SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH W MYŚLENICACH

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH W MYŚLENICACH

2 W rozumieniu potocznym profilaktyka oznacza zapobieganie występowaniu zjawisk niepożądanych. Według W. Okonia profilaktyka to ogół działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi. W pedagogice oznacza zapobieganie powstawaniu u dzieci niepożądanych przyzwyczajeń i postaw, błędów w uczeniu się lub postawie ciała. W tym znaczeniu profilaktyka oznacza wszelkie pożądane oddziaływanie pedagogiczne, wytwarzając bowiem jakieś wartościowe cechy, jednocześnie zapobieganie powstawaniu cech niepożądanych lub ich utrwaleniu się 1. Współczesne podejście profilaktyki obejmuje trzy stopnie działań profilaktycznych: - profilaktyka stopnia I skierowana do grup niskiego ryzyka, obejmująca szeie i niezdiagnozowane grypy osób, której celem jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji zachowań ryzykownych; profilaktyka stopnia II adresowana do grup podwyższonego ryzyka i osób po inicjacji zachowań ryzykownych, której celem jest obniżenie czasu i głębokości dysfunkcji oraz wycofanie się z ryzykownego działania; - profilaktyka stopnia III skierowana do grup wysokiego ryzyka obejmująca działania lecznicze, rehabilitacyjne oraz resocjalizacyjne, której celem jest przeciwdziałanie rozszerzaniu się degradacji społecznej oraz powrót do normalnego funkcjonowania. Przeprowadzone badania ankietowe wskazały na konieczność ujęcia w Szkolnym Programie Profilaktyki przede wszystkim działań z obszaru profilaktyki I, II stopnia ale również obejmujące zakres profilaktyki III stopnia w stosunku do uczniów wykazujących wysoki stopień ryzyka patologii społecznych. Szkolny Program Profilaktyki koncentruje się przede wszystkim na redukcji i eliminacji czynników ryzyka (min. osobowościowych, rodzinnych i środowiskowych) oraz wzmacnianiu czynników chroniących (min. zainteresowanie nauką szkolną, poszanowanie norm i autorytetów, wzmacnianie więzi emocjonalnej z rodziną, działalność w konstruktywnych grupach rówieśniczych) przed występowaniem wśród młodzieży zachowań ryzykownych (alkoholizm, narkomania, nikotynizm, przemoc, wczesna inicjacja seksualna). 1 Por. W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 1998, s SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI 2

3 Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych, jak również analizy danych epidemiologicznych i potrzeb wynikających ze zmieniających się warunków życia współczesnej młodzieży. Szkolny Program Profilaktyki opracowany przez zespół w składzie: przewodnicząca Agnieszka Proszek wicedyrektor Ewa Paniak 1. Podstawy prawne. 2. Cel ogólny. 3. Zawartość, zakres i formy oddziaływań. Ad 1. - Konstytucja art Konwencja o prawach dziecka 1989.art.3,19,33 - Ustawa o systemie oświaty (zapis postulujący wprowadzenie programów profilaktycznych) - Rozporządzenie o podstawie programowej - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z r. - Rozporządzenie MENiS z dnia r. dot. ramowych statutów publicznych szkół - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia r. - Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia r. - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia r. - Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia r. Ad 2. Cel ogólny: Ochrona ucznia przed zagrożeniami rozwoju, zaspokajaniu potrzeb psychicznych, pomocy w realizowaniu celów rozwojowych i uczenie umiejętności radzenia sobie z trudnościami w życiu. Ad 3. Program Profilaktyki Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Myślenicach skierowany jest do nauczycieli, rodziców i uczniów. Program zawiera następujące zakresy tematyczne: 1. Przeciwdziałanie uzależnieniom 2. Zapobieganie wagarowaniu 3. Profilaktyczny program walki ze stresem 4. Profilaktyka nowotworów (wykrywanie raka piersi) 5. Podejmowanie działań wobec uczniów, których rodzice przebywają za granicą. 6. Przeciwdziałanie zachowaniom autodestrukcyjnym. 7. Profilaktyka HIV/AIDS 8. Profilaktyka raka szyjki macicy i zakażeniom wirusem hpv. 9. Przeciwdziałanie przemocy seksualnej. OBSZARY DZIALAŃ PROFILAKTYCZNYCH I WYCHOWAWCZYCH. 1. iczne skutki sytuacji kryzysowych. Stres i jego wpływ na zachowanie ludzi Reakcje człowieka na stres Jak radzić sobie ze stresem 3

4 Choroby cywilizacyjne (nerwice, zawał serca, miażdżyca, choroby układu nerwowego) Zdrowy tryb życia ( dbanie o ciało i ducha ) 2. Rola jednostki w kształtowaniu własnego i społecznego bezpieczeństwa. Przestępczość, rodzaje i przyczyny. Rodzaje patologii społecznych wśród dzieci i młodzieży/nikotynizm, uzależnienia od alkoholu, narkomania? Zachowania pro społeczne sprzyjające bezpieczeństwu własnemu i społecznemu. 3. Postępowanie w przypadku różnego rodzaju zagrożeń związanych z czasem pokoju. 4. Kształtowanie otwartości i wrażliwości na potrzeby innych. 5. Kształtowanie odpowiednich postaw obywatelskich 6. Organizacja i prowadzenie akcji ratowniczej w różnych sytuacjach. 7. Komunikacja interpersonalna. 4

5 PROFILAKTYKA UZALEŻNIAŃ Kształtowanie dojrzałej i odpowiedzialnej postawy życiowej Ograniczenie używania alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych wśród młodzieży. Realizacja Programu Profilaktycznego Ars, czyli jak dbać o miłość Wzmacnianie poczucia własnej wartości; Przygotowanie do pełnienia ról społecznych; Kształtowanie sytemu wartości Kształtowanie postawy asertywnej umiejętność odmawiania; Zwiększanie kompetencji w zakresie komunikowania interpersonalnego; Rozwijanie umiejętności właściwego wyboru zawodu oraz aktywnego poruszania się po rynku pracy Ukazywanie negatywnych skutków używania substancji psychoaktywnych w kontekście budowania tożsamości oraz relacji interpersonalnych; Przekazywanie wiedzy na temat wpływu środków psychoaktywnych na zdrowie potomstwa; Kształtowanie odpowiedzialności w aspekcie pełnienia ról rodzicielskich. Warsztaty, prelekcje, zajęcia GDDW, stała praca pedagogiczna, konsultacje indywidualne Nauczyciele. Zajęcia warsztatowe, prelekcje.. 5

6 I. PRZECIWDZAIŁANIE ALKOHOLIZMOWI Poznanie wpływu alkoholu na organizm Poznanie faz i mechanizmów uzależnienia Poznanie konsekwencji społecznych alkoholizmu Zapoznanie się z aktywnymi formami spędzania wolnego czas Wspieranie rozwoju uczniów z grup podwyższonego ryzyka Współpraca wychowawcy z rodzicami oraz pedagogiem/psychologiem Dostarczanie wiedzy nt. wpływu alkoholu na organizm, chorób będących następstwem nadużywania alkoholu. Zapoznanie uczniów z charakterystyką faz i mechanizmów uzależnienia. Zapoznanie uczniów z negatywnym wpływem alkoholizmu na relację w obrębie rodziny i środowiska lokalnego. Propagowanie aktywnego spędzania wolnego czasu Diagnoza sytuacji rodzinnej i osobistej uczniów; Pomoc psychologicznopedagogiczna w zależności od potrzeb. Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły i regulaminem wycieczek ch oraz procedurami działania w przypadku zagrożenia uzależnieniami; Konsultacje z psychologiem/ pedagogiem; Wspieranie rodzin dotkniętych problemem uzależnienia. Lekcje biologii GDDW Spektakl teatralny Lekcje biologii GDDW Lekcje biologii GDDW Organizacja zajęć pozalekcyjnych, wycieczek Ankiety, rozmowy indywidualne, konsultacje z psychologiem/pedagogiem Zebrania rodziców, konsultacje z psychologiem/pedagogiem Biolodzy Biolodzy Biolodzy 6

7 II. PRZECIWDZAIŁANIE NARKOMANII I NIKOTYNIZMOWI Wprowadzenie pojęcia uzależnienie i poznanie mechanizmów uzależnień Podanie informacji do kogo i gdzie może zwrócić się uczeń o pomoc w sytuacji zagrożenia uzależnieniem. Zapoznanie ucznia z konsekwencjami społecznymi, zdrowotnymi i psychologicznymi sięgania po substancje psychoaktywne. Ukazanie działań i zachowań alternatywnych Współpraca wychowawcy rodzicami z Dostarczanie wiedzy nt. mechanizmów uzależnień Zapoznanie się z formami pomocy osobom uzależnionym i zagrożonym uzależnieniami; Rozpowszechnianie informacji o instytucjach pomocowych. Zapoznanie uczniów z negatywnym wpływem substancji psychoaktywnych na organizm i relacje interpersonalne oraz funkcjonowanie społeczne. Propagowanie aktywnego spędzania wolnego czasu; Kształtowanie postawy akceptacji oraz samorozwoju. Wspieranie rodziny w pełnieniu zadań wychowawczych; Konsultacje z pedagogiem/psychologiem dla rodziców; Dostarczanie informacji na temat rozpoznawania sygnałów wskazujących na używanie substancji psychoaktywnych; GDDW Spotkanie z policją Warsztaty szkoleniowe dla uczniów i rodziców. Plakaty przygotowane przez uczniowską Sekcję Profilaktyki. Zajęcia na GDDW, konsultacje z pedagogiem/psychologiem; Przekazanie informacji na temat działających ośrodków leczących uzależnienia. Warsztaty szkoleniowe dla uczniów GDDW Spektakle teatralne. Organizacja zajęć pozalekcyjnych, wycieczek, imprez ch, akcji profilaktycznych. Zebrania rodziców Prelekcje Jak rozpoznać, że dziecko bierze okres realizacji okres realizacji okres realizacji, według harmonogramu okres realizacji okres realizacji Biolodzy Biolodzy Biolodzy Biolodzy 7

8 ZAPOBIEGANIE WAGAROWANIU I. NAUCZYCIEL wspomaga ucznia w budowaniu poczucia własnej wartości rozpoznaje przyczyny wagarów i potrafi skuteczne motywować uczniów do udziału w zajęciach kontroluje frekwencję uczniów ściśle współpracuje z pedagogiem/psychologiem m utrzymuje stały kontakt z rodzicami ucznia o wysokiej absencji II. UCZEŃ zna konsekwencje opuszczania zajęć ch; umie właściwie planować pracę w krótkim i długim przedziale czasowym; korzysta z pomocy koleżeńskiej lub zwraca się o pomoc do nauczyciela w przypadku trudności w nauce; potrafi konsekwentnie dążyć do wyznaczonych sobie celów Przygotowanie nauczycieli do realizacji programu profilaktycznego; Opracowanie sposobów motywowania uczniów do uczestnictwa w zajęciach, zaniechania wagarów; Zapoznanie uczniów ze Statutem Szkoły, regulaminem klasyfikowania i oceniania, programem wychowawczym szkoły Kształtowanie umiejętności planowania i organizowania czasu układanie planów pracy: tygodniowego, miesięcznego okresowego Organizowanie w obrębie klasy pomocy koleżeńskiej, wspomaganie ucznia mającego trudności w nauce przez nauczyciela, Zachęcanie uczniów do udziału w kółkach zainteresowań, zawodach, 8 Szkoleniowe rady pedagogiczne; Rozmowy indywidualne; Pogadanki na temat motywowania uczniów; Kontrola dzienników; Kontrola uczniów wagarujących. GDDW Indywidualne rozmowy GDDW Powoływanie zespołów pomocy uczniowskiej w klasach Zajęcia pozalekcyjne Konsultacje pedagogiem/psycholog psy m z

9 III. RODZICE Ścisła współpraca wychowawców i nauczycieli z rodzicami; Wspieranie rodziców w pełnieniu zadań wychowawczych konkursach, olimpiadach Dostarczanie rzetelnej informacji o frekwencji i postępach w nauce dziecka; Ustalanie zasad współpracy oraz sposobów pomocy dla ucznia oraz jego rodziców Zebrania z rodzicami Konsultacje z psychologiem/pedagogiem m dla rodziców; Kierowanie do instytucji pomocowych Rodzice Nauczyciele PROFILAKTYCZNY PROGRAM WALKI ZE STRESEM CEL ZADANIE SPOSÓB REALIZACJI TERMIN REALIZATOR ZY Realizacja Programu Stres pod kontrolą, w tym: określenie istoty stresu; rozpoznanie objawów stresu znajomość sposobów radzenia sobie ze stresem; znajomość sposobów konstruktywnego redukowania napięcia. Pogłębianie wiedzy uczniów nt. stresu; Pogłębianie wiedzy na temat objawów stresu; Kształtowanie umiejętności pozytywnego radzenia sobie ze stresem; Uwrażliwienie uczniów na znaczenie zdrowego stylu życia w kontekście umiejętności redukowania objawów stresu, kształtowanie postaw prozdrowotnych; Lekcje biologii i w-f GDDW,. Biolodzy Nauczyciele w-f. 9

10 PROFILAKTYCZNY PROGRAM RAKA SUTKA Poznanie czynników powstawania raka piersi. Poznanie technik samobadania piersi. Określenie objawów raka piersi. Systematyczne dokonywanie piersi. badania Dostarczenie rzetelnej wiedzy o czynnikach sprzyjających powstanie raka piersi. Lekcje biologii GDDW, w-f, prelekcje; Zapoznanie z technikami badania Spotkanie z uczniami klas piersi. maturalnych Przedstawienie najczęściej Ćwiczenia na fantomie występujących objawów raka Rozdawanie ulotek piersi. Wdrażanie do systematycznej samokontroli. Według harmonogramu Według harmonogramu Według harmonogramu Nauczyciele : M. Twardowska, G. Kucharczyk; Wioletta Stręk PROFILAKTYCZNY PROGRAM EUROSIEROTY Zapoznanie się z problemem eurosierot na terenie szkoły Ocena wpływu przebywania rodziców za granicą na postawę i rozwój ucznia Pomoc uczniom mającym kłopoty z adaptacją w nowej sytuacji życiowej Pozyskanie informacji o uczniach, których rodzice przebywają za granicą Zapoznanie się z warunkami bezpieczeństwa i prawidłową opieką sprawowaną nad uczniami Rozpoznanie problemu : - pomoc psychologiczno pedagogiczna. - pomoc dydaktyczna np. udział uczniów w bezpłatnych kółkach i innych zajęciach pozalekcyjnych. Ankiety, indywidualne rozmowy Rozmowy indywidualne, rozmowy z pracownikami GOPS i MOPS Omówienie rozwiązań, form pomocy podczas posiedzeń Rady icznej oraz na spotkaniach z rodzicami., Wicedyrektor okres realizacji, Dyrekcja,,. 10

11 PROFILAKTYCZNY PROGRAM NIEBIESKA KARTA Zapoznanie się z problemem przemocy w rodzinie Zapoznanie się z rozporządzeniem nt. niebieskiej karty i opracowanie procedury postępowania w sytuacji zagrożenia przemocą Diagnoza skali problemu przemocy w domu Pomoc uczniom i rodzinom Pozyskanie informacji o uczniach, i rodzinach, w których dochodziło bądź dochodzi do przemocy Zapoznanie się z rozporządzeniem i opracowanie procedur postępowania na terenie szkoły Rozpoznawanie sytuacji rodzinnej uczniów Pomoc psychologiczno pedagogiczna. Pomoc materialna Współpraca z zespołem interdyscyplinarnym Inne w zależności od potrzeb Ankiety, indywidualne rozmowy Analiza tekstu rozporządzenia oraz formularza niebieska karta. Przeszkolenie pedagogów i osób odpowiedzialnych z ramienia szkoły Omówienie rozwiązań, form pomocy podczas posiedzeń Rady icznej oraz na spotkaniach z rodzicami., Wicedyrektor,, Wicedyrektor,, Wicedyrektor,, Wicedyrektor,, Dyrektor 11

12 PROFILAKTYCZNY PROGRAM ZACHOWANIA AUTODESTRUKTYWNE Diagnoza skali problemu autodestrukcja : Uczeń czuje się w klasie akceptowany, lubiany, nie izoluje się od innych Pomoc uczniom: Uczeń ma stabilny, pozytywny obraz siebie Zapoznanie uczniów z tematem gdzie szukać pomocy i wsparcia w sytuacjach trudnych i kryzysowych Uwrażliwienie nauczycieli na zjawisko autoagresji i samobójstw wśród młodzieży Integracja klasy, wzajemne poznanie swoich zainteresowań, sukcesów, pozytywnych aspektów osobowości Zwrócenie uwagi na mocne strony ucznia, jego pozytywne cechy osobowości, uwypuklenie pozytywnych uczuć względem siebie i innych Przekazywanie i upowszechnianie informacji o zadaniach pedagoga i psychologa szkolnego oraz dostępnych placówkach pomocowych Zapoznanie nauczycieli ze zjawiskiem samobójstw młodzieży; Przekazanie wiedzy na temat sygnałów świadczących o zagrożeniu samobójstwem; Kształtowanie umiejętności rozmowy z uczniem co do którego istnieje podejrzenie zagrożenia samobójstwem Warsztaty psychologiczne. Warsztaty psychologiczne. Zajęcia GDDW, pogadanki, rozpowszechnianie informacji o placówkach pomocowych. Wykład i warsztaty dla nauczycieli; Konsultacje indywidualne dla nauczycieli., 12

13 PROFILAKTYCZNY PROGRAM ZAKAŻENIA WIRUSEM HPV I RAKIEM SZYJKI MACICY Wybierz życie pierwszy k Poznanie czynników ryzyka zakażenia wirusem HPV. Poznanie najczęstszych schorzenia związane z zakażeniem HPV. Zapoznanie uczniów z wiedzą jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy Poznanie czynników chroniących i zmniejszających ryzyko zakażenia HPV. Poznanie argumentów przemawiających za decyzją o opóźnieniu inicjacji seksualnej Wzbudzenie świadomości i konieczności regularnych badań ginekologicznych Dostarczenie wiedzy na temat zachowań ryzykownych i drogach zakażenia hpv Dostarczenie rzetelnej wiedzy na temat objawów zakażenia wirusem hpv i chorobach będących jego skutkiem Podkreślenie konieczności wykonywania badań cytologicznych w kontekście wczesnego wykrywania raka szyjki macicy Przekazanie wiedzy na temat czynników zmniejszających ryzyko zakażenia hpv Przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat biologicznych, psychologicznych i społecznych skutkach podejmowania zbyt wczesnej aktywności seksualnej Dostarczenie wiedzy na temat przebiegu badania ginekologicznego, wizyta w gabinecie ginekologicznym Zajęcia GDDW, prezentacja multimedialna, dostarczenie ulotek informacyjnych, konsultacje indywidualne Zajęcia GDDW, prezentacja multimedialna, dostarczenie ulotek informacyjnych, konsultacje indywidualne Zajęcia GDDW, prezentacja multimedialna, dostarczenie ulotek informacyjnych, konsultacje indywidualne Zajęcia GDDW Zajęcia GDDW Zajęcia GDDW, wyjście do gabinetu ginekologicznego, konsultacje indywidualne, Wioletta Stręk, Wioletta Stręk, Wioletta Stręk,,, Wioletta Stręk 13

14 PROFILAKTYKA ZAKAŻENIA WIRUSEM HIV I CHOROBY AIDS Zapoznanie uczniów z drogami zakażenia wirusem HIV oraz konsekwencjami podejmowania ryzykownych zachowań. Ukształtowanie postawy odpowiedzialności w sferze życia seksualnego. Ukształtowanie właściwej i pozbawionej mitów postawy wobec osób zakażonych wirusem HIV chorych na AIDS. Przedstawienie postawy asertywnej wobec wywieranej presji seksualnej. Przedstawienie informacji nt. gdzie wykonać test na obecność wirusa HIV Przekazanie wiedzy na temat dróg zakażenia wirusem HIV oraz konsekwencji ryzykownych zachowań Przekazanie wiedzy na temat sposobów zapobiegania zakażeniu HIV i roli systemy wartości w kształtowaniu postawy odpowiedzialności za siebie i innych Obalenie mitów dotyczących HIV/AIDS oraz osób zakażonych i chorych Kształtowanie postawy szacunku wobec siebie i innych, świadomości własnych potrzeb oraz ich wyrażania przekazanie informacji na temat placówek w których można bezpłatnie i anonimowo wykonać test na HIV Zajęcia GDDW, prelekcje pogadanki, lekcje biologii Zajęcia GDDW, prelekcje pogadanki, lekcje biologii Zajęcia GDDW, prelekcje pogadanki, lekcje biologii Zajęcia GDDW, prelekcje pogadanki, lekcje biologii Zajęcia GDDW, prelekcje pogadanki, lekcje biologii Nauczyciele biologii Nauczyciele biologii Nauczyciele biologii Nauczyciele biologii Nauczyciele biologii 14

15 PROFILAKTYKA PRZEMOCY SEKSUALNEJ CEL ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI TERMIN REALIZATORZY Zapoznanie uczniów z pojęciem gwałt, zna jego prawne i psychologiczne konsekwencje Kształtowanie dojrzałej postawy wobec przemocy seksualnej, wolnej od mitów i stereotypów. Zapoznanie z czynnikami ryzyka zwiększającymi zagrożenie gwałtem i innymi formami przemocy seksualnej. Zapoznanie uczniów z pojęciem tabletka gwałtu, jak działa oraz w jaki sposób unikać zagrożenia z nią związanego. Przedstawienie tematu jak chronić się przed przemocą seksualną oraz w jaki sposób postępować, gdy on lub ktoś bliski zostanie nią dotknięty Prezentacja postawy jak jasno komunikować własne potrzeby, bronić siebie i własnych przekonań oraz Określenie czym jest gwałt oraz jego przyczyny. Przedstawienie prawnych konsekwencji przemocy seksualnej oraz psychologicznych kosztów ofiary. Obalenie mitów i stereotypów związanych ze zjawiskiem przemocy seksualnej. Przedstawienie czynników zwiększających ryzyko gwałtu i przemocy seksualnej. Przekazanie wiedzy na temat działania, objawów i zagrożeń związanych z :tabletką gwałtu Przedstawienie wiedzy i umiejętności związanych z ochroną siebie i innych przed przemocą seksualną. Przekazanie wiedzy na temat zasad postępowania w przypadku napaści seksualnej. Ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych związanych z kontaktami interpersonalnymi. Zajęcia GDDW; Wykład, pogadanka Zajęcia GDDW; Wykład, pogadanka Zajęcia GDDW; Wykład, pogadanka Zajęcia GDDW; Wykład, pogadanka Zajęcia GDDW; Wykład, pogadanka Zajęcia GDDW; Wykład, pogadanka 15

16 stawiać granice w kontaktach z ludźmi. 16