ROLNICTWO. Ćwiczenie 1

Transkrypt

1 PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z CHEMII (SEMESTR ZIMOWY) ROLNICTWO Ćwiczenie 1 1. Organizacja ćwiczeń. Regulamin pracowni chemicznej i przepisy BHP (Literatura zalecana, pozycja 1, rozdz. 1.1.). Zasady pracy z odczynnikami chemicznymi - zagrożenia, środki ostrożności (rozdz. 1.3.). Postępowanie z odpadami chemicznymi (rozdz. 1.4.). 2. Sprzęt laboratoryjny i jego przeznaczenie (rozdz. 1.2.). Mycie szkła laboratoryjnego. 3. Podstawowe czynności laboratoryjne (ogrzewanie w probówce i zlewce, odmierzanie cieczy, krystalizacja, dekantacja i sączenie osadów, rozdzielanie mieszanin,). 4. Klasyfikacja, nazewnictwo i właściwości chemiczne związków nieorganicznych powtórzenie wiadomości. Zakres materiału do przygotowania: sprzęt laboratoryjny i jego przeznaczenie, odczynniki chemiczne zagrożenia i środki ostrożności (rozdz. 1.2). Doświadczenia: mieszanina a związek chemiczny (rozdz ). Ćwiczenie 2 Sprawdzian I: Sprzęt laboratoryjny i jego przeznaczenie. Klasyfikacja, nazewnictwo i właściwości chemiczne związków nieorganicznych. Temat: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Obliczenia stechiometryczne. Zakres materiału do przygotowania: reakcje syntezy, analizy i wymiany, reakcje egzo i endoenergetyczne, reakcje homo i heterogeniczne, reakcje utleniania i redukcji, reakcja strącania i roztwarzania osadów, reakcje zobojętnienia, dysocjacja jonowej, hydrolizy soli, tworzenia kompleksów (rozdz oraz , , ). Doświadczenia: przeprowadzenie wybranych reakcji nieorganicznych (ćwiczenia z rozdz wskazane przez prowadzącego zajęcia). Ćwiczenie 3 Kolokwium I: Podstawowe reakcje nieorganiczne. Równania reakcji w postaci cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej. Obliczenia stechiometryczne. Temat: Sporządzanie roztworów. Zakres materiału do przygotowania: definicja stężenia procentowego i molowego, obliczenia ze stężeń roztworów. Doświadczenia: sporządzanie roztworów o określonym stężeniu procentowym i molowym z naważek i przez rozcieńczanie roztworów stężonych (6.1.1., ), nauka ważenia na wadze technicznej, nauka posługiwania się naczyniami miarowymi (rozdz ). 1

2 Ćwiczenie 4 Temat: Konduktometryczne pomiary przewodnictwa roztworów. Chemiczne i potencjometryczne pomiary ph. Zakres materiału do przygotowania: reakcje w roztworach elektrolitów (rozdz. 2.2.), odczyn roztworów, ph (rozdz , ) Doświadczenia: badanie procesu dysocjacji jonowej różnych substancji chemicznych przez pomiar przewodnictwa ich roztworów: elektrolity i nieelektrolity (5.1.1.) oraz porównanie przewodnictwa roztworów elektrolitów o tym samym stężeniu molowym - elektrolity mocne i słabe (rozdz ), określanie odczynu wodnych roztworów różnych substancji metodami chemicznymi (5.2.1.), potencjometryczne pomiary ph (rozdz ). Ćwiczenie 5 Kolokwium II: Reakcje w roztworach elektrolitów (dysocjacja jonowa kwasów, zasad i soli, reakcje hydrolizy soli), określanie odczynu roztworu, ph. Temat: Wstęp do analizy objętościowej: metody analityczne, miareczkowanie. Zakres materiału do przygotowania: zasady posługiwania się szkłem miarowym kolby miarowe, pipety, biurety (rozdz. 6.1.), sporządzanie roztworów titranta do oznaczeń alkacymetrycznych (rozdz ). Doświadczenia: sporządzenie roztworu kwasu solnego o stężeniu 0,1 mol/dm 3 do oznaczeń acydymetrycznych (rozdz ) i roztworu wodorotlenku sodu o stężeniu 0,1 mol/dm 3 do oznaczeń alkalimetrycznych (rozdz ). Ćwiczenie 6 Temat: Alkacymetria. Roztwór mianowany, substancja podstawowa, titrant, analit, punkt równoważności stechiometrycznej i punkt końcowy miareczkowania, wskaźniki. Zakres materiału do przygotowania: sposób postępowania przy mianowaniu roztworów (rozdz ), sposób postępowania przy oznaczaniu zawartości substancji w próbce (rozdz ), oznaczenia acydymetryczne (rozdz ) oraz oznaczenia alkalimetryczne (rozdz ). Doświadczenia: przeprowadzenie mianowania sporządzonego roztworu HCl (rozdz ) i roztworu NaOH (rozdz ), oznaczanie zawartości mocnych i słabych zasad metodą alkalimetryczną (rozdz ) oraz mocnych i słabych kwasów metodą acydymetryczną w otrzymanej próbce (rozdz ). 2

3 Ćwiczenie 7 Kolokwium III: Obliczenia ze stężeń roztworów. Obliczenia i dobór wskaźnika w oznaczeniach alkacymetrycznych. Temat: Wstęp do redoksymetrii. Zakres materiału do przygotowania: uzgadnianie równań reakcji redoks w postaci cząsteczkowej i jonowej na podstawie bilansu elektronowego, równania połówkowe reakcji redoks (rozdz ), podstawy redoksymetrii (rozdz. 10). Doświadczenia: wpływ ph na przebieg reakcji redoks (rozdz ), wpływ temperatury na szybkość reakcji utleniania kwasu szczawiowego (rozdz ), wpływ katalizatora na szybkość reakcji utleniania kwasu szczawiowego (rozdz ). Temat: Manganometria. Ćwiczenie 8 Zakres materiału do przygotowania: Podstawy manganometrii (rozdz ), oznaczenia manganometryczne (rozdz. 11). Doświadczenia: wykonanie mianowania roztworu KMnO 4 (rozdz ), wykonanie oznaczenia zawartości jonów żelaza(ii) w próbce ( rozdz ) Ćwiczenie 9 Kolokwium IV: Uzgadnianie równań reakcji redoks w postaci cząsteczkowej i jonowej. Równania połówkowe reakcji redoks. Obliczenia manganometryczne. Temat: Wprowadzenie do chemii organicznej: praca z rozpuszczalnikami organicznymi, odpady chemiczne organiczne i ich utylizacja, szkło i sprzęt w laboratorium chemii organicznej. Zakres materiału do przygotowania: klasyfikacja i nazewnictwo związków organicznych, grupy funkcyjne powtórzenie wiadomości. Doświadczenia: wykrywanie węgla, azotu, wodoru, tlenu, siarki, fosforu i chloru w substancjach organicznych. Ćwiczenie 10 Sprawdzian III: Szkło i sprzęt w laboratorium chemii organicznej. Klasyfikacja związków organicznych, grupy funkcyjne. Temat: Podstawowe czynności laboratoryjne: ogrzewanie pod chłodnicą zwrotną, krystalizacja, sączenie osadów pod zmniejszonym ciśnieniem. Zakres materiału do przygotowania Metody rozdzielania mieszanin i oczyszczania związków organicznych. Doświadczenia: wykorzystanie procesu krystalizacji do oczyszczania substancji stałej. 3

4 Ćwiczenie 11 Temat: Reakcje charakterystyczne węglowodorów. Zakres materiału do przygotowania: nazewnictwo i reakcje charakterystyczne węglowodorów. Doświadczenia: reakcje węglowodorów nasyconych, nienasyconych i aromatycznych z bromem, otrzymywanie etenu, nitrowanie toluenu. Ćwiczenie 12 Temat: Reakcje charakterystyczne alkoholi, fenoli oraz amin. Zakres materiału do przygotowania: nazewnictwo i reakcje charakterystyczne alkoholi, fenoli oraz amin. Doświadczenia: reakcje alkoholi o różnej rzędowości z sodem i odczynnikiem Lucasa, bromowanie fenolu, reakcja fenolu z NaOH i NaHCO 3, reakcje amin z kwasem azotowym(iii), reakcje amin z chlorkami kwasowymi. Ćwiczenie 13 Kolokwium V: Nazewnictwo i reakcje charakterystyczne węglowodorów, alkoholi, fenoli oraz amin. Temat: Reakcje charakterystyczne aldehydów i ketonów. Zakres materiału do przygotowania: nazewnictwo i reakcje charakterystyczne aldehydów i ketonów. Doświadczenia: badanie zachowania się aldehydów i ketonów wobec słabych i silnych utleniaczy, reakcja aldehydów i ketonów z 2,4-dinitrofenylohydrazyną. Ćwiczenie 14 Temat: Reakcje charakterystyczne kwasów karboksylowych i ich pochodnych (chlorki kwasowe, estry, bezwodniki kwasowe, tłuszcze). Zakres materiału do przygotowania: nazewnictwo i reakcje charakterystyczne kwasów karboksylowych, chlorków kwasowych, estrów, bezwodników kwasowych i tłuszczów). Doświadczenia: reakcje kwasów karboksylowych z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami, reakcje kwasów i chlorków kwasowych z alkoholami, otrzymywanie bezwodnika o-ftalowego i jego reakcja z wodą, zasadowa hydroliza tłuszczu. 4

5 Ćwiczenie 15 Kolokwium VI: Nazewnictwo i reakcje charakterystyczne aldehydów, ketonów oraz kwasów karboksylowych i ich pochodnych. Temat: Uzupełnianie zaległości praktycznych i teoretycznych. Zaliczenia. Elementy chemii produktów naturalnych. Doświadczenia: wykrywanie sprzężonych wiązań podwójnych w likopenie, wykrywanie obecności reszt nienasyconych kwasów karboksylowych w tłuszczach, wykrywanie wiązań peptydowych w białkach, wykrywanie cukrów redukujących oraz skrobi w artykułach spożywczych. Warunki zaliczenia przedmiotu Wykonanie ćwiczeń praktycznych i sporządzenie poprawnych sprawozdań. Uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów i sprawdzianów. Zagadnienia z poprzednich etapów edukacyjnych do powtórzenia Klasyfikacja substancji nieorganicznych, podstawowe reakcje nieorganiczne, obliczenia stechiometryczne, stężenia procentowe i molowe, uzgadnianie równań reakcji redoks (w postaci cząsteczkowej i jo nowej) na podstawie bilansu elektronowego. Klasyfikacja, nazewnictwo i właściwości chemiczne związków organicznych. Literatura zalecana 1. Chemia I: Skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych z chemii nieorganicznej i analitycznej, P. Szlachcic, J. Szymońska, B. Jarosz, E. Drozdek, O. Michalski, A. Wisła-Świder, Wydawnictwo UR Kraków Chemia I: Skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych, J. Szymońska, P. Szlachcic, E. Kulig, O. Michalski, A. Wisła, Wydawnictwo UR Kraków Chemia organiczna. Krótki kurs, H. Hart, PZWL Warszawa Chemia organiczna, J. Mc Murray, tom 1-5, WNT Podręcznik chemii organicznej, P. Mastalerz, Wyd. Chemiczne Wrocław e-chemia podręcznik internetowy. Literatura dodatkowa 1. Chemia ogólna i nieorganiczna podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych - zakres rozszerzony, M. Litwin, Sz. Styka-Wlazło, J. Szymońska, Nowa Era Warszawa Chemia organiczna podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych - zakres rozszerzony, M. Litwin, Sz. Styka -Wlazło, J. Szymońska, Nowa Era Warszawa