Modele odpowiedzi. J zyk polski Poziom podstawowy

Transkrypt

1 Modele odpowiedzi J zyk polski Poziom podstawowy Cz Êç I Zadanie sprawdzajàce rozumienie czytanego tekstu O ksià ce Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogà przybieraç ró nà form j zykowà, ale sens musi byç synonimiczny wobec modelu. Oceniajàc prac ucznia, nale y stosowaç punktacj z modelu. Uwaga: Za pe nà odpowiedê przyznaje si maksymalnà liczb punktów, za niepe nà wskazanà w rubryce punkty czàstkowe. Nie nale y przyznawaç po ówek punktów. Za brak odpowiedzi lub odpowiedê b dnà nie przyznaje si punktów. Nr zadania Odpowiedzi Maksymalna liczba punktów Punkty czàstkowe 1. bohaterowie literaccy 1 2. zaprzyjaêniamy si z nimi traktujemy jako wzory odrzucamy 3. ods oni cia tajemnic bytu, pomocy w chwilach kryzysu i zwàtpieƒ, pomocy w okreêleniu swego miejsca we wszech- Êwiecie 4. apostrofa 1 5. mo e byç formà ucieczki od Êwiata lub jego opanowania 1 6. Zdaje si, e przypada ono na lata powtórnego dojrzewania 1 7. przyjaêƒ i poznanie 1 8. na si ganiu po coraz ambitniejsze ksià ki 1 9. Conrad przemyka si we mgle dalekich mórz. symbolizuje Êwiat moralnych wartoêci rzeêbiàc cz owieka, chce rozporzàdzaç ca à jego glinà poprzez swoich bohaterów kszta tuje odbiorców 10. Jak samotny eglarz Jest niby dojrza y owoc porównania te pe nià funkcj poetyckà rok 1 2 za 2 przyk ady 1 pkt, za 3 2 za 2 przyk ady 1 pkt, za 3 2 za 1 metafor i 1 uzasadnienie 1 pkt, za 2 metafory z uzasadnieniami 2 za wypisanie porównaƒ 1 pkt, za wskazanie funkcji 1 pkt 12. Jan Parandowski Honore de Balzac Joseph Conrad Boles aw Miciƒski 13. teza: wp yw ksià ki na Êwiat wartoêci czytelnika argumenty: bohaterowie m odzieƒczych lektur stajà si wzorcami osobowymi ksià ka jest znakiem, drogowskazem, punktem odniesienia wniosek: ksià ka jest czymê wyjàtkowym w yciu ka dego czytelnika 2 za przywo anie 2 pisarzy 1 pkt, za 4 pisarzy 3 po 1 pkt za tez, argumenty i wniosek razem 3 pkt 1

2 Cz Êç II Temat 1. Ró ne oblicza patriotyzmu. Porównaj sposoby jego rozumienia i przedstawienia na podstawie fragmentu Wielkiej Improwizacji z Dziadów cz. III Adama Mickiewicza oraz liryku Jana Kasprowicza Rzadko na moich wargach. Odwo aj si do znajomoêci twórczoêci obu poetów. I. Rozwini cie tematu (0 25 pkt) 1. Rozpoznanie wst pne (0 2 pkt) Wielka Improwizacja a) fragment dramatu romantycznego, III cz Êci Dziadów Adama Mickiewicza, monolog bohatera dramatu wi ênia i poety Konrada Rzadko na moich wargach a) utwór liryczny z tomiku Ksi ga ubogich Jana Kasprowicza, poety M odej Polski 2. Rozpoznanie zasady zestawienia tekstów (0 3 pkt) a) ró ne sposoby wyra ania mi oêci ojczyzny, wynikajàce z ideologii epoki, osobowoêci twórcy, wydarzeƒ historycznych, uwarunkowaƒ politycznych b) w dramacie romantycznym bohater identyfikuje si z ojczyznà, w liryku dystansuje si od manifestowania swoich uczuç patriotycznych c) czu oêç na los ojczyzny i narodu, chocia inaczej wyra ana, obecna w obu tekstach 3. Oblicza patriotyzmu (0 11 pkt) Wielka Improwizacja (0 6 pkt) a) identyfikacja z ojczyznà b) wspó odczuwanie z nià, wch oni cie w siebie ojczyzny (podanie cytatów) c) interpretacja zwrotu nazywam si milijon d) walka z Bogiem w imi wolnoêci ojczyzny, postawa otwartego buntu, duma i pycha bohatera, który czuje si powo any do duchowego przewodzenia narodowi e) g oêna manifestacja swoich uczuç, krzyczenie na ca y Êwiat o krzywdach narodu i ojczyzny f) bogate s ownictwo, skomplikowane porównania w wyra aniu uczuç g) mistyczny plan h) kontekst historyczny i biograficzny (proces filomatów, powstanie listopadowe, atmosfera spisku, rodzàca si idea mesjanizmu polskiego) Rzadko na moich wargach (0 5 pkt) a) cichy, ukryty w g bi serca patriotyzm b) franciszkaƒska mi oêç do cz owieka i Êwiata, do ojczystej ziemi ludzi ubogich c) ukazanie fa szywego, g oêno manifestowanego patriotyzmu na pokaz i kupczenia imieniem ojczyzny jako powód dystansowania si podmiotu lirycznego od tematów patriotycznych d) ukrycie ojczyzny w prostych s owach biednej pieêni e) kontekst historyczny i biograficzny (I wojna Êwiatowa, nadzieje na niepodleg oêç) 4. Postawa osób mówiàcych (0 6 pkt) Wielka Improwizacja (0 3 pkt) a) bunt, pycha, duma, postawa roszczeniowa przy jednoczesnej gotowoêci do najwy szych ofiar za ojczyzn b) ból wynikajàcy z cierpieƒ ojczyzny, stygmatyczne niemal odczuwanie jej cierpieƒ c) powo anie samego siebie na duchowego przywódc narodu d) poczucie wielkoêci, równanie si z samym Bogiem Rzadko na moich wargach (0 3 pkt) a) postawa pokory, umi owanie ojczyzny dla niej samej, a nie dla poklasku i s awy 2

3 b) odpornoêç moralna na znikczemnienie i na z o Êwiata c) czerpanie si y z w asnego serca i mi oêci do ojczyzny d) spojrzenie z dystansu, z drugiego brzegu na siebie samego i w asnà twórczoêç, jednoczesna wznios oêç i prostota wypowiedzi, stylizowanej na ludowà piosnk 5. Wnioski (0 3 pkt) Pe ny wniosek: Patriotyzm mo na wyraziç na wiele sposobów. Formy wyrazu i postawy osób mówiàcych zale à od wyzwania chwili, sytuacji politycznej, od idea ów epoki, tendencji estetycznych, osobowoêci twórcy i jego osobistego zaanga owania w sprawy ojczyzny, stopnia prze ywania mi oêci do niej. Nie ma monopolu na patriotyzm, ka da jego forma, ka dy sposób mówienia i milczenia o nim przy jednoczesnym odczuwaniu mi oêci do ojczyzny, jest wielkà wartoêcià. Zarówno Wielka Improwizacja, jak i wiersz Jana Kasprowicza uczà sztuki prze ywania tej mi oêci i wyra ania uczuç patriotycznych. Romantyzm ukszta towa specyficzny model patriotyzmu, model ca kowitej ofiary, krzyczenia o mi oêci ojczyzny na ca y Êwiat, postawy poêwi cenia nawet za cen utraty duszy. Model proponowany przez Kasprowicza jest modelem na czasy pokoju i wolnoêci. (3) Cz Êciowy wniosek: Ukazane zosta y ró ne oblicza polskiego patriotyzmu: romantyczny polegajàcy na manifestacji uczuç, poêwi ceniu i wyzwaniu ca ego Êwiata i Boga do walki i model XX-wiecznej, cichej, spokojnej, ukrytej w sercu mi oêci do kraju. (2) Próba podsumowania: Przedstawione oblicza patriotyzmu ró nià si. (1) II. Kompozycja (0 5 pkt) Kompozycj wypracowania ocenia si wtedy, gdy przyznane zosta y punkty za rozwini cie tematu. podporzàdkowana zamys owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn trznie, przejrzysta i logiczna; pe na konsekwencja w uk adzie graficznym (5) uporzàdkowana wobec przyj tego kryterium, spójna, graficzne wyodr bnienie g ównych cz Êci (3) wskazujàca na podj cie próby podporzàdkowania tekstu, na ogó spójna (1) III. Styl (0 5 pkt) jasny, ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, urozmaicona leksyka (5) zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó jasny; wystarczajàca leksyka (3) na ogó komunikatywny, dopuszczalne schematy j zykowe (1) Uwaga: JeÊli powy sze kryteria nie zosta y spe nione nie przyznaje si punktów. IV. J zyk (0 12 pkt) j zyk w ca ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk adnia, poprawne s ownictwo, frazeologia i fleksja (12) j zyk w ca ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, poprawne sk adnia, s ownictwo, frazeologia i fleksja (9) j zyk w ca ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi kszoêci poprawne: sk adnia, s ownictwo, frazeologia (6) j zyk komunikatywny, mimo b dów sk adniowych, s ownikowych, frazeologicznych i fleksyjnych (3) j zyk komunikatywny, mimo b dów fleksyjnych, licznych b dów sk adniowych, s ownikowych i frazeologicznych (1) V. Zapis (0 3 pkt) bezb dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b dy) (3) poprawna ortografia (nieliczne b dy II stopnia); na ogó poprawna interpunkcja (2) 3

4 poprawna ortografia (nieliczne b dy ró nego stopnia); interpunkcja niezak ócajàca komunikacji (mimo ró nych b dów) (1) VI. Szczególne walory pracy (0 4 pkt) Temat 2. Rozwa ania egzystencjalne jako jeden z elementów charakterystyki g ównego bohatera utworu J. W. Goethego Cierpienia m odego Wertera. Zanalizuj wybrane fragmenty, oceniajàc je w kontekêcie ca ej powieêci. I. Rozwini cie tematu (0 25 pkt) 1. Rozpoznanie wst pne (0 4 pkt) a) gatunek powieêç epistolarna (forma listu) b) epoka okres burzy i naporu który wykreowa nowy typ bohatera o charakterystycznej, rzadko spotykanej skali wra liwoêci c) werteryzm okreêlenie postawy tytu owego bohatera d) g ówny motyw rozwa ania egzystencjalne e) narrator pierwszoosobowy, to samy z bohaterem f) utwór kultowy dla polskich romantyków 2. Sens ludzkiego ycia wed ug Wertera (0 12 pkt) a) ycie jest snem b) wysi ek ludzki daremny, nie da si przed u yç istnienia c) samotnoêç cz owieka ( Êciany, wêród których jest zamkni ty ) d) cz owiek ucieka przed Êwiatem zewn trznym w g àb samego siebie e) ludzie, podobnie jak dzieci, niewiele wiedzà, pozostajà bezradni w odwiecznych pytaniach egzystencjalnych o sens ycia f) szcz Êcie ludzi zale y od tego, do kogo si porównujà g) myêlenie powoduje ból egzystencji, dlatego te sensowniej yç z dnia na dzieƒ, nie myêlàc o przysz oêci h) nieosiàgalne pragnienie uczynienia z ycia ogrodu na kszta t raju i) ycie jest wi zieniem, jednak zawsze mo na z niego uciec (w domyêle samobójstwo) j) ludzie sami sobie zatruwajà ycie k) poczucie wartoêci dostarcza ci ka, mozolna praca przybli ajàca do okreêlonego celu l) ycie jest ceremonia em, a ludzie g upcami grajàcymi swoje role, bez ÊwiadomoÊci bycia marionetkami 3. Werter w kontekêcie ca ej powieêci (0 6 pkt) a) doêwiadcza bólu istnienia tzw. weltschmerzu b) kocha bezgranicznie, targany jest nami tnoêcià c) ukojenia duszy szuka w kontakcie z przyrodà d) bliskie sà mu pieêni Osjana, które t umaczy dla Lotty e) to idealista stwarzajàcy we w asnej wyobraêni idea mi oêci i kochajàcy swoje wyobra enie f) nieodporny na przeciwnoêci losu (nadwra liwoêç) g) posiada zdolnoêç do g bokiej refleksji nad istotà bytu i natury ludzkiej h) egotyk zapatrzony w siebie samego, p aczliwy kochanek 5. Wnioski (0 3 pkt) Pe ny wniosek: Werter jest niezwykle wra liwy, co nie pozwala mu do koƒca cieszyç si urodà ycia. Refleksje zwiàzane z obserwacjà Êwiata i ludzi napawajà go smutkiem. ycie jawi si jako sen, wi zienie, ceremonia i tym samym powoduje ból istnienia, spot gowany nieszcz Êliwà mi oêcià, idealizmem i s aboêcià natury nieodpornej na niedoskona oêç Êwiata. Buntuje si przeciw konwenansom i ceremonia om, po- 4

5 szukujàc idea u, skazuje si na izolacj i tym samym na samotnoêç. Samobójstwo traktuje jako przejaw wolnoêci jedynej dost pnej w ziemskim wymiarze, ono uwolni go od cierpienia. (3) Cz Êciowy wniosek: Werter to bohater odczuwajàcy ból istnienia, który pog bia refleksja nad niedoskona oêcià Êwiata i natury ludzkiej. Nieszcz Êliwa mi oêç dope nia ból duszy i przyczynia si do samobójczej Êmierci. (2) Próba podsumowania: Werter to bohater o naturze refleksyjnej. Obserwuje Êwiat, ludzi i czuje ból egzystencjalny. (1) II. Kompozycja (0 5 pkt) Kompozycj wypracowania ocenia si wtedy, gdy przyznane zosta y punkty za rozwini cie tematu. podporzàdkowana zamys owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn trznie, przejrzysta i logiczna; pe na konsekwencja w uk adzie graficznym (5) uporzàdkowana wobec przyj tego kryterium, spójna; graficzne wyodr bnienie g ównych cz Êci (3) wskazujàca na podj cie próby porzàdkowania myêli, na ogó spójna (1) III. Styl (0 5 pkt) jasny, ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi; urozmaicona leksyka (5) zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó jasny; wystarczajàca leksyka (3) na ogó komunikatywny, dopuszczalne schematy j zykowe (1) IV. J zyk (0 12 pkt) j zyk w ca ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk adnia, poprawne: s ownictwo, frazeologia i fleksja (12) j zyk w ca ej pracy komunikatywny, poprawne: sk adnia, s ownictwo, frazeologia i fleksja (9) j zyk w ca ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi kszoêci poprawne: sk adnia, s ownictwo i frazeologia (6) j zyk komunikatywny mimo b dów sk adniowych, s ownikowych, frazeologicznych i fleksyjnych (3) j zyk komunikatywny mimo b dów fleksyjnych, licznych b dów sk adniowych, s ownikowych i frazeologicznych (1) V. Zapis (0 3 pkt) bezb dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b dy) (3) poprawna ortografia (nieliczne b dy II stopnia), na ogó poprawna interpunkcja (2) poprawna ortografia (nieliczne b dy ró nego stopnia), interpunkcja nie zak ócajàca komunikacji (mimo ró nych b dów) (1) VI. Szczególne walory pracy (0 4 pkt) J zyk polski. Poziom podstawowy 5