O legendarnym świdnickim państwie księcia Świdno

Transkrypt

1 O legendarnym świdnickim państwie księcia Świdno Autor: Wieczorna Image not found W polskiej historiografii różne rzeźby z epoki przedkatolickiej (czy przedchrześcijańskiej- nie wiemy z pewnością) określa się mianem rzeźb kultowych lub posągów bóstw. Pewności nie ma żadnej. Nie wiemy, kim są owe postacie, kogo przedstawiają. Rozmaite domniemane bóstwa w

2 istocie mogą być zwykłymi pomnikami np. postaci historycznych. Tzw. Bóstwo z Małocina, wg Warto przypomnieć zapomnianą legendę z góry Ślęży, przedstawiającą- w innym świetletamtejsze niektóre z rzeźb, rzekomo kultowych. Być może- nie wszystkie miały kultowy charakter, a lokalne śląskie legendy- mogą zawierać element historyczności, choć opisane postaci znamy jedynie z legend. Książę Świdno Książe Świdno, którego nazwa miała dać imię miastu Świdnica, miał panować na terenie południowego Dolnego Śląska ok. 755 roku naszej ery, wg Hermanna Goedsche, autora zbioru sag i opowieści z Dolnego Śląska. Powyższe podanie stara się wyjaśnić historię pomnika niedźwiedzia oraz kobiety z rybą na górze Ślęża. Jest to mało znana baśń ludowa, przedstawiająca nieco szaerzej historię księcia Świdno. Można nawet ułożyć historię legendarnych władców Dolnego Śląska: ok. 755 n.e. panować mieli: Hamar w części zachodniej, i Świdno- w części południowej. Jest to tylko legenda, inne źródła donoszą o panowaniu Hammerschlaga na tej górze ok. 700 lat później. Legenda W dawnych czasach, kiedy Śląsk zamieszkiwany był przez pogańskie ludy, panował nad wielkim obszarem tego kraju Hamar, zwany również Hammerschlagiem. Siedzibą jego był zamek na Ślęży. Władca ten nosił zatknięty za pasem wielki młot, którym zabijał swych wrogów. Hamar miał ukochaną córkę jedynaczkę imieniem Goralinda. Była ona piękną, niebieskooką blondynką, z długimi aż do stóp lokami. Niejeden z dzielnych synów książęcych

3 przybywał na zamek, by zdobyć rękę pięknej dziewicy, ale wszyscy otrzymywali kosza. Zdarzyło się, że Świdno, potężny książę sąsiedniego kraju znalazł się w stanie wojny z Hamarem i oblegał jego zamek na Ślęży. Mimo jednak długotrwałego oblężenia ślężański zamek pozostał niezdobyty. Świdno miał syna o imieniu Bolesław, który wyróżniał się postawą i odwagą spośród innych wojów. Pewnego razu Bolesław przedostał się na szczyt Ślęży, gdzie Hamar nie wystawiał straży, ponieważ miejsce to uchodziło za niedostępne. Młodzieniec zobaczył tam niebiańską postać pięknej panny z koroną złotych włosów, u której stóp spoczywał potężny niedźwiedź. Była to Goralinda i ona również z zachwytem spoglądała na pięknego młodzieńca. Oboje zapałali do siebie miłością. Od tego czasu w tajemnicy często spotykali się ze sobą. Wartę pełnił wierny niedźwiedź. Młoda para liczyła na to, że ich ojcowie pogodzą się i udzielą zgody na małżeństwo. Goralinda miała złą macochę Krienhildę, która nienawidziła dziewczynę, ponieważ Hamar bardziej kochał córkę niż drugą żonę. Zauważa ona, że pasierbica zbyt często wymyka się z zamku. Nakłoniła więc zaufanego majordomusa Marbota do śledzenia Goralindy. Księżniczka miała oddaną, ale bardzo gadatliwą służącą Mikę. Marbot, aby wypełnić polecenie swej pani, zaczął się do niej zalecać. Podczas jednej z miłosnych schadzek wydobył z Miki tajemnicę jej pani. Natychmiast zawiadomił o tym zdradziecką Krienhildę, która postanowiła zrealizować swój plan zemsty. Księżnej zależało przede wszystkim na tym, aby usunąć niedźwiedzia, wiernego strażnika Goralindy. Znała jego słabość do ryb, dlatego tez ukryła w szczelinie skalnej kilka szczupaków ugotowanych w wywarze z wilczych jagód. Niedźwiedź, który znowu strzegł i ochraniał młodą parę, zwietrzył zapach ryby. Podszedł do szczeliny i szybko je pożarł. Wierny niedźwiedź skonał w wielkich męczarniach, ale nie wydał jęku, gdyż nie chciał przeszkadzać zakochanym. Zdarzyło się akurat w dniu, w którym Bolesław przyniósł wiadomość, że jego ojciec skłonny był zawrzeć pokój z Hamarem i prosić go o rękę Goralindy dla swego syna. Młodzi byli bardzo szczęśliwi. Żegnali się z nadzieją, iż zbliża się kres ich problemów. W tym momencie nadbiegł, podburzony przez Krienhildę, Hamar. Z daleka już zobaczył błyszczący hełm Bolesława. Wyciągnął zza pasa młot i z ogromną silą rzucił w młodzieńca. Rzut był tak potężny, że odciął głowę zarówno Bolesławowi, jak też Goralindzie. Całe to zdarzenie obserwowała zła Krienhilda i gdy zobaczyła śmierć swojej znienawidzonej pasierbicy, wydala okrzyk radości. Kiedy Hamar zbliżył się do zwłok i zobaczył, co stało się z jego córką, przeżył szok. Przeklął swą mściwą małżonkę i wypędził ją z zamku. Aż do końca swoich dni Krienhilda mieszkała w jednej z jaskiń na Ślęży. Żywiła się korzonkami i jagodami. Modliła się i pokutowała za swój

4 haniebny czyn. Wyłom skalny w którym mieszkała nazwany został łożem Krienhildy (nazwę tę nosił jeszcze w XIX w.). Hamar, nieszczęśliwy ojciec, aby uwiecznić tragedię, której sam był sprawcą, kazał postawić rzeźby poświęcone umiłowanej córce i jej wiernemu niedźwiedziowi. wg Annales Silesiae - Tomy Strona 29 oraz Świdnicę miał założyć książę Suidno [lub Swidno] w roku 755 n.e. Miasto miało się nazywać Suenetia i było nieobwarowanym oppidium. W bardzo starej rękopiśmiennej książce znajdowała się informacja o powstaniu Świdnicy. Według niej w roku 755 po narodzeniu Chrystusa, kiedy ludność Śląska była jeszcze pogańska, wódz imieniem Swidno wraz ze swoją liczna drużyną, podążał przez Śląsk, aby zdobyć zamek Ascenburg. Znajdował się on na górze Ślęży. W tym okresie kraina ta była porośnięta gęstą puszczą. Wojowie Swidno przez długi czas oblegali zamek. Był w nim przechowywany wielki skarb, który chcieli koniecznie zdobyć. Oblężenie przeciągnęło się aż do zimy i wtedy wojowie założyli obóz przy rzece zwanej Bystrzycą. Zamku na Ślęży nie zdobyto i Swidno musiał odstąpić od oblężenia. Kilkuset jego wojowników, za zgodą wodza, po odejściu głównych sił, pozostało w obozie. Zamieszkali oni w małych, niskich chatach z drewna pokrytych darnią. Nazwali nowo założoną osadę ku czci i pamięci wodza - Swidna. Stąd wzięła się nazwa miasta Świdnica. Opracował Edmund Nawrocki na podstawie książki napisanej przez E. I. Naso pt.: Phoenix redivivus Ducatuum Svidnicensis et Jauroviensis. Der wiederlebendige Phoenix der beiden Fuerstenthuemer Schweidnitz und Jauer, wydanej we Wrocławiu w 1667 r.

5 Podczas prac archeologicznych prowadzonych na terenie powiatu świdnickiego odkryto w Świdnicy ślady osady plemion z kręgu kultury łużyckiej (lata około p.n.e.) oraz rozległe cmentarzysko ciałopalne z bogato wyposażonymi grobami. Po okresie wielkich migracji ludów na obszarze tym gospodarowało plemię Ślężan. wg Schlesischer sagen- historien- und legendenschatz, Volume 1 By Hermann Goedsche opt. A. Fularz na podst. Wikimedia oraz

6 Phoenix Redivivus, Ducatuum, Suidnicensis,& Iauroviensis: Der wieder... By Ephraim Ignaz Naso E. I. Naso pt.: Phoenix redivivus Ducatuum Svidnicensis et Jauroviensis. Der wiederlebendige Phoenix der beiden Fuerstenthuemer Schweidnitz und Jauer, wydanej we Wrocławiu w 1667 r. opr. A. Fularz na podst. Wikipedii