Programy gospodarowania odpadami wydobywczymi interaktywny poradnik

Transkrypt

1 Materia³y XXV Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, r. Ireneusz BAIC*, Beata WITKOWSKA-KITA** Programy gospodarowania odpadami wydobywczymi interaktywny poradnik STRESZCZENIE. W referacie przedstawiono problematykê zwi¹zan¹ z opracowaniem programów gospodarowania odpadami wydobywczymi przez posiadaczy tych odpadów. Szczególn¹ uwagê zwrócono na uwarunkowania prawne i œrodowiskowe zwi¹zane z opracowaniem ww. dokumentów. Przedstawiono zagro enia dla przemys³u wydobywczego wynikaj¹ce z zapisów zawartych w rozporz¹dzeniach dotycz¹cych kwalifikacji odpadów wydobywczych do odpadów obojêtnych oraz kwalifikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. W referacie zaprezentowano równie opracowany przez IMBIGS interaktywny poradnik dotycz¹cy sporz¹dzania Programów gospodarowania odpadami wydobywczymi wraz z opisem zawartych w nim modu³ów tematycznych. S OWA KLUCZOWE: odpady wydobywcze, programy gospodarowania odpadami wydobywczymi, uwarunkowania prawne, uwarunkowania œrodowiskowe, interaktywny poradnik Podstawowym aktem prawnym dotycz¹cym gospodarki opadami wydobywczymi jest ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138 poz. 865 z póÿn. zm.) transponuj¹ca do prawodawstwa krajowego zapisy dyrektywy 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie gospodarowania odpadami pochodz¹cymi z przemys³u wydobywczego oraz zmieniaj¹cej dyrektywê 2004/35/WE [1, 2]. * Dr in., ** Dr Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Oddzia³ Zamiejscowy w Katowicach; CENTRUM GOSPODARKI ODPADAMI i ZARZ DZANIA SRODOWISKOWEGO, Katowice; i.baic@imbigs.org.pl, b.witkowska@imbigs.org.pl 7

2 Jednym z najwa niejszych instrumentów prawnych, jaki wprowadzi³a ww. ustawa jest obowi¹zek opracowania przez posiadacza odpadów wydobywczych (tzn. wytwarzaj¹cego odpady wydobywcze lub osobê fizyczn¹ lub prawn¹, która jest w ich posiadaniu) programu gospodarowania odpadami wydobywczymi (PGOW). Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o odpadach wydobywczych, posiadacz odpadów wydobywczych jest obowi¹zany do przed³o enia w³aœciwemu organowi programu gospodarowania odpadami wydobywczymi przed rozpoczêciem dzia³alnoœci zwi¹zanej z wytwarzaniem lub gospodarowaniem odpadami wydobywczymi. Natomiast posiadacz odpadów wydobywczych, który prowadzi³ dzia³alnoœæ w dniu poprzedzaj¹cym dzieñ wejœcia w ycie ustawy jest obowi¹zany dostosowaæ swoj¹ dzia³alnoœæ do przepisów ustawy (w tym opracowaæ PGOW zgodnie z art. 53 ustawy o odpadach wydobywczych) do dnia 1 maja 2012 r. Celem programu gospodarowania odpadami wydobywczymi jest: zapobieganie powstawaniu odpadów wydobywczych i ograniczanie iloœci wytwarzanych odpadów wydobywczych oraz ich negatywnego oddzia³ywania na œrodowisko, w szczególnoœci poprzez: racjonalne gospodarowanie odpadami wydobywczymi w fazie dzia³alnoœci wydobywczej i przy wyborze metody wydobywania kopalin ze z³ó oraz ich przeróbki, analizê zmian, którym mog¹ ulec odpady wydobywcze w zwi¹zku ze zwiêkszeniem siê powierzchni ich kontaktu z czynnikami atmosferycznymi, w tym w zakresie ekspozycji na te czynniki, umieszczenie odpadów wydobywczych z powrotem w wyrobiskach górniczych, w zakresie, w jakim jest to technicznie i ekonomicznie uzasadnione, stosowanie w procesie przeróbki kopalin ze z³ó, substancji jak najmniej niebezpiecznych; zapewnienie w pierwszej kolejnoœci odzysku odpadów wydobywczych, w tym ponownego ich wykorzystania tam, gdzie jest to uzasadnione z przyczyn technologicznych i ekonomicznych oraz zgodne z przepisami o ochronie œrodowiska; zapewnienie bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. Maj¹c powy sze na uwadze program gospodarowania odpadami wydobywczymi powinien zawieraæ nastêpuj¹ce dane: opis dzia³añ maj¹cych na celu zapobieganie powstawaniu odpadów wydobywczych i ograniczanie iloœci wytwarzanych odpadów wydobywczych oraz ich negatywnego oddzia³ywania na œrodowisko; opis dzia³añ maj¹cych na celu odzysk odpadów wydobywczych, je eli jest on technologicznie i ekonomicznie uzasadniony oraz zgodny z przepisami o ochronie œrodowiska; ocenê ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; klasyfikacjê obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych dokonan¹ zgodnie z ocen¹ ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; wyszczególnienie rodzaju odpadów wydobywczych przewidzianych do sk³adowania w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, z uwzglêdnieniem charakterystyki tych odpadów; 8

3 okreœlenie ³¹cznej iloœci odpadów wydobywczych przewidzianych do wytworzenia w ci¹gu roku; opis procesów, podczas których powstaj¹ odpady wydobywcze; opis procesów przeróbki odpadów wydobywczych; skutki dla œrodowiska i zdrowia ludzi spowodowane unieszkodliwianiem odpadów wydobywczych oraz dzia³ania zapobiegawcze, które nale y podj¹æ w celu zmniejszenia negatywnego oddzia³ywania na œrodowisko podczas eksploatacji obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych i po jego zamkniêciu; opis technologii i œrodków technicznych s³u ¹cych zapobieganiu powstawania po arów w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w których s¹ sk³adowane odpady zawieraj¹ce czêœci palne; zakres i sposób monitoringu wyrobisk górniczych i obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; opis sposobu zamkniêcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych wraz z rekultywacj¹ terenu oraz procedurami po zamkniêciu, z uwzglêdnieniem w szczególnoœci: ustalenia niezbêdnych dzia³añ dotycz¹cych zamkniêcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, ustalenia dzia³añ zwi¹zanych z rekultywacj¹ terenu, sprawowania nadzoru nad zrekultywowanym obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; opis dzia³añ maj¹cych na celu zapobieganie lub zminimalizowanie pogorszenia stanu wód, oraz maj¹cych na celu zapobieganie lub minimalizacjê zanieczyszczenia powietrza igleby; wyniki badañ terenu, na który mo e wywieraæ wp³yw obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, w zakresie ustalenia poziomu naturalnych stê eñ substancji wystêpuj¹cych w glebie. Wœród wielu informacji, które powinien zawieraæ program gospodarowania odpadami wydobywczymi jest rodzaj i charakterystyka odpadów wydobywczych oraz ocena ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. Charakterystyka odpadów wydobywczych obejmuje: opis w³aœciwoœci fizycznych i chemicznych odpadów wydobywczych; wyszczególnienie rodzaju odpadów wydobywczych; opis substancji chemicznych, które bêd¹ stosowane w procesie przeróbki; opis metody sk³adowania w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; opis systemu transportu odpadów wydobywczych. Natomiast ocena ryzyka obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych zawiera nastêpuj¹ce dane: imiê i nazwisko oraz adres zamieszkania lub nazwê i adres siedziby posiadacza odpadów prowadz¹cego obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; wskazanie osoby zarz¹dzaj¹cej obiektem unieszkodliwiania odpadów wydobywczych posiadaj¹cej œwiadectwo stwierdzaj¹ce kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami; 9

4 lokalizacjê obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; obecn¹ i planowan¹ wielkoœæ obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, okreœlon¹ przez parametry powierzchni (ha) i pojemnoœci (m 3 i Mg) oraz zdolnoœæ przetwarzania (Mg/dobê); klasyfikacjê obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych z uzasadnieniem; okreœlenie wp³ywu na œrodowisko, ze szczególnym uwzglêdnieniem wp³ywu na stan powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych, gleby oraz krajobrazu; wskazanie mo liwych zagro eñ wyst¹pienia powa nego wypadku; okreœlenie stê enia cyjanku dysocjuj¹cego w s³abym kwasie oraz mo liwoœci jego redukcji za pomoc¹ najlepszych dostêpnych technik. Skuteczne opracowanie programu gospodarowania odpadami wydobywczymi wymaga znajomoœci zapisów zawartych w szeregu ustawach i rozporz¹dzeniach wykonawczych dotycz¹cych problematyki gospodarowania odpadami, w tym odpadami wydobywczymi. W szczególnoœci jednak niezbêdna jest znajomoœæ zapisów zawartych w decyzjach Komisji Europejskiej do dyrektywy 2006/21/WE oraz w wydanych b¹dÿ bêd¹cych jeszcze w fazie projektów rozporz¹dzeniach wykonawczych do ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138 poz. 865 z póÿn. zm. ). Wed³ug stanu na dzieñ 15 sierpnia 2011 r. Ministerstwo Œrodowiska opracowa³o 4 rozporz¹dzenia, z których dwa zosta³y opublikowane: rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia monitoringu obiektu unieszkodliwania odpadów wydobywczych (Dz. U. z 2011 r., Nr 92, poz. 535), [3] rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegó³owych kryteriów klasyfikacji obiektów unieszkodliwania odpadów wydobywczych (Dz. U. z 2011 r., Nr 86, poz. 477),[4] natomiast dwa znajduj¹ siê w fazie projektów: rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia w sprawie kontroli obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (projekt z dnia 10 czerwca 2011 r.) [5], rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia.. w sprawie kryteriów zaliczania odpadówwydobywczych do odpadów obojêtnych (projekt z dnia 24 marca 2011 r.) [6]. Z punktu widzenia sektora górnictwa wêgla kamiennego do najbardziej istotnych nale ¹ rozporz¹dzenia dotycz¹ce kwalifikacji odpadów wydobywczych do odpadów obojêtnych oraz kwalifikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. Du e kontrowersje wzbudzaj¹ zapisy wskazuj¹ce, e jednym z kryteriów kwalifikacji odpadów wydobywczych do odpadów obojêtnych jest zawartoœæ substancji potencjalnie niebezpiecznych dla œrodowiska lub zdrowia cz³owieka (obejmuj¹ce m. in. oznaczenie nastêpuj¹cych zanieczyszczeñ: As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Mo, V, Sn oraz Zn) i porównanie otrzymanych wartoœci do standardów jakoœci gleby lub ziemi okreœlonych dla gruntów (grupa B) zgodnie z za³¹cznikiem do rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 9 wrzeœnia 2002 r. w sprawie standardów jakoœci gleby oraz standardów jakoœci ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359). Analizy te s¹ wykonywane w tzw. w suchej masie (analiza bezpoœrednia). Wartoœci dopuszczalnych stê eñ tych metali w glebie lub ziemi przedstawiono w tabeli 1. 10

5 TABELA 1. Wartoœci dopuszczalne stê eñ metali w glebie lub ziemi [mg/kg s.m.] grupa B (zgodnie z za³¹cznikiem do rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 9 wrzeœnia 2002 r. w sprawie standardów jakoœci gleby oraz standardów jakoœci ziemi) TABLE 1. Limit values for metals in soil or ground [mg / kg s.m.] Group B (in the Annex to the Regulation of the Minister of Environment of 9 September 2002 on standards for soil quality and ground quality standards) G³êbokoœæ [m ppt] 0 0,3 0,3 15,0 >15,0 Lp. Zanieczyszczenie wodoprzepuszczalnoœæ [m/s] do poni ej do mg/kg s.m. 1. Arsen Kadm Kobalt Chrom Cyna MiedŸ Rtêæ Molibden Nikiel O³ów Cynk Bar Bardziej reprezentatywnym badaniem jest, naszym zdaniem, sporz¹dzenie wyci¹gów wodnych z danego rodzaju odpadów. Tego typu badanie pozwala na okreœlenie reaktywnoœci lub stabilnoœci tych e odpadów w œrodowisku. I w³aœnie, rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrzeœnia 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do sk³adowania na sk³adowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005 r. Nr 186, poz. 1553) w 2 okreœla procedurê dopuszczania odpadów do sk³adowania na sk³adowisku odpadów danego typu, obejmuj¹c¹ m. in. sporz¹dzenie podstawowej charakterystyki odpadów oraz wykonanie tzw. testu zgodnoœci. W przypadku dopuszczania odpadów do sk³adowania na sk³adowisku odpadów obojêtnych okreœlono tzw. dopuszczalne graniczne wartoœci wymywania (test podstawowy) oraz parametry dodatkowe (za³¹cznik nr 3 do powy szego rozporz¹dzenia). 11

6 Przeprowadzanie testu zgodnoœci wg 2i 7,ust.2.,pkt1i2powy szegorozporz¹dzenia zaleca siê co najmniej raz na 12 miesiêcy lub czêœciej, je eli wynika to z podstawowej charakterystyki oraz w przypadku zmian w procesie produkcji, w szczególnoœci dotycz¹cych zmiany u ytych surowców i materia³ów w zakresie okreœlonym w za³¹czniku nr 3. W tabeli 2 przedstawiono dopuszczalne graniczne wartoœci wymywania dla przyk³adowych zanieczyszczeñ [wyra one w mg/kg s.m.] zgodnie z za³¹cznikiem nr 3 rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrzeœnia 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do sk³adowania na sk³adowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005 r.nr 186, poz. 1553) TABELA 2. Dopuszczalne graniczne wartoœci wymywania dla przyk³adowych zanieczyszczeñ [mg/kg s.m.] zgodnie z za³¹cznikiem nr 3 rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrzeœnia 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do sk³adowania na sk³adowisku odpadów danego typu TABLE 2. The permissible limits of pollutants for sample elution [mg / kg dm] in accordance with Annex 3 of the Regulation of the Minister of Economy and Labour of 7 September 2005 on the admission criteria and procedures for the storage of waste at the landfill of waste type Lp. Przyk³adowe zanieczyszczenie Dopuszczalne graniczne wartoœci wymywania (Dz. U. Nr 186, poz. 1553) [mg/kg s.m.] 1. Arsen 0,5 2. Bar Chrom ogólny 0,5 4. Cynk 4 5. Kadm 0,04 6. MiedŸ 2 7. Molibden 0,5 8. Nikiel 0,4 9. O³ów 0,5 10. Rtêæ 0,01 Nale y w tym miejscu nadmieniæ, e obecnie w UE s¹ prowadzone prace legislacyjne dotycz¹ce wprowadzenia nowych metod i kryteriów oceny oddzia³ywania na œrodowisko odpadów. Metody te opieraj¹ siê na badaniu mobilnoœci substancji potencjalnie niebezpiecznych poprzez wykonanie ekstraktów wodnych gdzie jako czynnik wymywaj¹cy nie stosuje siê wody destylowanej ale wodne roztwory o zwiêkszonej kwasowoœci (w zamierzeniu symuluj¹cych oddzia³ywanie tzw. kwaœnych deszczów ). 12

7 Reasumuj¹c nale y stwierdziæ, e pomimo wyszczególnienia w ustawie z dn. 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych zakresu tematycznego, który powinien byæ zawarty w programie gospodarowania odpadami wydobywczymi, poprawne sporz¹dzenie przez posiadaczy odpadów wydobywczych takiego dokumentu mo e sprawiæ trudnoœci. Trudnoœci wystêpuj¹ równie w przypadku wydawania opinii przez powo³ane do tego instytucje, tj. Okrêgowy Urz¹d Górniczy czy jednostki samorz¹du terytorialnego w³aœciwe ze wzglêdu na lokalizacjê obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych jak i decyzji zatwierdzaj¹cej ten program, której wydanie le y w gestii marsza³ka województwa. Wobec powy szego Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego oddzia³ zamiejscowy w Katowicach w oparciu o posiadane wieloletnie doœwiadczenie w sporz¹dzaniu planów gospodarki odpadami oraz znajomoœæ problematyki surowcowej, w tym zwi¹zanej z górnictwem wêgla kamiennego, opracowa³ modelowy interaktywny Poradnik gospodarowania odpadami wydobywczymi [7]. Na rysunku 1 przedstawiono stronê startow¹ opracowanego Poradnika gospodarowania odpadami wydobywczymi. INSTYTUT MECHANIZACJI BUDOWNICTWA I GÓRNICTWA SKALNEGO W WARSZAWIE PROGRAM GOSPODAROWANIA ODPADAMI WYDOBYWCZYMI PORADNIK dr Beata WITKOWSKA - KITA dr in. Ireneusz BAIC Rys. 1. Strona startowa opracowanego Poradnika Fig. 1. Home page of Guide Opracowany przez Instytut Poradnik zawiera nastêpuj¹ce modu³y tematyczne: PRAWNY zawieraj¹cy aktualne i projektowane akty prawne (dyrektywy, decyzje, ustawy, rozporz¹dzenia) na poziomie Unii Europejskiej i Polski zwi¹zane 13

8 z tematyk¹ wytwarzania, zagospodarowania lub unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz oddzia³ywania na œrodowisko obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. BILANSOWY zawieraj¹cy propozycje tabelarycznych zestawieñ iloœci wytwarzanych, podanych procesom odzysku lub unieszkodliwianych w danym roku kalendarzowym odpadów wydobywczych wraz z iloœciami prognozowanymi. Modu³ ten zawiera równie informacje niezbêdne do opisu procesów przeróbki odpadów wydobywczych. TECHNOLOGICZNY zawieraj¹cy: opis procesów w którym powstaj¹ odpady wydobywcze, opis dzia³añ maj¹cych na celu zapobieganie powstawaniu odpadów wydobywczych lub ograniczenie iloœci wytwarzanych odpadów wydobywczych oraz ich negatywnego oddzia³ywania na œrodowisko, opis dzia³añ maj¹cych na celu odzysk odpadów wydobywczych, opis technologii i œrodków technicznych s³u ¹cych zapobieganiu powstawania po- arów w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, opis sposobu zamkniêcia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych wraz z rekultywacja terenu. ŒRODOWISKOWY zawieraj¹cy: propozycjê systemu punktowego, który umo liwi dokonywanie jednolitej oceny ryzyka obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (sk³adowisk odpadów wydobywczych) pod k¹tem rzeczywistego lub potencjalnego wp³ywu na œrodowisko, pozwalaj¹cy tak e na porównywanie tych obiektów, wytyczne do klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, wytyczne do klasyfikacji odpadów wydobywczych do odpadów obojêtnych. MONITORINGU zawieraj¹cy: zestawienie czêstotliwoœci badañ monitoringowych wód powierzchniowych, odciekowych i podziemnych, wzór sprawozdania o wynikach monitoringu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych zakresie opadu atmosferycznego, wód powierzchniowych, wód odciekowych, wód podziemnych i osiadania powierzchni na podstawie rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia monitoringu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (Dz. U. z 2011 r. Nr 92, poz. 535). BADAÑ zawieraj¹cy: zakres badañ laboratoryjnych dla próbek odpadów wydobywczych (analiza tlenkowa, analiza bezpoœrednia w zakresie: metale, parametry dodatkowe typu OWO, BTEX, PCB, WWW oraz cyjanki wolne i zwi¹zane, a tak e analiza ekstraktu wodnego), zakres badañ laboratoryjnych (analizy bezpoœredniej i ekstraktu wodnego) dla próbek gruntów, na które mo e oddzia³ywaæ obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, wymogi techniczne do sporz¹dzenia charakterystyki odpadów geotechniczne i geochemiczne w³aœciwoœci odpadów, 14

9 wzór karty charakterystyki odpadów wydobywczych, wzór karty badania gruntów na które mo e oddzia³ywaæ obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. DECYZJE zawieraj¹cy wykaz decyzji administracyjnych niezbêdnych do prowadzenia dzia³alnoœci w zakresie wytwarzania i odzysku odpadów wydobywczych oraz prowadzenia obiektu. Na rysunku nr 2 przedstawiono widok modu³ów tematycznych. PORADNIK PROGRAM GOSPODAROWANIA ODPADAMI WYDOBYWCZYMI Y PORADNIKA Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego PRAWNY BILANSOWY MONITORINGU BADAÑ DECYZJE TECHNOLOGICZNY ŒRODOWISKOWY Rys. 2. Modu³y tematyczne Fig. 2. Thematic modules W zwi¹zku z planowanymi zmianami prawnymi, w tym m. in. zwi¹zanymi z koniecznoœci¹ transpozycji do prawodawstwa polskiego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dn. 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów, zak³ada siê okresow¹ aktualizacjê zapisów zawartych w opracowanym Poradniku. Podsumowuj¹c autorzy prezentowanego poradnika metodycznego dla sporz¹dzania programów gospodarki odpadami wydobywczymi maj¹ nadziejê, e bêdzie on stanowi³ istotne i niezbêdne narzêdzie do prawid³owego i kompleksowego opracowania ww. dokumentu. U³atwi on na pewno posiadaczom odpadów wydobywczych oprócz prawid³owego przygotowania programów gospodarowania odpadami wydobywczymi, przygotowanie ocen ryzyka obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych oraz umo liwi spe³nienie pozosta³ych wymagañ na³o onych ustaw¹ z dn. 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865 z póÿn. zm.) i rozporz¹dzeniami wykonawczymi. 15

10 Literatura [1] Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138 poz. 865 z póÿn. zm.) [2] Dyrektywa 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie gospodarowania odpadami pochodz¹cymi z przemys³u wydobywczego oraz zmieniaj¹cej dyrektywê 2004/35/WE. [3] Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia monitoringu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (Dz. U. z 2011 r., Nr 92, poz. 535). [4] Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegó³owych kryteriów klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (Dz. U. z 2011 r., Nr 86, poz. 477), [5] Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia w sprawie kontroli obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (projekt z dnia 10 czerwca 2011 r.). [6] Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia.. w sprawie kryteriów zaliczania odpadów wydobywczych do odpadów obojêtnych (projekt z dnia 24 marca 2011 r.), [7] BAIC I, WITKOWSKA-KITA B., Interaktywny Poradnik gospodarowania odpadami wydobywczymi, IMBiGS 2011, praca niepublikowana. Ireneusz BAIC, Beata WITKOWSKA-KITA Programs of extractive waste management interactive guide Abstract The paper presents the problem connected with creating the appropriate extractive waste management programs by waste owners. Special attention is drawn to legal and environmental conditions connected with issuing a.m. documents. The risks for extractive industry emerging from the regulations dealing with qualifying extractive waste as inert (inactive) and with qualifying extractive waste treatment plants are also discussed. The paper also presents the interactive manual on creating Extractive waste management programs (issued by IMBiGS) with detailed description of included thematic modules.