rozmowa z Janem Brożkiem prezesem GFN 6 7

Transkrypt

1 Kwiecień rozmowa z Janem Brożkiem prezesem GFN 6 7

2 2 SPIS TREŚCI Wszystkim Czytelnikom życzymy radosnych i spokojnych Świąt Wielkanocnych, spędzonych w gronie najbliższych, przy obficie zastawionym stole, Redakcja Panoramy Lubelskiej Jestem człowiekiem kompromisu Rozmowa z Wojciechem Wilkiem, wojewodą lubelskim 3 Pomiędzy Rosją a Zachodem Rozmowa z Prof. dr hab. Andrzejem Czarnockim 4 OFE czy ZUS? Rozmowa z Prof. Leokadią Oręziak 5 Zespół to sukces Rozmowa z Janem Brożkiem 6,7 Kompetencja i profesjonalizm Rozmowa z Feliksem Żołądkiem 8,9 Lubelskie czarne złoto 10 Rzeką znowu bliżej 11 Więcej niż szpital Rozmowa z Edwardem Lewczukiem 13 Wzrost gospodarczy bez węgla i uranu Przydomowe oczyszczalnie i solary w gminie Parczew 16 W Siemieniu po gospodarsku 17 Tu narodziły się kariery... 18,19 Miasto wolności i marzeń Z daleka od zgiełku W Dolinie Zielawy Palmy, baranki, meus i mazurki Nie tylko o muzyce... Rozmowa z Andrzejem Lampertem Lublin otwarty na film Rozmowa z Marią Sękowską 30 Nagrody Miasta Lublina 31 Magazyn Regionalny: PANORAMA LUBELSKA red. naczelny: Jolanta Maria Kozak redakcja@panoramalubelska.pl strona internetowa: tel: Wydawca: Towarzystwo Mediów Lokalnych Biuro Reklamy: Lublin, ul. Górna 4/5 Okładka: Jan Brożek prezes Górniczej Fabryki Narzędzi sp. z o o w Radzyniu Podlaskim Fotografia: fot.: Archiwum GFN Radzyń Podlaski Nakład: do 10 ooo egz. ISSN INDEX X PKWIU PRASA REGIONALNA I SPECJALISTYCZNA Layout: Tomasz Ozga

3 Jestem człowiekiem kompromisu Rozmowa z Wojciechem Wilkiem, wojewodą lubelskim. Panie wojewodo, objął Pan funkcję w dosyć trudnym momencie... To prawda, ma pani zapewne na myśli wydarzenia za naszą wschodnią granicą, a także te na terenie naszego województwa, czyli afrykański pomór świń. Oba problemy wymagały wiele pracy i niosły za sobą pewną dozę niepewności, a także potrzebę podjęcia błyskawicznych decyzji. Tak naprawdę nikt z nas do końca nie wiedział, co wydarzy się na Ukrainie. Musieliśmy być przygotowani na każdą ewentualność, w szczególności na duży napływ uchodźców. I tutaj muszę podkreślić, że udało nam się to zadanie wykonać w 100 % i nadal jesteśmy w gotowości. Mamy przygotowane określone procedury działania, ośrodki dla uchodźców, choć mam nadzieję, że konflikt na Ukrainie rozstrzygnie się w sposób pokojowy. Drugim problemem było odnotowanie dwóch przypadków afrykańskiego pomoru świń. Przede wszystkim za sprawą działań rządu kłopoty hodowców z naszego województwa zostały w dużej mierze rozwiązane. Z danych, które mam wynika, że tak zwana świńska górka obejmowała około 20 tys. świń. Dzięki skupowi interwencyjnemu wykupiono ponad 19 tys. Dodatkowo rolnicy, którzy do 30 marca z tego skupu skorzystali i mają na to dokumenty mogą ubiegać się o stosowne odszkodowanie. Komisja Europejska zniosła też strefę buforową. To wszystko powoduje, że kryzys wywołany przypadkami ASF wygasł. To dwie sprawy, którymi trzeba było zająć się natychmiast. Niestety teraz wyłania się kolejny problem, a mianowicie embargo, jakie Rosja nało- 3 żyła na produkty z polskiej wieprzowiny. Jako wojewoda będę stale kontrolował sytuację, ale decydująca rola przypada tu naszemu rządowi i całej Unii Europejskiej, która powinna zająć stanowisko solidarne z Polską. Kim jest obecny wojewoda lubelski? Co mógłby Pan o sobie powiedzieć? Określmy najpierw co oznacza ta funkcja. Wedle prawa wojewoda to przedstawiciel rządu, reprezentant Rady Ministrów. Natomiast kim jest Wojciech Wilk? To samorządowiec, który rozpoczynał swoją pracę w samorządzie od stanowiska stażysty i młodszego referenta, zdobywając kolejne szczeble urzędnicze aż do funkcji wiceburmistrza Kraśnika. Później przez dwie kadencje byłem posłem, członkiem sejmowych komisji: Sprawiedliwości i Praw Człowieka, a także Administracji i Spraw Wewnętrznych. Dzięki temu zdobyłem duże doświadczenie jeżeli chodzi o sprawowanie funkcji publicznych. Ostatnie 2 lata to zaś znów praca w samorządzie, w Kancelarii Prezydenta Lublina Krzysztofa Żuka, człowieka, od którego można nauczyć się bardzo wiele i z którym praca to czysta merytoryczna przyjemność. A co powie Pan o sobie jako człowieku? Wojciech Wilk to człowiek, który chce dobrze wykonywać powierzoną mu funkcję i zadania. A prywatnie to mąż i ojciec dwójki wspaniałych dzieci. Staram się dojrzeć w człowieku najpierw dobro, i z tego dobra skorzystać. Staram się też być przyjazny wobec ludzi. Zwykle skłaniam się ku kompromisom, aniżeli rozstrzyganiu konfliktów w sposób siłowy. Ale trudno mówić o swoich cechach, wolałbym, żeby mówiły o tym osoby, które mnie znają. Czy ma Pan jakąś dewizę życiową? Nigdy nie miałem jednej, konkretnej przyświecającej mi dewizy. Postępuję tak, by nigdy nie robić krzywdy innym ludziom. Jako szef muszę jednak nieraz podejmować trudne decyzje i nie uciekam od nich. Wiem, że jeżeli zdecydowałem się na działalność publiczną muszę być skuteczny. Odpowiadam za to, aby zadania, które mi postawiono były sprawnie zrealizowanie. Jaka była pierwsza decyzja jaką podjął Pan jako wojewoda? Pamięta Pan? Pierwsza decyzja dotyczyła pośrednio sytuacji na Ukrainie. Dlatego postanowiłem wzmocnić Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego. Przywróciłem do pracy w tym wydziale dyrektora Włodzimierza Stańczyka, osobę bardzo doświadczoną. Moja pierwsza rozmowa natomiast odbyła się z wicewojewodą Marianem Starownikiem, który był akurat w Warszawie, dotyczyła ASF. Uzgodniliśmy, że pojedzie na spotkanie z protestującymi rolnikami, abyśmy w Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim mieli najświeższe i najbardziej rzetelne informacje na temat ich problemów. Samorządowcy do tej pory narzekali na brak kontaktu z wojewodą. Co Pan zmieni w stylu pracy urzędu? Chętnie spotykam się z samorządowcami i nadal będę do nich jeździł. Współpraca z samorządami to przecież jedno z priorytetowych zadań, które stoją przed wojewodą. Jestem przedstawicielem rządu w terenie, moim obowiązkiem jest utrzymanie tego kontaktu. Jedna z moich pierwszych wizyt miała miejsce w powiecie biłgorajskim i związana była z realizacją projektu budowy sieci szerokopasmowego internetu. Przy okazji zaproszono mnie na nie planowane wcześniej spotkanie w Biłgoraju z lokalną społecznością i ani przez moment nie przyszło mi do głowy, by odmówić. 10 kwietnia zaś zaplanowaliśmy spotkanie ze wszystkimi starostami powiatów województwa lubelskiego. Ja i dyrektorzy poszczególnych wydziałów Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego chcemy porozmawiać o problemach, na jakie napotykają samorządowcy. Oczywiście takie spotkania nie rozwiążą trudnych sytuacji jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, ale chcę, żeby urząd był otwarty, profesjonalny, i sprawny. Chcę także być łącznikiem między rządem i samorządami naszego województwa, nie tylko reprezentantem rządu, ale także przedstawicielem województwa lubelskiego w Warszawie. Podam konkretny przykład. Dzięki ogromnemu wysiłkowi samorządów województwa i Lublina powstało w Świdniku lotnisko, tak bardzo ważne dla całego regionu. Teraz trzeba walczyć, by powstało na nim stałe przejście graniczne i wojewoda ma dużą rolę w przekonaniu choćby ministra spraw wewnętrznych do wydania zgody na istnienie stałego przejścia granicznego w Porcie Lotniczym Lublin. Rozmawiała Jolanta M. Kozak

4 4 Pomiędzy Rosją a Zachodem Rozmowa z Prof. dr hab. Andrzejem Czarnockim Wszyscy z uwagą i napięciem śledzimy rozwój wydarzeń wokół Krymu i Ukrainy. Chyba nie ma wątpliwości, że mamy obecnie do czynienia z najpoważniejszym konfliktem w powojennej Europie. Co Pan sądzi o niewywiązaniu się mocarstw: USA, Wlk. Brytanii, Francji i Rosji - sygnatariuszy Memorandum Budapesztańskiego z 1994 r., ze zobowiązań względem Ukrainy? Decydenci tych państw doskonale zdają sobie sprawę z realiów i nie licząc na gwarancje mocarstw, o ile mogą sobie na to pozwolić, realizują własny interes, tak jak go rozumieją. Czy w związku z powyższym Polska może czuć się w miarę bezpieczna? Czy powinniśmy wierzyć i ufać w gwarancje Paktu Północnoatlantyckiego, czy może raczej powinniśmy zgodnie ze starą zasadą: Jeśli chcesz pokoju, gotuj się do wojny znacznie zwiększyć wydatki zbrojeniowe? Ratusz w Odessie i symboliczny napis w języku ukraińskim: Przyszłość Ukrainy zależy od nas na Ukrainie. Celem Rosji jest osłabianie Ukrainy w połączeniu z testowaniem stanowiska USA i Niemiec. Myślę, że konkretne posunięcia będą ostrożne. Rosja nie musi w zasadzie nic robić, a może jedynie czekać na ujawnianie się kolejnych symptomów kryzysu na Ukrainie. Co Pan sądzi o wypowiedzi Pani Kanclerz RFN Angeli Merkel o Prezydencie Federacji Rosyjskiej, o tym jakoby: cyt. Putin stracił kontakt z rzeczywistością? Czy aby nie jest na odwrót? Jeśli to wypowiedź odzwierciedlająca rzeczywiste wrażenie p. kanclerz, a nie jedynie teatr medialny, myślę że była b. niezręczna. Rosjanie są inni i każdy ich poważny rozmówca musi to zaakceptować. Nie da się narzucić adwersarzowi własnych wyobrażeń i nie można oczekiwać, by rozumował zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Pierwszą fazą każdego dialogu jest dostrojenie. Polega ono na tym, że próbujemy spojrzeć na świat oczami rozmówcy. Tego widocznie nie zrobiła p. kanclerz. A jest to warunek wstępny prowadzenia dialogu. Mocarstwa wywiązują się ze swoich zobowiązań prawno międzynarodowych jedynie wtedy, gdy jest to zgodne z ich aktualnym interesem i w takiej formie, jaką aktualnie uważają za stosowną. Czyżbyśmy zapomnieli jak Francja i Wielka Brytania wywiązywały się ze swoich zobowiązań wobec Polski w 1939 r.? A memorandum budapeszteńskie z 1994 r. nie jest nawet aktem prawa międzynarodowego lecz jedynie deklaracją ówczesnej woli 3 mocarstw. Interes Rosji jest w tej chwili inny, gdyż po przewrocie na Ukrainie zasadniczo zmieniła się dla niej sytuacja geopolityczna. A USA i UK muszą dobrze rozważyć czy w ich aktualnym interesie jest wejście w poważny konflikt z Rosją. Czym innym są złożone kiedyś deklaracje, a czym innym realna polityka. Jaki wpływ na państwa podejrzewane o posiadanie broni nuklearnej lub prowadzące badania nad nią może mieć fakt wycofania się Zachodu z przyjętych zobowiązań względem Ukrainy? Nie liczyłbym specjalnie na czyjekolwiek gwarancje. Nie zmieni też nic zwiększenie, akurat w chwili obecnej, wydatków zbrojeniowych. Nie sądzę, aby sytuacja obecna była zagrożeniem militarnym akurat dla Polski. Nie ma u nas znaczącej mniejszości rosyjskiej. To tworzenie i nakręcanie psychozy służące bieżącej polityce partyjnej i mediom, czyli klasie polityczno medialnej. Sytuacja ta jest groźniejsza pod względem kosztów, które przyjdzie nam płacić: Rosja będzie nas karać, a kryzys na Ukrainie przynosi i może w dłuższym okresie przynosić straty. Praktycznie od zakończenia II Wojny Światowej obowiązywała zasada nienaruszalności granic w Europie. Jaki będzie następny krok Putina po aneksji Krymu i jakie będą tego skutki dla pokoju na naszym kontynencie? To zależy przede wszystkim od sytuacji w Rosji i na Ukrainie. W Rosji jej prezydent ma obecnie zdecydowane poparcie. Następny krok Putina będzie zależał od konkretnej sytuacji Jaki scenariusz dla Ukrainy według Pana jest najbardziej prawdopodobny? Rozpad, czy może powolna integracja ze światem Zachodu (UE, NATO ale chyba już bez Krymu...) kosztem wyrzeczeń i bardzo trudnych reform? Myślę, że długi okres wyrzeczeń i trudnych reform przy utrzymaniu względnej stabilności i spokoju, to wariant optymistyczny, a więc mniej prawdopodobny. Odzwierciedla on bowiem raczej myślenie życzeniowe. Bardziej prawdopodobnym jest długotrwały pełzający kryzys: kumulacja kryzysu gospodarczego i finansowego połączona z rosnącym rozczarowaniem i niezadowoleniem społecznym, kłótniami i walkami o władzę między ugrupowaniami Majdanu, dalszym osłabieniem i kryzysem państwa, demonstracjami niezadowolenia szczególnie w południowo - wschodnich obwodach [nie koniecznie choć i też podsycanymi z zewnątrz]. Poza umową stowarzyszeniową z UE nie widzę w wyobrażalnym czasie dalszych kroków Zachodu w kierunku integracji Ukrainy. Dziękuję za rozmowę Sebastian Radziejewski

5 OFE czy ZUS? Rozmowa z Prof. Leokadią Oręziak Szkoła Główna Handlowa OFE czy ZUS? Prof. Leszek Balcerowicz nazwał to kolejnym etapem niszczenia drugiego filara emerytalnego. Czy Polacy rzeczywiście mogą czuć się okradani? OFE, czyli drugi filar systemu emerytalnego, powinien być już dawno zlikwidowany. W ogóle nie wolno go było tworzyć. Ustanowiono go w wyniku presji międzynarodowych instytucji finansowych poszukujących nowych źródeł zysku. Przeprowadzenie w 1999 r. prywatyzacji znacznej części systemu emerytalnego w Polsce dało koncernom finansowym, rekrutującym się głównie z zagranicy, możliwość osiągania gigantycznych korzyści z pobieranych przez nie opłat od składek emerytalnych kierowanych przez ZUS do OFE oraz opłat za zarządzanie aktywami OFE. W wyniku reformy z 1999 r. emerytury zredukowano o ponad połowę, także po to, by zrobić miejsce dla OFE. Czy grozi nam powrót monopolu ZUS? A może to najlepsze w tej sytuacji rozwiązanie? Tak to najlepsze rozwiązanie. Polska nie miała i dalej nie ma nadwyżek budżetowych, by odkładać je na przyszłe emerytury. Od dziesięcioleci mamy ciągle deficyt w budżecie. Jednak nawet gdyby nasz kraj miał nadwyżki budżetowe, to nie warto byłoby utrzymywać OFE, bo jest to system krzywdzący przyszłego emeryta. Wysoce niesprawiedliwe jest wiązanie emerytury z rynkiem finansowym, gdyż ma ona zapewnić środki do życia w okresie starości, w tym środki na jedzenie i lekarstwa. Inwestowanie na giełdzie obarczone jest ogromnym ryzykiem. Nawet w krótkim czasie wartość rynkowa zgromadzonych w OFE akcji i innych aktywów może znacznie spaść, o połowę lub więcej, a niektórych nawet do zera. Całe to ryzyko spada na przyszłego emeryta. Przyszłą emeryturę pomniejszają także opłaty pobierane przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE). Od 1999 r. opłaty te wyniosły ponad 19 mld zł, a w ujęciu realnym, z uwzględnieniem inflacji, było to około 29 mld zł. Tych opłat Polska nigdy już nie odzyska. Filar kapitałowy jest więc rozwiązaniem szkodliwym z punktu widzenia członków OFE, a do tego rujnującym finanse publiczne naszego kraju. Kwestie te wyjaśniam obszernie w mojej nowej książce OFE. Katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce 5 Dlaczego Ministerstwo Finansów decyduje się na kolejny ruch? Zmiany w OFE były konieczne, by ratować finanse publiczne. Od 1999 r. połowa przyrostu długu publicznego wynika z istnienia OFE. Z powodu stworzenia filara kapitałowego dług ten zwiększył się o ponad 300 mld zł. Gdyby w 2011 r. nie zredukowano o dwie trzecie składki idącej do OFE, to byłby jeszcze większy, co poważnie naraziłoby Polskę na niewypłacalność. Mechanizm powstania gigantycznego zadłużenia państwa na skutek istnienia OFE jest bardzo prosty i każdy jest w stanie go zrozumieć. Gdyby nie było OFE, to cała składka emerytalna wynosząca 19,52% poszłaby na finansowanie obecnych emerytur i niewiele trzeba byłoby dopłacić z budżetu państwa. W powszechnym systemie emerytalnym jest obecnie 5 mln emerytów. W 1999 r. do OFE zabrano jednak prawie 40% składki i od tego czasu powstał ogromny ubytek w ZUS. Kolejne rządy zaciągają pożyczki, by ten ubytek pokryć, bo w przeciwnym razie wielka rzesza obecnych emerytów zostałaby bez środków do życia. Konieczność pokrywania tego ubytku stworzyło ten wielki dług. Obciąża on całe społeczeństwo, obecne i przyszłe pokolenia. Aktywa zgromadzone w OFE zawsze były mniejsze niż ten dług, bo na rynku finansowym dług jest zawsze wyżej oprocentowany niż nawet najlepsza lokata. Wartość aktywów OFE będą rujnować kolejne kryzysy finansowe, natomiast dług powstały z powodu OFE jest twardym zobowiązaniem, sam się nie spłaci. Polacy będą musieli zapłacić znacznie wyższe podatki w przyszłości. Pokazuje to bezsensowny charakter rozwiązania w postaci OFE. Nie tylko nie poprawia przyszłej sytuacji emerytów, ani sytuacji demograficznej, ale niesie bezmiar dodatkowych zagrożeń. Dobrze, że na mocy ustawy z 6 grudnia 2013 r. połowa środków z OFE została przeniesiona do ZUS. Złagodziło to przejściowo problem zadłużenia spowodowany przez OFE. Ta druga połowa, która pozostała w OFE, była sfinansowana także z długu. Co dzień narastają odsetki od niego. Dług będzie tym szybciej rósł, im więcej osób zostanie w OFE. Właściwie ten, kto chce zostać w OFE powinien zapłacić dodatkową składkę 2,92%. Co zatem wybrać? W inwestowaniu zawsze najlepsza jest dywersyfikacja. Jedyne rozsądne rozwiązanie to tylko ZUS. Cała składka emerytalna powinna pozostać w ZUS, gdyż tylko państwowe emerytury są w stanie zapewnić ludziom takie bezpieczeństwo, jakiego potrzebują. Udział w OFE nie tylko nie zapewnia potrzebnej dywersyfikacji, ale naraża emeryturę na wielkie ryzyko. Żaden rozsądny człowiek nie powinien grać na giełdzie pieniędzmi przeznaczonymi na chleb, bo jak przegra to grozi mu głód. Dla ponad 80 proc. Polaków emerytura będzie jedynym źródłem utrzymania w okresie starości. Każde kilkadziesiąt złotych przegrane na giełdzie zmniejszy środki emeryta, które będzie mógł wydać np. na leki. rozmawiała: Jolanta Kozak Leokadia Oręziak profesor nauk ekonomicznych, specjalistka z dziedziny finansów międzynarodowych, rynku finansowego i integracji europejskiej. Jest profesorem zwyczajnym w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Pracuje w Katedrze Finansów Międzynarodowych, gdzie kieruje Zakładem Finansów Przedsiębiorstw i Ubezpieczeń.

6 6 Zespół to sukces Rozmowa z Janem Brożkiem prezesem Górniczej Fabryki Narzędzi sp. z o. o. w Radzyniu Podlaskim Za Górniczą Fabryka Narzędzi ponad stuletnia historia. Wróćmy do początków. Nasza Firma powstała w 1903 roku jako ślusarski zakład usługowy specjalizujący się w remontach gorzelni, krochmalni, tartaków oraz usługach dla miejscowej ludności. Właścicielami byli Jan Laskowski i Edmund Kurczyński. Laskowski to była w Radzyniu postać nietuzinkowa. Stworzył Cech Rzemiosł Różnych i został starszym cechu. W tamtych czasach, żeby piastować taką funkcję trzeba było być osobą powszechnie szanowaną i bez skazy. Okres międzywojenny to czas stopniowego rozwoju firmy. W 1949 roku nowa władza chciała upaństwowić zakład i wtedy Tadeusz Laskowski wpada na pomysł, dzięki któremu przetrwaliśmy. Zwalnia ludzi i wspólnie z nimi zakłada Spółdzielnię, która wykupuje od niego majątek. To był majstersztyk. Pierwszym prezesem Spółdzielni został mój przyszły teść Edward Skulimowski. W tym czasie uruchomiono seryjną produkcję wyrobów metalowych. Kolejne lata przyniosły rozwój zakładu... Firma zawsze miała szczęście do kreatywnych ludzi. Po Skulimowskim, stery przejął prezes Kuszta i jeszcze bardziej rozwinął produkcję. W 1975 roku Spółdzielnię zlikwidowano i znaleźliśmy się w Kombinacie Narzędzi Gospodarczych w Sułkowicach. Przed 1992 rokiem, czyli przed założeniem Górniczej Fabryki Narzędzi Sp. z o. o. kilkakrotnie zmieniały się struktury, w których funkcjonowaliśmy, ale zawsze zmiany powodowały rozwój, uczyliśmy się nowych technologii, pojawiał się bogatszy asortyment, nowoczesne maszyny. Zaczęliśmy od nagrzewu oporowego, później był nagrzew indukcyjny, wynalazek naszych pracowników. Unowocześnili je Albert Kałuszyński oraz Piotr Zderkiewicz.. Dziś Górnicza Fabryka Narzędzi to firma znana i rozpoznawalna nie tylko na polskim rynku. Mamy osiągnięcia na skalę międzynarodową. Sami robimy urządzenia, na których pracujemy. Oczywiście blisko współpracujemy tu ze światem nauki, z Akademią Górniczo-Hutniczą, z Politechniką Lubelską, ale główną zasługą naszego rozwoju jest pomysłowość naszych pracowników. I tutaj mogę powiedzieć wprost, że od początku największą wartością tego zakładu są ludzie, a największą troską zadowolenie naszego klienta. O niego dbamy najbardziej i dlatego wszyscy mamy tu świadomość wagi marketingu i wszyscy, począwszy od księgowości a skończywszy na produkcji ukierunkowują się na marketing. Nietypowe zarządzanie to kolejny przykład nowatorstwa firmy Czy nietypowe? Dla mnie naturalne, bo wynikające z naszych potrzeb. Żeby zrealizować ideę wsparcia marketingu stworzyłem zespół, grupę ośmiu osób, ze mną na czele, ludzi wybranych, którzy wiedzą, że swoje ego muszą podporządkować zespołowi. Nie muszą być ze sobą w przyjaźni, ale muszą być nastawieni na jeden, wspólny cel. Nie jest łatwo to osiągnąć, bo my Polacy mamy wiele przywar utrudniających współpracę. Pierwsza to brak zaufania. To błąd. W zespole musimy znać się i darzyć zaufaniem. Następny problem to obawa przed konfliktem. My nie boimy się podejmować trudnych decyzji, które mogą być konfliktogenne. Bo przecież im szybciej usuniesz wrzód, tym krótszy proces leczenia. W naszej grupie rozmawiamy na temat zaangażowania, unikania odpowiedzialności i dbałości o wynik. Ta ostatnia to konik naszej dyrektor finansowo księgowej, Jolanty Komoń. Poszczególni członkowie zespołu głównego tworzą swoje małe, 3 4 osobowe zespoły ukierunkowane na poszczególne tematy, np. efektywność produkcji na potrzeby handlu ze Skandynawią. W ich skład wchodzą ludzie z różnych wydziałów. Dla przykładu, jeżeli jest to zespół organizowany przez główną księgową to nie może składać się tylko z ludzi z księgowości, muszą tam być ludzie z produkcji, handlowiec, elektronik. To daje im pełny pogląd problemu. W ten właśnie sposób uruchamiamy w nas wiedzę i doświadczenie ludzi na

7 7 potrzeby Górniczej Fabryki Narzędzi. To bowiem nie finanse, nie strategie ani technologie ale właśnie praca zespołowa decyduje o przewadze konkurencyjnej. Doświadczenie życiowe i zawodowe pokazuje mi, że jeśli spowodujesz, że ludzie w firmie będą zgodnie podążali w tym samym kierunku osiągniesz dominującą pozycję w swojej branży, w każdej branży. Całe swoje życie zawodowe związał Pan z Górniczą Fabryką Narzędzi? Pracuję w tym zakładzie od 1974 roku, czyli już 40 lat, od 37 lat zarządzam. Przez ten czas wiele się zmieniło. Właściwie pracowałem w siedmiu firmach. To była dla mnie szkoła życia, wymagająca dużej elastyczności. W ciągu tych lat wiele razy stawałem przed trudnymi decyzjami. Dziś wiem, Klienci GFN są wierni, kupują od was od wielu lat. To prawda i jest to właśnie efekt tego, o czym mówiłem już wcześniej, dbałości o klienta. Ponad 60% naszej produkcji sprzedajemy na rynkach zagranicznych. Nasi główni kontrahenci to poza wspomnianym już Kruppem, Vosloch ze Szwecji, Schreck Mieves z Niemiec czy Riebe z Danii. Z każdym z nich współpracujemy ponad 20 lat. Ale staramy się o nowe rynki zbytu. Ostatnio zainteresowała się nami firma z Moskwy, która chce nas certyfikować i sprzedawać nasze wyroby w Rosji i Kazachstanie. Zaraz po świętach rozpoczyna się proces certyfikacji. Nie mam obaw co do jego wyniku. Posiadamy już podobne świadectwo Instytutu Niemieckiego, a tym samym homologację dopuszczającą nasze wyroby na kolej niemiecką. Ponadto współpracujemy i dostarczamy nasze wyroby na wymagający rynek skandynawski. Jeżeli podpiszemy umowę z firmą rosyjską będziemy mogli zwiększyć zatrudnienie o kolejne osób. Dziś w GFN pracuje 105 osób. GFN to przede wszystkim wyroby metalowe dla górnictwa i kolei, a tekże rolnictwa. A tu ostatnio zaskoczyliście produkcją sękaczy? Szukamy różnych koncepcji i dróg rozwoju. Nie od dziś wiadomo, że najlepsza jest dywersyfikacja źródeł dochodu. Sękacze to póki co taki dodatek, ale mamy też inne pomysły i rozwiązania. Chcemy wykorzystać gorącą wodę, która powstaje w procesie produkcji. Mamy jej nadmiar w okresie od maja do października. Może zagospodarujemy ją do pieczarkarni. Zastanawiamy się ciągle nad najbardziej efektywnym jej wykorzystaniem. Ogłosiliśmy w internecie konkurs, zobaczymy co z tego wyjdzie. Odzyskanie gorącej wody to nasz sukces, bo wcześniej ten nadmiar gorącej wody musieliśmy schładzać, a teraz przez układ powstałych pomp ciepła, przygotowanych przez naszych pracowników mamy oszczędności. Przez zimę zaoszczędziliśmy 120 ton węgla. Pomysłowość i dbałość o dobro zakładu naszych pracowników, to coś, co cieszy mnie najbardziej. Gdyby miał Pan powiedzieć, co jest najważniejsze w kierowaniu zespołem to... Kierowanie ludźmi to sztuka, której ciągle uczę się. Zawsze jednak trzymałem się zasady: nie wolno okłamywać ludzi, trzeba z nimi rozmawiać, dowartościowywać ich i wykorzystywać ich potencjał. Szczególnie z dowartościowywaniem innych mamy problem. Gdzieś przeczytałem, że gdyby naszą zawiść zamienić na energię to oświetlilibyśmy Europę. I z tym staram się walczyć pamiętając zawsze, że nie mogę zawieść ludzi. Dziękuję za rozmowę. Jolanta M. Kozak że każdy problem to dar losu, bo dzięki nim krzepniemy, stajemy się mądrzejsi. Jak rozwijać zakład, w którym kierunku pójść pokazały mi wyjazdy zagraniczne do firm z branży. Na krótko przed sprywatyzowaniem zakładu, które nastąpiło w grudniu 92 roku, pojechałem do Niemiec, do firmy Krupp i ten wyjazd rozpoczął naszą długoletnią współpracę. W Górniczej Fabryce Narzędzi często pracują całe rodziny. Krzysztof Mańko mechanik, pracuje razem z własnym synem Mateuszem, bo w Radzyniu o pracę nie jest łatwo. Przed zatrudnieniem się w fabryce słyszałem o niej różne opinie, że ciężko, że wymagają, że jest zła atmosfera. Dziś nie wyobrażam sobie innego miejsca pracy. Mateusz Mańko pracuje na dziale narzędziowym. Opinia o firmie, którą słyszałem zanim tu przyszedłem była negatywna, ale nie sprawdziła się. Branża jest ciężka, to kuźnia, ale jestem mile zaskoczony. Praca wymaga przede wszystkim zręczności i myślenia. Dla mnie plusem jest atmosfera. Kiedy mam problem mogę przyjść porozmawiać z prezesem, w mojej poprzedniej firmie osiągalny był tylko bezpośredni przełożony.

8 8 Kompetencja i profesjonalizm Rozmowa z Feliksem Żołądkiem prezesem Pool Broker sp. z o.o. Kim jest broker ubezpieczeniowy i czym różni się od agenta ubezpieczeniowego? Broker ubezpieczeniowy jest zawodowym doradcą i jednocześnie pełnomocnikiem klienta w dziedzinie ubezpieczeń gospodarczych. Opracowuje, a następnie wdraża program ubezpieczeniowy przygotowany we współpracy z klientem, zapewniając optymalną ochronę przed ryzykiem wystąpienia zdarzeń losowych w przyszłości, przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów ubezpieczenia. Prowadząc dialog z potencjalnymi klientami podkreślamy, że ubezpieczenie jest jednym z narzędzi zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie. Kładziemy nacisk na to, żeby zarządzanie to było jeszcze bardziej świadome. Drogą prowadzącą w tym kierunku są częste dyskusje zarówno z kadrą zarządzającą, odpowiedzialną za produkcję, serwis, nadzór nad świadczonymi usługami. Kolejnym krokiem jest pozyskanie ofert i ponowna dyskusja nad zasadnością wprowadzania konkretnych rozwiązań ubezpieczeniowych oraz dopasowywanie ich do specyfiki działalności przedsiębiorstwa. Dopiero znając koszty, zakres przeniesienia ryzyka i zasady funkcjonowania ochrony można decydować o akceptacji zaproponowanego przez brokera rozwiązania. Podstawą do sukcesu jest rozmowa, w końcu umowa ubezpieczenia jest konsensusem między oczekiwaniami przedsiębiorcy a możliwościami zakładów ubezpieczeń. Z drugiej strony mamy agenta ubezpieczeniowego, będącego pełnomocnikiem zakładu ubezpieczeń, a to zobowiązuje go do działania na rzecz zakładu. Negocjacje warunków ubezpieczenia za pośrednictwem agenta lub bezpośrednio w zakładzie ubezpieczeń mogą okazać się rozwiązaniem nie wykorzystującym w pełni możliwości uzyskania ochrony. Jak bowiem przedsiębiorca może wiedzieć co na rynku ubezpieczeniowym można uzyskać, skoro negocjuje ubezpieczenie tylko dla siebie? Jak zakład ubezpieczenia może zapewnić optymalną ochronę przedsiębiorcy, skoro jego celem jest zawrzeć korzystną umowę ubezpieczenia w przypadku spółek akcyjnych dominujących na polskim rynku, korzystną oczywiście dla akcjonariuszy czyli generującą możliwie najwyższy zysk w danej sytuacji rynkowej. Interes obu stron jest przecież skrajnie różny. Istnieją też zakłady ubezpieczeń wyspecjalizowane w dużych lub trudnych ryzykach, które nie posiadają sieci agencyjnej, ani bezpośrednich sprzedawców, do których jedynym kanałem dostępu dla klienta są brokerzy ubezpieczeniowi. W większości przypadków broker ubezpieczeniowy powinien również uczestniczyć w procesie likwidacji szkody w zakresie, w jakim wymaga tego sytuacja, szczególnie w przypadku nadmiernego przedłużania się procesu likwidacyjnego lub też w sytuacji nieuzasadnionej odmowy wypłacenia odszkodowania. Za Pool Broker już długa historia i doświadczenie... Firma Pool Broker Sp. z o. o. powstała w 2000 roku. Działalność brokerską Pool Broker Sp. z o.o. prowadzi na podstawie Zezwolenia Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń numer 990/01. Dzisiaj jesteśmy nowoczesną firmą o ugruntowanej pozycji na polskim rynku. Stawiamy na młodą, kreatywną, pełną zaangażowania kadrę wspieraną doświadczeniem i wiedzą osób zarządzających. Rozwój firmy to niejednokrotnie uczestnictwo w sukcesie rynkowym naszych klientów, z którymi rośniemy od wielu lat. Do wiodących z nich należą takie firmy jak grupa Black Red White, grupa Emperia Holding, a także wiele innych małych i średnich przedsiębiorstw, które są dla nas równie istotnymi klientami. Dzięki współpracy z tak różnorodnymi firmami nauczyliśmy się tworzyć nowoczesne programy ubezpieczeniowe i skutecznie konkurować nawet z międzynarodowymi firmami brokerskimi. Mimo kryzysu utrzymaliśmy stały rozwój i poziom składki ubezpieczeniowej zarządzanej przy naszym udziale zbliża się do 30 mln zł. Natomiast obsługiwana wartość majątku zdecydowanie przekracza 10 mld zł. Fundamentem firmy Pool Broker są jej pracownicy. Nasz zespół tworzy ponad 20 osób z czego 15 ma za sobą zdany egzamin dla brokerów ubezpieczeniowych organizowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, niezbędny do wykonywania czynności brokerskich. Ponadto nasi pracownicy tworzą zgrany zespół zmotywowanych i nastawionych na sukces ludzi. Oprócz ludzi inwestujemy również w nowoczesne rozwiązania informatyczne. Jesteśmy w trakcie wdrażania programu informatycznego do zarządzania firmą brokerską i relacjami z klientem na najwyższym poziomie. Obecnie uruchamiamy również panel dla naszych klientów, którzy w bardzo szerokim zakresie będą mieli dostęp zarówno do procesu likwidacji szkód jak również zarządzania terminami i dokumentami ubezpieczeniowymi. Kto może być klientem Waszej firmy? Do kogo przede wszystkim kierujecie swoją ofertę? Lata działalności na rynku ubezpieczeniowym pozwoliły nam wykształcić specjalistów w praktycz-

9 nie każdej grupie ubezpieczeń, stąd też nie ma konkretnych branż, z których poszukujemy klientów. Skupiamy się na klientach świadomych korzyści wynikających z pogodzenia funkcjonującego w firmie systemu zarządzania ryzykiem z programem ubezpieczeniowym, lub też skłonnych do ich rozważenia. Branża, w której działa nasz klient może co prawda zmieniać prawdopodobieństwo wystąpienia danego ryzyka, np. pożaru, ale z punktu widzenia zapisów warunków umowy ubezpieczenia nie jest istotne czy płonie szpital czy fabryka, tylko czy przyczyna pożaru nie jest wyłączona z ochrony ubezpieczeniowej. Współpracując z klientem świadomym ponoszonego przez siebie ryzyka, zawsze da się wypracować najlepsze osiągalne w danej sytuacji rynkowej zapisy ochrony ubezpieczeniowej. Niestety trafiamy też na sytuacje, gdy osoba odpowiedzialna za ubezpieczenia w danej firmie jest przekonana, że sam fakt posiadania dowolnej polisy ubezpieczeniowej zapewnia firmie ochronę od wszystkiego, co się może zdarzyć i w związku z tym nie dopuszcza do siebie myśli, że dzięki działaniom zawodowca może osiągnąć dalsze korzyści. Czasami taki klient pozwala na dokonanie audytu posiadanej ochrony ubezpieczeniowej. Bardzo często wynik takiego audytu jest dla niego cenną lekcją. Bardzo często osoby decydujące się na współpracę z brokerem zastanawiają się nad faktem czy nie nastąpi wzrost składki za ubezpieczenie w przypadku przejęcia obsługi przez brokera. Otóż z doświadczenia nie tylko naszego, ale przede wszystkim, naszych klientów wynika jasno, iż firmy, które korzystają z usług brokerskich za tę samą cenę otrzymują dużo lepszy, zoptymalizowany zakres ochrony ubezpieczeniowej, a bardzo często okazuje się, że koszt ochrony może ulec obniżeniu. Oczywiście jak w każdej branży, brokerzy też są różni. Ogromne znaczenie ma również fakt, że usługi brokerskie są dla klienta bezpłatne, ponieważ koszty działalności brokerskiej pokrywa zakład ubezpieczeń wyłoniony w toku postępowania jako wykonawca usługi na ubezpieczenie majątku klienta. Natomiast wartością dodatkową dla klienta jest odpowiedzialność zawodowa brokera za udzieloną rekomendację programu ubezpieczenia. Ponieważ w tej kwestii obowiązują nas regulacje unijne, broker zobowiązany jest do posiadania polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu swojej odpowiedzialności na kwotę przekraczającą 1 mln euro w odniesieniu do jednej szkody. Łatwo być brokerem na lubelskim rynku? Działalność brokerska rozpoczęta przez brokerów naszego biura na początku lat dziewięćdziesiątych zaowocowała założeniem w listopadzie 2000 roku firmy Pool Broker. Jak sugeruje nasza nazwa, naszym celem było łączenie portfeli brokerów ubezpieczeniowych oraz ich wiedzy, tak aby móc zapewnić naszym klientom specjalistów z możliwie największej liczby produktów ubezpieczeniowych. Współpracujemy również z brokerami lokalnymi uzupełniając ich działalność w dziedzinach, którymi się nie zajmują. Prowadzimy działania mające na celu rozszerzenie tej współpracy. Aktywnie podejmujemy inicjatywy lokalne pozwalające zapoznać się przedsiębiorcom z nowymi, oraz mniej znanymi jak na polskie warunki produktami ubezpieczeniowymi, a także sytuacją na rynku ubezpieczeniowym. Przeprowadziliśmy szkolenia wspólnie z Lubelskim Klubem Biznesu oraz Lubelskim Forum Pracodawców. Rozwijamy się w branżach, których do niedawna nie traktowaliśmy jako priorytetowe. Mam tu na myśli jednostki samorządu terytorialnego czy ubezpieczenia w branży medycznej. Od pewnego czasu audytujemy ubezpieczenia zawierane przez jednostki samorządowe oraz szkolimy urzędników, zarówno w odniesieniu do posiadanej przez te jednostki ochrony jak i odpowiedzialności samych urzędników. Staramy się zwracać szczególną uwagę do relacji z obsługiwanymi podmiotami. Traktowanie brokera jako partnera w prowadzonej działalności, a nie tylko jako usługodawcę, pozwala na stworzenie takiej atmosfery współpracy, która jest najbardziej efektywna dla wszystkich stron. Pool Broker to nie tylko działalność brokerska. Z waszej inicjatywy powstała Fundacja Kreowania Inicjatyw Unia. Jaka jest jej misja? 9 Nasz rozwój zaowocował w 2006 roku powołaniem Fundacji Kreowania Inicjatyw Unia, która prowadząc działalność przy naszej firmie, zajmuje się wspieraniem rozwoju przedsiębiorczości, promuje idee ubezpieczeń oraz ochrony ubezpieczonych. W trakcie 3 lat działalności, Fundacja we współpracy z Pool Broker przygotowała cykl otwartych szkoleń dla przedsiębiorców o tematyce ubezpieczeniowej. Wśród uczestników były zarówno firmy, dla których Pool Broker świadczy usługi brokerskie, jak i podmioty zewnętrzne, które były zainteresowane tematyką spotkań. Oprócz szkoleń opracowaliśmy również autorski program ubezpieczeń leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego. Jest to program nowatorski nie tylko na rynku polskim, ale również w skali międzynarodowej. Przy współpracy z fundacją realizujemy również programy ubezpieczeń na życie, umożliwiające skorzystanie pojedynczym osobom lub małym grupom z warunków ubezpieczenia normalnie zastrzeżonego dla dużych grup. Feliks Żołądek to nie tylko działalność biznesowa. Często można znaleźć Pana na polu golfowym... Praca i rodzina jest w życiu bardzo ważna, ale dobrze jest mieć też jakąś pasję, dzięki której można się realizować. Dzięki temu można na przykład czas wolny spędzić na łonie natury, a także dzięki wysiłkowi fizycznemu pozbyć się stresów dnia codziennego. Ludzie często błędnie uważają grę w golfa za sport mało aktywny lub bardzo drogi. Natomiast porównując go z innymi dyscyplinami okazuje się, że nie jest on droższy od narciarstwa czy jazdy konnej. Ponadto zapewnia on dość długie spacery, które są zdrowe dla układu krążenia i poprawiają ogólną wydolność organizmu. Golf uczy również pokory i rozsądnego podejścia do rozgrywki. Prawie każda próba zagrania ponad swoje możliwości kończy się efektami niewspółmiernymi do włożonego wysiłku. Przypomina to trochę zarządzanie zasobami organizacji i wymaga kontrolowania własnych emocji. Czasami przeradza się to też w pracę społeczną i daje możliwość wspierania rozwoju społeczności lokalnej. Obecnie jestem członkiem zarządu Pierwszego Lubelskiego Klubu Golfowego. rozmawiał: Sławomir Iwaszko

10 10 Lubelskie czarne złoto Premier Donald Tusk w ostatnią niedzielę marca w Tychach przedstawił projekt europejskiej unii energetycznej. Według Szefa Rządu powinna ona opierać się m.in. na mechanizmie solidarności gazowej, radykalnej dywersyfikacji źródeł dostaw energii i gazu oraz rehabilitacji węgla. Ale dzisiaj skupmy się nad tym ostatnim punktem rehabilitacją węgla. Dlaczego węgiel trzeba rehabilitować? Po reformach polskiego sektora węglowego przeprowadzonych w czasach rządów Premiera Jerzego Buzka, do roku 2003 zatrudnienie w polskich kopalniach spadło aż czterokrotnie, a wydobycie o 40% w stosunku do lat 90-tych. Krytycy tej reformy często wskazują na fakt, iż często zamykano kopalnie rentowne z dużymi zasobami i perspektywami wydobycia. Wynikiem tych działań, nie do końca przemyślanych reform, zdaniem wielu analityków rynku węglowego jest duży deficyt energetyczny Polski. W latach udział importowanego węgla w produkcji energii elektrycznej sięgnął aż 30%. Polska, będąc niegdyś europejskim liderem wydobycia sprowadza dzisiaj węgiel z Rosji, USA, Czech i Kolumbii. Po częstokroć jest to surowiec o jakości znacznie niższej od krajowego. Dodatkowymi czynnikami obniżającymi radykalnie konkurencyjność polskich kopalń są absurdalnie wysokie obciążenia podatkowe, i co należy podkreślić wyższe od średnich z innych państw UE. To wszystko niestety powoduje, że nasz polski węgiel już po wydobyciu jest często droższy od importowanego. Tym bardziej powinien dziwić brak spójnej polityki w stosunku do krajowego węgla, że większość polskich kopalń węgla kamiennego to spółki Skarbu Państwa. Oczywiście trudno nie wspomnieć o roli Pakietu Klimatycznego Bieżąca sytuacja polityczna na Ukrainie zmieniła paradoksalnie perspektywę unijną w zakresie bezpieczeństwa dostaw paliw kopalnych do UE. Nowa sytuacja geopolityczna po wydarzeniach na Krymie, każe się na nowo zastanowić nad głównymi narzędziami polityki klimatycznej w UE. Jest to szczególnie istotna konkluzja dla Polski, dla której odejście od rodzimych zasobów węgla, oznaczałoby w niedalekiej przyszłości przejście na gaz, pogłębiające zależność energetyczną kraju, marginalizację przemysłu węglowego oraz znaczące obniżenie konkurencyjności polskiej gospodarki. Perspektywy wydobycia w LW Bogdanka S.A. Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. jest na razie jedyną kopalnią węgla kamiennego, która zlokalizowana jest poza obszarem Górnego Śląska i wydobywa surowiec na terenie Lubelskiego Zagłębia Węglowego. LW Bogdanka S.A. należy do grona liderów producentów węgla w Polsce. Składają się na to zarówno osiągane wyniki finansowe, wysoka wydajność wydobycia, jak i plany inwestycyjne zakładające udostępnienie nowych złóż. Węgiel wydobywany przez Spółkę stosowany jest przede wszystkim do produkcji energii elektrycznej, cieplnej i produkcji cementu. Odbiorcami są w głównej mierze: przemysł, elektrownie i elektrociepłownie położone we wschodniej i północno-wschodniej Polsce. Firma od lat pozostaje liderem efektywności w górnictwie dzięki stałe optymalizacji kosztów, konsekwentnemu rozwojowi, a także dobrej organizacji pracy. O korzystnych perspektywach LW Bogdanka świadczą wyniki z poprzednich lat. W latach wskaźniki wykazywały tendencje wzrostową. Udział LWB w rynku węgla energetycznego oscylował od 10,00% do 19,08%. Eksport węgla w 2013 r. przekroczył poziom odnotowany w tym samym analogicznym okresie roku poprzedniego. Rok 2013 mimo trudnych warunków górniczo- -geologicznych był rokiem bardzo dobrym dla Spółki. W całym 2013 r. wykonano 28,6 km chodników co stanowi wyraz konsekwentnej realizacji Strategii Spółki. W związku z przejściowym pogorszeniem warunków wydobycia łączna produkcja węgla handlowego w roku 2013 wyniosła 8,35 mln ton. Spółka sukcesywnie wdraża proces optymalizacji kosztów, by osiągnąć poziom zakładany w strategii. W związku ze znacznymi spadkami cen na rynku i dużą ilością surowca zalegającego na zwałach w kopalniach i elektrociepłowniach w 2014 r. firma będzie Fot. Arek Gola

11 podlegać znacznej presji cenowej. Co za tym idzie władze Spółki zakładają konieczność wzrostu wydobycia o przynajmniej 1 mln ton więcej niż w roku poprzednim. Nowi gracze szansą dla Lubelszczyzny Według szacunków państwowych służb geologicznych w Lubelskim Zagłębiu Węglowym znajduje się 22% krajowych zasobów węgla kamiennego. Złoża te są znakomicie udokumentowane. Pierwotnie plany zakładały budowę siedmiu kopalni w ramach Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Jednakże trudności geologiczne i gospodarcze w latach 80-tych zweryfikowały te ambitne zamierzenia. Aktualnie dwie firmy prowadzą bardzo intensywnie badania geologiczne: śląska Kompania Węglowa S.A. oraz PD Co polska spółka córka australijskiej firmy Prairie Downs Metals Limited. Pierwsze wyniki wierceń są niezwykle obiecujące. Pod ziemią zalegają ogromne zasoby węgla kamiennego o wysokiej jakości, które wystarczą na lat opłacalnej eksploatacji złóż. Jest to surowiec wysokokaloryczny, niskopopiołowy, kaloryczność wynosi 7,5 tys. kilokalorii na kilogram. Ogromnym atutem dla spółek pragnących wybudować nowe kopalnie na Lubelszczyźnie jest przychylność samorządów lokalnych, zainteresowanych nowymi inwestycjami. Władze samorządowe deklarują daleko idącą pomoc w przygotowaniu inwestycji infrastrukturalnych stanowiących zaplecze dla nowo powstających zakładów. Oczywiście trudno nie wspomnieć o wpływie takich inwestycji na lokalny rynek pracy. Obydwa podmioty deklarują zatrudnienie nawet do 2000 pracowników. Warto zaznaczyć, iż każde takie miejsce pracy w przemyśle wydobywczym generuje 3-4 kolejne w obsłudze zaplecza kopalni. Z punktu widzenia regionu będzie więc to potężny zastrzyk w kierunku aktywizacji zawodowej. Spółka Pd Co zamierza w 2015 r. wystąpić o koncesję wydobywczą. Następnie będzie mogła rozpocząć budowę zakładu wydobywczego, która potrwa ok. 5 lat i pochłonie wstępnie koszty rzędu: 1-3 mld złotych. Zatem pierwsze wydobycie z nowych szybów mogłoby rozpocząć się ok r. Sebastian Radziejewski Rzeką znowu bliżej W 11 Brześciu na Białorusi 27 i 28 marca 2014 roku odbyła się Międzynarodowa Konferencja Inauguracyjna i I Sesja Komisji ds. Rozwoju Szlaku Wodnego E-40 na odcinku Dniepr Wisła będąca początkiem starań przedstawicieli trzech państw Polski, Ukrainy i Białorusi w dążeniu do rewitalizacji międzynarodowego szlaku wodnego E-40. Konferencja w Brześciu to międzynarodowy projekt Polski, Białorusi i Ukrainy możliwy do realizacji dzięki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej. Rozmowy reprezentantów miały na celu wypracowanie wspólnego stanowiska, dotyczącego szlaku wodnego E-40, który łączy Gdańsk z Morzem Czarnym, przez Ostrów Brzeski, część Bugu i dorzecze Dniepru, do Morza Czarnego. To historyczny szlak, który w tej chwili tak naprawdę stracił swoją użyteczność. W znacznej części po stronie polskiej jest nieżeglowny. Jest to efekt tego, że od wielu lat przestaliśmy przywiązywać należną uwagę do dróg śródlądowych. O ile ogromne nakłady przeznacza się na transport kolejowy i lądowy, mamy nowe autostrady, trakcje, nowe wyposażenie jeżeli chodzi tabor kolejowy, to drogi śródlądowe wodne, w tym Wisła mają na przeważającej długości zaledwie pierwszą lub drugą klasę żeglowności, praktycznie więc utraciły drożność. Z raportu NIK o żegludze śródlądowej wynika, że aby przywrócić drogom wodnym ich właściwe parametry potrzeba jest około 14 miliardów złotych, tymczasem w 2013 roku wydatki na ten cel wynosiły zaledwie 160 milionów złotych. Utworzony przed wejściem Polski do Unii Europejskiej Fundusz Żeglugi Śródlądowej nie realizował podstawowego celu, jakim jest promocja żeglugi śródlądowej. Środki pomocowe pozyskane z Unii Europejskiej na ten cel stanowiły zaledwie 0,44 % całkowitej alokacji na unijne projekty transportowe. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w Konwencji AGN w Europie tworzona jest sieć dróg wodnych. Przez nasz kraj przepływają trzy drogi E-70, E-30 i dyskutowana na konferencji E-40. Polska jako jedyny kraj w tej części Europy nie podpisała i nie ratyfikowała umowy AGN dotyczącej Europejskiego porozumienia o głównych śródlądowych drogach wodnych o międzynarodowym znaczeniu. Ratyfikowanie tej umowy jest niezbędnym elementem w procesie pozyskiwania dotacji unijnych na duże projekty rewitalizacyjne dróg śródlądowych. Od wielu lat są zaniedbywane zarówno pod względem inwestycji rządowych, jak również słabych starań poszczególnych samorządów o dotacje unijne na infrastrukturę rzeczną. Według uczestników konferencji to ogromne zaniechanie i niewykorzystanie potencjału tego szlaku. Transport rzeczny jest po pierwsze wielokrotnie tańszy, zużywa dużo mniej energii. O ile infrastruktura drogowa i kolejowa podlega pod Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, to transport rzeczny jest zarządzany przez Ministerstwo Ochrony Środowiska. Pojawiały się sugestie, że dopóki ten stan rzeczy administracyjnie nie zmieni się, to nie ruszą również duże inwestycje. Jest to z punktu widzenia przedsiębiorczości naszego regionu niezmiernie ważny argument, dlatego że ożywienie szlaków wodnych będzie impulsem do rozwinięcia wielu gałęzi przemysłu. Oczywiście rewitalizacja oznacza ogromne nakłady, ale wiążą się one z nowymi miejscami pracy, rozwojem przemysłu maszynowego i budowniczego. Przywrócenie dawnego znaczenia szlakom wodnym ma też kolejne implikacje, może spowodować stworzenie spirali inwestycyjnej, która nakręci inne dziedziny gospodarki, np. takie jak przemysł turystyczny. W czasie konferencji dyskutowano też odtworzenie szlaku wodnego w kontekście bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i zagrożenia suszą. Lubelszczyzna ma ogromny deficyt wody i istnieje konieczność zbudowania zbiorników retencyjnych. W czasie dużych opadów, a przeżyliśmy dwie duże powodzie na Lubelszczyźnie, rewitalizowanie i pogłębianie koryt rzecznych, przywracanie im czwartej klasy żeglowności, będzie działaniem przeciwpowodziowym i przywracającym bezpieczeństwo gospodarki wodnej w całym regionie. Transport rzeczny, jako alternatywa do drogowego i kolejowego gałąź transportu, powinien być wyłączony spod jurysdykcji Ministerstwa Ochrony Środowiska i powinien podlegać pod Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. Istnieje potrzeba silnego lobbingu na rzecz ratyfikowania umowy AGN. Bożena Lisowska. Bożena Lisowska - z wykształcenia - inżynier agrotechnik, z pasji - bizneswoman a z serca - społecznik i samorządowiec. Radna Sejmiku Województwa Lubelskiego.

12 12 Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego w Dolinie Zielawy Projekt ten jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego w ramach osi Priorytetowej VI Środowisko i czysta energia, działanie 6.1 Ochrona i kształtowanie środowiska. Liderem projektu jest Gmina Jabłoń, kwota dofinansowania wynosi ,50 zł i stanowi 85% kosztów kwalifikowanych projektu. Realizacja zadania polega na zakupie specjalistycznego sprzętu ratowniczo-gaśniczego dla jednostek OSP z terenu pięciu gmin w powiatach bialskim i parczewskim zrzeszonych w Krajowym Systemie Ratowniczo Gaśniczym, co przyczyni się do zwiększenia skuteczności prowadzonych akcji ratowniczych na tym terenie. Projekt obejmuje zakup czterech średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych z funkcją ograniczania skażeń chemicznych oraz dwóch lekkich samochodów gaśniczych. Dodatkowo w ramach projektu zakupione zostaną zestawy komputerowe, podłączenie sieci Internet oraz budowa strony internetowej dla 5 jednostek objętych projektem. Zakupiony sprzęt pozwoli na szybszą, tańszą i skuteczniejszą komunikację między jednostkami za pomocą nowoczesnych kanałów elektronicznych ( , telefonia internetowa), natomiast zbudowana strona internetowa będzie służyła przekazywaniu aktualnych informacji o występujących zagrożeniach (w tym monitoringowi występujących zagrożeń), a także prowadzenia działań edukacyjnych w zakresie ratownictwa, najbardziej właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia oraz prewencji pożarów, wypadków, czy katastrof ekologicznych. Zakupiony sprzęt zostanie przekazany do zarządzania jednostkom Ochotniczej Straży Pożarnej tj: średni samochód ratowniczo-gaśniczy Gmina Jabłoń - OSP Gęś, Gmina Rossosz - OSP Rossosz, Gmina Sosnówka - OSP Sosnówka, Gmina Wisznice - OSP Wisznice. lekkie samochody gaśnicze Gmina Podedwórze - OSP Podedwórze, Gmina Wisznice -OSP Wisznice. Jabłoń Podedwórze Rossosz Sosnówka Wisznice

13 Więcej niż szpital Rozmowa z Edwardem Lewczukiem, dyrektorem Szpitala Neuropsychiatrycznego w Lublinie. 13 Rok 2014 jest szczególnym dla szpitala. Mija 70 lat od momentu założenia. Nasz szpital ma długą, prawie 70-letnią historię. Został utworzony 5 grudnia 1944 r. w przekazanym kompleksie budynków z sadem i parkiem, należącym ówcześnie do majątku Abramowice. Pierwsi pacjenci trafili do szpitala 20 stycznia 1945 r. Ostatnie lata przyniosły wiele zmian, szpital postawił na nowoczesny sprzęt. Posiadamy rozbudowaną bazę diagnostyczną, (m.in. tomograf komputerowy, rezonans magnetyczny, aparat USG, wykorzystujący efekt Dopplera czy też EEG z funkcją badania holterowskiego), pozwalającą na pełną ocenę chorób układu nerwowego. Szpital przyjmuje ponadto chorych wymagających hospitalizacji w oddziale chorób wewnętrznych, z pododdziałem intensywnej opieki medycznej, a w pierwszym półroczu 2014 r. zostanie uruchomiony 32-łóżkowy zakład opiekuńczo-leczniczy-somatyczny. Szpital Neuropsychiatryczny, jako jedyny z lubelskich jednostek podległych Marszałkowi Województwa Lubelskiego, posiada certyfikat akredytacyjny wydany przez Centrum Monitorowania Jakości. Certyfikat akredytacyjny jest naszym ogromnym osiągnięciem roku 2013 i uhonorowaniem wieloletnich wysiłków całego personelu. Priorytetem naszego szpitala zawsze była i jest jakość wykonywanych procedur oraz dobro pacjenta i podnoszenie standardu hospitalizacji. W związku z tym m.in. zmodernizowaliśmy infrastrukturę szpitala, opracowaliśmy kompleksowy zestaw procedur realizowanych w szpitalu. Otrzymanie certyfikatu potwierdza, że jakość świadczonych usług jest u nas na wysokim poziomie. Spełnienie 89 % standardów lokuje nasz szpital na 16. miejscu na 136 szpitali akredytowanych w Polsce. Certyfikat jest przyznawany co 3 lata, co motywuje nas do ciągłego doskonalenia i podnoszenia jakości świadczonych usług. O znaczeniu tego dokumentu oraz o tym, jak trudno go zdobyć, świadczy fakt, że na ponad 700 szpitali w Polsce akredytację posiada niecałe 20 % placówek. Podkreślić jednak należy, że certyfikat ISO 9001, dowodzący wysokiej jakości zarządzania placówką, przyznano nam już w roku 2007 Coraz częściej kojarzeni jesteście nie tylko z diagnozowaniem i leczeniem chorób psychicznych Jak wskazuje nazwa, w Szpitalu Neuropsychiatrycznym SPZOZ w Lublinie leczeni są również pacjenci z chorobami układu nerwowego. Szpital posiada dwa odziały neurologiczne (86 łóżek) z pododdziałami udarowymi i wczesnej rehabilitacji poudarowej, które są bardzo dobrze wyposażone. Mamy też odział rehabilitacji neurologicznej z pododdziałem rehabilitacji ogólnoustrojowej. Pacjenci korzystają również z oddziału rehabilitacji dziennej oraz poradni neurologicznej i rehabilitacyjnej, które kompleksowo pomagają chorym w odzyskaniu zdrowia. Wszystkim potrzebującym pomocą służą też specjaliści psychiatrzy, psycholodzy, psychoterapeuci, logopedzi w poradniach: psychiatrycznej, psychologicznej i logopedycznej. Jakie ma pan plany na przyszłość? W jakim kierunku pójdzie rozwój szpitala? Zarządzanie jednostką służby zdrowia w dzisiejszych czasach to nie lada wyzwanie, wymagające ciągłego dostosowywania się do zmieniających się wymagań pacjentów i płatnika NFZ. Od lat przygotowujemy się do wdrożenia założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, reorganizującego dotychczas obowiązujący system opieki psychiatrycznej. Obok kompleksowości udzielanych świadczeń, planujemy rozszerzać istniejącą bazę o niewielkie, specjalistyczne oddziały, zajmujące się konkretnymi kategoriami pacjentów depresjami, wczesnymi psychozami, itp. Niezbędne jest również systematyczne uzupełnianie i unowocześnianie bazy diagnostycznej, informatyzacja prowadzonej dokumentacji medycznej i monitoring sal chorych. Rozwój szpitala to nie tylko podnoszenie jakości i systematyczne wdrażanie nowych standardów. Większość naszych podopiecznych cierpi na choroby przewlekłe, wymaga stałego kontaktu ze specjalistami i monitorowania stanu ich zdrowia psychicznego. Nasz sukces mierzony jest także dobrym funkcjonowaniem pacjentów w środowisku domowym i zawodowym, wydłużającymi się okresami remisji choroby. Stąd, nasze wysiłki zmierzać będą także w kierunku rozwoju pośrednich form opieki psychiatrycznej oddziałów hospitalizacji domowej i oddziałów dziennych. Rozmawiała Aleksandra Biszczad

14 14 Wzrost gospodarczy bez węgla i uranu Polityka energetyczna Niemiec zagrożeniem dla Polski? W styczniu 2009 roku rząd Polski przyjął program energetyki jądrowej, w którym zdecydowano o budowie dwóch elektrowni po dwa bloki, każdy po 1600 MW. W ciągu czterech lat program robił zawrotną karierę, a energetyka jądrowa stała się najbardziej wyrazistą częścią w polityce energetycznej Polski do 2030 roku. W tym samym czasie energia z atomu na światowym rynku traciła z roku na rok coraz większe znaczenie, a liczba zamykanych elektrowni przewyższyła liczbę nowo uruchamianych roku w budowie było 55 reaktorów, w eksploatacji 430 re- W aktorów. Łączna moc elektryczna eksploatowanych reaktorów wynosiła 337 GW, a ich udział w światowej produkcji energii elektrycznej wynosił 17,5 %. W 2007 roku, po 14 latach, liczby były następujące: 44 reaktorów w budowie, 439 reaktorów w eksploatacji, moc reaktorów eksploatowanych 384 GW, udział w światowej produkcji energii elektrycznej 16%. Czyli udział energetyki jądrowej w całym rynku energii elektrycznej wyraźnie się kurczył. Pierwsze załamanie się rozwoju energetyki jądrowej nastąpiło po awarii elektrowni Three Mile Island w USA w 1979 roku. Od tego czasu w USA, które w okresie uruchomiły 109 reaktorów liczba reaktorów nie zwiększyła się. Drugie, całkowite załamanie, nastąpiło po awarii elektrowni w Czarnobylu w 1986 roku. Od czasu tej awarii, tylko u polskich sąsiadów, wycofano aż 9 reaktorów (6 w Niemczech, 1 w Szwecji, 2 na Litwie). W rezultacie awarii w elektrowni w Czarnobylu, średnia roczna liczba reaktorów oddawanych na świecie do eksploatacji zmniejszyła się w okresie do 4, a w ostatnich trzech latach nie uruchomiono żadnego reaktora. Praktycznie, budowę reaktorów energetycznych planują już tylko kraje zainteresowane atomowym dozbrajaniem się, albo atomowym uzbrojeniem od podstaw. Typowym przykładem jest Iran. Przeprowadzenie transformacji energetycznej przez Niemcy jest pochodną trzech podstawowych czynników: zmiany społecznej, technologicznej oraz konsensusu politycznego. Jednocześnie ma to być niemiecka odpowiedź na zmniejszenie zasobów naturalnych oraz wzrost uniezależnienia od surowców importowanych z niestabilnych regionów świata. Po tragedii w japońskiej elektrowni w Fukushimie niektóre kraje, jak USA, Francja i Rosja, nie zareagowały zmianą stanowiska wobec atomu, jedynie Niemcy w tym względzie dokonały gwałtownego zwrotu. Prawie połowa reaktorów wyłączonych prewencyjnie po katastrofie elektrowni Fukushima nie zostanie już nigdy uruchomiona, 9 bloków zostanie wyłączonych w 2021 roku, a 3 w Niemieckie wygaszanie elektrowni jądrowych trwa już od dłuższego czasu, tym niemniej decyzja rzą du o zamknięciu ośmiu elektrowni atomowych w przeciągu tygodnia po katastrofie w Fukushimie musiała być zaskoczeniem. Niemcy odrzucają energetykę jądrową z powodu dużego ryzyka, bardzo dużych kosztów i przede wszystkim, nierozwiązanej kwestii gospo darki odpadami. Ponadto w Niemczech istnieje silne poli tyczne poparcie dla wygaszania energetyki atomowej. Od porozumienia w sprawie zamykania elektrowni jądrowych zawartego w 2000 roku polityczna dyskusja obraca się raczej wokół kwestii dotyczących długości, a nie zasadności tego procesu. Należy pamiętać, że Niemcy, z liczbą 21 reaktorów, były dotychczas szóstą potęgą w energetyce jądrowej, po USA, Francji, Japonii, Wielkiej Brytanii i Rosji. Nie mniej ważne od tego co dzieje się w Niemczech jest to, że rewizję swojego programu rozwoju energetyki jądrowej podjęły także Chiny. Znaczenie chińskiego stanowiska jest wyjątkowe dlatego, że to właśnie Chiny najdynamiczniej na świecie rozwijają energię odnawialną i przemysł urządzeń do rozproszonej energetyki. W rezultacie zdecydowały już, w wyniku reakcji na katastrofę w elektrowni Fukushima o podwojeniu do 2015 roku inwestycji w ogniwa fotowoltaiczne. Jeśli chodzi o Japonię, to istotne jest, że w ramach natychmiastowego przeglądu bezpieczeństwa japońskich elektrowni jądrowych po katastrofie w elektrowni Fukushima podjęta została decyzja o prewencyjnym wyłączeniu z ruchu elektrowni Hamaoka (3 reaktory) zlokalizowanej w regionie, w którym w ciągu najbliższych 30 lat może wystąpić silne trzęsienie ziemi. W lipcu 2011 roku premier japońskiego rządu przedstawił wstępne stanowisko odnośnie całkowitego wycofania się Japonii z energetyki jądrowej. Inwestowanie w zielone technologie oprócz innych źródeł też może być opłacalne dla Polski. Natomiast na pewno nie w takim tempie i bez powielania tych błędów, które popełnili Niemcy. Nie bez znaczenia, z punktu widzenia pespektyw energetyki jądrowej na świecie po katastrofie elektrowni Fukushima, jest wynik referendum przeprowadzonego w czerwcu 2011 roku we Włoszech. Werdykt społeczeństwa włoskiego był jednoznaczny. Przygniatająca większość, aż 94% głosujących opowiedziało się przeciw energetyce jądrowej w swoim kraju. Wniosek jest zatem jeden. Nawet do katastrofy w elektrowni Fukushima nie było renesansu energetyki jądrowej! Katastrofa elektrowni Fukushima praktycznie przesądziła koniec energetyki jądrowej. Zwłaszcza przesądzony został koniec energetyki jądrowej w Niemczech. A tym czasem Polski rząd wdraża program rozwoju energetyki jądrowej, wbrew społecznym oczekiwaniom, po cichu, tylnymi

15 15 drzwiami oraz bez debaty społecznej. Punktem wyjścia do podjęcia decyzji dotyczącej rozwoju energetyki jądrowej powinny być analizy i badania, uwzględniające istniejący potencjał polskiego rolnictwa energetycznego, potencjał gazu łupkowego, oraz potencjał rozproszonej energetyki odnawialnej. Dziwi, że program energetyki jądrowej, który determinuje w bardzo dużym stopniu sytuację w polskiej energetyce do końca XXI wieku, został przyjęty przez rząd, tylko dla potrzeb public relations. Gdy uwzględnimy wymienione potencjały to się okaże, że roczną produkcję elektrowni jądrowych wynoszącą 50 TWh możemy zastąpić roczną ilością energii możliwej do uzyskania z rolnictwa energetycznego wynoszącej nawet 200 TWh. Jest rzeczą bardzo zastanawiającą, dlaczego dla elektrowni jądrowych, stanowiących przedmiot programu rządowego, wymagających nakładów inwestycyjnych 150 mld zł, dotychczas nikt żadnych analiz nie robił. Nic dziwnego, że w takiej sytuacji wszelkie modele finansowania energetyki jądrowej są budowane na gwarancjach i ulgach rządowych dla banków i inwestorów. Przyjęcie takich modeli oznaczałoby w praktyce uwolnienie jednych i drugich od ryzyka inwestycyjnego. Oznaczałoby to, także sfinansowanie ulg dla banków i korporacyjnych inwestorów przez podatników. Na to nie może być jednak zgody społeczeństwa. Skąd PGE Energia Jądrowa SA, pozyska kapitał jest na razie tajemnicą. Wszelka pomoc ze strony państwa, w formie gwarancji kredytowych, jest wykluczona, bo na pomoc publiczną nie zgodzi się Bruksela, zwłaszcza po doświadczeniach wynikających z zadłużenia takich państw jak: Grecja, Irlandia, Hiszpania, Portugalia, Włochy. Ponadto, zadłużenie państwa zbliża się do progu konstytucyjnego, czyli państwo ma wystarczające kłopoty bez angażowania się w pomoc dla energetyki jądrowej. Węgiel ma wciąż dla Niemiec ważne znaczenie. Z węgla wytwarzane jest 43,5% prądu. Ze względu na niższą konkurencyjność niemiecki węgiel jest subsydiowany w Niemczech na sumę ok. 1,7 mld euro rocznie. Ponadto program jądrowy wymaga wielkich inwestycji w rozbudowę sieci przesyłowych przez operatora przesyłowego. Już z uproszczonych badań wynika, że aby zapewnić niezawodną pracę elektrowni jądrowej o mocy 3200 MW, jej stacja przyelektrowniana powinna być powiązana co najmniej 4-6 liniami 400 kv z krajowymi sieciami energetycznymi. Elementarna analiza pokazuje jednak wiele sytuacji, których w żaden sposób nie da się ukryć przed społeczeństwem internetowym. Z tego punktu widzenia zasadne jest przypomnienie pierwszej przegranej związanej z budową elektrowni atomowej w Żarnowcu. Wówczas główną przyczyną tej przegranej było upodmiotowienie polskiego społeczeństwa, które dokonało się w ramach transformacji ustrojowej. Oczywiście, bardzo ważną przyczyną była też świeża pamięć skutków katastrofy wywołanej awarią elektrowni w Czarnobylu (1986 rok). Wśród analityków panuje przekonanie, że żadna elektrownia jądrowa budowana w warunkach wolnorynkowych nie obywa się bez gigantycznego wsparcia państwa, a więc z kieszeni obywateli. Atom uważa się dziś za źródło niedrogiej energii z dwóch powodów. Po pierwsze, wszystkie eksploatowane dzisiaj zachodnie elektrownie jądrowe zbudowano w zamierzchłej przeszłości i od dawna są już zamortyzowane im dłużej pozostaną w eksploatacji, tym wyższą wykazują stopę zwrotu. I po drugie, w ra chunkach za energię nie płaci się całkowitych kosztów energii jądrowej. Część z nich przeniesiona jest na podatników i przyszłe pokolenia. Niemiecka transformacja energetyczna została wprowadzona odgórnie na poziomie federalnym i to właśnie Berlin odpowiada za związane z nią ustawodawstwo oraz nadzór nad centralnymi i landowymi urzędami. Landy mają jednak w tej dziedzinie szeroką autonomię. Jest kilka ważnych problemów związanych z rozwojem energetyki jądrowej, ale najważniejszy z nich, to ryzyko promieniowania z miejsc składowania odpadów jądrowych, ponieważ odziedziczą je po nas przyszłe pokolenia, które nie będą w stanie korzystać z wytwarzanej przez nas obecnie energii nuklearnej. Nawet gdyby wszystkie elektrownie jądrowe zostały dzisiaj zamknięte, to i tak ludzkość będzie musiała chronić składowiska zużytych prętów uranowych przez co najmniej lat. Niezależnie od powyższego, zwolennicy energetyki jądrowej są przekonani, że problemy związane z wszystkimi wymienionymi rodzajami ryzyka da się rozwiązać. Uważają również, że odnawialne źró dła energii nie są w stanie zaspokoić w 100 procentach zapotrzebowania na energię. Faktem jest na tomiast, że energetyka jądrowa niesie ze sobą znacznie większe ograniczenia, niż OZE. Elektrownie jądrowe wytwarzają energię elektryczną, lecz nie produkują cennego ciepła. Podobnie jak w przypadku współczesnych elektrowni zasilanych węglem, wykorzystanie ciepła odpa dowego z elektrowni jądrowych nadal stanowi wyzwanie, a względy bezpieczeństwa uniemożliwiają odzysk ciepła z odpadów. Jednak najważniejsze skutki powodowane przez energetykę jądrową będą się w Polsce wiązać z utraconymi szansami. Przełomowa sytuacja technologiczna w energetyce odnawialnej i urządzeń do rozproszonej energetyki stwarza możliwość skoku cywilizacyjnego Polski. Wykorzystanie uwolnionych nakładów inwestycyjnych potrzebnych na realizację programu energetyki jądrowej, pozwoliłoby na wytworzenie polskich specjalności w obszarze energetyki energetyki odnawialnej. Zapoczątkowana zostałaby restrukturyzacja rolnictwa i modernizacja wsi, w szczególności rozwój biotechnologii w rolnictwie energetycznym i ochronie środowiska oraz umożliwiona zostałaby realizacja drugiego etapu budowy polskiego przemysłu w obszarze technologii elektronicznych i telekomunikacyjnych (ICT), produkującego urządzenia energetyki słonecznej i urządzenia dla potrzeb inteligentnych sieci elektroenergetycznych (Smart Grid-u). Energetyka jądrowa zablokuje wymienione potencjalne efekty. Zablokuje rynek inwestycji w rolnictwo energetyczne i tym samym uniemożliwi restrukturyzację rolnictwa oraz dobre przygotowanie się Polski do skutków wygaszania Wspólnej Polityki Rolnej. Wpłynie również negatywnie na rozwój polskiego przemysłu urządzeń do rozproszonej energetyki oraz zahamuje zrównoważony rozwój gmin wiejskich, w szczególności utrudni rozwiązanie problemu utylizacji odpadów w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Z drugiej strony energetyka jądrowa zapewni, jeśli program jej rozwoju będzie realizowany,

16 16 korzyści przemysłowi dóbr inwestycyjnych poza Polską. W Polsce korzyści odniosą tylko środowiska lobbystyczne, oraz dwie gminy, w których elektrownie zostaną zlokalizowane. Przejście na energię odnawialną to prawdziwa lokomotywa dla zatrudnienia. Dla przykładu w niemiec kim sektorze odnawialnych źródeł energii stworzono, do 2011 roku, około miejsc pracy, co znacznie przewyższa liczbę ludzi pracujących we wszystkich innych sektorach energetycznych razem wziętych. Oczekuje się, że do roku 2020 w sektorze energetyki odnawialnej pracować będzie przeszło osób, czyli mniej więcej tyle, ile zatrudnionych jest dziś w przemyśle motoryzacyjnym. Liczby te nie obejmują niezliczonych miejsc pracy w sektorze budowlanym i pokrewnych branżach oferujących usługi w zakresie efektywności energe tycznej. Uniwersalność niemieckiej transformacji energetycznej zależy od tego, czy uda się Niemcom przenieść cały model transformacji nie tylko do Unii Europejskiej, ale również do Azji i Afryki. W Polsce niemiecka transformacja energetyczna spotyka się, głównie wśród rządzących, z rezerwą i dużym sceptycyzmem. Ale nawet sceptycy nie kwestionują podstaw niemieckich dążeń, które wyrażają się w przeko naniu, że kwitnąca gospodarka świata może zrezygnować z energetyki jądrowej i konwencjonalnej na rzecz odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. Ufność Niemców w powodzenie tego przedsięwzięcia oparta jest na dwudziestu latach doświadczeń. W tym czasie tempo dojrzewania OZE, wzrost poziomu ich niezawodności oraz spadek związanych z nimi kosztów przeszły najśmielsze oczekiwania. Na przestrzeni zaledwie dziesię ciu lat udział OZE w bilansie energetycznym Niemiec wzrósł z 6% do 25%. W słoneczne i wietrzne dni, panele słoneczne i turbiny wiatrowe pokrywają dzisiaj do połowy zapotrzebowania kraju na energię elektryczną kilka lat temu ten scenariusz był nie do pomyślenia. Dodatkowo, wiele niemieckich instytutów badawczych, podobnie jak rząd i agencje federalne, dokonało stosownych obliczeń opracowując wiarygodne scena riusze rozwoju gospodarki odnawialnej. Niemcy podjęły wyzwanie zastąpienia paliw kopalnych i energii jądrowej odnawialnymi źródłami energii. Transformacje energetyczną traktują, jako największy infrastrukturalny projekt powojennych Niemiec. Natomiast sam proces jest bardziej złożony, niż tak sformułowane założenie. Przede wszystkim podjęli oni działania związane z ograniczeniem konsumpcji energii, systematycznie podnoszą efektywność energetyczną i wprowadzają pożądany poziom oszczędności energetycznej. Oznacza to, że poziom zużycia energii jest dopasowywany do dostępnych zasobów. Poza tym, osoby, które do tej pory były konsumentami energii, coraz częściej są jej producentami. Niemcy stworzyli największy wewnętrzny rynek fotowol taiczny. Zobowiązania podjęte przez Niemcy i masowa produkcja w Chinach, pomogły zbić koszty OZE na całym świecie. W Niemczech, całkowity koszt instalacji systemu fotowoltaicznego pomiędzy rokiem 2006 a połową roku 2012 poszybował w dół o 66%. Taka obniżka kosztów powoduje, że również w Polsce inwestowanie w OZE jest znacznie tańsze. Dodajmy do tego, że w Polsce mamy nieco lepsze warunki słoneczne niż Niemcy. Oznacza to, że posiadając więcej światła słonecznego, ten sam panel słoneczny będzie w stanie produkować więcej energii. Z całą pewnością Niemcy czerpią ekonomiczne korzyści ze swojej roli globalnego lidera w dziedzinie odnawialnej energii podobnie jak Duńczycy i inni pionierzy sektora. Niemiecka transformacja energetyczna ( Energiewende ) jest tematem przyciągającym uwagę nie tylko w Polsce, ale także wśród innych sąsiadów Niemiec oraz w całej Unii Europejskiej. Niemieccy eksperci zaczynają coraz głośniej wyrażać opinie, że polityka energetyczna w obecnej formie nie jest możliwa do prowadzenia na szczeblu narodowym i powinna być przekazana Brukseli. Niemcy i Francja chcą być motorem europejskiej transformacji energetycznej. Obydwa kraje pracują razem intensywnie nad przebudową swoich systemów energetycznych. Niemcy i Francja stają się motorem tej nowej rewolucji przemysłowej. Na razie w Polsce rewolucja ta, postrzegana jest jako realne zagrożenie dla kogo? na pewno nie dla interesów konsumentów, przedsiębiorców i rynku pracy. dr Tadeusz Zakrzewski Przydomowe oczyszczalnie i solary w gminie Parczew Gmina Parczew stawia na ekologię. Za niespełna trzy miesiące w gminie Parczew powstaną pierwsze przydomowe oczyszczalnie ścieków. Pieniądze na ten cel będą pochodzić z budżetu gminy i funduszy unijnych. Wybudowanych zostanie 37 oczyszczalni w miejscowościach: Przewłoka, Wola Przewłocka, Zaniówka, Tyśmienica, Buradów, Babianka i Królewski Dwór. To te rejony gminy, do których prowadzenie sieci kanalizacyjnej, ze względów ekonomicznych, nie jest uzasadnione. Najwięcej obiektów powstanie w Przewłoce i Tyśmienicy mówi Paweł Kędracki burmistrz Parczewa Ponad 60 procent środków na ten cel gmina pokryje z dotacji, która pozyskała w unijnym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich. Wszystkie oczyszczalnie mają być wybudowane do końca czerwca tego roku. Na terenie gminy Parczew zamontowane zostaną również solary. Projekt zakupu i montażu instalacji solarnych na terenie 6 gmin, w tym gminy Parczew, wkracza w nowy etap realizacji. Projekt pod nazwą Czysta Energia w Dolinie Piwonii i Zielawy jest realizowany przez sześć samorządów. W sumie za unijne pieniądze w gminach Wisznice, Sosnówka, Rossosz, Jabłoń, Podedwórze i Parczew ma być zainstalowanych 847 solarów, z czego 423 trafią do właścicieli budynków w mieście i gminie Parczew. Nowoczesne rozwiązania wykorzystujące odnawialne źródła energii, w tym piece na biomasę, samorząd chce też zastosować w Zespole Szkół w Przewłoce i Środowiskowym Domu Samopomocy w Laskach. Przez pierwszych 5 lat solary będą własnością gminy, która użyczy je właścicielom posesji. Po tym okresie kolektory zostaną im przekazane bezpłatnie. (abar)

17 W Siemieniu po gospodarsku Siemień to gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części powiatu parczewskiego, przy drodze wojewódzkiej Lublin-Parczew-Biała Podlaska, w jej skład wchodzi 21 sołectw, a całkowita powierzchnia wynosi 111 km 2. Sam Siemień położony jest w dolinie rzek Piskornicy i Piwonii uchodzących tu do Tyśmienicy. Ozdobą gminy jest Staw Siemieński, największy zbiornik wodny w województwie lubelskim. To wszystko dało znakomite warunki do wędkowania u stało się początkiem hodowli ryb. Obecnie kompleks stawów hodowlanych w Siemieniu obejmuje 14 zbiorników o łącznej powierzchni 830 ha. Siemieńskie stawy są niezwykle ciekawym miejscem dla ornitologów i fotografów interesujących się ptactwem wodno- -błotnym. Można tu spotkać tysiące kaczek, dzikich gęsi i cyraneczek. Tereny wokół stawów w Siemieniu są doskonalą trasą dla wycieczek, pieszych i rowerowych. Najlepiej wybrać się na spacer wiosną, kiedy przylatują ptaki i zakładają gniazda. Wtedy ptasie głosy słychać już z daleka. W gminie są wyjątkowe warunki do wypoczynku mówi Stanisław Dawidek, wójt gminy Siemień urokliwe położenie u zbiegu rzek zachęca turystów czystym powietrzem, wspaniałymi krajobrazami, lasami pełnymi grzybów i zwierząt oraz dużym lustrem wody. To raj nie tylko dla wędkarzy, dlatego coraz bardziej stawiamy na rozwój agroturystyki jako dodatkowego źródła dochodu dla mieszkańców, bo Siemień to gmina przede wszystkim rolnicza. W siemieniu coraz chętniej osiedlają się mieszkańcy dużych miast województwa. Przyjeżdżają tu zwabieni nie tylko czystym powietrzem i pięknym krajobrazu. Jesteśmy najtańszą gminą pod każdym względem. 17 dodaje Stanisław Dawidek U nas są najniższe podatki, najtańsza woda i ścieki, najniższe opłaty za śmieci. To powoduje, że mieszkańców powoli przybywa. A zachęcają też warunki życia. Gmina jest zwodociągowana. Siedem największych miejscowości jest skanalizowanych, mamy własną oczyszczalnię ścieków, a w pozostałych miejscowościach budowane są przydomowe oczyszczalnie ścieków (ponad 400). Udało nam się też poprawić jakość dróg gminnych i doprowadzić nawet do skupisk, w którym znajdują się 2-3 gospodarstwa. Większość zbudowaliśmy z własnych środków. Ostatnie lata to także czas inwestycji w kulturę. Poprawiono stan świetlic w Miłkowie, Nadziei, Żminnem, Glinnym, Stoku, Wierzchowicach Nowych, Amelinie, Woli Tulinieckiej, a w Tulnikach ze środków unijnych wybudowano nową świetlicą. Lista inwestycji, projektów zrealizowanych dzięki unijnym i własnym środkom jest długa, remont i budowa świetlic, budowa przydomowych oczyszczalni ścieków, parkingów, drogi, oczyszczalnia ścieków, sieć wodociągowa, remont budynków, place zabaw, parking i te miękkie w rozwój młodego człowieka. To wszystko udało się zrobić nie zadłużając gminy. Siemień nie ma zadłużenia, a był czas, że znajdował się w czołówce gmin w Polsce o najwyższych wydatkach inwestycje w przeliczeniu na 1 mieszkańca mówi wójt Duża w tym zasługa również mojego poprzednika, Jerzego Styczyńskiego. W gminie cały czas, bez względu na to, czy ze środków zewnętrznych, czy z własnych, myśleliśmy o inwestycjach poprawiających jakość życia mieszkańców i stwarzających jak najlepsze warunki dla inwestorów. Zeszły rok zamknęliśmy nadwyżką ponad milion złotych to były środki zabezpieczone na kolektory. W tym roku również nie planujemy zadłużać gminy. Chociaż przed nami wiele wyzwań: budowa 397 kolektorów słonecznych, chodników, dróg, remont boiska sportowego i dalsza termomodernizacja budynków komunalnych, w tym świetlic. Przez naszą gminę niebawem będzie przechodził ropociąg i to zasili nasz budżet..

18 18 Tu narodziły się kariery... Akademickie Centrum Kultury Chatka Żaka w Lublinie powstało w 1965 roku, jest drugim co do wielkości ośrodkiem kulturalnym w Lublinie. Ze względu na wiele inicjatyw i wydarzeń Chatka Żaka jest miejscem szczególnym dla życia akademickiego w Lublinie. Zebraliśmy wspomnienia z nią związane od osób z różnych środowisk, polityki, kultury, mediów. Mimo, że są różne to wszystkie mają wspólny mianownik, Chatka jest dla nich początkiem ważnego etapu w życiu. Mieczysława vel Misia Goś, koordynator wystaw ACK UMCS Chatka Żaka: Czy mam podstawy, by utożsamiać się z miejscem kultury studenckiej od lat 60.? Myślę sobie oczywiście, w jednych latach rosłyśmy i dojrzewały. Chatka... jako obiekt, który zaczęto budować w 1961 roku, a ja rosnąć jako dziecię. Budowę ukończono w roku 1965 i oddano do użytku studentów jako dom usługowy i klub studencki, w którym znajdowała się stołówka studencka (w okresie świetności żywiąca ponad 1000 osób), zakład fryzjerski oraz zakład szewski, gdzie o dziwo w tym samym miejscu (podziemia obiektu) funkcjonuje do dziś pod tym samym szyldem i czujnym okiem szewskim Pana Władysława Niedźwiedzia. Chatka Żaka jest miejscem wspomnień wielu pokoleń studentów, środowiska naukowego, akademickiego, artystycznego zarówno z regionu, ze świata oraz mieszkańców Lublina. Legendą obrosły teatry alternatywne, działające w latach 60., 70. i na początku 80. Zaliczam do nich Gong Andrzeja Rozhina, Provisorium Janusza Opryńskiego, Grupę Chwilową Krzysztofa Borowca czy Scenę 6 Henryka Kowalczyka. I to środowisko miało zasadniczy wpływ na teatralność Chatki Żaka. Taką Chatkę... poznałam i zastałam w okresie dojrzewania. Pełna fascynacja tym, co mogłam zobaczyć na scenie teatralnej, obejrzeć na seansach filmowych Dyskusyjnego Klubu Filmowego, prowadzonego przez Piotra Kotowskiego i przemycającego niedozwolone przez cenzurę filmy światowej kinematografii oraz estradowe występy uznanych artystów, klimatyczne festiwale ( Bakcynalia, Żakeria, Blues ) sprawiło, iż urzekła mnie magia miejsca i spotkanych w nim ludzi. Zaś wiele godzin spędzali w Chatce... także twórcy głośni, a luźniej z nią związani ci z teatru LOSS, ze Sceny Plastycznej KUL, Ogrodu/Ogrodu-2, Galerii Arcus, muzyków jazz-rockowego Quo Vadis czy wczesnej Budki Suflera. Spotykałam tam ludzi sztuki, ale i ludzi pracy, dla których życzliwość, obowiązkowość i sumienność z wypełnienia powierzonych zadań codziennych była oczywistością; wspomnę tu Romka Rusinka, Diabła, Wiesia Lizaka, Krzysia Prostiana, chłopaków z zaplecza sceny, czy zawsze życzliwe Panie z portierni. Co sprawia, że trzyma mnie ten czar miejsca do dziś. Był to szczęśliwy dla mnie przypadek, że starsza Pani, u której mieszkałam jako studentka, przyprowadziła mnie do Chatki Żaka prosząc, abym pomogła w wykonaniu i wypisywaniu plakatów. Fascynacja tworzenia i radości z niesienia pomocy innym sprawiły, iż bardzo upodobałam sobie to zajęcie i zostałam zatrudniona przez ówczesnego kierownika ACK Jerzego Hofmana. Myślę sobie gdyby nie moje wizje, które zapragnęłam realizować w Chatce... czyli studencką galerię Żak, otworzoną 1983 roku, przekształconą w Pracownię Działań Plastycznych, praca moja nie miałaby sensu. Z uporem maniaka, nie patrząc na przeszkody i ekonomiczne uwarunkowania, realizuję swoje kulturotwórcze aspiracje. Wspieram działalność studentów i ich twórcze poczynania na polu artystycznym. Zmieniają się studenci, upływa czas, a Chatka Żaka dla tych, co chcą w niej działać i z nią się utożsamiają, jest konglomeratem twórczych pomysłów, wyzwań, pragnień czy niesamowitych doznań artystycznych. I zmierza się z nowymi wyzwaniami, trendami czasów współczesnych i potrzeb młodego pokolenia. Wychodzi na przeciw potrzebom samorealizacji w działaniu i kreacji postaw twórczych. Patrząc na działania Artystycznych Warsztatów Umiejętności, Warsztatów Kreatywności, Przestrzeni Działań Wizualnych i

19 19 innych tworów, funkcjonujących w Akademickim Centrum Kultury, podejmując się realizacji Międzynarodowego Festiwalu Filmu Artystycznego Na linii czasu, wspierając powstawanie Podyplomowych Studiów Animacji Komputerowej i Etiudy Filmowej, śmiem stwierdzić, iż Chatka Żaka to wciąż miejsce ludzi kreatywnych, o wrażliwości artystycznej i poczuciu wypełniania kulturotwórczych misji. Krzysztof Komorski, redaktor naczelny i wiceprezes Radia Lublin: Po raz pierwszy pojawiłem się w Chatce gdzieś w połowie 1980 roku. Pamiętam, że przywitała mnie zapachem studenckiej kuchni i pasty do podłogi. Mimo to wydawała się miejsce tajemniczym i magicznym. Kojarzyła się z niepokorną, długowłosą i kolorową kulturą studencką. Los zdarzył, że trafiłem właściwie od razu na pierwsze piętro do pokoju 31,czyli siedziby redaktora naczelnego Radia Centrum, nieżyjącego już Jurka Hofmana. Nie zdawałem sobie nawet wówczas sprawy, że ta wizyta określi całe moje życie zawodowe Wsiąkłem na całego. Spędzałem tam świątek, piątek i niedziele. Można właściwie stwierdzić, że na prawie studiowałem przy okazji spędzania czasu w Chatce. W okresie strajków studenckich zamieszkałem tu na dobre sypiając na polówce we wspomnianym pokoju 31, razem z grupą dziennikarzy, którzy postanowili okupować swoje ukochane radio prawie do samego stanu wojennego. Rodziły się przyjaźnie i miłości, ale przede wszystkim była robota dziennikarska. A było w tamtych dniach o czym mówić. Studio odwiedzali m.in prof. Adam Kersten, Leszek Moczulski, Jacek Kuroń, Adam Michnik, czy Tadeusz Sawic. Już po reaktywacji, po stanie wojennym bywali w naszym studiu Piotrek Kaczkowski, Marek Niedźwiedzki i Jurek Janiszewski. W tych murach wybrano mnie prezesem Klubu Dziennikarzy Studenckich i szefem radia. Tutaj także za sprawą Piotrka Kotowskiego DKF Bariera, pierwszy raz zobaczyłem zakazane Ostatnie tango w Paryżu. Latem wraz z przyjaciółmi organizowaliśmy koncerty dla pierwszoroczniaków. W naszym radiu waletowali m.in. Lech Janerka /Klaus Mittffoch/, muzycy Tiltu, czy Wałów Jagiellońskich. W naszym gronie znakomicie czuli się Jan Himilsbach i Jerzy Cnota. To były szalone dni i noce przegadane często do bladego świtu. Chatka była miejscem pracy i drugim domem. Bywało, że w szafie wisiała koszula na zmianę, a dość surowa łazienka służyła za prysznic. Tak musiało być chociażby w okresie bicia rekordu w nadawaniu programu studenckiego non-stop. Dziś to nic nadzwyczajnego, ale wtedy to było wydarzenie na miarę Guinnessa. Pamiętam, spory miedzy radiowcami i aktorami Grupy Chwilowej oraz Sceny 6 o ciszę, a właściwie hałasy. Kiedy my pragnęliśmy w ciszy nadawać serwis, oni zaczynali zbijać z desek scenografię. Podobnie mieliśmy rozbieżności interesów w sprawie wykorzystania jednej z sal. Aktorzy chcieli jak najwięcej prób, a my w weekendy organizowaliśmy radiowe dyskoteki. Latem po ścianach spływały strumienie skroplonej pary kilku setek tancerzy. Tu narodziły się kariery Janusza Pindery, Krzyśka Kurianiuka, Krzyśka Karmana, Tamary Wolskiej, Andrzeja Baryły, Hirka Wrony, Artura Borkowskiego, Tomka Wolskiego i wielu innych. Z Chatką zawsze będą mi się kojarzyć nietuzinkowe postacie Janka Sobieskiego, Włodka Banackiego, Artura Brożko, Alinki Tymury, Wieśka Grzesiuka, Artura Nosowskiego, czy Staszka Jarugi. Posiwieliśmy się, co było nieuniknione i rozpierzchliśmy po świecie oraz różnych zawodowych zakamarkach, ale Chatka z pewnością pozostanie w naszych sercach jako miejsce fantastycznie spędzonej, choć w części, młodości. Magdalena Gąsior-Marek, polityk, posłanka na Sejm: W Chatce Żaka bywałam podobnie jak większość lublinian przy okazji różnych wydarzeń kulturalnych. Często jednak bywa tak, że takie miejsca kojarzymy również z wydarzeniami, które mają wpływ na naszą dalszą działalność w jakiejś dziedzinie. Tak było w moim przypadku, ponieważ pierwsze duże spotkanie polityczne, w którym uczestniczyłam, odbyło się właśnie w Chatce Żaka. Było to spotkanie z późniejszym premierem Donaldem Tuskiem. To miejsce będzie mi się zatem kojarzyć z początkiem mojej politycznej drogi. zebrała: Aleksandra Biszczad

20 20 Miasto wolności i marzeń O istniejącym zaledwie od 60 lat, jako miasto, Świdniku, już teraz można powiedzieć, że zmienił on nie tylko oblicze regionu, ale i kraju. To tu, przed wojną, otwarto Cywilną Szkołę Pilotów Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, w latach 50. rozpoczęto produkcję śmigłowców i motocykli. 8 lipca 1980 roku, w świdnickiej Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego wybuchł strajk, który zapoczątkował Lubelski Lipiec. Jednak wątki Solidarności i lotnictwa to tylko część tradycji kultywowanych w Świdniku. Bogata historia miasta zasłużyła na wyeksponowanie. W Miejskim Ośrodku Kultury zrodził się pomysł stworzenia namiastki muzeum, które przybliżyłoby mieszkańcom i odwiedzającym miasto historię Świdnika i związane z nią symbole. W 2010 roku powstała Moto Strefa WSK, w której miłośnicy wuesek mogli obejrzeć historyczne egzemplarze motocykli, zdjęcia, plany konstrukcyjne. Moto Strefa stała się inspiracją do otworzenia Strefy Historii, która kompleksowo zajęłaby się przeszłością Świdnika. Tradycje lotnicze Pierwszym wątkiem eksponowanym w Strefie Historii są tradycje lotnicze, sięgające czasów powstania Cywilnej Szkoły Pilotów Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Organizacja szkoły objęła nie tylko budynek dydaktyczny z częścią hotelową, ale też dwa hangary, basen przeciwpożarowy oraz stację paliw. Uroczyste otwarcie Cywilnej Szkoły Pilotów LOPP im. Edwarda Śmigłego-Rydza miało miejsce 4 czerwca 1939 roku. Wziął w nim udział sam marszałek. Niestety, wybuch II wojny światowej zakończył działalność szkoły. 2 września 1939 roku Niemcy zbombardowali jej budynki i lotnisko. Do bombardowań doszło także 7 i 9 września. Kilka dni po tych zdarzeniach, 17 września 1939 roku niemieccy żołnierze zajęli świdnickie lotnisko. W lipcu 1944 roku, tuż przed wkroczeniem Armii Czerwone, Niemcy zniszczyli teren lotniska i przylegające do niego budynki. Po II wojnie światowej władze podjęły próbę odbudowy krajowego przemysłu, rozpoczęły też budowę nowych fabryk. 1 stycznia 1951 roku powstała Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku, która zajmowała się przede wszystkim produkcją lotniczą. W październiku 1952 roku utworzono Aeroklub Fabryczny, który specjalizował się w szkoleniu i sportach lotniczych. Od 1997 roku aeroklub funkcjonuje pod nazwą Aeroklub Świdnik. Wśród pamiątek związanych ze świdnickim lotnictwem w Strefie Historii znalazło się wiele eksponatów dotyczących gen. bryg. pil. Tadeusza Góry. 18 maja 1938 roku w nieprzerwanym locie z Bezmiechowej do Solecznik Małych pokonał on odległość 577,8 km, za co otrzymał medal Lilienthala. Strefa Historii dysponuje dyplomami, odznaczeniami, medalami, archiwalnymi zdjęciami potwierdzającymi dokonania tego znakomitego pilota. Innym lotnikiem, którego pamiątkami może pochwalić się Strefa Historii jest Dedal ze Świdnika, Janusz Kasperek. 3-krotny mistrz świata i 14-krotny mistrz Polski w akrobacji samolotowej, a także instruktor szybowcowy i śmigłowcowy oraz wieloletni kierownik Aeroklubu Świdnik. Solidarność Kiedy w 1954 roku Świdnik otrzymał prawa miejskie, komunistyczne władze nie spodziewały się, że społeczność miasta kiedykolwiek wyrazi sprzeciw wobec panującego porządku. Z założenia socjalistyczny, Świdnik miał być wschodnią Nową Hutą, rajem dla nowego człowieka, ukształtowanego w socjalistycznych realiach. Początek lat 80. przyniósł jednak społeczny sprzeciw wobec polityki partii. Już w 1976 roku powstał Komitet Obrony Robotników, a w kolejnych latach zawiązały się: Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Komitety Wolnych Związków Zawodowych. Mieszkańcy Świdnika nie pozwolili sobie narzucić socjalistycznych idei. 8 lipca 1980 roku pracownicy WSK PZL-Świdnik protestując przeciw podwyższeniu cen żywności, odmówili pracy. Strajk zapoczątkował Lubelski Lipiec, który w rezultacie doprowadził do Sierpnia 80 w Gdańsku i powstania Solidarności. Świdniczanie nie pozostali obojętni także wobec wprowadzenia stanu wojennego. W 1981 roku robotnicy znów rozpoczęli strajk w WSK. Sprzeciw wobec komunistycznej propagandy i stanu wojennego wyrazili również pozostali mieszkańcy Świdnika, kiedy 4 lutego 1982 roku w porze nadawania