Uchwała Nr.../.../... Rady Powiatu w Oświęcimiu. z dnia r.

Transkrypt

1 OBR /Projekt/ Uchwała Nr.../.../... Rady Powiatu z dnia r. w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Rozwoju na lata Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595 z późn. zm.) w związku z art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy (Dz. U. z 2013 r., poz. 135 z późn. zm.), Rada Powiatu uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się do realizacji Powiatowy Program Rozwoju na lata , stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 1

2 Załącznik do uchwały Nr../../.. Rady Powiatu z dnia... POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W OŚWIĘCIMIU ORGANIZATOR RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ Oświęcim 2015 r. Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 1

3 SPIS TEMATÓW I. Wprowadzenie.. str. 2 II. Piecza zastępcza w świetle przepisów prawa... str. 2 III. Przyczyny dysfunkcyjności rodzin... str. 3 IV. Diagnoza pieczy w Powiecie Oświęcimskim... str. 3-5 V. Finansowanie pieczy.... str. 6 VI. Partnerzy w realizacji programu... str. 6-7 VII. Cele programu... str VIII. Zakładane rezultaty realizacji programu.. str. 11 IX. Źródła finansowania programu... str. 11 X. Monitoring programu... str. 11 XI. Zakończenie.... str. 12 str. 1 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 2

4 I. Wprowadzenie Końcem 2014 roku zakończyła się realizacja pierwszego 3-letniego programu rozwoju pieczy wprowadzonego uchwałą Nr XXII/256/2012 Rady Powiatu z dnia 17 października 2012r. i w roku 2015 należy podjąć kontynuację podejmowanych działań. Podstawą opracowania i uchwalenia przez Radę Powiatu takiego programu jest ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy, która nakłada na powiat obowiązek obejmowania pieczą zastępczą dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo, co do których sąd podjął decyzję o ograniczeniu bądź pozbawieniu ich praw rodzicielskich. Piecza jest to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania jej przez rodziców. Jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy są: - placówki wsparcia dziennego, - placówki opiekuńczo-wychowawcze, - Regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne - interwencyjne ośrodki preadopcyjne, - ośrodki adopcyjne oraz organizatorzy rodzinnej pieczy. W powiecie oświęcimskim, funkcję organizatora rodzinnej pieczy pełni Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, w którego strukturze organizacyjnej wydzielono. W Zespole pracuje zespół specjalistów, w tym: psycholog, pedagog, pracownik socjalny, koordynatorzy rodzinnej pieczy, których pracę organizuje i nadzoruje kierownik zespołu, będący równocześnie specjalistą pracy z rodziną. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy wyraźnie podzieliła kompetencje między samorząd gminny, do którego obowiązków należy w szczególności praca z rodziną biologiczną, a samorząd powiatowy, który ma zapewnić pieczę zastępczą dla dzieci, które nie mogą wychowywać się w swoich rodzinach naturalnych, jak również wsparcie dla osób usamodzielnianych opuszczających różne formy pieczy. Do zadań własnych powiatu należy przede wszystkim tworzenie warunków do organizowania i prawidłowego funkcjonowania rodzinnych form pieczy, wsparcie dla funkcjonujących rodzin zastępczych, dochodzenie do obowiązujących standardów opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, pomocy osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą oraz finansowanie pieczy. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy nałożyła obowiązek współpracy i podejmowanie wspólnych działań służb społecznych i innych instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny, przyczyniając się do wymiany informacji pomiędzy instytucjami i ustalania wspólnych rozwiązań w różnych obszarach funkcjonowania rodziny i biologicznej. Głównym celem podejmowanych działań jest ograniczenie umieszczeń dzieci w instytucjonalnych formach opieki na rzecz rodzinnej pieczy, przysposobienia bądź powrotu dziecka do rodziny biologicznej. II. Piecza zastępcza w świetle przepisów prawa W realizacji zadań na rzecz dziecka i rodziny Organizator rodzinnej pieczy stosuje regulacje, zawarte w niżej wymienionych aktach prawnych: 1) Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) 2) Konwencji o Prawach Dziecka (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 z późn. zm.) 3) Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 788 z późn. zm.) 4) Ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy (Dz. U. z 2013 r., poz. 135 z późn. zm.) 5) Ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163) 6) Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2014 r., poz. 382) 7) Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 292, poz. 1720) 8) Zarządzeniu Nr 39 Starosty Oświęcimskiego z dnia 20 września 2011 r. w sprawie wyznaczenia organizatora rodzinnej pieczy. str. 2 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 3

5 III. Przyczyny dysfunkcyjności rodzin Przyczyn dysfunkcyjności opiekuńczo-wychowawczych rodziców w stosunku do swoich dzieci jest bardzo wiele. Dysfunkcyjność w szerokim rozumieniu określa się terminem patologii społecznej. Termin patologia społeczna oznacza rodzaj zachowania lub funkcjonowania, który pozostaje w sprzeczności z ogólnie przyjętymi normami i wartościami, które w danej społeczności są akceptowane. Jest to określony stan postaw, zachowań i sytuacji życiowych, które są szkodliwe dla rozwoju jednostki, grupy lub całego społeczeństwa, i polegają na nieprzestrzeganiu obowiązujących przepisów prawa, norm moralnych, obyczajowych i kulturowych oraz na odrzucaniu lub nieposzanowaniu wartości obiektywnie zgodnych z interesami jednostki i ogółu obywateli. Najczęstszymi przyczynami patologii są: alkoholizm, narkomania, przemoc w rodzinie, bezradność opiekuńczo-wychowawcza, przestępczość, niepełnosprawność, samotne rodzicielstwo, zaburzenia emocjonalne, niewydolność ekonomiczna, migracje zarobkowe, a następstwem tych zdarzeń jest: rozpad rodziny, izolacja dziecka od rodziny biologicznej, osłabienie lub zerwanie więzi rodzinnych. IV. Diagnoza pieczy w Powiecie Oświęcimskim Piecza zastępcza sprawowana jest w formie instytucjonalnej i rodzinnej. Instytucjonalna piecza zastępcza sprawowana jest w formie: 1) Placówki opiekuńczo-wychowawczej, 2) Regionalnej placówki terapeutyczno-wychowawczej, 3) Interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego. Placówki opiekuńczo-wychowawcze dzielą się na: - socjalizacyjne, - interwencyjne, - rodzinne, - specjalistyczno-terapeutyczne. W powiecie oświęcimskim funkcjonują 2 placówki socjalizacyjne i 1 placówka typu rodzinnego, łącznie dla 91 dzieci. Rodzinną formę pieczy stanowią: 1) Rodziny spokrewnione, 2) Rodziny niezawodowe, 3) Rodziny zawodowe, 4) Rodzinny dom dziecka. Tabele od 1 do 5 przedstawiają ilość dzieci umieszczonych w instytucjonalnej i rodzinnej pieczy w latach oraz przyczyny opuszczenia rodzin zastępczych przez dzieci: str. 3 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 4

6 Tabela nr 1 umieszczanie dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych w powiecie oświęcimskim w latach Lp. Nazwa placówki Typ placówki Ilość miejsc statutowych w placówce Ilość dzieci skierowanych w 2012 Ilość dzieci skierowanych w 2013 Ilość dzieci skierowanych w Dom Dziecka socjalizacyjna Placówka Opiekuńczo- socjalizacyjna Wychowawcza w Kętach 3. Wioska Dziecięca im. Janusza Korczaka w Rajsku rodzinna 32 w roku w latach Łącznie: Tabela 2 usamodzielnianie się wychowanków z placówek opiekuńczo-wychowawczych w latach Rok Ilość wychowanków Tabela nr 3 ilość rodzin zastępczych i dzieci w rodzinach zastępczych w powiecie oświęcimskim w latach Rok Ilość rodzin zastępczych ogółem i dzieci w nich umieszczonych W tym: ilość rodzin zastępczych spokrewnionych i dzieci w nich umieszczonych W tym: ilość rodzin zastępczych niezawodowych i dzieci w nich umieszczonych W tym: ilość rodzin zastępczych zawodowych i dzieci w nich umieszczonych rodzin 222 dzieci 103 rodzin 139 dzieci dzieci 6 rodzin 20 dzieci (w ciągu całego roku) rodzin 236 dzieci 104 rodziny 138 dzieci 51 rodzin 66 dzieci 6 rodzin 32 dzieci (w ciągu całego roku) rodziny 210 dzieci 98 rodzin 126 dzieci 50 rodzin 68 dzieci 5 rodzin 16 dzieci (w ciągu całego roku) Tabela nr 4 przyczyny opuszczenia rodziny w latach Przyczyna opuszczenia rodziny Powrót do rodziny biologicznej Ustanowienie opieki prawnej w miejsce rodziny Umieszczenie w placówce opiekuńczo-wychowawczej Umieszczenie w rodzinie adopcyjnej zgłoszonych dzieci Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków z rodzin zastępczych oczekuje na przysposobienie razem dzieci oczekujących na adopcję str. 4 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 5

7 Tabela nr 5 ilość dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych umieszczonych poza powiatem oświęcimskim w latach Rok Ilość dzieci w rodzinach zastępczych poza powiatem oświęcimskim Ilość dzieci w placówkach opiekuńczowychowawczych poza powiatem oświęcimskim Powyższe dane przedstawiają niewielką, jednak zniżkową tendencję liczby dzieci, które umieszczane są w rodzinach zastępczych oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie naszego powiatu. Zmniejszyła się liczba dzieci umieszczanych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poza powiatem, natomiast liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych poza powiatem utrzymuje się mniej więcej na tym samym poziomie. Na dzień 31 grudnia 2014 r. wszystkie dzieci z wydanymi orzeczeniami sądu rodzinnego umieszczone były w pieczy. Zmniejszenie się liczby dzieci kierowanych do pieczy, przede wszystkim instytucjonalnej, jest wynikiem działań podejmowanych przez asystenta rodziny z rodziną biologiczną dziecka w jej miejscu zamieszkania. Wychowanków, którzy po osiągnięciu pełnoletności lub po uzyskaniu 25 lat (w przypadku osoby kontynuującej naukę) opuścili pieczę zastępczą, powiat obejmuje pomocą: 1) na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie 2) w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz zatrudnienia. Warunkiem przyznania pomocy na usamodzielnienie i na kontynuowanie nauki jest złożenie przez wychowanka wniosku o pomoc oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia, utworzonego przez usamodzielnianego wychowanka i wskazanego przez niego opiekuna usamodzielnienia. Na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy, od roku 2012 pomoc na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, która przebywała w pieczy przez okres co najmniej: 1) 3 lat w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną, 2) 1 roku w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową i zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną. Wysokość pomocy na usamodzielnienie dla tych wychowanków wynosi: 1) dla osoby usamodzielnianej, która przebywała w rodzinie spokrewnionej zł, 2) dla osoby usamodzielnianej, która przebywała w rodzinie zawodowej lub niezawodowej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej lub regionalnej placówce opiekuńczoterapeutycznej przez okres: a) powyżej 3 lat zł, b) od 2 do 3 lat zł, c) od 1 do 2 lat zł. Wysokość pomocy na kontynuowanie nauki wynosi 500 zł miesięcznie, na zagospodarowanie zł jednorazowo. Pomocą na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie objęci są również wychowankowie usamodzielnieni przed rokiem 2012, gdzie wysokość przyznawanych świadczeń reguluje ustawa o pomocy społecznej w brzmieniu sprzed roku Istnieje również możliwość umieszczenia usamodzielnionego wychowanka, który nie może wrócić do destruktywnego środowiska rodzinnego, w mieszkaniu chronionym, na czas kontynuowania nauki. W przypadku posiadania przez wychowanka dochodu wyższego niż kwota pomocy na kontynuowanie nauki, ponosi on symboliczną miesięczną opłatę za pobyt w mieszkaniu chronionym, w przeciwnym razie, jest on zwalniany z ponoszenia opłaty za pobyt. str. 5 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 6

8 V. Finansowanie pieczy Finansowanie pieczy instytucjonalnej jak i rodzinnej jest zadaniem własnym powiatu pokrywanym ze środków własnych powiatu. Finansowanie dziecka w rodzinie określa ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy i tak: - w przypadku rodziny spokrewnionej pomoc na dziecko zdrowe wynosi 660 zł, a 860 zł na dziecko z ustalonym stopniem niepełnosprawności, - w przypadku rodziny niezawodowej i zawodowej pomoc na dziecko zdrowe wynosi zł, a zł na dziecko z ustalonym stopniem niepełnosprawności. Rodzina wychowująca dziecko w rodzinie ma prawo do dofinansowania do wypoczynku letniego na każde dziecko w wysokości od 300 do 500 zł, a rodzina zawodowa, z którą zawarto umowę cywilnoprawną o świadczenie usług ma prawo do wynagrodzenia za świadczoną pracę z wynagrodzeniem nie mniejszym niż zł oraz prawo do miesięcznego urlopu wypoczynkowego. W okresie niesprawowania opieki rodzina zawodowa ma zagwarantowaną pomoc przez rodzinę pomocową, której za ten okres przysługuje wynagrodzenie. Placówki opiekuńczo-wychowawcze finansowane są z budżetu powiatu na podstawie średniego miesięcznego kosztu utrzymania dziecka w placówce obliczonego za każdy poprzedni rok kalendarzowy, uwzględniając prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. W 2014 r. średnie miesięczne koszty utrzymania placówek w powiecie wyniosły: ,14 zł w Domu dziecka, ,35 zł w Wiosce Dziecięcej im. J. Korczaka w Rajsku, ,16 zł w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Kętach. VI. Partnerzy w realizacji programu W realizowaniu działań przedstawionych w niniejszym programie,, jako Organizator rodzinnej pieczy podejmuje ścisłą współpracę z niżej wymienionymi instytucjami: 1) Miejskimi i Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej, Chełmku, Zatorze, Brzeszczach, Grojcu, Przeciszowie, Polance Wielkiej, Osieku i Kętach 2) Domem Dziecka im. Kornela Makuszyńskiego 3) Placówką Opiekuńczo-Wychowawczą w Kętach 4) Fundacją Bliżej Człowieka w Rajsku prowadzącą placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego Wioskę Dziecięcą im. Janusza Korczaka w Rajsku 5) Powiatowym Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej 6) Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną 7) Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Brzeszczach 8) Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Kętach 9) Poradniami Leczenia Uzależnień w powiecie 10) Szpitalem Psychiatrycznym w Rybniku Oddziałem Leczenia Uzależnień dla Kobiet 11) Komendą Powiatową Policji 12) Szpitalem Powiatowym 13) Powiatowym Urzędem Pracy 14) Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym 15) Szkołami w powiecie oświęcimskim 16) Przychodniami Rejonowymi w Powiecie Oświęcimskim 17) Sądem Rejonowym Wydziałem III Rodzinnym i Nieletnich. Wspólnie podejmowane działania na rzecz rodziny przeżywającej trudności opiekuńczo-wychowawcze oraz ochrona dzieci przed niekorzystnym wpływem środowiska naturalnego, może być osiągnięta wyłącznie przez współpracę osób, instytucji i organizacji pracujących na rzecz dziecka i rodziny. Instytucje te cechuje różnorodność działań realizowanych na szczeblu lokalnym i powiatowym, co umożliwia wsparcie rodziny we wszystkich obszarach jej funkcjonowania. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie jako Organizator rodzinnej pieczy zorganizuje spotkania z pracownikami w/w instytucji i asystentami rodziny, celem ustalenia kierunku współpracy. Spotkania str. 6 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 7

9 umożliwiają wypracowanie zasad współdziałania, wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy, jak również umożliwiają omawianie indywidualnych przypadków pomocy rodzinom biologicznym w odzyskaniu przez nich władzy rodzicielskiej nad dziećmi przebywającymi w rodzinnej pieczy. VII. Cele programu Dla prawidłowej realizacji zadań organizatora rodzinnej pieczy podejmuje się działania mające na celu: 1) rozwój rodzinnych form pieczy, aby zapobiec umieszczania dzieci w instytucjonalnej formie pieczy, 2) powrót dziecka do rodziny biologicznej ewentualnie przysposobienie dziecka. Ad. 1). Aby dziecko nie trafiło do pieczy i pozostało we własnym środowisku rodzinnym, podejmowane są działania profilaktyczne na poziomie instytucji działających na terenie środowiska lokalnego i danej gminy. Na tym poziomie z rodziną dysfunkcyjną pracuje asystent rodziny, którego zadaniem jest wzmocnienie roli i funkcji rodziny, rozwijanie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych, podniesienie świadomości w zakresie planowania i funkcjonowania rodziny, a także zapobieganie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny. Jeżeli praca asystenta nie daje zakładanych efektów, i sądy muszą zadecydować o losie dziecka i izolacji go od rodziców biologicznych, to zadaniem struktur pomocowych w powiecie jest zapewnienie dziecku warunków zbliżonych do środowiska rodzinnego czyli umieszczenie go w rodzinie, ewentualnie w przypadku starszych dzieci i młodzieży skierowanie do placówki, która w sposób należyty przygotuje go samodzielnego życia. Niezwykle rzadkim powodem umieszczenia dziecka w pieczy są przyczyny naturalne, takie jak śmierć rodziców. Rozwój pieczy dokonywać się będzie poprzez tworzenie sprzyjających warunków do powstawania i prawidłowego funkcjonowania rodzinnych form, a także zapewnienie już istniejącym rodzinom właściwego wsparcia psychologicznego, prawnego, pedagogicznego i umożliwienia rodzinom z problemami zdrowotnymi wychowanków pokierowania do właściwych specjalistów. W tym celu zakłada się utworzenie 5 zawodowych rodzin zastępczych: - 1 rodzina w 2015 r. - 2 rodziny w 2016 r. - 2 rodziny w 2017 r. Ponieważ dzieci kierowane do pieczy wnoszą do nowych rodzin duży bagaż negatywnych doświadczeń, niejednokrotnie traumatycznych przeżyć, często są zaniedbane pod względem zdrowotnym i społecznym, wymagają specjalistycznego wsparcia. W prawidłowym funkcjonowaniu wspierają rodziny psycholog, pedagog, specjalista pracy z rodziną i koordynatorzy rodzinnej pieczy. Rolą koordynatora jest usprawnienie funkcjonowania rodziny, dążenie do poprawy relacji między jej członkami i pomoc w rozwiązywaniu występujących trudności. Praca koordynatora rodzinnej pieczy z rodzinami objętymi jego opieką koncentruje się w szczególności na: udzielaniu wskazówek i pomocy we wdrożeniu efektywnych metod wychowawczych, sposobów nagradzania i karania dzieci oraz nadzorem nad konsekwentnym stosowaniem wypracowanych rozwiązań; korygowaniu niewłaściwych metod wychowawczych i nadzorowaniu stosowanych metod wychowawczych przez opiekunów; weryfikacji informacji udzielanych przez dorastających wychowanków i konfrontacji z ich opiekunami; weryfikacji informacji udzielanych przez rodziny zastępcze dotyczących sytuacji szkolnej dziecka, utrzymywanie kontaktu z wychowawcami i/lub pedagogami szkolnymi i wizyty w szkołach; udzielaniu wskazówek dotyczących sposobów utrzymania dobrych relacji między rodzicami zastępczymi a nastolatkami; motywowaniu dorastających wychowanków do precyzowania swoich zainteresowań i wyboru dalszej ścieżki edukacji; str. 7 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 8

10 diagnozowaniu trudności szkolnych, ich przyczyn oraz pomocy w ich przezwyciężaniu poprzez motywowanie do systematycznych ćwiczeń, udzielanie wskazówek dla rodziców zastępczych dotyczących sposobów efektywnego uczenia się, a także kierowanie do specjalistów celem zdiagnozowania poziomu sprawności intelektualnej i określania deficytów rozwojowych; pomocy osobom pełniącym funkcje rodziny we wdrażaniu zalecanych form pomocy proponowanych przez specjalistów w związku z występującymi deficytami, poprzez wykonywanie z dziećmi ustalonych ćwiczeń, nadzór nad systematycznością i konsekwencją rodziców zastępczych; przekazywaniu informacji dotyczących możliwych form pomocy prawnej w przypadkach uregulowania kontaktów z rodzicami biologicznymi, sprawami alimentacyjnymi, cywilnymi, itp.; udzielaniu różnego rodzaju wsparcia w momencie pojawiania się różnego rodzaju trudności, sytuacji kryzysowych. Koordynatorzy rodzinnej pieczy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rodzin zastępczych, wspierają ich w trudach codziennej pracy, w razie potrzeb pomagają w rozwiązywaniu występujących trudności, wskazują rozwiązania i pomagają w realizacji założeń planu pracy z dzieckiem. Koordynator to osoba, która zna opiekunów oraz ich dzieci, jest godna zaufania na tyle, że rodziny nie ukrywają żadnych niepowodzeń związanych z wychowywaniem dzieci i we współpracy z nim chcą rozwiązywać problemy. Szczegółową realizację celu nr 1 przedstawia poniższa tabela: Cel 1 rozwój rodzinnych form pieczy, aby tylko w ostateczności umieścić dzieci w instytucjonalnej formie pieczy. Tabela nr 6. lp. Działania Podmiot Terminy Partnerzy Oczekiwane Organ 1 Nabory kandydatów do pełnienia funkcji rodziny niezawodowej i zawodowej realizujący Instytucje działające na rzecz dziecka i rodziny w powiecie oświęcimskim i media lokalne rezultaty Nabór kandydatów do szkolenia na rodziny zastępcze niezawodowe lub zawodowe monitorujący 2 Kwalifikowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny niezawodowej i zawodowej 3 Szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zawodowej i niezawodowej 4 Opiniowanie pedagogicznopsychologiczne pod kątem spełniania warunków i oceny predyspozycji - pedagog, - psycholog trenerzy posiadający kwalifikacje do szkoleń - psycholog - prawnik - pedagog, - psycholog pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania kandydatów - dzielnicowy - sąd rodzinny Pracownicy Zespołu Po ukończeniu szkolenia Pracownicy Zespołu Pozytywna kwalifikacja kandydatów do pełnienia funkcji rodziny niezawodowej i zawodowej Ukończenie szkolenia przez kandydatów do pełnienia funkcji rodziny niezawodowej i zawodowej Uzyskanie zaświadczeń kwalifikacyjnych do pełnienia funkcji rodziny przez przeszkolonych str. 8 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 9

11 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny 5 Profesjonalne wsparcie dla rodzin zastępczych poprzez: a) wsparcie specjalistów b) szkolenia mające na celu podnoszenie kwalifikacji rodzin zastępczych c)organizowanie grup wsparcia oraz rodzin pomocowych, w składzie: pedagog, psycholog, prawnik, specjalista pracy z rodziną na bieżąco - Ośrodek Adopcyjny, - Poradnia Pedagogiczno- Psychologiczna - Rodziny pomocowe - Wolontariusze (w sytuacji zgłaszania takiej potrzeby) - Euromed - Sobrietas kandydatów Pomoc rodzinom zastępczym w rozwiązywaniu problemów: - opiekuńczowychowawczych - kryzysów małżeńskich - w uzależnieniach - w innych problemach zgłaszanych przez rodziny zastępcze i dzieci organizowanie wsparcia wolontariuszy (na wniosek rodziny) 6 Współpraca instytucji działających w powiecie na rzecz dziecka i rodziny 7 Posiedzenia w sprawie oceny sytuacji dziecka przebywającego w rodzinnej pieczy 8 Ocena rodziny OPS-y, Szkoły, Przychodnie Rejonowe, Placówki opiekuńczowychowawcze, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Sądy rodzinne co 3-m-ce dla dzieci do lat 3. Co 6 m-cy dla pozostałych dzieci terminy ujęte w ustawie Odpowiednio: Rodzina zastępcza, Pedagog Psycholog Rodzice biologiczni dziecka Asystent rodziny, Koordynator rodzinnej pieczy Pracownik sądu rodzinnego Pracownicy Zespołu Właściwe rozeznanie sytuacji i udzielenie profesjonalnego wsparcia dziecku i rodzinie Utworzenie, modyfikacja i realizacja planu pomocy dziecku. Sporządzanie opinii do sądu w sprawie zasadności dalszego pobytu dziecka w rodzinie lub przysposobienia dziecka Sporządzenie oceny rodziny celem zobrazowania jej funkcjonowania str. 9 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 10

12 Ad. 2). Pobyt dziecka w rodzinie winien być okresowy do czasu, kiedy rodzicom biologicznym nie zostanie przywrócona pełnia władzy rodzicielskiej i dopóki nie nabędą wystarczających umiejętności opiekuńczo-wychowawczych dających gwarancję właściwego wychowania i opieki. Praca z dysfunkcjonalnymi rodzicami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy nie należy do łatwej. Przynosi ona oczekiwane rezultaty jedynie wówczas, gdy nastąpi akceptacja przez rodziców działań pomocowych, wywiązywanie się z podjętych założeń i działań zawartych w planie pomocy rodzinie czy też planie pomocy dziecku, wytrwałości w dążeniu do celu, jakim jest nabycie odpowiednich kompetencji umożliwiających pełnienie funkcji opiekuńczo-wychowawczych wobec swoich dzieci, uświadomienie sobie odpowiedzialności za ich los do tego stopnia, aby w odpowiednim momencie móc podjąć decyzję o złożeniu wniosku do sądu rodzinnego o przywrócenie władzy rodzicielskiej. Z doświadczenia pracy z tą grupą osób wynika, iż niewielu rodzicom udaje się zwalczyć nałogi, poprawić sytuację materialną, odbudować właściwe relacje i odzyskać dziecko. Często rodzice przyzwyczajają się do braku odpowiedzialności za swoje dziecko umieszczone w pieczy, przerzucając ją na rodzinę zastępczą czy placówkę opiekuńczo-wychowawczą, pogłębiają swoje patologiczne zachowania, zwłaszcza nałogi, popadają w kolizję z prawem, doprowadzają do utraty mienia. W takiej sytuacji, sąd rodzinny orzeka o pozbawieniu władzy rodzicielskiej i przysposobieniu dziecka przez rodzinę adopcyjną. Adopcja ma służyć dobru dziecka, daje dziecku rodzinę adopcyjną w miejsce rodziny biologicznej, której z różnych przyczyn jest pozbawione, a której potrzebuje i do której tęskni. Rodzina adopcyjna jest przygotowana do sytuacji, że wychowanie adoptowanego dziecka jest trudniejsze, niż wychowywanie dziecka własnego. Wychowywanie adoptowanego dziecka często wymaga zwiększonego wysiłku i umiejętności korygowania zaburzeń związanych z opóźnieniem w rozwoju, chorobą sierocą i urazami nabytymi we własnej często patologicznej rodzinie. Prowadzenie procedur adopcyjnych oraz przygotowanie kandydatów do przysposobienia dziecka należy do wyłącznej kompetencji ośrodków adopcyjnych. Szczegółową realizację celu nr 2 przedstawia poniższa tabela: Cel 2 - podjęcie działań mających na celu powrót dziecka do rodziny biologicznej. Tabela nr 7. lp. Działania Podmiot realizujący 1 Wsparcie profesjonalne rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy 3 Podtrzymywanie więzi rodzinnych dzieci umieszczonych w rodzinie z rodzicami biologicznymi - specjalista pracy z rodziną - pedagog - psycholog - prawnik Terminy Partnerzy Oczekiwane rezultaty asystent rodziny Przywrócenie - przedstawiciel świadomości - OPS-y rodzicom - PPP biologicznym - Urzędy Miast właściwego i Gmin pełnienia ról społecznych rodzina zastępcza - rodzice biologiczni dziecka - asystent rodziny - koordynator rodzinnej pieczy Zachowanie właściwych relacji pomiędzy rodziną, zastępczą, dzieckiem i jego rodziną biologiczną Organ monitorujący 4 Przygotowanie rodziny i rodziny biologicznej do powrotu rodzina zastępcza, - rodzice biologiczni dziecka - asystent rodziny, - OPS, Powrót dziecka do domu rodzinnego str. 10 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 11

13 dziecka do domu rodzinnego 5 Przygotowanie dokumentów do procedury przysposobienia dziecka - Szkoła, - Przychodnia Rejonowa - Sąd rodzinny Ośrodek Adopcyjny Sąd rodzinny Adopcja dziecka Ośrodek Adopcyjny VIII. Zakładane rezultaty realizacji programu 1. Zwiększenie świadomości społecznej na temat rodzinnej pieczy. 2. Wzmocnienie i rozszerzenie systemu rodzinnej pieczy poprzez zwiększenie liczby rodzin zastępczych zawodowych oraz rodzin zastępczych niezawodowych. 3. Dochodzenie do obowiązujących standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczowychowawczych. 4. Współpraca z instytucjami działającymi w powiecie oświęcimskim na rzecz dziecka i rodziny. 5. Wspieranie usamodzielnianych wychowanków opuszczających rodzinną pieczę zastępczą w realizowaniu przez nich indywidualnych programów usamodzielnienia. 6. Podejmowanie działań związanych z powrotem dziecka do domu rodzinnego. 7. Podejmowanie działań związanych z rozwiązywaniem problemów w rodzinach zastępczych. 8. Szkolenie specjalistyczne dla specjalistów Zespołu. 9. Wsparcie rodzin zastępczych poprzez organizowanie specjalistycznych szkoleń mających na celu podniesienie ich kompetencji opiekuńczo-wychowawczych oraz grup wsparcia. 10. Wsparcie zawodowych rodzin zastępczych poprzez organizowanie rodzin pomocowych. 11. Wsparcie rodzin zastępczych w uczestnictwie w konkursach ogłaszanych przez Wojewodę Małopolskiego. 12. Wsparcie wychowanków przebywających w pieczy lub usamodzielnionych z pieczy w uzyskaniu stypendium na naukę. IX. Źródła finansowania programu 1. Budżet Powiatu Oświęcimskiego. 2. Budżety Gmin, z których dzieci umieszczone są w pieczy. 3. Dotacja z budżetu państwa na zatrudnianie koordynatora rodzinnej pieczy. X. Monitoring programu Za działania związane z realizacją celów Programu odpowiedzialny jest utworzony w ramach Organizatora rodzinnej pieczy. Analiza i ocena Programu leży w gestii Dyrektora, wyznaczonego na Organizatora rodzinnej pieczy. jako Organizator rodzinnej pieczy ma obowiązek przedstawiania corocznego sprawozdania Staroście Oświęcimskiemu i Radzie Powiatu. Program ma charakter otwarty i będzie podlegać ewaluacji w zależności od pojawiających się potrzeb. str. 11 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 12

14 XI. Zakończenie Najbardziej sprzyjającym rozwojowi dziecka środowiskiem jest jego rodzina biologiczna, która jest dla niego naturalnym środowiskiem, zaspokajającym potrzeby niższego i wyższego rzędu. Jeżeli z różnych powodów dziecko nie może wychowywać się w swojej rodzinie biologicznej, należy zapewnić dziecku opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym, które z założenia powinno być środowiskiem tymczasowym, do chwili powrotu dziecka do rodziny naturalnej, bądź też do czasu przysposobienia przez rodzinę adopcyjną. Powiatowy Program Rozwoju ma posłużyć do osiągnięcia priorytetu jakim jest rozwój rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zapewniającej właściwą opiekę i wychowanie dzieciom niemogącym czasowo przybywać w rodzinie naturalnej. Program wskazuje kierunki i działania w zakresie rozwoju pieczy a także pomocy usamodzielnianym wychowankom opuszczającym rodzinne i instytucjonalne formy pieczy. Wskazane w Programie działania mają doprowadzić przede wszystkim do rozwoju sieci rodzin zastępczych niezawodowych i zawodowych, a także zapewnić wysoką jakość sprawowanej opieki w nowopowstałych oraz już funkcjonujących rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. str. 12 Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 13

15 Uzasadnienie Powiatowy Program Rozwoju na lata ma na celu rozwój rodzinnej i instytucjonalnej pieczy, zapewniającej właściwą opiekę i wychowanie dzieciom umieszczonym czasowo poza swoim środowiskiem rodzinnym. Program wskazuje kierunki i działania w zakresie rozwoju pieczy a także pomoc usamodzielnianym wychowankom opuszczającym rodzinne i instytucjonalne formy pieczy. Id: 4CCC91D5-9C62-471A-8398-A72F Projekt Strona 1