ZWIERZĘ CZŁOWIEK BÓG

Transkrypt

1 ZWIERZĘ CZŁOWIEK BÓG

2 Akademia Ignatianum w Krakowie, 2017 ul. Kopernika Kraków tel wydawnictwo@ignatianum.edu.pl Publikacja dofinansowana ze środków przeznaczonych na działalność statutową Wydziału Filozoficznego Akademii Ignatianum w Krakowie Recenzenci Prof. dr hab. Dariusz Rott Dr hab. inż. Marek Szczerbiński, prof. AGH Redakcja: Anna Piecuch Projekt okładki: Magdalena Studnicka Foto na okładce: Pixabay.com Typografia i skład: Piotr Druciarek ISBN (AIK) ISBN (WAM) WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika KRAKÓW tel fax wam@wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel fax handel@wydawnictwowam.pl KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA tel , faks e.wydawnictwowam.pl

3 Spis treści Wstęp 7 DEBORAH M. JONES Gifts from the Magi: a Catholic theological exploration of the animal-human-god relationships 9 KS. ROMAN BATORSKI Jezus i zwierzęta. Interpretacja Mk 1,13 23 ANNA PILISZEWSKA Literatura piękna zwierciadłem relacji między człowiekiem a światem zwierząt. Afirmacja i apologia stworzenia 37 BOGDAN NOWICKI Człowiek zwierzę roślina jako jestestwa przyłapane na byciu w prozie Brunona Schulza 69 DARIUSZ PIECHOTA Spotkamy się w Timbuktu. Człowiek i zwierzę wobec spraw ostatecznych w powieści Paula Austera 83 DANIEL SMAGA Rola św. Franciszka jako fundamentalny aspekt działalności Fundacji EX LEGE w relacji zwierzę człowiek Bóg 97 AGATA LIZAK Postępowanie ze zwłokami zwierząt domowych w świetle prawa i religii. Wybrane zagadnienia 113 Noty o autorach 133

4 WSTĘP Dla autorów prezentowanej Czytelnikom monografii, dotyczącej triady zwierzę człowiek Bóg, najważniejszym celem jest ukazanie i wyrażenie tak w perspektywie kulturowej, jak i w świadomości ekologicznej, upodmiotowionej relacji pomiędzy stworzeniem a Stworzycielem. Relacji, która konstytuuje się i przejawia najpełniej nie tylko w miłości do Boga, do bliźniego, ale również w miłości do wszelkich istot przez Niego stworzonych. Natura wymaga od człowieka coraz więcej troski, w miejsce pozbawionej wszelkich ograniczeń rabunkowej eksploatacji. Wiedzą o tym autorzy publikacji, którzy kwestie praw, ochrony zwierząt, ich dobra rozpatrują zarówno na konkretnych przykładach, jak i w aspekcie moralnym oraz teologalnym. Zgodnie z tytułem książki wiele uwagi poświęcają wzajemnym zależnościom tego, co boskie, tego co człowiecze i tego, co animalne. W swoich badaniach odwołują się nie tylko do tradycji kulturowej, wzbogacając wypowiedzi o źródła i materiały, które zajmowały się tym tematem, ale również ukazują związki człowieka i zwierzęcia, funkcjonujące w świecie współczesnym. Ich refleksja zostaje pogłębiona poprzez zastosowanie interdyscyplinarnych metod badawczych, ukazujących stan rzeczy w aspekcie kulturowym, prawnym oraz religijnym. Rozważania zaprezentowane w artykułach wykraczają poza stereotypy poglądów, jakie narosły wokół tematu relacji człowiek zwierzę, uwzględniając w nich nie tylko czynnik socjotechniczny, ale również metafizyczny. Są przykładem interesującej weryfikacji zagadnienia, ukazując jego

5 8 WSTĘP złożoność w dialogu różnorodnych poglądów oraz postaw, wyrażającym przede wszystkim troskę o dobro naszych młodszych braci. Traktowanie zwierząt przez współczesne społeczeństwo prowokuje do dyskusji etyczno-moralnej różne środowiska humanistyczne, w tym kościelne oraz wspólnot wyznaniowych. Zastanawiają się one nad zakresem podmiotowości zwierzęcia, jego prawami oraz ukazują współczesne inicjatywy skoncentrowane na trosce o stworzenie. Dlatego nie zaskakuje fakt, że wśród chrześcijan wzrasta zainteresowanie obroną praw zwierząt. Postrzeganie świata zwierzęcego jako mającego wartość samą w sobie, a zarazem umocowanego teologicznie potwierdzają prace oraz działalność między innymi Alberta Schweitzera, Andrew Linzeya i Rainera Hagencorda. Dają temu wyraz publikacje Charlesa Camosy i Deborah M. Jones; w polskiej przestrzeni badawczej należy wymienić prace ks. Wacława Hryniewicza, ks. Alfreda M. Wierzbickiego, o. Stanisława Jaromiego, o. Piotra Lenartowicza czy ks. Romana Batorskiego. Ten wpływ duchowości chrześcijańskiej, ukazującej oblicze Kościoła miłosiernego i zatroskanego o całe stworzenie, czego dowodem są encykliki papieża Franciszka, kształtuje kulturę współczesną, nadaje jej charakteru miłości uniwersalnej, przenikającej rzeczywistość tak w wymiarze ziemskim, jak i nadprzyrodzonym. Przedstawione artykuły nie wyczerpują bogatego tematu, dotyczącego wzajemnych relacji zwierzęcia, człowieka i Boga, stanowią jednak ważny głos w debacie próbującej zmienić utylitarny i przedmiotowy stosunek człowieka do świata zwierząt, przez co mogą zainspirować środowiska naukowe do dalszych badań. Grażyna Stanek-Czerny i Anna Piliszewska