CANDIDA PRAWIDŁOWA DIAGNOZA TO POŁOWA SUKCESU W LECZENIU

Transkrypt

1 CANDIDA PRAWIDŁOWA DIAGNOZA TO POŁOWA SUKCESU W LECZENIU Poradnik o diagnozowaniu i leczeniu grzybic wywoływanych przez drożdżaki z rodzaju Candida

2 GRZYBY PRZYJACIELE CZY WROGOWIE?! Grzyby w naturze spotykane są niemal wszędzie. Mogą występować w bardzo różnych postaciach i rozmiarach. I tak na przykład pieczarki lub prawdziwki wytwarzają owocniki widoczne gołym okiem. Drożdże występujące w chlebie lub piwie są mikroskopijnych rozmiarów. Z kolei muchomory potrafią produkować śmiertelne trucizny. Natomiast te mikroskopijnie małe skupiska komórek występujące wewnątrz lub na powierzchni naszego ciała mogą stać się przyczyną infekcji. Grzyby w naturze zasiedlają przede wszystkim te miejsca, w których znajdują się obumarłe resztki roślinne lub padlina. Grzyby potrafią pozyskiwać energię z martwego materiału. W wyniku tego procesu produkty przemiany materii są ponownie wprowadzane do obiegu w przyrodzie. Nie bez przyczyny grzyby można określić jako oczyszczalnie naszych ekosystemów, jako szczególnego rodzaju specjalistów w recyklingu. Jak widać grzyby występują w obu rolach: zarówno jako przy-

3 jaciele, jak i wrogowie człowieka. Mogą wywoływać choroby, lecz także pełnić funkcje niezwykle pożyteczne dla człowieka. Łącznie istnieje około różnych gatunków grzybów, które w większości są całkowicie nieszkodliwe dla człowieka. Istnieją jednak 3 główne grupy grzybów, które mogą stanowić pewne zagrożenie. Mogą one żyć zarówno wewnątrz, jak i na powierzchni naszego organizmu. GRZYBY JAKO CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE Mikroskopijnej wielkości grzyby, z których niektóre działają chorobotwórczo, medycyna dzieli według następującego systemu: D = DERMATOFITY Są to grzyby, które na skórze, we włosach i na paznokciach mogą wywoływać objawy chorobowe. P = PLEŚNIAKI Zwłaszcza u pacjentów, których system odpornościowy jest osłabiony w wyniku przebytych chorób, grzyby te mogą prowadzić do infekcji pleśniowych. Do infekcji dochodzi zwłaszcza w drogach oddechowych i w jelitach.

4 D = DROŻDŻAKI Gdy układ odpornościowy jest osłabiony, drożdżaki mogą rozmnażać się wewnątrz lub na powierzchni ciała człowieka. Choroby wywoływane przez drożdżaki określa się mianem drożdżyc. Z punktu widzenia medycznego, najważniejsze wśród nich to drożdżaki z rodzaju Candida, a zwłaszcza Candida albicans (dosłownie białe, wybielające ). Grzybice wywoływane przez drożdżaki z rodzaju Candida mają coraz większe znaczenie w medycynie i najczęściej, gdy mówi się o grzybicach, myśli się o grzybicach wywołanych właśnie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Niniejszy poradnik koncentruje się na problematyce dotyczącej grzybic wywoływanych przez drożdżaki z rodzaju Candida, jak również nadmiernego ich występowania. CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ DROŻDŻAKI Z RODZAJU CANDIDA KTO JEST ZAGROŻONY? Gdy układ odpornościowy jest osłabiony, Candida rozprzestrzenia się wewnątrz lub na powierzchni organizmu człowieka. Główny powód coraz większego znaczenia drożdżaków z rodzaju Candida jako czynnika chorobotwórczego polega na tym, że nasz układ odpornościowy jest w coraz większym stopniu narażony na działanie szkodliwych czynników środowiskowych. Nieprawidłowe odżywianie z dużym udziałem cukru i białej

5 mąki, jak również brak snu, nikotyna, alkohol, zbyt wysoki poziom stresu, za mało ruchu oraz występujące w otoczeniu substancje szkodliwe osłabiają obronność organizmu i ułatwiają rozmnażanie się Candida. W tym miejscu należy również zauważyć, że drożdżaki z rodzaju Candida w niewielkich ilościach występują na skórze lub na śluzówkach przewodu pokarmowego, nie powodując żadnych dolegliwości. Jeśli jednak układ odpornościowy jest osłabiony, może dojść do nadmiernego rozmnożenia się drożdżaków, co w konsekwencji prowadzi do pojawienia się objawów chorobowych. Grzybice bardzo często występują w okresie ciąży, po okresie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, u wcześniaków i noworodków, a także u starszych, schorowanych ludzi. W powyższych przypadkach grzybice występują częściej i mogą mieć bardzo ciężki przebieg, ponieważ tę grupę pacjentów charakteryzuje przewlekłe osłabienie układu odpornościowego. Natomiast u pacjentów o jedynie przejściowo osłabionym układzie odpornościowym ryzyko takie jest o wiele mniejsze. W tej grupie osób może wystąpić nadmierne rozmnożenie Candida, jednak nie stwierdza się rozwoju prawdziwiej grzybicy. CHOROBY WYWOŁYWANE PRZEZ DROŻDŻAKI Z RODZAJU CANDIDA: WIELE OBJAWÓW JEDNA PRZYCZYNA W zależności od lokalizacji drożdżaków z rodzaju Candida wewnątrz lub na powierzchni ciała oraz w zależności od ich

6 możliwości rozmnażania się, to znaczy od skuteczności mechanizmów obronnych, mogą wykształcić się różne obrazy choroby. Poniżej przedstawiamy najczęstsze spośród nich. 1. JAMA USTNA I PRZEŁYK Infekcja wywołana przez drożdżaki z rodzaju Candida w obrębie jamy ustnej stanowi częsty problem w pediatrii. Przede wszystkim niemowlęta, których układ odpornościowy jest jeszcze niewykształcony, są narażone na pleśniawki jamy ustnej. Choroba charakteryzuje się bólem i zaczerwienieniem oraz tworzeniem się białego osadu na śluzówce jamy ustnej. Candida może wywoływać stany zapalne także w przełyku, głównie w obrębie migdałków. 2. JELITO CIENKIE I GRUBE Drożdżaki z rodzaju Candida mogą wywołać w jelicie dwa całkowicie różne obrazy choroby. GRZYBICE JELIT Grzybice jelit w ścisłym znaczeniu są niezwykle rzadkie. Z reguły występują one tylko w wyżej wymienionych grupach ryzyka i objawiają się krwotoczno-śluzowatymi, wodnistymi biegunkami. W kale można wówczas stwierdzić obecność bardzo dużych ilości drożdżaków z rodzaju Candida. OBECNOŚĆ DROŻDŻAKÓW Z RODZAJU CANDIDA W JELITACH Dolegliwości spowodowane przez nadmierne rozmnażanie się drożdżaków z rodzaju Candida w jelicie, nabierają w medycynie coraz większego znaczenia. Ich rozwojowi sprzyja nieprawi-

7 dłowe żywienie, nadmierny stres, antybiotyki, krótko mówiąc: wpływy środowiska osłabiające odporność organizmu. Dolegliwości, na jakie skarżą się pacjenci to biegunki lub zatwardzenia, które często występują na przemian, silne krwawienia, bóle brzucha, napady apetytu na słodycze, nietolerowanie alkoholu, świąd i egzemy odbytu. W kale stwierdza się wprawdzie zwiększoną ilość zarazków Candida, ale nie ma ona jednak charakteru chorobowego. 3. OBECNOŚĆ DROŻDŻAKÓW Z RODZAJU CANDIDA W OBSZARZE INTYMNYCH CZĘŚCI CIAŁA Infekcje z udziałem drożdżaków z rodzaju Candida występują zwłaszcza u kobiet. Charakteryzują się one zaczerwienieniem, nabrzmieniem, swędzeniem w pochwie i na wargach sromowych, bólem podczas oddawania moczu oraz białawymi upławami. Dużo rzadsze są infekcje żołędzi u mężczyzn, które także objawiają się swędzeniem, zaczerwienieniem i białym nalotem. 4. OBECNOŚĆ DROŻDŻAKÓW Z RODZAJU CANDIDA NA SKÓRZE, WŁOSACH I PAZNOKCIACH Skóra, włosy i paznokcie mogą zostać zaatakowane nie tylko przez typowe grzyby skóry, lecz także przez drożdżaki z rodzaju Candida. Candida najlepiej czuje się tam, gdzie jest ciepło i wilgotno. Są to na przykład miejsca między palcami u rąk i nóg lub między zmarszczkami, na przykład pod biustem u kobiet, w pachwinie lub pod pachami. Tworzą się tam wówczas łuskowate, sączące się zaczerwienienia, które mogą

8 powodować silne swędzenie. Korzystne warunki, którym sprzyja wilgotny i ciepły klimat, Candida znajduje również pod pieluchą u noworodków i małych dzieci. CZY W DANYM PRZYPADKU CHODZI O GRZYBICE WYWOŁANE PRZEZ DROŻDŻAKI Z RODZAJU CANDIDA? PEWNOŚĆ UZYSKAMY DZIĘKI DIAGNOSTYCE LABORATORYJNEJ Podczas gdy zdiagnozowanie grzybicy stóp jest stosunkowo łatwe i może odbyć się w gabinecie lekarza, podejrzenie istnienia grzybicy układu pokarmowego lub innych organów wewnętrznych wymaga przebadania materiału przez specjalne laboratorium Instytut Mikroekologii w Poznaniu. Konieczność stosowania pracochłonnej diagnostyki wynika stąd, że dolegliwości wywoływane przez drożdżaki z rodzaju Candida są bardzo niejednolite. Na podstawie objawów nie

9 można nigdy zdiagnozować, czy czynnikiem wywołującym dolegliwości są bakterie, drożdżaki czy inne zaburzenia danego narządu. Dlatego dopiero badanie przeprowadzone przez wyspecjalizowany Instytut Mikroekologii w Poznaniu pozwala na postawienie diagnozy i podjęcie odpowiedniego leczenia. CO ROBIĆ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA GRZYBICY WYWOŁANEJ PRZEZ DROŻDŻAKI Z RODZAJU CANDIDA? W przypadku pozytywnego wyniku badania, a więc w przypadku gdy stwierdzono podwyższoną ilość zarazków Candida w próbce kału, lekarz zastosuje leczenie skutecznie zwalczające drożdżaki. Leczenie może obejmować różne środki w zależności od powagi obrazu choroby. ŻYWIENIE Przynajmniej tymczasowo należy zmienić sposób odżywiania się. Pomocniczo działa dieta bogata we włóknik i substancje balastowe, które zawarte są w sałacie, warzywach i produktach pełnoziarnistych. Przez cztery do sześciu miesięcy należy konsekwentnie unikać cukru, słodyczy, ciastek lub pieczywa. Bliższe wskazówki na temat pełnowartościowej diety znajdą Państwo w broszurze, którą bezpłatnie udostępnia Instytut Mikroekologii w Poznaniu.

10 TERAPIA MIKROBIOLOGICZNA Choroby i dolegliwości jelit wywoływane przez drożdżaki z rodzaju Candida mają tendencję do nawrotów, co oznacza, że jeżeli nie podejmie się środków zapobiegawczych, często pojawiają się one ponownie już po kilku tygodniach od momentu zakończenia terapii. Aby temu zapobiec, należy po zastosowaniu terapii lekowej i żywieniowej prowadzącej do likwidacji grzybicy zająć się właściwą przyczyną choroby, której trzeba szukać w osłabionej odporności organizmu. W tym celu stosuje się terapię mikrobiologiczną. Jest to procedura, w ramach której podaje się preparaty na bazie martwych i żywych bakterii nieposiadających właściwości chorobotwórczych. W celu regulacji flory jelitowej w wielu przypadkach zaleca się dodatkowo podanie bakterii kwasu mlekowego. Materiał informacyjny na ten temat udostępnia również Instytut Mikroekologii w Poznaniu. SPORT Regularna aktywność fizyczna poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego. PRZESTRZEGANIE NATURALNEGO RYTMU ŻYCIA Zrównoważona proporcja między snem a stanem czuwania, pracą a wypoczynkiem, napięciem a odprężeniem oraz regu-

11 larne spożywanie posiłków przyczynia się do fizycznej i duchowej równowagi i korzystnie wpływa na układ odpornościowy. HARTOWANIE Spacery niezależnie od pogody, regularne wizyty w saunie, spłukiwanie ciała zimną wodą po ciepłej kąpieli i unikanie przegrzanych pomieszczeń to jedne z podstawowych elementów życia codziennego przyczyniające się do poprawy odporności organizmu. Wskazania do przeprowadzenia badania KyberMyk: atopowe zapalenie skóry katar sienny astma oskrzelowa nietolerancje na pokarm nawracające infekcje zespół jelita drażliwego nietolerancja węglowodanów przewlekłe stany zapalne jelit przewlekłe biegunki przewlekłe zaparcia zapalenia grzybicze profilaktyczne badanie jelita przewlekłe stany zapalne pochwy

12 ul. Sielska 10, Poznań tel.: fax: Materiał do pobrania próbek oraz opakowanie do przesłania można zmówić pod adresem lub pod numerem telefonu: