Skale obrażeń. Skale stosowane w medycynie ratunkowej i urazach Selekcja pacjenta po urazie

Transkrypt

1 Skale obrażeń Trauma Score skala urazu (TS) Częstość oddechu Wysiłek oddechowy Skurczowe ciśnienie tętnicze krwi Powrót włośniczkowy Skala śpiączek Glasgow (GCS) Wartość / min. / min. / min. 9/ min brak normalny zwolniony nasilony 9 mm Hg 7 89 mm Hg 9 mm Hg - 9 mm Hg brak tętna Normalny Opóźniony Trauma Score skala urazu (TS) Interpretacja suma punktów: Rozpiętość skali: punktów Skala urazu i % przeżycia po

2 Revised Trauma Score Częstość oddechu Skurczowe ciśnienie tętnicze krwi Skala śpiączek Glasgow (GCS) Wartość - 9/ min. >9/ min. - 9/ min. - / min brak > 89 mm Hg 7 89 mm Hg 7 mm Hg - mm Hg brak tętna Zmodyfikowana skala urazu Revised Trauma Score Suma punktów Maksymalna ilość punktów: Minimalna ilość punktów: Pacjenci po urazie, których ocenia się na punktów powinni być transportowania do centrum urazowego Wskaźnik przedszpitalny Prehospital Index (PI) Częstość tętna Oddech Świadomość Skurczowe ciśnienie tętnicze Penetrujące rany klatki piersiowej lub/ i brzucha Wartość > mm Hg. 8 mm Hg 7 8 mm Hg 7 mm Hg 9/ min. > / min. < / min. normalny Płytko śpiący ale współpracujący < / min. Lub zaintubowany Normalny Splątany bądź agresywny Nieadekwatne słowa nieobecne obecne

3 Wskaźnik przedszpitalny Prehospital Index (PI) Maksymalna liczba punktów: Minimlna liczba punktów: PI > pkt wskazuje na przebycie dużego urazu PI wskazuje na przebycie małego urazu Skala oceny CRAMS CRAMS Scale Score Circulation - krążenie Respiration - oddychanie Abdomen - brzuch Motor odpowiedź ruchowa Speech - rozmowa Skurczowe ciśnienie tętnicze albo powrót włośniczkowy OddechB Tułów Odpowiedź ruchowa Rozmowa Normalny Śpiący ale współpracujący Normalna Jedynie na ból Bez odpowiedzi lub cechy sztywności odmóżdżeniowej Prawidłowa Splątany Nieadekwatne słowa Wartość > mm Hg albo prawidłowy powrót włośniczkowy 8 ciśnienie tętnicze mm Hg, albo opóźniony powrót włośniczkowy Klatka piersiowa i brzuch nienapięte Klatka piersiowa i brzuch napięte Twardy brzuch,wiotka klatka piersiowa, rana penetrująca do klatki piersiowej lub rana penetrująca do brzucha Skala oceny CRAMS CRAMS Scale Score Ciśnienie tętnicze < 8 mm Hg, albo brak powrotu włośniczkowego Liczba punktów

4 Skala oceny CRAMS CRAMS Scale Score Maksymalna liczba punktów: Minimalna liczba punktów: 8 - duży uraz (ci, którzy umarli w SOR lub wymagają pilnej interwencji chirurgicznej : 9 mały uraz Zasada segregacji po urazie Baxt Trauma Triage Rule Zasada segregacji po urazie Baxta jest stworzona do rozpoznawania dużych urazów u poszkodowanych powyżej rż. Jest przydatna do określenia tych pacjentów, którzy wymagają operacji w trybie ratunkowym. GCS Skurczowe ciśnienie tętnicze krwi Wynik najlepsza odpowiedź ruchowa poniżej pkt poniżej 8 mm hg Obrażenia penetrujące głowa, szyja, klatka piersiowa, brzuch Obecność trzech ww objawów świadczy o dużym urazie Skorygowana skala segregacji i protokół kontrolny Revised Triage Scale and Checklist Skala przydatna dla personelu ratunkowego do określenia, który z pacjentów wymaga transportu do centrum urazowego Wartość początkowa Skurczowe ciśnienie tętnicze krwi < 9 mm Hg Otwieranie oczu Na głos Na ból Bez reakcji Odpowiedź słowna Niewłaściwe słowa Pojedyncze dźwięki, lub bez reakcji

5 Skorygowana skala segregacji i protokół kontrolny Revised Triage Scale and Checklist 7 Odpowiedź ruchowa Wykonywanie poleceń Reakcja celowa na ból Ucieczka przed bólem Zgięciowa reakcja na ból Wyprostna reakcja na ból Bez odpowiedzi Konieczność wydobycia (np. z pojazdu) Penetrujący uraz brzucha Kierujący lub pasażer motocykla z podejrzeniem urazu zamkniętego jamy brzusznej Wiotka klatka piersiowa Upadek z wysokości większej niż stóp Drążąca rana szyi Drążąca rana klatki piersiowej Drążąca rana czaszki Skorygowana skala segregacji i protokół kontrolny Revised Triage Scale and Checklist Pacjent nie będący ofiarą wypadku samochodowego (jako kierowca, czy pasażer) Interpretacja suma punktów Pacjent, u którego suma punktów > 7 powinien być kierowany do centrum urazowego Skorygowana skala segregacji i protokół kontrolny Revised Triage Scale and Checklist Skorygowany protokół segregacyjny ma znaczenie jedynie dodatkowe (obecność któregokolwiek z nw. objawów jest wskazaniem do przewiezienia pacjenta do centrum urazowego): spontanicznego otwierania oczu Przedłużony powrót włośniczkowy Penetrujące obrażenia czaszki Penetrujące obrażenia szyi Penetrujące obrażenia klatki piersiowej Penetrujące obrażenia brzucha Tępe obrażenia klatki piersiowej z obniżeniem ciśnienia tętniczego poniżej 9 mm Hg

6 Ocena dla ewakuacji medycznej droga lotniczą SIMBOL Rating for Air Medical Evacuation Skorygowany protokół segregacyjny ma znaczenie jedynie dodatkowe (obecność któregokolwiek z nw. objawów jest wskazaniem do przewiezienia pacjenta do centrum urazowego): Udział w wypadku motocyklowym (jako pieszy) z możliwością obrażenia zamkniętego jamy brzusznej Wiotka klatka piersiowa Udział w wypadku motocyklowym (jako motocyklista) z możliwością obrażenia zamkniętego jamy brzusznej Upadek z wysokości powyżej stóp Wiek poniżej lub powyżej lat Wskaźnik segregacji Triage index Wskaźnik segregacji dostarcza informacji o ciężkości urazu. Jest on związany z historią urazu i parametrami klinicznymi pacjentów po urazie. Badanie wzrokowe ruchów klatki piersiowej (wysiłek oddechowy) Powrót włośniczkowy Otwieranie oczu na głos, na głośną komendę lub na stymulacje bólową Zdolność do rozmowy (odpowiedź głosowa) Normalny Płytki Spontaniczne Głos Na ból Zorientowany Zdezorientowany Nieadekwatne słowa Bezładne dźwięki Nasilony (zapadanie przy oddechu) Natychmiastowe ( sekund) Opóźnione (> sekund) Punkty Odpowiedź ruchowa na głos, głośną komendę lub standardowy bodziec bólowy) Adekwatne Cofnięcie Zgięcie Wyprostowanie Wskaźnik segregacji Triage index Skala segregacji = sumie wszystkich punktów: wysiłek oddechowy powrót włośniczkowy otwieranie oczu Rozpiętość skali: do punktów odpowiedź słowna odpowiedź ruchowa Dane z wywiadu: Czy ofiara została potrącona przez samochód, autobus, ciężarówkę, pociąg? Czy została odrzucona o więcej niż. metra? Czy ofiara została potrącona przez pojazd jadący z prędkością przekraczającą km/ godz.? Czy została wykatapultowana z pojazdu? Czy była ofiarą wypadku motocyklowego? Czy wystąpiły oparzenia?: przekraczające % bsa (lub % jeżeli było to dziecko) dotyczące dłoni, stóp, twarzy inhalacyjne spowodowane energią elektryczną związane z innymi urazami.

7 Wskaźnik segregacji Triage index y życiowe: Czy w skali segregacji poszkodowany osiągnął punktów? Czy skurczowe ciśnienie tętnicze krwi poszkodowanego > 9 mm Hg? Badanie przedmiotowe: Czy ofiara doznała obrażeń głowy, przebiegających z upośledzeniem świadomości (GCS pkt)? Czy doszło do ran przeszywających klatki piersiowej, brzucha, głowy, szyi, pachwiny? Czy doszło do urazu rdzenia kręgowego? Czy doszło do złamania trzech lub więcej kości długich? Czy doszło do amputacji urazowej? Czy doszło do urazu dwóch lub więcej układów spośród: OUN, sercowonaczyniowego, oddechowego, pokarmowego? Jeżeli odpowiedź na jakiekolwiek z ww. pytań jest twierdząca pacjent powinien zostać zakwalifikowany do leczenia w Centrum Urazowym. Jeżeli odpowiedź na wszystkie pytania jest negatywna to powinien przewieziony zostać do Oddziału Ratunkowego. Wskaźnik urazu Trauma index Wskaźnik urazu pozwala na szybką ocenę stanu pacjenta po urazie Obrażenie i uzyskane punkty: Uraz mały Uraz umiarkowany albo Uraz duży Okolica Rodzaj urazu Głowa lub szyja Klatka piersiowa lub brzuch Plecy Skóra lub części obwodowe Pocisk Tępy Rana kłuta Rana darta lub stłuczenie Układ sercowonaczyniowy Stan ośrodkowego układu nerwowego Stan układu oddechowego tętna Krwotok zewnętrzny Norma Śpiączka Upośledzenie odpowiedzi ruchowej i sensorycznej Stupor Senność Norma Bezdech lub sinica Cechy aspiracji treści pokarmowej do dróg oddechowych Duszność lub krwioplucie Ból w klatce piersiowej Norma Ciśnienie tętnicze krwi < 8 mm Hg, częstość tętna > / min. Ciśnienie tętnicze krwi < mm Hg, częstość tętna > / min. Wskaźnik urazu Trauma index 7

8 Wskaźnik urazu: Okolica urazu Rodzaj urazu Stan układu sercowo-naczyniowego Stan ośrodkowego układu nerwowego Stan układu oddechowego Wskaźnik urazu Trauma index Suma punktów Minimalna liczba punktów Maksymalna liczba punktów powyżej 7 sugeruje hospitalizację Wskaźnik urazu nie nadaje się do oceny poszkodowanych oparzonych Polowa klasyfikacja pacjentów urazowych Field categories of trauma patients Amerykańskie Towarzystwo Chirurgów opracowało w 98 roku klasyfikacje pacjentów urazowych Kategorie: I: ciężki uraz II: umiarkowany uraz III: średnio-ciężki uraz Układ Tkanki miękkie Złamania Mnogie złamania otwarte Złamanie miednicy Pojedyncze złamanie otwarte Złamania zamknięte Złamania nieskomplikowane Uraz Uraz o typie rozciągnięcia tkanek Ciężkie, niekontrolowane krwawienie Krwawienie możliwe do opanowania Umiarkowany stopień ciężkości urazu Kategoria Układ Brzuch Klatka piersiowa Głowa, szyja, górne drogi oddechowe obrażeń w zakresie brzucha Niestabilne obrażenia klatki piersiowej Mnogie złamania żeber bez towarzyszących objawów wiotkiej klatki Częstość oddechu > lub cech niewydolności oddechowej, częstość oddechu / min. Ciężkie obrażenia twarzoczaszki Wielodłamowe złamania kości twarzy Obrażenia zaburzające widzenie Polowa klsyfikacja pacjentów urazowych Field categories of trauma patients Urazy zamknięte lub penetrujące twarzy, szyi i kręgosłupa w odcinku szyjnym Urazy twarzy z pojedynczymi złamaniami twarzoczaszki bez uszkodzenia dróg oddechowych naczyń krwionośnych szyi bądź rdzenia kręgowego w odc. szyjnym Pojedyncze stłuczenia w obrębie twarzy lub szyi Złamania kości nosa Uraz Tępe lub przenikające obrażenia brzucha skojarzone z hipotensją Tępe lub przenikające obrażenia brzucha występujące bez hipotensji Częstość oddechu > lub < / minutę Kategoria 8

9 Układ Objawy neurologiczne Czynności życiowe Przedłużająca się nieprzytomność Objawy ogniskowe Lateralizacja objawów Obrażenia otwarte czaszki Porażenia Przejściowe zaburzenia przytomności, ale obecnie zorientowanie co do czasu, miejsca i osoby obrażeń neurologicznych Ciśnienie tętnicze krwi < 9 mm Hg; tętno > lub < / min, skóra zimna, śmiertelnie blada Ciśnienie tętnicze skurczowe krwi 9 mm Hg, tętno / min.; skóra ciepła bądź nieco chłodniejsza niż normalnie Ciśnienie tętnicze skurczowe krwi > mm Hg; tętno / min.; skóra sucha i ciepła Polowa klsyfikacja pacjentów urazowych Field categories of trauma patients Kategoria Pacjenci z kategorią I obrażeń powinni być leczeni w szpitalach I lub II stopnia Pacjenci z kategorią III obrażeń powinni być leczenie w szpitalach III stopnia referencyjności Uraz Pediatryczna skala urazu Pediatric Trauma Score Pediatryczna skala urazu pozwala na szybką ocenę stanu dziecka po urazie Ułatwia selekcję dzieci i kwalifikację do leczenia ich w centrum urazowym Waga Skurczowe ciśnienie tętnicze krwi Drogi oddechowe > kg kg < kg > 9 mm Hg 9 mm Hg < mm Hg Norma Możliwe do utrzymania (drożność) Niemożliwe do udrożnienia Stan Przytomne + świadomości Splątane, nieprzytomne + Śpiączka, odkorowanie Rany Złamania Małe Duże, przenikające Pojedyncze złamanie zamknięte Złamania otwarte, złamania mnogie Pediatryczna skala urazu Pediatric Trauma Score + oznacza brak lub minimalne obrażenia + oznacza małe lub potencjalnie duże obrażenia - oznacza duże obrażenia lub obrażenia zagrażające życiu Liczba punktów Maksimum skali punktów Minimum skali - punktów Dziecko ze skalą poniżej 8 pkt najlepiej aby trafiło do Centrum Urazowego

10 Czynniki ryzyka śmiertelności u ciężko rannych dzieci Mortality Risk Factors in Severely Traumatized Childern Opracowane zostały w oparciu o: Pediatryczną skalę urazu Skalęśpiączek Glasgow Skalę ciężkości urazu Konieczność przetoczenia krwi w trybie ratunkowym Maksimum skali Minimum skali Pediatryczna skala urazu Skala śpiączek Glasgow Skala ciężkości urazu Przetoczenie krwi w trybie ratunkowym punkty punktów > > 7 7 < < ml/ kg mc ml/ kg mc ryzyka Śmiertelność % Skala ciężkości obrażeń Injury Severity Score Została stworzona dla potrzeb oceny stanu pacjentów po wypadkach komunikacyjnych Może być używana jako skrócona skala obrażeń (AIS Abbreviated Injury Score) Jej wartości korelują z ryzykiem śmiertelności Dotyczy pacjentów: Którzy uczestniczyli w wypadkach motocyklowych Tych u których wyklucza się natychmiastowe i tragiczne obrażenia Opiera się na badaniu: Obrażeń pięciu okolic ciała (ogólne, głowa i szyja, klatka piersiowa, brzuch, kończyny i miednica) Każdy rodzaj obrażenia jest oceniany w skali od do oznacza ciężki uraz bez szans na przeżycie Maksymalna liczba punktów Minimalna liczba punktów 7 Skala ciężkości obrażeń Injury Severity Score Śmiertelność rośnie : Wraz z liczbą punktów Wraz z wiekiem Skala Śmiertelność jeżeli wiek 9 lat Śmiertelność jeżeli wiek: - 9 lat 7 8 Śmiertelność jeżeli wiek 7 lat 8 9

11 Zmodyfikowana skala ciężkości obrażeń Modified Injury Severity Score MISS różni się odrobinę od ISS Różnice: Kategoria obrażeń ogólnych nie istnieje w MISS GCS została zastąpiona tzw. składowymi neurologicznymi Podobieństwa: Ocena klatki piersiowej, brzucha i kończyn są takie same w każdej z ocenianych sekcji jest taka sama Obliczanie punktów w skali jest takie samo. Rozpiętość skali 7 punktów Wśród 98 dzieci po urazie: MISS od do punktów MISS od do punktów MISS od do punktów MISS od do punktów MISS pow. punktów % śmiertelności % śmiertelności 9% śmiertelności % śmiertelności % śmiertelności Wskaźnik ciężkości choroby/ obrażeń Illness/ Injury Severity Index Jest przydatny do segregacji pacjentów, jako ocena ciężkości urazu Oceniane parametry: Tętno Ciśnienie tętnicze krwi Kolor skóry Oddech Stan przytomności Krwawienie Okolica urazu Rodzaj urazu Wiek Wywiad Częstość tętna Ciśnienie tętnicze w mm Hg Kolor skóry Sucha i normalna Zaczerwieniona Blada Sina < lub >, lub niemiarowe / 9 8 albo / 9 Skurczowe < 8 lub > ; rozkurczowe > Wskaźnik ciężkości choroby/ obrażeń Illness/ Injury Severity Index

12 Oddech Przytomność Krwawienie / min. min oddechu Zdezorientowany Trudny do obudzenia Nieprzytomny Pod kontrolą (opanowane) Ciężkie do opanowania Nieopanowane (niemożliwe do opanowania) Wskaźnik ciężkości choroby/ obrażeń Illness/ Injury Severity Index < / min., albo przy głębokim oddychaniu pojawia się ból w klatce piersiowej Przytomny, zorientowany Okolica urazu Rodzaj urazu Wiek Z wywiadu - rozpoczęcie leczenia przed oceną obrażeń Kończyny Plecy Klatka piersiowa złamanie Rana kłuta < lat - lat Powyżej lat Nie Tak Wskaźnik ciężkości choroby/ obrażeń Illness/ Injury Severity Index Głowa, szyja, brzuch cech urazu Rozdarcie, stłuczenie Obrażenie tępe lub postrzałowe Skala ciężkości urazu i obrażeń Trauma and Injury Severity Score TRISS została stworzona dla oceny pacjentów po urazie z mnogimi obrażeniami ciała, umożliwiająca ocenę szans przeżycia. Jej celem było ujednolicenie służące porównaniu wyników leczenia pacjentów przez różne ośrodki. Składowe: Skorygowana skala urazu (RTS) Skala ciężkości obrażeń (ISS) Wiek pacjenta Współzależność urazu tępego i penetrującego.

13 Skala ARDS dla pourazowej MOF ARDS Score in Postinjury Multiple Organ Failure ARDS Score ip MOF stworzona została dla określenia ryzyka wstąpienia ARDS u pacjentów po urazie u których wystąpił zespół niewydolności wielonarządowej. y: Rtg klatki piersiowej Hipoksemia rozpoznawana w oparciu o PaO / FiO Wentylacja minutowa (l/ min.) Wartość ciśnienia końcowo-wydechowego w drogach oddechowych (PEEP; cm H O) Podatność statyczna (ml/ cm H O) Rtg klatki piersiowej Hipoksemia Wentylacja minutowa Normalny PaO / FiO > mm Hg 7 mm Hg 7 mm Hg 8 mm Hg < 8 mm Hg < l/ min. l/ min. l/ min. 7 l/ min. > l/ min. Skala ARDS dla pourazowej MOF ARDS Score in Postinjury Multiple Organ Failure Zmiany rozsiane, umiarkowane zmiany śródmiąższowe Zmiany rozsiane, zmiany śródmiąższowe i lekkie zamglenie powierzchni oddechowej Zmiany rozsiane, umiarkowanego stopnia upośledzenie powietrzności płuc Rozsiane zmiany, ciężkie upośledzenie powietrzności płuc Punkty PEEP Podatność statyczna < cm H O 9 cm H O cm H O 7 cm H O > 7 cm H O > ml/ cm H O ml/ cm H O 9 ml/ cm H O 9 ml/ cm H O < ml/ cm H O Skala ARDS dla pourazowej MOF ARDS Score in Postinjury Multiple Organ Failure Punkty Maksimum Minimum Im większa ilość punktów tym większe uszkodzenie płuc Skala ARDS > Stopień uszkodzenia płuc

14 Ocena ryzyka wystąpienia ARDS ARDS Prevention Score ARDS PS pozwala przewidzieć ryzyko wystąpienia ARDS u pacjentów po urazie Udo, miednica Pęknięcie śledziony Pęknięcie wątroby Perforacja jelita Stłuczenie mózgu Obrażenie Proste złamanie w obrębie stopy, kostki, nadgarstka, żebra, żuchwy Przedramię, złamanie Le Fort II Kość ramienna, strzałka, krąg, Le Fort III Transfuzja jednostek krwi Wyjściowo skurczowe ciśnienie tętnicze krwi < 8 mm Hg PaO < mm Hg (FiO.) Wiotka klatka piersiowa, aspiracja punkt za każde złamanie Maksimum pkt Minimum pkt Jeżeli ARDS PS > pkt - ryzyko ARDS Skala pourazowej niewydolności wielonarządowej Postinjury Multiple Organ Failure Score Jest przydatna w ocenie zaburzenia funkcji narządów u pacjentów po ciężkich urazach. Została stworzona w Denver General Hospital w Colorado Zaburzenia czynności narządów: Układ oddechowy Nerki Wątroba Serce Założenia: Wzrost stężenia bilirubiny nie może wynikać z ucisku z zewnątrz przewodu żółciowego (np. przez krwiak) Zmniejszenie wskaźnika sercowego (CI < l/ min/ m )wymaga podania dopaminy lub dobutaminy: < µg/ kg/ min. w dawkach minimalnych µg/ kg/ min. w dawkach średnich powyżej µg/ kg/ min. w dawkach maksymalnych. Maskymalnie Minimalnie - Zaburzenie czynności Płuc Nerki Wątroba Serce Skala pourazowej niewydolności wielonarządowej Postinjury Multiple Organ Failure Score Stopień ARDS Stopień ARDS 9 Stopień ARDS Stopień ARDS > Bilirubina. mg/ dl Bilirubina > 8. mg/ dl Kreatynina.8 mg/ dl Kreatynina.9. mg/ dl Kreatynina.. mg/ dl Kreatynina >. mg/ dl Bilirubina.. mg/ dl Bilirubina. 8. mg/ dl Bez amin katecholowych Dawki minimalne amin katecholowych Dawki średnie aminkatecholowych Dawki maksymalne amin katecholowych Punktacja

15 Skala pourazowej niewydolności wielonarządowej Postinjury Multiple Organ Failure Score Dodatkowe czynniki ryzyka wystąpienia MOF po urazie: Wiek powyżej lat Skala ciężkości obrażeń (ISS) Konieczność przetoczenia > jednostek krwi w ciągu pierwszych godzin pobytu w szpitalu Niedobór zasad > 8 meq/ L w czasie pierwszych godzin po przyjęciu do szpitala Stężenie mleczanów >. mmol/ L w ciągu pierwszych godzin po przyjęciu do szpitala