BADANIE WPŁYWU WŁAŚCIWOŚCI WÓD MODELOWYCH NA FOULING PODCZAS ULTRAFILTRACJI Z WYKORZYSTANIEM MEMBRANY CELULOZOWEJ
|
|
- Grzegorz Urbaniak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BADANIE WPŁYWU WŁAŚCIWOŚCI WÓD MODELOWYCH NA FOULING PODCZAS ULTRAFILTRACJI Z WYKORZYSTANIEM MEMBRANY CELULOZOWEJ THE INVESTIGATION OF THE INFLUENCE OF MODELED WATER PROPERTIES ON FOULING DURING ULTRAFILTRATION WITH USE OF CELLULOSE MEMBRANE Aleksandra Płatkowska, Michał Bodzek Politechnika Śląska, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, ul. Konarskiego 18, 44-1 Gliwice, tel , aleksandra.platkowska@polsl.pl ABSTRACT Membrane water treatment processes are often affected by fouling phenomena, which causes the decrease of the permeate flux. Properties of treated water like ph, hydrophilicity/hydrophobicity, molecular mass distribution and/or type of organic contaminants have a significant influence on the fouling intensity. It also depends on the concentration of ions, especially those bi- and trivalent. The aim of the investigation was to determine the influence of the modeled water properties on the decrease of membrane relative permeability. It resulted in the derivation of the model which determines the influence of the aluminum ions concentration and the degree of removal of UV254 absorbance on the relative permeability of the cellulose membrane of cut off 1 kda. Keywords: ultrafiltration, fouling, NOM (natural organic matter) Wprowadzenie Procesom membranowym uzdatniania wody towarzyszy nieodłącznie zjawisko foulingu prowadzące do redukcji wydajności membrany. Zjawisko to występuje głównie w przypadku membran porowatych, czyli mikrofiltracyjnych i ultrafiltracyjnych. Stopień foulingu zależny jest od wielu czynników, do których zalicza się zarówno właściwości samej membrany, jak również właściwości filtrowanej wody. W przypadku membrany główną rolę odgrywają jej właściwości hydrofilowe i hydrofobowe, rozkład wielkości porów, ładunek powierzchniowy czy też chropowatość powierzchni [Amy, 28; Katsoufidou i in., 25]. Brany pod uwagę jest również wpływ mas cząsteczkowych, hydrofilowość/hydrofobowość oraz obecność grup funkcyjnych substancji organicznej jak również oddziaływania foulant-foulant [Katsoufidou i in., 28]. Intensywność foulingu powodowanego przez naturalne substancje organiczne (NOM) uzależniona jest także od stężenia jonów, w szczególności kationów dwu- i trójwartościowych, oraz ph [Cho i in., 2]. Substancje humusowe mają dużą zdolność tworzenia kompleksów z jonami metali w szczególności z Al 3+, Fe 3+. Przy niższych wartościach ph, wysokim stężeniu jonów i zwiększonej ilości kationów dwuwartościowych następuje znaczne zmniejszenie strumienia permeatu [Zularisam i in., 26]. Substancje organiczne zaczynają, bowiem tworzyć aglomeraty, a kationy wapnia zmniejszają rozpuszczalność kwasów humusowych oraz zwiększają ich agregację, poprzez protonowanie ujemnie naładowanych grup funkcyjnych lub poprzez tworzenie połączeń mostkowych pomiędzy ujemnie naładowaną powierzchnią membrany a ujemnie naładowanymi grupami funkcyjnymi substancji humusowych (karboksylową, fenylową i metoksykarbonylową). Kationy dwu- i trójwartościowe, takie jak jony wapnia, magnezu, glinu, żelaza, mogą wiązać się z kwasowymi grupami funkcyjnymi NOM (głównie karboksylowymi) tworząc specyficzne kompleksy [Kennedy i in., 25; Dojlido, 1987]. Stopień i sposób, w jaki jony wapnia wpływają na fouling zależne są m.in. od rodzaju foulanta [Katsoufidou i in., 28]. Siła jonowa i ph mają wpływ na rozkład mas cząsteczkowych NOM. Niższe ph i wyższa siła jonowa powodują, że
2 218 związki wielkocząsteczkowe wykazują mniejszą pozorną masę cząsteczkową [Kennedy i in., 28]. Ponadto sprzyjają adsorbowaniu się lub formowaniu żelu na powierzchni membrany, ze względu na osłabianie elektrostatycznych oddziaływań między cząsteczkami NOM [Katsoufidou i in., 25]. Wg niektórych badaczy [Cho i in., 2; Amy, 28] przy wyższych wartościach ph oraz wysokich stężeniach jonów i obecności kationów wapnia obserwuje się większe opory hydrauliczne, a co za tym idzie większy stopień foulingu. Substancje organiczne występujące naturalnie w wodzie są mieszaniną różnych związków organicznych, takich jak substancje humusowe, węglowodany, aminokwasy, kwasy karboksylowe itp. [Raczyk-Stanisławiak i in., 25]. W literaturze można spotkać sprzeczne opinie na temat wpływu poszczególnych składników na fouling a zwłaszcza jego charakter (odwracalny/nieodwracalny) [Lee i in., 28; Katsoufidou i in., 25]. Do określenia wpływu poszczególnych składników na fouling można wykorzystać pomiar absorbancji w nadfiolecie. Absorbancję w zakresie 2-35nm wykazują związki, zawierające grupy chromoforowe (obecność w strukturze aktywowanych pierścieni aromatycznych - pierścienie podstawione grupami funkcyjnymi bogatymi w tlen tj.: karbonylowe, karboksylowe, hydroksylowe, oraz łańcuchów węglowodorowych z podwójnym wiązaniem). Standardowo obserwacje zmian absorbancji w UV prowadzi się przy długości fali 254nm. Absorbancję w UV 254 wykazują przede wszystkim kwasy humusowe, taniny, ligniny czy fenole, natomiast alkohole, etery, cukry, czy też nasycone kwasy karboksylowe nie wykazują UVA 254 [Mołczan i in., 26]. Cel i metodyka badań Celem badań było określenie wpływu parametrów wody takich jak ph, stężenie jonów wapnia i glinu oraz UVA 254 na fouling oraz analiza stopnia usunięcia całkowitego węgla organicznego (TOC) podczas ultrafiltracji wody z wykorzystaniem membrany celulozowej. Procesy UF prowadzono pod stałym ciśnieniem, wynoszącym,1 MPa, przy zastosowaniu celi MilliporeCDS1 (Millipore&Amicon), przystosowanej do pracy z membranami płaskimi. Urządzenie pracuje w układzie jednokierunkowym (dead-end), w którym nadawa podawana jest prostopadle do powierzchni membrany. Schemat urządzenia przedstawia rysunek 1. Rysunek 1. Schemat układu pomiarowego Badania prowadzone były z wykorzystaniem membrany celulozowej firmy Millipore. Charakterystykę membrany przedstawia tabela 1. Tabela 1. Charakterystyka membrany Materiał Regenerowana membrany celuloza MWCO 1 kda Zwilżalność Hydrofilowa Powierzchnia 41,8 cm 2 Średni strumień dla wody 1,1 ml/m 2 s dejonizowanej Przeprowadzono 17 filtracji wód modelowych o jednakowym składzie jakościowym, lecz różnym składzie ilościowym. Każda woda zawierała polisacharydy (polidyspersyjny dekstran), sól sodową kwasów humusowych, kationy wapnia, glinu, i sodu oraz chlorki. Intensywność foulingu określano przez obliczanie przepuszczalności względnej membrany (α), definiowanej jako stosunek objętościowego strumienie permeatu, przypadającego na jednostkę powierzchni membrany (J) do objętościowego, początkowego strumienia permeatu (J ). Ponadto dla każdej wody oznaczono w nadawie i permeacie zawartość TOC oraz UVA 254. Każda z filtracji wymagała zastosowania nowej membrany, która na wstępie poddawana była procesowi wpracowywania, polegającemu na dwugodzinnej filtracji wody dejonizowanej. Zabieg ten miał na celu usunięcie warstwy zabezpieczającej oraz kondycjonowanie membrany pod ciśnieniem,1mpa. Wyniki i ich omówienie Wpływ parametrów wody na fouling Przeprowadzono analizę wpływu następujących parametrów wody na szybkość zmniejszania przepuszczalności względnej membrany: ph w zakresie 5-9, stężenie jonów wapnia w zakresie 2-4mg/l, stężenie jonów glinu w zakresie,18-,92mg/l, UVA 254 w zakresie,26-,429. Dla każdej filtracji, za pomocą programu Engineering Equation Solver (EES), wyznaczono współczynniki funkcji przedstawiającej zależność przepuszczalności względnej membrany od czasu:
3 219 t A ( α ) e + α = α 1 (1) Gdzie: α przepuszczalność względna membrany; t czas filtracji [min]; A,α współczynniki równania 1. Rys. 1. Schemat układu pomiarowego Rys. 2. Zmiana przepuszczalności względnej membrany podczas UF wody model a punkty pomiarowe
4 22 Równanie 1 wyprowadzono na podstawie równania różniczkowego opisującego zmiany objętościowego strumienia permeatu w czasie, opisującego model filtracji membranowej procesu niestacjonarnego [Konieczny, 2]: d dt 1 t ( J J ) + ( J J ) = (2) przy czym równanie 2 jest słuszne przy uwzględnieniu warunku ( t ) J t = J = (3) gdzie J objętościowy strumień permeatu, przypadający na jednostkę powierzchni membrany; J początkowy, objętościowy strumień permeatu, przypadający na jednostkę powierzchni membrany; J równowagowy, objętościowy strumień permeatu, przypadający na jednostkę powierzchni membrany. Do równania 1 wprowadzono poprawkę β związaną z estymacją punktów pomiarowych. Po wprowadzeniu poprawki równanie 1 przyjęło postać: t A α 1 α )e + α + β = ( 4 (4) Wyprowadzony model matematyczny dobrze estymuje punkty pomiarowe o czym świadczą współczynniki korelacji oraz błędy modelu dla poszczególnych ultrafiltracji. Jedynie w pierwszych 5 minutach model matematyczny nie odwzorowuje dokładnie przebiegu punktów pomiarowych. Współczynniki korelacji wraz z błędami modelu dla poszczególnych ultrafiltracji przedstawia tabela 2. Niski współczynnik korelacji dla filtracji 17 może wynikać z błędów pomiarowych. Tabela 2. Współczynniki korelacji R 2 i błędy modelu opisanego równaniem 4 dla poszczególnych przebiegów ultrafiltracji Lp. R 2 błąd modelu 1,9873,8 2,9898,6 3,9871,1 4,9936,5 5,9631,7 6,9942,5 7,9867,8 8,9849,6 9,9959,5 1,9933,6 11,9768,1 12,9856,8 13,9966,4 14,9958,7 15,9922,6 16,9965,3 17,5673,67 Przykładową estymację punktów pomiarowych przedstawia rysunek 2. Kolejnym etapem było wyznaczenie współczynników korelacji cząstkowej między zmiennymi, przy czym jako zmienne brano pod uwagę współczynniki równania 4, ph, [Ca 2+ ], [Al 3+ ], UVA 254, R TOC, R UVA. Analiza współczynników wskazała na zależność między α a [Al 3+ ], ph i R UVA oraz współczynnikiem A a [Al 3+ ], ph i R UVA. Ponieważ jednak współczynniki korelacji cząstkowej wskazały również na zależność ph od R UVA, w dalszej analizie zbadano wpływ [Al 3+ ] oraz R UVA na współczynniki α i A. A i α opisano funkcją liniową postaci: [ Al ] 3 + R 2 UVA α = α + + α1 α (5) 3+ [ Al ] A RUVA A = A + A1 + 2 (6) a następnie wstawiono do równania 4 i ujednolicono stałe, otrzymując równanie 7: α = t 3 A A ( [ ] ) [ Al ] A R Al RUVA e [ Al ] UVA 3+ α + α + α + α α α α RUVA 1 2 gdzie α przepuszczalność względna; α -3, A -A 2 współczynniki równania; [Al 3+ ] stężenie jonów glinu [mg/l]; R UVA stopień usunięcia UVA 254; t czas filtracji [min]. Za pomocą programu EES wyznaczono współczynniki równania 7 (tabela 3) (7)
5 221 Tabela 3. Współczynniki równania 7 α,232 α 1 -,59 α 2 -,59 α 3,968 A 43,22 A 1 25,37 A 2 25,37 Współczynniki korelacji wraz z błędami otrzymanego modelu dla poszczególnych przebiegów ultrafiltracji przedstawia tabela 4. Tabela 4. Współczynniki korelacji R 2 i błędy modelu opisanego równaniem 7 dla poszczególnych przebiegów ultrafiltracji Lp. R 2 błąd modelu 1,9797,25 2,9897,49 3,9867,11 4,9935,42 5,9321,54 6,9884,31 7,9862,19 8,9764,39 9,9958,54 1,993,27 11,9748,17 12,9847,13 13,9966,5 14,9928,26 15,9886,52 16,9964,55 Współczynniki korelacji świadczą o dobrym dopasowaniu modelu do punktów pomiarowych. Równanie 6 pozwala wyznaczyć zmiany przepuszczalności względnej w funkcji stężenia jonów glinu i stopnia usunięcia UVA 254. Z równania wynika, że ze wzrostem [Al 3+ ] oraz ze wzrostem R UVA wzrasta przepuszczalność względna, a zatem intensywność foulingu maleje. Można zatem wnioskować, iż substancje które są zatrzymywane przez membranę, nie są tymi które powodują fouling. Ponieważ w skład wody modelowej wchodziły substancje humusowe oraz polisacharydy można przypuszczać, że to właśnie polisacharydy są głównym czynnikiem powodującym fouling. Przykładowy wpływ stężenia jonów glinu i R UVA obrazuje rysunek 3. W tabeli 5 zestawiono stężenia jonów glinu oraz R UVA dla przedstawionych krzywych na rysunku 3. Rysunek 3 wyraźne wskazuje, że R UVA ma silniejszy wpływ na fouling niż stężenie jonów glinu. Tabela 5. Parametry wód przedstawionych na rysunku 3 zmienna krzywa [Al 3+ ] mg/l R UVA 1,18,3 2,18,53 3,18,9 4,55,3 5,55,53 6,55,9 7,92,3 8,92,53 9,92,9 Analiza współczynników korelacji cząstkowej wykazała również zależność UVA 254 od ph. W związku z czym przeanalizowano współczynniki korelacji cząstkowych między poszczególnymi zmiennymi dla ultrafiltracji prowadzonych przy stałych wartościach ph (tabela 6). Współczynniki korelacji cząstkowej wskazują na istnienie zależności: 1) dla ph=9: α =f(r UVA ) oraz A=f([Ca 2+ ], [Al 3+ ], R UVA ) 2) dla ph=7: α =f(r UVA, R TOC ) oraz A=f(R UVA ) 3) dla ph=5: α =f([ca 2+ ], [Al 3+ ], UVA 254 ) oraz A=f(UVA 254, R TOC ) Liczba pomiarów dla poszczególnych wartości ph nie pozwala jednak na określenie matematycznej zależności między wyżej wymienionymi parametrami. Można jedynie przewidywać pewne zależności.
6 222 Tabela 6.Współczynniki korelacji między zmiennymi przy danym ph ph zmienne α A α A α A [Ca 2+ ] -,1219,5512 -,2894,35,6352 -,1928 [Al 3+ ] -,1219,5512 -,1198 -,96 -,6352,1928 UVA 254,7394 -,512,9524 -,6239,6337 -,71 R TOC -,1943,344,5226 -,3694 -,1823 -,7596 R UVA,8689 -,7571,9862 -,6931,4986 -,4889 Rys. 3. Wpływ stężenia jonów glinu i R UVA na zmianę przepuszczalności względnej membrany celulozowej podczas UF wody Analiza usunięcia zanieczyszczeń organicznych Zbadano wpływ parametrów wody takich jak ph, [Al 3+ ], [Ca 2+ ] i UVA 254 na stopień usunięcia ogólnego węgla organicznego oraz absorbancji. Analiza współczynników korelacji wykazała jedynie niezbyt silną zależność R TOC od UVA 254 oraz R UVA od ph. Rozpatrując przypadki skrajne (najmniejsze i największe stopnie retencji, tabela 7), można powiedzieć, że dla większych wartości UVA 254 stopień usunięcia całkowitego węgla organicznego jest większy (rysunek 4). Tabela 7. Parametry wód przedstawionych na rysunku 4 ph [Ca 2+ ] [Al 3+ ] mg/l mg/l UVA 254 woda 2 5,9 4,18,215 woda 5 9,9 2,18,48 woda 16 6,95 3,55,429
7 223 Można więc przypuszczać, że membrana celulozowa lepiej usuwa substancje humusowe niż polisacharydy. Dla większych wartości ph zaobserwowano większy stopień usunięcia absorbancji. Może mieć to związek ze zmniejszaniem pozornej masy cząsteczkowej substancji humusowych przy niższych wartościach ph i wysokiej sile jonowej [Katsoufidou, Yiantsios, Karabelas, 28]. Następuje bowiem wówczas osłabienie elektrostatycznych oddziaływań między cząsteczkami naturalnej substancji organicznej. Rys. 4. Stopień usunięcia zanieczyszczeń organicznych dla wybranych wód Wnioski Przeprowadzone badania pozwoliły na wyprowadzenie wzoru określającego wpływ stężenia jonów glinu i stopnia retencji UVA 254 na fouling, zachodzący podczas ultrafiltracji wody modelowej z wykorzystaniem membrany celulozowej. Ze wzrostem stopnia usunięcia UVA 254 oraz ze wzrostem stężenia jonów glinu rośnie przepuszczalność względna membrany celulozowej. Zdecydowanie większy wpływ na przepuszczalność względną membrany ma R UVA aniżeli stężenie jonów glinu. Ze względu na korelację między ph a UVA 254 w dalszych badaniach konieczne będzie określenie zależności matematycznej pomiędzy parametrami wody a przepuszczalnością względną membrany przy stałym ph, na przykład zgodnej z modelem Hermii. LITERATURA AMY G., 28, Fundamental understanding of organic matter fouling of membranes, Desalination, vol.231, ss CHO J., AMY G., PELLEGRINO J., 2, Membrane filtration of natural organic matter: factors and mechanisms affecting rejection and flux decline with charged ultrafiltration membrane, Journal of Membrane Science, vol.164, ss
8 224 DOJLIDO J.R., Chemia wody, Warszawa, Arkady KATSOUFIDOU K., YIANTSIOS S.G., KARABELAS A.J., 25, A study of ultrafiltration membrane fouling by humic acid and flux recovery by backwasching: Experiments and modeling, Journal of Membrane Science, vol.266, ss KATSOUFIDOU K., YIANTSIOS S.G., KARABELAS A.J., 28, An experimental study of UF membrane fouling by humic acid and sodium alginate solutions: the effect of backwashing on flux recovery, Desalination, vol.22, ss KENNEDY M.D., CHUN H.K., QUINTANILLA-YANGALI V.A., HEIJMAN B.G.J., SCHIPPERS J.C., 25, Natural organic matter (NOM) fouling of ultrafiltration membranes: fractionation of NOM in surface water and characterisation by LC-OCD, Desalination, vol.178, ss KENNEDY M.D., KAMANGI J., HEIJMAN B.G.J., AMY G., 28, Colloidal organic matter fouling of UF membranes: role of NOM composition and size, Desalination, vol.22, ss KONIECZNY K., 2, Ultrafiltracja i mikrofiltracja w uzdatnianiu wód do celów komunalnych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Inżynieria Środowiska, Z.42, Gliwice. LEE E.K., CHEN V., FANE A.G., 28, Natural organic matter (NOM) fouling in low pressure membrane filtration - effect of membranes and operation modes, Desalination, vol.218, ss MOŁCZAN M., SZLACHTA M., KARPIŃSKA A., BIŁYK A., 26, Zastosowanie absorbancji właściwej w nadfiolecie (SUVA) w ocenie jakości wody, Ochrona Środowiska, vol.4, ss RACZYK-STANISŁAWIAK U., ŚWIETLIK J., NAWROCKI J., 25, Badanie wpływu chloru, dwutlenku chloru i ozonu na stabilność biologiczną wody, Ochrona Środowiska, vol.3, ss ZULARISAM A.W., ISMAIL A.F., SALIM R., 26, Behaviours of natural organic matter in membrane filtration for surface water treatment a review, Desalination, vol.194, ss
BADANIE WPŁYWU WŁAŚCIWOŚCI WODY NA INTENSYWNOŚĆ I MECHANIZM ZJAWISKA FOULINGU W PROCESIE ULTRAFILTRACJI
Proceedings of ECOpole Vol. 5, No. 1 2011 Aleksandra PŁATKOWSKA-SIWIEC 1 i Michał BODZEK 1 BADANIE WPŁYWU WŁAŚCIWOŚCI WODY NA INTENSYWNOŚĆ I MECHANIZM ZJAWISKA FOULINGU W PROCESIE ULTRAFILTRACJI INFLUENCE
Bardziej szczegółowoWPŁYW NATURALNYCH SUBSTANCJI ORGANICZNYCH W WODZIE POWIERZCHNIOWEJ NA FOULING W PROCESIE ULTRAFILTRACJI
WPŁYW NATURALNYCH SUBSTANCJI ORGANICZNYCH W WODZIE POWIERZCHNIOWEJ NA FOULING W PROCESIE ULTRAFILTRACJI INFLUENCE OF NATURAL ORGANIC MATTER (NOM) IN SURFACE WATER ON FOULING OF ULTRAFILTRATION PROCESS
Bardziej szczegółowoCiśnieniowe techniki membranowe (część 2)
Wykład 5 Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2) Opracowała dr Elżbieta Megiel Nanofiltracja (ang. Nanofiltration) NF GMM 200 Da rozmiar molekuły 1 nm, TMM 5 30 atm Membrany jonoselektywne Stopień zatrzymywania:
Bardziej szczegółowoNANOFILTRACJA MODELOWYCH ŚCIEKÓW GARBARSKICH OPTYMALIZACJA PARAMETRÓW PROCESOWYCH
Membrany i Procesy Membranowe w Ochronie Środowiska Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN 2010, vol. 65, 265-270 ISBN 978-83-89293-89-3 NANOFILTRACJA MODELOWYCH ŚCIEKÓW GARBARSKICH OPTYMALIZACJA
Bardziej szczegółowoARCHIVES OF ENVIRONMENTAL PROTECTION
ARCHIVES OF ENVIRONMENTAL PROTECTION vol. 38 no. 1 pp. 115-121 2012 PL ISSN 2083-4772 Copyright by Polska Akademia Nauk, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze, Polska 2012 WPŁYW WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoWZBOGACANIE BIOGAZU W METAN W KASKADZIE MODUŁÓW MEMBRANOWYCH
biogaz, wzbogacanie biogazu separacja membranowa Andrzej G. CHMIELEWSKI *, Marian HARASIMOWICZ *, Jacek PALIGE *, Agata URBANIAK **, Otton ROUBINEK *, Katarzyna WAWRYNIUK *, Michał ZALEWSKI * WZBOGACANIE
Bardziej szczegółowoUKŁAD HYBRYDOWY WYMIANA JONOWA ULTRAFILTRACJA W OCZYSZCZANIU WÓD W REAKTORZE MEMBRANOWYM
CZASOPISMO INŻYNIERII LĄDOWEJ, ŚRODOWISKA I ARCHITEKTURY JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING, ENVIRONMENT AND ARCHITECTURE JCEEA, t. XXX, z. 60 (3/13), lipiec-wrzesień 2013, s. 91-100 Mariola RAJCA 1 UKŁAD HYBRYDOWY
Bardziej szczegółowoFouling membran półprzepuszczalnych podczas oczyszczania wody metodą ultra- i mikrofiltracji - przegląd piśmiennictwa
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2009, t. 12, nr 1, s. 5-24 Michał BODZEK, Aleksandra PŁATKOWSKA Politechnika Śląska w Gliwicach, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Instytut Inżynierii Wody i Ścieków,
Bardziej szczegółowoSEKWENCYJNE OCZYSZCZANIE WODY ZAWIERAJĄCEJ MYKOESTROGENY W PROCESACH FOTOKATALIZA I NANOFILTRACJA
Inżynieria Ekologiczna Nr 32, 213 Mariusz Dudziak 1, Klaudiusz Grübel 2, Mariusz Kuglarz 2 SEKWENCYJNE OCZYSZCZANIE WODY ZAWIERAJĄCEJ MYKOESTROGENY W PROCESACH FOTOKATALIZA I NANOFILTRACJA Streszczenie.
Bardziej szczegółowoProces MIEX DOC jako metoda przydatna do wstępnego oczyszczania wody przed procesem filtracji na membranach ceramicznych 1
Proces MIEX DOC jako metoda przydatna do wstępnego oczyszczania wody przed procesem filtracji na membranach ceramicznych 1 Małgorzata Kabsch-Korbutowicz, Agnieszka Urbanowska Politechnika Wrocławska 42
Bardziej szczegółowoOCZYSZCZANIE GNOJOWICY Z ZASTOSOWANIEM TECHNIK MEMBRANOWYCH THE TREATMENT OF MANURE WITH APPLICATION OF MEMBRANE TECHNOLOGIES.
OCZYSZCZANIE GNOJOWICY Z ZASTOSOWANIEM TECHNIK MEMBRANOWYCH THE TREATMENT OF MANURE WITH APPLICATION OF MEMBRANE TECHNOLOGIES. Anna Kwiecińska, Krystyna Konieczny Politechnika Śląska, Instytut Inżynierii
Bardziej szczegółowoMARIUSZ DUDZIAK * USUWANIE MIKROZANIECZYSZCZEŃ ESTROGENICZNYCH W PROCESIE FOTOKATALIZY WSPOMAGANYM SORPCJĄ I NANOFILTRACJĄ
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 149 Nr 29 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2013 MARIUSZ DUDZIAK * USUWANIE MIKROZANIECZYSZCZEŃ ESTROGENICZNYCH W PROCESIE FOTOKATALIZY WSPOMAGANYM SORPCJĄ I NANOFILTRACJĄ
Bardziej szczegółowoUtylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska
Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska Instrukcja do Ćwiczenia 14 Zastosowanie metod membranowych w oczyszczaniu ścieków Opracowała dr Elżbieta Megiel Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoWykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)
Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n
Bardziej szczegółowoODWRÓCONA OSMOZA. Separacja laktozy z permeatu mikrofiltracyjnego serwatki
Wrocław, 01.12.16 ODWRÓCONA OSMOZA Separacja laktozy z permeatu mikrofiltracyjnego serwatki 1. OPIS PROCESU Podstawowym elementem odróżniającym procesy osmozy od ultrafiltracji są znacznie mniejsze rozmiary
Bardziej szczegółowoWykład 1. Wprowadzenie do metod membranowych
Wykład 1 Wprowadzenie do metod membranowych Cele metod rozdzielania: 1) 2) 3) zatężania oczyszczanie frakcjonowanie Historia 1855 A. Fick membrany kolodionowe 1866 T. Graham membrany kauczukowe 1950/1960
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoNANOFILTRACJA ROZTWORÓW FERMENTACYJNYCH - ZJAWISKA NIEKORZYSTNE ORAZ CZYSZCZENIE MEMBRAN
Proceedings of ECOpole DOI: 0.2429/proc.203.7(2)074 203;7(2) Mariusz DUDZIAK i Marek GRYTA 2 NANOFILTRACJA ROZTWORÓW FERMENTACYJNYCH - ZJAWISKA NIEKORZYSTNE ORAZ CZYSZCZENIE MEMBRAN NANOFILTRATION OF FERMENTATION
Bardziej szczegółowoZadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA INŻYNIERII PROCESOWEJ I TECHNOLOGII CHEMICZNEJ TECHNOLOGIA CHEMICZNA Zasada najlepszego wykorzystania potencjału: ocena siły napędowej i wpływu zwilżania
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MODELU HERMII W ANALIZIE PRZEBIEGU PROCESU ULTRAFILTRACJI. Wirginia Tomczak
ZASTOSOWANIE MODELU HERMII W ANALIZIE PRZEBIEGU PROCESU ULTRAFILTRACJI Wirginia Tomczak Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Instytut
Bardziej szczegółowoUsuwanie kwasów fulwowych z wody metodami fotokatalicznymi wspomaganymi ultrafiltracją
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2011, t. 14, nr 2, s. 101-110 Mariola RAJCA, Michał BODZEK Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, ul. Konarskiego
Bardziej szczegółowoZadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.
2 Zadanie 1. [1 pkt] Pewien pierwiastek X tworzy cząsteczki X 2. Stwierdzono, że cząsteczki te mogą mieć różne masy cząsteczkowe. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki o tym samym wzorze mogą mieć różne masy cząsteczkowe.
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185682 (2 1) Numer zgłoszenia: 317784 (22) Data zgłoszenia: 30.12.1996 (13) B1 (51) IntCl7 C02F 1/44 B01D
Bardziej szczegółowoODWRÓCONA OSMOZA ODSALANIE SOLANKI
Wrocław, 24.11.15 ODWRÓCONA OSMOZA ODSALANIE SOLANKI 1. OPIS PROCESU Podstawowym elementem odróżniającym procesy osmozy od ultrafiltracji są znacznie mniejsze rozmiary cząstek substancji rozpuszczonych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5 A-2, p Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej Studia I stopnia (inżynierskie), stacjonarne, Rok III, semestr V
Ćwiczenie 5 A-2, p. 110 Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej Studia I stopnia (inżynierskie), stacjonarne, Rok III, semestr V Separacje membranowe wydzielanie produktu reakcji z mieszaniny
Bardziej szczegółowoUZDATNIANIE WODY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM TECHNIKI MEMBRANOWE. 26 marca 2010 Woda i Ścieki w Przemyśle Spożywczym - Białystok 2010
UZDATNIANIE WODY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM TECHNIKI MEMBRANOWE Obszar geograficzny działania EUROWATER Koncentracja na średnich wydajnościach stacji uzdatniania wody Małe przepływy Średnie przepływy Duże
Bardziej szczegółowoMikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik
Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik Procesy membranowe Procesy separacji przebiegające dzięki obecności membrany Zasadą technik mikrofiltracji,
Bardziej szczegółowoKONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018
KONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018 WYBRANE ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII MEMBRANOWYCH W PROCESACH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓW Dr inż. Janusz Kroll PROCESY FILTRACJI MEMBRANOWYCH Mikrofiltracja - MF 0.1 do2.0 µm
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO
Inżynieria Rolnicza 5(13)/211 ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO Marian Szarycz, Krzysztof Lech, Klaudiusz Jałoszyński Instytut Inżynierii Rolniczej,
Bardziej szczegółowoUBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ
INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W FALENTACH Zakład Doświadczalny w Biebrzy UBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ Jacek
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony
KRYTERIA ENIANIA DPWIEDZI Próbna Matura z PERNEM hemia Poziom rozszerzony Listopad 018 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu ch należy
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE TECHNIKI MEUF DO SEPARACJI JONÓW CHROMU(III) Z MODELOWYCH ROZTWORÓW WODNYCH CHLORANU(VII) CHROMU(III) *
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2013.7(2)083 2013;7(2) Beata KONOPCZYŃSKA 1, Małgorzata DYPKO 1 i Krystyna PROCHASKA 1 ZASTOSOWANIE TECHNIKI MEUF DO SEPARACJI JONÓW CHROMU(III) Z MODELOWYCH ROZTWORÓW
Bardziej szczegółowoRzeszów, 16 kwietnia, 2018 r. RECENZJA
Rzeszów, 16 kwietnia, 2018 r. RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr inż. Agaty PRZEWŁOCKIEJ pt.: Biosorpcjne usuwanie mieszaniny jonów Ni(II), Pb(II) oraz Zn(II) z roztworu wodnego przy zastosowaniu złoża
Bardziej szczegółowob) Podaj liczbę moli chloru cząsteczkowego, która całkowicie przereaguje z jednym molem glinu.
Informacja do zadań 1 i 2 Chlorek glinu otrzymuje się w reakcji glinu z chlorowodorem lub działając chlorem na glin. Związek ten tworzy kryształy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym. Z roztworów
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI
Kuratorium Oświaty w Lublinie.. Imię i nazwisko ucznia Pełna nazwa szkoły Liczba punktów ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Instrukcja dla ucznia
Bardziej szczegółowoPrzydatność membran ceramicznych do usuwania naturalnych substancji organicznych z wody
OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 31 2009 Nr 1 Małgorzata Kabsch-Korbutowicz, Agnieszka Urbanowska Przydatność membran ceramicznych do usuwania naturalnych substancji organicznych z wody W układach oczyszczania
Bardziej szczegółowoUsuwanie mykoestrogenów z wody z użyciem przemysłowego modułu do nanofiltracji
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2010, t. 13, nr 4, s. 279-285 Mariusz DUDZIAK Politechnika Śląska, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków ul. Konarskiego 18, 44-100 Gliwice tel. 32 237 16 98, e-mail: Mariusz.Dudziak@polsl.pl
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus
Klasyfikacja procesów membranowych Magdalena Bielecka Agnieszka Janus 1 Co to jest membrana Jest granica pozwalająca na kontrolowany transport jednego lub wielu składników z mieszanin ciał stałych, ciekłych
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne
strona 1/8 Obliczenia chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Wagowe stosunki stechiometryczne w związkach chemicznych i reakcjach chemicznych masa atomowa
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MEMBRAN DO OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO
ZASTOSOWANIE MEMBRAN DO OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO Ewa Puszczało Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Politechnika Śląska SCHEMAT UBOJU Rozładunek i rozmieszczenie zwierzyny ubojowej Ogłuszanie
Bardziej szczegółowoANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II
ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 1 Przygotowanie próbek do oznaczania ilościowego analitów metodami wzorca wewnętrznego, dodatku wzorca i krzywej kalibracyjnej 1. Wykonanie
Bardziej szczegółowoZagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
Bardziej szczegółowoZrównoważony rozwój przemysłowych procesów pralniczych. Moduł 1 Zastosowanie wody. Rozdział 3b. Zmiękczanie wody
Projekt Leonardo da Vinci Zrównoważony rozwój przemysłowych procesów pralniczych Moduł 1 Zastosowanie wody Rozdział 3b Zmiękczanie wody Moduł 1 Zastosowanie wody Rozdział 3 Zmiękczanie wody 1 Treść Twardość
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoMAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY
Kod ucznia MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu 8 października 2018 r. Etap I (szkolny) Wypełnia Szkolna
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje szkolne I stopień
POUFNE Pieczątka szkoły 9 listopada 2015 r. Imię Czas pracy 60 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje szkolne I stopień Informacje: 1. Przeczytaj uważnie
Bardziej szczegółowoimię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja
Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 10 MARCA 2017R.
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 10 MARCA 2017R. 1. Test konkursowy zawiera 12 zadań. Są to zadania otwarte, za które maksymalnie możesz
Bardziej szczegółowoAPARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA
APARATURA BADAWCZA I DYDAKTYCZNA Oczyszczanie wody popłucznej z instalacji basenowej w jednostkowym membranowym procesie ultrafiltracji oraz w układzie zintegrowanym napowietrzanie-ultrafiltracja EDYTA
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień
POUFNE Pieczątka szkoły 28 stycznia 2016 r. Kod ucznia (wypełnia uczeń) Imię i nazwisko (wypełnia komisja) Czas pracy 90 minut KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje rejonowe
Bardziej szczegółowoObliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks
Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
POUFNE Pieczątka szkoły 16 styczeń 2010 r. Kod ucznia Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Imię Wpisać po rozkodowaniu pracy Czas pracy 90 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoZadanie 2. [3 pkt.] Podaj wzory trzech związków o budowie jonowej, w których wszystkie kationy i aniony tworzące te związki mają po 18 elektronów.
2 Zadanie 1. [2 pkt.] Uzupełnij poniższe zdania. Podkreśl właściwe określenie spośród wymienionych w każdym nawiasie. Elektroujemność aktywnych metali jest (wyższa/niższa) od elektroujemności aktywnych
Bardziej szczegółowoZa poprawną metodę Za poprawne obliczenia wraz z podaniem zmiany ph
Zadanie 1 ( pkt.) Zmieszano 80 cm roztworu CHCH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm oraz 70 cm roztworu CHCK o stężeniu 0,5 mol/dm. bliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph roztworu po wprowadzeniu
Bardziej szczegółowo26 Usuwanie substancji organicznych z roztworów wodnych z wykorzystaniem ceramicznych membran ultrafiltracyjnych 1
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 12. Rok 2010 467-478 26 Usuwanie substancji organicznych z roztworów wodnych z wykorzystaniem ceramicznych membran
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 40. 90% 36 pkt. Uwaga! 1. Wszystkie
Bardziej szczegółowoWykład 7. Anna Ptaszek. 13 września Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemia biopolimerów - wykład 7.
Wykład 7 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 13 września 2016 1 / 27 Układ wieloskładnikowy dwufazowy P woda 1 atm lód woda ciek a woda + substancja nielotna para wodna 0 0 100 T 2 / 27
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowoMałopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów
Kod ucznia Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Etap wojewódzki 5 marca 2013 roku Wypełnia wojewódzka komisja konkursowa Zadanie Liczba punktów Podpis oceniającego Liczba punktów po weryfikacji
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoKonkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Konkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014 Imię i nazwisko uczestnika Szkoła Klasa Nauczyciel Imię
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH
Bardziej szczegółowoDr hab. inż. Mariola Rajca
Dr hab. inż. Mariola Rajca Gliwice, 10.03.2019 r. Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Zakład Chemii Środowiska i Procesów Membranowych ul.
Bardziej szczegółowoRepetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Bardziej szczegółowoUltrafiltration as a Method of Natural Organic Matter Separation From Water
1 Ultrafiltration as a Method of Natural Organic Matter Separation From Water Małgorzata Kabsch-Korbutowicz Wrocław University of Technology 1. Introduction Shortages of drinking water around the world
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoReakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy
Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.
Bardziej szczegółowoBADANIE PROCESU MIKOFILTRACJI ZAWIESINY DROŻDŻY Z ZASTOSOWANIEM MEMBRANY POLIPROPYLENOWEJ
membrana polipropylenowa, mikrofiltracja czyszczenie chemiczne membran, fouling, płukanie wsteczne Wirginia TOMCZAK, Marek GRYTA * BADANIE PROCESU MIKOFILTRACJI ZAWIESINY DROŻDŻY Z ZASTOSOWANIEM MEMBRANY
Bardziej szczegółowo(54) Sposób przerobu zasolonych wód odpadowych z procesu syntezy tlenku etylenu
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 186722 (21) Numer zgłoszenia: 327212 (22) Data zgłoszenia: 03.07.1998 (13) B1 (51) IntCl7 C07C 31/20 C07C
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na drugim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać
Bardziej szczegółowoCiśnieniowe techniki membranowe
Wykład 4 Ciśnieniowe techniki membranowe Opracowała dr Elżbieta Megiel Pressure driven processes P= MF 10-300 kpa UF 50-500 kpa NF 0.5-1.5 MPa RO 0.5-1.5 MPa Bacteria, parasites, High molecular particles
Bardziej szczegółowoUSUWANIE MIKROZANIECZYSZCZEŃ O ESTROGENICZNEJ AKTYWNOŚCI BIOLOGICZNEJ W PROCESIE NANOFILTRACJI
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2015.9(1)022 2015;9(1) Jolanta BOHDZIEWICZ 1, Gabriela KAMIŃSKA 1 i Klaudiusz GRÜBEL 2 USUWANIE MIKROZANIECZYSZCZEŃ O ESTROGENICZNEJ AKTYWNOŚCI BIOLOGICZNEJ W PROCESIE
Bardziej szczegółowoARCHIVES OF ENVIRONMENTAL PROTECTION vol. 37 no. 4 pp
ARCHIVES OF ENVIRONMENTAL PROTECTION vol. 37 no. 4 pp. 107-120 2011 PL ISSN 2083-4772 Copyright by Polska Akademia Nauk, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze 2011 PROGNOZOWANIE WYDAJNOŚCI
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowoX Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
Bardziej szczegółowoLista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE NANOFILTRACJI DO PRZYGOTOWANIA WODY TECHNOLOGICZNEJ DLA PROCESU WYPRAWY SKÓR
Membrany i Procesy Membranowe w Ochronie Środowiska Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN 2012, vol. 95, 365-372 ISBN 978-83-89293-24-4 ZASTOSOWANIE NANOFILTRACJI DO PRZYGOTOWANIA WODY TECHNOLOGICZNEJ
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoK02 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJUM ETAP WOJEWÓDZKI
KONKURS HEMIZNY L GIMNZJUM ETP WOJEWÓZKI 2004 / 2005rok Zadanie 1. [1 pkt] Z podanych atomów pierwiastków wybierz ten, dla którego suma liczby protonów i liczby neutronów jest równa 38. 64 39 38 26 38
Bardziej szczegółowoa. Dobierz współczynniki w powyższym schemacie tak, aby stał się równaniem reakcji chemicznej.
Zadanie 1. Nitrogliceryna (C 3 H 5 N 3 O 9 ) jest środkiem wybuchowym. Jej rozkład można opisać następującym schematem: C 3 H 5 N 3 O 9 (c) N 2 (g) + CO 2 (g) + H 2 O (g) + O 2 (g) H rozkładu = - 385 kj/mol
Bardziej szczegółowoSPEKTROMETRIA IRMS. (Isotope Ratio Mass Spectrometry) Pomiar stosunków izotopowych (R) pierwiastków lekkich (H, C, O, N, S)
SPEKTROMETRIA IRMS (Isotope Ratio Mass Spectrometry) Pomiar stosunków izotopowych (R) pierwiastków lekkich (H, C, O, N, S) R = 2 H/ 1 H; 13 C/ 12 C; 15 N/ 14 N; 18 O/ 16 O ( 17 O/ 16 O), 34 S/ 32 S Konstrukcja
Bardziej szczegółowoPlan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy. Dział Zakres treści
Anna Kulaszewicz Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy lp. Dział Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania i wymaganiami edukacyjnymi z
Bardziej szczegółowoBiowęgiel w remediacji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym
Biowęgiel w remediacji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym Prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak Instytut Inżynierii Środowiska Politechnika Częstochowska Strategie oczyszczania (remediacji) środowiska
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2: Właściwości osmotyczne koloidalnych roztworów biopolimerów.
1. Część teoretyczna Właściwości koligatywne Zjawiska osmotyczne związane są z równowagą w układach dwu- lub więcej składnikowych, przy czym dotyczy roztworów substancji nielotnych (soli, polisacharydów,
Bardziej szczegółowoNazwy pierwiastków: A +Fe 2(SO 4) 3. Wzory związków: A B D. Równania reakcji:
Zadanie 1. [0-3 pkt] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Suma protonów i elektronów anionu X 2- jest równa 34. II. Stosunek masowy
Bardziej szczegółowoTEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM
TEST NA EGZAMIN PPRAWKWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM I. Część pisemna: 1. Które z poniższych stwierdzeń jest fałszywe? a.) Kwasy są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej.
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowoVII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015
II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoXV Wojewódzki Konkurs z Chemii
XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018
Bardziej szczegółowoVI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014
VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Chemiczny. Katedra Technologii Chemicznej
Politechnika Gdańska Wydział Chemiczny Katedra Technologii Chemicznej Bezpieczeństwo środowiskowe Sorpcyjne właściwości gleb Przygotował: dr inż. Andrzej P. Nowak Gleba, czyli pedosfera, jest naturalnym
Bardziej szczegółowoNazwy pierwiastków: ...
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20
Bardziej szczegółowo