STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

Transkrypt

1 Barbara Iwańska Ochrony przyrody w prawie UE i w prawie polskim - cz. II Ochrona przyrody w prawie polskim 24 września 2016 r. STUDIA PODYPLOMOWE 2 1. Źródła prawa ochrony przyrody Prawo międzynarodowe (wybrane przykłady) Konwencja o obszarach podmokłych o znaczeniu międzynarodowym, zwłaszcza jako biotopy ptactwa wodnego - Ramsar 1971, Konwencja o ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego - Paryż 1972, Konwencja o międzynarodowym handlu zagrożonymi gatunkami dzikich zwierząt i roślin (CITES) - Waszyngton 1973, Konwencja o ochronie gatunków wędrownych dzikich zwierząt - Bonn 1979, Konwencja o ochronie różnorodności biologicznej - Rio de Janeiro 1992, Konwencja o ochronie europejskiej fauny i flory oraz siedlisk przyrodniczych - Berno Prawo UE obszary regulacji: różnorodność biologiczna, gospodarka zasobami naturalnymi, fauna, flora, lasy, GMO: dyrektywa 2009/147 (dzikie ptaki) dyrektywa 92/43 (siedliska przyrodnicze, fauna, flora) rozporządzenie NR 1143/2014 (inwazyjne gatunki obce) dyrektywa 1999/22 (ogrody zoologiczne) rozporządzenie nr 338/97 (handel gatunkami zagrożonymi) akty dotyczące kontrolowanego wykorzystania i świadomego uwalniania GMO do środowiska (w tym dyrektywy i rozporządzenia) akty dotyczące ochrony dobrostanu zwierząt Prawo polskie 5 6 1

2 Ochrona przyrody w ustawach przyrodniczych, np.: Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 roku o rybactwie śródlądowym Ustawa z dnia 28 września 1991 roku o lasach Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ustawa z dnia 13 października 1995 roku Prawo łowieckie Ustawa z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, Ochrona przyrody w ustawach środowiskowych, np.: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku 7 8 Ochrona przyrody w innych ustawach, np.: Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 2. Kryteria wyróżnienia prawa ochrony przyrody jako obszaru regulacji prawnej Zob.: A Habuda (2013); W Radecki (2012) 9 10 Kryterium formalne w postaci odrębnej ustawy o ochronie przyrody, uzupełnionej o szczególne akty prawne (ustawa o lasach, ustawa o ochronie zwierząt ) Przedmiot ochrony: przyroda żywa, nieożywiona oraz krajobraz sposób i cel ochrony: zachowanie (ochrona konserwatorska), zrównoważone użytkowanie oraz odnawianie zasobów, tworów i składników przyrody Koncepcje ochrony powszechna i szczególna zasady ogólne Instrumenty prawne Organizacja ochrony przyrody oddziaływanie prawa unijnego 3. Ustawa o ochronie przyrody

3 Ustawa o ochronie przyrody 1. Przepisy ogólne 2. Formy ochrony przyrody 3. Ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne oraz ośrodki rehabilitacji zwierząt 4. Ochrona terenów zieleni i zadrzewień 5. Organy ochrony przyrody 6. Służby ochrony przyrody 7. Zwalczanie przestępstw i wykroczeń na obszarach chronionych 8. Wykonywanie ochrony przyrody 9. Gospodarowanie zasobami i składnikami przyrody 10. Skutki prawne objęcia ochroną 11. Przepisy karne 12. Zmiany w przepisach obowiązujących 13. Przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe 3.1. Przedmiot ustawy o ochronie przyrody art. 1 uop Ustawa o ochronie przyrody określa cele, zasady i formy ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej oraz krajobrazu Cel Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody w celu: 1) utrzymania procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; 2) zachowania różnorodności biologicznej; 3) zachowania dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego; 4) zapewnienia ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony; 5) ochrony walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień; 6) utrzymywania lub przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody; 7) kształtowania właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody Prawne formy ochrony przyrody Siatka pojęciowa Formy ochrony przyrody: instytucja prawna polegająca na wyodrębnieniu, określonego przedmiotu (obszaru, obiektu, gatunku), uznaniu go za chroniony powszechnie obowiązującym aktem normatywnym, poddaniu go szczególnemu reżimowi prawnemu, w którym zasadniczą rolę odgrywają zakazy zachowania się zagrażające temu podmiotowi, oraz ustanowieniu odpowiedzialności typu penalnego za naruszenie tych zakazów (W. Radecki, 2012) Strefy ochronne (otulina) strefa ochronna graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczoną indywidualnie dla formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka; Strefy ochrony ostoi oraz stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową, oraz ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową; gatunki wymagające ustalenia ww. stref ochrony oraz wielkość stref ochrony wynika z rozporządzenia o objęciu ochroną gatunkową Instytucja obszaru specjalnego rozumianego jako przestrzeń w granicach której mają być realizowane określone zadania i cele państwa i która z tego powodu powiązana zostaje ze szczególnym ochronnym reżimem prawnym (A. Wasilewski, 1969) Obszar specjalny o charakterze ekologicznym - określony wycinek terytorium państwa, na którym obowiązuje specjalny reżim prawny, wyłączający lub co najmniej ograniczający część powszechnie obowiązujących norm prawnych, biorąc pod uwagę cel priorytetowy jego utworzenia czyli ochrony zasobów przyrodniczych środowiska. (J. Stelmasiak, Instytucja obszaru specjalnego )

4 Katalog form ochrony przyrody art. 6 uop 1) parki narodowe; 2) rezerwaty przyrody; 3) parki krajobrazowe; 4) obszary chronionego krajobrazu; 5) obszary Natura 2000; 6) pomniki przyrody; 7) stanowiska dokumentacyjne; 8) użytki ekologiczne; 9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; 10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne obszary cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony Tworzenie, powiększenie, likwidacja, zmiana granic form ochrony przyrody Kompetencje i forma działania ustawa o utworzeniu parku narodowego oraz rozporządzenia Rady Ministrów - PN, uchwała sejmiku województwa RP, OCHK, akt prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska PK; rozporządzenie ministra właściwego do spraw środowiska Natura 2000, uchwała rady gminy PP, SD, UE, ZPK 20 Zmniejszenie/likwidacja/zniesienie formy ochrony przyrody Treść aktu o utworzeniu/ustanawiającego daną formę ochrony przyrod dostosowana jest do formy ochrony przyrody, jej charakteru, związanego z nią statusu ochronnego i określa odpowiednio: Zależna od formy ochrony przyrody trzy grupy przesłanek: - bezpowrotna utrata określonych wartości (PN, RP, PK, OCHK) - naturalne zmiany stwierdzone w wyniku monitoringu i nadzoru, oraz po uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej (Natura 2000) - utrata wartości przyrodniczych, ze względu na które ustanowiono formę ochrony przyrody, lub w razie konieczności realizacji inwestycji celu publicznego lub zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego (PP, SD, UE, ZPK) Procedura tworzenia/ustanawiania FOP (1) Zgoda właściciela (PN, RP) forma zgody zgoda a roszczenia związane z ograniczeniem korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska (spór w doktrynie) (2) Uzgodnienia lub opinie właściwych organów (3) Opinie organizacji ekologicznych -PN i RP (4) Udział Komisji Europejskiej w procedurze tworzenia specjalnych obszarów ochrony siedlisk 3.5. Status ochrony (reżim prawny obowiązujący w odniesieniu do prawnych form ochrony przyrody)

5 Reżim prawny związany jest określoną formą ochrony przyrody Ustawa o ochronie przyrody wprowadza zamknięte katalogi względnych zakazów dla poszczególnych form ochrony przyrody, które: obowiązują z mocy ustawy (np. zakazy obowiązujące w PN lub RP) albo obowiązują z mocy aktu o utworzeniu (ustanowieniu) danej formy ochrony przyrody w tym drugim przypadku organ tworzący (ustanawiający) daną formę wybiera z ustawowego katalogu zakazów dla danej formy ochrony przyrody te, które są właściwe dla tworzonej formy ochrony przyrody i wynikają z potrzeb jej ochrony Względny charakter zakazów 25 Przykład 1: Wyjątek od zakazów obowiązujących w PN : prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 listopada 2011 r. IV SA/Wa 1445/11 LEX nr Powyższy wyjątek może dotyczyć dwóch odrębnych sytuacji tj. może on mieć zastosowanie w toku prowadzenia akcji ratowniczej w sytuacji wystąpienia klęski żywiołowej lub też prowadzenia działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa powszechnego w przyszłości. Zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego może mieć związek z budową lub utrzymywaniem w należytym stanie urządzeń takich jak wały przeciwpowodziowe Usunięcie drzew i krzewów na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią. 26 Przykład 2: Art.. 15 ust. 2 pkt 5 Zakazy, o których mowa w ust. 1 (obowiązujące w PN i RP), nie dotyczą: obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich gospodarczego wykorzystywania przez jednostki organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne oraz wykonywania prawa własności, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Art. 117 ust. 2. UOP: Na gruntach użytkowanych gospodarczo w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody stosuje się ochronę krajobrazową. Art. 5 pkt 8 UOP: ochrona krajobrazowa - zachowanie cech charakterystycznych danego krajobrazu Wyrok NSA z dnia 2 lutego 2007 r., II OSK 1677/06 art. 117 uop, przewidujący, iż na gruntach użytkowanych gospodarczo w parkach narodowych stosuje się tylko ochronę krajobrazową, przesądza wyłącznie o zakresie ograniczeń, jakie mogą być wprowadzane dla takich terenów, przewidując w takich przypadkach tylko ochronę krajobrazową. Zabudowanie danego terenu niewątpliwie jest czynnikiem wpływającym na dany krajobraz, stąd wprowadzenie zakazu zabudowy danego terenu mieści się w zakresie, którego dotyczy art. 5 pkt 8 ustawy o ochronie przyrody Przykład 3: Decyzja MŚ o odstępstwach od zakazów a uzgodnienia planów miejscowych przez dyrektora parku (w tym art. 15 ust. 1 u.o.p.) Wyrok NSA w Warszawie z dnia 1 lipca 2014 r. II OSK 85/14 LEX nr Z art. 15 ust 1 UOP wynika zakaz wprowadzania do treści miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego regulacji sprzecznych z ustawowym zakazem budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody, w parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody, chyba że zakaz ten nie obowiązuje z mocy art. 15 ust 2 UOP lub został objęty zezwoleniem na odstępstwa od niego na podstawie art. 15 ust. 3-8 UOP. O odstępstwach tych rozstrzyga w drodze decyzji administracyjnej minister właściwy do spraw środowiska, co oznacza, że inne organy - w braku podstawy ustawowej - nie są kompetentne do wiążącego wyłączenia zakazów, o jakich mowa w art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody, a zwłaszcza kompetencja taka nie wynika z art.10 ust 6 ustawy o ochronie przyrody, który stanowi, że "projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (.) w części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny wymagają uzgodnienia z dyrektorem parku narodowego w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku narodowego". Uzgodnienie ani nie zastępuje, ani nie wyłącza konieczności uzyskania decyzji ministra właściwego do spraw środowiska o odstępstwach od zakazu budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody, w parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody OTULINA 30 5

6 art. 5 pkt 14 UOP OTULINA: strefa ochronna graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczona indywidualnie dla formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka - Obowiązek wyznaczenia otuliny PN - Możliwość jej wyznaczenie RP, RP, OBCH - Brak podstaw do wyznaczania otuliny pozostałe formy ochrony przyrody Charakter otuliny Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 5 października 2007 r. II SA/Go 471/07 Otulina nie jest ustawowo wyodrębnioną formą ochrony przyrody lecz chroni formę ochrony przyrody cd. ograniczenie w otulinie FOP a konstytucyjna ochrona własności Wyrok WSA w Warszawie z dnia 1 sierpnia 2006 r. IV SA/Wa 546/06 Ograniczenie w otulinie FOP Wyrok WSA w Warszawie z dnia 4 sierpnia 2009 r., IV SA/Wa 698/09 Zakazy wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy z 2004 r. o ochronie przyrody odnoszące się do parków narodowych, nie dotyczą jego otuliny. LEX nr Ochronny cel otuliny dla parku narodowego, jako formy ochrony przyrody, nie uzasadnia jednak utożsamiania jej z parkiem narodowym, jako obszarem o rygorach prawnych ochrony określonych m.in. W art. 15 ust.1 ustawy o ochronie przyrody. Zakres zakazów ustawowo przypisanych do obszaru parku narodowego i rezerwatu przyrody nie może być, z racji konstytucyjnej ochrony własności, dotyczącej także terenów znajdujących się w otulinie parku narodowego, rozszerzany w drodze interpretacji na obszary nie objęte art. 15 ust.1 ustawy o ochronie przyrody. Brak jest również w ustawie o ochronie przyrody odrębnych regulacji prawnych precyzujących ograniczenia w wykonywaniu prawa własności nieruchomości znajdujących się w obszarze otuliny. Oznacza to, iż stosownie do art.53 ust. 4 pkt 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w zw. z art.5 pkt 14 i art. 11 ustawy o ochronie przyrody, dyrektor parku narodowego jest uprawniony do uzgadniania decyzji o warunkach zabudowy dot. inwestycji lokalizowanych w otulinie parku narodowego, w kontekście ustawowego celu otuliny, a nie w kontekście działań zabronionych w obszarze samego parku, o których jest mowa wart. 15 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody cd. ograniczenie w otulinie FOP cd. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2009 r. II OSK 590/08 ( ) jakkolwiek w ustawie o ochronie przyrody nie określono wobec obszaru otuliny zakazów w zakresie wykonywania własności nieruchomości w niej położonych, tak jak w odniesieniu do obszaru samego parku narodowego w art. 15 ustawy o ochronie przyrody, to nie oznacza to, że brak jest jakichkolwiek ograniczeń dotyczących zabudowy na tym terenie. Ustawowo określony cel otuliny stanowi podstawę do formułowania ograniczeń w sferze wykonywania własności nieruchomości położonych w otulinie cd. Zagrożenia zewnętrzne to czynniki mogące wywołać niekorzystne zmiany cech fizycznych, chemicznych lub biologicznych zasobów, tworów i składników chronionej przyrody, walorów krajobrazowych oraz przebiegu procesów przyrodniczych, wynikających z przyczyn naturalnych lub z działalności człowieka, mający swoje źródło poza granicami obszarów lub obiektów podlegających ochronie prawnej (art. 5 pkt 29 ustawy o ochronie przyrody). Mając na uwadze cel otuliny, wynikający z definicji legalnej otuliny, przyjąć należy że w otulinie parku narodowego można lokalizować tylko takie inwestycje, które dla tego parku nie stwarzają zagrożenia wynikającego z działalności człowieka

7 cd. Odmienna wykładnia - brak jakichkolwiek ograniczeń lub zakazów w otulinie prowadziłoby do tego że wyznaczenie otuliny parku narodowego byłoby zupełnie bezcelowe (ponieważ nie zabezpieczałaby ona w żaden sposób parku narodowego) Udostępnianie form ochrony przyrody Ograniczenie w zakresie udostępniania FOP mogą wynikać z celu i reżimu ochrony danej FOP Np. obszar parku narodowego może być udostępniany w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę w parku narodowym hierarchia funkcji parku narodowego Z udostępnianiem mogą być powiązane opłaty. Ustawa przewiduje możliwość (obowiązek) pobierania opłat w związku z określonym udostępnianiem PN i RP 3.8 Plany ochrony i zadania ochronne FORMA OCHRONY Park Narodowy Rezerwat Przyrody Park Krajobrazowy \ PROJEKT Dyrektor parku RDOŚ lub po uzgodnieniu z tym organem - zarządzający rezerwatem albo sprawujący nadzór nad rezerwatem dyrektor parku krajobrazowego lub dyrektor zespołu parków krajobrazowych. OPINIE UZG ODNI ENIE Rady gmin Rady gmin Rady gmin Brak brak USTANOWIENIE MŚ rozporządzenie RDOŚ - zarządzenie RDOŚ Uchwała sejmiku Województwa FORMA OCHRONY Park Narodowy Rezerwat Przyrody Udział społeczeństwa Czas obowiązyw ania Ustalenia dla planów miejscowych Tak 20 lat Tak dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych. Tak 20 lat Jw.. JW. Zadania ochronne Park tak 20 lat Jw. nie Krajobrazowy \ TAK do czasu ustanowienia planu ochrony,

8 3.7. Ochrona prawna Art POŚ 1. Jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. 2. W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości Obszary chronione a gospodarka przestrzenna (a) Art. 3 UOP Cele ochrony przyrody są realizowane przez: 1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody ( ) przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategiach rozwoju województw, planach zagospodarowania przestrzennego województw, strategiach rozwoju gmin, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz w działalności gospodarczej i inwestycyjnej; Wyrok WSA w Łodzi z dnia 2 września 2008 r. II SA/Łd 476/08 (b) z przepisów UOP dotyczących tworzenia i funkcjonowano FOP nie wynika obowiązek sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Obowiązek sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może wynikać wyłącznie z przepisów szczególnych, które w sposób jednoznaczny, a więc niebudzący żadnych wątpliwości nakazują uchwalić plan miejscowy. Przepisy art. 6 ust. 1 pkt 3, art. 16 ust. 1-3, art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ( ) oraz art. 81 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (.) nie stanowią expressis verbis o obowiązku uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. LEX nr

9 Wg ustawy o ochronie przyrody (c) z przepisów UOP dotyczących tworzenia i funkcjonowano FOP oraz ustawy o planowaniu wynika obowiązek uzgadniania lub opiniowania aktów planowania o charakterze ogólnym z organami ochrony przyrody Projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej w części dotyczącej określonych form ochrony przyrody i ich otulin, wymagają uzgodnienia z właściwym organem ochrony w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę formy ochrony przyrody (art. 10 ust. 6, art. 13 ust. 3a, art. 16 ust. 7, art. 23 ust. 5, art. 30 ust. 3 UOP) Według ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Art. 10 ust. 1 W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z: 2) stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; 3) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; 9) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych; Art. 11. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium, kolejno: 2) zawiadamia na piśmie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania projektu studium; 6) ( ) oraz występuje o opinie dotyczące rozwiązań przyjętych w projekcie studium do: j) regionalnego dyrektora ochrony środowiska 51 Według ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Art W planie miejscowym określa się obowiązkowo: 2) zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego; 3) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego 7) granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów ( ) Art. 17. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego kolejno: 6) występuje o: a) opinie o projekcie planu do: regionalnego dyrektora ochrony środowiska, b) uzgodnienie projektu planu z: organami właściwymi do uzgadniania projektu planu na podstawie przepisów odrębnych 52 wiążący charakter uzgodnienia (Wyrok NSA z dnia 2 lutego 2007 r., II OSK 1677/06) zakres uzgadniania ( w części dotyczącej określonych form ochrony przyrody i ich otulin ) wyrok NSA z 9 maja 2001 r., IV SA 2255/99, lex nr 55769) kwestia zaskarżalności postanowienia w przedmiocie zajęcia stanowiska przez inny organ w toku procedury planistycznej - uprawniony jest wyłącznie organ sporządzający projekt planu miejscowego Wyrok NSA w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2012 r. II OSK 827/12 - nie jest dopuszczalne pozbawienie możliwości zaskarżenia postanowień w przedmiocie zajęcia stanowiska w toku procedury planistycznej przez inny organ przez osoby, których uprawnienia lub interes prawny postanowienie to narusza Wyrok WSA w Krakowie z dnia 7 lutego 2012 r. II SA/Kr 453/11LEX nr (d) ) z przepisów UOP dotyczących tworzenia i funkcjonowano Form ochrony przyrody wynika obowiązek uzgadniania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

10 Obowiązek uzgadniania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu z dyrektorem parku narodowego - w odniesieniu do obszarów położonych w granicach parku i jego otuliny; z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska - w odniesieniu do innych niż wymienione wyżej obszarów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody (nie dot. inwestycji, dla których przeprowadzono ooś, w trakcie której uzgodniono realizację przedsięwzięcia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska) Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 listopada 2005 r. IV SA/Wa 1640/05 Pojęcie obszarów objętych ochroną (f) Plany i zadanie ochronne a akty planowania plany ochrony/zadania ochronne (odpowiednio PN, RP, PK) zawierają ustalenia dla aktów planowania dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych. plany ochrony/plany zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 : wskazania do zmian w istniejących aktach planowania dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura zgodność decyzji lokalizacyjnej z planami ochrony/charakter planów ochrony Wyrok NSA w Warszawie z dnia 14 stycznia 2011 r. II OSK 2035/09 - Rozporządzenie wojewody w sprawie ustanowienia planu ochrony parku krajobrazowego nie może być uznane za przepis odrębny w rozumieniu art. 61 ust. 1 pkt 5 u.p.z.p. - Ustanowiony rozporządzeniem plan ochrony nie zawiera przepisów wiążących organy wydające decyzje o warunkach zabudowy..- Zawarte w planie ochrony ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz planów zagospodarowania przestrzennego adresowane są do organów uchwalających studia i plany, nie mogą natomiast być uznane za samoistne zakazy, wywierające bezpośrednie skutki prawne nr Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 24 stycznia 2008 r. II SA/Bk 793/07 Ustalenia do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zawarte w rozporządzeniu wojewody w sprawie ustanowienia planu ochrony parku krajobrazowego adresowane są do gmin i wpływają wyłącznie na zapisy dokumentów planistycznych. W sytuacji, gdy ustalenia te nie zostaną zawarte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, nie mogą stanowić samoistnych zakazów realizacji określonych zamierzeń budowlanych, odnoszących bezpośredni skutek w stosunku do obywateli. LEX nr Administracyjna, np.: 3.9. Odpowiedzialność prawna - art. 37 uop (podjęcie działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub projektowanego obszaru - bez uzyskania zezwolenia - natychmiastowe wstrzymanie lub podjęcie niezbędnych działań zapobiegawczych lub działań naprawczych - ustawa o zapobieganiu i zaradzaniu szkodom w środowisku (działania zapobiegawcze lub naprawcze)

11 Cywilna (np.) - ustawa POŚ (art. 323 POŚ) - Art.127 uop : odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody wyrządzone przez niektóre chronione gatunki zwierząt Karna np.: - art uop - np. naruszenie zakazów obowiązujących na obszarach chronionych - kara aresztu albo grzywny Sprawa belgijskich myśliwych, którzy w czasie polowania zastrzelili dwa wilki - Odpowiedzialność karna - Odpowiedzialność administracyjna - Wyrok WSA Literatura J. Stelmasiak, Instytucja obszaru specjalnego w materialnym prawie administracyjnym na przykładzie obszarów specjalnych o charakterze ekologicznym, w: Prawo administracyjne materialne, tom 7: System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012, s W Radecki, Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, Difin 2016 W. Radecki, Prawna ochrona przyrody w Polsce a Natura 2000 leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, LexisNexisSeria: Monografie2014 W. Radecki, Prawna ochrona przyrody w Polsce, Czechach i Słowacji Wolters Kluwer