Scenariusz lekcji. Autor/ka / Autorzy: Mirosława Mleczak Trenerka wiodąca: Olga Wieczorek-Trzeciak

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji Autor/ka / Autorzy: Mirosława Mleczak Trenerka wiodąca: Olga Wieczorek-Trzeciak Tytuł lekcji Ludzką rzeczą błądzić, ludzką rzeczą wybaczać św. Łukasz: "Przypowieść o synu marnotrawnym" Data i miejsce realizacji Czerwiec 2015, Zespół Szkół w Cieksynie Adresaci Uczniowie drugiej klasy gimnazjum Cel Cele ogólne: poznanie cech przypowieści i rozumienie jej inspirującej roli w kulturze, doskonalenie umiejętności komunikacyjnych, kształcenie sprawności w posługiwaniu się językiem. Cele operacyjne: posługiwanie się komunikatami pozawerbalnymi, odbiór komunikatów pozawerbalnych; wskazywanie cech przypowieści; doskonalenie opowiadania i planu w formie równoważników zdań; odczytywanie znaczeń przenośnych i dosłownych; czytanie tekstów kultury. Zaplanowany sposób ewaluacji Praca klasowa

2 Scenariusz ramowy Nazwa ćwiczenia i jego krótki opis Czas Materiały 1. Dzieci miały za zadanie przeczytać tekst, ale dzięki małej objętości utworu mogą to zrobić 3 minuty Tekst Syna marnotrawnego ponownie na lekcji. 2. Fotografia, śledzenie myśli: Dzielę w myślach klasę na grupy i rozdaję na kartkach hasła, które zainspirują do utworzenia fotografii pokazujących sceny z życia syna marnotrawnego. Każde dziecko otrzymuje jedno hasło. W posiadaniu jednego hasła znajduje się 3-4 dzieci. Do ubrań dzieci przyczepiam narysowane albo wydrukowane z Internetu symbole przypisane do jednego hasła (nazwę symboli zawarłam w podpunktach). Stanowią one klucz do połączenia się uczniów w grupy. Zespoły fotografują następujące sceny: Hasła, symbole a. Ojciec i syn żegnają się przed podróżą. Symbol rozpoznawczy, np. łza albo twarz starego człowieka we łzach. b. Scena pokazująca hulaszczy tryb życia syna. Symbol rozpoznawczy, np. kielich. c. Życie w nędzy. Symbol rozpoznawczy, np. szkielet ryby na talerzu. d. Rozmowa z samym sobą - przed podjęciem decyzji (rzeźba lub fotografia grupowa). Symbol rozpoznawczy np. zdjęcie rozdroża (przenośne znaczenie wyrażenia - być zmuszonym do podjęcia trudnego życiowego wyboru). e. Powrót do domu, powitanie. Symbol rozpoznawczy, np. ilustracja przedstawiająca tęczę (tęcza jako symbol radości). f. Zapowiedź uczty na cześć syna. Symbol rozpoznawczy, np. reprodukcja obrazu z XV wieku: Rycerze Okrągłego Stołu i Święty Graal (okrągły stół jako symbol pojednania). g. Reakcja starszego syna. Symbol rozpoznawczy, np. żółta karteczka (żółć jako przenośne określenie zawiści, zazdrości). h. Odpowiedź ojca. Symbol rozpoznawczy, np. serce (tu może być symbolem miłości). Zakładam, że wybrane przeze mnie symbole mogą dzieciom pomóc w wyobrażeniu sobie sytuacji, emocji, gestów.

3 Monitoruję prace grup, udzielam wsparcia czy sugestii. Pomagam w pracy koncepcyjnej, w wyobrażeniu sobie sytuacji, emocji, z jakimi dana scena się wiąże. W obrębie grup interpretujemy symbole. Sugeruję zastosowanie śledzenia myśli, np. w scenie Rozmowa z samym sobą, w której prowadzony jest monolog wewnętrzny na temat konieczności dokonania wyboru. Potrzebne może być wprowadzenie śledzenia myśli w fotografii Życie w nędzy - syn w samotności może snuć rozważania o swojej klęsce, rozpaczy, rozczarowaniu, poczuciu winy. Na przygotowanie fotografii dzieci mają 2-3 minuty. Po tym czasie na moje klaśnięcie wszystkie grupy zastygają. 3. Następuje odgadywanie, jakie zdarzenia, sytuacje z utworu przedstawiają poszczególne fotografie. W razie trudności z odczytaniem sugeruję śledzenie myśli. 4. Dzieci ustalają, według jakiej kolejności chronologicznej przedstawione na ich fotografiach sytuacje występują w utworze. Następnie układają plan w formie równoważników zdań, które ja zapisuję na tablicy. Polecam dzieciom wrócić do ławek i zapisać plan. 5. Pytam, czy fabuła w utworze jest rozbudowana, czy zawiera szczegóły, ciekawą i rozbudowaną akcję. Dochodzimy do wniosku, że jest bardzo uboga, schematyczna, wydaje się nie mieć dla autora istotnego znaczenia. Zwracam uwagę, że ta schematyczność jest cechą przypowieści. Zapisuję na tablicy: Cechy przypowieści: - schematyczność fabuły; Inne elementy charakterystyki tego gatunku będę dopisywać w dalszych etapach lekcji.

4 6. Stymulatory. a. W walizce znajdują się przedmioty tworzące historię życia (np. monety, banknoty, kielich, zegarek, portfel, ładne ubrania, itd. - nie sugeruję się w wyborze przedmiotów kontekstem historycznym, realiami, w jakich powstał utwór). Proszę, aby dzieci wyjęły z niej te, które stanowią przeszłość, a pozostawiły symbole klęski, nędzy bohatera (np. podarte ubranie, wyszczerbiony kubek). Następnie zastanawiają się, które przedmioty nie istniały w starożytności, a które istniały, a różnią się wyglądem i materiałem, z jakiego zostały wykonane. Dzieci mogą pomóc sobie informacjami, obrazami z Internetu. Proszę dzieci o zastanowienie się, dlaczego te właśnie przedmioty znalazły się w walizce (np. pieniądze, zegarek, ładne ubranie są znakiem zamożności, kielich hulaszczego trybu życia; podarte ubranie i wyszczerbiony kubek - nędzy). Następnie prowokuję do krótkich komentarzy, co mogło spowodować, iż z walizki ubyło tak wiele przedmiotów. Zakładam, że uczniowie będą mówili o lekkomyślności syna marnotrawnego, braku rozwagi i zdolności przewidywania, niedojrzałości, impulsywności. Chciałabym, aby zauważyli, że te właśnie cechy doprowadziły go do biedy i utraty wszystkiego, co posiadał. 7. Dzieci mają za zadanie zastanowić się, dlaczego w wyborze przedmiotów nie przywiązywałam wagi do czasu, w jakim utwór powstał. Chcę, aby zauważyły, że czas jest w utworze nieokreślony, a więc nieistotny, co sugeruje ponadczasowy charakter utworu. Dopisuję na tablicy do charakterystyki przypowieści: - nieokreślony czas; 8. Próba określenia miejsca zdarzeń. Na podstawie tekstu dzieci stwierdzają, że nie można określić przestrzeni. Dopisuję na tablicy do charakterystyki przypowieści: - nieokreślona przestrzeń; 9. Uczniowie szukają konkretnych informacji na temat bohaterów, imion, danych osobowych, wieku, szczegółowej charakterystyki. Zauważają, że prawie nic o nich nie wiemy, konstrukcja postaci jest bardzo uproszczona. Dopisuję na tablicy: -uproszczona konstrukcja postaci. 10 minut Walizka z przedmiotami

5 10. Prowokuję dzieci do formułowania przesłania, jakie wypływa z utworu. Zwracam uwagę na uniwersalny, nie tylko religijny charakter. Historia syna marnotrawnego może wydarzyć się w każdym czasie i miejscu. "Synowie marnotrawni" żyją w każdej epoce. Przewiduję, że dzieci mogą zwrócić uwagę (poza interpretacją religijną) na siłę rodzicielskiej miłości, siłę miłości zawsze wybaczającej, ożywczą moc wybaczania, prawo człowieka do popełniania błędów, ale i moralny obowiązek naprawiania ich, wartość tolerancji. 11. Na podstawie dotychczasowych ustaleń i notatki na tablicy wspólnie budujemy definicję przypowieści: Przypowieść to krótki utwór epicki mający na celu przekazanie ważnego przesłania, prawdy moralnej czy filozoficznej. Cechy formalne (schematyczna fabuła, uproszczona konstrukcja postaci, nieokreślone miejsce i czas) są temu celowi podporządkowane. 12. Oglądanie inspiracji malarskich różnych epok, np.: Rembrandt: Powrót syna marnotrawnego, Gerard van Honthorst, Syn marnotrawny, Hieronim Bosch: Syn marnotrawny. Pytam dzieci, czy znały wcześniej te obrazy, który z nich najbardziej im się podoba. Następnie odwołuję się do czasów, w jakich powstały i dzieci zauważają, że przypowieść zainspirowała malarzy późniejszych epok i dała pole do różnych interpretacji. Informuję dzieci, że niebawem będziemy omawiać dziewiętnastowieczne i współczesne dzieła literackie inspirujące się Przypowieścią o synu marnotrawnym. Praca domowa: 13. Napisz opowiadanie z elementami charakterystyki o losach syna marnotrawnego. Tematy do wyboru: - Mój syn marnotrawny; - Ja, syn marnotrawny. Sugeruję umieszczenie losów syna marnotrawnego w realiach współczesnych (dwa dni na napisanie). 14. Znajdź (na następną lekcję) w Internecie informacje o literackich inspiracjach Przypowieścią o synu marnotrawnym. Reprodukcje obrazów 2 minuty

6 Pomoce dydaktyczne wykorzystane podczas zajęć, w wersji elektronicznej. Szczegółowe materiały dla nauczyciela/nauczycielki