Zagadki z języka polskiego będą pojawiać się regularnie raz w miesiącu. Karteczki z poprawnymi i uzasadnionymi odpowiedziami należy złożyć

Transkrypt

1 Gimnastyka języka. Zagadki z języka polskiego będą pojawiać się regularnie raz w miesiącu. Karteczki z poprawnymi i uzasadnionymi odpowiedziami należy złożyć w bibliotece szkolnej. Wszyscy uczniowie, posługujący się poprawną polszczyzną, zostaną nagrodzeni! Po zakończeniu części konkursowej na szkolnej stronie internetowej i w gazetce szkolnej zostaną opublikowane nazwiska laureatów oraz poprawne odpowiedzi i obowiązujące reguły pisowni. W ten sposób utworzymy słownik polsko - polski. Życzę miłej zabawy językiem polskim! Alicja Linhardt 1 / 15

2 Zestaw V 1. Wyjaśnij, kiedy zastosować daną formę: "w pół", "wpół" 2. Wkrótce święta. Jak napisać życzenia? 3. Wybierz z zestawu poprawne formy: Święta Wielkanocne - święta wielkanocne - święta Wielkanocne - święta Wielkanocy - święta Wielkiej Nocy - święta Wielkiejnocy 2 / 15

3 Zestaw IV WIGILIA: 1. Podaj znaczenia tego słowa. 2. Z jakiego języka zostało zapożyczone? 3. Kiedy WIGILIA piszemy małą literą, a kiedy dużą? Poniższe zdanie może być cenną wskazówką: W Wigilię Bożego Narodzenia jesteśmy zaproszeni na wigilię do rodziców. Ad. 1 Znaczenie słowa WIGILIA: - czuwanie, czas straży (pierwotni chrześcijanie czuwali w noc poprzedzającą narodzenie Jezusa) 3 / 15

4 - dzień poprzedzający Boże Narodzenie (24 XII ) - uroczysta kolacja 24 XII - dzień poprzedzający inny Ad. 2 WIGILIA - słowo zapożyczone z języka łacińskiego Ad. 3 Wigilia - dzień poprzedający Boże Narodzenie - piszemy dużą literą wigilia - kolacja - piszemy małą literą wigilia - dzień poprzedzający inny - małą literą Warto odpowiedzieć sobie na pytanie: co wiemy o bożonarodzeniowej tradycji? Właśnie temu ma służyć nasz konkurs. Dla wnikliwych: 1. Co to jest podłaźniczka? 2. Które z polskich miast słynie z pięknych, kolorowych szopek? 4 / 15

5 3. W którym wieku pojawiła się pierwsza świąteczna szopka? 4. Z jakiego regionu Polski pochodzi ten fragment pastorałki: Oj Jezusku maluśki, kieby rękawicka albo tyz jakoby kawołecek smycka? Ad. 1 Podłaźniczka - gałązki jodły, świerku lub sosny,przyozdobione jabłkami i różnobarwnymi łańcuchami, wieszane przez gospodarza pod sufitem jako ozdoba w czasie Bożego Narodzenia. Jej magiczna moc miała przynieść ludziom dobrobyt, szczęście, urodzaj i zdrowie, chronić przed złem i urodzajem. Ad. 2 Z wystawy pięknych, kolorowych szopek słynie Kraków. Ad. 3 Pierwsza świąteczna szopka pojawiła się w XIII wieku. (dzięki św. Franciszkowi w 1223 r. w miejscowości Greccio) Ad. 4 Fragment pastorałki pochodzi z Podhala. 5 / 15

6 Osoby, które wzorowo odpowiedziały na powyższe pytania to: Paulina Dzik z kl. IA Magdalena Zapała z kl. IB Aleksandra Żarska z kl. IIIA Ksiądz Sebastian Baster - nauczyciel :) Nagrodę główną, bon o wartości 15 zł. do wykorzystania w sklepiku szkolnym, wygrała Magdalena Zapała. Odbiór nagrody - w bibliotece szkolnej. Bardzo dziękujemy wszystkim uczestnikom konkursu, a szczególnie księdzu :) Zapraszamy uczniów i ich nauczycieli do udziału w kolejnej edycji konkursu. Zestaw III 6 / 15

7 I. Wybierz poprawną formę a. w cudzysłowiu - w cudzysłowie b. wiążę but - wiążę buta 2. Wyjaśnij pisownię a. nieciekawy, nie najciekawszy b. zniszczyłaby wszystko, zniszczono by wszystko 3. Przekształć poniższe zdanie, by uniknąć powtórzenia. W jakim słowniku będziesz szukać pomocy? Rozważ poważnie, co ci radzi ten poważny człowiek. Ad. I Poprawna forma to: a. w cudzysłowie 7 / 15

8 b. wiążę but Łatwo zapamiętać - w cudzysłowie jak w Krakowie Wiążę (co?) but. Nie ma (czego?) buta. Ad II a. nieciekawy - "nie" z przymiotnikami piszemy razem nie najciekawszy - tu zastosowanie ma inna zasada. Zapamiętaj, że "nie" z przymiotnikami w stopniu wyższym lub najwyższym piszemy rozdzielnie. b. zniszczyłaby - "by" z osobowymi formami czasownika piszemy razem (wiesz kto? - pisz razem) zniszczono by - "by" z nieosobowymi formami czasowników piszemy rozdzielnie ( nie wiesz kto? - pisz osobno) Ad. III Rozważ poważnie, co ci radzi ten rozsądny człowiek. Możesz uniknąć powtórzenia. Pomocny w tym będzie "Słownik wyrazów bliskoznacznych" lub "Słownik synonimów" 8 / 15

9 Osoby, które otrzymują ocenę bardzo dobrą z języka polskiego: Nina Gruca IB Kamila Kubas IB Dominik Maślanka IIIC Marek Wrzoszczyk IIIC Arkadiusz Mazur IIIC Nagrodę główną, bon o wartości 15 zł do wykorzystania w sklepiku szkolnym, wygrała Kamila Kubas. Odbiór nagrody w bibliotece szkolnej. Zestaw II 9 / 15

10 I. Która forma jest poprawna? Grupa 1 a) wymyśleć b) wymyślić Poprawna forma: wymyślić Grupa 2 a) nienawidzieć b) nienawidzić Poprawna forma:nienawidzić Grupa 3 a) zapatrzyć 10 / 15

11 b) zapatrzeć Poprawna forma: zapatrzyć Grupa 4 a) w romantyzmie b) w romantyźmie Poprawna forma: w romantyzmie 4. Który zapis jest właściwy: a) maxymalnie b) maksymalnie Piszemy: maksymalnie 5. Utwórz skrót wyrazu z zadania czwartego skrót: maks. 11 / 15

12 6. Popraw błędny zapis: "Nic dodać, nic odjąć" Powinno być: "Nic dodać, nic ująć" 7. Podaj liczbę i rodzaj rzeczownika "urodziny" Liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy 8. Utwórz stopień wyższy i najwyższy od przymiotnika "chory" Chory - bardziej chory - najbardziej chory Zadania okazały się zbyt trudne. Niestety, wśród oddanych prac nie było tych z poprawnymi odpowiedziami. Na każdej karcie odpowiedzi do zadań wkradł się złośliwy chochlik. Jak wiadomo - trening czyni mistrza! Nie zniechęcajmy się. Do dzieła. Trzymam kciuki i życzę powodzenia. 12 / 15

13 Zestaw I 1. Jak poprawnie odczytać datę w zdaniu "Dziś jest r. " - Nie mówimy "jedenasty wrzesień", bo wrzesień jest tylko jeden. Pamiętaj! Pytamy "który dzień z kolei?" Odpowiadamy " jedenasty września". - Nazwę miesiąca w języku polskim piszemy małą literą (w języku angielskim - dużą). - Odmieniamy tylko dziesiątki i jedności. Źle - "dwutysięcznego dziesiątego roku". Poprawnie - " dwa tysiące dziesiątego roku" - Zwróć uwagę na rozdzielną pisownie liczebników złożonych: źle "dwatysiącedziesiątego roku". Forma właściwa "dwa tysiące dziesiątego roku" - Uwaga! Łącznie zapisuje się przymiotniki złożone, utworzone od liczebnika i jakiegoś wyrazu np : jaki? ośmioprocentowy,ponadtrzyipółmiesięczny Ale! Ponad trzy i pół miesiąca. 2. Która forma jest poprawna? a. zakup akcesoriów b. zakup akcesorii Poprawna forma to: zakup akcesoriów 3. Jak poprawnie zapisać? 13 / 15

14 a. niezamykanie myśli w jednym zdaniu b. nie zamykanie myśli w jednym zdaniu Odpowiedź a jest tą właściwą. Dlaczego? Niezamykanie to jeden wyraz - rzeczownik odczasownikowy. Sami pomyślcie - czasownik nie odpowiada na pytanie "co robienie?". Język polski, wcale nie jest łatwy :) Wiedzą o tym również laureaci, którzy wertowali słowniki i główkowali w bibliotece szkolnej. Oto oni: Dominik Maślanka kl. II C Łukasz Bielowicz kl. II C Joanna Prokocka kl. III B Michał Piotrowski kl. 6 a 14 / 15

15 15 / 15