pzp. W takim przypadku zaleca się uwzględnienie wymogów zawartych w Komunikacie Wyjaśniającym KE 2006/C 179/02 dotyczącym prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych. Wybór wykonawcy na podstawie ustawy Pzp wiąże się z koniecznością opracowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zawierającej szczegółowy opis zamówienia, przy tym niezbędne jest uwzględnienie podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych, mianowicie zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Oznacza to przede wszystkim, iż opis przedmiotu zamówienia oraz warunki udziału w postępowaniu nie mogą powodować, że tylko jeden dostawca będzie spełniał wymogi postępowania. Co do zasady za najbardziej konkurencyjny, a jednocześnie gwarantujący całkowitą bezstronność stron uznaje się przetarg nieograniczony oraz ograniczony. Beneficjent powinien również uwzględnić wytyczne dotyczące udzielania zamówień publicznych w szczególności w projektach dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej a przede wszystkim zalecenia do stosowania innych trybów postępowania, w ramach których kryterium wyboru oferty nie jest tylko i wyłącznie cena. Niezwykle istotne jest, by warunki postępowania nie tylko eliminowały możliwość wzięcia udziału w nim niedoświadczonych podmiotów, nie gwarantujących prawidłowego i terminowego wykonania zamówienia, ale jednocześnie nie mogą one być tak restrykcyjne, aby ograniczały możliwości udziału w postępowaniu potencjalnych, doświadczonych wykonawców. Beneficjent nie może pominąć również nowelizacji ustawy Pzp, która weszła w życie r., zgodnie z którą (art. 91 ust. 2a) kryterium ceny może być zastosowane jako jedyne kryterium oceny ofert, jeżeli przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe. W pozostałych przypadkach kryteriami oceny ofert powinna być cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. W związku z tym, iż nie zdefiniowano w ustawie co rozumie się pod pojęciem zamówień powszechnie dostępnych i mających ustalone standardy jakościowe zaleca się, aby kryterium wyboru oferty nie stanowiła jedynie cena, nawet w przypadku uznania, iż dane zamówienie jest zamówieniem powszechnie dostępnym i ma ustalone standardy jakościowe.. W przypadkach bowiem przeprowadzania postępowań, gdzie jest ona jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty, niejednokrotnie otrzymuje się mimo opisu przedmiotu zamówienia wyrób lub usługę na nieodpowiednim poziomie, lub wykonawca w trakcie realizacji zamówienia nie jest w stanie go 24