1) OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KRAJU

Transkrypt

1 Sekcja Prawa Podatkowego TBSP UJ KRÓLESTWO SZWECJI Konspekt do zajęć Systemy podatkowe państw świata Karol Wojarski Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Jagielloński Kraków

2 1) OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KRAJU Królestwo Szwecji to duży obszarowo kraj położony w Europie Północnej o łącznej powierzchni km². Natomiast liczba ludności wynosi tylko 9 milionów 300 tysięcy mieszkańców, z czego 90 % ma narodowość szwedzką. PKB w 2009 roku wynosiło w tym kraju dolarów amerykańskich na jednego mieszkańca. Szwecja jest monarchią konstytucyjną. Głową państwa jest król Karol XVI Gustaw. Konstytucja z 1975 roku przyznaje mu jedynie funkcje ceremonialne i reprezentacyjne. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu Riksdagu.. Panuje powszechny pogląd, zarówno w Szwecji, jak i w innych krajach, że jest ono wysokorozwiniętym państwem dobrobytu- WELFARE STATE. W rankingu Światowego Forum Ekonomicznego szwedzka gospodarka została uznana za trzecią najbardziej konkurencyjną na świecie. Ważną część gospodarki szwedzkiej stanowią naturalne bogactwa, takie jak wysokiej jakości rudy żelaza oraz duża powierzchnia lasów. Grunty orna stanowią zaledwie 7 % powierzchni kraju, rolnictwo jest wysoko zmechanizowane i intensywne. Walutą w tym kraju jest korona szwedzka (SEK) 1 SEK 0,43 PLN 2) RODZAJE I KATEGORIE PODATKÓW WYSTĘPUJĄCYCH W SZWECJI Szwedzki system podatkowy nie odbiega znacząco od standardów europejskich Podatki w Szwecji mogą obejmować płatności na trzech różnych szczeblach: na rzecz gminy (szw. komun) na rzecz hrabstwa (szw. län) na rzecz rządu centralnego Podatki te są pobierane przez szwedzki urząd podatkowy Skatteverkert 2

3 2a SZWEDZKI PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH W Szwecji obowiązuje progresywna skala podatkowa. Obowiązuje tu zasada Bärkraftsprincipen-tzn. podatnik płaci podatek w wysokości zależnej od swych możliwości finansowych. Mamy tu trzy progi podatku dochodowego (Tabela nr 1- dane za 2010 rok) ROCZNY DOCHÓD PODATEK KWOTA WOLNA OD POATKU SEK 0 SEK I. PRÓG SEK Tylko podatek gminny 31,56 % II PRÓG SEK Podatek gminny 31,56 % + Podatek państwowy 20 % III PRÓG SEK- Podatek gminny 31,56 % + Podatek państwowy 25 % W 2010 roku stawka podatku dochodowego od osób fizycznych wahała się od 54 do 61 %. Stawką średnią był 57,77%. Do 1991 roku było to 71 % (sic!). Na to średnie 57,77 % składało się: podatek gminny 31,56% podatek państwowy 25% podatek kościelny 0,99% opłata pogrzebowa 0,22% W Szwecji dochodem, od którego zapłacimy podatek dochodowy od osób fizycznych może być: dochód z pracy najemnej, dochód pochodzący z samozatrudnienia, dochód z kapitału. W szwedzkim systemie podatkowym świadczenia emerytalne są opodatkowane, tak jak przychody osób czynnych zawodowo. 3

4 Instytucja podatku majątkowego (podatek nakładany na wielkość majątku podatnika, obliczany od bogactwa właściciela mierzonego w nieruchomościach, ziemi, biżuterii, dziełach sztuki itd.) 2b SZWEDZKI PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH Stawka szwedzkiego podatku od osób prawnych wynosi 26.3%. Wcześniej wynosiła ona, 28%, zaś przed reformą podatkową z 1991r bagatela-57%. Ten podatek płacą spółki z o.o. i akcyjne oraz stowarzyszenia gospodarcze (ekonomisk forening), które prowadzą działalność gospodarczą, i fundacje (stiftelse). Osoba prawna ma siedzibę w Szwecji, jeśli jest zarejestrowana w specjalnym urzędzie. Straty mogą być rozliczone w dowolnym okresie. Jest to odmienna regulacja niż ta przewidziana w naszej ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, której art. 7 ust 5 stanowi, że o wysokość straty można obniżyć dochód w najbliższy następujących po sobie pięciu latach podatkowych. Szwedzki rok podatkowy-szwedzkie osoby prawne używają zwykle 12-miesięcznego roku podatkowego kończącego się 31 grudnia, 30 kwietnia, 30 czerwca lub 31 sierpnia. Osoba prawna również musi złożyć wstępne zeznanie podatkowe w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy, a szacuje się w nim miesięczne płatności podatkowych w ciągu roku podatkowego na podstawie wstępnych deklaracji podatkowej. 2c SZWEDZKI PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI W 2004 roku nieruchomości (domy i mieszkania) osób fizycznych podległy opodatkowaniu stawką 1 proc. rocznie, przy czym zabudowania powstałe po 1991 r. opodatkowane są przez 10 lat na zasadach ulgowych. Przy wartości nieruchomości przekraczającej odpowiednie wartości - 1 mln (osoby fizyczne) lub 1,5 mln SEK (osoby prawne) - stawka podatku wynosi 1,5 proc. Wartość nieruchomości dla celów podatkowych szacowana jest co sześć lat i wynosi około 75 proc. wartości rynkowej. 2d PODATEK OD SPADKÓW W Szwecji podatek od spadków w ogóle nie występuje. Został on tam zniesiony z dniem 1 stycznia 2005 roku, ale obowiązywał tak naprawdę do dnia 17 grudnia Wiąże się to z tym, że w ten sposób zostały zwolnione z tego podatku osoby, które straciły swoich bliskich 4

5 w wyniku trzęsienia ziemi tsunami na Oceanie Indyjskim, gdzie zginęło ok obywateli szwedzkich. Podatek ten kiedyś w Szwecji był bardzo wysoki, mógł on wynosić aż 70% wielkich fortun. 2d SZWEDZKI PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT) Stawka podstawowa podatku od towarów i usług zwanego w Szwecji "moms" wynosi 25%. Obecnie w praktyce w Unii Europejskiej wraz z duńską jest to najwyższa stawka VAT. Dla niektórych towarów i usług stawka stanowi 12%(żywność, usługi hotelowe) lub 6% (gazety codzienne, książki, bilety wstępu na koncerty, do kina, teatru, cyrku i zoo, transport pasażerski). Zwolnione z VAT-u są m.in.: usługi medyczne i stomatologiczne, opieka społeczna, częściowo edukacja, loterie, usługi bankowe lub finansowe. Główna zasada jest taka, że przedsiębiorca zagraniczny płaci w Szwecji VAT tylko w przypadku sprzedaży towarów lub usług osobom prywatnym i tym klientom, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT. Przedsiębiorcy zagraniczni, którzy będą prowadzić działalność gospodarczą w Szwecji, ale bez stałego miejsca działalności w Szwecji, muszą wypełnić zgłoszenie podatkowe dla przedsiębiorców zagranicznych. 2f PODATEK AKCYZOWY Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym w Szwecji podlegają np.: -wyroby alkoholowe, - wyroby tytoniowe, - energia, dwutlenek węgla, siarka, - pestycydy, - nawozy sztuczne, - żwir naturalny, - odpady, a w zasadzie ich składowanie - loterie, - nagrody z oszczędności, - gry hazardowe, - zyski z grupowego ubezpieczenia na życie. - działalność reklamowa (ogłoszenia). Osoby zobowiązane do zapłaty podatku akcyzowego mają obowiązek zarejestrować się w Urzędzie Skarbowym na specjalnym formularzu. 5

6 2g SKŁADKA NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE Poza obciążeniami stricte podatkowymi na szwedzkim pracodawcy ciąży obowiązek odprowadzania części składki na ubezpieczenie pracownika. Generalnie w ubiegłych latach, całkowite obciążenie pracodawcy z tego tytułu wynosiło ok. 33% podstawy opodatkowania, jednak przepisy szwedzkie są w tej materii dosyć skomplikowane, dlatego dokładna wysokość składki może się nieco różnić w zależności od konkretnego przypadku. Dla osób pracujących na własny rachunek stawka ubezpieczenia wynosi ok. 31% podstawy opodatkowania. 3) CIEKAWOSTKI PODATKOWE podatek kościelny opłata pogrzebowa- opłata pogrzebowa begravningsavgift jest wpłacana przez wszystkich, kto jest zarejestrowany w Szwecji niezależnie od członkostwa w Kościele. Państwo zwróciło się do Szwedzkiego Kościoła o prowadzenie usług pogrzebowych w prawie wszystkich gminach. opłata za wjazd do Sztokholmu- zależnie od pory dnia przy wjeździe bądź wyjeździe z centrum jest pobierana opłata od 10 do 20 koron (w przybliżeniu 1,10-2,20 euro). 4) ORGANIZACJA POBORU PODATKU-ORGANY PODATKOWE Wszyscy, którzy mieszkają w Szwecji, są zarejestrowani w urzędzie skarbowym, a te osoby, które uzyskują przychody osoby fizyczne i przedsiębiorcy - mają konta podatkowe. Osoby te muszą złożyć deklaracje o przychodach w następnym roku dochodowym. Deklarację można wysłać pocztą lub za pośrednictwem Internetu, a jeśli nie ma żadnych zmian, deklarację o przychodach można także zaakceptować telefonicznie lub poprzez przesłanie SMS-u. Instytucją rządową odpowiedzialną za system podatkowy jest Szwedzki Urząd Skarbowy Skatteverket, działający za pośrednictwem regionalnych oddziałów. Jest to agencja rządowa. Agencja posiada lokalne biura w ponad stu miastach w całej Szwecji, z siedzibą w mieście Solna (Sztokholm). 6

7 5) SĄDOWNICTWO ZAJMUJĄCE SIĘ PODATKAMI Podobnie jak w Polsce sprawami podatkowymi zajmuje się w Szwecji sądownictwo administracyjne. Występują tu okręgowe sądy administracyjne, apelacyjne sądy administracyjne (Kammarrätt) i Najwyższy Sąd Administracyjny (Högsta förvaltningsdomstolen). Dodatkowo utworzono szereg sądów i trybunałów szczególnych, które orzekają w sprawach szczególnego rodzaju. 6) KONTAKTY Z POLSKĄ W dniu 15 października 2005 roku weszła w życie Konwencja między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu.. Zgodnie z art. 29 ust.2 Konwencji, jej postanowienia mają zastosowanie od 1 stycznia 2006 roku. Konwencja dotyczy następujących podatków: 1. w Polsce: - podatku dochodowego od osób fizycznych, - podatku dochodowego od osób prawnych. 2. w Szwecji : - państwowego podatku dochodowego, - podatku od dywidend pobieranego u źródeł, - podatku dochodowego od osób nie posiadających miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium Szwecji, - podatku dochodowego od nie posiadających miejsca zamieszkania na terytorium Szwecji artystów i sportowców, - gminnego podatku dochodowego. Zgodnie z art. 15, wynagrodzenie za pracę najemną wykonywaną w Szwecji podlega opodatkowaniu w Polsce, jeśli spełnione są (łącznie) poniższe warunki: 1. okres lub okresy tej pracy nie przekraczają łącznie 183 dni w okresie dwunastu miesięcy rozpoczynających się lub kończących w danym roku podatkowym, 2. wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Szwecji, 7

8 3. wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w Szwecji 7) OKREŚLENIE DNIA WOLNOŚCI PODATKOWEJ Dzień Wolności Podatkowej to dzień, w którym (średnio) całkowity dochód od początku danego roku zrównuje się z (przewidywanymi) obciążeniami podatkowymi na ten właśnie rok, a więc symbolicznie obywatele przestają płacić fiskusowi, a zaczynają pracować na siebie. W 2010 roku ten dzień w Szwecji wypadł 20 lipca, w Polsce zaś prawie miesiąc wcześniej, tj. 23 czerwca. 8