Rozmiary i kierunki współczesnych migracji

Transkrypt

1 Rozmiary i kierunki współczesnych migracji

2 Nowy adres Biuletynu Migracyjnego:

3 Kontekst światowy Z jednej strony zapotrzebowanie na siłę roboczą w krajach Zachodu Z drugiej strony obawy przed nadmiernym napływem cudzoziemców i wprowadzanie restrykcji imigracyjnych Opracowywanie programów integracji imigrantów Rozważania Putnama na temat tego, że na krótką metę liczna imigracja niszczy kapitał społeczny w krajach przyjmujących, ale na dłuższą metę okazuje się pożyteczna Kwestie migracji nieudokumentowanych Ewolucja dawnych krajów emigracji w kraje imigracji

4 Migracje nieudokumentowane World Migration 2003 (IOM) In 2001 alone, close to 10,000 irregular migrants were intercepted near or along the coast of Tarifa (Cadiz) in Spain. The German Police Trade Union believes that some 100,000 irregulars are smuggled into Germany each year. Some 95,000 Albanians, Romanians and Iraqis are illegally entering Greece each year. According to the United Kingdom Immigration Service Union, there are up to one million irregular migrants in the UK.

5 Ciąg dalszy Belgium's anti-racism centre estimates the number of irregular migrants at around 90,000. Irish Police estimates that some 10,000 irregular immigrants are working in the country. It is estimated that there are some 500,000 irregular migrants in France and some 60,000 in Portugal.

6 Kontekst europejski: zbyt mała mobilność ludności? Rok 2006 miał zostać poświęcony promocji naturalnego przepływu pracowników pomiędzy poszczególnymi regionami Unii Europejskiej i pomiędzy różnymi sektorami gospodarki odsetek pracowników, którzy wykazują się tzw. mobilnością zawodową, czyli gotowością do zmiany miejsca pracy, nie przekracza w UE 10%. Najbardziej mobilni są pracownicy duńscy - tam odsetek ten wynosi niemal 13%. W dziewięciu krajach UE 40% pracowników przez ponad 10 lat nie zmieniło pracy, tylko 1,5% mieszka poza swoim krajem Komisja Europejska przeznaczyła 4,3 mln euro na projekty, mające podnieść poziom świadomości mieszkańców UE i zachęcić ich do mobilności zawodowej. [ Gazeta Wyborcza]

7 Europejski pakt na rzecz migracji i azylu przyjęty Polska z zadowoleniem powitała osiągnięcia prezydencji francuskiej w zakresie rozwoju polityki migracyjnej Unii Europejskiej, w tym kontekście przyjęcie przez Radę Europejską Europejskiego paktu na rzecz migracji i azylu. Rząd traktuje na pewno ten dokument jako istotny wkład w powstanie przyszłej spójnej polityki imigracyjnej i azylowej, którego elementem będzie zapowiedziane również w pakcie utworzenie europejskiego urzędu wsparcia azylowego. Europejski pakt na rzecz migracji i azylu docenia wagę zagadnienia legalnej imigracji i podkreśla wagę wysiłków na rzecz zwalczania nielegalnej imigracji oraz praktycznych działań na rzecz powrotów. [21 kwietnia, 2009, informacja dla Sejmu i Senatu o udziale RP w pracach Unii Europejskiej podczas prezydencji francuskiej.]

8 Co z tą Polską? Liczba ludności około 38 mln Polska diaspora - około mln : około 1,2 mln osób wyjechało z kraju 2007 około 1,5 Polaków pracuje poza krajem

9 Sytuacja w Polsce [Marek Okólski] Niedourbanizacja (niedokończone procesy modernizacji ziem polskich) Transformacja ustrojowa i zmiany systemu zatrudnienia Strukturalne niedopasowanie rynku edukacyjnego do rynku pracy Migracje z peryferii na peryferie

10 Główne typy migracji z Polski w połowie lat 90. migracja czasowa około kilka setek tysięcy obywateli polskich migracja stała łączenie rodzin, brain-drain, brain-return około tys. osób rocznie przerzut migrantów (migrant trafficking) około tys. osób rocznie [Marek Okólski]

11 Główne strategie migracyjne Polaków migracje wahadłowe (shuttle) migracje krótkoterminowe migracje długoterminowe migracje stałe, osiedleńcze [Marek Okólski]

12 Zmiany trendów migracyjnych Nowe kraje docelowe Bardziej różnorodne motywacje wyjazdu (zmiany proporcji różnych strumieni) Większe zróżnicowanie czasu pobytu poza krajem Feminizacja migracji Trafficking Powroty? Początek imigracji do Polski

13 Główne strumienie emigracji Migracje pracownicze (labor migration) do prac nie wymagających kwalifikacji legalne i nielegalne Migracje do prac wymagających kwalifikacji (pielęgniarki, kierowcy, rzemieślnicy) na ogół legalne Migracje osób wysoko kwalifikowanych (lekarze, informatycy, artyści, naukowcy) legalne Studenci, którzy jadą studiować na zagranicznych uczelniach legalne

14 Stare i nowe kraje docelowe Tradycyjne kierunki polskich migracji: Niemcy, USA, Francja, Brazylia Nowe kierunki migracji: Belgia, Włochy, Grecja, Holandia Najnowsze kierunki migracji z Polski: Wielka Brytania, Irlandia, Hiszpania, Portugalia

15 Polscy imigranci w krajach Europy, 2007 Kraj imigracji Liczba polskich imigrant ów 2007 Stopa bezrob ocia 2009 % Zmian a PKB 2009 % Płaca minim alna w Euro 2008 Wielka ,2 2, E Brytania RFN ,7 2, E Irlandia ,7 5, E Holandia ,1 2, E Włochy ,2 2,0 866 E Hiszpania ,1 2,0 700 E Francja ,8 1, E Norwegia ,0 1, E Szwecja ,9 1, E Grecja ,0 0,2 681 E Dania ,5 1, E Islandia ,8 9,6 960 E

16 Number of registered permanent emigrants, 2003 Total Males Females Total Germany US Canada Austria Italy UK Holland France 20,813 15,013 2, ,744 7,878 1, ,069 7,135 1,

17 Short term migration from Poland by county of destination, 2002 Country of destination Total % of females Total Germany US Italy Canada UK France Spain Belgium 786, , ,009 39,262 29,117 23,745 20,848 14,492 13,

18 Główne motywy pobytu Polaków we Włoszech, 2005 podjęcie zatrudnienia - 69,4% łączenie rodzin - 23,8% motywy religijne - 3% studia - 1,5% [dane wg oficjalnych włoskich statystyk]

19 Polki we Włoszech Polki stanowią 75% wszystkich imigrantów z Polski, w niektórych południowych rejonach państwa nawet 90%. 86% polskich imigrantów, którzy przebywają we Włoszech w ramach łączenia rodzin, 70% ogółu pracowników i studentów 50% wśród przedstawicieli Kościoła Katolickiego oraz osób prowadzących własną działalność gospodarczą. [dane włoskiego MSW]

20 Poziom wykształcenia Wykształcenie Średnie Wyższe Włosi 7,5% 26% Polacy we Włoszech 14% 51% Ale aż 75% Polek zatrudnionych jest we włoskich domach. Uwaga: Jest tu widoczna selekcja pozytywna. W Polsce znacznie niższa proporcja osób ma wyższe wykształcenie. Wśród migrantów nadreprezentowane są osoby lepiej wykształcone. Jednak osoby te pracują poniżej swoich kwalifikacji.

21 Rozmieszczenie Polaków we Włoszech: główne prowincje Dane fragmentaryczne wg włoskiego MSZ Rzym (24,9%) Bolonia (2,6%) Neapol (5,8%) Perugia (2,3%) Mediolan (2,9%) Florencja (2,2%)

22 Główne kraje pochodzenia imigrantów w Polsce Ukraina Białoruś Rosja Wietnam Armenia Rosja (Czeczenia)

23 Oficjalne dane na temat liczby imigrantów [według danych nieoficjalnych liczba ta wynosiła około 0,5 mln] Cudzoziemcy w Polsce według kraju urodzenia Liczba Ukraina 9, Federacja Rosyjska 4, Białoruś 2,685 6 RFN 2,096 5 Wietnam 1,867 4 Armenia 1,627 4 Dane ze spisu ludności 2002, Procent cudzoziemców Ewa Kępińska, Recent Trends in International Migration. The 2004 SOPEMI Report for Poland, Warszawa 2004, p. 20, 55.

24 Główne strumienie imigracji do Polski Migracje pracownicze (labor migration) do prac nie wymagających kwalifikacji legalne i nielegalne Migracje do prac wymagających kwalifikacji (pielęgniarki, technicy, kierowcy) na ogół legalne Migracje osób wysoko kwalifikowanych (lekarze medycyny, stomatologii, weterynarii) legalne Studenci, którzy studiują na polskich uczelniach legalne

25 Typologia imigracji do Polski ze względu na status prawny Imigracje pracownicze (ekonomiczne) Łączenie rodzin Repatriacja (ze Wschodu) Migracje powrotne (z Zachodu) Uchodźcy

26 Karta Polaka 7 września 2007 posiadacz tej karty może: może bez opłat otrzymać wizę pobytową długoterminową uprawniającą do wielokrotnego przekraczania granicy Rzeczypospolitej Polskiej; może podejmować na terenie Rzeczypospolitej Polskiej legalną pracę bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę; może prowadzić w Polsce działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy; może w Polsce korzystać z bezpłatnego systemu oświaty; może w stanach nagłych korzystać w Polsce z bezpłatnej opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak obywatele polscy; może za darmo zwiedzać muzea państwowe w Polsce; może w pierwszej kolejności ubiegać się o środki finansowe z budżetu państwa polskiego lub z budżetu samorządów gmin w Polsce przeznaczone na wspieranie Polaków za granicą. Otrzymanie Karty Polaka nie oznacza przyznania obywatelstwa polskiego, przyznania prawa do osiedlania się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ani prawa przekraczania bez wizy granic RP.

27 Otrzymanie Karty Polaka nie oznacza przyznania obywatelstwa polskiego, przyznania prawa do osiedlania się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ani prawa przekraczania bez wizy granic RP. Wniosek o przyznanie Karty Polaka (Formularz) %20Karty%20Polaka.pdf

28 Instytucja rządowa Urząd do spraw Repatriacji i Cudzoziemców zmienił nazwę na Urząd do spraw Cudzoziemców, struktura organizacyjna: 1) Departament Legalizacji Pobytu i Wykazu Cudzoziemców; 2) Departament Postępowań Uchodźczych; 3) Biuro Organizacji Ośrodków dla Cudzoziemców Ubiegających się o Nadanie Statutu Uchodźcy lub Azylu; 4) Biuro Współpracy Międzynarodowej; 5) Biuro Informatyki i Ewidencji Cudzoziemców; 6) Biuro Prawne; 7) Biuro Obsługi Finansowej; 8) Biuro Dyrektora Generalnego; 9) Zespół Kontroli i Ochrony Informacji Niejawnych; 10) Zespół do Spraw Audytu Wewnętrznego. Lista ośrodków dla uchodźców:

29 Liczba osób, które złożyły wniosek o status uchodźcy w RP, oraz liczba decyzji przyznających status uchodźcy i pobyt tolerowany w latach Liczba złożonych wniosków Pobyt tolerowany Status uchodźcy Dane dla 2007 dotyczą pierwszej połowy roku

30 Repatriacja do Polski [powrót z obczyzny, gdzie się znaleziono wbrew własnej woli] repatriacja ze Związku Radzieckiego 245 tys. osób: 100 tys. z Białorusi 76 tys. z Ukrainy 46 tys. z Litwy 20 tys. z Rosji Te dane pokazują tylko fragment całego procesu repatriacji.

31 Podstawowe zagadnienia Procedura repatriacyjna funkcjonuje od 1996 roku w Polsce. Nowa ustawa o repatriacji z listopada 2000 roku. Warunki kwalifikacji do procedury repatriacyjnej: polskie korzenie (udokumentowane) oraz zaproszenie od rodziny albo od gminy, z obietnicą pomocy. Program stypendialny dla młodzieży ze Wschodu. Repatrianci pochodzą głównie z Ukrainy oraz z Kazachstanu. Kwestie tożsamości i integracji.

32 Repatriacja do Polski Liczba aplikacji Liczba wydanych wiz repatriacyjnych Liczba przybyłych osób Źródło: Ewa Kępińska, Recent Trends W-wa 2004, s. 81

33 Migrant trafficking to działalność prowadzona na skalę międzynarodową, której celem jest ułatwienie migracji i która: Prowadzona jest przez całą sieć pośredników, przewodników, kurierów i innych pomocników Jest nielegalna i prowadzący ją są tego świadomi Jej postawą jest transakcja handlowa, za ułatwienie migracji pobierana jest opłata Często migranci są po drodze zmuszani do różnych przestępstw, często są też eksploatowani w nowym miejscu osiedlenia. Dlatego trafficking bywa nazywany współczesnym niewolnictwem.

34 Prace na temat cudzoziemców w Polsce i programów pomocy - Łukasz Łotocki Życie w Polsce krok po kroku. Poradnik dla cudzoziemców poszukujących ochrony (współredaktor), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa Jak pomagać cudzoziemcom poszukującym w Polsce ochrony? Poradnik dla instytucji publicznych i organizacji pozarządowych (współredaktor), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa Czym chata bogata Pomoc dla cudzoziemców poszukujących ochrony w Polsce w świetle badań społeczności i instytucji lokalnych (współredaktor), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa Dystans społeczny pracowników instytucji lokalnych do Czeczenów na tle innych grup narodowych, w: Czym chata bogata Pomoc dla cudzoziemców poszukujących ochrony w Polsce w świetle badań społeczności i instytucji lokalnych (red. G. Firlit-Fesnak, Ł. Łotocki), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2008.

35 Cudzoziemcy poszukujący ochrony w Polsce wybrane aspekty prawne i instytucjonalne, w: W poszukiwaniu bezpiecznej przystani. Cudzoziemcy z Czeczenii w Polsce (red. G. Firlit-Fesnak), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa Demistyfikacja rzeczywistości dyskursywnej czyli o pozytywnych stronach statusu migranta w Polsce, w: Migracje międzynarodowe a modernizacja systemu politycznego i społecznego (red. G. Firlit- Fesnak), Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2008.