ABSOLWENT. Wszystko o ścieżce zawodowej Absolwenta WPiA. CZASOPISMO STUDENTÓW WPiA UW NR 19 (34) LIPIEC/SIERPIEŃ 2013 WYDANIE SPECJALNE ISSN

Transkrypt

1 LEXU ABSOLWENT CZASOPISMO STUDENTÓW WPiA UW NR 19 (34) LIPIEC/SIERPIEŃ 2013 WYDANIE SPECJALNE ISSN Wszystko o ścieżce zawodowej Absolwenta WPiA

2 SPIS TREŚCI Spis treści Jak zostać sędzią? Jowita Łasica A może komornik? Łukasz Rosiak Egzamin wstępny na aplikację radcowską Okręgowa Izba Radców Prawnych Aplikacja to najlepsza droga... Wywiad z Michałem Stepniewskim, Dziekanem Okręgowej Izby Radców Prawnych Estera Winiarska Aplikacja Notarialna Marcel Zenowicz Aplikacja ogólna, prokuratorska, sędziowska Maciej Kułak Kuźnia wymiaru sprawiedliwości Wywiad z Rafałem Dzyrem, Zastępcą Dyrektora KSSiP ds. Aplikacji, sędzią Sądu Apelacyjnego w Katowicach Kamil Andrzejczak Przygotuj się do aplikacji Karolina Dołęgowska Studia podyplomowe WPiA UW - nie tylko dla prawników Wywiad z Prof. Dr. hab. Ewą Gruzą, Prodziekan ds. studenckich Łukasz Karsznicki Prawnik w kancelarii vs prawnik w korporacji Gabriela Gospodarek Poradnikowo Michał Jaskólski Urządzić się Iga Gajos Stowarzyszenie absolwentów WPiA UW Kariera w trzecim sektorze Maciej Kułak Do startu, gotowi... ADR Karolina Alama-Osmólska, Katarzyna Sawicka Wydawca: Współpraca: Redaktor naczelna: DTP: Okładka: Nakład: Kontakt:: Samorząd Studentów WPiA UW Stowarzyszenie Absolwentów WPiA UW Agnieszka Poniecka (zdjęcie) Karolina Rosa Karolina Rosa, zdjęcie: Archiwum Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1300 redakcja.lexuss@gmail.com Numer powstał dzięki finansowaniu Wydziału Prawa i Admnistracji Uniwersytetu Warszawskiego lipiec / sierpień

3 APLIKACJE APLIKACJE Jowita Łasica Studenckie Stowarzyszenie Etyki Prawniczej wychodząc na przeciw osobom zainteresowanym pracą w zawodzie sędziego zorganizowała 6 marca 2013 na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego debatę pt. Jak zostać sędzią? O wielości dróg dojścia do zawodu sędziego. Swoje zdanie na ten temat zaprezentowali: dr Agnieszka Pilch reprezentująca Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, Łukasz Bojarski z Krajowej Rady Sądownictwa, Monika Krywow z Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Asystentów Sędziów oraz dr Paweł Skuczyński z Instytutu Etyki Prawniczej. Moderatorem debaty był dr Krzysztof Kaleta. Jako uczestniczka spotkania mogę teraz śmiało podjąć próbę odpowiedzi na pytanie postawione w tytule debaty. Postaram się zatem przypomnieć prezentowane drogi do zawodu sędziego oraz dodać te, o których nie wspomniano w trakcie debaty. Przede wszystkim pierwszym, podstawowym etapem każdej ścieżki jest ukończenie studiów prawniczych. Po uzyskaniu dyplomu można podjąć decyzję o dalszej drodze prawniczej. Klasyczny wybór to aplikacja ogólna, jednak do wyboru mamy jeszcze aplikację adwokacką, radcowską czy notarialną. Którąkolwiek wybierzecie, może być podstawą do mianowania w przyszłości na stanowisko sędziego. Zacznijmy od aplikacji ogólnej, która trwa 12 miesięcy. O tym kiedy będzie przeprowadzony konkurs informuje Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, który zamieszcza tę informację w dwóch dziennikach o zasięgu ogólnopolskim oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. Warunkiem dostania się na nią jest zdanie egzaminu, który Jak zostać sędzią? Wielu studentów prawa marzy, aby zostać po studiach sędzią. Jednak poszukując informacji na temat drogi dojścia do zawodu sędziego, wielu z nich się zaczyna się wahać. Jedni ze względu na ciągle zmieniające się i niejasne przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, innych przeraża po prostu, że jeszcze kilka następnych lat muszą spędzić w książkach. ma charakter dwuetapowego konkursu. Pierwszy etap polega na zdaniu testu jednokrotnego wyboru z wiedzy prawniczej trwającego 240 minut. Osoby, które uzyskają minimum 120 punktów zostają zakwalifikowane do drugiego etapu, polegającego na rozwiązaniu trzech kazusów z zakresu prawa prywatnego, karnego i publicznego. Jednak aby ubiegać się o aplikację ogólną należy spełnić także kilka innych warunków: 1) musisz posiadać obywatelstwo polskie i korzystać z pełni praw cywilnych i obywatelskich 2) musisz posiadać nieposzlakowana opinię 3) nie możesz być skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe 4) nie może być prowadzone przeciwko Tobie postępowanie karne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. Trzeba jednak pamiętać, że jeżeli liczba kandydatów, którzy uzyskali minimum punktów jest większa niż dwukrotność limitu przyjęć na aplikację ogólną w danym roku, do drugiego etapu konkursu dopuszczeni zostają kandydaci stosownie do liczby uzyskanych punktów w liczbie odpowiadającej dwukrotności limitu przyjęć. Test oraz zadania opracowuje zespół konkursowy powołany przez Ministra Sprawiedliwości po uzyskaniu opinii Rady KSSiP, które później są przez niego zatwierdzane. Przed przystąpieniem do konkursu kandydat uiszcza opłatę za udział w konkursie, która wynosi nie więcej niż równowartość 50 % minimalnego wynagrodzenia za pracę. Potem ślubowanie i 12 miesięcy ciężkiej pracy, która rozpoczyna się nie później niż w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia listy osób przyjętych. Kiedy już dostaniesz się na aplikację ogólną rozpoczynają się zajęcia, które odbywają się głównie w Krajowej Szkole Sadownictwa i Prokuratury w Krakowie oraz w wyznaczonych miejscach praktyk. Ważna informacja dla pracusiów: podczas trwania aplikacji, aplikanci mogą pracować tylko i wyłącznie na stanowiskach dydaktycznych i naukowych. Jednak na finanse aplikanci narzekać nie mogą, dla każdego przewidziano możliwość otrzymywania stypendium w wysokości 3176 zł brutto. Warunkiem ukończenia aplikacji ogólnej jest uzyskanie pozytywnych ocen ze sprawdzianów i praktyk. Po ukończeniu aplikacji ogólnej możesz ubiegać się o pracę na stanowisku referendarza sądowego, asystenta prokuratora oraz asystenta sędziego, która może być początkiem drogi dojścia do zawodu sędziego. Teraz należy podjąć decyzję jaką drogę wybrać. Obecnie na tym etapie dostępne są dwie opcje: praca na stanowisku asystenta sędziego lub odbycie aplikacji sędziowskiej. I droga aplikacja sędziowska Na podstawie ukończonej aplikacji ogólnej możesz ubiegać się o przyjecie na aplikację sędziowską. Co roku Minister Sprawiedliwości ustala liczbę miejsc na poszczególnych aplikacjach. Aby ubiegać się o przyjęcie na aplikację sędziowską należy przedstawić wniosek o przyjęcie na aplikację do Dyrektora KSSiP wraz z zaświadczeniem lekarskim orzekającym zdolność do wykonywania zawodu sędziego. Decydującą kwestią w przyjęciu na aplikację specjalizacyjną jest kolejność kandydatów na liście kwalifikacyjnej. Tworzy się ją na podstawie punktów uzyskanych przez cały okres trwania aplikacji ogólnej. Od czasu ukończenia aplikacji ogólnej kandydaci mają trzy lata na ubieganie się o przyjęcie na aplikację sędziowską, która trwa 48 miesięcy. Pierwsze 30 miesięcy jako aplikant będziesz brał udział w zajęciach i praktykach odbywających się w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Kolejne 18 miesięcy polegają na odbyciu stażu na stanowisku referendarza sądowego. Podczas tych 48 miesięcy każdemu aplikantowi przydzielany jest patron - koordynator, który nadzoruje przebieg praktyk i służy pomocą merytoryczną. Dodatkowo wyznaczany jest patron danej praktyki. Do niego należy zapoznanie aplikanta z jego obowiązkami, a po zakończeniu praktyki przedstawienie patronowi - koordynatorowi oceny aplikanta wraz z opinią. Na tej podstawie patron - koordynator tworzy ocenę końcową przebiegu aplikacji sędziowskiej. W 30 miesiącu, po zakończeniu pierwszego etapu aplikacji, aplikant zdaje egzamin zawodowy. Warunkiem dopuszczenia do niego jest pozytywne zaliczenie sprawdzianów oraz praktyk. Egzamin składa się z części pisemnej oraz ustnej. Jeżeli nie uda się zaliczyć egzaminu, bądź aplikant do niego nie przystąpi, to jeszcze nic straconego. W ciągu 18 miesięcy może przystąpić do niego jeszcze raz. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminu aplikant zostaje skierowany na okres 18 miesięcy do pracy na stanowisku referendarza sędziego. Podczas stażu aplikant aplikacji sędziowskiej otrzymuje wynagrodzenie ustalone w wysokości odpowiadającej wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego referendarza sadowego. Po zakończeniu stażu w ciągu 14 dniu otrzymuje dyplom poświadczający uzyskanie przez niego prawa do wykonywania zawodu sędziego. Klasyczna ścieżka, ale czy najlepsza? Ciężko powiedzieć, musimy cierpliwie czekać na pierwszych absolwentów systemu proponowanego przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury. Dr Agnieszka Pilch jako zalety tego systemu wskazuje przede wszystkim połączenie praktyk ze szkoleniami pod okiem fachowców w każdej dziedzinie prawa. Prowadzone zajęcia od teoretycznych z etyki sędziowskiej po praktyczne symulacje rozpraw mają dać nam poczucie pełnego przygotowania do wykonywania zawodu sędziego. II droga asystent sędziego lub referendarz Po ukończeniu aplikacji ogólnej, możesz ubiegać się o stanowisko asystenta sędziego lub referendarza. O te miejsca zatrudnienia można się starać również po ukończeniu aplikacji adwokackiej, radcowskiej czy notarialnej i złożeniu odpowiedniego egzaminu. Aktualnie ze względu między innymi na niskie wynagrodzenie i wymagania jest więcej miejsc dla asystentów sędziego niż chętnych. Nie jest wykluczone, że zanim skończysz studia będzie można zostać asystentem bez aplikacji ogólnej. W Senacie znajduje się przyjęta prawie jednogłośnie przez Sejm nowelizacja ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, która zakłada, że asystentem sędziego będzie mógł zostać każdy absolwent studiów prawniczych, który przez pierwsze dwa lata pracy ukończy 12-miesięczny staż zakończony egzaminem w KS- SiP. Podczas pracy na tym stanowisku Twoimi głównymi obowiązkami będzie: dokonywanie analizy akt, kontrolowanie stanu spraw, zwracanie się do osób czy instytucji o nadesłanie informacji lub dokumentów, sporządzenie odpowiedzi na pisma nieprocesowe, gromadzenie orzecznictwa i literatury przydatnych do rozpoznawania spraw. Funkcja ta głównie polega na odciążeniu sędziów od czynności niepolegających na orzekaniu. Do tego jest niezbyt dobrze płatna: między 2675 zł a 3825 zł (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 kwietnia 2012 r.) Podobnie wygląda sprawa w przypadku referendarza sądowego. Na razie wymogi na to stanowisko są takie same, jak na stanowisko asystenta sędziego. Wynagrodzenie z kolei wynosi 75% nagrodzenia zasadniczego w stawce pierwszej sędziego sądu rejowe go, powiększonego o składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego. Kiedy już dorwiemy jedno z tych stanowisk konieczne musi być to praca w pełnym wymiarze czasu, w innym wypadku czas ten ulegnie proporcjonalnemu wydłużeniu to odpowiednio czeka nas tam co najmniej 5 lat w wypadku referendarza i 6 lat w wypadku asystenta, a w międzyczasie należy zdać egzamin sędziowski. Referendarz sądowy może go zdać już po przepracowaniu 3 lat, z kolei asystent po przepracowanych 4 latach. Termin egzaminu wyznacza Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia. Po zdaniu egzaminu spełniamy już wszystkie warunki do powołania na sędziego sądu rejonowego, określone w art. 61 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Kandydatury na sędziów sądów powszechnych rozpatruje następnie Krajowa Rada Sądownictwa według kryteriów zawartych w ustawie o KRS. Podczas debaty Pani Monika Krywow, jako była asystentka sędziego podkreślała, jak istotna jest praktyczna praca w sądzie na tym stanowisku. Według niej najważniejsza jest praktyka, nic nie zastąpi doświadczenia zdobytego na sali sądowej, nawet proponowane przez KSSiP symula- 4 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

4 APLIKACJE APLIKACJE III droga po innych aplikacjach. 3 lata w korporacji prawniczej lub na stanowisku asesora prokuratorskiego O tej ścieżce dojścia do zawodu sędziego dużo osób zapomina. Pamiętajcie, wybór innej aplikacji niż sędziowska nie oznacza, że nie możesz zostać sędzią. Po wykonywaniu przez co najmniej trzy lata zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza, ubiegać się można o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego w okresie pięciu lat przed ogłoszeniem wolnego stanowiska na sędziego. Podobnie wygląda sprawa dla osoby zajmującej stanowisko asesora prokuratury. Wydawać mogłoby się, że jest to bardzo krótka droga. Otóż moi drodzy niestety asesorem prokuratury możemy zostać dopiero po ukończeniu aplikacji prokuratorskiej i złożeniu egzaminu. Droga ta nie została przedstawiona na debacie. Warto jednak pamiętać, że wybór po studiach nie zawsze musi być na całe życie. W krajach anglosaskich często bywa tak, że prawnicy najpierw zostają adwokatami, radcami by potem po zebraniu doświadczenia zostać sędzią, jako koroną zawodów prawniczych. Ten temat został poruszony przez dr Pawła Skuczyńskiego. Doktor podkreślił, iż w polskim systemie sędzia nie jest ukoronowaniem zawodów prawniczych. Wydaje się, że przyciągającą cechą tego zawodu dla prawników korporacji jest stan spoczynku i przewidywalne uposażenie. IV droga profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, prokurator Jeżeli przez co najmniej 3 lata w ciągu 5 przed zgłoszeniem na wolne stanowisko sędziowskie będziesz pracować w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie badawczym lub innej placówce naukowej, mając tytuł naukowy profesora bądź stopień doktora habilitowanego nauk prawnych, jak i gdy zajmujesz w stopień doktora habilitowanego nauk prawnych, jak i gdy zajmujesz w tym okresie stanowisko prokuratora, możesz zostać powołany na stanowisko sędziego rejonowego. Jeszcze jeden przypadek dotyczy osób zajmujących przez co najmniej trzy lata stanowiska prezesa, wiceprezesa, starszego radcy lub radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, którzy też mają podstawę do starania się o rozpatrzenie kandydatury przez Krajową Radę Sądownictwa. Przedstawiłam Wam w skrócie wszystkie aktualnie możliwe drogi dojścia do zawodu sędziego. Mam nadzieję, że jest to teraz jasne i licz-ba wahających się drastycznie spadła (oczywiście na tych zdecydowanych zostać sędzią). Pamiętajcie jednak, aby śledzić zmiany przepisów przede wszystkim ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z 27 lipca 2001 r. W przyszłości może powstać kolejna droga, która w podobnej formie ma już swoją historię w polskim systemie. Krajowa Rada Sądownictwa proponuje możliwość dojścia do zawodu po okresie pracy jako tzw. sędzia na próbę. A może komornik? Rzecz o praktycznych aspektach aplikacji komorniczej Słynny film Komornik z 2005 roku w reżyserii Feliksa Falka z brawurową kreacją Andrzeja Chyry jest co prawda niezwykle dramatyczną i emocjonującą produkcją, jednakże mającą niewiele wspólnego z rzeczywistą pracą oraz z postępowaniem Komorników Sądowych. W przedmiotowym tekście postaram się przybliżyć Szanownym Czytelnikom realia oraz niekiedy również najważniejsze z prawnych uwarunkowań egzystencji i statusu aplikanta komorniczego. Łukasz Rosiak aplikant komorniczy w ramach Łódzkiej Izby Komorniczej, zatrudniowy w Kaneclarii Komorniczej Komornika Sądowego w Żyrardowie - Agnieszki Maciejewskiej -Kamińskiej; absolwent Prawa na Uniwersytecie Warszawskim (rocznik 2012) Ogólna charakterystyka Aplikacja komornicza trwa obecnie 2 lata (rozpoczyna się 1 stycznia 1 ) i zasadniczo ma na celu zapoznanie aplikanta komorniczego z całokształtem pracy komornika (art. 30 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376). Należy już na wstępie poczynić uwagę, iż po ukończeniu aplikacji nikt nie zostaje od razu Komornikiem Sądowym. W przypadku tej drogi rozwoju zawodowego niezbędna jest co najmniej dwuletnia asesura (czyli mówiąc kolokwialnie okres w którym to, już po zakończeniu aplikacji i po zdanym egzaminie komorniczym czyli końcowym - dany asesor pozostaje zatrudniony u określonego Komornika). Dopiero wówczas można ubiegać się o nominację. Pod koniec lutego bieżącego roku Minister Sprawiedliwości podpisał obwieszczenie o utworzeniu 226 nowych stanowisk komorniczych tak by ich liczba wg założeń resortu wzrosła do 1315 do końca 2013 roku. Przedmiotowa aplikacja, generalnie mówiąc, polega na omówieniu praktycznie całej materii z zakresu studiów, zasadniczo z wyjątkiem prawa karnego (największy nacisk położony został na prawo cywilne materialne oraz postępowanie cywilne, niemniej zajęcia obejmują wszystkie dziedziny prawa wymienione w 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i przebiegu aplikacji komorniczej z dnia roku; Dz.U. z 2007 nr 244 poz. 1804). Niemniej jestem przykładem osoby, która seminarium oraz pracę magisterską pisała z zakresu prawa karnego materialnego, a jednak wybrała aplikację komorniczą i z tego wyboru jestem zadowolony. Zjazdy przeprowadzane są mniej więcej co dwa tygodnie (z przerwą na okres wakacyjny). W Łódzkiej Izbie Komorniczej zajęcia odbywają się w bieżącym roku w piątki oraz w so- boty (wśród prelegentów dominują Sędziowie Sądów Okręgowych oraz pracownicy dydaktyczni Uniwersytetu z Rady Łódzkiej Izby Komorniczej). Warto zaznaczyć, iż Łódzka Izba Komornicza (tzn. apelacja łódzka) nie pokrywa się wyłącznie terytorialnie z obszarem województwa łódzkiego. Od 1 lipca 2010 roku - chociażby okręg Płocki (należący wszak do województwa Mazowieckiego) został przeniesiony do wspomnianej wyżej Apelacji Łódzkiej. Zatem zarówno Sochaczew, w którym mieszkam, jak i Żyrardów - gdzie pracuję - należą do właściwości Łódzkiej Izby Komorniczej. Na poszczególnych zajęciach preferowana jest aktywność, czasem przygotowuje się różnego rodzaju referaty wymagające omówienia (jak do tej pory przygotowałem dwa tego rodzaju testy użytkowe domniemania 1 Przykładowo osoba, która ukończyła studia prawnicze w czerwcu 2012 roku a egzamin konkursowy na aplikacje komorniczą (tj. wstępny) złożyła z wynikiem pozytywnym w dniu roku, aplikacje rozpoczęła od dnia roku, zakończy ją w grudniu 2014 roku, a do egzaminu komorniczego (końcowego) przystąpi w marcu 2015 roku. 2 We wcześniejszym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia r. w sprawie wysokości opłaty rocznej wnoszonej przez aplikantów komorniczych na pokrycie kosztów szkolenia (Dz.U. Nr 244, poz. 1799) opłata wynosiła równowartość czterech minimalnych wynagrodzeń (czyli jeszcze w ubiegłym 2012 roku obecni aplikanci drugiego roku płacili: 4 x 1500 zł = 6000 zł). Obecnie aplikanci uiszczą opłatę w kwocie 3 x 1600 zł = 4800 zł (zmalała wprawdzie liczba wymaganych minimalnych pensji, niemniej wzrosła kwota minimalnego wynagrodzenia z kwoty 1500 zł obowiązującej jeszcze w 2012 roku, do sumy 1600 zł od 1 stycznia 2013 roku) ,ogloszenie-o-egzaminie-konkursowym-na-aplikacje.html ; [dostęp roku]. 4 likacje/artykuly/651136,aplikacje-korporacyjne-2012-polowa-kandydatow-nie-zdala.html ; [dostęp roku] ,zakonczyl-sie-egzamin-komorniczy.html; [dostęp roku]. 6 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

5 APLIKACJE APLIKACJE prawne wynikające z wpisu do księgi wieczystej oraz status spółki komandytowo akcyjnej ). Prowadzący przeprowadzają sprawdziany (czasem również z zakresu praktycznego sporządzania różnego rodzaju postanowień), a przynajmniej raz w roku organizowane jest kolokwium. Na zajęciach panuje dobra atmosfera, obecnie spotkania z prowadzącymi odbywają się w sali konferencyjnej centrum Synergia w Łodzi. Z istotnych informacji warto zaznaczyć, iż aplikant komorniczy po upływie roku od dnia rozpoczęcia aplikacji może zostać upoważniony przez komornika do samodzielnego wykonywania określonych czynności egzekucyjnych do których upoważniony jest asesor (niemniej stosowne upoważnienie wymaga formy pisemnej i powinno być okazane stronie na jej żądanie przed przystąpieniem do czynności art. 30 ust. 2 uoksie). Asesor zaś zgodnie z dyspozycją art. 33 ust. 1 może otrzymać zlecenie od Komornika prowadzenia egzekucji w sprawach o świadczenie pieniężne (oraz w sprawach o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego) - w obu przypadkach o wartości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej równowartość stukrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w gospodarce narodowej - w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski ). Warto również zasygnalizować, iż aplikant komorniczy nie może być zastępcą komornika (w przeciwieństwie do asesora czy innego komornika). Koszty Aplikacja jest niestety odpłatna - podobnie zresztą jak pozostałe aplikacje samorządowe (tj. adwokacka, radcowska oraz notarialna). Opłata wynosi obecnie 4800 zł rocznie czyli równowartość trzech minimalnych wynagrodzeń w Polsce 2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia roku. Należy również zdawać sobie sprawę z dość realistycznej konstatacji, iż obecnie rzadko który Patron pokrywa koszty szkolenia swojego aplikanta (w zasadzie zdarza się to jedynie wyjątkowo - w przypadku dużych kancelarii zatrudniających znaczną liczbę pracowników, a przede wszystkim generującą ilość spraw egzekucyjnych idących w co najmniej dziesiątki tysięcy rocznie). Osobiście znam tylko trzy takie przypadki. Warto również wspomnieć, iż sposobem na ominięcie drogi aplikacji komorniczej oraz wymaganej asesury jest uzyskanie stopnia doktora nauk prawnych (art. 10 ust. 4 uoksie). W toku pracy nad tzw. I ustawą deregulacyjną Sejm odrzucił poprawki w zakresie uzyskiwania uprawień adwokatów, radców prawnych czy notariuszy przez osoby posiadające tytuł co najmniej doktora nauk prawnych zgłoszone przez dr hab. Krystynę Pawłowicz. Wynagrodzenie Zarobki nie są generalnie wygórowane wynoszą bowiem przeciętnie 2000 złotych brutto (i to zarówno w Warszawie, Łodzi, jak i w Żyrardowie) dla aplikanta I roku aplikacji, z czego trzeba odliczyć 400 zł opłaty za aplikację (miesięcznie). Tutaj należy zaznaczyć, iż wyliczenie 400 zł x 12 czyli 4800 zł rocznie za aplikacje jest możliwe tylko w przypadku gdyby właściwa Rada Izby Komorniczej podzieliła aplikantowi kwotę opłaty aż na 12 rat. W Łódzkiej Izbie Komorniczej kwota 4800 zł jest dzielona od wielu już lat - na dwie części (dla wszystkich, którzy złożą stosowny wniosek o podział wskazanej wyżej sumy) - obie po 2400 zł, pierwsza płatna do końca stycznia, druga zaś do końca czerwca. Zasadniczo aplikanci II roku otrzymują podwyżkę (w związku z faktem, iż w zasadzie większość czynności mogą na podstawie pisemnego upoważnienia swojego Patrona wykonywać samodzielnie). Myliłby się jednak ktoś kto sądziłby, iż jest to kwota wyraźnie wyższa. Zwykle jest to około od 500 do 1000 złotych brutto zwiększonego zarobku. Po ukończeniu aplikacji oraz po pozytywnym złożeniu egzaminu komorniczego (tzn. końcowego) w przypadku uzyskania statusu Asesora Komorniczego kwota wynagrodzenia wzrasta (jak również odchodzi konieczność uiszczania stosownej opłaty za aplikację) niemniej nie są to sumy duże (uwzględniając wysiłek intelektualny i nakład pracy konieczny do osiągnięcia przedmiotowego pułapu rozwoju zawodowego), raczej mieszczące się w granicach od 2800 do 3500 złotych netto (w przypadku największych kancelarii komorniczych mogą to być dochody bardziej znaczące, jednakże raczej nie przekraczające kwoty 5000 zł netto). Zarobki zaś Komorników Sądowych są naturalnie wyższe od Asesorów Komorniczych, aczkolwiek wiele zależy od momentu mijającego od utworzenia Kancelarii, geolokalizacji oraz dostępu do tzw. wierzycieli masowych. Zwłaszcza początki (chociażby pierwszy rok) mogą okazać się bardzo ciężkie dla bytu konkretnego Komornika. Wypada również zasygnalizować, iż de facto istnieje możliwość uzyskiwania przez Asesora jeszcze wyższych zarobków wtedy kiedy zostaje on zastępcą Komornika (w myśl bowiem art. 63 ust. 1 uoksie) zasadą jest, iż zastępca komornika pobiera 25% dochodu zastępowanego komornika w pierwszym miesiącu sprawowania zastępstwa, a w następnych miesiącach - 50% tego dochodu. Możliwe zmiany Zgodnie z tzw. pierwszą ustawą deregulacyjną (tj. rządowym projektem ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów), której inicjację przypisuje się ministrowi Jarosławowi Gowinowi (niemniej merytorycznie znaczącą rolę odegrał tu wiceminister sprawiedliwości dr hab. Michał Królikowski) - konieczna do uzyskania liczba punktów na egzaminie konkursowym (tzn. wstępnym) zwiększy się (po wejściu w życie wspomnianego wyżej aktu normatywnego) z 90 do 100 (ostatni egzamin konkursowy na aplikacje komorniczą odbył się roku). Przedmiotowym zagadnieniem zajmuje się Komisja Nadzwyczajna do spraw rozpatrzenia projektów ustaw deregulacyjnych. W dniu roku większością głosów Platformy Obywatelskiej, Prawa i Sprawiedliwości, Solidarnej Polski oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego (podczas trzeciego czytania wspomnianego wyżej projektu) Sejm przyjął tzw. I ustawę deregulacyjną. Jej postanowienia odnośnie zawodu komornika sprowadzają się m.in. do tego, iż aplikacja zostanie skrócona z 2 do 1,5 roku; z dwóch egzaminów komorniczych (końcowych) zostanie zniesiona część druga tj. ustna (teoretyczna); a osoba z wykształceniem prawniczym po trzech latach wykonywania zawodu Komornika będzie mogła migrować do innych zawodów prawniczych (co do tej pory nie było możliwe). Poszukiwanie Patrona Aplikant odbywa praktykę u Komornika Sądowego, który to zostaje jego Patronem. Warto już zawczasu (tzn. najlepiej jeszcze przed ukończeniem studiów) poszukać miejsca w kancelarii, gdyż Komornicy spełniają wymogi w zakresie zatrudniania aplikantów (zgodnie z obowiązującymi przepisami co najmniej jednego w okresie trzech lat art. 29 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji ; w projekcie deregulacyjnym zawarto wzmiankę, iż jednego na okres 1,5 roku) i de facto co wynika z dyspozycji art. 29 ust. 5 może się okazać, iż to rada izby komorniczej lub prezes właściwego sądu apelacyjnego zobowiążę Komornika do zatrudnienia danego aplikanta - niemniej ustawa nie precyzuje już ani wymiaru czasu pracy, ani charakteru nawiązania stosunku służbowego tzn. nie wiadomo np. czy nie będzie to praca w znacznej odległości od dotychczasowego miejsca naszego zamieszkania za niewielką stawkę chociażby w ramach umowy zlecenia. Różne są sposoby poszukiwania patrona. Od najprostszego (i zarazem najmniej dokuczliwego dla Komornika) wysyłania C.V. wraz z listem motywacyjnym na podany adres (adresy wszystkich kancelarii komorniczych w kraju dostępne są na stronie Krajowej Rady Komorniczej w zakładce odpowiedniej apelacji) poprzez telefoni-czne próby umówienia się z ewentualnym patronem, a skończywszy na odwiedzaniu kancelarii i niepokojeniu pracowników (czego jednak stanowczo nie polecam). Zwykle warto wysłać aplikację mailem i poczekać na kontakt telefoniczny (niekie-dy zadzwoni pani / pan z sekretariatu, czasem Komornik czy rzadziej - ale je-dnak - otrzymamy informację o ewentua-lnym spotkaniu poprzez maila). Na spotkanie warto wybrać się wcześniej i raczej być natu-ralnym. Standardowe pytania jakie prawdopodobnie padną podczas tego typu rozmowy sprowadzają się do kwestii: dlaczego Pan/Pani decyduje się na tę aplikację? / jakie są Pana/Pani oczekiwania finansowe? / od kiedy mógłby Pan/ mogłaby Pani zacząć? Prolog Początki pracy w kancelarii nie należą do lekkich. Zasadniczo w przypadku osoby, która nie miała dotychczas w praktyce do czynienia z wewnętrzną pracą w kancelarii komorniczej niemal każdy dzień to znaczna porcja informacji i technicznej wiedzy do przyswojenia. Począwszy od tak prozaicznych czynności jak podstawowe usytuowanie wzorów formularzy w programie SQL Komornik (jednym z dwóch systemów informatycznych obsługujących kancelarie komornicze, drugi to Kancelaria Komornika - obydwa te programy należą do sopockiej firmy Currenda Sp. z o.o.) poprzez analizowanie treści poszczególnych akt i wydawanie stosownych postanowień sprawdzanych pod względem merytoryki jak i stylistyki przez Asesorów podpisujących dokumenty, kończąc w zależności od przydzielonych przez Patrona zadań na redagowaniu odpowiedzi na skargi na czynności Komornika. Na szczęście udało mi się dostać do kancelarii, w której panuje dobra atmosfera, a każdorazowo gdy tylko pojawi się jakiś problematyczny dla mnie wątek, bez obaw mogę się zwrócić ze stosownym odpowiednim zapytaniem do bardziej doświadczonych osób i zawsze wiem, że uzyskam nie tylko merytoryczną odpowiedź, ale również, że zostanie ona udzielona w przyjaznej atmosferze. 8 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

6 APLIKACJE APLIKACJE Niewątpliwie kontakt z interesantami (czy to telefoniczny, czy poprzez przyjmowanie dłużników / wierzycieli w kancelarii lub praca w tzw. terenie ) zapada w pamięci na długo i pozwala na utrwalenie zdobytej wiedzy teoretycznej. Wprawdzie konstruowanie różnego rodzaju pism jest niezmiernie istotne (chociażby z punktu widzenia praktycznego egzaminu komorniczego, tzn. części pisemnej) niemniej dopiero gdy widzimy konkretną osobę i z nią konwersujemy zdajemy sobie sprawę z ogromu odpowiedzialności jaka na nas spoczywa i faktu, iż nasza praca ma realny wpływ na życie wielu ludzi. Dwa egzaminy Z praktycznego punktu widzenia należy powiedzieć, iż konieczne jest śledzenie aktualności pojawiających się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. To tam z łatwością odnaleźć można pojawiające się rok rocznie ogłoszenie o egzaminie konkursowym na aplikację komorniczą. Przykładowo w ubiegłym roku egzamin odbył się w dniu 29 września, zaś ogłoszenie ukazało się 10 maja (w tym roku egzamin odbędzie się znów w sobotę 28 września). Warto przytoczyć jego najważniejsze postanowienia, tzn.: Zgłoszenie o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na aplikację komorniczą, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie określenia wzoru zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na aplikację komorniczą oraz wniosku o dopuszczenie do egzaminu komorniczego (Dz. U. Nr 244, poz. 1801),należy złożyć (tzn. można wysłać pocztą lub złożyć osobiście) w siedzibie właściwej komisji egzaminacyjnej, które mieszczą się w siedzibach rad izb komorniczych w: 1. Gdańsku, Al. Niepodległości 703A, kod Sopot, obejmującej obszar właściwości izb komorniczych w Gdańsku oraz w Szczecinie, 2. Krakowie, ul. Francesco Nullo 8/3, kod , obejmującej obszar właściwości izb komorniczych w Krakowie, w Katowicach oraz w Rzeszowie, 3. Poznaniu, ul. Głęboka 4, kod , obejmującej obszar właściwości izb komorniczych w Poznaniu oraz we Wrocławiu, 4. Warszawie, Al. Jerozolimskie 133/62, kod , obejmującej obszar właściwości izb komorniczych w Warszawie, w Łodzi, w Lublinie oraz w Białymstoku. W 2012 roku termin do złożenia zgłoszenia upływał w dniu 10 sierpnia 3 a opłata wynosiła 750 zł w tym wiadomo, iż będzie to suma 800 zł (czyli połowa minimalnego wynagrodzenia w Polsce). Bardzo ważne jest, by pamiętać o formalnych wymogach zgłoszenia (poza terminem oraz miejscem). W przypadku bowiem przystąpienia do egzaminu wstępnego na tę aplikacje niezbędne jest skompletowanie szeregu dokumentów. Są to: 1. dwa odpisy wypełnionych formularzy zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na aplikację komorniczą, 2. odpis aktu urodzenia, 3. życiorys, 4. zaświadczenie o stanie zdrowia na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376), zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.) - o zdolności do pełnienia obowiązków komornika sądowego, 5. dokumenty potwierdzające ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej, 6. zaświadczenie o niekaralności, 7. potwierdzenie uiszczenia opłaty egzaminacyjnej, 8. dwa zdjęcia. Również powyższe dokumenty warto zacząć kompletować z pewnym wyprzedzeniem, by nie być zaskoczonym na moment przed deadlinem. Egzamin konkursowy w dniu 29 września 2012 roku - przeprowadziły 4 komisje, egzamin konkursowy na aplikację komorniczą zdało ok. 81%, tj. ok. 520 osób (w roku 2011 zdawalność wyniosła 83,9%) 4. - w Gdańsku zdało ok. 85% kandydatów, - w Poznaniu zdało ok. 83% kandydatów, - w Warszawie zdało ok. 75% kandydatów. By z wynikiem pozytywnym złożyć egzamin konkursowy potrzebne jest uzyskanie co najmniej 100 pkt (przyjmując, iż tzw. I ustawa deregulacyjna wejdzie w życie) z możliwych 150. Dnia 18 kwietnia (dzień przed przyjęciem przez Sejm w III czytaniu projektu tzw. I ustawy deregulacyjnej) zakończył się drugi etap egzaminu komorniczego (egzamin komorniczy to egzamin końcowy, egzamin konkursowy zaś na aplikację komorniczą to egzamin wstępny). Do tej pory egzamin komorniczy składał się z dwóch części, tj. pisemnej (praktycznej polegającej na opracowaniu dwóch zadań pisemnych oraz ustnej teoretycznej ; egzamin praktyczny został w tym roku po raz pierwszy wydłużony z 6 do 8 godzin). Bezpośrednio po przeprowadzeniu drugiej tzn. ustnej części egzaminu komorniczego Komisje Egzaminacyjne ogłosiły wyniki egzaminu komorniczego, z których wynika, iż egzamin ten zdało 186 osób, tj. 50,27% wszystkich przystępujących: - w Warszawie zdały 52 osoby, tj. 49,05% zdających; - w Krakowie zdały 53 osoby, tj. 42,06% zdających; - w Poznaniu zdało 39 osób, tj. 59,09% zdających; - w Gdańsku zdały 42 osoby, tj. 59,15% zdających. Powyższe wyniki jednoznacznie wskazują, że w 2013 r. w porównaniu do egzaminu komorniczego odbywającego się w ubiegłym roku przystąpiło blisko dwukrotnie więcej zdających, również poziom zdawalności był wyraźnie wyższy (dla porównania w 2012 r. do egzaminu komorniczego przystąpiło 210 osób, z których zdało 69 osób, a więc 32,86% przystępujących) 5. Epilog Należy poczynić uwagę, iż w ostatnim czasie wizerunek Komorników Sądowych w mass mediach pozostaje skrajnie negatywny - nad czym głęboko ubolewam ze względu na fakt, iż szereg wiadomości przytaczanych w prasie czy telewizji przedstawianych jest jednostronnie lub wyrywkowo. Z pewnością uderza to zarówno w samych Komorników, jak i w pracowników kancelarii, którzy to coraz częściej zmagają się z dużą agresją czy niechęcią ze strony interesantów. Należy zdawać sobie sprawę, iż tak naprawdę Komornik Sądowy to funkcjonariusz publiczny będący de facto wykonawcą orzeczeń sądowych. Komornik działa jedynie w oparciu o obowiązujące przepisy prawa (zasadniczo część trzecia kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji; niezmiernie ważnym aktem normatywnym pozostaje również Kodeks Etyki Zawodowej Komornika Sądowego). Sądowy organ egzekucyjny - jakim jest Komornik - nie jest bynajmniej uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym (art. 804 k.p.c.). Na koniec mojego fragmentu wypowiedzi pozwolę sobie na przytoczenie słów wyartykułowanych w broszurze (zatytułowanej Lepiej to wiedzieć ) wydanej z okazji zorganizowanego w dniu 15 listopada 2012 roku II Dnia Otwartego Komorników (podczas którego to Komornicy Sądowi, jak i pracownicy kancelarii udzielali porad odnośnie problemów związanych z szeroko rozumianą egzekucją komorniczą) - Osoba, która ubiega się o stanowisko komornika, musi pokonać długą i trudną drogę. Pierwszym i kluczowym kryterium jest ukończenie studiów prawniczych i zdanie egzaminu na aplikację, który organizowany jest przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W 2012 r. do egzaminu wstępnego na aplikacje komorniczą przystąpiło 640 osób. Dla porównania w 2008 r. liczba osób, które przystąpiły do egzaminu na aplikacje komorniczą wyniosła zaledwie 59 osób. Egzamin wstępny na aplikację radcowską Egzamin wstępny na aplikację radcowską przeprowadza się raz w roku w terminie wskazanym przez Ministra Sprawiedliwości. W terminie do dnia 30 czerwca każdego roku Minister Sprawiedliwości zamieszcza w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i Biuletynie Informacji Publicznej ogłoszenie o egzaminie wstępnym, w którym podaje w szczególności: 1) termin złożenia zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu wstępnego na aplikację radcowską, 2) właściwość miejscową każdej z komisji kwalifikacyjnych i adres jej siedziby, 3) termin przeprowadzenia egzaminu wstępnego, 4) wysokość opłaty za egzamin wstępny 1. Minister Sprawiedliwości do przeprowadzenia egzaminu wstępnego powołuje komisje kwalifikacyjne spośród osób, których wiedza, doświadczenie i autorytet dają rękojmię prawidłowego przebiegu egzaminu wstępnego. Komisja kwalifikacyjna składa się z siedmiu członków. W skład komisji kwalifikacyjnej wchodzą: 1) trzej przedstawiciele Ministra Sprawiedliwości; przedstawicielem Ministra Sprawiedliwości może być także, po wyrażeniu zgody, sędzia albo sędzia w stanie spoczynku, 2) dwaj przedstawiciele delegowani przez Krajową Radę Radców Prawnych, 3) jeden pracownik naukowy, naukowodydaktyczny lub dydaktyczny na wydziale prawa w szkole wyższej w Rzeczypospolitej Polskiej lub w Polskiej Akademii Nauk i posiadający co najmniej stopień naukowy doktora habilitowanego z zakresu nauk prawnych, 4) jeden prokurator będący prokuratorem powołanym co najmniej na stanowisko prokuratora prokuratury okręgowej, również prokurator w stanie spoczynku. Nabór na aplikację radcowską przeprowadza się w drodze egzaminu wstępnego na aplikację radcowską. Kandydat na aplikanta w Izbie warszawskiej przed złożeniem dokumentów na egzamin wstępny powinien dokonać rejestracji zgłoszenia on-line na stronie pl. Po zarejestrowaniu kandydat może wydrukować wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego oraz kwestionariusz osobowy. Dokumenty i termin ich składania Dokumenty powinny być złożone przez kandydata najpóźniej 45 dni przed dniem rozpoczęcia egzaminu wstępnego do komisji egzaminacyjnej. W roku bieżącym termin upływa 14 sierpnia. Termin do złożenia zgłoszenia nie podlega przywróceniu. Dokumenty o dopuszczenie do egzaminu wstępnego należy: 1) złożyć osobiście w siedzibie Rady OIRP w Warszawie (ul. Żytnia 15 lok. 8), która jest jednocześnie siedzibą komisji kwalifikacyjnej, 2) ewentualnie nadać w placówce pocztowej na adres OIRP w Warszawie ul. Żytnia 15 lok. 16, Warszawa. Dokumenty jakie powinien złożyć kandydat przed przystąpieniem do egzaminu wstępnego: 1) wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego, 2) kwestionariusz osobowy, 1 Ogłoszenie o egzaminie wstępnym na aplikację radcowską w 2013 roku zamieszczono na stronie 15 kwietnia 2013 r. Okręgowa Izba Radców Prawnych 3) życiorys, 4) kopia dokumentu potwierdzającego ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej, albo zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego, 5) oryginał dowodu uiszczenia opłaty za egzamin wstępny, 6) 3 zdjęcia zgodnie z wymaganiami obowiązującymi przy wydawaniu dowodów osobistych. Na czym polega egzamin wstępny Egzamin wstępny polega na sprawdzeniu wiedzy kandydata na aplikanta radcowskiego z zakresu: materialnego i procesowego prawa karnego, materialnego i procesowego prawa wykroczeń, prawa karnego skarbowego, materialnego i procesowego prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, prawa gospodarczego, spółek prawa handlowego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, materialnego i procesowego prawa administracyjnego, postępowania sądowoadministracyjnego, prawa Unii Europejskiej, prawa konstytucyjnego oraz prawa o ustroju sądów i prokuratur, samorządu adwokackiego, radcowskiego i innych organów ochrony prawnej działających w Rzeczypospolitej Polskiej. Przewodniczący zespołu do przygotowania pytań testowych na egzamin wstępny dla kandydatów na aplikację radcowską podaje do publicznej wiadomości wykaz aktów prawnych, z których 2 Ogłoszenie w sprawie wykazu aktów prawnych na egzamin wstępny na aplikację radcowską w 2013 roku zamieszczono na stronie 18 marca 2013 r. 10 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

7 APLIKACJE WYWIADY wybrane stanowić będą podstawę opracowania pytań testowych na egzamin wstępny na aplikację radcowską 2 Termin Egzaminu Egzamin wstępny rozpoczyna się w dniu i o godzinie wyznaczonej przez Ministra Sprawiedliwości. W roku bieżącym termin egzaminu wstępnego na aplikację radcowską wyznaczono na sobotę 28 września o godz Przebieg Przed rozpoczęciem egzaminu wstępnego przewodniczący komisji kwalifikacyjnej informuje kandydatów o: 1) sposobie przeprowadzenia egzaminu wstępnego, 2) przepisach porządkowych obowiązujących w trakcie przeprowadzania egzaminu wstępnego, 3) zasadach udzielania odpowiedzi na kartach odpowiedzi, 4) sposobie ogłoszenia wyników egzaminu wstępnego oraz o sposobie doręczania uchwał komisji kwalifikacyjnej ustalających wyniki egzaminu wstępnego. Zestawy pytań testowych i karty odpowiedzi oznacza się indywidualnym kodem. Każdy kandydat przed rozpoczęciem egzaminu wstępnego otrzymuje wraz z zestawem pytań testowych i kartą odpowiedzi wylosowaną przez siebie kopertę, na której widnieje numer kodu. Numer kodu kandydat wpisuje w prawym górnym rogu na pierwszej stronie zestawu pytań testowych i na każdej stronie karty odpowiedzi. W kopercie umieszczona jest czysta kartka, na której kandydat zapisuje swoje imię i nazwisko, a następnie umieszcza ją z powrotem w kopercie, zakleja i oddaje członkowi komisji kwalifikacyjnej przed przystąpieniem do rozwiązywania zestawu pytań testowych. Karta odpowiedzi bez prawidłowo zamieszczonego oznaczenia kodowego nie podlega ocenie komisji kwalifikacyjnej. Zestawy pytań testowych wraz z kar- -tami odpowiedzi są rozkodowywane po sprawdzeniu wszystkich kart odpowiedzi. Egzamin wstępny trwa 150 minut, liczonych od wskazanego przez przewodniczącego komisji kwalifikacyjnej momentu przystąpienia do rozwiązywania zestawu pytań testowych i polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 150 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź, którą zaznacza na karcie odpowiedzi stanowiącej integralną część testu. Wybór odpowiedzi polega na zakreśleniu na karcie odpowiedzi jednej z trzech propozycji odpowiedzi (A albo B, albo C). Zmiana zakreślonej odpowiedzi jest nie- dozwolona. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Prawidłowość odpowiedzi ocenia się według stanu prawnego obowiązującego w dniu egzaminu wstępnego. Wyłączną podstawę ustalenia wyniku kandydata stanowią odpowiedzi zakreślone na karcie odpowiedzi. Test sprawdza komisja kwalifikacyjna w składzie, który przeprowadza egzamin wstępny. Pozytywny wynik z egzaminu wstępnego otrzymuje kandydat, który uzyskał z testu co najmniej 100 punktów. Uzyskanie przez kandydata pozytywnego wyniku z egzaminu wstępnego uprawnia go do złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów radcowskich w ciągu 2 lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu wstępnego. Aplikacja to......najlepsza droga, aby w przyszłości rzetelnie wykonywać zawód radcy prawnego. Rozmowa z Michałem Stępniewskim, Dziekanem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie E.W.: Aplikacja radcowska to najchętniej wybierany przez absolwentów prawa kierunek dalszego kształcenia. Dlaczego warto zostać radcą prawnym? Na czym polega splendor tego zawodu? M.S.: Dzisiejszy rynek pracy jest coraz trudniejszy. Uzyskanie uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego otwiera przed prawnikiem wiele możliwości, a perspektywy zawodowe znacznie się poszerzają. Uzyskując tytuł radcy prawnego stajemy się licencjonowanymi prawnikami, zdobywamy niejako certyfikat wiedzy i przygotowania praktycznego, a w związku z tym łatwiej o dobrą pracę i lepsze życie. Zawód radcy prawnego to zawód zaufania publicznego. Osoba, która przychodzi po poradę do radcy prawnego, powierza mu swoje najważniejsze, często intymne sprawy. Dlatego wykonywanie zawodu zaufania publicznego, w tym zawodu radcy prawnego wymaga od ich przedstawicieli wyjątkowej i szczególnie rygorystycznej postawy, zarówno w życiu zawodowym, jak i w pewnej mierze prywatnym. E.W.: Czy późniejsza praca w zawodzie wiąże się tylko z pracą w biurze bądź w urzędzie? Czy jednak są to stereotypy, a radca prawny może obecnie liczyć na różnorodne perspektywy pracy? M.S: Oprócz pracy w instytucjach samorządowych, działach prawnych firm czy w dużych korporacjach, radca prawny może prowadzić własną kancelarię i pracować na swój rachunek. Wychodzę z założenia, że warto w karierze prawnika spróbować wszystkich dostępnych form wykonywania zawodu, aby w pewnym momencie przekonać się, co sprawia nam największą przyjemność i przynosi wymierne korzyści, a wtedy świadomie budować swoją zawodową przyszłość. Nie ma rzeczy niemożliwych wszystko zależy od nas, naszych ambicji i wytrwałości w dążeniu do stawianych sobie celów. E.W.: Jak wygląda egzamin wstępny na aplikację radcowską? M.S.: Od kilku lat egzamin wstępny na aplikacje jest organizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości i w całym kraju wygląda tak samo odbywa się jednego dnia i wszyscy zdający muszą zmierzyć się z tymi samymi pytaniami. Egzamin ma formę testu jednokrotnego wyboru, składającego się ze 150 pytań, na rozwiązanie których kandydaci na aplikantów mają 150 minut. Wynik pozwalający zasilić szeregi naszego samorządu wymaga udzielenia prawidłowych odpowiedzi na przynajmniej 100 pytań. Lista aktów prawnych, których znajomością należy się wykazać, podawana jest do wiadomości przez Ministra Sprawiedliwości. Egzaminy wstępne odbywają się zazwyczaj pod koniec września w tym roku 28 września. Rozmawiała: Estera Winiarska E.W.: Jak wygląda natomiast kształcenie podczas aplikacji, sam program aplikacji? M.S.: Program Szkolenia obejmuje zagadnienia z wielu dziedzin prawa, które dają podstawę do samodzielnego wykonywania zawodu radcy prawnego w przyszłości. Szkolenie zorganizowane jest w taki sposób, aby pozwalało aplikantom godzić naukę z pracą zawodową. Zajęcia odbywają się raz w tygodniu. Dodatkowo aplikant zobowiązany jest do odbycia praktyk zawodowych musi poświęcić na to jeden dzień w tygodniu przez dziewięć miesięcy. Na koniec każdego roku organizowane są kolokwia, których zaliczenie jest niezbędne do otrzymania promocji na kolejny rok aplikacji. Aplikacja w naszej Izbie uważana jest za najlepszą i najbardziej wymagającą w kraju. Stawiamy naszym aplikantom duże wymagania, ale jednocześnie zapewniamy im wyższy poziom szkolenia niż to wynika z regulacji dotyczących prowadzenia aplikacji ustalanych przez Krajową Radę. W toku aplikacji coraz większy nacisk kładziemy na zajęcia o charakterze ćwiczeniowym, mające na celu doskonalenie umiejętności praktycznych. Staramy się ograniczać liczebność grup szkoleniowych. Wprowadziliśmy nowe, dodatkowe formy nieobowiązkowego kształcenia. W ramach tzw. Dnia Aplikanta, organizujemy fakultatywne zajęcia, które koncentrują się na praktycznych aspektach przedstawianych zagadnień i stanowią uzupełnienie oferty dydaktycznej zajęć obowiązkowych. Wszyscy aplikanci mają możliwość samodzielnego rozwiązywania kazusów on-line, dokonania ich autosprawdzenia na podstawie rekomendowanych rozwiązań, a także wyjaśnienia wątpliwości podczas konsultacji z wykładowcami. Duże znaczenie w kształceniu młodego prawnika mają praktyki, do których odbycia zobowiązani są wszyscy aplikanci. Warto zauważyć, że od tego roku Krajowa Rada wprowadziła istotne zmiany w formule szkolenia, które w mojej ocenie wyjdą na dobre aplikantom. Zmiany dotyczą zakresu rzeczowego i czasowego zajęć. Wprowadzone zostały nowe formy kształcenia, dzięki czemu zajęcia teoretyczne dostarczą w większym zakresie wiedzy niezbędnej w praktyce. Zmniejszono liczbę kolokwiów, zrezygnowano z testów, a także przekształcono charakter patronatu. Ewolucja, jaka przez lata dokonuje się w funkcjonowaniu samorządu, w tym w szkoleniu aplikantów radcowskich, jest odpowiedzią na realne problemy i potrzeby, z którymi spotykają się członkowie samorządu. Wypracowane przez doświadczenie zmiany modelu aplikacji budzą nadzieję na dalszą poprawę jej jakości. 12 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

8 WYWIADY WYWIADY wymienia jeszcze kilka innych możliwości, jednak moim zdaniem aplikacja to najlepsza droga do tego, aby w przyszłości rzetelnie wykonywać zawód radcy prawnego. Należy pamiętać, że zawody prawnicze są zawodami zaufania publicznego a jako takie powinny być wykonywane z należytą fachowością i starannością. Najwyższym dobrem, jakie należy chronić przy wykonywaniu zawodu radcy prawnego, jest dobro klienta. Aby w sposób niezaprzeczalnie profesjonalny reprezentować swoich mocodawców, radca prawny powinien świadczyć swoje usługi na wysokim poziomie, stosując jednocześnie zasady etyki zawodowej. Tego wszystkiego uczy młodego prawnika aplikacja. Np. samo uzyskanie tytułu doktora nauk prawnych i zdanie egzaminu zawodowego może okazać się niewystarczające, aby w praktyce w odpowiedni sposób wykorzystywać zdobytą wiedzę teoretyczną. E.W.: Samorząd radcowski liczy w Polsce już ponad trzydzieści lat. Jakby Pan podsumował to trzydziestolecie? Jakie jest największe osiągnięcie samorządu? M.S.: Trzydzieści lat to porządny kawałek historii. Wiele się w tym czasie działo i wiele zmieniło. Jednak najważniejsze po tylu latach jest to, że radcowie prawni stali się trwałym elementem funkcjonowania polskiego państwa. W zasadzie nie ma w Polsce takiej instytucji rządowej czy samorządowej, w której nie pracowaliby radcowie prawni. We wszystkich sferach funkcjonowania państwa potrzebna jest pomoc członków naszego samorządu. Wizerunek radcy w ciągu tych trzydziestu lat funkcjonowania radykalnie się zmienił. Kiedyś był kojarzony głównie z urzędnikiem pracującym w jakiejś instytucji. Dzisiaj radca to zawód prawniczy równorzędny adwokatowi i kojarzony w dużej mierze z reprezentowaniem klientów w sądach. Jesteśmy odbierani jako zawód o dużym zasobie profesjonalnej wiedzy oraz obdarzani dużym szacunkiem społecznym. M.S.: Izba warszawska jest z jedną z 19, największą okręgową izbą radców prawnych w Polsce zrzeszającą wielu wybitnych przedstawicieli. Myślę, że największym sukcesem są ludzie, którzy chcą tworzyć nasz samorząd. Przez ponad 30 lat działalności wykształciliśmy kilka tysięcy radców prawnych. Jest to dorobek, który zobowiązuje i z którego jesteśmy bardzo dumni. Oprócz tego, w dużej mierze dzięki działaniom naszej izby samorząd radców prawnych jest powszechnie postrzegany jako najnowocześniejszy i najbardziej innowacyjny samorząd zawodów prawniczych w Polsce. W ostatnich latach tempo rozwoju warszawskiej izby znacznie się zwiększyło. Musieliśmy sprostać zwiększającej się liczbie członków samorządu i liczbie aplikantów. Z dumą mogę powiedzieć, że udało się to zrobić. Jesteśmy inicjatorem wdrażania i rozwijania nowych technologii we wszystkich obszarach naszej działalności. Powiększyliśmy zaplecze lokalowe, do tego stopnia, że jesteśmy w stanie prowadzić zajęcia dla kilku tysięcy aplikantów we własnych salach wykładowych. Otworzyliśmy także Biuro przy Placu Konstytucji w Warszawie, w którym mieści się Klub Radcy Prawnego jako miejsce sprzyjające integracji wśród członków samorządu. Wprowadziliśmy ofertę regularnej pomocy prawnej pro bono dla mieszkańców stolicy. Jestem przekonany, że dołożymy wszelkich starań, aby ciągle się rozwijać i w przyszłości móc pochwalić się kolejnymi sukcesami. E.W.: Bardzo dziękuję za rozmowę. E.W.: Na jakie zarobki może liczyć na starcie młody aplikant radcowski? M.S.: Trudno mówić o konkretnych liczbach. Wynagrodzenie aplikanta w kancelariach prawniczych czy działach prawnych firm charakteryzuje duża rozpiętość. O ich wysokości decyduje wiele czynników takich jak wielkość i marka kancelarii, w której pracuje aplikant czy predyspozycje samego pracownika. Kariera w dziedzinie prawa zazwyczaj postępuje według pewnego schematu. Najczęściej zaczyna się już na studiach, gdy przez praktyki, nawet te bezpłatne, przyszły prawnik nawiązuje pierwsze kontakty. Dzięki temu idąc na aplikację ma punkt zaczepienia, od którego może zacząć poszukiwanie kolejnych praktyk bądź pracy na etacie. Wysokość wynagrodzenia jest uzależniona od sektora i obszaru prawa: pracownicy bankingu, rynku kapitałowego, energetyki mogą liczyć na wyższe pensje. Wzrasta zapotrzebowanie na stanowiska prawnika in-house, co wynika z ograniczania kosztów i rezygnacji pracodawców z obsługi zewnętrznej kancelarii prawnej. E.W.: Ile wynosi opłata za aplikację? M.S.: Opłata za jeden rok szkolenia wynosi niespełna pięć tysięcy złotych. De facto, jest to niższa opłata niż za jeden rok niestacjonarnych studiów prawniczych czy studiów podyplomowych na wielu kierunkach. W wyjątkowych okolicznościach aplikanci mogą liczyć na rozłożenie płatności na raty, rzadziej na zwolnienie z niej. E.W.: Jak przedstawia się statystycznie zdawalność końcowego egzaminu radcowskiego? M.S.: Od pewnego czasu podobnie zresztą jak zdawalność podczas egzaminów wstępnych zdawalność egzaminów zawodowych kształtuje się na porównywalnym poziomie. W tym roku, z rekordowej liczby przeszło 4800 zdających egzamin w całym kraju uprawnionych do założenia togi radcowskiej będzie 74,5% osób, a więc ponad młodych prawników. W samej Warszawie egzamin radcowski zdało 898 osób. E.W.: Jak zapatruje się Pan na propozycje połączenia zawodu radcy prawnego z zawodem adwokata? M.S.: To złożony problem, ale w naszej ocenie w perspektywie kilku, kilkunastu lat do takiego połączenia dojdzie. Ważne jednak, aby była to decyzja przede wszystkim osób wykonujących te zawody oraz na warunkach przez nich proponowanych. W ciągu ostatnich trzech lat władze krajowe obydwu zawodów nie wykorzystały szansy wprowadzenia jednolitych zasad etyki dla obu samorządów, mimo, iż projekt został wspólnymi siłami opracowany przez warszawskie izby radców prawnych i adwokatów. Na szczeblu krajowym nie doszło również do współpracy w zakresie wspólnej polityki szkoleń, zarówno w ramach aplikacji, jak też doskonalenia zawodowego. Taka postawa władz krajowych obu samorządów to ślepa uliczka. Dla klienta, z reguły nie ma różnicy, czy osoba, która go obsługuje, wpisana jest na listę radców prawnych czy adwokatów. Liczy się efekt, a ten mógłby być lepszy, gdyby samorządy wspólnie kształciły swoich członków. Odmienne zasady etyki przy niemal identycznym zakresie kompetencji to najlepszy dowód na zaściankowy sposób patrzenia na tę kwestię. E.W.: Czy aplikacja to jedyna droga dojścia do zawodu radcy prawnego? M.S.: Radcą prawnym zgodnie z ustawą o radcach prawnych można zostać na kilka sposobów. Do egzaminu zawodowego bez odbycia aplikacji może przystąpić osoba, która uzyska stopień naukowy doktora nauk prawnych lub prawnicy z odpowiednio długim stażem pracy np. w kancelarii radcy prawnego. Ustawa E.W.: Jak obecnie wygląda struktura samorządu radcowskiego? M.S.: Struktura samorządu oprócz ram instytucjonalnych to przede wszystkim ludzie, którzy go tworzą. Do samorządu przynależą wszyscy radcowie prawni i aplikanci w całym kraju. Polska podzielona jest na 19 okręgów, w których zorganizowane są Okręgowe Izby Radców Prawnych. Każdą z izb zarządza jej Rada z Dziekanem na czele. Na szczeblu ogólnokrajowym funkcjonuje Krajowa Rada Radców Prawnych. Liczba członków samorządu radcowskiego to obecnie radców prawnych i kilka tysięcy aplikantów w całym kraju. E.W.: Jakie korzyści niesie ze sobą bycie członkiem samorządu radcowskiego? Jakie zadania wykonuje samorząd? M.S.: Jesteśmy powołani przede wszystkim do tego, aby wyszkolić profesjonalnych radców prawnych, zaś osobom posiadającym uprawnienia zapewnić doskonalenie zawodowe na najwyższym poziomie, oraz zapewnić dogodne warunki do wykonywania zawodu. Dla umacniania pozycji samorządu bardzo istotna jest integracja całego środowiska. Wszyscy członkowie samorządu powinni mówić jednym głosem, niezależnie od formy i miejsca wykonywania zawodu. Nie zapominamy o radcach prawnych, którzy nie są już aktywni zawodowo. Robimy wiele dla ich aktywizacji jako członków samorządu. Będziemy te działania kontynuować i rozwijać. Pamiętamy także o aplikantach. Naszym zadaniem jest zaszczepienie w nich poczucia przynależności do samorządu i identyfikowania się z nim. Bez aplikantów w perspektywie czasu samorząd przestałby istnieć. E.W.: Jakimi sukcesami może poszczycić się warszawska Okręgowa Izba Radców Prawnych? 14 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

9 APLIKACJE APLIKACJE Otrzymamy wtedy 2/3 opłaty. Marcel Zenowicz W niniejszym artykule można znaleźć praktyczne wskazówki, które okażą się pomocne, gdy wybieramy się na aplikację notarialną. Podstawowe wymagania Wymagania wobec osób chcących odbyć aplikację notarialną zostały określone w ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie. Są to: 1) posiadanie obywatelstwa polskiego, 2) korzystanie z pełni praw cywilnych i obywatelskich, 3) bycie nieskazitelnego charakteru i dawanie rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu notariusza, 4) ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra. Egzamin wstępny Terminy, wnioski, opłata Warunkiem rozpoczęcia aplikacji no- Aplikacja notarialna tarialnej jest przystąpienie i zdanie egzaminu wstępnego, nazywanego także egzaminem konkursowym. Jest on organizowany przez Ministra Sprawiedliwości i odbywa się corocznie nie później niż 30 września. Zwykle jest to ostatnia sobota przez upływem tego terminu. W tym roku jest to 28 września (sobota) o godz. 11. Termin do zgłoszenia wniosku o przystąpieniu do egzaminu wstępnego upływa w 45 dniu przed terminem egzaminu, tj. 14 sierpnia br. Ustawa Prawo o notariacie określa również wymogi formalne zgłoszenia do egzaminu. Są to: wniosek, życiorys, kwestionariusz osobowy, dowód uiszczenia odpowiedniej opłaty, kopia dyplomu ukończenia studiów, 3 zdjęcia. Wniosek wraz z załącznikami należy złożyć w jednej z sześciu siedzib rad izb notarialnych (Gdańsk, Katowice, Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław). W wybranej tym samym lokalizacji będziemy równocześnie pisać egzamin wstępny. Zamiast dyplomu ukończenia studiów można dołączyć zaświadczenie o wyznaczonym terminie obrony pracy magisterskiej i spełnieniu warunków ukończenia studiów. Jednakże kopię dyplomu ukończenia studiów należy złożyć najpóźniej 7 dni przed terminem egzaminu w siedzibie komisji kwalifikacyjnej. Wzór przykładowego kwestionariusza znajdziemy na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości ( ogloszenia/). Opłata za przystąpienie do egzaminu wstępnego wynosi 50% minimalnego wynagrodzenia. W 2013 roku jest to 800 zł. Kwotę 800 zł należy przelać na konto bankowe Ministerstwa Sprawiedliwości z dopiskiem opłata za egzamin wstępny na aplikację notarialną. Dowód wpłaty należy dołączyć do wniosku o przystąpienie do egzaminu wstępnego. Jeśli w dniu, w którym upływa termin zgłaszania wniosków, nie dysponujemy jeszcze kwotą 800 zł, to jednak warto złożyć wniosek bez dołączonego dowodu wpłaty. Zostaniemy wtedy wezwani do uzupełnienia tego braku formalnego w terminie 7 dniu. Istnieje możliwość rezygnacji z udziału w egzaminie wstępnym i złożenia, do 14 dni przed terminem egzaminu, pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od niego. Obowiązujące akty prawne Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości ( pl/pl/ogloszenia/) corocznie publikowany jest wykaz tytułów aktów prawnych obowiązujących do egzaminu wstępnego. W tym roku ogłoszenie z wykazem zostało zamieszczone 22 marca. Wykaz ten różni się od wykazu do egzaminu radcowsko-adwokackiego między innymi tym, że brakuje w nim aktów dotyczących szeroko rozumianego prawa karnego. Zamiast tego obowiązuje znajomość między innymi prawa geodezyjnego i kartograficznego, niektóre ustawy podatkowe, prawo bankowe, prawo prywatne międzynarodowe i oczywiście prawo o notariacie, których z kolei brakuje w wykazie na drugi wspomniany egzamin konkursowy. W spisie figuruje nawet, co może stanowić pewien powiew egzotyki, ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Wynika to z faktu, że notariusz został włączony do grupy podmiotów obowiązanych w niewielkim zakresie współdziałać z innymi organami przeciwko wyżej wymienionym zjawiskom. Forma Egzamin wstępny składa się ze 150 pytań testowych, z których każde zawiera tylko jedną poprawną odpowiedź spośród trzech wymienionych. Test trwa 150 minut. Warunkiem uzyskania pozytywnego wyniku jest zdobycie co najmniej 100 punktów, tj. 66%. Wtedy też osoba, która zdała egzamin uzyskuje prawo do wpisu na listę aplikantów notarialnych w ciągu dwóch najbliższych lat. W roku 2012 do egzaminu konkursowego na aplikację notarialną przystąpiło ok. 850 osób, z których ok. 27% uzyskało wynik pozytywny. Aplikacja Czas trwania Aplikacja notarialna trwa obecnie 30 miesięcy (projekt ustawy deregulacyjnej przewiduje wydłużenie tego okresu o 12 miesięcy) i rozpoczyna się, co do zasady, 1 stycznia. Nie jest to na szczęście okres nieprzerwany, aplikanci mają bowiem przerwę od zajęć seminaryjnych na pierwszym i drugim roku aplikacji trwającą od 1 lipca do 30 września. Opłaty Aplikacja jest odpłatna. Wysokość rocznej opłaty ustalana jest w drodze rozporządzenia przez Ministra Sprawiedliwości. Obecnie wynosi ona trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj zł. Rada izby notarialnej ma prawo zwolnić aplikanta z obowiązku jej zapłaty (art. 72a 4 ustawy Prawo o notariacie). To właśnie z tych opłat finansowane jest szkolenie aplikantów. Obowiązkowe praktyki W ramach aplikacji przyszli notariusze tariusze muszą odbyć 6-cio miesięczną praktykę w sądzie rejonowym w wydziale cywilnym, wydziale ksiąg wieczystych i wydziale gospodarczym prowadzącym Krajowy Rejestr Sądowy. Po jej odbyciu wystawiana jest przez sędziego pisemna opinia dotycząca aplikanta. Wykłady i patronat Do obowiązków aplikanta należy również uczęszczanie na wykłady (seminaria) przygotowujące do końcowego egzaminu notarialnego organizowane przez właściwą im izbę notarialną. Z wykładanych przedmiotów przeprowadzane są kolokwia. Ponadto każdy aplikant musi mieć swojego patrona. Dostępne są dwie możliwości: 1) zawarcie umowy o pracę z notariuszem, 2) wyznaczenie notariusza przez radę izby notarialnej. W pierwszym przypadku tygodniowy czas aplikacji u notariusza określa umowa, w drugim wynosi 1 dzień. Do zadań notariusza patronującego należy w szczególności zapoznawanie aplikanta z czynnościami należącymi do zakresu obowiązków notariusza i współdziałanie w tym zakresie z innymi osobami szkolącymi go. Obowiązkiem patrona jest wystawienie końcowej opinii. Po odbyciu aplikacji aplikantowi wydawane jest stosowne zaświadczenie, które umożliwia mu przystąpienie do egzaminu notarialnego. W SKRÓCIE EGZAMIN WSTĘPNY NA APLIKACJĘ NOTARIALNĄ: Wniosek wraz z załącznikami: kierujemy do jednej z sześciu siedzib rad izb notarialnych. Termin na zgłoszenie wniosku o przystąpienie do egzaminu wstępnego: 14 sierpnia 2013 r. Termin na późniejsze dołączenie do wniosku kopii dyplomu ukończenia studiów: 21 września 2013 r. Data egzaminu: 28 września 2013 r. o godzinie 11:00. Opłata: 800 zł. Płatność na konto Ministerstwa Sprawiedliwości: z dopiskiem: opłata za egzamin wstępny na aplikację notarialną. Informacje na temat egzaminu wstępnego: ogloszenia/ 16 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

10 APLIKACJE WYWIADY Maciej Kułak Aplikacja ogólna, prokuratorska, sędziowska niami w sprawach karnej i cywilnej. Różny jest również zakres dziedzin objętych egzaminem ustnym, nie obejmuje on bowiem dziedzin specyficznych, charakterystycznych dla pracy prokuratora (np. psychiatrii czy psychologii sądowej), za to w szerszym zakresie wymagane jest np. prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Aplikacja ogólna jest powszechnie uznawana za jedną z najcięższych. Niech przeciwwagą dla opowieści o ogromie materiału do opanowania i przerażająco trudnych egzaminach, będzie fakt, iż co roku znajdują się jednak absolwenci, którzy przez te egzaminy przechodzą, a potem z powodzeniem kończą KSSiP. Aplikacja ogólna Aplikację ogólną można by określić mianem wstępu do aplikacji specjalistycznych sędziowskiej lub prokuratorskiej. Jest to bowiem obowiązkowy etap szkolenia dla osób zainteresowanych pracą w charakterze sędziego albo prokuratora, choć po odbyciu samej aplikacji ogólnej można również pracować jako asystent sędziego, asystent prokuratora czy też referendarz sądowy. Nabór jest dwuetapowy pierwszy z etapów polega na rozwiązaniu testu 150 pytań z odpowiedziami jednokrotnego wyboru (by uzyskać wynik pozytywny, a tym samym być uprawnionym do udziału w następnej części pisemnej, należy osiągnąć co najmniej 120/150 punktów), drugi natomiast na rozwiązaniu kazusów (do zdobycia jest możliwych 75 punktów). Możliwość odbycia aplikacji ogólnej uzyskuje dwustu przystępujących z najlepszym wynikiem uzyskanym po zsumowaniu punktów uzyskanych z obu części egzaminu wstępnego. Powiększenie limitu przyjęć jest możliwe tylko wtedy, gdy kilka osób na liście miało tyle samo punktów ogółem i taki sam wynik pracy pisemnej, która to jest decydująca w przypadku uzyskania równej liczby punktów ogółem. Aplikacja ogólna trwa 12 miesięcy (program nie obejmuje niestety przerwy wakacyjnej!) w tym czasie aplikanci uczestniczą w ok. 10 pięciodniowych zjazdach w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Zajęcia tematyczne odbywają się w formie warsztatów obejmujących naukę prowadzenia czynności procesowych oraz opracowywania decyzji procesowych. Pomiędzy zjazdami odbywają natomiast praktyki w różnych wydziałach sądów oraz w prokuraturze (położonych możliwie najbliżej miejsca zamieszkania aplikanta). Jako że aplikanci nie mają możliwości zatrudnienia w trakcie odbywania aplikacji, na ich pisemny wniosek udzielane im jest stypendium, zaś osoby przyjeżdżające na zjazdy z odległych miejscowości mają prawo do zakwaterowania w domu aplikanta. Poza odbywaniem praktyk, aplikanci muszą niestety również uczyć się do comiesięcznych kolokwiów, których wyniki wraz z ocenami praktyk stanowią podstawę ustalenia listy kwalifikacyjnej aplikantów to według tej listy przyjmowani są oni następnie na aplikacje specjalistyczne zgodnie z określonym limitem miejsc. Osoby, które ukończyły aplikację ogólną, lecz nie dostały się na owe specjalistyczne, nie tracą szansy zostania sędzią albo prokuratorem, mogą bowiem po przepracowaniu 4 lat na stanowisku asystenta sędziego lub 3 lat na stanowisku referendarza sądowego przystąpić do egzaminu sędziowskiego. Aplikacja prokuratorska Warunkami rozpoczęcia aplikacji prokuratorskiej, poza ukończeniem aplikacji ogólnej oraz uzyskaniem wystarczającej pozycji na liście kwalifikacyjnej, są m.in. nieposzlakowana opinia oraz brak skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowego. Aplikacja trwa 30 miesięcy (jednak tutaj aplikanci mają już przewidziane przerwy od zajęć 4 tygodnie na I i II drugim roku aplikacji oraz 4 tygodnie urlopu szkoleniowego bezpośrednio przed egzaminem końcowym) i obejmuje ponownie odbywanie zjazdów w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (program obejmuje 26 takich tygodniowych zjazdów) oraz praktyk zgodnych z programem aplikacji wszystko nakierowane już bezpośrednio na specjalistyczną pracę prokuratorską. Egzamin odbywa się w ostatnim miesiącu kształcenia i podzielony jest na dwie części pisemną oraz ustną. Przeprowadzany on jest przez komisję, w skład której wchodzą prokuratorzy co najmniej prokuratur okręgowych, wykładowcy KSSiP, specjaliści z dziedzin prawa i nauk pokrewnych objętych zakresem egzaminu wybrani przez Ministra Sprawiedliwości (spośród kandydatów przedstawionych przez prokuratorów apelacyjnych), eksperci wskazani przez Dyrektora KSSiP oraz przedstawiciel Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. Zadania praktyczne na część pisemną egzaminu prokuratorskiego polegają na sporządzeniu apelacji od wyroku w sprawie karnej, pozwu, wniosku albo apelacji w sprawie cywilnej, sprzeciwu albo skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego (można się posługiwać w tym czasie tekstami aktów prawnych, komentarzami czy zbiorami orzeczeń) oceny dokonuje dwóch członków komisji niezależnie od siebie, zaś kazusy na część ustną obejmują zagadnienia m.in. z prawa karnego, postępowania karnego, prawa gospodarczego, kryminalistyki, psychiatrii, psychologii sądowej czy medycyny sądowej zdający losuje po jednym zestawie kazusów z każdej dziedziny objętej materią egzaminu (na przygotowanie się do odpowiedzi na kazusy z każdej z grup egzaminowany ma przynajmniej 15 minut, może również korzystać z aktów prawnych udostępnionych przez komisję). Po egzaminie sporządzana jest ostatecznie lista klasyfikacyjna, zaś Minister Sprawiedliwości w kolejności zajmowanego miejsca przedstawia aplikantom propozycje pracy. Aplikacja sędziowska Najdłuższa ze wszystkich aplikacji trwa ona bowiem 54 miesiące (przewidziane są przerwy identyczne jak w przypadku aplikacji prokuratorskiej) i obejmuje 30 miesięcy zajęć i praktyk w KSSiP, następnie 24 miesiące stażów najpierw na stanowisku asystenta sędziego (aplikant zostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony), następnie na stanowisku referendarza sądowego (zatrudnienie na czas nieokreślony). W trzydziestym miesiącu szkolenia aplikanci przystępują do egzaminu sędziowskiego przeprowadzany on jest analogicznie do egzaminu prokuratorskiego, z tym że tutaj zadania praktyczne polegają na sporządzeniu orzeczeń wraz z uzasadnie- Kuźnia wymiaru sprawiedliwości O Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury z Zastępcą Dyrektora KSSiP ds. Aplikacji, sędzią Sądu Apelacyjnego w Katowicach, panem Rafałem Dzyrem. K.A.: Projekt powołania Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wzbudził niemałe kontrowersje w środowisku prawniczym. Kreująca ją ustawa została zawetowana przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jakie rozwiązania wywołały tę krytykę? R.D.: Powstanie Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury nie spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony części sędziów i prokuratorów. Krytyce zostały poddane między innymi takie rozwiązania, jak: wprowadzenie scentralizowanego modelu szkoleń ustawicznych i wstępnych, powołanie nowej instytucji w postaci Krajowej Szkoły, usytuowanie jej siedziby w Krakowie, wprowadzenie aplikacji ogólnej, zrezygnowanie z asesury sądowej jako kolejnego po aplikacji etapu dochodzenia do zawodu sędziego, a także znaczne ograniczenie naboru na aplikacje. Odnosząc się do tej krytyki, nie można pominąć faktu, że scentralizowanie systemu szkoleń wychodziło naprzeciw tendencjom zauważalnym w innych państwach europejskich. W opinii nr 4 Rady Konsultacyjnej Sędziów Europy (CCJE), przekazanej do wiadomości Komitetu Ministrów Rady Europy, a dotyczącej właściwego szkolenia wstępnego oraz ustawicznego sędziów na poziomie krajowym i europejskim (ccje/dosc 2003/ op. 4), zwrócono uwagę na priorytetowe znaczenie scentralizowanego szkolenia wstępnego kadr sądownictwa i prokuratury, a w konsekwencji potrzebę stworzenia nowoczesnego modelu tego rodzaju szkolenia. Miałoby ono być prowadzone przez specjalnie do tego powołane instytucje - szkoły. Wprowadzona w latach Rozmawiał: Kamil Andrzejczak reforma pozwoliła na zracjonalizowanie gospodarowaniem środkami budżetowymi, przeznaczonymi na szkolenia oraz na lepsze ich planowanie. Nowy model umożliwił ujednolicenie poziomu szkoleń i zastosowanie w nich nowych metod. Pomimo postawienia na nowoczesne rozwiązania, sędziowie nieufnie podeszli do zmian. Złożyły się na to różne przyczyny. Sędziowie dobrze oceniali dotychczasowy model szkolenia aplikantów sądowych, za którego organizację odpowiadali prezesi sądów apelacyjnych i okręgowych oraz kierownicy szkoleń. Wyrażali obawę, że Krajowa Szkoła zostanie zdominowana przez nauczycieli akademickich, a szkolenie zawodowe przekształci się w kolejny etap studiów akademickich. Zastrzeżenia wobec reformy pogłębiły się po informacjach o problemach wieku dziecięcego nowo powstałej instytucji. Ponadto część sędziów zakwestionowała rozwiązanie polegające na szkoleniu przez 12 miesięcy wszystkich aplikantów na aplikacji ogólnej, a dopiero później przeprowadzeniu spośród nich naboru na aplikacje: sędziowską i prokuratorską. Powstanie Krajowej Szkoły zbiegło się z decyzją polityczną o znacznym ograniczeniu miejsc na aplikacjach sędziowskiej i prokuratorskiej. Związane to było z jednej strony z istotnym zmniejszeniem liczby wolnych etatów sędziowskich i prokuratorskich, a z drugiej przyjęciem założenia, że każdy absolwent Krajowej Szkoły powinien mieć zagwarantowane szkolenie na wysokim poziomie, godziwe stypendium w trakcie aplikacji, a po jej ukończeniu zatrudnienie w wymiarze sprawiedliwości. Przy 18 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

11 WYWIADY WYWIADY takich założeniach, utrzymywanie dotychczasowego, regionalnego systemu szkolenia byłoby ekonomicznie nieuzasadnione. Jako wadę nowego modelu szkolenia wstępnego potraktowano rezygnację z instytucji asesora sądowego. Wyłączenie prawa do orzekania przez asesora sądowego, najpierw przez Trybunał Konstytucyjny, a następnie ustawodawcę, utrudniło sprawdzenie predyspozycji aplikanta do wykonywania zawodu sędziego. Problem ten powstał jednak jeszcze przed scentralizowaniem aplikacji i w równym stopniu, co w obecną aplikację sędziowską, uderzył w poprzednią aplikacją sądową. Asesura, rozumiana jako kolejny etap po aplikacji, została utrzymana na ścieżce do zawodu prokuratora. Nadmienić należy, że obydwa organy Krajowej Szkoły poparły inicjatywę Krajowej Rady Sądownictwa, zmierzającą do wprowadzenia rozwiązań prawnych, pozwalających na zbadanie predyspozycji aplikanta do piastowania urzędu sędziego przez umożliwienie mu orzekania przez czas określony. Oznacza to, że zarówno KRS, jak i Krajowa Szkoła zajmują obecnie w kwestii możliwości powierzenia prawnikowi, który ukończył aplikację, czasowego prawa do orzekania, stanowisko zbieżne z tym, które Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawił w uzasadnieniu odmowy podpisania ustawy o Krajowej Szkole (weto z r.; druk nr 1530). Weto Prezydenta akcentowało również wątpliwości co do celowości przekształcenia funkcjonującego od 1 września 2006 r. Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury w Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury. Nie podważało jednak koncepcji scentralizowania szkolenia ustawicznego i wstępnego. Uznanie, że zarządzaniem szkoleniami powinna zajmować się osoba prawna, wobec której Minister Sprawiedliwości sprawuje jedynie nadzór w zakresie zgodności jej działania z przepisami ustawowymi i statutem, a nie jednostka organizacyjna podległa temuż Ministrowi, było konsekwencją przyjęcia innej koncepcji, zakładającej większą autonomię instytucji szkoleniowej od władzy wykonawczej. K.A: Czy były jakieś wzorce, które wykorzystano przy tworzeniu Krajowej Szkoły? R.D.: Ustawodawca wykorzystał doświadczenia Francji i Hiszpanii związane z funkcjonowaniem centralnej instytucji w Bordeaux i Barcelonie oraz stosowanych tam metod szkoleniowych. Szkolenie wstępne jest jednak wzorowane przede wszystkim na poprzednio funkcjonujących w naszym kraju aplikacjach sądowej i prokuratorskiej. Oparte jest bowiem nadal na dwóch filarach: zajęciach szkoleniowych, prowadzonych przez praktyków dla małych grup aplikantów oraz praktykach w sądach, prokuraturach i innych wyspecjalizowanych jednostkach odbywających się pod nadzorem patrona praktyki. Zachowano zasadę, że po zajęciach dotyczących danego obszaru prawa procesowego, następuje praktyka w tym sądzie lub prokuraturze, w której można zetknąć się z materią przedstawioną podczas szkolenia. Utrzymany został obowiązek złożenia po zakończeniu szkolenia na aplikacji bardzo trudnego egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego. K.A.: Jak wygląda procedura rekrutacji do Krajowej Szkoły SSiP? R.D.: Ogłaszając nabór, Minister Sprawiedliwości określa limit miejsc na aplikacji ogólnej, mając na uwadze potrzeby kadrowe wymiaru sprawiedliwości i prokuratury. W tym roku Minister obniżył limit z 200 do 180 miejsc. Konkurs na aplikację ogólną składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich ma formę testu i służy sprawdzeniu stopnia opanowania wiedzy z dziedzin prawa wymienionych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Aby przejść do drugiego etapu, trzeba uzyskać minimum punktów wyznaczonych przez Ministra. W zeszłym roku zostało ono określone na poziomie 80 % dobrych odpowiedzi. Ponadto do drugiego etapu nie może przejść więcej kandydatów niż dwukrotność limitu miejsc na aplikacji, czyli obecnie 360 osób. Drugi etap polega na napisaniu trzech prac pisemnych, w których należy rozwiązać kazusy z prawa prywatnego, karnego i publicznego. Etap ten służy przede wszystkim sprawdzeniu umiejętność stosowania prawa. Odpowiedzi testowe i prace pisemne są zakodowane, a ich sprawdzeniem zajmuje się komisja konkursowa powołana przez Ministra. Konkurs na aplikację ogólną różni się od egzaminów wstępnych na inne aplikacje tym, że na aplikację ogólną przyjmuje się tylko tyle osób, ile przewiduje limit wyznaczony przez Ministra. Przyjmuje się zatem tylko tych, którzy najlepiej poradzili sobie z testami i kazusami. W tym roku konkurs zostanie przeprowadzony w Warszawie, pierwszy etap odbędzie się dnia 8 października 2013 r. Dokładne i na bieżąco uzupełniane informacje o naborze znajdują się na stronie internetowej Krajowej Szkoły w zakładce Nabór K.A.: Siedziba Krajowej Szkoły znajduje się w Krakowie. Czy podjęcie na niej aplikacji wiąże się z koniecznością przeprowadzki? R.D.: To aplikant samodzielnie podejmuje decyzję o miejscu swojego zamieszkania podczas odbywania aplikacji. Przeprowadzenie się do Krakowa jest wręcz niewskazane z uwagi na trudności ze znalezieniem dostatecznej liczby miejsc na praktykach w krakowskich sądach i prokuraturach. Tylko pięciodniowe zjazdy szkoleniowe odbywają się w Krakowie, gdzie na aplikantów czekają jednoosobowe pokoje w nowoczesnym Domu Aplikanta. Natomiast praktyki, które trwają od 3 do 5 tygodni, odbywają się, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości, w sądach położonych w pobliżu miejsca zamieszkania aplikanta. K.A.: Na studiach prawniczych uczymy się głównie teorii. Jak Krajowa Szkoła przygotowuje aplikanta do wykonywania zawodu? R.D.: Aplikacja jest szkoleniem zawodowym. Dlatego też zajęcia szkoleniowe mają charakter warsztatów, seminariów, symulacji rozpraw. Wykłady są rzadkością. Zajęcia mają na celu przede wszystkim opanowanie przez aplikanta umiejętności stosowania prawa. Prawo od strony teoretycznej aplikant powinien był już poznać na uniwersytecie. Na praktykach aplikanci wykonują zadania wskazane im przez patronów praktyk. Są one ściśle związane z referatem sędziego lub prokuratora. K.A.: Jak wygląda przebieg aplikacji, w zależności od ścieżki, którą się wybierze? R.D.: Po aplikacji ogólnej część aplikantów wybiera aplikację sędziowską, a część prokuratorską. Dla niektórych nie starcza miejsc. Mogą wówczas podjąć pracę jako asystenci sędziego lub prokuratora,. Teoretycznie także na stanowisku referendarza sądowego, o ile jednak znajdą się wolne etaty. Aplikacja sędziowska trwa 48 miesięcy, z czego 30 zajmują zajęcia w Krajowej Szkole i praktyki w sądach. Ten etap kończy się egzaminem sędziowskim. Następnie aplikanci są zatrudniani na stanowisku referendarza sądowego na czas nieokreślony. Pierwsze 18 miesięcy pracy ma charakter stażu, będącego częścią aplikacji sędziowskiej. Po jego zakończeniu, referendarz otrzymuje dyplom ukończenia aplikacji sędziowskiej i może przystępować do konkursów na wolne stanowiska sędziego sądu rejonowego. Aplikacja prokuratorska trwa 30 miesięcy i kończy się egzaminem prokuratorskim. Po złożeniu egzaminu z wynikiem pozytywnym, absolwent Krajowej Szkoły jest zatrudniany na stanowisku asesora prokuratury, na którym można mu powierzyć wykonywanie czynności prokuratorskich przez okres trzech lat. Już po przepracowaniu roku w charakterze asesora, nabywa on uprawnienia do ubiegania się o wolne stanowisko prokuratora. K.A.: Czy wiedza zdobywana w czasie nauki w Krajowej Szkole jest weryfikowana w klasycznej formie egzaminacyjnej? sądowej lub prokuratorskiej muszą przygotować pisemną decyzję procesową sędziego lub prokuratora, przybierającą postać np. orzeczenia lub aktu oskarżenia. Niezaliczenie sprawdzianu w pierwszym i drugim terminie jest równoznaczne z nieukończeniem aplikacji. Aplikanci aplikacji specjalistycznych muszą ponadto złożyć egzamin sędziowski lub prokuratorski. Są to egzaminy różniące się znacznie od tych, z którymi student spotyka się na wydziale prawa. K.A.: Niewątpliwie jednymi z najistotniejszych zagadnień rozważanych przy wyborze aplikacji są zarobki i pewność zatrudnienia. Jak wyglądają kwestie stypendiów w czasie nauki i pracy po ukończeniu Krajowej Szkoły? R.D.: Przez czas trwania aplikacji, Krajowa Szkoła wypłaca aplikantowi stypendium, które wynosi na aplikacji ogólnej 3200 zł miesięcznie brutto, a na aplikacjach specjalistycznych 3800 zł. Państwo zapewnia osobie, która ukończy aplikację ogólną, zatrudnienie na stanowisku asystenta sędziego. Ukończenie tej aplikacji daje również uprawnienia do ubiegania się o zatrudnienie na stanowisku referendarza sądowego i asystenta prokuratora. Natomiast ukończenie aplikacji sędziowskiej i aplikacji prokuratorskiej gwarantuje zatrudnienie odpowiednio na stanowiskach referendarza sądowego i asesora prokuratury. K.A.: Dlaczego warto wybrać aplikację w Krajowej Szkole? R.D.: Szkolenie w Krajowej Szkole to realna szansa, także dla mniej zamożnych prawników, na zdobycie umiejętności potrzebnych do wykonywania tak ważnych zawodów prawniczych, jak zawód sędziego lub prokuratora. Aplikacje są jedną z dróg dojścia do tych zawodów. Pozwalają na poznanie pracy w sądzie i prokuraturze od kuchni. Szkolenia aplikacyjne są prowadzone przez wybitnych sędziów i prokuratorów, przedstawicieli świata nauki oraz specjalistów z różnych dziedzin. Krajowa Szkoła zapewnia swoim aplikantom praktyki pod okiem fachowców, a także dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, uwzględniające terminologię prawną, wymiany zagraniczne aplikantów, dostęp do wyspecjalizowanych instytucji naukowych, takich jak np. Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie. Zajęcia w Krakowie są prowadzone przy wykorzystaniu nowoczesnej bazy szkoleniowej i uwzględniają metody współczesnej andragogiki. Aplikacje w Krajowej Szkole są szansą na rozwinięcie wiadomości zdobytych podczas studiów i nabycie umiejętności, które przydadzą się w każdym zawodzie prawniczym. R.D.: Aplikanci po zakończeniu cyklu, na który składają się zjazd i praktyka, przystępują do sprawdzianu. W oparciu o akta sprawy K.A.: Dziękuję za rozmowę. 20 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

12 APLIKACJE WYWIADY Karolina Dołęgowska Birety rzucone, studia skończone, można odpoczywać! Jak wielu z Was przemknęła dzisiaj przez głowę taka myśl? A jak wielu z Was pomyślało, że zaraz po świętowaniu wrócicie do ustaw i kodeksów i zaczniecie przygotowania do kolejnego w Waszym życiu egzaminu - egzaminu na aplikację? Mój starszy znajomy, który ten egzamin ma już za sobą, opisał mi go następująco: Pomyśl o tych wszystkich trudnych egzaminach, połącz cały stres i nerwy, które Ci wtedy towarzyszyły i oto masz dokładny obraz egzaminu na aplikację. Całe 5 lat Twojej edukacji prawniczej, które masz zaprezentować w ciągu 2.5 h. Dlatego wcale się nie dziwię tym absolwentom, którzy chcą sobie tę przyjemność odsunąć w czasie i zamierzają przystąpić do egzaminu dopiero w przyszłym roku. Dla właśnie takich osób, Wydział przygotował ofertę kursu przygotowującego. Udział w kursie da Wam możliwość odświeżenia sobie zdobytej w czasie studiów wiedzy, wzbogaci Wasze umiejętności praktyczne, a także jeszcze przez jakiś czas pozwoli regularnie bywać w Waszych ukochanych murach. WPiA UW, chcąc pomóc wszystkim zainteresowanym zdawaniem na wybraną aplikację, już po raz czwarty organizuje Kurs przygotowujący do egzaminów na Przygotuj się do aplikacji aplikacje prawnicze. Celem kursu jest przygotowanie uczestników do jak najlepszego poradzenia sobie w czasie egzaminów na aplikacje. W tym celu dokładnie przenalizowano testy z ostatnich lat i na tej analizie oparto program kursu. Kurs obejmuje 217 godzin, na które składają się trzy rodzaje zajęć: 1. repetytoria teoretyczne z poszczególnych dziedzin prawa mają za zadanie przypomnienie i uporządkowanie wiedzy uczestników. Wykłady prowadzone są przez cenionych i renomowanych wykładowców WPiA UW, którzy jednocześnie są uznanymi na rynku praktykami. 2. zajęcia praktyczne polegają na rozwiązywaniu kazusów oraz pozwalają rozwinąć sztukę argumentacji prawniczej. 3. warsztaty z przygotowywania pism procesowych w sprawach karnych i cywilnych te zajęcia to nowość. Mają za zadanie jak najbardziej podnieść kwalifikacje uczestników w zakresie praktycznych aspektów wykonywania zawodu prawnika. Tak ukształtowana oferta ma w sposób wszechstronny przygotować uczestników do egzaminu na wybraną aplikację prawniczą oraz ułatwić późniejsze wywiązywanie się z zadań nakładanych na aplikantów. Kurs podzielono na 12 sesji dydaktycznych, które odbywają się w systemie sobotnio-niedzielnym 2 razy w miesiącu. Na koniec kursu organizowany jest egzamin pisemny (w formie testu symulującego egzamin wstępny na aplikację, odpowiadającego standardom państwowych testów). Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem uzyskania świadectwa ukończenia kursu. Koszt kursu to 3000 zł. Do tej pory odbyły się już IV edycje kursów i na przyszły rok planowana jest kolejna. W poprzednich latach zapisy trwały do końca grudnia, natomiast sam kurs rozpoczął się w połowie stycznia i potrwał do końca czerwca. Na początku lipca przeprowadzono końcowy egzamin pisemny. Szczegółowe informacje o naborze można uzyskać na stronie internetowej: oraz w sekretariacie kursu. Studia podyplomowe WPiA - nie tylko dla prawników O studiach podyplomowych oferowanych przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego z Prof. Dr hab. Ewą Gruzą, Prodziekan ds. studenckich Ł.K.: Do kogo kierowana jest oferta studiów podyplomowych organizowanych przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego? E.G.: Do wszystkich tych, którzy chcą się uczyć i pogłębiać swoją wiedzę w różnych dyscyplinach. Studia podyplomowe na naszym wydziale, wbrew panującemu stereotypowi, nie są adresowane jedynie do prawników. Obejmują one bowiem bardzo szerokie spektrum zagadnień, wykraczających poza tematykę ściśle prawniczą. Mamy np. studia dedykowane osobom związanym zawodowo ze służbą zdrowia, poświęcone zagadnieniom etyki, bioetyki [Podyplomowe Studium Prawa Medycznego, Bioetyki i Socjologii Medycyny przyp. red.]. Poza tym mamy propozycje dla osób zainteresowanych prawem podatkowym czy prawem pracy, niekoniecznie z wykształceniem prawniczym. Oferujemy także studia poświęcone zwalczaniu przestępczości: gospodarczej, skarbowej. Czasami prowadzimy również kierunki dedykowane dla określonych środowisk, organizowane na zamówienie, np. poświęcone prawu dowodowemu. Tak więc oferta studiów podyplomowych na WPiA UW wychodzi naprzeciw oczekiwaniom osób pracujących w bardzo wielu różnych obszarach, którzy chcą podążać ścieżką nigdy nie kończącej się nauki i przy okazji udokumentować nabytą wiedzę odpowiednim certyfikatem. Ł.K.: W jakiej formie odbywają się zajęcia? Rozmawiał: Łukasz Karsznicki E.G.: Wszystko zależy od typu studiów. Co do zasady zajęcia odbywają się od rana do wieczora, w soboty i niedziele, z uwagi na to, że ich uczestnicy są ludźmi pracującymi. Przeważnie takie zjazdy mają miejsce 1-2 razy miesięcznie, tak żeby w skali roku ich liczba wyniosła od dziesięciu do kilkunastu. Większość studiów przyjmuje formułę jednoroczną, jednak pewna część trwa trochę dłużej. W zależności od przedmiotu i koncepcji jego prowadzenia zajęcia przyjmują formę wykładów, warsztatów czy konwersatoriów. Aktywniejsze formy zajęć często są lepszym rozwiązaniem z uwagi na fakt, że uczestnicy studiów już na starcie mają bogatą wiedzę na temat wykładanej dziedziny. Bardzo mocnym punktem naszych studiów podyplomowych jest fakt ich prowadzenia przez osoby będące zarówno naukowcami, jak i świetnymi praktykami, z bogatym doświadczeniem. Ł.K.: Czy w skład tej kadry wchodzą również osoby wykładające na normalnych studiach prawniczych na naszym wydziale? E.G.: Kadrę studiów podyplomowych można umownie określić jako mieszaną. Częściowo stanowią ją nasi pracownicy wydziałowi, którzy też przecież nierzadko łączą pracę naukową z działalnością praktyczną. Jednak w jej skład wchodzą również klasyczni praktycy, osoby pracujące w danych obszarach wiedzy, będących tematyką poszczególnych kierunków studiów pody- STUDIA PODYPLOMOWE SZTUKA KOMUNIKACJI W ZAWODZIE PRAWNIKA na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Program studiów, szczegółowe informacje oraz zapisy:

13 WYWIADY plomowych. Wnoszą oni często ciekawsze, żywsze spojrzenie do omawianych zagadnień. wykładowcy. Nie są to więc studia tak bardzo masowe jak studia prawnicze czy administracyjne. Ł.K.: Jak nasza oferta studiów podyplomowych przedstawia się na tle ofert innych polskich uczelni? E.G.: Mogę zaryzykować tezę, że jest ona jedną z najbogatszych ofert. Proponowanych kierunków jest bardzo dużo, ponad 20. Ta liczba jest nieco płynna z uwagi na to, że niektóre kierunki z różnych przyczyn nie ruszają, inne z kolei cieszą się ogromną popularnością. Jednak nawet biorąc pod uwagę zdarzające się trudności, katalog studiów podyplomowych na WPiA UW jest z tego, co się orientuję, najbogatszy w Polsce. Ł.K.: A które kierunki wzbudzają największe zainteresowanie? E.G: Na pewno studia związane z prawem pracy, studia podatkowe, studia prawa medycznego, bioetyki i socjologii medycyny. Te trzy kierunki to nasze sztandarowe propozycje, które zawsze przyciągają dużą liczbę chętnych. Oferujemy także studia dokształcające na wyższym poziomie pracowników administracji, również cieszące się dużym zainteresowaniem. Kiedyś jedną z bardzo popularnych propozycji były studia poświęcone przestępczości zorganizowanej i terroryzmowi. Dziś ten rynek już się nasycił, ale w zamian za to oferujemy bardzo dobre studia o przestępczości gospodarczej, skarbowej i przeciwko mieniu. Ł.K.: Ile osób jest przyjmowanych co roku na poszczególne kierunki? E.G.: Ta liczba jest bardzo różna w zależności od kategorii studiów. Limity wahają się od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu osób. Nie przekraczamy jednak bariery osób ze względu na to, że studia podyplomowe muszą mieć trochę bardziej elitarny charakter. Niezbędny jest bowiem dobry dostęp słuchacza do Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski Zapraszamy na STUDIA PODYPLOMOWE na WYDZIALE PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO z zakresu: administracji negocjacji, mediacji oraz innych alternatywnych metod rozwiązywania sporów odpowiedzialności odszkodowawczej prawa Unii Europejskiej prawa międzynarodowego i służby zagranicznej prawa pracy prawa ubezpieczeniowego prawa spółek rzeczoznawstwa majątkowego Polecamy nowe kierunki: Ł.K.: Czy zna Pani Profesor relacje osób, które już ukończyły studia podyplomowe? Czy rzeczywiście pomogły im one lepiej funkcjonować na rynku pracy? E.G.: Niewątpliwie tak. Myślę, że dobrym wyznacznikiem jest to, że wiele osób, kończąc jedne studia podyplomowe na naszej uczelni, wraca do nas i rozpoczyna kolejne. Oznacza to, że docenia nasze studia, jest o nich dobrego zdania, skoro zamierza kończyć następny kierunek, niekiedy z pokrewnej tematyki. Poza tym często okazuje się, że dyplom ukończenia studiów podyplomowych jest niezbędny do awansu, do wejścia na bardziej dynamiczną ścieżkę rozwoju zawodowego. Ł.K.: Chciałbym zadać jeszcze jedno pytanie na koniec. Czy jest może jakiś kierunek, który Pani Profesor osobiście by poleciła? E.G.: (Śmiech). To bardzo trudne pytanie, gdyż sama jestem kierownikiem studiów podyplomowych, a ponieważ zawodowo zajmuję się kryminalistyką, mam szczególny stosunek do studiów poświęconych przestępczości gospodarczej, skarbowej i przeciwko mieniu. Jest to typ przestępczości, który będzie się rozwijał coraz bardziej dynamicznie, a więc wzrasta popyt na fachowców zajmujących się tą tematyką. Zawsze będę więc zachęcała do tego właśnie kierunku, ale oczywiście wszystkie pozostałe propozycje są tak samo godne polecenia. Mamy nawet powiedzenie na uniwersytecie, że oferując tyle kierunków studiów, zapewniamy przynajmniej 25 kolejnych lat młodości spędzonych na naszym wydziale. Ł.K.: Dziękuję za rozmowę. pośrednictwa obrotu i zarządzania nieruchomościami prawa własności intelektualnej problematyki zorganizowanej przestępczości i terroryzmu rachunkowości i rewizji finansowej zagadnień legislacyjnych zarządzania projektami finansowanymi ze środków UE prawa rynku kapitałowego zamówień publicznych Podyplomowe Studia Pomocy Humanitarnej Podyplomowe Studia Sztuka komunikacji w zawodzie prawnika Podyplomowe Studia Zapobiegania przestępczości gospodarczej, skarbowej i przeciwko mieniu Więcej informacji: PRAWNIK W KANCELARII vs PRAWNIK W KORPORACJI Nie każdy wie, co chce robić po studiach i oczywiście nie ma w tym nic złego, ale zdecydować trzeba. Teoretycznie istnieje bardzo wiele możliwości. Właśnie dla takich osób Komisja Praktyk zorganizowała spotkanie z przedstawicielami kancelarii DLA Piper. Prelegentami byli mec. Konrad Piech oraz Dominika Wolf. DLA Piper jest międzynarodową kancelarią prawną zatrudniającą blisko 4000 prawników w 29 krajach. W Europie, Stanach Zjednoczonych, Azji i na Bliskim Wschodzie prawnicy świadczą usługi na rzecz lokalnych i międzynarodowych przedsiębiorców. Podczas spotkania skupiono sie pgarzede wszystkim na ukazaniu różnic w pracy prawnika w kancelarii, od tego, który pracuje w korporacji. Na początku poruszono kwestie charakteru pracy i prowadzonych spraw. Prawnik w kancelarii zajmuje się określoną dziedziną prawa, jego specjalizacja jest bardzo wąska. Jest to podejście bardziej ekonomiczne, ale przede wszystkim pomaga to prawnikowi w osiągnięciu rangi eksperta. W ten sposób można stać się znanym na rynku. W korporacji jest inaczej. Trzeba zająć się szerszym spektrum zagadnień, a do tego potrzebna jest wiedza w wielu dziedzinach. Kolejne zagadnienie to poruszane sprawy. Kancelaria zajmuje się sprawami wagi cieżkiej. Klient przychodzi do nich, kiedy jego sprawa trafia do tzw. trzeciego szeregu i potrzebuje wsparcia z zewnątrz. W tym momencie trzeba się wykazać, bo wygrana sprawa przysparza kancelarii renomy i dochodów. W korporacji natomiast pracuje się nad sprawami wagi wszelkiej. Prawnik otrzymuje zlecenie. Nie jest tajemnicą, że żaden z członków zarządu niczego nie podpisze bez konsultacji z prawnikiem. Plusem może być to, że pracując w korporacji zyskuje się wiedzę co prawda nie prawniczą, ale przydatną. Uzyskuje się pewien obraz biznesu i to pozwala na lepsze zrozumienie ludzi z tej branży. Gabriela Gospodarek Różnica w otoczeniu też nie jest bez znaczenia. W kancelarii pracuje się z prawnikami, a nie z ludzmi z biznesu. Ludzie w korporacji nie zawsze zgadzają się z opiniami prawnymi. Dlatego prawnik musi im wszystko tłumaczyć bardzo dokładnie, na zasadzie: Nie może być tak, jak Ty chcesz, bo trzeba spełnić takie a takie warunki. W kancelarii rozmowa wygląda inaczej, rozmówcy mają wspólny background. Dla kogo pracujemy? W kancelarii klient pochodzi z zewnątrz i prawnika łączą z nim relacje formalne. Prosty schemat przychodzi, bo potrzebuje usługi, płaci, prawnik podejmuje działanie. Tutaj niestety pojawia się problem wygórowanych oczekiwań. Płacę, więc oczekuję wygranej. Nie istnieje odpowiedź na pytanie, na ile procent sprawa jest do wygrania, szczególnie, gdy nie zna się argumentów drugiej strony. Po drugiej stronie przecież też znajduje się prawnik i trzeba będzie z nim stoczyć walkę na argumenty. W korporacji klientem jest po prostu znajomy z pracy, który potrzebuje na przykład załatwić nowe pomieszczenie dla swojego departamentu. Osoby te mają przecież tego samego przełożonego, a ten układ wymaga wspólnego działania. Mimo to faktem jest, że osoby z innych działów, zanim pójdą do działu prawnego, to zastanowią się przynajmniej trzy razy. Istnieje przekonanie, że wiedza prawnicza równa się wiedzy tajemnej. Sytuacja wygląda za to o wiele gorzej, gdy ktoś w korporacji przecenia swoje możliwosci i rezygnuje z porady prawnej. Przypuśćmy, że jakiś informatyk potrzebuje sprzętu i w tym celu postanawia sam napisać umowę. Robi to i jest przekonany, że nie popełnił żadnego błędu, ale wtedy taka umowa trafia do prawnika. Nic dziwnego, że ten zirytuje się, czytając przepisy, o których istnieniu nigdy nie słyszał. Ktoś przysporzył mu tylko niepotrzebnej pracy. Nie bez znaczenia jest także kwestia odpowiedzialności za podejmowane decyzje. W kancelarii młodszy prawnik uczy się od starszego prawnika. To daje niesamowitą możliwość rozwoju i pogłebiania doświadczenia. Zawsze można się skonsultować i poprosić o rady w przeprowadzeniu danej sprawy. Ważne jest to, że podpis składa prawnik z kwalifikacjami. Młodszy robi research, szuka rozwiązania, ale ostatecznie nie ponosi opowiedzialnosci. W korporacji pracuje się według ściśle określonych procedur, dlatego można pozbyć się części odpowiedzialności przez powołanie właśnie na te procedury. Popełniane błędy nie mają tak wielkiej wagi, bo z punktu widzenia biznesu można wszystko odkręcić. Błąd czy zaniedbanie ze strony kancelarii nie pozostają niezauważone. Winny musi ponieść karę, którą będzie utrata pracy lub odszkodowanie. Kancelaria nie może sobie pozwolić na opinię takiej, która zaniedbuje interesy klienta. To byłoby niewybaczalne. Nie da się ukryć, że różnice są znaczne. Obie możliwości pracy mają swoje plusy i minusy. Wybór jest trudny, ale należy tylko do Ciebie. Nie czekaj. Decyduj! 25

14 PORADNIK Michał Jaskólski Partner i Wspólnik w Kancelarii Prawnej Świeca i Wspólnicy sp.k. Ekspert Business Center Club ds. Prawa Poradnikowo Na wstępie kilka słów o mnie, tak żeby się uwiarygodnić. Pracę w zawodzie zacząłem po maturze. Przeszedłem przez korporację (choć nie prawniczą, a jedynie departament prawny), pracę dziennikarską, społeczną, aż skończyłem w średniej wielkości Kancelarii. Szło na tyle dobrze, że wkrótce po ukończeniu studiów wylądowałem, jako komandytariusz już w innej, z początku małej, acz prężnie rozwijającej się Kancelarii. Dziś już mogę z dumą powiedzieć, że jesteśmy średniakami. Udało nam się zbudować, na autorytecie mojego Wspólnika, Kancelarię obsługującą duże przedsiębiorstwa, MŚP, a także podmioty publiczne. Nie są nam również obce inwestycje zagraniczne, tak eksport, lokowanie produkcji polskich przedsiębiorców, import, a także, co najciekawsze, sprowadzanie nowoczesnych technologii do Polskich pochodzących głównie ze wschodniej Europy które wdrażamy na Polski rynek i odnajdujemy dla nich rynki zbytu. Myślę więc, że mogę sobie pozwolić na kilka sugestii dla moich kolegów i koleżanek, które kiedyś usłyszałem i które zapewniły mi dosyć szybkie awanse i rozwój zawodowy. Początek Zacznijmy od samego początku. Najważniejsze to wiedza, jak chyba w każdym zawodzie. Nie piszę tutaj o wynikach osiąganych na studiach, a o realnej zdolności kojarzenia przepisów i instytucji prawnych. Po drugie doświadczenie. Oczywiście nie zdobędziecie doświadczenia bez pracy, nie mniej jednak, są instytucje, dzięki którym nabierzecie prawniczej ogłady. Najbardziej cenione przez pracodawców nie są dwu miesięczne praktyki odbywane w dużej ilości Kancelarii a dłuższa współpraca z jakąś jednostką, w tym wchodzi w grę praca w instytucjach społecznych. Fundacje, stowarzyszenia oferują zdobycie doświadczenia i umiejętności które przydadzą się w późniejszej pracy. Kiedy zacząć? Im wcześniej tym lepiej, jednak obiektywnie rzecz biorąc końcówka drugiego roku lub początek trzeciego jest zdecydowanie najlepszym momentem. Jeżeli czekasz z aktywnością zawodową do piątego roku, a to się zdarza (sic!) nie licz na to, że będziesz traktowany/a poważnie i będzie Ci dużo ciężej nadgonić. Rozmowa kwalifikacyjna Internet jest pełen poradników o tym jak przygotować się do rozmów kwalifikacyjnych, ja jednak pozwolę sobie napisać, na co my w naszej Kancelarii zawsze zwracaliśmy uwagę. Po pierwsze CV. Od młodego prawnika wymaga się, powtarzam wymaga, żeby w swoim CV nie pisał głupot. Dlatego jeżeli dostajemy CV z klauzulą o możliwości przetwarzania danych osobowych z błędem to wątpimy w sens tego świata. Czy to naprawdę tak dużo, żeby adept zawodu prawniczego zweryfikował przywoływany akt prawny?! Dlatego, przywołujcie, błagam, tekst jednolity, bo tak został on wydany, elementarne zasady zobowiązują. Kandydat na baristę może się kopnąć w klauzuli, ale młody prawnik już nie. Na ok. 200 CV, jakie czytałem, jedynie nieco powyżej 10 miało poprawnie napisaną klauzulę. Ważne jest również, aby pisać prawdę. Ktoś, kto przeprowadza rekrutacje, pozna kłamstwa. Przykład? Notorycznie pojawiają się ludzie, którzy deklarują, że na praktykach pisali miliony pozwów w postępowaniu upominawczym i nakazowym. Niestety, jak dajemy formularz z przykładowym stanem faktycznym okazuje się, że jednak jest problem. Jest oczywiście cały szereg standardowych pytań rekrutujących, na których masowo wykładają się aplikujący. Nie mniej jednak nie zdradzę wszystkich tajemnic. Podobnie jest ze znajomością języków obcych. Lepiej przyznać się do braków, niż przechwalać się umiejętnościami bez pokrycia. Ubiór. Każdy wie, że na rozmowę kwalifikacyjną trzeba się ubrać elegancko. Nie mniej jednak wszystko ma swoje granice. Podstawową zasadą jest, że nie można przyjść lepiej ubranym od swojego potencjalnego przyszłego szefa. Uwaga w szczególności do Panów. Jeżeli masz rozmowę kwalifikacyjną po południu, a przed wyjściem spędzasz dwie godziny w łazience, to możesz nie odnieść sukcesu. Jesteście młodzi, przychodzicie na rozmowę, więc nie musicie wyglądać jak modele. To nie Suits. Podobnie bywa z pewnością siebie. Nadmierna pewność siebie zawsze zostanie źle odebrana. W Internecie można też przeczytać, że ważne jest, żeby poznać przed rozmową swojego potencjalnego pracodawcę. Jest to bardzo dobra uwaga, choć jak ze wszystkim, także w tym aspekcie można troszkę przegiąć. Sprawdź, w czym się specjalizuje Kancelaria, zobacz publikacje czy inne przejawy działalności, w tym medialnej. Nie mniej, kiedyś na rozmowę przyszła dziewczyna, która na tyle dogłębnie nas zweryfikowała, że znała na pamięć daty urodzin wszystkich wspólników. Akurat praktyki by mi się kończyły w okolicy Pana urodzin 8 sierpnia bez komentarza. Szef ma zawsze rację...? Załóżmy jednak, że rekrutacja przebiegła pomyślnie i zjawiacie się u nowego pracodawcy. Jest również kilka zasad, których trzymanie się może zapewnić sukces. Najstarszą zasadą jest, że szef ma zawsze rację. W tym aspekcie od wieków nic się nie zmieniło i całe szczęście! Nie mniej jednak, każdemu zdarza się popełnić błąd. Jeżeli prowadzi się nawet najprostszą sprawę po raz setny, zawsze może się zdarzyć, że szefowi zdarzy się wpadka. Rolą nawet najmłodszego pracownika jest zwrócenie na to uwagi. Proponuję jednak zrobić to delikatnie, bo Twoje przekonanie może się okazać mylne i błędu wcale może nie być, nie mniej jednak jeżeli odpowiednio delikatnie zwrócisz uwagę, to nawet jeżeli Twój alarm będzie przedwczesny, Twoje podejście zostanie docenione. Podobnie jest z alternatywnym podejściem. Jeżeli wpadniesz na pomysł podniesienia dodatkowej argumentacji lub jakiegoś nawet najbardziej wysublimowanego twierdzenia, które może zostać użyte w postępowaniu lub piśmie, zostanie to docenione, nawet jeżeli Twój pomysł nie będzie specjalnie porywający. Najbardziej ceniona jest pomysłowość i refleksja nad tym, co się robi. Myśl. Mój wielki osobisty apel. Myślcie i czytajcie ze zrozumieniem. Nie ma w pracy w Kancelarii czegoś takiego jak rutyna. Zawsze wszyscy musimy się kontrolować i myśleć nad tym, co robimy, bo jedynie to w odpowiedni sposób broni interesu klienta. Idąc tym tropem, pilnuj terminów. Gdy już szefostwo ma do Ciebie większe zaufanie i dostajesz akta sprawy, sprawdź czy nie biegnie jakiś termin, a jeśli tak, zapisz go sobie i pamiętaj o nim. Jeżeli będzie się zbliżał jego koniec, przypomnij o nim szefowi. To prawda, na 99% o nim pamięta, ale wówczas i tak doceni Twoje zaangażowanie w sprawę i to, że trzymasz rękę na pulsie. Koniec Mam nadzieję, że tekst będzie choć trochę wam przydatny i weźmiecie sobie to, co napisałem, do serca. Pewnie większość z was powie sobie, że są to oczywistości, ale zapewniam, że zapamiętanie tych prostych zasad wraz z waszą wiedzą i inteligencją zapewni wam sukces. Wierzcie mi, że Kancelarie wcale nie chcą brać kogoś z polecenia, gdyż często kończy się to wielką porażką. Brak znajomości w środowisku w obecnych realiach wcale nie oznacza, że będzie to jakakolwiek przeszkoda w celu zrobieniu kariery. 26 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

15 ARTYKUŁY ARTYKUŁY Iga Gajos Urządzić się Swoją życiową przestrzeń po prawie można zaaranżować na wiele sposobów. Stałą popularnością wśród absolwentów cieszą się ławy i stoły skoro samo siedzenie za nimi nadaje powagi, wygłaszanie zza nich błyskotliwych mów i odczytywanie salomonowych wyroków musi napawać dumą. Nie wszystkim jednak dane tak wspaniale zagospodarować swoją życiową powierzchnię. Spośród ponad 13 tysięcy kandydatów, w tym roku na aplikacje dostało się niecałe (!) 6 tysięcy. Szczęśliwcy wykładają ok. 5 tysięcy złotych rocznie na ławę; w końcu najpierw trzeba nauczyć się za nią siedzieć. Ci, którym się nie powiodło, ale również ci, którzy nigdy nie byli zainteresowani sądowym wnętrzem, zapewniają o wygodzie minimalistycznego wyposażenia biurko, lampka, laptop, osiemnaste piętro Można jednak od razu zorganizować swoje życie zupełnie inaczej, chociażby urządzić się na urzędzie. Wielu zapewne uśmiechnie się pobłażliwie; jest - moim zdaniem - w pracy w administracji publicznej coś pociągającego I nie chodzi mi o władzę, bo tej dosięgają nieliczni. Jest to dość wygodne urządzenie się praca w administracji zapewnia stabilizację zawodową, możliwość zdobycia doświadczenia, pozwala na zaplanowanie swojej przyszłości, a ambitnym na pięcie się po szczeblach kariery. Piastowanie wysokich, kierowniczych stanowisk wiąże się również z prestiżem społecznym i nie małymi zarobkami. Dodajmy do tego jeszcze trzynastki, nagrody, premie, stałe godziny pracy i szkolenia, których teraz w administracji dużo perspektywy wydają się naprawdę dobre. Droga do wysokich stanowisk naszpikowana jest jednak trudnościami - konkurencja duża, a miejsc niewiele. Należy mieć również na względzie fakt, iż praca w administracji to pełnienie służby publicznej na rzecz państwa i jego obywateli wymaga więc postępowania zgodnego z zasadami etyki zawodowej i faktycznego zaangażowania. Myli się więc ten, kto sądzi, że dyplom absolwenta prawa to przepustka do zatrudnienia w administracji publicznej. Taką przepustką jest dopiero dyplom absolwenta Krajowej Szkoły Administracji Publicznej KSAP został utworzony mocą ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. (Dz.U ze zm.) o Krajowej Szkole Administracji Publicznej jako państwowa jednostka organizacyjna, której statut nadaje i którą nadzoruje Prezes Rady Ministrów. Premier powołuje również dyrektora Szkoły obecnie funkcję tę sprawuje Jan Pastwa absolwent KSAP, który w latach pełnił stanowisko Szefa Służby Cywilnej, a od 2007 do 2012 r. był ambasadorem RP w Republice Czeskiej. KSAP powstał jako szkoła wzorowana na słynnej francuskiej ÉNA École Nationale d Administration. Misja Szkoły utworzonej po przemianach ustrojowych 1989r. kształcenie i przygotowywanie do służby publicznej urzędników służby cywilnej oraz kadr wyższych urzędników po ponad dwudziestu latach pozostaje aktualna. Wciąż potrzebuje się w administracji ludzi kompetentnych, odpowiedzialnych i takich, którzy w służbie Rzeczpospolitej zachowają neutralność polityczną. Nauka w KSAP trwa 20 miesięcy. Słuchacze otrzymują stypendium, którego wysokość określa rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów od września 2011 r. stypendium utrzymuje się na stałym poziomie 2400 zł miesięcznie. Na program kształcenia składają się trzy bloki tematyczne: administracja i zarządzanie publiczne, ekonomia i finanse publiczne oraz Unia Europejska i polityka zagraniczna, a ponadto liczne zajęcia dodatkowe wykłady specjalizacyjne, warsztaty, konwersatoria, debaty, konferencje, staże krajowe i zagraniczne, lektoraty czy zajęcia sportowe. Nic więc dziwnego, że zgodnie ze statutem Szkoły, nauki w KSAP nie można łączyć ani z pracą, ani z nauką w innych instytucjach. Należy również podkreślić, że warunkiem rozpoczęcia kształcenia w Szkole jest podjęcie i wykonywanie, przez okres co najmniej pięciu lat od daty jej ukończenia, pracy w urzędach administracji na stanowiskach, jakie bezpośrednio po ukończeniu KSAP oferuje Prezes Rady Ministrów. Niespełnienie tego warunku, podobnie jak skreślenie z listy słuchaczy po pierwszych ośmiu miesiącach nauki, wiąże się z koniecznością zwrotu wszelkich kosztów kształcenia słuchacza. Nauka w KSAP, choć może pozornie przypominać studia podyplomowe, powinna wiązać się z realną chęcią podjęcia pracy w służbie cywilnej nie jest to więc rozwiązanie dla osób, które nie są pewne, czym chciałyby się w życiu zawodowym zajmować. Również procedura rekrutacyjna może skutecznie odstraszać osoby skuszone wizją ciepłej, państwowej posadki Słuchacze KSAP są wyłaniani w drodze otwartego postępowania konkursowego spośród osób, które nie ukończyły 32 lat i posiadają tytuł magistra lub równorzędny. Osoba ubiegająca się o miejsce wśród studentów KSAP musi ponadto biegle posługiwać się jednym z trzech języków obcych: angielskim, francuskim lub niemieckim (przy czym od wszystkich słuchaczy oczekuje się znajomości angielskiego umożliwiającej zrozumienie wykładów prowadzonych w tym języku). W postępowaniu rekrutacyjnym należy także m.in. przedstawić zaświadczenie o niekaralności za przestępstwa spowodowane umyślnie oraz o korzystaniu z pełni praw publicznych. Postępowanie rekrutacyjne składa się z trzech etapów. Pierwszy określany jest jako sprawdzian wiedzy i umiejętności kandydaci najpierw rozwiązują test 100 pytań z dziedziny prawa, administracji, ekonomii, nauk społecznych, zarządzania, polityki zagranicznej, następnie zaś wypełniają testy psychologiczne badające ich predyspozycje do pracy w służbie cywilnej. Kolejny etap to zadanie pisemne i sprawdzian znajomości języka obcego. W zadaniu pisemnym oczekuje się od kandydata analizy przedstawionego mu zestawu dokumentów, wyciągnięcia na ich podstawie określonych wniosków i sformułowania ich w języku urzędowym. Egzamin językowy polega na sprawdzeniu umiejętności rozumienia ze słuchu, rozumienia tekstu pisanego, pisania w języku obcym oraz znajomości struktur gramatycznych. Ostatnią fazą postępowania jest rozmowa rekrutacyjna. W 2012 r. do tego etapu zostało zakwalifikowanych 112 osób spośród 420 dopuszczonych do rekrutacji pomyślnie przeszło go zaledwie 35, które uzyskały status słuchaczy KSAP. Ważnym podkreślenia jest fakt, że nabór do Krajowej Szkoły Administracji Publicznej od tego roku odbywa się w na wiosnę wszelkie dokumenty należało złożyć do 29 marca, zaś kolejne etapy miały miejsce w kwietniu i maju. Wyłonieni w rekrutacji słuchacze rozpoczną naukę we wrześniu. Absolwenci Szkoły otrzymują, z pominięciem standardowej procedury egzaminacyjnej, mianowanie na urzędnika służby cywilnej. Karierę w administracji publicznej rozpoczynają zwykle od pozycji starszego specjalisty, a często głównego specjalisty. Jeśli urząd Cię urządza, widzisz siebie w roli członka korpusu służby cywilnej trzymamy kciuki - przed Tobą wiele wyzwań! Na stronie internetowej znajdziesz testy wiedzy z ubiegłych lat oraz dowiesz się o szczegółowych wymaganiach od kandydatów na słuchaczy KSAP. 28 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

16 ARTYKUŁY STOWARZYSZENIE ABSOLWENTÓW WPiA UW Kariera w trzecim sektorze Maciej Kułak Kontakt z wydziałem nie musi kończyć się po studiach. Naszym Absolwentom dajemy możliwość stałego podtrzymywania kontaktów zawodowych i towarzyskich poprzez członkostwo w Stowarzyszeniu Absolwentów WPiA UW. Absolwenci stanowią obok studentów, pracowników naukowych i administracji - czwarty filar, na którym opiera się społeczność akademicka. Od ponad 10 lat Wydział Prawa i Administracji UW podejmuje bardzo intensywne działania, zmierzające do współpracy ze swoimi Absolwentami. Jednymi z najistotniejszych inicjatyw jest wspieranie działalności Stowarzyszenia Absolwentów oraz wspieranie aktywizacji zawodowej studentów i absolwentów. Wielu członków Stowarzyszenia jest równocześnie członkami Klubu Absolwentów UW, co stwarza warunki dla rozwoju kontaktów między absolwentami rożnych kierunków studiów. Stowarzyszenie współpracuje ściśle także z Samorządem Studentów oraz organizacjami studenckimi działającymi na Wydziale. Założone w 2000 r. Stowarzyszenie stawia sobie za cele m.in. wymianę informacji i doświadczeń, działanie na rzecz rozwoju zawodowego członków, integrację środowiska absolwentów WPiA UW, budowanie więzów solidarności koleżeńskiej i zawodowej, a także propagowanie kultury prawnej. Stowarzyszenie współpracuje aktywnie z Okręgową Izbą Radców Prawnych w Warszawie, Okręgową Radą Adwokacką w Warszawie oraz Radą Izby Notarialnej w Warszawie. Stowarzyszenie uczestniczy w organizacji konferencji naukowych, które odbywają się na Wydziale Prawa i Administracji UW, a od 2008 roku prowadzi działalność wydawniczą. Nakładem Wydawnictwa Stowarzyszenia Absolwentów WPiA UW ukazało się kilkanaście pozycji, obejmujących zarówno opracowania autorskie (monografie), jak i podsumowujących konferencje naukowe organizowane lub współorganizowane przez Stowarzyszenie. Stowarzyszenie informuje na bieżąco członków o podejmowanych przedsięwzięciach i zaprasza do uczestnictwa w wydarzeniach współorganizowanych przez Stowarzyszenie. Członkiem Stowarzyszenia może zostać każdy Absolwent studiów magisterskich, licencjackich lub doktoranckich kierunku prawo lub administracja WPiA UW, któremu bliskie są cele Statutowe Stowarzyszenia i chce spotykać Koleżanki i Kolegów w miejscach z czasów studiów. Deklaracja członkowska dostępna jest na stronie internetowej Członkostwo w Stowarzyszeniu daje możliwości uczestnictwa w wielu spotkaniach i imprezach integracyjnych. Co roku organizowane są spotkania Wigilijne czy Wielkanocne. Jednak największą imprezą Stowarzyszenia, odbywającą się od trzech lat, jest Bal Absolwentów WPiA UW oraz Karnawałowy Bal Prawników. Za każdym razem ma inny charakter i stanowi doskonałą formę integracji środowiska prawników. Zachęcamy do wstąpienia i aktywnego członkowstwa w Stowarzyszeniu. zostañ z nami! ul. Krakowskie Przedmieście 26/ Warszawa tel. (22) rws@wpia.uw.edu.pl k.malgowska@wpia.uw.edu.pl Zapewne większość studentów prawa marzy, by jeszcze w trakcie studiów rozpocząć pracę w jakiejś renomowanej i bardzo znanej kancelarii prawniczej, zaprzedając duszę wymagającemu rynkowi usług prawniczych z nadzieją robienia wybitnej kariery przez długie lata, aż w końcu ich nazwisko pojawi się wśród uznanych wspólników, profesjonalne zdjęcie na stronie internetowej nie będzie schowane gdzieś głęboko w zakładce zespół, a studenci będą chwalili się praktykami odbywanymi w ich kancelarii (dziękując na dodatek, że nie muszą za nie dopłacać). Jeśli jednak kogoś mierzi szalony wyścig na rynku prawniczym albo ma ochotę działać w tzw. słusznej sprawie, powinien rozważyć karierę w tzw. trzecim sektorze. Czym jest trzeci sektor? Mianem trzeciego sektora określa się ogół organizacji pozarządowych (tzw. NGO, czyli non-governmental organization). Termin ten wywodzi się z teorii wydzielenia w państwie trzech głównych sektorów państwowego, rynkowego oraz organizacji non-profit niezwiązanych instytucjonalnie z administracją publiczną. Cechami charakterystycznymi takich organizacji są przede wszystkim: działalnie z własnej inicjatywy oraz niedziałanie w celu osiągnięcia zysku, lecz na rzecz wybranego interesu publicznego, dlatego też w naszym systemie prawnym organizacje pozarządowe przybierają zazwyczaj formę stowarzyszeń lub fundacji. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2010 roku, w Polsce działa aż 84 tys. stowarzyszeń i 10 tys. fundacji, przy czym przynajmniej jedna czwarta jest nieaktywna i istnieje jedynie formalnie. Nie ma niestety danych mówiących, ile spośród tych organizacji prowadzi działalność związaną z prawem (np. poprzez programy darmowej pomocy prawnej), czyli obszarem najbardziej nas interesującym. Specyfika rekrutacji Dość specyficzny dla trzeciego sektora jest już sam proces rekrutacji pracowników, gdyż rzadko odbywa się on w sposób typowy, tj. poprzez konkurs i rozmowę kwalifikacyjną. Większość osób działających w organizacjach pozarządowych albo jest w nich od samego powstania (do którego przyczyniło się w jakiś sposób) albo zaczynało do wolontariatu. Zdecydowanie właściwym początkiem kariery jest właśnie wolontariat nie zabiera on zbyt wiele czasu, a poza tym, że pozwala zdobyć cenne doświadczenie i daje satysfakcję, stwarza jeszcze szansę zostania zauważonym, a tym samym zwiększa prawdopodobieństwo otrzymania propozycji pracy przy jakimś projekcie. Oferty wolontariatu można znaleźć na portalach internetowych poświęconych tematyce NGO oraz na profilach poszczególnych organizacji na portalach społecznościowych. Specyfika pracy I tu wyłania się kolejna cecha specyficzna dla trzeciego sektora działalność w ramach projektów. W związku z tym, że organizacje nie prowadzą działalności gospodarczej i nie osiągają zysku, źródłem finansowania stają się przede wszystkim tzw. granty przydzielane na prowadzenie określonych projektów np. badawczych. Grantodawcami są m.in. samorządy miast, coraz częściej inwestujące we wszelakie formy organizacyjne społeczeństwa obywatelskiego, czy też duże fundacje, jak Fundacja im. Stefana Batorego czy Fundacja im. Róży Luksemburg. Ma to rzecz jasna swoje wady, gdyż praca i wynagrodzenie są nierozerwalnie związane z realizowaniem w danym czasie jakichś projektów, jednak dla studentów zaletą płynącą z takiego systemu jest możliwość pracowania tylko kilka dni w tygodniu i elastycznego łączenia pracy ze studiami. Zyski z pracy w NGO Niewątpliwie zaletą jest także satysfakcja płynąca z tzw. pracy z misją. Jak już wspominałem na wstępie, organizacje pozarządowe działają na rzecz wybranego interesu publicznego. Wynika z tego duża dywersyfikacja obszarów tematycznych, którymi zajmują się poszczególne organizacje, więc każdy może znaleźć zajęcie związane z jego zainteresowaniami, a co za tym idzie, poświęcając się pracy z większym zapałem, może osiągnąć z niej tym większą satysfakcję. Ma to także niebotyczny wpływ na atmosferę pracy w NGO ludzie znacznie łatwiej utożsamiają się z takim pracodawcą niż z tym zwykłym (komercyjnym), pracują z pasją i z przekonaniem co do sensu swojej działalności. I chociaż zostaje ustalona pewna hierarchia, niezbędna do właściwego funkcjonowania, wewnątrz organizacji panują przede wszystkim relacje partnerskie, a miejsce prostych poleceń wydawanych przez przełożonych zastępują zazwyczaj burze mózgów i dyskusje, ponieważ każda inicjatywa jest cenna. Nie ma tu także miejsca na wyścig szczurów, gdyż po pierwsze wszystkich łączą wspólne cele sięgające dalej niż cele indywidualne. Po drugie, aby organizacja mogła cokolwiek osiągnąć w obszarze swojej działalności, osoby ją tworzące muszą być zwartym kolektywem działającym wspólnie. Zaskakująca łatwość polubienia swojej pracy w trzecim sektorze ma związek nie tylko z ludźmi, ale wynika także ze związku z realizowanym przez siebie projektem, za który jest się odpowiedzialnym i na kształt, którego ma się realny, twórczy wpływ. Organizacja pozarządowa to także dostęp do wielu szkoleń, warsztatów i lipiec / sierpień

17 ARTYKUŁY ARTYKUŁY konferencji przygotowywanych przede wszystkim z myślą o pracownikach trzeciego sektora. Można skorzystać z różnorodnej oferty i rozwijać się w takich dziedzinach jak prawo, zarządzanie organizacją, pozyskiwanie funduszy, PR i marketing, współpraca z biznesem lub administracją czy w końcu uczęszczać na warsztaty rozwijające tzw. umiejętności miękkie. Praca w trzecim sektorze jawi się zatem ciekawą alternatywą dla typowej kariery prawniczej, choć oczywiście jedno nie wyklucza drugiego, gdyż będąc prawnikiem można z powodzeniem wspomagać działalność organizacji pozarządowych. Zdecydowanie na korzyść pracy w NGO, szczególnie w porównaniu z perspektywą odbywania praktyk w kancelariach, przemawiają nieprzewidywalność, wszechstronność podejmowanych działań oraz możliwość ciągłego rozwoju, zwłaszcza wobec postępującej profesjonalizacji trzeciego sektora. Jako członek zespołu jednego z prawniczych stowarzyszeń wiem, co mówię. Karolina Alama Osmólska Katarzyna Sawicka Ostatni egzamin. Obrona pracy magisterskiej. Koniec studiów. Jak wiele razy myśleliście o tej chwili z rozmarzeniem? W czasie sesyjnych zmagań z zapamiętaniem setek stron, podczas czekania w kolejce pod drzwiami dziekanatu czy w tłumie osób, oczekujących na dyżur, by zaliczyć ćwiczenia? To, drodzy Absolwenci, już za nami. Jakie uczucia towarzyszą momentowi ukoronowania 5 lat ciężkiej pracy radość z sukcesu? Ulga, że ten czas nigdy nie wróci? A może sentyment? Z pewnością każdy z nas odczuwa sporą satysfakcję z zamknięcia pewnego (jakże ważnego) etapu życia, a jednocześnie ekscytację z powodu naciągających zmian. Jaka będzie przyszłość absolwentów prawa? Jaką drogę wybrać? Czy znajdziemy atrakcyjną dla nas pracę? Czy będziemy Do startu, gotowi... ADR mogli realizować swoje zainteresowania i kreatywnie rozwijać talenty w kancelariach? Czy dostaniemy się na aplikację? Pytania i wątpliwości się mnożą. Przypominamy sobie, w jakim właściwie celu zdecydowaliśmy się na studia prawnicze z powodu ambicji własnych, tradycji rodzinnych, pożądanego prestiżu czy zapewnienia sobie stałego miejsca na rynku pracy, z czystej pasji. Na pewno wiele z tych aspektów braliśmy pod uwagę. Teraz nadchodzi moment sprawdzenia naszych wysiłków na polu walki. Zaczynamy szukać swojego miejsca w meandrach branży prawniczej. Rozglądamy się uważnie i okazuje się, że krajobraz nie zawsze jest tak malowniczy, jak nam się na starcie wydawało. Realia zawodu nie przedstawiają się tak, jak w filmach. Zaczynamy wysyłać swoje cv (tu kolejne wątpliwości czy posiadamy wystarczający zakres umiejętności? Czy dokument jest dobrze przygotowany? Czy zdjęcie odpowiednie?). Część potencjalnych pracodawców zaprasza na rozmowę czy też assessment center. I staje się jasne, iż łatwo o pracę nie jest i nie będzie. Konkurencja jest ogromna rok rocznie z wydziałów prawa wychodzą tysiące takich jak my absolwentów. Dodatkowo, co roku palestrę zasilają setki świeżo upieczonych radców prawnych i adwokatów. Jak zatem pozytywnie wyróżnić się z tłumu? Co jest dziś poszukiwane? Czym mogę zabłysnąć na tle innych? Jak odnieść sukces na rynku pracy w obecnych realiach? Powyższe pytania u wielu młodych prawników budzą niepokój oraz obawę o przyszłość. Warto jednak dokładnie prześledzić sygnały, jakich dostarcza nam samo środowisko prawnicze autorytety, praktycy i jednocześnie pracodawcy. Oni bowiem najlepiej wiedzą, czego potrzebują i oczekują od kandydatów na członka zespołu własnej kancelarii. Z ich wypowiedzi jasno wynika, że tendencje międzynarodowe wreszcie dotarły także w nasze polskie progi. Dobre oceny, języki, dodatkowe kursy oczywiście, są ważne, jednak niewystarczające. Na świecie już od dawna zrezygnowano z wizji prawnika jako maszyny do wydawania opinii prawnych czy też suchego interpretatora przepisów z kodeksu. Teraz liczą się także, a może przede wszystkim, umiejętności komunikacji z klientem, zdolność negocjacji, a przede wszystkim kreatywność w czasie świadczenia usług prawnych. Założenie, iż prawnik chodzi z klientem jedynie do sądu, jest w dzisiejszych czasach przeżytkiem. Wymagania pracodawców i samych klientów są dużo większe, należy więc przygotować się na nie, potrafić je odczytywać i wychodzić im naprzeciw. Schody zaczynają się już w czasie rozmowy kwalifikacyjnej okazuje się, że twarde fakty to zbyt mało, by przekonać do siebie zespół. Tu liczą się także umiejętności z zakresu tzw. soft skills komunikacja, zdolność autoprezentacji, pewność siebie, wyczucie, asertywność. Szybko poddane zostają weryfikacji nasze umiejętności negocjacji, retoryki czy odpowiednio dopasowanej argumentacji własnych twierdzeń. Niektórzy odznaczają się wrodzoną łatwością w nawiązywaniu kontaktów czy też umiejętnością sugestywnego promowania swoich walorów inni jednak muszą i dla własnego dobra powinni się tych umiejętności po prostu nauczyć. Jak się na szczęście okazuje, wszystkiego nawet obalania barier w komunikacji w międzykulturowym środowisku oraz negocjacji z osobami z zupełnie innych pod względem tradycji krajów można się nauczyć. A co z rozwiązywaniem samych problemów klienta? Jeśli nie postępowanie sądowe to znane nam dobrze ze studiów to co? Odpowiedzi nie trzeba długo szukać wystarczy spojrzeć na bardziej rozwinięte gospodarczo kraje, takie jak USA, Skandynawia czy Europa Zachodnia. Nastał czas ADR, czyli alternatywnych metod rozwiązywania sporów (z ang. alternative dispute resolutions). Powszechnie do grona ADR zalicza się negocjacje, koncyliację, mediację i arbitraż (ten ostatni nie zawsze). W Polsce postępowanie przed sądem arbitrażowym często oddziela się od pierwszych trzech, jako postępowanie o charakterze procesowym, z udziałem arbitra jako elementu rozstrzygającego spór. Mediację często definiuje się jako stymulowane czy też wspierane negocjacje, z racji na udział neutralnego i bezstronnego mediatora, który pomaga obu stronom dojść do satysfakcjonującego je rozwiązania. Czy wymienione instytucje są Wam znane w sposób szerszy niż tylko kilka artykułów z kodeksów? Jeśli nie, na pewno warto rozszerzyć swoją wiedzę i wzbogacić umiejętności właśnie o praktykę w dziedzinie ADR oraz umiejętności miękkich. Dlaczego akurat ta dziedzina? Sięgnijmy do wypowiedzi mec. Macieja Bobrowicza prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych oraz zagorzałego zwolennika ADR, a w szczególności mediacji. Zauważył on, iż rynek usług prawniczych będzie zmierzał w stronę specjalizacji. Jego zdaniem sposobem na konkurowanie w obecnych warunkach jest specjalizowanie się w określonych dziedzinach prawa. Obszarem, na którym powinien się skupić młody prawnik, stanie się obszar miękkich umiejętności, czyli komunikowania się z przestrzenią publiczną, ze swoim klientem, negocjowania i funkcjonowania w mediacji stwierdził Mec. Bobrowicz na rozdaniu nagród dla najlepszych kancelarii. Z kolei mec. Andrzej Zwara, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej sądzi, że nie wszyscy rozpoczną wykonywanie zawodu i nie dla wszystkich znajdzie się miejsce na rynku. Trudno rozpocząć dziś własną działalność, rynek jest bowiem bardzo trudny. Wielu będzie więc zapewne wykonywało zawód w ramach już istniejących kancelarii. Te na pewno zaoferują warunki nieporównywalne z tymi sprzed pięciu sześciu lat. Mają bowiem z kogo wybierać stwierdził w wywiadzie dla Rzeczpospolitej doświadczony adwokat. Prawnicy szukają także nisz na rynku. Nadchodzi czas specjalizacji tak wskazuje mec. Arkadiusz Bereza, dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie. Wynika z tego, iż znalezienie odpowiedniej niszy, bycie innowacyjnym i kreatywnym może pomóc młodym prawnikom rozpocząć karierę z szansą na realizację swoich zainteresowań przy jednoczesnej satysfakcji z pracy zawodowej. W dobie dostępu do Internetu, kiedy odpowiedź na wiele pytań prawnych można zwyczajnie wygoogle ować, prawnicy muszą wykształcić w sobie nowe umiejętności. Klienci coraz częściej oczekują efektywnego rozwiązania sporu. Szczególnie mediacja wydaje się w tym przypadku atrakcyjną alternatywą dla postępowania sądowego, w którym najczęściej nikt nie wygrywa. Nawet jeżeli uzyskujemy rozstrzygnięcie na naszą korzyść, jest to dopiero początek drogi, zresztą bardzo kosztownej. To, czym mamy szansę wyróżnić się na rynku usług prawniczych, to efektywna komunikacja z klientem oraz umiejętność rozwiązywania sporów poza salą sądową. Jakie wnioski płyną z powyższych, nie pozostawiających złudzeń wypowiedzi? To właśnie negocjacje, arbitraż czy mediacja stanowią brakujący, niezbędny w dzisiejszej prawniczej rzeczywistości element portfolio nowoczesnego prawnika. Na studiach oraz na aplikacji nadal brakuje kursów w tym zakresie. Jak więc posiąść te umiejętności, by móc wdrożyć je podczas pracy? Należy szukać wiedzy i inspiracji poza konwencjonalnymi ścieżkami edukacji - poszukać kursów i szkoleń prowadzonych przez wyspecjalizowane w tej dziedzinie organizacje, możliwości uczestniczenia w symulacjach negocjacji i mediacji oraz warsztatach i treningach, które dadzą szansę poczucia prawdziwej dynamiki procesu stopniowego odkrywania interesów i dochodzenia do konsensusu. Istnieje wiele ośrodków mediacji, firm szkoleniowych czy też fundacji zajmujących się działalnością w tym zakresie. Doświadczenia z Stanów Zjednoczonych czy Europy Zachodniej jednoznacznie sugerują, iż nie ma co zwlekać z zainteresowaniem się i nabyciem praktyki w sferze ADR oraz umiejętności efektywnej komunikacji z otoczeniem, w tym ze środowiskiem międzykulturowym. Zmian nie da się zatrzymać. A właściwie nie ma powodu, by to robić ADR to naprawdę fascynująca część prawniczego świata! Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej zespół MindMine dostarczy Wam szereg ciekawych informacji oraz najświeższych wiadomości z dziedziny ADR oraz soft skills. Szukajcie ich na stronie Fundacji MindMine: oraz na facebook u: 32 Lexuss Absolwent / wydanie specjalne lipiec / sierpień

18 WYWIADY

19 Przygotuj się i zdaj egzamin! LEX przed Aplikacją Szczegóły oferty znajdziesz na: