Ważki (Odonata) zbiorników eutroficznych gminy Borne Sulinowo (Pojezierze Zachodniopomorskie i Południowopomorskie) *
|
|
- Lech Antczak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wiad. entomol. 28 (2): Poznań 2009 Ważki (Odonata) zbiorników eutroficznych gminy Borne Sulinowo (Pojezierze Zachodniopomorskie i Południowopomorskie) * Dragonflies (Odonata) of eutrophic waterbodies of Borne Sulinowo commune (West and South Pomeranian Lakeland District) Szymon ŚNIEGULA Instytut Ochrony Przyrody PAN, al. Mickiewicza 33, Kraków; sniegula@iop.krakow.pl ABSTRACT: Thirty-seven dragonfly (Odonata) species were recorded at three localities that were studied during three seasons (2005, 2006 and 2007) in the environs of Borne Sulinowo, northwestern Poland. The article confirms that the studied localities have a high natural value and support populations of dragonflies that are sensitive to anthropogenic changes. KEY WORDS: Odonata, faunistics, eutrophic lakes, protected dragonflies, endangered dragonflies, NW Poland. Wstęp Ze względu na położenie geograficzne (Pojezierze Zachodniopomorskie oraz Południowopomorskie pogranicze), obszar gminy Borne Sulinowo (powierzchnia 466 km 2 ) charakteryzuje się pofałdowanym, młodoglacjalnym krajobrazem i wysokim stopniem jeziorności (KONDRACKI 1998; WIERZ- CHOWSKA i in. 2002). Na opisywanym obszarze znajduje się 57 jezior o powierzchni powyżej 1 ha oraz wysoka liczba mniejszych, zazwyczaj zatorfionych zbiorników wodnych. Teren jest w niewielkim stopniu zaludniony i charakteryzuje się dużą lesistością (WIERZCHOWSKA i in. 2002). Obszar gminy jest dosyć dobrze poznany pod względem występowania ważek (BUCZYŃSKI, ZAWAL 2004; MROWIŃSKI, ZAWAL 2003; MAUERSBER- GER, BUCZYŃSKI 2005; ŚNIEGULA 2006; ŚNIEGULA, GOŁĄB 2009). Dotyczy * Druk pracy w 15% sfinansowany przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.
2 74 SZ. ŚNIEGULA to jednak w przeważającej mierze owadów zasiedlających zbiorniki torfowisk sfagnowych oraz otoczonych płem. Znacznie mniej wiadomo o ważkach zbiorników eutroficznych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono skład gatunkowy ważek żyjących w dwóch jeziorach eutroficznych położonych w północno-zachodniej części gminy i zespole małych zbiorników eutroficznych (ZMZE), zlokalizowanych w jej południowej części (obszar byłego poligonu radzieckiego Borne Sulinowo), wzbogacając tym samym wiedzę o ważkach jezior Pojezierza Zachodniopomorskiego Metody i materiał Badania prowadzone były w okresie od maja do września na trzech stanowiskach: (1) Jezioro Rakowskie 12 kontroli w sezonach: 2005, 2006 i 2007; (2) Jezioro Lubicko Małe 9 kontroli w sezonach: 2006 i 2007 oraz (3) Zespół małych zbiorników eutroficznych (ZMZE) 9 kontroli w sezonach: 2006 i Opierały się one przede wszystkim na odłowach imagines przy pomocy siatki entomologicznej (złowione osobniki wypuszczano po oznaczeniu), obserwacjach imagines (zwracano szczególną uwagę na sposób zachowania się imagines) oraz na zbieraniu wylinek z roślinności szuwarowej i przybrzeżnej na wyznaczonych wcześniej stanowiskach różniących się od siebie składem gatunkowym flory oraz pokryciem dna. Ogółem zebrano 1064 wylinki. Materiał przechowywany jest na sucho w kolekcji autora. Opis stanowisk Przy opisie zastosowano skróty: wys. wysokość lustra wody n.p.m. (według FILIPIAKA, RACZYŃSKIEGO 2000), pow. powierzchnia; gł. głębokość maksymalna; widz. widzialność krążka Secchi ego (data pomiarów: 25 maja 2007 dane własne). 1. Jezioro Rakowskie (UTM: WV94). Śródleśne, przepływowe, eutroficzne jezioro położone 750 m na północny-wschód od wsi Rakowo, z pewnymi cechami mezotrofii (patrz niżej). Wys. 130,9; pow. 17 ha ( m); gł. 12,2 m; widz. 4,5 m. Woda przejrzysta, charakteryzująca się brakiem zakwitów wiosennych i jesiennych. Dno piaszczysto-kamienisto-żwirowe, miejscami zamulone (zwłaszcza w północno-zachodniej części jeziora) lub pokryte detrytusem. Zbiornik prawie w całości otoczony wąskim pasem olch (Alnus glutinosa GAERTN.), dalej lasem sosnowym. Po południowo-wschodniej stronie, na wysokości odpływu, brzeg o długości 30 m jest pozbawiony drzew i graniczy bezpośrednio z łąką. Po północnozachodniej stronie (wysokość wypływu) otoczony jest pasem szuwaru o szerokość do 4 m, złożonym z: Phragmites australis (CAV.) TRIN. ex
3 WAŻKI ZBIORNIKÓW EUTROFICZNYCH GMINY BORNE SULINOWO 75 STEUD., Carex sp., Typha sp., Iris pseudacorus L., Glyceria maxima (HARTM.) HOLMB., Lysimachia thyrsiflora L. i Equisetum fluviatile L. W kilku innych miejscach brzeg zbiornika przerośnięty jest wąskim pasem albo P. australis, albo Carex sp. i Eleocharis palustris (L.) ROEM. et SCHULT. Roślinność zanurzona: po północno-zachodniej i południowowschodniej stronie jeziora, wypłycenia gęsto przerośnięte Myriophyllum sp. i Ceratophyllum demersum L. oraz punktowo Stratiotes aloides L., która w czasie wiosny nie wypływa na powierzchnię wody. W jeziorze żyje liczna populacja ryb. 2. Jezioro Lubicko Małe (WV94). Eutroficzny, przepływowy zbiornik 2 km na wschód od wsi Rakowo. Jezioro otoczone jest wąskim pasem Alnus glutinosa, dalej drzewami liściastym z dużym udziałem buka. Wys. 130,4; pow. 8,4 ha ( m); gł. 8 m; widz. 4,25 m. Według FI- LIPIAKA i RACZYŃSKIEGO (2000) zbiornik zaliczany jest do jezior linowo -szczupakowych. Woda przejrzysta, charakteryzująca się brakiem zakwitów wiosennych i jesiennych. Dno piaszczyste, miejscami zamulone (szczególnie po północnej i południowo-wschodniej stronie zbiornika, przy odpływie i wypływie) lub pokryte detrytusem. Brzeg południowowschodni zatoki o powierzchni ok m silnie przerośnięty szuwarem i roślinnością przybrzeżną: Carex sp. Phragmites australis, Equisetum fluviatile, Sparganium sp., Lysimachia thyrsiflora L., miejscami: Shoenoplectus lacustris (L.) PALLA i Rumex hudrolapathum HUDS. Wzdłuż brzegu, w kilku pozostałych miejscach, szuwar turzycowy (Carex sp.). Około 2/3 powierzchni wody południowo-wschodniej zatoki pokryta jest nymfeidami Nymphea alba L. i Nuphar lutea (L.) SIBTH. et SM. Na płytszych lokalizacjach rosną Potamogeton natans L. i Potamogeton sp. W zbiorniku notowano liczne populacje ryb. 3. ZMZE (WV92 XV02). Zespół eutroficznych zbiorników położonych 3,5 km na północ od wsi Nadarzyce, po obu stronach drogi nr 651 (teren byłego poligonu radzieckiego Borne Sulinowo). Na śródleśnym obszarze o powierzchni ok. 27 ha zlokalizowanych jest 9 zbiorników, których powierzchnia wody zajmuje ogółem ok. 10 ha. Dwa leżą po wschodniej stronie drogi (jez. Bagienne o wymiarach m i zbiornik bez nazwy m), pozostałe po zachodniej stronie drogi (zbiorniki bez nazwy o wymiarach m, m, m, m, m, m i m). Od najdalej wysuniętego na południe jeziora odchodzi w kierunku południowym kanał o długości 400 m i szerokości 20 m, który łączy je z Zalewami Nadarzyckimi. Wszystkie zbiorniki charakteryzują się podobną trofią, a co za tym idzie, podobnym składem gatunkowym flory: szuwarowej, przybrzeżnej i zanurzonej oraz nymfeidów. Z tego powodu, jak i ze względu na bliskie położenie opisywanych zbior-
4 76 SZ. ŚNIEGULA ników, wyznaczono je jako jedno stanowisko. Gł. 2,5 m (średnia ok. 1,2 m); widz. 1,5 m. Według autora, zbiorniki reprezentują rodzaje jezior linowo-szczupakowych, o wysokiej produktywności i średnio przeźroczystej wodzie. Dno piaszczysto-muliste. Brzegi zazwyczaj otoczone wąskim pasem olch (Alnus glutinosa), miejscami z domieszką Betula pendula EHRH. i/lub Salix sp. Dalej rośnie las sosnowy. Natomiast od strony wody ciągnie się pas szuwarów o szerokości do kilku metrów: Carex sp., Sparganium sp., Typha latifolia L., T. angustifolia L., Lysimachia thyrsiflora, miejscami Thelypteris palustris SCHOTT, Iris pseudacorus, Comarum palustre L., Alisma plantago L., Rumex hydrolapathum HUDS. oraz Equisetum fluviatile. Obrzeża największych zbiorników miejscami gęsto porośnięte szuwarem właściwym tworzonym przez Phragmites australis. Roślinność zanurzona: Myriophullum spicatum L., Caratophyllum demersum L., Elodea canadensis L. i Utricularia vulgaris L. W sezonie letnim ok. 20% powierzchni wody pokryta jest Stratiotes aloides i Hydrocharis morsus-ranae L., pozostały obszar płatami Potamogeton natans oraz miejscami Nyphaea sp. Przy brzegach często występują byliny Lemna trisulca L. i Lemna sp. W zbiornikach notowano liczne populacje ryb. Wyniki i ich omówienie Ogółem, w badanych zbiornikach zanotowano 37 gatunków ważek (Tab.). Tab. Gatunki ważek notowane na badanych stanowiskach: j składanie jaj przez samice, p rozwój prawdopodobny (zachowania rozrodcze), s stwierdzenie, w wylinki; w nawiasie podano liczbę znalezionych wylinek Dragonfly species recorded at studied localities: j ovipositing females recorded, p probably developed (reproductive behaviours), s development not recorded, w exuviae; numbers of collected exuviae are shown in brackets Gatunek Species Stanowiska Localities Calopteryx splendens (HARR.) j, w (1) 2. Sympecma fusca (VANDER L.) p j 3. S. paedisca (BRAU.) j j j 4. Lestes sponsa (HANSEM.) j, w (1) j, w (5) j, w (5) 5. L. virens (CHARP.) j 6. L. viridis (VANDER L.) j j j
5 WAŻKI ZBIORNIKÓW EUTROFICZNYCH GMINY BORNE SULINOWO Platycnemis pennipes (PALL.) j, w (86) j, w (44) s 8. Ischnura elegans (VANDER L.) j, w (34) j, w (3) j 9. Enallagma cyathigerum (CHARP.) j, w (66) j, w (2) j, w (1) 10. Pyrrhosoma numphula (SULZ.) j, w (52) j, w (2) p 11. Coenagrion hastulatum (CHARP.) j p j, w (3) 12. C. puella (L.) j, w (1) j j, w (1) 13. C. pulchellum (VANDER L.) j, w (3) j, w (2) j, w (6) 14. Erythromma najas (HANSEM.) j, w (3) j, w (27) 15. Gomphus vulgatissimus (L.) j, w (35) j, w (7) 16. Onychogomphus forcipatus (L.) j, w (1) 17. Brahytron pratense (O.F. MÜLL.) j, w (5) j, w (9) j, w (12) 18. Aeshna cyanea (O. F. MÜLL.) j p j 19. A. grandis (L.) j, w (3) j, w (2) j, w (15) 20. A. isoceles (O. F. MÜLL.) j, w (1) j, w (8) 21. A. mixta LATR. j, w (1) j j 22. A. viridis EVERSM. s j 23. Anax parthenope (SELYS) j, w (11) j, w (1) s 24. Cordulia aenea (L.) j, w (10) j, w (2) j, w (115) 25. Somatochlora flavomaculata (VANDER L.) j, w (3) 26. S. metallica (VANDER L.) j, w (1) j, w (2) 27. Epitheca bimaculata (CHARP.) j, w (1) j, w (27) 28. Libellula fulva O. F. MÜLL. j, w (78) j, w (71) j, w (2) 29. L. quadrimaculata L. j, w (2) j, w (1) j, w (37) 30. Orthetrym cancellatum (L.) j, w (9) j, w (15) j, w (1) 31. Sympetrum sanguineum (O. F. MÜLL.) j j j 32. S. striolatum (CHARP.) j, w (1) j 33. S. vulgatum (L.) j, w (6)r j, w (1) j 34. Leucorrhinia albifrons (BURM.) j, w (2) 35. L. caudalis (CHARP.) j, w (1) j, w (1) j, w (146) 36. L. pectoralis (CHARP.) p j, w (70) 37. L. rubicunda (L.) s Razem Total
6 78 SZ. ŚNIEGULA Rozwój większości ważek został potwierdzony znalezieniem wylinek lub składaniem przez samicę jaj. Należy zatem przypuszczać, iż są one stałymi elementami faunistycznymi badanych jezior. W obiekcie ZMZE notowano kilkakrotnie żerujące samce i samice Leucorrhinia rubicunda, gatunku, którego larwy żyją zazwyczaj w oligotroficzych zbiornikach z wodą o kwaśnym odczynie (ASKEW 2004; DIJKSTRA 2006; ŚNIEGULA 2006). Jednak L. rubicunda może również zasiedlać siedliska o wyższej trofii wody, silnie przerośnięte roślinnością wodną. Gatunek ten toleruje także obecność licznej populacji ryb (DIJK- STRA 2006). Dokładniejsze badania faunistyczne ZMZE mogą więc zaowocować stwierdzeniem rozwoju tego gatunku na stanowisku 3. Przeważająca liczba notowanych gatunków to eurytopy. Są one szeroko rozpowszechnione na obszarze Europy (ASKEW 2004; D AGUILAR, DOM- MANGET 1998; DIJKSTRA 2006; HEIDEMANN, SEIDENBUSCH 1993). Aktualnie większość z nich nie jest zagrożona na terenie Polski (BERNARD i in. 2002a, 2002b; BERNARD i in. 2006). Poniżej omówiono gatunki, których obecność w opisywanym rodzaju ekosystemów wodnych wskazuje na ich wysoką wartość przyrodniczą. W niewielkim obszarowo, czystym Jeziorze Rakowskim (stanowisko 1) potwierdzono rozwój trzech gatunków preferujących ekosystemy rzeczne (reofile). Są to: Calopteryx splendens, Gomphus vulgatissimus i Onuchogomphus forcipatus. Mogą one należeć również do odonatofauny większych, czystych i dobrze natlenionych jezior, co było potwierdzone przez DEMELA (1923), FUDAKOWSKIEGO (1932), MIELEWCZYKA (1966, 1972, 1977), ASKEW (2004), BUCZYŃSKIEGO (inf. ustna) oraz dane w tej pracy. G. vugatissimus był notowany także na nieco żyźniejszym stanowisku 2 (Jezioro Lubicko Małe). Gatunek ten, w odróżnieniu do dwóch pozostałych, jest reprezentowany przez liczne populacje w obydwu zbiornikach. Wylinki były znajdywane przy brzegach zbiorników na wysokości dna zarówno piaszczystomulistego jak i piaszczysto-kamienistego, miejscami pokrytego detrytusem. Dodatkowym wskaźnikiem czystości wody w jeziorze Rakowskim i Lubicku Małym może być obecność w nich populacji śródziemnomorskiego Sympetrum striolatum. Na północno-zachodnich obszarach Polski był on najczęściej notowany w siedliskach mało odkształconych antropogenicznie, o niższej trofii i z dużą przezroczystością wody (MAUERSBERGER, BUCZYŃSKI 2005; WENDZONKA 2003, dane w tej pracy). W Jeziorze Rakowskim i Jeziorze Lubicko Małe tworzy on, odpowiednio, mało i średnio liczne populacje. O małej ingerencji człowieka w opisywane ekosystemy wodne może również świadczyć rozwój w nich Sympecma paedisca (porównaj HEIDEMANN, SEIDENBUSCH 1993), ważki często notowanej na obszarze gminy Borne Sulinowo (ŚNIEGULA 2006, dane niepublikowane), aktualnie chronionej w Polsce (Rozporządzenie 2004).
7 WAŻKI ZBIORNIKÓW EUTROFICZNYCH GMINY BORNE SULINOWO 79 Dzięki dużemu udziałowi osoki aloesowatej (Stratiotes aloides) w składzie fitocenozy ZMZE, opisywane stanowisko jest środowiskiem życia licznej populacji innego chronionego w kraju gatunku Aeshna viridis (Rozporządzenie 2004). Jego rozwój larwalny jest ściśle związany z tą rośliną (DIJKSTRA 2006). W okolicach Bornego Sulinowa, A. viridis zasiedla większość zbiorników, w których występuje osoka aloesowata (ŚNIEGULA 2006, 2007; ŚNIEGU- LA, dane niepublikowane). Leucorrhinia pectoralis jest najbardziej termofilnym przedstawicielem elementu eurosyberyjskiego (DIJKSTRA 2006). W Polsce zasiedla ona wody stojące o różnej trofii. Jednak do najczęściej zasiedlanych należą m.in. starzejące się jeziora, z bogatą roślinnością, często w kontakcie z moczarami (BERNARD 2004), co potwierdzają dane w tym opracowaniu. W ZMZE L. pectoralis tworzy liczną populację. Natomiast na stanowisku 2 notowano tylko kilka terytorialnych samców. Jest to gatunek umieszczony na liście gatunków chronionych w Polsce (Rozporządzenie 2004). O wysokiej naturalności zbiorników świadczy obecność dwóch pozostałych gatunków z rodzaju Leucorrhinia: L. albifrons i L. caudalis. W siedliskach jeziornych, czysta i przejrzysta woda oraz dobrze rozwinięta roślinność podwodna, w przypadku L. caudalis również rośliny o liściach pływających, są warunkiem trwałej egzystencji ich populacji (DIJKSTRA 2006; ŚNIEGULA 2006). Obydwa gatunki są chronione w Polsce (Rozporządzenie 2004) oraz umieszczone na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (BERNARD i in. 2002a). Dodatkowo, należą do krytycznych gatunków w Europie (SAHLÉN i in. 2004). Dwie wylinki L. albifrons znaleziono tylko na stanowisku 3 (28 VI 2006). Możliwe jest, że obecność w tym obiekcie kilkunastotysięcznej populacji L. caudalis (i nieco mniej licznej, wcześniej opisanej L. pectoralis), przyczyniła się do ograniczenia wzrostu liczebności tego gatunku (konkurencja). W okolicach Bornego Sulinowa opisano kilka innych stanowisk L. albifrons (BUCZYŃSKI, ZAWAL 2004; MAUERSBERGER, BUCZYŃSKI 2005; ŚNIEGULA 2006), w których ich populacje często przewyższają liczebnością populacje innych gatunków z podrzędu Anisoptera (ŚNIEGULA 2006; MAUERSBERGER, BUCZYŃSKI 2005). L. caudalis była notowana na wszystkich badanych stanowiskach. Jezioro Lubicko Małe jest siedliskiem nielicznej populacji (jedna wylinka znaleziona 8 VI 2006 i kilka terytorialnych samców obserwowanych 8 i 9 VI 2006, na wysokości zamulonej i przerośniętej nymfeidami, południowo-wschodniej zatoki). W czasie trzysezonowych badań stanowiska 1, nie udało się zaobserwować osobników imagines L. caudalis. Znaleziono natomiast jedną wylinkę (24 VI 2006), co potwierdza możliwość rozwoju tego gatunku, nawet jeżeli
8 80 SZ. ŚNIEGULA ważka nie znajduje w siedlisku optymalnych warunków dla rozwoju larwalnego i/lub aktywności w postaci owada doskonałego (np. z powodu braku nymfeidów). Niewątpliwie obiekt ZMZE ma zdolność do produkcji nadwyżki osobników L. caudalis, które mogą regularnie zasilać dwie opisywane wyżej małe populacje oraz kilka innych wcześniej opisanych, również mniej licznych populacji w okolicach Bornego Sulinowa (BUCZYŃSKI, ZAWAL 2004; ŚNIEGULA 2006; ŚNIEGULA, dane niepublikowane). Na tym stanowisku zanotowano kilkunastotysięczną populację L. caudalis, która według danych z piśmiennictwa jest aktualnie jedną z liczniejszych na obszarze pojezierza zachodniopomorskiego. Powyższe dane świadczą również o braku barier i ciągłości przestrzennej siedlisk wodnych i bagiennych na obszarze gminy Borne Sulinowo (porównaj ŚNIEGULA 2006). Informacje zawarte w niniejszym opracowaniu mogą być pomocne przy projektowaniu obszarów chronionych i opracowywaniu planów ich ochrony. SUMMARY Three localities in the environs of Borne Sulinowo commune, northwestern Poland, were studied during three different seasons at locality 1 and during two seasons at locality 2 and 3. The investigated habitats included two eutrophic lakes with some features of mesotrophy (high water transparency; significant part of sandy and rocky bottoms) located in the northwestern part of Borne Sulinowo commune and numerous small shallow eutrophic water bodies (ZMZE) situated in the southern part of the commune (former Soviet Union military area). A total of 37 dragonfly species were recorded, most of them were eurytopic organisms which were widely distributed in Europe and not endangered in Poland. However, there were several species collected during this study that were sensitive to anthropogenic changes in aquatic ecosystems. Those dragonflies indicated a high natural value of the investigated habitats. Furthermore, some of these species (Sympecma paedisca, Aeshna viridis, Leucorrhinia albifrons, L. caudalis and L. pectoralis) are protected in Poland and three species (A. viridis, L. albifrons and L. caudalis) are placed on the Polish Red list. Additionally, two species of the genus Leucorrhinia: L. albifrons and L. caudalis represent the so-called critical species in Europe. The data enclosed in this paper may help to assess the value of aquatic ecosystems, as well as to create protected areas in the vicinity of Borne Sulinowo. PIŚMIENNICTWO ASKEW R. R. 2004: The Dragonflies of Europe. 2nd Edition. Harley Books,Colchester. 308 ss. BERNARD R. 2004: Leucorrhinia pectoralis (CHARPENTIER, 1825), Zalotka większa. [W:] ADAMSKI P., BARTEL R., BERESZYŃSKI A., KEPEL A., WITKOWSKI Z. (red.), Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 podręcznik metodyczny, tom 6. Ministerstwo Środowiska, Warszawa:
9 WAŻKI ZBIORNIKÓW EUTROFICZNYCH GMINY BORNE SULINOWO 81 BERNARD R., BUCZYŃSKI P., ŁABĘDZKI A., TOŃCZYK G. 2002a: Odonata Ważki. [W:] Gło- WACIŃSKI Z. (red.): Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: BERNARD R., BUCZYŃSKI P. I TOŃCZYK G. 2002b: Present state, threats and protection of dragonflies (Odonata) in Poland. Nature Conserv., 59: BERNARD R., BUCZYŃSKI P., TOŃCZYK G. 2006: Ważki jako przedmiot ochrony i kryterium waloryzacji w Polsce: stan bieżący. [W:] Ochrona owadów w Polsce Badania entomologiczne a obecna sytuacja prawna i organizacyjna ochrony przyrody. IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa, 3 5 VII 2006, Zwierzyniec: BUCZYŃSKI P., ZAWAL A. 2004: O występowaniu chronionych gatunków ważek Odonata w północno-zachodniej Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz., 60 (1): D AGUILAR J., DOMMANGET J.-L. 1998: Guide des Libellules d Europe et d Afrique du Nord Delachaux et Niestlé, Lausanee & Paris. 463 ss. DEMEL K. 1923: Ugrupowanie ekologiczne makrofauny w strefie litoralnej jeziora Wigierskiego. Prace Inst. im. M. Nenckiego. Stacja Hydrob. na Wigrach, 29: DIJKSTRA K.-D. B. (ed.) 2006: Field Guide to the Dragonflies of Britain and Europe. British Wildlife Publishing, Gillingham. 320 ss. FILIPIAK J., RACZYŃSKI M. 2000: Jeziora zachodniopomorskie (zarys faktografii). Wydawnictwo AR, Szczecin. 255 ss. FUDAKOWSKI J. 1932: Neue Beiträge zur Odonaten-Fauna Polens. Fragm. faun. Mus. zool. pol., 1: HEIDEMANN H., SEIDENBUSCH R. 1993: Libellenlarven Deutschlands und Frankreichs. Handbuch für Exuviensammler. Verlag Erna Bauer, Keltern. 391 ss. KONDRACKI J. 1998: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 440 ss. MAUERSBERGER R., BUCZYŃSKI P. 2005: Materiały do poznania ważek (Odonata) pojezierzy pomorskich. Wiad. entomol., 24 (4): MIELEWCZYK S. 1966: Larwy ważek (Odonata) Wielkopolskiego Parku Narodowego. Prace Monograficzne nad Przyrodą Wielkopolskiego Parku Narodowego pod Poznaniem, PTPN, 4 (3): MIELEWCZYK S. 1972: Ważki (Odonata) okolic Gniezna. Fragm. faun., 18 (8): MIELEWCZYK S. 1977: Odonata. [W:] A. WRÓBLEWSKI (red.): Bottom fauna of the heated Konin Lasek. Monogr. Fauny Pol., Warszawa Kraków, 7: MROWIŃSKI P., ZAWAL A. 2003: Nowe stanowiska żagnicy torfowej Aeshna subarctica elisabethae DJAKONOV, 1922 na Pomorzu Zachodnim. Wiad. entomol., 22 (1): Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną. Dz. U. 220 poz SAHLÉN G., BERNARD R., CORDERO RIVERA A., KETELAAR R., SUHLIN F. 2004: Critical species of Odonata in Europe. [W:] CLAUSNITZER V. & R. JÖDICKE (ed.): Guardians of the watershed. Global status of dragonflies: critical species, threat and concervation. International Jurnal of Odonatology, 7 (2):
10 82 SZ. ŚNIEGULA ŚNIEGULA S. 2006: Materiały do znajomości ważek (Odonata) gminy Borne Sulinowo (Pojezierze Pomorskie), ze szczególnym uwzględnieniem gatunków zagrożonych i objętych ochroną prawną. Wiad. entomol., 25 (4): ŚNIEGULA S. 2007: Nowe stanowiska chronionych gatunków ważek (Odonata), Aeshna viridis EVERSM. i Leucorrhinia pectoralis (CHARP.), na Pojezierzu Drawskim. Wiad. entomol., 26 (1): ŚNIEGULA S., GOŁĄB M. J. 2009: Ważki (Odonata) wybranych zbiorników torfowiskowych okolic Bornego Sulinowa (Pojezierze Zachodniopomorskie oraz Południowopomorskie). Wiad. entomol., 28 (1): WENDZONKA J. 2003: Ważki (Odonata) kaszubskich jezior lobeliowych. Parki nar. Rez. Przyr., 23 (3): WIERZCHOWSKA E., PIĄTKOWSKA D., WIRASZKA P., MIZIOŁEK Z [mscr.]: Waloryzacja przyrodnicza gminy Borne Sulinowo. Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie. Szczecin. Gmina Borne Sulinowo.
Ważki (Odonata) zaobserwowane nad Jeziorem Wojnowskim Zachodnim i Jeziorem Wojnowskim Wschodnim (województwo lubuskie) w latach
Odonatrix 14_2 (2018) Ważki (Odonata) zaobserwowane nad Jeziorem Wojnowskim Zachodnim i Jeziorem Wojnowskim Wschodnim (województwo lubuskie) w latach 2009-2017 Dragonflies (Odonata) observed at Lake Wojnowskie
Bardziej szczegółowoMaria WISZNIOWSKA. ul. Pod Kasztanami 79/1, Katowice:
Odonatrix 13_5 (2017) Ważki (Odonata) obserwowane nad Stawem Górnik w Katowicach (Polska, Górny Śląsk) Dragonflies (Odonata) observed at the "Górnik" Pond in Katowice (Poland, Upper Silesia) Maria WISZNIOWSKA
Bardziej szczegółowoWażki (Odonata) wybranych zbiorników torfowiskowych okolic Bornego Sulinowa (Pojezierze Zachodniopomorskie oraz Południowopomorskie) *
Wiad. entomol. 28 (1): 33-41 Poznań 2009 Ważki (Odonata) wybranych zbiorników torfowiskowych okolic Bornego Sulinowa (Pojezierze Zachodniopomorskie oraz Południowopomorskie) * The dragonflies (Odonata)
Bardziej szczegółowoAndrzej HERMAŃSKI.
Odonatrix 14_12 (2018) Wyniki obserwacji ważek (Odonata) na terenie obszaru PLH280039 Natura 2000 Jonkowo Warkały (Polska, Warmia, gm. Jonkowo) The results of damselfly and dragonfly observations (Odonata)
Bardziej szczegółowoWyniki obserwacji ważek (Odonata) na terenie rozlewiska wśród nieużytkowanych łąk koło miejscowości Kajny (Polska, Warmia, gm.
Odonatrix 14_11 (2018) Wyniki obserwacji ważek (Odonata) na terenie rozlewiska wśród nieużytkowanych łąk koło miejscowości Kajny (Polska, Warmia, gm. Jonkowo) The results of damselfly and dragonfly observations
Bardziej szczegółowoAndrzej HERMAŃSKI.
Wyniki obserwacji ważek (Odonata) na terenie rozlewiska wśród łąk i pastwisk koło miejscowości Wrzesina (Polska, Warmia, gm. Jonkowo) The results of damselfly and dragonfly observations (Odonata) around
Bardziej szczegółowoWystępowanie ważki rudej Libellula fulva O.F. MÜLLER, 1764 (Odonata: Libellulidae) w dolinie górnego Sanu
Odonatrix 12_5 Występowanie ważki rudej Libellula fulva O.F. MÜLLER, 1764 (Odonata: Libellulidae) w dolinie górnego Sanu The occurrence of the Scarce Chaser Libellula fulva O.F. MÜLLER, 1764 (Odonata:
Bardziej szczegółowoRakowo 32, Łubowo
Wiad. entomol. 25 (4): 197-212 Poznań 2006 Materiały do znajomości ważek (Odonata) gminy Borne Sulinowo (Pojezierze Pomorskie), ze szczególnym uwzględnieniem gatunków zagrożonych i objętych ochroną prawną
Bardziej szczegółowoUMCS w Lublinie. Zakład Zoologii UMCS, ul. Akademicka 19, Lublin
Wiad. entomol. 21 (1): 5-10 Poznań 2002 Materiały do poznania ważek (Odonata) Lubelszczyzny. Część II. Ważki w kolekcji Zakładu Zoologii UMCS w Lublinie Materials to the knowledge of dragonflies (Odonata)
Bardziej szczegółowoWażki (Odonata) Zespołu Zbiorników Wodnych Czorsztyn-Niedzica i Sromowce Wyżne oraz okolic
Pieniny Przyroda i Człowiek 7: 99 103 (2002) Ważki (Odonata) Zespołu Zbiorników Wodnych Czorsztyn-Niedzica i Sromowce Wyżne oraz okolic Odonata dragon-flies in the complex of water reservoirs Czorsztyn-Niedzica
Bardziej szczegółowoWażki. Etap I (2013 rok) Opracował: Tomasz Karasek
Rewitalizacja, ochrona bioróżnorodności i wykorzystanie walorów starorzeczy Wisły, zatrzymanie degradacji doliny górnej Wisły, jako korytarza ekologicznego szczegółowa waloryzacja chronionych gatunków
Bardziej szczegółowoSławomir PAWLAK ul.konopnickiej 15, Wieruszów,
Odonatrix 15_6 (2019) Nowe stanowiska żagnicy zielonej Aeshna viridis EVERSMANN, 1836 (Odonata: Aeshnidae) w dolinie górnej Prosny (Wysoczyzna Wieruszowska) New habitats of the Green Hawker Aeshna viridis
Bardziej szczegółowoRaport z projektu: Ważki (Odonata) Etap I. Opracowała: Anna Rychła
Raport z projektu: Rewitalizacja, ochrona bioróżnorodności i wykorzystanie walorów starorzeczy Wisły, zatrzymanie degradacji doliny górnej Wisły, jako korytarza ekologicznego szczegółowa waloryzacja chronionych
Bardziej szczegółowoPrzemysław ŻURAWLEW. Kwileń 67a, Chocz,
Ważki (Odonata) pogranicza Wysoczyzny Kaliskiej i Równiny Rychwalskiej (Wielkopolska) Dragonflies (Odonata) of the borderland between the Kalisz High Plain and Rychwalska Plain (Great Poland) Przemysław
Bardziej szczegółowoOdonatrix ISSN Tom 9(2)
ISSN 1733-8239 Odonatrix Tom 9(2) TERMS OF USE This pdf is provided by Wydawnictwo Mantis for private/research use. Commercial sale or deposition in a public library or website is prohibited. WARUNKI UŻYTKOWANIA
Bardziej szczegółowoDragonflies (Odonata) of some small anthropogenic water bodies in Cracow City
FRAGMENTA FAUNISTICA 49 (2): 81 89, 2006 PL ISSN 0015-9301 MUSEUM AND INSTITUTE OF ZOOLOGY PAS Dragonflies (Odonata) of some small anthropogenic water bodies in Cracow City Krzysztof PIKSA, Barbara WACHOWICZ
Bardziej szczegółowoParki Narodowe i Rezerwaty Przyrody (Parki nar. Rez. Przyr.)
Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody (Parki nar. Rez. Przyr.) 23 3 395 410 2003 JACEK WENDZONKA Ważki (Odonata) kaszubskich jezior lobeliowych WENDZONKA J. 2004. Dragonflies (Odonata) of the Kaszuby lobelian
Bardziej szczegółowoRaport z projektu: Ważki (Odonata) Etap II. Opracowała: Anna Rychła
Raport z projektu: Rewitalizacja, ochrona bioróżnorodności i wykorzystanie walorów starorzeczy Wisły, zatrzymanie degradacji doliny górnej Wisły, jako korytarza ekologicznego. Ważki (Odonata) Etap II Opracowała:
Bardziej szczegółowoOdonatrixo8(1) 23. Paweł Buczyński Zakład Zoologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, Lublin;
Odonatrixo8(1) 23 Materiały do poznania ważek (Odonata) Lubelszczyzny. IV. Kolekcja Jurija Michaïlowiča Kolosowa Materials to the knowledge of dragonflies (Odonata) of Lublin region. Part IV. The collection
Bardziej szczegółowoWażki (Odonata) Lasów Kozłowieckich Dragonflies (Odonata) of the Kozłowieckie Forests
Ważki (Odonata) Lasów Kozłowieckich Dragonflies (Odonata) of the Kozłowieckie Forests Paweł Buczyński Zakład Zoologii UMCS, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin; pawbucz@gmail.com Wstęp Badania lokalnych faun
Bardziej szczegółowoPrzyczynek do wiedzy o ważkach (Odonata) Roztocza Contribution to the knowledge of dragonflies (Odonata) of the Roztocze Upland
Przyczynek do wiedzy o ważkach (Odonata) Roztocza Contribution to the knowledge of dragonflies (Odonata) of the Roztocze Upland Paweł Buczyński 1, Tomasz Karasek 2, Emilia Kowalak 2, Jakub Kowalak 2, Tomasz
Bardziej szczegółowoWażki (Odonata) Pogórza Przemyskiego i przyległych obszarów
Wiad. entomol. 28 (1): 5-32 Poznań 2009 Ważki (Odonata) Pogórza Przemyskiego i przyległych obszarów wzdłuż Sanu Dragonflies (Odonata) of the Przemyśl Foothills and adjacent areas along the San River Bogusław
Bardziej szczegółowoMarek Holly Ośrodek Naukowo Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego, ul. Bełska 7, 38-700 Ustrzyki Dolne; e-mail: marekholly@wp.
Odonatrixo7(1) 19 Gatunki ważek (Odonata) nowe i rzadkie dla Bieszczadzkiego Parku Narodowego stwierdzone w 2009 i 2010 roku New and rare dragonflies (Odonata) in the Bieszczady National Park recorded
Bardziej szczegółowoHistoria jednego oczka. The story of one pond
Odonatrix 13_3 (2017) Historia jednego oczka The story of one pond Ewa MIŁACZEWSKA ul. Cichociemnych 3 m 13, 03-984 Warszawa; e-mail: ewa.milaczewska@gmail.com Abstract. Observations were carried out at
Bardziej szczegółowoURBAN FAUNA. Studies of animal biology, ecology and conservation in European cities
URBAN FAUNA Studies of animal biology, ecology and conservation in European cities Editors Piotr Indykiewicz Leszek Jerzak Jörg Böhner Brendan Kavanagh Bydgoszcz 2011 URBAN FAUNA Studies of animal biology,
Bardziej szczegółowoOdonatrixo5(1) 7. na danym siedlisku.
Odonatrixo5(1) 7 Nowe stanowiska niektórych chronionych i rzadkich gatunków ważek w zachodniej Polsce wraz z uwagami dotyczącymi ich stanu hydrologicznego New localities of some protected and rare dragonfly
Bardziej szczegółowoWyspowe występowanie żagnicy torfowcowej Aeshna subarctica Walker, 1908 na Nizinach Środkowopolskich i Sasko-Łużyckich
Wyspowe występowanie żagnicy torfowcowej Aeshna subarctica Walker, 1908 na Nizinach Środkowopolskich i Sasko-Łużyckich Patchy occurrence of Aeshna subarctica Walker, 1908 in the Central Polish Lowlands
Bardziej szczegółowoP O L S K I E T O W A R Z Y S T W O E N T O M O L O G I C Z N E P O L I S H E N T O M O L O G I C A L S O C I E T Y ISSN
P O L S K I E T O W A R Z Y S T W O E N T O M O L O G I C Z N E P O L I S H E N T O M O L O G I C A L S O C I E T Y ISSN 0138-0737 WIADOMOŚCI ENTOMOLOGICZNE (ENTOMOLOGICAL NEWS) XXIII, 4 POZNAŃ 2004 .
Bardziej szczegółowoBogusław Daraż ul. Kościelna 41, Rzeszów; 14 Odonatrixo7(1)
14 Odonatrixo7(1) Nowe stanowiska iglicy małej Nehalennia speciosa (Charpentier, 1840) w południowo-wschodniej Polsce (Odonata: Coenagrionidae) New localities of Nehalennia speciosa (Charpentier, 1840)
Bardziej szczegółowoPaweł Buczyński Zakład Zoologii UMCS, ul. Akademicka 19, Lublin; Czerwona lista ważek województwa lubelskiego
Odonatrixo5(1) 25 Czerwona lista ważek (Odonata) województwa lubelskiego (Polska wschodnia). Druga edycja: 2009 Red list of dragonflies (Odonata) of the Lublin Region (Eastern Poland). Second edition:
Bardziej szczegółowoOdonatrix 15_4 (2019)
Odonatrix 15_4 (2019) Najwcześniejsze obserwacje ważek (Odonata) notowane w kwietniu i maju 2018 r. w Polsce The earliest records of dragonflies and damselflies (Odonata) in Poland in April and May 2018
Bardziej szczegółowoZakład Zoologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin; e-mail: pawbucz@gmail.com 2
Odonatrixo7(2) 41 Nowe stwierdzenia łątki zielonej Coenagrion armatum (Charpentier, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) na południowo-zachodnim skraju jej zasięgu (Polska Środkowa i Wschodnia) New records
Bardziej szczegółowoPreferencje siedliskowe ważek na wybranym obszarze Gór Świętokrzyskich i Płaskowyżu Suchedniowskiego oraz możliwości ich ochrony
Wiad. entomol. 29 Supl.: 123-128 Poznań 2010 Preferencje siedliskowe ważek na wybranym obszarze Gór Świętokrzyskich i Płaskowyżu Suchedniowskiego oraz możliwości ich ochrony Habitat preferences of the
Bardziej szczegółowoOsobliwości faunistyczne oczka polodowcowego w pobliżu jeziora Skanda w Olsztynie (woj. warmińsko-mazurskie)
MARIA CICHOCKA, KRZYSZTOF LEWANDOWSKI Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski 10-927 Olsztyn, pl. Łódzki 3 Osobliwości faunistyczne oczka polodowcowego w pobliżu jeziora Skanda
Bardziej szczegółowoOmawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego.
Wstęp Planowana inwestycja polega na rozbudowie budynku chlewni na dz. nr 274 w miejscowości Różyce Żurawieniec 24, gmina Kocierzew Południowy, powiat łowicki. W gminie Kocierzew Południowy udział powierzchni
Bardziej szczegółowoPiotr MIKOŁAJCZUK. ul. Partyzantów 59c/26, Międzyrzec Podlaski;
Nowe stanowiska iglicy małej Nehalennia speciosa (CHARPENTIER, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) w południowej części Podlasia z uwagami o ekologii i mobilności gatunku New sites of Pygmy Damselfly Nehalennia
Bardziej szczegółowoZakład Zoologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin; e-mail: pawbucz@gmail.com 2
Ważki (Odonata) Rezerwatu Biosfery Puszcza Kampinoska : nowe dane i stan poznania Dragonflies (Odonata) of the Biosphere Reserve Kampinos Forest : new data and the state of knowledge Paweł BUCZYŃSKI 1,
Bardziej szczegółowoKatedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii, Uniwersytet Łódzki, ul. Banacha 12/16, Łódź,
Odonatrixo6(1) 9 Próba oceny liczebności całkowitej populacji Leucorrhinia caudalis (CHARPENTIER, 1840) i Leucorrhinia pectoralis (CHARPENTIER, 1825) w rezerwacie Jeziorze Zdręczno (Bory Tucholskie) Preliminary
Bardziej szczegółowoJacek WENDZONKA ul. Graniczna 17, 63-800 Gostyñ; wendzonka@wp.pl
Drugie stwierdzenie Crocothemis erythraea (BRULLÉ, 1832) w zachodniej Polsce z uwagami o rozmieszczeniu i ekologii gatunku (Odonata: Libellulidae) Second record of Crocothemis erythraea (BRULLÉ, 1832)
Bardziej szczegółowoOdonatrix 6(1), 2010 zawartość / contents
Odonatrix 6(1), 2010 zawartość / contents Strony / Pages: 1-2 Kolejne stwierdzenie ważek (Odonata) w pułapce świetlnej. The next record of dragonflies (Odonata) in a light trap Paweł BUCZYŃSKI1, Edyta
Bardziej szczegółowoul. Osiedlowa 12, Płoty, Czerwieńsk;
Odonatrixo11(2) 45 Dane o ważkach (Odonata) Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego i okolic (Polska środkowo-zachodnia) zebrane podczas XII Ogólnopolskiego Sympozjum Odonatologicznego PTE (Gryżyna, 21 23.08.2015)
Bardziej szczegółowoJeziora w województwie pomorskim. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku Agnieszka Wojtach 06.11.2013
Jeziora w województwie pomorskim Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku Agnieszka Wojtach 06.11.2013 Plan prezentacji 1. Jeziorność Europy i Polski 2. Województwo pomorskie
Bardziej szczegółowoISSN Rok 1, Suplement 1 (czerwiec 2005)
ISSN 1733-8239 Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego Bulletin of the Odonatological Section of the Polish Entomological Society Rok 1, Suplement 1 (czerwiec 2005) Polskie
Bardziej szczegółowo1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny)
1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny) Przedmiotowe siedlisko przyrodnicze składa się z dwóch podtypów: 1150-1 Zalewy 1150-2 Jeziora przybrzeżne W roku 2008 prowadzono badania jezior przybrzeżnych,
Bardziej szczegółowoPAWEŁ BUCZYŃSKI, ANDRZEJ ZAWAL. Ważki (Odonata) rezerwatu przyrody Źródlisko Skrzypowe
Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody National Parks and Nature Reserves (Parki nar. Rez. Przyr.) 31 3 23 30 2012 PAWEŁ BUCZYŃSKI, ANDRZEJ ZAWAL Ważki (Odonata) rezerwatu przyrody Źródlisko Skrzypowe BUCZYŃSKI
Bardziej szczegółowoRogatek sztywny. Pływacz zwyczajny. Ceratophyllum demersum. Utricularia vulgaris. Występowanie
Rogatek sztywny Ceratophyllum demersum Śródlądowe wody stojące całego świata. W polsce pospolity z wyjątkiem wysokich gór Rogatek sztywny rośnie w żyznych jeziorach, stawach i starorzeczach. Nie ma korzeni;
Bardziej szczegółowoMateriały do znajomości ważek (Odonata) Lubelszczyzny. Część III. Zbiory Katedry Zoologii i Hydrobiologii AR w Lublinie
Wiad. entomol. 24 (4): 197-212 Poznań 2005 Materiały do znajomości ważek (Odonata) Lubelszczyzny. Część III. Zbiory Katedry Zoologii i Hydrobiologii AR w Lublinie Materials to the knowledge of dragonflies
Bardziej szczegółowoISSN Rok 2, Suplement 1 (październik 2006)
ISSN 1733-8239 Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego Bulletin of the Odonatological Section of the Polish Entomological Society Rok 2, Suplement 1 (październik 2006) Polskie
Bardziej szczegółowoDIPTERON 25 Tom 25: 8-13 Wrocław, 31 XII Dwa nowe dla fauny Polski gatunki kuczmanów (Diptera: Ceratopogonidae)
DIPTERON 25 Tom 25: 8-13 Wrocław, 31 XII 2009 Dwa nowe dla fauny Polski gatunki kuczmanów (Diptera: Ceratopogonidae) Two species of biting midges (Diptera: Ceratopogonidae) new to the Polish fauna PATRYCJA
Bardziej szczegółowoWażki (Odonata) Tatr historia i teraźniejszość
Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem, tom II Zakopane 2010 Ważki (Odonata) Tatr historia i teraźniejszość Grzegorz Tończyk Katedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii, Uniwersytet Łódzki
Bardziej szczegółowoNowe stanowisko chrząszcza Typhaeus typhoeus (L.) (Coleoptera, Geotrupidae)
Chrońmy Przyrodę Ojczystą 64 (2): 46 50. Nowe stanowisko chrząszcza Typhaeus typhoeus (L.) (Coleoptera, Geotrupidae) JERZY KARG Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN Stacja Badawcza w Turwi
Bardziej szczegółowoNowe stanowiska Nymphaea candida (Nymphaeaceae) na obszarze Pojezierza Łagowskiego
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 12(1): 113 117, 2005 Nowe stanowiska Nymphaea candida (Nymphaeaceae) na obszarze Pojezierza Łagowskiego Mariusz Pełechaty i Andrzej Pukacz Pełechaty, M. and Pukacz, A. 2005.
Bardziej szczegółowoParki Narodowe i Rezerwaty Przyrody (Parki nar. Rez. Przyr.)
Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody (Parki nar. Rez. Przyr.) 24 1 4 117 130 2005 PAWEŁ BUCZYŃSKI, EDYTA BUCZYŃSKA, AGATA KASJANIUK Ważki (Odonata) i chruściki (Trichoptera) rezerwatu Magazyn (Polesie Zachodnie)
Bardziej szczegółowoCZERWONE LISTY WYBRANYCH GRUP ZWIERZĄT BEZKRĘGOWYCH
RAPORTY OPINIE 6 Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku 2030 Raport o stanie przyrody województwa śląskiego 4 CZERWONE LISTY WYBRANYCH GRUP ZWIERZĄT BEZKRĘGOWYCH CERUM DZIEDZICTWA PRZYRODY
Bardziej szczegółowoWa ki zebrane podczas III Ogólnopolskiego Sympozjum Odonatologicznego PTE (Zwierzyniec, IX 2006)
Odonatrix 2(Supl. 1), pa dziernik 2006 1 Artyku y (Articles) Wa ki zebrane podczas III Ogólnopolskiego Sympozjum Odonatologicznego PTE (Zwierzyniec, 15-17 IX 2006) Pawe BUCZY SKI 1), Grzegorz TO CZYK 2),
Bardziej szczegółowoRezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. POMORSKIM R. Stańko, K. Gos, K. Banaś, S. Nowakowski, K. Bociąg WIĘCEJ: www.kp.org.pl Elementy wyróżniające województwo pod względem walorów
Bardziej szczegółowoOdonatrix 14_5 (2018) Ważki (Odonata) stwierdzone w Pienińskim Parku Narodowym i jego okolicach podczas XIV Ogólnopolskiego Sympozjum Odonatologicznego PTE (Krościenko nad Dunajcem, 6-9 VII 2017) Dragonflies
Bardziej szczegółowoUniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Zakład Zoologii Lublin, ul. Akademicka 19,
ARTYKUŁY Chrońmy Przyr. Ojcz. 65 (5): 353 364, 2009. Ważki (Odonata) wybranych zbiorników torfowiskowych w okolicy Złocieńca (Polska północno-zachodnia) Dragonflies (Odonata) of selected dystrophic water
Bardziej szczegółowoRaport z waloryzacji botanicznej etap II, rok 2013
Raport z waloryzacji botanicznej etap II, rok 2013 wykonanej na wybranych starorzeczach na odcinku od miejscowości Tyniec do wsi Otałęż, w ramach realizacji projektu Rewitalizacja, ochrona bioróżnorodności
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji projektu. Jezioro Jasień - Nasze Jezioro cz. II. dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w. Gdańsku.
Sprawozdanie z realizacji projektu Jezioro Jasień - Nasze Jezioro cz. II dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Gdańsku. W roku szkolnym 2013/2014 w Gdańskim Gimnazjum Lingwista
Bardziej szczegółowoNa ryby Gminie Przytoczna
Na ryby Pasjonaci wędkarstwa znajdą w Gminie Przytoczna idealne warunki dla swojego hobby. Wędkować może tu każdy, zarówno amator, jak i profesjonalista. Wędkowanie w naszej gminie zapewnia nie tylko odprężenie
Bardziej szczegółowoISSN Odonatrix. Tom 10(1)
ISSN 1733-8239 Odonatrix Tom 10(1) Olsztyn 2014 Redakcja / Editorial Staff Redaktor Naczelny / Managing Editor: dr Paweł Buczyński (Lublin) Sekretarz / Secretary: dr Edyta Buczyńska (Lublin) Redaktor Tematyczny
Bardziej szczegółowoCentrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, ul. Św. Huberta 35, Katowice; 2
Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis (CHARPENTIER, 1825) (Odonata: Libellulidae) w województwie śląskim w latach 2002 2012 Yellow-spotted Whiteface Leucorrhinia pectoralis (CHARPENTIER, 1825) (Odonata:
Bardziej szczegółowoWystępowanie ważek (Odonata) w czeskiej i polskiej części
Wiad. entomol. 23 (3): 133-152 Poznań 2004 Występowanie ważek (Odonata) w czeskiej i polskiej części Górnego Śląska * The occurrence of dragonflies (Odonata) in the Czech and Polish parts of the Upper
Bardziej szczegółowoChruściki zbiorników antropogenicznych stan poznania i problemy badawcze. Aneta Pepławska
Chruściki zbiorników antropogenicznych stan poznania i problemy badawcze Aneta Pepławska Co to są chruściki? Rząd owadów o przeobrażeniu zupełnym W cyklu życiowym występuję jajo, kilka stadiów larwalnych,
Bardziej szczegółowoChruściki Borów Tucholskich - wyniki wstępnych badań
Chruściki Borów Tucholskich - wyniki wstępnych badań Elżbieta Brulińska elzbietabrulinska@wp.p Zaborski PK PN Bory Tucholskie Obszary chronione Parki narodowe zgodnie z obowiązującą Ustawą o ochronie przyrody,
Bardziej szczegółowoUniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Wydział Biologii i Biotechnologii
Załącznik nr 2 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Wydział Biologii i Biotechnologii Paweł BUCZYŃSKI Autoreferat Lublin 2015 1. Imię i nazwisko: Paweł BUCZYŃSKI 2. Posiadane dyplomy i stopnie
Bardziej szczegółowoAldrowanda pęcherzykowata Aldrovanda vesiculosa
Aldrowanda pęcherzykowata Aldrovanda vesiculosa Liczba i lokalizacja powierzchni monitoringowych Gatunek występuje wyłącznie w regionie kontynentalnym, co determinowało lokalizację badań monitoringowych.
Bardziej szczegółowoNowe stanowisko Caldesia parnassifolia (Alismataceae) w Polsce
Notatki botaniczne 165 Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, s. 47 49. Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, Kraków. Werpachowski C. 2000. Lista roślin naczyniowych Kotliny Biebrzańskiej ze
Bardziej szczegółowoMałże jako podłoże dla innych organizmów: składanie jaj przez ryby na muszli Unio crassus
Małże jako podłoże dla innych organizmów: składanie jaj przez ryby na muszli Unio crassus K. Zając, T. Zając Instytut Ochrony Przyrody PAN, 31-120 Kraków, Mickiewicza 33 kontakt: kzajac[...]iop.krakow.pl,
Bardziej szczegółowoBydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz. 2554 UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie Obszaru
Bardziej szczegółowoLogo PNBT. Symbolem PNBT jest głuszec - ptak, który jeszcze niedawno licznie występował w Borach Tucholskich.
Powstanie Parku Park Narodowy "Bory Tucholskie" jest jednym z najmłodszych parków narodowych w Polsce. Utworzono go 1 lipca 1996 roku. Ochroną objęto powierzchnię 4 798 ha lasów, jezior, łąk i torfowisk.
Bardziej szczegółowoBydgoszcz, dnia 24 czerwca 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 0210/13/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Bydgoszcz, dnia 24 czerwca 2013 r. Poz. 2248 ZARZĄDZENIE NR 0210/13/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY w sprawie ustanowienia
Bardziej szczegółowoSzczecin, dnia r. ANALIZA RYNKU
Szczecin, dnia 14.04.2014 r. ANALIZA RYNKU W celu oszacowania wartości zamówienia publicznego, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie zwraca się z prośbą o przedstawienie informacji dotyczącej
Bardziej szczegółowo48 Odonatrixo5(2) Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, ul. Św. Huberta 35, Katowice; 2
48 Odonatrixo5(2) Nowe stanowiska ważek (Odonata) zagrożonych w Polsce stwierdzone w latach 2006 2008 w województwie śląskim poza obszarami chronionymi New localities of dragonflies (Odonata) endangered
Bardziej szczegółowoWALORYZACJA PRZYRODNICZA GMINY
BIURO KONSERWACJI PRZYRODY w SZCZECINIE WALORYZACJA PRZYRODNICZA GMINY POŁCZYN ZDRÓJ (OPERAT GENERALNY) ANEKS SZCZECIN 2003 Autorami operatów szczegółowych są: z zakresu flory i roślinności: z zakresu
Bardziej szczegółowoATLAS ROZMIESZCZENIA WAŻEK W POLSCE KOMUNIKAT NR 1
ATLAS ROZMIESZCZENIA WAŻEK W POLSCE KOMUNIKAT NR 1 Dlaczego Atlas? Atlasy rozmieszczenia są jedną z podstawowych form prezentacji danych o występowaniu ważek w Europie. Dotychczas ukazały się one w szeregu
Bardziej szczegółowoCelem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Gostyń w ciągu drogi wojewódzkiej nr 434
I.45. Droga nr 434 m. Gostyń. 45 Droga nr 434 m. Gostyń Powiat gostyński Lokalizacja przedsięwzięcia Gmina: Gostyń (m. Gostyń, Krajewice) Gmina: Piaski (Podrzecze, Grabonóg, Piaski) Charakterystyka ogólna
Bardziej szczegółowoNauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Melioracje i Inżynieria Środowiska Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2009 Tom 3 Zeszyt 3 KAROL PIETRUCZUK
Bardziej szczegółowoNarodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, Warszawa (
Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, 01-445 Warszawa (www.nfos.org.pl) Zespół autorski: Krzysztof Zając dr Adrian Smolis Katarzyna Kozyra Tomasz Zając Zgodnie z danymi zawartymi w
Bardziej szczegółowoObszary ochrony ścisłej
Ochrona ścisła oznacza całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów, tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach objętych ochroną.
Bardziej szczegółowoBadania realizowano na terenie rezerwatu wodno-florystycznego Jezioro Czarnówek oraz jeziora Leśniówek, położonych na północ od Złocieńca.
Streszczenie Niniejsza praca poświęcona jest florze rezerwatu przyrody Jezioro Czarnówek oraz jeziora Leśniówek. Na podstawie obserwacji składu gatunkowego roślinności obu zbiorników starano się ustalić,
Bardziej szczegółowoGmina: Nowy Tomyśl (Boruja Kościelna, Boruja Nowa) Gmina: Rakoniewice (Kuźnica Zbąska, Błońsko)
I.32. Droga nr 305 odc. Boruja Kościelna Karpicko. 32 Droga nr 305 odc. Boruja Kościelna Karpicko Powiat nowotomyski Gmina: Nowy Tomyśl (Boruja Kościelna, Boruja Nowa) Lokalizacja przedsięwzięcia Powiat
Bardziej szczegółowoDwie zapomniane prace o ważkach (Odonata) Polski Two forgotten papers about dragonflies (Odonata) of Poland
Dwie zapomniane prace o ważkach (Odonata) Polski Two forgotten papers about dragonflies (Odonata) of Poland Paweł BUCZYŃSKI Zakład Zoologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033
Bardziej szczegółowoISSN Odonatrix. Tom 10(2)
ISSN 1733-8239 Odonatrix Tom 10(2) Olsztyn 2014 Redakcja / Editorial Staff Redaktor Naczelny / Managing Editor: dr Paweł Buczyński (Lublin) Sekretarz / Secretary: dr Edyta Buczyńska (Lublin) Redaktor Tematyczny
Bardziej szczegółowoBydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/255/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz. 2576 UCHWAŁA NR X/255/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie Obszaru
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 26/2010 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody Moczadło
ZARZĄDZENIE NR 26/2010 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU w sprawie uznania za rezerwat przyrody Moczadło Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody
Bardziej szczegółowoFauna Odonata gminy Zator
Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Marta Boroń Fauna Odonata gminy Zator Praca magisterska wykonana w Katedrze Zoologii Uniwersytetu Śląskiego pod kierunkiem Prof. dr.
Bardziej szczegółowoCelem inwestycji jest budowa obwodnicy m. Łowyń. Przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko:
I.4. Droga nr 160 m. Łowyń. 4 Droga nr 160 m. Łowyń Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat: międzychodzki Gmina: Międzychód (m. Łowyń) Celem inwestycji jest budowa
Bardziej szczegółowoCelem inwestycji jest budowa obwodnicy m. Świeca w ciągu drogi wojewódzkiej nr 444
I.50. Droga nr 444 m. Świeca. 50 Droga nr 444 m. Świeca Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat ostrowski Gmina: Odolanów (Świeca, Huta, Mościska) Celem inwestycji
Bardziej szczegółowoP O L S K I E T O W A R Z Y S T W O E N T O M O L O G I C Z N E P O L I S H E N T O M O L O G I C A L S O C I E T Y ISSN 0138-0737
P O L S K I E T O W A R Z Y S T W O E N T O M O L O G I C Z N E P O L I S H E N T O M O L O G I C A L S O C I E T Y ISSN 0138-0737 WIADOMOŚCI ENTOMOLOGICZNE (ENTOMOLOGICAL NEWS) XXIV, 4 POZNAŃ 2005 . Wiadomości
Bardziej szczegółowoWiaczesław Michalczuk 1, Paweł Buczyński 2 1. Odonatrixo6(1) 15
Odonatrixo6(1) 15 Drugie współczesne stanowisko łątki ozdobnej Coenagrion ornatum (Sélys, 1850) (Odonata: Coenagrionidae) w Polsce południowo-wschodniej The second contemporary locality of the Ornate Bluet
Bardziej szczegółowoGmina: Ostrzeszów (Szklarka Przygodzicka, Lubeszczyk, Szklarka Myślniewska, Aniołki, m. Ostrzeszów)
I.49. Droga nr 444 odc. od ronda z drogą krajową nr 25 do m. Ostrzeszów. 49 Droga nr 444 odc. od ronda z drogą krajową nr 25 do m. Ostrzeszów Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia
Bardziej szczegółowoŁódź,
Wstępna analiza wybranych grup owadów wodnych (Odonata, Heteroptera i Coleoptera) Łodzi (Aquatic insects (Odonata, Heteroptera, Coleoptera) of Łódź preliminary results) Grzegorz Tończyk 1, Joanna Pakulnicka
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 20 grudnia 2016 r. Poz. 5656 UCHWAŁA NR XXVI/117/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny
Bardziej szczegółowoISSN 1733-8239. Rok 2, numer 2 (lipiec 2006)
ISSN 1733-8239 Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego Bulletin of the Odonatological Section of the Polish Entomological Society Rok 2, numer 2 (lipiec 2006) Polskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXVI/117/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH. z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny Mokradło Budy
UCHWAŁA NR XXVI/117/2016 RADY MIEJSKIEJ W KOLUSZKACH z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie uznania za użytek ekologiczny Mokradło Budy Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku
Bardziej szczegółowoParki Narodowe i Rezerwaty Przyrody (Parki nar. Rez. Przyr.)
Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody (Parki nar. Rez. Przyr.) 23 3 357 380 2004 PAWEŁ BUCZYŃSKI, GRZEGORZ TOŃCZYK Rola parków narodowych w ochronie ważek (Odonata) w Polsce BUCZYŃSKI P., TOŃCZYK G. 2004.
Bardziej szczegółowoInteresuj ce stwierdzenia Leucorrhinia caudalis w siedliskach wtórnych
2 (1), stycze 2006 8 Odonatologicznego. Wiadomo ci Entomologiczne, 3 (3/4): 173-176. MIELEWCZYK S. 1984. Advances in Odonatology. Vol. I. Proceedings of the Sixth International Symposium of Odonatology
Bardziej szczegółowoGmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442
I.47. Droga nr 442 m. Chocz. 47 Droga nr 442 m. Chocz Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat pleszewski Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem
Bardziej szczegółowo