Jerzy Szmajdziński zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.

Transkrypt

1

2 W dniu 13 marca 2010 r. w auli Wydziału Prawa UwB odbyło się spotkanie z wicemarszałkiem Sejmu i kandydatem na Prezydenta RP Jerzym Szmajdzińskim, który wygłosił wykład nt. Funkcjonowanie ustroju politycznego w Polsce. Jerzy Szmajdziński zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.

3 Wstęp...3 Kalendarium Wspomnienia o Prezydencie Lechu A. Kaczyńskim...5 Aktualności legislacyjne i orzecznicze...6 Konferencja Prawo a polityka...7 Stypendia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ochrona konkurencji a kryzys gospodarczy Przekształcenie spółek kapitałowych w spółki osobowe Wspólna Polityka Zatrudnienia II Książka dla więźnia...15 Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej...16 Global Recession...17 Zawód: komornik Kilka słów o organizacjach pozarządowych...21 Ustawowe modele regulacji związków partnerskich AKTK - Azymut na Wilno! Sukces studenta WP na mistrzostwach świata...25 Podlaska Akademia Prawa Podatkowego...26 Fundusze europejskie mają przyszłość...27 Konferencja: nowa ustawa o finansach publicznych...28 Erasmus w Bretanii...29 Nadzwyczajny Zjazd Absolwentów...30 Sąd po królewsku...31 RADA PROGRAMOWA: prof. Stanisław Bożyk, prof. Leonard Etel, prof. Cezary Kulesza, prof. Adam Lityński, prof. Mirosława Melezini, prof. Eugeniusz Ruśkowski, prof. Joanna Sieńczyło- Chlabicz, prof. Ryszard Skarzyński, prof. Grażyna Szczygieł, prof. Mieczysława Zdanowicz REDAKCJA: Redaktor Naczelna: mgr Dominika Jocz, d.jocz@uwb.edu.pl Sekretarz Redakcji: Joanna Leszczyńska Korekta: Piotr Jać Kolegium Redakcyjne: dr Ewa Kowalewska-Borys, dr Arkadiusz Bieliński, dr Andrzej Jackiewicz, dr Andrzej Sakowicz, mgr Dominik Kościuk, mgr Marek Zaremba Współpraca: Monika Andrejczuk, Julia Bajkowska, Magdalena Bielonko, Paulina Brejnak, Emilia Chodyna, Magdalena Grochowska, Daniel Kasjański, Marta Kowalska, Martyna Kropiewnicka, Karol Marciniak, Agata Romaniuk, Marta Staniszewska, Konrad Szczęsny, Katarzyna Wróblewska, Urszula Żebrowska Projekt, opieka graficzna, skład i łamanie: Paweł Jakubczyk, pejot_uk@tlen.pl Zdjęcia: Jerzy Banasiuk KONTAKT: Biuletyn Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku ul. Mickiewicza 1, pok. 320; Białystok biuletyn@uwb.edu.pl WYDAWCA: Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku ul. Mickiewicza 1, pok. 320; Białystok Nakład: 500 egzemplarzy Zastrzegamy sobie prawo do skracania i opracowania edytorskiego nadesłanych tekstów. Autor przekazując utwór do publikacji przenosi na Wydawcę prawa autorskie do publikacji utworu na piśmie oraz jego rozpowszechniania na innych polach eksploatacji takich jak Internet. Drodzy Czytelnicy, Przeglądając ostatni numer Biuletynu..., nikt z nas nie pomyślałby, że w kolejnym znajdzie się wspomnienie o tragicznie zmarłym Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej i że spotka nas wszystkich tak wielka tragedia. Obok niniejszych słów widzicie zdjęcia Jerzego Szmajdzińskiego, który 13 marca b.r., niespełna miesiąc przed swoją śmiercią, odwiedził nasz Wydział. W maju naszymi gośćmi mieli być również: Lech A. Kaczyński oraz Janusz Kurtyka. Niestety, nigdy już ich nie spotkamy. W katastrofie pod Smoleńskiem zginęli białostoczanie - Ostatni prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, Wicemarszałek Sejmu Krzysztof Putra, Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego abp Miron Chodakowski oraz stewardessa Justyna Moniuszko. Odeszło też kilkunastu przedstawicieli środowiska prawniczego z prof. Lechem Kaczyńskim na czele. To nieprawda, że nikt nie jest niezastąpiony. Ludzi, którzy odeszli, nie zastąpi już nikt. I chociaż życie toczy się dalej, trudniej jest żyć, wiedząc, że tyle znakomitych osób opuściło nas na zawsze. Nie ma słów, które byłyby w stanie wyrazić wielki żal i poczucie straty. Wprawdzie z ulic, budynków i samochodów zniknęły już biało-czerwone flagi z kirem, ale żałoba w nas pozostanie jeszcze długo. Świat byłby o wiele lepszy, gdybyśmy o żyjących mówili tak dobrze, jak mówimy o zmarłych. Gdybyśmy za zasługi dziękowali tym zasłużonym jeszcze za życia. Może właśnie takie wnioski powinniśmy wysnuć z tej gorzkiej lekcji? Drodzy Czytelnicy, na s. 5 znajdziecie wspomnienie o Prezydencie Lechu Kaczyńskim oraz zdjęcie Polaków, którzy przybyli złożyć mu ostatni hołd. W dalszej części artykuły merytoryczne oraz relacje z ostatnich wydarzeń, które miały miejsce na naszym Wydziale. Dominika Jocz Kolegium Redakcyjne oraz zespół redakcyjny Biuletynu Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku składają serdeczne wyrazy współczucia Rodzinom i Bliskim ofiar katastrofy lotniczej, do której doszło u progu smoleńskiego lotniska 10 kwietnia 2010 r. W jednej tragicznej chwili Polska straciła najwyższych funkcjonariuszy państwowych, dowódców i żołnierzy, duchownych, parlamentarzystów i działaczy społecznych. Cześć ich pamięci! BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

4 Kolokwia habilitacyjne i obrony doktorskie 13 kwietnia 2010 r. kolokwium habilitacyjne dr. Macieja Perkowskiego nt. Podmiotowość prawa międzynarodowego współczesnego uniwersalizmu w złożonym modelu klasyfikacyjnym. Wydarzenia 28 lutego - 2 marca 2010 r. udział prof. Emila W. Pływaczewskiego w Kongresie MEPA, United Nations Office on Drugs and Crime (UNDOC), miejsce: Wiedeń (Austria); 5-7 marca 2010 r. wizyta prof. Bernharda Kitous z Instytutu Nauk Politycznych w Rennes (Francja), połączona z prowadzeniem seminarium dla studentów Seminar on European Governance; 8 marca 2010 r. udział dr hab. Joanny Sieńczyło-Chlabicz, prof. UwB, w konferencji naukowej nt. Zapewnienie skuteczności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym, zorganizowanej przez Instytut Nauk Prawnych PAN, połączony z wygłoszeniem referatu nt. Wpływ orzeczenia ETPCz w sprawie von Hannover przeciwko Niemcom na zakres ochrony prywatności osób powszechnie znanych w prawie prywatnym, Warszawa; 8-9 marca 2010 r. udział prof. Eugeniusza Ruśkowskiego w Międzynarodowej Konferencji Naukowej nt. Nowe zarządzanie finansami publicznymi w warunkach kryzysu, zorganizowanej przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Ministerstwo Finansów RP, FONDAFIP i Uniwersytet Paris, połączony z wygłoszeniem referatu nt. Możliwości wykorzystania przez Polskę doświadczeń francuskich w zakresie wprowadzenia budżetu zadaniowego, Kraków; 10 marca 2010 r. wizyta Radosława Sikorskiego, Ministra Spraw Zagranicznych RP, połączona z wygłoszeniem referatu nt. Urząd Prezydenta RP ; marca 2010 r. wizyta prof. Andreya Novikova z Uniwersytetu w Sankt Petersburgu; 13 marca 2010 r. wizyta Jerzego Szmajdzińskiego, Wicemarszałka Sejmu RP, połączona z wygłoszeniem referatu nt. Funkcjonowanie ustroju politycznego w Polsce ; marca 2010 r. udział dr hab. Mieczysławy Zdanowicz, prof. UwB, oraz dr Anny Doliwy-Klepackiej połączony z wygłoszeniem referatów w seminarium naukowym dotyczącym projektu Smoleńsk Mińsk Białystok, zorganizowanym przez Europejski Instytut Naukowy przy MGIMO (U) MID Rosji, miejsce: Moskwa (Rosja); 15 marca 2010 r. udział dr. Rafała Dowgiera oraz dr. Grzegorza Liszewskiego w konferencji nt. Podatek od nieruchomości, zorganizowanej przez Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych, połączony z wygłoszeniem referatów, Łódź; 16 marca 2010 r. udział dr hab. Joanny Sieńczyło-Chlabicz, prof. UwB, w konferencji naukowej nt. Czy istnieje IV władza? Wolność prasy w teorii i w praktyce, zorganizowanej przez Wydział Prawa Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, połączony z wygłoszeniem referatu nt. Naruszenie prywatności osób wykonujących działalność publiczną przez prasę, Warszawa; marca 2010 r. udział dr. Piotra Fiedorczyka w Konferencji Naukowej poświęconej 90-leciu uchwalenia przez Sejm Ustawodawczy w dniu 15 lipca 1920 r. Ustawy Konstytucyjnej zawierającej Statut Organiczny Województwa Śląskiego Tradycje śląskiego regionalizmu, zorganizowanej przez Katedrę Historii Prawa Wydziału Prawa UŚ oraz Instytut Pamięci Narodowej, Katowice; 24 marca 2010 r. konferencja nt. Wpływ nowej ustawy o finansach publicznych i funduszy europejskich na finanse lokalne, zorganizowana przez Stowarzyszenie Przyjaciół Wydziału Prawa, Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa oraz Koło Naukowe Prawa Finansowego; 12 kwietnia 2010 r. wizyta w ramach LLP-Erasmus dr Bogusi Puchalskiej, University of Central Lancashire w Preston, połączony z wygłoszeniem wykładu EU Conditionality: Cooperation or Coercion? ; 12 kwietnia 2010 r. - wizyta prof. dr hab. Iryny Zaverukhy, kierownik Katedry Prawa Administracyjnego i Finansowego Uniwersytetu we Lwowie; kwietnia 2010 r. konferencja Pomoc publiczna w podatkach, organizowana przez Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku oraz Ośrodek Szkoleniowy wydawnictwa TAXPRESS, miejsce: Hotel Gołębiewski; kwietnia 2010 r. 8. Objazdowy Festiwal Filmowy WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie, Aula Wydziału Prawa UwB; kwietnia 2010 r. VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Prawo a polityka, organizowana przez Studenckie Koło Miłośników Prawa i Kultury Antycznej, Koło Naukowe Teorii Społecznych, Studenckie Koło Prawa Administracyjnego, Koło Naukowe Prawa Karnego i Kryminologii, Sekcję Historii Wojskowości Studenckiego Koła Naukowego Historyków oraz Studenckie Koło Filozofii Prawa; kwietnia 2010 r. zbiórka książek w ramach akcji Książka dla więźnia ; 26 kwietnia 2010 r. wizyta Andrzeja Olechowskiego; 5-7 maja 2010 r. Dni Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku; maja 2010 r. międzynarodowa konferencja nt. Ewolucja konstytucjonalizmu w państwach grupy wyszehradzkiej, organizowana przez Katedrę Prawa Konstytucyjnego, miejsce: Wydział Prawa UwB; 7 maja 2010 r. konferencja Rola sądu w procesie karnym, organizowana przez Stowarzyszenie IUSTITIA, miejsce: Sąd Rejonowy w Białymstoku; maja 2010 r. Międzynarodowa Konferencja Ewolucja konstytucjonalizmu w państwach grupy wyszehradzkiej, organizowana przez Katedrę Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa UwB; 19 maja 2010 r. Dzień Uniwersytetu w Białymstoku w ramach VIII Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki; maja 2010 r. IV konferencja szkoleniowa Ordynacja podatkowa w praktyce, organizowana przez Dziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku prof. zw. dr. hab. Leonarda Etela, Prezesa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku Ireneusza Darmochwała, Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku Marię Suszczyńską, Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Białymstoku Dariusza Ćwikowskiego oraz przez Dyrektora Izby Celnej w Białymstoku Mirosława Sienkiewicza, miejsce: Oficerski Yacht Club R.P. PACYFIC w Augustowie; 27 maja 2010 r. wizyta Władysława Bartoszewskiego, Aula Wydziału Prawa UwB; 7-9 czerwca 2010 r. wizyta w ramach LLP-Erasmus Pavel Salak, wykładowca Uniwersytetu Masaryka w Brnie, który poprowadzi zajęcia z historii prawa czeskiego (w języku angielskim). Studencki Serwis informacyjny 10 marca 2010 r. szkolenie z zakresu podstaw prawnych ochrony zdrowia psychicznego, zorganizowane przez Studencką Poradnię Prawną; 10 marca 2010 r. szkolenie Bliżej funduszy, zorganizowane przez Koło Prawa Zarządzania Funduszami Europejskimi; 12 marca 2010 r. spotkanie z przedstawicielami Policji poświęcone cyberprzestępczości Nie jesteś anonimowy w sieci, zorganizowane przez Koło Naukowe Prawa Karnego i Kryminologii; 15 marca 2010 r. - spotkanie z olimpijską drużyną w short tracku z Vancouver, zorganizowane przez Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy; 17 marca 2010 r. Lokalny Konkurs Krasomówczy, zorganizowany przez ELSA Białystok; 19 marca 2010 r. Ogólnopolskie Dni Praktyk Prawniczych, zorganizowane przez ELSA Białystok; marca 2010 r. AKTK azymut Wilno, wyjazd do Wilna, zorganizowany przez Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy; marca 2010 r. wyjazd studentów do Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, zorganizowany przez Koło Naukowe Prawa Karnego i Kryminologii; 24 marca 2010 r. szkolenie z zakresu pisania umów o pracę oraz pozwów i apelacji z zakresu prawa pracy, prowadzone przez dr Anetę Giedrewicz-Niewińską oraz Katarzynę Bieluci; 26 marca 2010 r. szkolenie z programu Młodzież w działaniu, zorganizowane przez Koło Prawa Zarządzania Funduszami Europejskimi; 31 marca-11 kwietnia 2010 r. zapisy na zajęcia dodatkowe Autoprezentacja, prowadzone przez mgr Katarzynę Dziedzik; 29 marca 2010 r. szkolenie z prawniczych baz danych, prowadzone przez mgr. inż. Kamila Skorulskiego i mgr. Cezarego M. Wiśniewskiego; 7 kwietnia 2010 r. ostateczny termin do złożenia dokumentów do programu LLP-Erasmus 2010/2011; 8 kwietnia 2010 r. rozpoczęcie kursu przygotowawczego na aplikacje prawnicze; 8 kwietnia 2010 r. termin składania wniosków do programu Stypendium GFPS Twój semestr w Niemczech; 12 kwietnia 2010 r. zgłoszenia do projektu Wspólne Podlasie, organizowanego przez Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy; 4 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

5 13 kwietnia 2010 r. Marsz Pamięci przemarsz studentów białostockich uczelni w związku z tragedią pod Smoleńskiem, miejsce: pl. Uniwersytecki Pomnik Józefa Piłsudskiego; 15 kwietnia 2010 r. warsztaty w ramach projektu Wspólne Podlasie, organizowanego przez Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy; 16 kwietnia 2010 r. spotkanie z ekspertem Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego, p. Katarzyną Karpowicz, mające na celu promocję Europejskiego Funduszu Społecznego, w tym omówienie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki oraz działań regionalnych ośrodków EFS, organizowane przez Koło Naukowe Prawa Zarządzania Funduszami Europejskimi; 18 kwietnia 2010 r. Pstrąg Białki 2010 zawody wędkarskie organizowane przez Akademickie Koło Wędkarskie Skish ; 22 kwietnia 2010 r. konferencja w ramach projektu Wspólne Podlasie ; 23 kwietnia 2010 r. termin składania prac w konkursie na esej organizowanym przez Towarzystwo Przyjaciół Prawa Konstytucyjnego; kwietnia 2010 r. głosowanie w ramach projektu Oscary Studenckie 2010, organizowanego przez Koło Naukowe Prawa Finansowego; 29 kwietnia 2010 r. Połowinki Wydziału Prawa UwB; 30 kwietnia 2010 r. termin składania wniosków do polsko-niemieckiego kursu językowego GFPS; 30 kwietnia 2010 r. termin nadsyłania prac do konkursu dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych Współczesne problemy Unii Europejskiej okiem młodzieży ; 1-3 maja 2010 r. Majówka trzydniowy spływ kajakowy Czarną Hańczą, organizowany przez Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy; 5 i 6 maja 2010 r. wyjście do Aresztu Śledczego, organizowane przez Studenckie Koło Nauk Penalnych; 6 maja 2010 r. Sąd po królewsku symulacja rozprawy sądowej z udziałem sędziów z Wood Green Crown Court w Wielkiej Brytanii, pracowników oraz studentów Wydziału Prawa UwB, miejsce: Sąd Rejonowy w Białymstoku, sala nr IV; 6 maja 2010 r. Gala finałowa Oscary Studenckie 2010; 7 maja 2010 r. termin nadsyłania zgłoszeń do konkursu wiedzy z prawa rzymskiego; 8 maja 2010 r. termin nadsyłania wniosków do konkursu Projektuj kreatywnie działaj pozytywnie, adresowanego do uczniów szkół ponadgimnazjalnych; 10 maja 2010 r. termin nadsyłania prac w ogólnopolskim konkursie prawa europejskiego, organizowanym przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Wrocław; 14 maja 2010 r. Studencka Konferencja Naukowa Początki kariery absolwentów prawa. Zatrudnienie w urzędach administracji i władzy publicznej. Aplikacje prawnicze na nowych zasadach, organizowana przez Koło Naukowe Prawa Pracy; 20 maja 2010 r. bal magisterski studentów Wydziału Prawa UwB, miejsce: restauracja Toast ; maja 2010 r. rajd akademicki organizowany przez Akademicki Klub Turystyczno-Krajoznawczy. dr Ewa Kowalewska-Borys Niemal wszystkich Polaków tak dzieci, jak i ich rodziców wzruszył głęboko Kornel Makuszyński, opisując marzenia dwóch małych chłopców z biednej rodziny, którzy mieli wiele wad, w tym obżarstwo i lenistwo, ale kierowani dziecięcą fantazją postanowili zrealizować dziecięce marzenia i ukraść księżyc po to, aby zabezpieczyć swój los. Ci sami chłopcy wzruszyli Polaków ponownie, gdy pojawili się w 1962 r. (w czasach panującego w Polsce komunizmu) na ekranach polskich kin, w filmie zatytułowanym O dwóch takich, co ukradli księżyc. Po latach w dobie tworzenia Solidarności, w dobie stanu wojennego, Okrągłego Stołu i później te marzenia dwóch chłopców Kornela Makuszyńskiego Jacka i Placka pragnących zmienić porządek świata oraz poprawić los można już było odczytać metaforycznie, jako działalność obu braci Kaczyńskich Lecha i Jarosława na rzecz budowy nowego ładu społeczno-prawnego i gospodarczego, nowej Polski IV Rzeczypospolitej. Pan Prezydent Lech Kaczyński do polityki trafił z poczucia misji i odpowiedzialności za Polskę. Misja ta uwidoczniła się chociażby w jego neojagiellońskiej koncepcji budowy sojuszu państw Europy Środkowej i Wschodniej, uwspółcześnionej prometejskiej koncepcji marszałka Józefa Piłsudskiego. Literacki i filmowy Jacek, kreowany przez Lecha Kaczyńskiego wzruszał jako mały chłopiec. Ale Lech Kaczyński wzruszał również jak dorosły, dojrzały mężczyzna. Imponował pryncypialnością i klarownością swojej postawy obywatelskiej, konsekwencją postępowania, odwagą podejmowania i obrony spraw najtrudniejszych. Poruszał Lech Kaczyński jako Prezes Najwyższej Izby Kontroli ( ), poruszał jako Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny w rządzie Jerzego Buzka ( ), kiedy to zaczęła zmieniać się rola Państwa Polskiego w walce z największymi patologiami życia publicznego, jako Prezes Prawa i Sprawiedliwości ( ) oraz Prezydent m. st. Warszawy ( ). Wzruszał swoją niemal chłopięcą naiwnością w łatwość naprawy Rzeczypospolitej, naiwną wiarą w czytelność intencji swoich politycznych adwersarzy i przeciwników. Pan Prezydent należał do ludzi niezwykle skromnych. Tak naprawdę nigdy nikogo niczym nie epatował. Ten przedwojenny człowiek, o wielkiej skromności, był przy tym człowiekiem o wielkim sercu, szarmanckim i ujmującym. Lech Kaczyński był znakomitym prawnikiem, profesorem prawa. Nie po to jednak, by zasłynąć jako znakomity, efektowny adwokat, znakomity, wielki mówca. Był prawnikiem dla zwykłych ludzi, dla prostego człowieka, zwykłego pracownika, o którego prawa walczył, bo chciał walczyć, i walczył jako profesor, profesor prawa pracy. Chęć obrony prostego, zwykłego człowieka kierowała Lechem Kaczyńskim od samego początku jego działalności prawniczej, którą podjął w KOR. I tej idei pozostał Pan Prezydent wierny do końca. Lech Kaczyński był prawdziwym erudytą, doskonałym znawcą historii. O wielu kwestiach potrafił dyskutować ze swadą, ale i z prawdziwym znawstwem. Gdy zabierał głos, wiadomym było, że usłyszy się coś ważnego, coś prawdziwego. Jego przemówienia były starannie przygotowane. Zawsze jednak wygłaszał je z głowy, ale i z serca. Nie odczytywał ich z kartki. Pan Prezydent Lech Kaczyński zawsze wiedział, do kogo mówi, ale przede wszystkim wiedział, o czym mówi i co mówi. Jego przemówienia tak krytycznie oceniane w kraju przez Jego oponentów politycznych znajdowały zrozumienie, akceptację, ale także uznanie dla nieugiętości stanowiska i braku konformizmu w sprawach polskich u polityków zagranicznych, do których zdarzało mu się przemawiać niejednokrotnie dłużej, niż to zostało zaplanowane. Gdy się ogląda czarno-białe zdjęcia Prezydenckiej Pary, to patrzy na nas niezwykle ciepły i pogodny człowiek. Człowiek, który nigdy nie poddawał się żadnym zabiegom piarowskim, człowiek nie protokolarny, ale uosabiający dumę narodową. Człowiek, któremu na sercu nie prywata leży, nie wzgląd na poklask, nie wzgląd na honory i zaszczyty, lecz człowiek, któremu na sercu leżą sprawy Rzeczypospolitej oraz wzgląd na dobro jej każdego obywatela. Pan Prezydent Lech Kaczyński był prawdziwym patriotą, który najważniejszych cnót upatrywał w narodowej tradycji i historii. Były one też fundamentalnym imperatywem jego konsekwentnego postępowania. Ale jakże żal, że dopiero tragiczna śmierć tego Wielkiego Orędownika Rzeczypospolitej Polskiej pozwoliła odkryć, jakim naprawdę był wielkim. Był Pan Prezydent Lech Kaczyński mężem stanu. Los zabrał Polsce jednego z największych jej Synów. Zginął tak, jak żył w służbie Polski. Naród nie powinien nigdy o Nim zapomnieć. FOT. Teresa Mróz BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

6 Aktualności 1. Ustawa z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U ). 2. Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkańców w 2011 r. (Dz.U ). 3. Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U ). 4. Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o zasadach obsadzenia w kadencji trwającej w latach dodatkowego mandatu posła do Parlamentu Europejskiego (Dz.U ). 5. Ustawa z dnia 19 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U ). 6. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o statusie sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych Ameryki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U ). 7. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 kwietnia 2010 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U ). 8. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 marca 2010 r. dla uczczenia 20. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce (M.P ). AKTUALNOŚCI ORZECZNICZE I. Trybunał Konstytucyjny 1. Wyrok z dnia 24 lutego 2010 r. (sygn. akt K 6/09): Regulacja obniżająca emerytury członkom Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, w zakresie, w jakim przewiduje, że emerytury te wynoszą 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby w Wojsku Polskim po dniu 8 maja 1945 r. do dnia 11 grudnia 1981 r., jest niezgodna z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa. Pozostałe kwestionowane przepisy nie naruszają Konstytucji. 2. Wyrok z dnia 10 marca 2010 r. (sygn. akt U 5/07): Stosowanie środków przymusu bezpośredniego przez Centralne Biuro Antykorupcyjne jest niezgodne z konstytucją. 3. Wyrok z dnia 18 marca 2010 r. (sygn. akt K 8/08): Art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, dotyczący ustawowego odkupu gruntów rolnych przez Agencję Nieruchomości Rolnych, jest niezgodny z art. 2, art. 21 ust. 1 oraz art. 64 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. 4. Wyrok z dnia 23 marca 2010 r. (sygn. akt SK 47/08): Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej od wnoszonej apelacji przez stronę postępowania cywilnego zwolnioną od kosztów sądowych na mocy postanowienia sądu jest zgodny z konstytucją. II.1 Sąd Najwyższy Izba Cywilna 1. Uchwała z dnia 24 lutego 2010 r. (sygn. akt III CZP 133/09): Organ egzekucyjny wskazany przez sąd na podstawie art k.p.c. prowadzi obie egzekucje łącznie w całości. 2. Uchwała z dnia 19 marca 2010 r. (sygn. akt III CZP 6/10): Bankowemu tytułowi egzekucyjnemu może być nadana klauzula wykonalności, jeżeli w tytule tym czynność bankowa, z której wynikają dochodzone roszczenia, wskazana jest w sposób umożliwiający jej zindywidualizowanie i zakwalifikowanie jako czynności bankowej. 3. Uchwała z dnia 16 kwietnia 2010 r. (sygn. akt III CZP 21/10): Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika procesowego, doręczenia wyroku zaocznego należy dokonać pełnomocnikowi z pouczeniem o przysługujących środkach zaskarżenia, także wtedy, gdy jest nim adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy (art. 343 w związku z art k.p.c.). 4. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 20 kwietnia 2010 r. (sygn. akt III CZP 112/09): Niewzięcie przez zainteresowanego udziału w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym nie powoduje nieważności postępowania. Sąd Najwyższy postanowił nadać uchwale moc zasady prawnej. II.2 Sąd Najwyższy Izba Karna 1. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 24 lutego 2010 r. (sygn. akt I KZP 28/09): Asystent sędziego jest uprawniony do spisania protokołu rozprawy, o którym mowa w art k.p.k. 2. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 24 lutego 2010 r. (sygn. akt I KZP 34/09): Przepisy art. 27 ust. 1 pkt 1 i art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych nie mają zastosowania do ławników sądów powszechnych i sądów wojskowych. 3. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 24 lutego 2010 r. (sygn. akt I KZP 35/09): Wyrażając, w trybie art. 80 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, zgodę na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej, sąd dyscyplinarny orzeka obligatoryjnie o zawieszeniu sędziego w czynnościach służbowych oraz obniżeniu wynagrodzenia (art i 3 cyt. ustawy). 4. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 25 marca 2010 r. (sygn. akt I KZP 36/09): W postępowaniu kasacyjnym nie jest możliwe uchylenie orzeczenia wyłącznie w części, której orzeczenie to nie zawiera, a więc co do braku w nim rozstrzygnięcia w kwestii środka karnego lub kary, którego umieszczenie było obowiązkiem sądu, gdyż przedmiotem zaskarżenia i zarzutu, a w konsekwencji uchylenia orzeczenia można uczynić tylko tę jego zaskarżoną część, która obarczona jest owym brakiem, a uchylenie powinno wówczas nastąpić w zakresie umożliwiającym usunięcie tego uchybienia. Uchwała została podjęta przy 1 zdaniu odrębnym. II.3 Sąd Najwyższy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 1. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 25 marca 2010 r. (sygn. akt II PZP 12/09): Powszechne towarzystwo emerytalne przejmujące zarządzanie otwartym funduszem emerytalnym wstępuje w prawa i obowiązki powszechnego towarzystwa zarządzającego dotychczas tym funduszem wynikające ze stosunków pracy (art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz ze zm.). Uchwałę podjęto przy 3 zdaniach odrębnych. 2. Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 21 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II UZP 1/10): Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. wybór i opracowanie Piotr Jać, student V roku prawa FOT. Archiwum Wydziału 6 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

7 Prawo a polityka Renata Tanajewska, studentka III roku prawa i II roku europeistyki I stopnia W działalności studenckiej co roku przychodzi moment, w którym grupa ludzi siada przy kawie i zadaje sobie pytanie: To co robimy?. W przypadku organizatorów przedsięwzięć cyklicznych odpowiedź może być tylko jedna Kolejną edycję!. Dlatego też, nie tracąc czasu, po prostu idziemy naprzód. 22 i 23 kwietnia 2010 r. na Wydziale Prawa odbyła się VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa, której tematem przewodnim było hasło Prawo a polityka. Ze względu na dużą liczbę gości oraz prelegentów, tegoroczne obrady zostały podzielone na cztery sekcje plenarną i trzy tematyczne a ich przygotowaniem zajęło się ogółem sześć organizacji studenckich działających w obrębie Wydziału Prawa oraz Instytutu Historii UwB. Organizacja tak dużego projektu nie byłaby możliwa bez współpracy oraz patronatów władz uczelni i organów administracji publicznej. Konferencję objęli honorowymi patronatami: Rektor UwB, Dziekan Wydziału Prawa, Dziekan Wydziału Historyczno-Socjologicznego, Marszałek Województwa Podlaskiego, Wojewoda Podlaski oraz Prezydent Miasta Białegostoku. Obradom patronował portal politologiczny Politeja.pl, a ich przebieg szeroko relacjonował regionalny ośrodek Telewizji Polskiej. Konferencję zorganizowano we współpracy z Parlamentem Studentów Uniwersytetu w Białymstoku. Jesteśmy pod wrażeniem zainteresowania, jakim cieszyło się nasze przedsięwzięcie. Na konferencji zaprezentowano ogółem 60 wystąpień, w tym 48 autorstwa doktorantów i studentów. Mieliśmy też wielką przyjemność stworzyć ramy dla międzynarodowych obrad, goszcząc uczestników m.in. z Białorusi, Litwy i Rosji. Ponadto nie sposób nie docenić dużej liczby prelegentów z krajowych ośrodków akademickich. Tym ciekawsze toczyły się w takim gronie dyskusje nierzadko zbliżające różne pokolenia i, nieraz tak odmienne, poglądy. W tych dwóch dniach zaszczyciło nas swoją obecnością wielu znakomitych gości. Wielokrotnie mieliśmy już przyjemność spotykać te wybitne osoby na naszej uniwersyteckiej drodze wszyscy po raz kolejny zafascynowali nas wiedzą i doświadczeniem. Z tego miejsca serdecznie dziękujemy za poświęcenie swojego czasu i odwiedzenie białostockiego ośrodka akademickiego. Ogólnopolskie i międzynarodowe konferencje trudno sobie wyobrazić bez udziału gości takiego formatu. Nasze zaproszenie przyjęło liczne grono pracowników naukowych spoza Białegostoku. Prof. dr hab. Maria Szyszkowska, dr hab. Jarosław Wołkonowski, dr Anna Kryniecka-Piotrak, dr Tomasz Kozłowski, mgr Katarzyna Tynkiewicz, mgr Natalia Chapliy zapowiedzieli swój przyjazd niemal od razu, pomimo dzielącej nas odległości. Serdecznie dziękujemy za pojawienie się w murach naszego wydziału i wniesienie do konferencji swojego doświadczenia, punktu widzenia oraz interpretacji omawianych zagadnień. Ogromnie cieszy kolejny fakt nasze zaproszenie przyjęło wielu pracowników naukowych różnych wydziałów i instytutów Uniwersytetu. Dr hab. Wioletta M. Kowalska, dr hab. Halina Święczkowska, dr hab. Ewa Guzik-Makaruk, dr hab. Dariusz Kijowski, dr hab. Adam Dobroński, dr hab. Wojciech Śleszyński, dr hab. Piotr Niczyporuk, dr Aneta Giedrewicz-Niewińska, dr Sławomir Oliwniak, dr Tomasz Wesołowski, dr Piotr Fiedorczyk, dr Karol Kuźmicz, a także młodsi członkowie społeczności akademickiej mgr Izabela Dąbrowska, mgr Wiktoria Danilewicz, mgr Ewa Kosior, mgr Agata Osińska, mgr Zofia Zawadzka, mgr Dariusz Kołban, mgr Janusz Szmyt, mgr Łukasz Radulski, mgr Piotr Sawicki stworzyli rodzinną atmosferę dyskusji. Zaprezentowane wykłady wprowadzające oraz wystąpienia otwierające poszczególne sekcje tematyczne interesująco inaugurowały obrady, przybliżając uczestnikom specyfikę i różnorodność omawianych problematyk. Białostocki Wydział Prawa trudno sobie wyobrazić bez konferencji studenckich stało się to naszą tradycją. Każdy, zaczynając działalność w ruchu studenckim, łapał tego bakcyla od starszych koleżanek i kolegów. Przez wzgląd na pamięć i szacunek dla pracy minionych roczników, nierzadko już absolwentów, wśród których nie brakuje dzisiejszych pracowników Uniwersytetu, my podążamy dalej, by nie zaprzepaścić zbudowanych kiedyś fundamentów działalności studenckiej i naukowej. Nie zdołalibyśmy zgromadzić wokół siebie tylu niezwykłych ludzi, gdyby nie osoby, dzięki którym możemy działać, z którymi współpracujemy i które są naszymi mentorami. To opiekunowie kół naukowych. Sprawują pieczę nad naszymi zmaganiami, dają nam szansę, motywację i siłę do działania, a ich wskazówki i rady otwierają przed nami wiele drzwi, nierzadko pozwalając unikać ich wyważania. Dziękujemy dr. Tomaszowi Wesołowskiemu (Sekcja Historii Wojskowości Studenckiego Koło Naukowego Historyków), dr. hab. Dariuszowi Kijowskiemu i dr. Arturowi Modrzejewskiemu (Studenckie Koło Prawa Administracyjnego), dr. hab. Piotrowi Niczyporukowi i mgr. Piotrowi Kołodko (Studenckie Koło Miłośników Prawa i Kultury Antycznej), dr. Sławomirowi Oliwniakowi (Koło Naukowe Teorii Społecznych UwB) oraz dr. Karolowi Kuźmiczowi (Studenckie Koło Filozofii Prawa). Winston Churchill jest autorem maksymy dotyczącej wielu, którzy zawdzięczają wiele nielicznym. Trudno sobie wyobrazić tegoroczną konferencję bez pracy głównych koordynatorów Piotra Jać, Karoliny Zapolskiej, Agaty Romaniuk, Bartosza Pawelczyka i Rafała Kamińskiego (a także autorki niniejszej relacji przyp. red.). Dzięki tym osobom poszliśmy do przodu i po raz kolejny odnieśliśmy sukces. Obrady nigdy nie doszłyby jednak do skutku, gdyby nie zaangażowanie przeszło dwudziestu osób z sześciu organizacji. Czas organizacji przedsięwzięcia tej skali jest dla studenckiej codzienności niczym karnawał zanikają tradycyjne podziały, przynależność do poszczególnych organizacji studenckich traci na znaczeniu. Stajemy się na ten czas jednym zespołem, grupą ludzi połączonych wspólnym celem. Teraz jesteśmy bogatsi o wzajemną znajomość i szacunek. Już wiemy, że w każdej sytuacji możemy na siebie liczyć, uzupełniając się wiedzą i umiejętnościami. Z roku na rok nasze grono opuszcza pewna ilość najbardziej doświadczonych działaczy. Ich następcy z jednej strony zaczynają od nowa, z drugiej kontynuują ich dzieło. Nieraz młodsze roczniki zastanawiają się, czy poradzą sobie z ogromem pracy. Bywają chwile, w których sprawdza się akademickie powiedzenie studiuję, więc nie mam czasu na naukę. Zawsze jednak przychodzi refleksja, że zdobywana w ten sposób praktyka i doświadczenie są cennym dopełnieniem wiedzy teoretycznej, wynoszonej z zajęć. Konferencja to dla jej organizatorów czas intensywnego działania, pozwalający sprawdzić swoje możliwości. To ciężka praca, ale także a może przede wszystkim wspaniała zabawa. Jest to też okazja do odkrywania nowych obliczy środowiska akademickiego, zwłaszcza tych, które zwykle pozostają gdzieś w tle i dopiero w chwilach próby wychodzą na jaw. To tylko niektóre z przyczyn, dla których organizatorzy konferencji o tematyce teoretyczno- i filozoficznoprawnej już od siedmiu lat budują ich nieprzerwany cykl. O tej tradycji, coraz dłuższej i bogatszej, nie wypada i niegodnie byłoby zapomnieć. Gdy po zakończeniu bankietu, podsumowującego pierwszy dzień obrad, opuszczaliśmy nad ranem Nową Restaurację Arsenał, obsługujący nas zespół wspominał, że w czasie obrad przed dwoma laty potrzebowaliśmy jednej, niewielkiej sali tymczasem w bieżącym roku zajęliśmy już pełne dwie, gromadząc przeszło sto osób. Zażartowaliśmy, że w tym tempie za rok będziemy potrzebowali trzeciej. Pożegnano nas zapewnieniem, że gdyby to było potrzebne, trzecią salę zawsze można dobudować bylebyśmy zgromadzili odpowiednio liczne grono prelegentów i szerokie audytorium. Czy tak się stanie? Dowiemy się za rok. Pewne jest jedno już teraz zapraszamy na ósmą edycję! BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

8 Ilu studentów, tyle powodów studiowania i tyle stylów studiowania. Niektórym wysoka średnia ocen kojarzy się tylko z niewysokim stypendium naukowym i oceną na dyplomie, o którą być może nawet nie zapyta nas przyszły pracodawca. Po co więc się przemęczać? Zaliczanie przedmiotów jak najmniejszym wysiłkiem, byle tylko dotrwać do końca i uzyskać trzy magiczne literki mgr przed nazwiskiem, jest dość popularnym sposobem na przetrwanie tych pięciu lat studiów. Taka postawa ma również swoje uroki (zwłaszcza z perspektywy studenta) i nie chcę jej oceniać. Nieraz się jednak zdarza, że takie podejście obraca się przeciw studentowi. Bo nagle okazuje się, że nawet niewysokie stypendium podreperowałoby skromny studencki budżet, a im bliżej końca studiów - tym częściej zdarza się nam chwycić za kalkulator i z zaciekawieniem zliczać średnią do oceny na dyplomie. Wielu wie, jak niemiłe jest zaskoczenie, gdy kilku setnych brakuje nam do wyższej oceny i nawet świetna praca dyplomowa i ocena z jej obrony nie uratuje sytuacji. Ale to nie koniec klątwy złej średniej. Chcąc rozejrzeć się za dobrą pracą, absolwent wysyła aplikacje do dużych firm. I jak wielkie bywa zaskoczenie, gdy jest pytany o przebieg studiów, oceny z poszczególnych przedmiotów lub nawet wykaz wszystkich ocen Oczywiście, nie wolno tu popadać w paranoję - wyniki w nauce nie są podstawowym ani jedynym kryterium oceny kandydata. Mogą jednak wiele powiedzieć przyszłemu pracodawcy o naszej sumienności, pracowitości, czy w końcu - wiedzy. Suplement do dyplomu wygląda znakomicie, gdy jest wypełniony piątkami od góry do dołu. Ale same piątki też nie są gwarancją sukcesu Aby Twój wysiłek włożony w uzyskanie wysokiej średniej został doceniony nie wystarczy sama średnia. Powyżej pokazałam, jakie niemiłe sytuacje mogą zastać studentów, którzy nie dbają o swoje wyniki w nauce. Myślę jednak, że w o wiele gorszej sytuacji znajdą się ci, którzy przespali studia - nie działali w organizacjach, nie uczestniczyli w żadnym projekcie. Najwięcej jednak tracą studenci, którzy wprawdzie dbają o dobre wyniki na studiach, ale na tym kończy się ich aktywność. Wysiłek włożony w zdobywanie wysokich ocen nie zostanie doceniony, gdy nie idzie w parze z dodatkowymi osiągnięciami. Dobra średnia nie wystarczy, aby zostać docenionym w konkursie na najlepszego studenta (Studencki Nobel, Primus Inter Pares), w końcu nie wystarczy, aby uzyskać stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wyniki w nauce. Za wyniki w nauce - tak się ono nazywa, ale wyniki w nauce w postaci średniej stanowią tylko kryterium formalne, umożliwiające studentowi złożenie wniosku. Wymagana średnia to 4,5 ze wszystkich zaliczonych lat studiów. Nie ważne, czy jest to 4,51 czy 5,00 - za to nie otrzymujesz dodatkowych punktów. Innymi słowy, średnia 4,5 jest przepustką do złożenia wniosku o stypendium. Punkty są jednak przyznawane za szeroko rozumianą aktywność naukową - działalność w kołach naukowych, udział w badaniach, publikacje, referaty itp. Od liczby uzyskanych punktów zależy, na której pozycji zostanie sklasyfikowany wniosek i czy student otrzyma stypendium. Słowem - im więcej dodatkowych osiągnięć, tym większa szansa na znalezienie się w gronie szczęśliwych stypendystów ministra. Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest w zasięgu Twojej ręki. Dobra średnia to pierwszy, ważny krok w tym kierunku. Kolejnym jest aktywność naukowa. Nie jesteś członkiem żadnego koła naukowego? Znajdź koło odpowiadające Twoim zainteresowaniom i zacznij w nim działać. Nie masz na swoim koncie żadnej publikacji? Napisz coś, skontaktuj się z redakcją Biuletynu Wydziału Prawa lub innego czasopisma. Nie wygłosiłeś żadnego referatu? Zarejestruj swój udział w wybranej konferencji. Możliwości rozwoju jest mnóstwo. Ważne jest, aby każdy student z nich korzystał. A przede wszystkim - aby korzystali z nich ci, którzy uzyskali wysoką średnią, ale przez swoją bierność w innych dziedzinach ograniczają swoje możliwości. Mam nadzieję, że udało mi się przekonać Was, drodzy studenci, do wzmożonej aktywności - zarówno naukowej, jak i organizacyjnej. Pamiętajcie, że sami pracujecie na swój sukces. Oczywiście nikt z nas nie jest samotną wyspą i wiele zależy od przychylności osób z naszego otoczenia - a na tą często możecie liczyć, zwłaszcza na naszym Wydziale. Życzę Wam powodzenia, wytrwałości i wielu sukcesów, zarówno na studiach, jak i po nich. mgr Dominika Jocz, stypendystka Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Podstawa prawna Co? Gdzie? Kiedy? Przepisy dotyczące stypendiów ministra zawarte są w dwóch regulacjach prawnych: ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków, trybu przyznawania i wypłacania stypendium ministra za osiągnięcia w nauce oraz stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe (Dz. U. Nr 153, poz. 1093). Zgodnie z art. 173 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy student może ubiegać się o pomoc materialną ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w formie: stypendium ministra za osiągnięcia w nauce, stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe. Stypendia przyznaje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego na wniosek rady podstawowej jednostki organizacyjnej (wydziału), przedstawiony przez rektora uczelni. Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce może otrzymać student, który spełnia łącznie następujące warunki: 1) zaliczył kolejny rok studiów, 2) nie powtarzał roku studiów w okresie zaliczonych lat studiów, chyba że niezaliczenie roku studiów wynikało z przyczyn zdrowotnych, 3) posiada osiągnięcia naukowe i wykazuje się aktywnością naukową, 4) uzyskał w okresie zaliczonych lat studiów średnią ocen nie niższą niż 4,50, jeżeli najwyższą oceną w skali ocen jest 5,00. Średnią ocen wylicza się jako średnią arytmetyczną, na podstawie ocen ze wszystkich egzaminów i zaliczeń uzyskanych w okresie zaliczonych lat studiów, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. W przypadku studenta pierwszego roku studiów drugiego stopnia, średnią ocen wylicza się na podstawie ocen uzyskanych w okresie zaliczonych lat studiów pierwszego stopnia. Za osiągnięcia naukowe i aktywność naukową uważa się w szczególności: pracę w kole naukowym; pracę naukową, udział w pracach naukowo-badawczych; współpracę naukową z innymi ośrodkami akademickimi lub naukowymi, w tym z zagranicznymi; publikacje, dzieła artystyczne; opracowania lub referaty nieobjęte programem nauczania; udział w konferencjach naukowych; udział w konkursach i festiwalach; nagrody, wyróżnienia, dyplomy otrzymane w olimpiadach; studia według indywidualnego planu studiów i programu nauczania; studia równoległe na drugim kierunku studiów; praktyki, staże lub ukończone kursy nieobjęte programem nauczania; certyfikaty potwierdzające znajomość języków obcych co najmniej na poziomie B2 w skali globalnej biegłości językowej według Common European Framework of Reference for Languages: learning, teaching, assessment - Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe może otrzymać student, który spełnia łącznie następujące warunki: 1) zaliczył kolejny rok studiów, 2) nie powtarzał roku studiów w okresie zaliczonych lat studiów, chyba że niezaliczenie roku studiów wynikało z przyczyn zdrowotnych, 3) uzyskał w okresie zaliczonych lat studiów udokumentowany wysoki wynik sportowy we współzawodnictwie krajowym lub międzynarodowym. Za wysoki wynik sportowy uważa się: udział studenta w igrzyskach olimpijskich lub igrzyskach paraolimpijskich; zajęcie przez studenta od pierwszego do piątego miejsca w mistrzostwach świata, mistrzostwach Europy, uniwersjadach, akademickich mistrzostwach świata, akademickich mistrzostwach Europy lub w zawodach tej rangi dla osób niepełnosprawnych; zajęcie przez studenta od pierwszego do trzeciego miejsca w mistrzostwach Polski lub mistrzostwach Polski osób niepełnosprawnych. Termin składania wniosków Rektorzy przekazują wnioski właściwemu ministrowi w terminie od dnia 1 lipca do dnia 20 października. Wnioski o przyznanie stypendium przekazane w innym terminie pozostawia się bez rozpoznania. Zanim jednak wniosek zostanie przekazany rektorowi, musi trafić do dziekanatu, a następnie zostać zaopiniowany przez radę wydziału. Dlatego student powinien zadbać o złożenie wniosku najpóźniej na początku września. Bardzo ważne jest to, aby na potwierdzenie wszystkich wymienionych we wniosku osiągnięć, student posiadał stosowną dokumentację - zaświadczenia, certyfikaty, kserokopie publikacji itp. W oparciu o zgromadzoną dokumentację, pracownicy administracyjni sprawdzają prawdziwość danych wpisanych we wniosku. Dokumentacja ta pozostaje w aktach osobowych studenta, do ministerstwa wysyłany jest jedynie wypełniony wniosek. Termin przyznawania stypendium Stypendia przyznawane są w terminie do dnia 10 grudnia każdego roku na okres 10 miesięcy. Zgodnie z przepisami rozporządzenia, wysokość wypłacanego co miesiąc stypendium nie może być wyższa od 1700 zł. Od kilku lat wynosi 1300 zł. Jest więc o co walczyć. 8 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

9 - dla najlepszych i aktywnych Monika Andrejczuk Mój przypadek jest dobrym przykładem, że trzeba ubiegać się o stypendium ministra. Ja też (jak pewnie większość studentów na naszym Wydziale) nie wierzyłam, że mogę coś swoim skromnym CV zdziałać. Fakty były nieubłagane studiowałam tylko jeden kierunek, a według mnie, moja działalność studencka i naukowa nie rzuciłaby na kolana osób oceniających moje dokonania. Na szczęście w końcu złożyłam wniosek i ku mojemu zdziwieniu udało się. Jeśli ktoś nadal nie jest przekonany, czy spróbować albo odkłada to na przyszłe lata, moja historia powinna być świetną nauczką. Bo teraz żałuję, że odważyłam się złożyć wniosek dopiero na ostatnim roku studiów. W związku z tym życzę naszym przyszłym stypendystom więcej pewności siebie, tym bardziej, że prawnik powinien być zdecydowany. Życzę też więcej zdeterminowania w rozwijaniu się i osiąganiu sukcesów na naszym Wydziale, który dostarcza przecież mnóstwo takich możliwości. Piotr Jać Większość z nas kojarzy stypendium ministra z kwotą 1300 zł, którą co miesiąc odbiera stypendysta. To prawda, ale jest ono przyznawane w dwóch równorzędnych kategoriach za osiągnięcia w nauce i szczególne osiągnięcia w sporcie dlatego szansę na wyróżnienie mają nie tylko studenci z najwyższą średnią. Co więcej, średnia ocen jest tylko wstępnym wymogiem, który musi spełnić wnioskodawca. Podstawowe znaczenie przypada dorobkowi okołonaukowemu działalności w ruchu studenckim, udziałowi w konferencjach i badaniach naukowych, a także publikacjom. Z kolei stypendia sportowe są przyznawane za udane starty w zawodach, turniejach, mityngach lub na igrzyskach olimpijskich. Decyzje stypendialne są wydawane w grudniu, ale przyznaje się w nich kwoty na cały rok akademicki (a nawet dłużej za okres od października do lipca). Dodatkowo uzyskujemy więc noworoczny prezent wyrównanie za pierwsze miesiące, w kwocie ok zł. Stypendium ministerialne pozwala na dalszy rozwój, ale przede wszystkim daje satysfakcję ze studiowania. Dzięki tak uzyskanym funduszom możemy szerzej uczestniczyć w kulturze studenckiej i brać udział w wielu przedsięwzięciach akademickich. Możemy aktywniej działać poza murami Wydziału, zwłaszcza w trzecim sektorze lub między uczelniami. Wielu z nas, jeśli tylko nie jest na ostatnim roku studiów, ma też szansę na ponowienie swojego sukcesu. Doświadczenie nabyte za pierwszym podejściem bardzo pomaga w przygotowaniu dobrego wniosku i uzyskaniu stypendium ministra w kolejnym roku. Emilia Jurgielewicz Już na pierwszym roku studiów zrozumiałam, że to właśnie teraz jest ten czas, który należy maksymalnie wykorzystać na zdobywanie wiedzy, doświadczenia i praktyki. Moje założenia wcieliłam w życie, rozpoczęłam współpracę z kołami naukowymi, organizacjami studenckimi i nie tylko, uczestniczyłam w szkoleniach, konferencjach, pisałam referaty. Skojarzenia z tym stypendium? Po pierwsze satysfakcja i radość, albowiem zostało docenione moje zaangażowanie w życie studenckie. Po drugie to nietypowe wyróżnienie, które jeszcze bardziej motywuje mnie do aktywności akademickiej. Po trzecie również satysfakcja, z prawidłowo ukierunkowanego przekonania z pierwszego roku, że podczas studiów liczy się zarówno nauka i przygotowania do kolokwiów, zaliczeń czy egzaminów, jak też aktywność studencka przejawiająca się działalnością w kołach czy organizacjach studenckich, uczestnictwem w różnego rodzaju szkoleniach, warsztatach oraz konferencjach. Myślę, że do składania wniosków o stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie trzeba namawiać studentów, albowiem każdy z nas wie, jak miłe i niepowtarzalne jest uczucie, kiedy nasz wysiłek oraz często nieprzespane noce są docenione. Polecam każdemu studentowi bycie nim nie na 100, a na 200 czy 300%! Moim mottem życiowym, które motywuje mnie w życiu i które polecam również innym, są słowa Marka Twaina: Za dwadzieścia lat bardziej będziesz żałował tego, czego nie zrobiłeś, niż to, co zrobiłeś. Więc odwiąż liny, opuść bezpieczną przystań. Złap w żagle pomyślne wiatry. Podróżuj. Śnij. Odkrywaj. Joanna Leszczyńska Wniosek o przyznanie stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego złożyłam za namową moich przyjaciół. Wówczas nie wierzyłam, że moje osiągnięcia są wystarczające do jego otrzymania. Dzisiaj jestem bardzo wdzięczna wszystkim tym, którzy pomogli mi w podjęciu tej decyzji. Żałuję jedynie, że wcześniej nie zaangażowałam się w szeroko rozumianą działalność studencką. Nie tylko ze względu na przyznane mi stypendium, lecz także z powodu otwarcia przede mną możliwości poznania wielu ciekawych ludzi, czy też uczestnictwa w różnych przedsięwzięciach organizowanych przez inne ośrodki akademickie w Polsce. Zachęcam zatem wszystkich do zaangażowania się w działalność różnego typu organizacji studenckich. Trzeba pamiętać, że chcieć to znaczy móc, a móc w tym przypadku oznacza działać. Monika Murawska Zaangażowanie, które wkładacie w studiowanie, może zostać docenione w postaci stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Aby ta szansa nie umknęła, warto jak najszybciej zapoznać się z warunkami stawianymi kandydatom na stypendystów. Możliwości sprostania wymaganiom pozostają w zasięgu ręki każdego studenta Wydziału Prawa UwB, spełniającego kryterium średniej ocen. Nasz Wydział nie tylko stwarza warunki do zdobywania wiedzy, ale też pozostawia duże pole dla aktywności studenckiej oraz promuje i wyróżnia najlepszych studentów. Spośród wielu inicjatyw dość wskazać wydziałowe konkursy, organizowane już chyba ze wszystkich przedmiotów, możliwości wyjazdów zagranicznych i udziału w letnich szkołach prawa. Macie również wiele okazji do sprawdzenia sił w ogólnopolskich konkursach ogłaszanych każdego roku akademickiego w liczbie kilkunastu. Pól do działania jest bardzo wiele, dlatego jestem pewna, że każdy może wybrać coś zgodnego ze swoimi zainteresowaniami, planami i usposobieniem. Wystarczy tylko dobre rozeznanie, a znajdziecie swój sposób na stypendium. Życzę, aby droga do celu upływała Wam w poczuciu miłej satysfakcji z podejmowanych starań i zakończyła się otrzymaniem stypendium ministra! BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

10 fragmenty eseju nagrodzonego w konkursie z prawa gospodarczego Marta Malinowska, studentka IV roku prawa Wprowadzenie Hipoteza, którą chciałabym postawić, jest następująca: w dobie kryzysu gospodarczego następuje zwiększenie potrzeby stosowania przepisów prawa ochrony konkurencji. Znacznie wzrasta ich rola i znaczenie. Okres kryzysu to czas szczególnie sprzyjający naruszeniom reguł uczciwej konkurencji. A zatem, w okresie tym, przepisy prawa ochrony konkurencji będą miały szersze zastosowanie. W dalszej części pracy przedstawię argumenty popierające postawioną przeze mnie hipotezę, a także takie, które są jej przeciwne. Zwolniony pracownik groźniejszy od wirusa Przedsiębiorstwo informatyczne Utimaco określiło rok 2009,,rokiem pod znakiem bezpieczeństwa danych 1. Moim zdaniem, określenie takie jest jak najbardziej trafne. Bowiem jednym z najpowszechniejszych skutków kryzysu gospodarczego są nieraz masowe zwolnienia pracowników. Pozbawieni pracy ludzie często mszczą się na byłych pracodawcach w ten sposób, że kradną poufne dane przedsiębiorstwa, w którym pracowali. Te niejawne informacje wykorzystują następnie jako swój atut przy poszukiwaniu nowego miejsca pracy, np. w firmie konkurencyjnej względem byłego pracodawcy. Straty firm w obszarze własności intelektualnej spowodowane przez kradzież danych i cyberprzestępczość są olbrzymie i przekraczają nawet bilion dolarów. Tak wynika z raportu przeprowadzonego w 2009 roku przez firmę McAfee zatytułowanego,,niezabezpieczone gospodarki. Ochrona kluczowych informacji. ( ) Pozostałe wnioski wypływające z ww. raportu również nie są zbyt optymistyczne. Własności intelektualna staje się bowiem nowym celem cyberprzestępców. Zorganizowane grupy przestępcze coraz częściej wykorzystują zaawansowane techniki phishingu (wyłudzania poufnych informacji osobistych przez podszywanie się pod godną zaufania osobę lub instytucję, której te informacje są pilnie potrzebne) do ataku na członków zarządów przedsiębiorstw. Rośnie liczba pracowników, którzy, mając problemy finansowe, decydują się na kradzież kluczowych danych przedsiębiorstwa. W warunkach globalnej recesji, wobec groźby utraty pracy i malejących możliwości normalnego zatrudnienia,,,cybernetyczne krety wykradają dane, które mogą być atrakcyjne dla przyszłych pracodawców, by zwiększyć swą wartość na rynku pracy. ( ) Ujawnienie konkurencji poufnych danych przez pracowników może być katastrofalne w skutkach dla pokrzywdzonego przedsiębiorstwa. Konkurencyjny przedsiębiorca, wykorzystując poufne informacje dla własnych celów, może zyskać nie tylko silniejszą pozycję na rynku, ale i osiągnąć wiele wymiernych korzyści, co z kolei przyczyni się do rozwoju jego przedsiębiorstwa. A wszystko to odbywa się kosztem drugiego przedsiębiorstwa, którego straty są często większe niż tylko utracony ewentualny zysk. Konkurencja przestaje więc być uczciwa. Przeciwdziałaniu takim praktykom służy właśnie prawo ochrony konkurencji. Dla przedsiębiorcy, którego poufne informacje zostały ujawnione, najsilniejszym instrumentem prawnym do walki jest art. 11 u.z.n.k.2, w myśl którego,,czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Nas z racji poruszanego tematu interesować będzie szczególnie art. 11 ust. 2, który stwierdza, że stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego. Jak wskazuje P. Bogdalski3, treść danych objętych tajemnicą może być znana nie tylko jednej osobie, lecz również określonej grupie osób. Tajemnica nie traci bowiem swego charakteru, gdy wie o niej pewne ograniczone grono osób zobowiązanych do dyskrecji, w tym pracownicy przedsiębiorcy. Aby jednak nieujawnione do wiadomości publicznej informacje mogły zostać uznane za tajemnicę, przedsiębiorca zgodnie z art. 11 ust. 4 musi podjąć niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. A zatem wykorzystanie przez pracownika we własnej działalności gospodarczej informacji, co do których przedsiębiorca nie podjął niezbędnych działań w celu zachowania ich poufności, należy traktować jako wykorzystanie powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień. Takie właśnie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 3 października 2000 r.4:,,nie każda informacja technologiczna i handlowa podpada pod pojęcie,,tajemnicy przedsiębiorstwa. Uszło bowiem uwagi skarżącej, że istnieje różnica między wiadomościami odpowiadającymi treści pojęcia,,tajemnica przedsiębiorstwa a informacjami wchodzącymi w skład powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy zdobytej przez pracownika w wyniku działalności zawodowej podczas zatrudnienia. ( ) Wiedza, doświadczenie i umiejętności zdobyte przez pracownika podczas zatrudnienia nie korzystają z ustawowej ochrony na rzecz przedsiębiorstwa, chociaż ze względu na zasadę swobody umów należy dopuścić możliwość zawarcia przez strony (pracodawcę i pracownika) porozumienia zawierającego klauzulę ograniczającą posługiwanie się tą wiedzą w celach konkurencyjnych po ustaniu zatrudnienia. Granica między wiadomościami objętymi pojęciem,,tajemnicy przedsiębiorstwa a pojęciem powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, niewątpliwie jest nieostra. Przytoczone orzeczenie stanowi przykład tzw. pracowniczego know-how. W świetle powyższego nasuwa się zasadnicze pytanie: czy zwolnieni wskutek kryzysu gospodarczego pracownicy, odstępujący konkurencji poufne dane byłego pracodawcy, mogą bronić się przeciwko stawianym im zarzutom, powołując się na pracownicze know-how? Moja odpowiedź brzmi: nie. Jak słusznie stwierdził SN w powyższym orzeczeniu,,granica między wiadomościami objętymi pojęciem,,tajemnicy przedsiębiorstwa a pojęciem powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, niewątpliwie jest nieostra, lecz moim zdaniem istnieje jedno zasadnicze kryterium pozwalające oddzielić informacje wzbogacające własną wiedzę pracownika od wiadomości będących dobrem chronionym na rzecz pracodawcy-przedsiębiorcy. Kryterium tym jest stan świadomości sprawcy. Na potwierdzenie tego stanowiska chciałabym przytoczyć wyniki badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii przez firmę Cyber-Ask Software5. Wynika z nich jasno, że w obliczu trudnej sytuacji na rynku pracy, pracownicy są coraz bardziej skłonni do kradzieży poufnych informacji na temat działalności własnego pracodawcy. Jeden na czterech badanych pracowników biurowych przyznaje, że byłby skłonny przekazać konkurencji niejawne informacje związane z działalnością własnego pracodawcy, gdyby miały one pomóc rodzinie lub znajomym w zdobyciu albo utrzymaniu pracy. Z kolei z badań przeprowadzonych przez psychologów wynika, że zwolnieni pracownicy, wykradając dane, często chcą się po prostu zemścić w ten sposób na byłym pracodawcy. Jak widać, motywy działań ludzi, którzy stracili pracę mogą być różne, lecz łączy je jedno: właśnie wspomniany już stan świadomości sprawcy. Zwolnieni wskutek kryzysu pracownicy, wykradając dane, działają świadomie w ten sposób, że mają jasno określony cel, który chcą w ten sposób osiągnąć (chęć pomocy rodzinie lub znalezienie lepszej pracy w firmie konkurencyjnej względem byłego pracodawcy), a ponadto doskonale wiedzą, jakie informacje wykraść, są świadomi tego, jakie informacje mogą być bezcenne dla konkurencyjnego przedsiębiorcy. Nie mogą zatem powoływać się na to, że między nimi a byłym pracodawcą nie zostało zawarte porozumienie zawierające klauzulę ograniczającą posługiwanie się tą wiedzą w celach konkurencyjnych po ustaniu zatrudnienia. Z zachowania zwolnionych pracowników wynika bowiem jasno, że wiedzieli oni, iż weszli w posiadanie poufnych informacji wbrew woli uprawnionego. W świetle powyższych rozważań uważam więc, że zwolnieni wskutek kryzysu gospodarczego pracownicy wykradający poufne dane byłego pracodawcy nie mogą bronić się powołując się na pracownicze know-how. Oznacza to zarazem iż art. 11 u. z. n. k. stanowi dla przedsiębiorców naprawdę silny i skuteczny instrument prawny w walce z nieuczciwą konkurencją. ( ) Kryzys gospodarczy stwarza rzadką szansę wymanewrowania rywali. Najpierw musisz jednak zrobić porządek we własnej firmie.

11 W czerwcu 2009 r. w czasopiśmie,,harvard Business Review Polska ukazał się dość kontrowersyjny artykuł na temat,,jak uzyskać przewagę nad konkurencją w czasie dekoniunktury 6. Jego autorzy starają się przekonać przedsiębiorców, że najlepsze firmy potrafią nie tylko przetrwać kryzys, ale także przygotować się do tego, by dobrze prosperować podczas późniejszego ożywienia.,,inwestuj z myślą o przyszłości. Wiele inwestycji, których dokonasz dzisiaj w takich obszarach jak tworzenie nowych produktów i technologie informacyjne, wyda owoce dopiero wtedy, gdy recesja dobiegnie końca. Zwlekanie z ich rozpoczęciem może osłabić Twoją zdolność do wykorzystania szans rynkowych, gdy tylko gospodarka odzyska wigor. A ponieważ rywalizacja o zasoby staje się podczas recesji mniej zażarta, inwestycje te będą cię dzisiaj mniej kosztować. Dekoniunktura to również dobry czas na to by zainwestować w ludzi np. w poprawę jakości kadry zarządzającej. Rywalizacja o menedżerów wyższego szczebla jest mniej zażarta, łatwiej ich pozyskać, a koszty ich zatrudnienia stają się przez to niższe. Szukaj okazyjnych i transformacyjnych transakcji fuzji i przejęć. Wykorzystaj wrażliwość swoich konkurentów, by przez konsolidację branży dokonać jej przeprojektowania. Historia pokazuje, że najlepsze transakcje fuzji i przejęć są dokonywane właśnie w okresie dekoniunktury. Aby wykorzystać szanse w tej sferze, bacznie monitoruj finansową i operacyjną kondycję swoich konkurentów. Przemyśl na nowo swoje modele biznesowe. Dekoniunktura może stać się dla firm i całych branż czasem bolesnych przekształceń. Dobrze prosperujące organizacje będą przewidywać zmiany w krajobrazie swoich branż i szybciej niż konkurenci dostosowywać do nich swoje modele biznesowe, by chronić prowadzoną działalność i zyskać przewagę. Z rad udzielanych przez autorów artykułu wynika jasno jeden wniosek: kryzys gospodarczy to FOT. Internet idealny czas, by zyskać na rynku przewagę nad konkurentami. W tym celu należy najpierw ustabilizować sytuację we własnej firmie, by uchronić ją przed ryzykiem popadnięcia w jeszcze większe kłopoty, a następnie ustalić sposoby zdyskredytowania konkurentów, po części wykorzystując błędy popełnione przez mniej kompetentnych rywali. Chęć zapewnienia własnej firmie płynności finansowej, niezbędnej do przetrzymania kryzysu, a także dążenie do uzyskania przewagi na rynku, nie są zabronione. Działania takie muszą jednak być podejmowane z poszanowaniem prawa ochrony konkurencji. Przede wszystkim na podstawie art. 15 u.z.n.k.7 dążenie do uzyskania przewagi nie może odbywać się poprzez utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku. Istotę takiej sytuacji doskonale ujmuje interpretacja Prezesa UOKiK z 2003 r.8:,,utrudnianie dostępu do rynku ma miejsce wtedy, gdy przedsiębiorca podejmuje działania, które uniemożliwiają innemu przedsiębiorcy rynkową konfrontację produkowanych przez niego towarów, w efekcie czego swoboda uczestniczenia w działalności gospodarczej, czyli swoboda wejścia na rynek, oferowania na nim swoich towarów lub usług lub wyjścia z danego rynku, ulega ograniczeniu. Z kolei na przykłady nieuczciwego ograniczania dostępu do rynku wskazują orzeczenia sądów: wyrok SN z r.9:,,zastrzeganie dodatkowych opłat przez przedsiębiorcę handlowego za samo to, że kupowane od dostawcy towary znajdą się w sprzedaży w sklepach należących do tego przedsiębiorcy, utrudnia w sposób oczywisty dostęp do rynku i w ten sposób narusza dobre obyczaje handlowe oraz wyrok jednego z sądów apelacyjnych z 2006 r.10:,,zastrzeżenie w warunkach handlowych opłat za usługi marketingowe oraz,,bonusów rocznych od obrotu bez zgody dostawcy sieci supermarketów. Jednak zagrożenie dla uczciwej konkurencji pojawia się nie tylko na etapie dążenia do uzyskania przewagi nad konkurencją. Może bowiem zdarzyć się i tak, że danemu przedsiębiorcy, stosującemu się do rad zawartych w ww. artykule, rzeczywiście uda się uzyskać ową przewagę. Na tym etapie przepisy prawa ochrony konkurencji również mogą znaleźć zastosowanie. Dotyczyć to będzie szczególnie sytuacji, gdy dany przedsiębiorca uzyska na rynku pozycję dominującą. Zgodnie z art. 4 pkt 10 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów11 przez pozycję dominującą rozumie się pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą jeżeli jego udział w rynku przekracza 40%. Jak wskazuje R. Molski w swojej książce Prawo antymonopolowe w obliczu globalizacji. Kierunki rozwoju12, zarówno wspólnotowe, jak i polskie prawo antymonopolowe zakazuje nadużywania pozycji dominującej. Oznacza to, zdaniem Molskiego, że nie jest zabronione ani samo zajmowanie takiej pozycji ani też jej wzmacnianie na skutek wzrostu potencjału ekonomicznego, lecz jedynie jej nadużycie. Sądzę, że takie stanowisko może być również uzasadnieniem dla wyrażonej przeze mnie wyżej tezy, iż samo dążenie do uzyskania przewagi nad konkurencją w dobie kryzysu nie jest zabronione, o ile odbywa się z poszanowaniem przepisów ochrony konkurencji. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów dostarcza wskazówki, na czym nadużycie pozycji dominującej może polegać. Z punktu widzenia relacji kryzysu gospodarczego do ochrony konkurencji za najważniejsze uważam nadużycie wskazane w art. 9 ust. 2 pkt 1, polegające na bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów. Toteż na omówieniu tego właśnie nadużycia chciałabym skupić się szczególnie. Zdaniem R. Molskiego, stosowanie cen rażąco niskich (drapieżnych) polega na tym, że sprzedawca zajmujący pozycję dominującą może przyjąć taktykę sprzedaży swoich produktów po cenie bardzo niskiej, na granicy lub poniżej kosztów, w celu wyeliminowania z rynku konkurentów, którzy mają ograniczone środki i nie mogą zbyt długo ponosić strat związanych ze sprostaniem warunkom, które on oferuje13. W momencie kiedy konkurencja zostaje wyeliminowana, przedsiębiorca stosujący tę praktykę ma możliwość zwiększenia cen do poziomu cen monopolistycznych, kompensując w ten sposób poniesione wcześniej straty. W dobie kryzysu ludzie mniej zarabiają, a tym samym mniej kupują. Logiczne jest więc, że dysponując ograniczonymi środkami pieniężnymi, będą wybierać produkty tańsze. Sytuacja taka sprzyja więc stosowaniu taktyki cen rażąco niskich, a w konsekwencji również wyeliminowaniu konkurencji i uzyskaniu renty monopolowej. Podsumowanie Analiza przytoczonych argumentów pozwala na stwierdzenie, że postawiona przeze mnie we wstępie hipoteza została udowodniona. Głównym celem powyższych rozważań było bowiem wykazanie, że w dobie kryzysu gospodarczego znacznie częściej dochodzi do naruszenia reguł uczciwej konkurencji, wskutek czego przepisy prawa ochrony konkurencji znajdują zastosowanie znacznie częściej. 1 data pozyskania: 20 kwietnia 2010 r. 2 Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r., nr 153, poz. 1503). 3 P. Bogdalski, Tajemnica przedsiębiorstwa - zagadnienia konstrukcyjne, MoP 1997, nr 6, s Wyrok SN z dnia 3 października 2000 r., sygn. akt I CKN 304/00. 5 Dane te pochodzą z serwisu internetowego idg.pl. 6 Artykuł został również opublikowany w serwisie gazeta.pl. 7 Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r., nr 153, poz. 1503). 8 Dz. Urz. UOKiK z 2003 r., nr 1, poz Wyrok SN z r., sygn. akt II CK 378/ Sygn. akt I ACa 269/06 (niepubl.). 11 Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331). 12 R. Molski, Prawo antymonopolowe w obliczu globalizacji. Kierunki rozwoju, Bydgoszcz 2008, s Ibidem, s. 80.

12 Przekształcenia spółek kapi i związane z tym pr mgr Jacek Boroń Decydując się na przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową, należy brać pod uwagę przede wszystkim ograniczenie odpowiedzialności osobistej wspólników spółki kapitałowej. Generalną zasadą obowiązującą w spółkach kapitałowych jest brak odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. To spółka, jako osoba prawna, powinna regulować swoje należności. Wspólnicy nie odpowiadają więc swoimi majątkami osobistymi za długi spółki, w przeciwieństwie do wspólników np. spółki jawnej, która jest spółką osobową (jeśli jej majątek nie wystarcza na uregulowanie zobowiązań, to wierzyciel może sięgnąć do majątków osobistych wspólników). Za zobowiązania spółki z o.o. albo spółki akcyjnej mogą ponieść odpowiedzialność członkowie jej zarządu, czyli także wspólnicy zasiadający w zarządzie, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Członkowie zarządu prowadzą bowiem sprawy spółki i reprezentują ją, więc powinni zadbać także o to, by spółka wypełniała swoje zobowiązania. Stawia się im szczególne wymagania ze względu na zawodowy charakter wykonywanych czynności. Istotnym kryterium przemawiającym za przekształceniem może okazać się również wartość minimalnego kapitału zakładowego. W spółce z o.o. kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej zł (w spółce akcyjnej zł). Z kolei w spółce osobowej nie ma żadnego wymogu co do wysokości kapitału. Trzeba przy tym pamiętać, że wielkość kapitału zakładowego jest gwarancją zaufania na rynku ze strony kontrahentów i kredytodawców. Pewną zachętą pozwalającą na zaoszczędzenie kosztów jest możliwość, o ile będzie spełniony warunek wielkości obrotów, przejścia spółki jawnej na uproszczoną formę ewidencji księgowej, jaką jest podatkowa księga przychodów i rozchodów1. Ogólne zasady opodatkowania spółek osobowych Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) oraz art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof ), przy rozliczaniu dochodów spółek osobowych w zakresie podatku dochodowego obowiązują następujące zasady: przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału, z wyjątkiem przychodów z działalności gospodarczej osiąganych przez podatników - osoby fizyczne, które wybrały ryczałtową formę opodatkowania tych dochodów, określoną w art. 30c updof. Tych dochodów nie łączy się bowiem z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali podatkowej; koszty uzyskania przychodów, wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zwolnienia i ulgi podatkowe wspólnicy rozliczają proporcjonalnie do posiadanego udziału; również proporcjonalnie do posiadanego udziału wspólnicy dokonują obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku, jeżeli wspólnie w ramach spółki dokonali czynności uprawniającej do takiego obniżenia; w razie braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że udziały wspólników w przychodach są równe. Podstawą zrozumienia rozliczeń w zakresie podatku dochodowego spółek osobowych jest uświadomienie sobie faktu, że spółki osobowe nie są podatnikami ani podatku dochodowego od osób prawnych, ani podatku dochodowego od osób fizycznych. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają natomiast wspólnicy tych spółek. W zależności od tego, czy wspólnikiem jest osoba fizyczna, czy prawna, dochód tej osoby podlegać będzie odpowiednio opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo od osób prawnych. Z uwagi na dopuszczalność tworzenia spółek osobowych równocześnie przez osoby fizyczne i prawne, możemy mieć do czynienia z sytuacją, w której dochód jednego wspólnika z udziału w spółce opodatkowany będzie na podstawie updof, a dochód drugiego na podstawie updop. Podejście takie jest konsekwencją przyjętych w ustawach podatkowych rozwiązań, zgodnie z którymi podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych są osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, z wyłączeniem spółek niemających osobowości prawnej (a więc spółek osobowych). Podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych są natomiast wyłącznie osoby fizyczne. Skoro spółki osobowe nie są, co do zasady, podatnikami podatku dochodowego, nie uzyskują one przychodu w rozumieniu updop oraz updof, nie ponoszą kosztów uzyskania przychodu, ani nie osiągają dochodu do opodatkowania, ani nie ponoszą straty podatkowej2. Tabela 1. Ile podatku od dochodu zapłaci wspólnik spółki jawnej Spółkę jawną tworzy dwóch wspólników. Zgodnie z umową spółki, poszczególnym wspólnikom przysługuje następujący udział w zysku: panu Adamowi 60%, panu Henrykowi 40%. Z ewidencji księgowej spółki jawnej wynika, że w roku podatkowym (2007) wspólnicy łącznie uzyskali przychody w kwocie zł oraz ponieśli koszty uzyskania przychodów w wysokości zł. Obliczenie podatku zapłaconego przez poszczególnych wspólników z tytułu udziału w spółce jawnej: 1. Pan ADAM przychody zł x 60% zł koszty uzyskania zł x 60% zł dochód zł zł zł podatek dochodowy za 2007 r. obliczony według: skali podatkowej (po zaokrągleniu do pełnego złotego) ,31 zł + 40% x ( zł zł) zł stawki liniowej wynosi zł x 19% zł 2. Pan HENRYK przychody zł x 40% zł koszty uzyskania zł x 40% zł dochód zł zł zł podatek dochodowy za 2007 r. obliczony według: skali podatkowej (po zaokrągleniu do pełnego złotego) 7.674,41 zł + 30% x ( zł zł) zł stawki liniowej wynosi zł x 19% zł Wobec tego wspólnicy spółki jawnej wybrali opodatkowanie liniowe. Wspólnicy Adam (60%) Henryk (40%) Dochód netto ze sp. jawnej * według skali: zł zł = zł * podatek liniowy: zł zł = zł * według skali: zł zł = zł * podatek liniowy: zł zł = zł Źródło: Przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę jawną - skutki w podatku dochodowym i rachunkowości, Biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno finansowych, Nr 5 (616) z dnia 10 lutego 2008 r., 12 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

13 tałowych w spółki osobowe oblemy podatkowe Podatkowe skutki przekształcenia u wspólników Z przekształceniem spółki kapitałowej w spółkę osobową wiąże się problem dotyczący tego, czy na dzień przekształcenia powstaje obowiązek ustalenia dochodu wspólnika spółki przekształcanej. Najczęściej powstaje pytanie, czy należy opodatkować niepodzielone zyski przekształconej spółki. Stanowiska w tej kwestii są rozbieżne3. Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Praga w postanowieniu z 19 lipca 2007 r., nr 1434/ DD2/415/19/07/AR stwierdził, że: podstawowym kryterium dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych jest faktyczne uzyskanie dochodu. Za dochód faktycznie otrzymany należy zaś uważać taki dochód, którym podatnik może sam rozporządzać, a więc dochód rzeczywiście mu wypłacony lub pozostawiony do dyspozycji. Skoro niepodzielone zyski spółki z o.o. stają się własnością spółki komandytowej, w której nadal pozostają zatrzymane i nie zostaną przekazane wspólnikom, to wspólnicy spółki przekształcanej nie uzyskują dochodu, który mógłby podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, albowiem majątek spółki przekształcanej, w tym również niepodzielone zyski osoby prawnej, nie ulega likwidacji i zwrotowi wspólnikom, lecz jest majątkiem przekształconej spółki komandytowej i w tej spółce pozostaje. ( ) Przekształcenie spółki handlowej w inną spółkę handlową to proces zmierzający do zmiany formy prawnej organizacji. Tym samym u udziałowców przekształcanej spółki kapitałowej nie powstaje w chwili przekształcenia zobowiązanie podatkowe od niepodzielonych zysków z lat poprzednich, a przekazanych do majątku spółki przekształconej (spółki osobowej). (...) 4. Za takim stanowiskiem opowiedziały się też inne organy podatkowe, np. Izba Skarbowa w Warszawie w decyzji z 26 stycznia 2006 r. (1401/PD- 4230Z-113/05/ICh) przyznała rację podatnikowi i opowiedziała się za brakiem konieczności zapłaty podatku. Stwierdziła, że skoro niepodzielone zyski spółki z o.o. z lat poprzednich stały się własnością spółki jawnej, to nie sposób uznać, że zostały faktycznie otrzymane przez wspólników, będących poprzednio udziałowcami spółki z o.o. Jak czytamy w piśmie Izby: z przekształceniem spółki kapitałowej w osobową nie wiążą się żadne szczególne uregulowania podatkowe. Przekształcenie to, zarówno z punktu widzenia prawa spółek handlowych, jak i prawa podatkowego nie jest traktowane jako likwidacja spółki kapitałowej, bowiem likwidacja nie jest w żadnym momencie częścią procedury przekształceniowej. Przekształcenie spółki handlowej w inną spółkę handlową to proces zmierzający do zmiany formy prawnej organizacji. Tym samym u udziałowców przekształcanej spółki kapitałowej nie powstaje w chwili przekształcenia zobowiązanie podatkowe od niepodzielonych zysków z lat poprzednich, a przekazanych do majątku spółki przekształconej (spółki osobowej) 5. Niektóre organy podatkowe twierdziły jednak, że wspólnik spółki kapitałowej, która przekształciła się w spółkę osobową, musi zapłacić podatek od pozostawionego w spółce zysku. Na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w decyzji z 5 marca 2007 r., nr 1401/BF-I/418-14/13/06/AP stwierdził, że: W związku z przekształceniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę jawną u udziałowców spółki z o.o. (osób fizycznych), którzy z dniem przekształcenia staną się wspólnikami spółki jawnej, na dzień przekształcenia powstanie, zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, przychód z tytułu wartości udziałów, wynikających z niepodzielnych zysków w spółce z o.o., jako przychód z udziału w zyskach osób prawnych. ( ) W momencie przekształcenia spółki z o.o. w spółkę jawną niepodzielone zyski spółki z o.o. przechodzą na wspólników spółki jawnej, tj. są postawione do ich dyspozycji. Stanowią one w dacie przekształcenia faktycznie uzyskany dochód z tytułu udziału w zyskach spółki z o.o., podlegający opodatkowaniu stosownie do treści art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...) Podobnie stanowisko zajął WSA w Gliwicach w wyroku z 10 stycznia 2008 r. (I SA/Gl 188/07)6. Inaczej jeszcze kwestię tę wyjaśniło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z 16 kwietnia 2007 r. na interpelację poselską nr W wyjaśnieniu tym czytamy: ( ) Zatem przy przekształceniu spółki kapitałowej w osobową spółkę prawa handlowego pozostałe w spółce kapitałowej środki, nieopodatkowane, stanowić będą dla wspólników przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Obowiązek podatkowy w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku tych przychodów powstaje w momencie otrzymania lub postawienia ich do dyspozycji. Zestawiając przepisy Kodeksu spółek handlowych, ustawy Ordynacja podatkowa (dotyczące przekształceń) oraz przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy stwierdzić, że pozostawione w spółce kapitałowej środki (które stały się majątkiem spółki osobowej prawa handlowego) przypadające na wspólnika (osobę fizyczną) będą podlegały opodatkowaniu w momencie wyjścia tego wspólnika ze spółki osobowej jako przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Natomiast w przypadku, gdy pozostałe w spółce kapitałowej na dzień przekształcenia środki nieopodatkowane podwyższą wartość wkładów w spółce osobowej w stosunku do wartości udziałów w spółce kapitałowej, to różnica tych wartości stanowić będzie przychód. Przychód ten będzie również przychodem z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Powstanie on w momencie wykreślenia spółki kapitałowej z krajowego rejestru sądowego. Mając na uwadze fakt, że spółka osobo- wa w drodze sukcesji generalnej przejęła ogół praw i obowiązków przekształconej spółki kapitałowej, będzie zobowiązana w takich przypadkach do poboru zryczałtowanego podatku od tych przychodów( ) 7. Zatem w myśl tej interpretacji środki pozostawione (niepodzielone zyski z lat ubiegłych) w spółce przekształcanej podlegają opodatkowaniu jako przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych dopiero w momencie wyjścia wspólnika ze spółki osobowej, a więc nie w momencie przekształcenia. Natomiast w momencie przekształcenia (z dniem wykreślenia spółki z rejestru sądowego) miałby powstawać przychód wspólników z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o ile wielkość ustalonych wkładów wspólników w nowej spółce osobowej przewyższałaby wartość dotychczas posiadanych udziałów w spółce kapitałowej. Wówczas to opodatkowaniu podlegać miałaby ta nadwyżka8. Jak z powyższego wynika, wśród organów podatkowych nie ma jednolitego stanowiska w tej sprawie. Pozostawienie w spółce z o.o. niepodzielonego zysku - po przekształceniu jej w spółkę osobową - nie powoduje powstania przychodu u wspólników spółki jawnej, a więc pozostaje neutralne podatkowo. Obowiązek jego opodatkowania nie wynika bowiem z żadnych obecnie obowiązujących przepisów. 1 Przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę jawną - skutki w podatku dochodowym i rachunkowości, Biuletyn informacyjny dla służb ekonomiczno finansowych Nr 5 (616) z r. 2 M. Kośmider, Opodatkowanie i formy korzystania przez spółkę osobową ze składników majątkowych należących do wspólnika, Monitor Podatkowy 2000, nr 6, s Nie ma zgody co do tego, czy zyski spółki z o.o. skumulowane są w jej kapitałach zapasowych (rezerwowych), które następnie na skutek przekształcenia tej spółki w spółkę osobową stają się kapitałem podstawowym tej drugiej, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu udziału w zyskach osób prawnych na dzień przekształcenia spółki. Szerzej na ten temat Z. Ćwik, P. P. Zak, Luka w przepisach, Rzeczpospolita z dnia 13 stycznia 2005 r. 4 Przekształcenie spółki..., op. cit. 5 Niepodzielony zysk nie będzie przychodem wspólników, artykuł z dnia 14 grudnia 2006 r. A. Lewicki, Przekształcenie spółki z o.o. w spółkę osobową aspekty podatkowe, Glosa 2003, nr 9, s Z. Pietreczek, Zyski przekształcanej spółki kapitałowej mogą być opodatkowane, artykuł z 4 lutego 2008 r., rp.pl/artykul/89301.html; pogląd ten podziela również K. Słabczyński, Czy niepodzielne zyski podlegają opodatkowaniu, Gazeta Prawna z dnia 21 lutego 2008 r. 7 D. Szubielska, Zatrzymany zysk nie powinien być opodatkowany, Rzeczpospolita z dnia 2 sierpnia 2007 r., rp.pl/artykul/56924.html. 8 Przekształcenie spółki..., op. cit. BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

14 w perspektywie historycznej Szymon Łapiński, student I roku europeistyki II stopnia Źródeł powstania Europejskiej Polityki Zatrudnienia (EPZ) dopatrywać się można u początków powstania Wspólnot Europejskich, których jednym z podstawowych celów była poza regulacją obrotu węglem i stalą, a z czasem i innymi towarami restrukturyzacja tych gałęzi przemysłu oraz zapewnienie integracji na poziomie gospodarczym i socjalnym1. W latach 90. wypracowano polityczny konsensus dotyczący strukturalnego charakteru europejskiego problemu bezrobocia oraz potrzeby zwiększenia tempa wzrostu zatrudnienia. Zarówno polityka stabilizacji monetarnej, mająca na celu przygotowanie podstaw Unii Gospodarczej i Walutowej, jak i podobny charakter wyzwań związanych z zatrudnieniem i bezrobociem, wymagały bardziej skoordynowanej polityki zatrudnienia na szczeblu europejskim. Dyskusje zapoczątkowano podczas negocjacji Traktatu z Maastricht (1992), które wzmocniły wymiar społeczny Unii, dzięki włączeniu do niego protokołu społecznego2. Na problemy w dziedzinie zatrudnienia, w zakresie szerszym niż dotychczas, po raz pierwszy zwrócono uwagę w białej księdze Wzrost, konkurencyjność, zatrudnienie, opublikowanej przez Komisję Europejską w 1993 r. W dokumencie zawarta została nie tylko ocena, ale również propozycje działań mających na celu zmianę sytuacji; zostały one zaakceptowane przez Radę Europejską w Brukseli w grudniu 1993 r. Podczas szczytu zobowiązano Komisję do przedstawienia na kolejnym spotkaniu Rady Europejskiej (tj. w grudniu 1994 r.) zarysu działań na poziomie wspólnotowym i narodowym, mających na celu odwrócenie w krótkim czasie niekorzystnych tendencji na rynku. Rada Europejska nadała praktyczny wymiar strategii zatrudnienia, uchwalając pięć podstawowych celów, które powinny być realizowane przez państwa członkowskie. Zostały one nazwane strategią z Essen. Są to: ulepszenie systemu edukacji i szkolenia, zwiększenie chłonności zatrudnienia w procesie wzrostu gospodarczego, redukcja pozapłacowych elementów kosztów pracy, zwiększenie efektywności polityki rynku pracy, udoskonalenie instrumentów ukierunkowanych na pomoc dla grup problemowych rynku pracy, tj. młodzieży, długookresowych bezrobotnych, starszych pracowników i bezrobotnych kobiet3. Realizując strategię zwalczania bezrobocia, Komisja wystąpiła w 1996 r. z ważną inicjatywą zawarcia tzw. paktu zaufania (ang. Action for Employment in Europe: a Confidence Pact). Propozycja ta miała na celu zmobilizowanie wszystkich stron, mających wpływ na zatrudnienie (Wspólnoty, podmiotów na szczeblach krajowych i lokalnych oraz partnerów społecznych), do działań prowadzących do wzrostu zatrudnienia. Liczono na możliwy efekt mnożnikowy i synergię takich wspólnych akcji. Zamiarem Komisji było zmierzenie się z problemem bezrobocia w kontekście średnio- i długookresowego rozwoju społecznego i gospodarczego ugrupowania integracyjnego4. Formalne podstawy polityki zatrudnienia stworzył w październiku 1997 r. Traktat Amsterdamski. Uczynił on wysoki poziom zatrudnienia jednym z kluczowych celów Unii Europejskiej, na równi z celami takimi, jak stabilizacja czy wzrost gospodarczy5. Podkreślono krajowe kompetencje w dziedzinie polityki zatrudnienia; a jednocześnie w art. 126 TWE stwierdzono, że zatrudnienie jest przedmiotem wspólnych działań i wezwano państwa członkowskie do opracowania skoordynowanej strategii zatrudnienia na szczeblu UE, tzw. Europejskiej Strategii Zatrudnienia (ESZ). Nowy art. 128 TWE, zainspirowany głównie zapisami Traktatu dotyczącymi koordynacji polityki gospodarczej oraz koordynacją polityk zatrudnienia, zapoczątkowaną podczas szczytu Rady Europejskiej w Essen w 1994 r., ustanowił ramy działania umożliwiające rozwijanie krajowych polityk w sprawie zatrudnienia, opartych o wspólnotowe europejskie priorytety i interesy. Wdrożenie ESZ pozwoliło zastosować wiele różnych metod działania i zachęciło do udziału wszystkich zainteresowane strony, w szczególności rządy krajowe, instytucje UE, partnerów społecznych, społeczeństwo obywatelskie, ośrodki akademickie itd.6 Po podpisaniu, ale jeszcze przez wejściem w życie Traktatu Amsterdamskiego, który stworzył formalne postawy do wspólnej polityki w dziedzinie zatrudnienia, w listopadzie 1997 r. w Luksemburgu odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej poświęcone zwalczaniu bezrobocia. Spotkanie to zainicjowało tzw. proces luksemburski (ang. The Luxembourg Process) kompleksową strategię Wspólnoty Europejskiej w sferze zatrudnienia. Strategia ta nawiązuje w dużym stopniu do ustaleń szczytu WE w Essen i zakłada koordynowanie polityki zatrudnienia prowadzonej przez państwa członkowskie za pomocą tzw. wytycznych w dziedzinie zatrudnienia (ang. employment guidelines) opracowywanych przez Komisję Europejską i zatwierdzanych przez Radę Europejską oraz krajowych planów działań (ang. National Action Plans) przygotowywanych przez rządy poszczególnych krajów. Wnioski płynące ze wspólnej analizy realizacji tych planów są uwzględniane w dorocznych, wspólnych raportach na temat zatrudnienia oraz przy opracowywaniu wytycznych na kolejny rok7. Wytyczne zostały przedstawione w czterech różnych kategoriach, zwanych filarami wytycznych w sprawie zatrudnienia. Są to: zdolność do uzyskiwania zatrudnienia, przedsiębiorczość, zdolność adaptacyjna i równość szans8. a) filar pierwszy: zdolność do uzyskania zatrudnienia. W ramach tego filaru państwa członkowskie UE zwalczają bezrobocie wśród młodzieży oraz bezrobocie długookresowe. Również w ramach pierwszego filaru mieści się decyzja dotycząca stopniowego przechodzenia od pasywnych do aktywnych metod zwalczania bezrobocia. Kolejnym kierunkiem działań w tej sferze jest ułatwianie młodzieży przejścia od nauki na rynek pracy. b) filar drugi: przedsiębiorczość. Drugi filar wywodzi się ze skonstatowania, że stworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy wymaga korzystnego klimatu dla rozwoju biznesu. Spektrum możliwych w tym kontekście działań jest więc bardzo szerokie, poczynając od ułatwienia podejmowania działalności gospodarczej, poprzez zbadanie i wykorzystywanie wszelkich możliwości tworzenia miejsc pracy na szczeblu lokalnym. c) filar trzeci: zdolność adaptacyjna. Dążenie do pełnego zatrudnienia wymaga większej niż obecnie zdolności adaptacyjnej do nowych warunków, zarówno po stronie pracodawców, jak i pracowników. Trzeci filar polityki zatrudnienia koncentruje się więc na umiejętnościach adaptacyjnych obu stron do zmian zachodzących w technologii i na rynku, przeprowadzeniu restrukturyzacji i tworzeniu nowych produktów oraz usług, zmianach organizacji pracy, metod pracy i rodzajów umów o pracę, a także gotowości do organizowania oraz uczestniczenia w szkoleniach. d) filar czwarty: równość szans. Czwarty filar ma na celu wspomaganie zmian zachodzących w europejskich społeczeństwach w kierunku pełnego przestrzegania zasady równości płci w odniesieniu do pracy. Efektem tych zmian powinno być zwiększenie aktywności zawodowej kobiet a więc wzrost stopy zatrudnienia kobiet9. Na szczytach UE w Cardiff (w czerwcu 1998 r.) i Kolonii (w czerwcu 1999 r.) wspólna strategia WE w dziedzinie zatrudnienia została rozwinięta i skonsolidowana. Rada Europejska na posiedzeniu w Cardiff zwróciła szczególną uwagę na znaczenie trwałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego w tworzeniu sprzyjających warunków na rynku pracy. Uznano, że sprawą o pierwszorzędnym znaczeniu jest podniesienie konkurencyjności gospodarek państw członkowskich oraz zwiększenie efektywności funkcjonowania wspólnego rynku towarów, usług i kapitału. Przyjęto za cel maksymalne odbiurokratyzowanie gospodarki na szczeblach krajowym i wspólnotowym, tak aby zmniejszyć obciążenie małych, utrzymujących liczne miejsca pracy firm i ułatwić powstawanie nowych przedsiębiorstw. Działania wynikające z takiego podejścia określane są jako proces z Cardiff (ang. The Cardiff Process). Na szczycie UE w Kolonii uzgodniono natomiast Europejski Pakt na rzecz Zatrudnienia (ang. European Employment Pact), który ma stwarzać dogodną platformę dialogu wszystkich stron zaangażowanych w konstruowanie i realizację polityki makroekonomicznej, z myślą o pobudzeniu wzrostu gospodarczego i procesu tworzenia miejsc pracy. Pakt zwraca uwagę na: potrzebę odpowiednio zróżnicowanej, zrównoważonej polityki makroekonomicznej, w tym: polityki finansowej, która musi uwzględniać rygory stabilizacji wynikające z Unii Gospodarczej i Walutowej, a zarazem kierować fundusze publiczne na inwestycje oraz tworzenie konkurencyjnych miejsc pracy; utrzymywanie podwyżek płac w odpowiedniej proporcji do wzrostu wydajności; oraz politykę pieniężną ukierunkowaną na stabilność cen. Działania podejmowane na podstawie tych założeń określane są jako proces z Kolonii (ang. The Cologne Process)10. Sukces otwartej metody koordynacji ESZ został zauważony podczas szczytu Rady Europejskiej w Lizbonie (marzec 2000 r.), podczas którego ustanowiono strategiczny cel na kolejną dekadę, stwierdzając że Unia Europejska powinna osiągnąć pozycję najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy w skali świata, zdolnej do zrównoważonego wzrostu gospodarczego, do zwiększania liczby i poprawienia jakości miejsc pracy oraz umacniania spójności społecznej. Ponadto uwaga przeniosła się ze zmniejszania bezrobocia w stronę tworzenia warunków umożliwiających pełne zatrudnienie. Ustalono, że ogólny cel powinien zakładać podniesienie stopy zatrudnienia w UE do 70% i zwiększenie liczby zatrudnionych kobiet do ponad 60% do 2010 roku11. W styczniu 2003 r. Komisja Europejska przedstawiła komunikat w sprawie znowelizowanej Europejskiej Strategii pełnego zatrudnienia i lepszych miejsc pracy dla wszystkich. 22 lipca 2003 r. Rada Europejska przyjęła Wytyczne Polityki Zatrudnienia dla państw członkowskich. Decyzją Rady nr 2003/578/EC12 przyjęto trzy nowe główne cele: - pełne zatrudnienie, - poprawa jakości i produktywności pracy, - wzmocnienie spójności społecznej i integracji. 14 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

15 Jednocześnie Rada Europejska zobowiązała się do lepszej realizacji i administrowania Europejską Strategią Zatrudnienia. Rada przyjęła 10 konkretnych wytycznych polityki zatrudnienia na nowy okres 3 lat. Obejmują one: 1) aktywne i prewencyjne działania na rzecz bezrobotnych i biernych zawodowo; 2) tworzenie miejsc pracy i przedsiębiorczość; 3) promocję adaptacyjności i mobilności na rynku pracy; 4) promocję rozwoju kapitału ludzkiego i kształcenia ustawicznego; 5) wzrost podaży pracy i promowanie aktywnego starzenia się; 6) politykę równości szans dla kobiet i mężczyzn; 7) wspieranie integracji i zwalczanie dyskryminacji osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy; 8) rozwijanie finansowych zachęt do podejmowania zatrudnienia; 9) ograniczenie szarej strefy zatrudnienia; 10) zmniejszanie regionalnych zróżnicowań w zatrudnieniu13. Na początku 2005 r. UE musiała co pozostaje wciąż aktualne mierzyć się z poważnymi trudnościami strukturalnymi. Starzejące się społeczeństwo oraz gorsze wyniki gospodarcze wywierały coraz większą presję na europejski model społeczny. W obliczu wspomnianych problemów Komisja Europejska zaproponowała rewizję strategii lizbońskiej przez skupienie się na silniejszym i długotrwałym wzroście oraz na tworzeniu większej liczby lepszych miejsc pracy. Takie podejście zakładało całkowitą rewizję i integrację reform makroekonomicznych, mikroekonomicznych i polityki zatrudnienia (a także otwartych metod koordynacji), mając na celu maksymalne wykorzystanie efektu synergii działań na poziomie krajowym i wspólnotowym oraz zwiększenie skuteczności strategii. W ramach tego procesu Rada Europejska zatwierdziła zintegrowane wytyczne na rzecz wzrostu i zatrudnienia ( ). Obecnie wytyczne w sprawie zatrudnienia ogółem osiem stanowią część pakietu 24 wytycznych Strategii Lizbońskiej, wraz z wytycznymi makro- i mikroekonomicznymi (zwanymi formalnie ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej), opracowanymi na okres 3 lat14. Akcja W dniach od 24 do 30 kwietnia 2010 r. potrwa zbiórka książek w ramach akcji Książka dla więźnia, organizowanej przez Koło Naukowe Prawa Karnego i Kryminologii. Zebrane książki trafią do bibliotek w aresztach śledczych i zakładach karnych na terenie województwa podlaskiego. Zbiórka prowadzona będzie na pięciu wydziałach UwB: Prawa, Ekonomii i Zarządzania, Pedagogiki i Psychologii, Fizyki oraz Matematyki i Informatyki. Staną tam specjalne kartony, do których będzie można włożyć podarowane książki. Podczas dwóch poprzednich zbiórek studentom udało się zebrać i przekazać do bibliotek w zakładach karnych i aresztach śledczych około 3 tysięcy woluminów. Były wśród nich głównie pozycje z literatury pięknej i książki popularnonaukowe, ale także np. podręczniki do nauki języków obcych. Podsumowanie tegorocznej, trzeciej akcji Książka dla więźnia będzie miało miejsce na początku maja, podczas Dni Wydziału Prawa UwB. Będzie mu towarzyszyła dyskusja z udziałem przedstawicieli służby więziennej. Motywem przewodnim dyskusji będą słowa Antonia Montesinosa: Więzienie przyjmuje człowieka, przestępcę zostawia za drzwiami. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata wspierają wzrost i zatrudnienie. Zawierają priorytety odnowionej Strategii Lizbońskiej (opublikowane 5 lipca 2005 r.). Na jej podstawie przygotowano Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, których strategicznym celem jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia i wzrost poziomu spójności społecznej. 1 K. Stawicka, A. Dybowska, Dostosowanie polityki zatrudnienia do standardów UE przez władze samorządowe gmin i powiatów w Polsce, Warszawa 2002, s Dziesięć lat europejskiej strategii zatrudnienia (ESZ), Luksemburg 2008, s M. Chrzanowski, Polityka zatrudnienia w Unii Europejskiej jako przykład zastosowania otwartej metody koordynacji, w: Polityki Unii Europejskiej w kontekście polskiej polityki gospodarczej, red. P. Albińskiego, Warszawa 2009, s Polityka zatrudnienia Unii Europejskiej, online: gng5 (dostęp ). 5 M. Chrzanowski, op. cit., s Dziesięć lat, op. cit., s Polityka zatrudnienia, op. cit. 8 Dziesięć lat, op. cit., s M. Chrzanowski, op. cit., s Polityka zatrudnienia, op. cit. 11 Dziesięć lat, op. cit., s Dz. Urz. WE, seria L, nr 197 z 5 sierpnia 2003 r. 13 W. Powałka, K. Górak, Polityki horyzontalne UE polityka zatrudnienia, Warszawa Dziesięć lat, op. cit., s BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

16 Karol Marciniak, student I roku europeistyki II stopnia Wspólna polityka energetyczna UE, skierowana na zapewnienie bezpieczeństwa dostaw surowców oraz dywersyfikację źródeł importu, jest jednym z wielu wyzwań, którym sprostać musi współczesna Unia Europejska. Aby podkreślić wagę tego zagadnienia ważne jest przedstawienie sytuacji energetycznej, w jakiej znajdują się kraje UE. Według danych z 2006 roku, dominującą rolę w energetyce europejskiej odgrywają nieodnawialne paliwa kopalne (ropa naftowa i gaz ziemny), które zapewniają odpowiednio 36,9% i 24,5% produkcji energii. Paliwa stałe, tj. węgiel kamienny, węgiel brunatny i torf, zaspokajają 17,6% konsumpcji energii, energia jądrowa 14,2%, a zasoby odnawialne 6,6% całości zużycia energii na terenie UE1. Aż 53,8% używanych surowców pochodzi z importu. Import paliwa jądrowego wynosi ponad 90%, ropy naftowej 83% konsumpcji, gazu ziemnego 60% konsumpcji, paliw stałych ok. 40%. Najważniejszymi dostawcami ropy są: Rosja (33,5%), Norwegia (15,8%), Libia (9,4%), Arabia Saudyjska (9%), Iran (6,4%), inne kraje bliskowschodnie (5,7%), Kazachstan (4,8%) i Nigeria (3,6%). Wśród dostawców gazu ziemnego wiodącą rolę pełni Rosja 42%, Norwegia 24,2%, Algieria 18,2%, Nigeria 4%, Libia 2,7%, Egipt 2,7%, Katar 2,1%, Trynidad i Tobago 1,3%. W odniesieniu do paliw stałych głównymi eksporterami do Unii są: RPA (22,7%), Rosja (21,1%), Australia (11,9%) i Kolumbia (9,6%). Paliwo jądrowe sprowadza się głównie z Rosji 24,6 %, Kanady 18,1%, Nigru 16,9%, Australii 15,3 %2. Przedstawione powyżej dane pokazują, że najważniejszymi dostawcami surowców energetycznych dla UE pozostają Rosja, Norwegia, Algieria oraz kraje Bliskiego Wschodu. Kolejnym istotnym uwarunkowaniem określającym sytuację energetyczną Unii Europejskiej jest infrastruktura dostawcza surowców. Problem zaopatrzenia w ropę naftową nie jest skomplikowany ponad 85% importowanego surowca trafia do Unii drogą morską, jedynie 14% rurociągami: z Rosji przez Białoruś i Ukrainę (rurociąg Drużba), z Norwegii do Wielkiej Brytanii (rurociąg Norpipe). Główne trasy przesyłu gazu ziemnego biegną z Rosji (przez Ukrainę gazociągiem Braterstwo, oraz przez Białoruś gazociągiem Jamał), z Norwegii do Wielkiej Brytanii gazociągiem Langeled, z Algierii do Hiszpanii i Włoch gazociągami Transmed i MEG. Od dłuższego czasu na forum organów Unii Europejskiej toczy się debata na temat stworzenia alternatywnych tras dostaw gazu ziemnego. Ukraińsko-rosyjski kryzys gazowy z 2009 r. pokazał uzależnienie bezpieczeństwa energetycznego UE od Rosji oraz ukazał potrzebę zintensyfikowania działań w kierunku dywersyfikacji źródeł importu gazu. Efektem tych działań było podpisanie w lipcu 2009 roku w Ankarze porozumienia pomiędzy krajami Unii Europejskiej, przez które rura ma przebiegać (Bułgaria, Rumunia, Węgry i Austria), oraz Turcją. Umowa wpisuje się w unijne starania dotyczące dywersyfikacji źródeł energii i częściowego uniezależnienia się od Rosji. Gazociąg Nabucco ma przebiegać z Azerbejdżanu i Turkmenistanu przez Turcję, Bałkany, Węgry do Austrii. Niestety, projekt ten musi pokonać wiele przeszkód. Nierozwiązana jest kwestia sfinansowania gazociągu. Jednym z problemów jest też to, że Azerbejdżan to wciąż niepewne źródło stałych dostaw gazu, posiadające tylko jedno podstawowe ujęcie tego surowca, które dodatkowo wymaga poważnej rozbudowy. Wciąż nierozwiązanym problemem pozostają napięcia na linii Turcja Azerbejdżan. Jest to istotny problem, gdyż bez porozumienia tych państw gaz azerski w ramach Nabucco nie popłynie do Europy przez terytorium tureckie. Dlatego UE, świadoma potencjalnego zagrożenia, zintegrowała projekt Nabucco z koncepcją innego gazociągu White Stream w szerszych ramach tzw. Południowego Korytarza Energetycznego. Dzięki White Stream gaz z Azerbejdżanu popłynąłby do Europy nie tylko przez Turcję, lecz także z jej ominięciem przez Gruzję i dalej Morzem Czarnym. Trzy miesiące temu w gruzińskim mieście Batumi odbyła się konferencja z udziałem przedstawicieli UE, a także innych państw zaangażowanych w południowy korytarz. Istotnym problemem związanym z realizacją projektu Nabucco jest powstanie konkurencyjnego, rosyjskiego projektu South Stream. Gazociąg Południowy ma za zadanie dostarczyć gaz z Rosji i Azji Centralnej za pośrednictwem tych samych europejskich krajów, przez które ma przebiegać gazociąg Nabucco. W lutym bieżącego roku Gazprom zaprosił do udziału w tym projekcie Rumunię. Bułgaria i Węgry wciąż nie podjęły wiążącej decyzji. Kraje te stoją przed dylematem moralnym: wspólna polityka energetyczna UE, czy też indywidualne zyski. Zaawansowanie projektu South Stream wskazuje, że powyższe kraje przyłączą się do rosyjskiej inicjatywy. Ostatnio chęć uczestnictwa w projekcie Gazociągu Południowego wyraziła także Chorwacja. Innym projektem uniezależniającym dostawy gazu od relacji na linii Rosja Ukraina jest Gazociąg Północny. To kolejne przedsięwzięcie Rosji, które umacnia jej pozycję jako eksportera gazu do UE. Projekt ten wzbudza wiele kontrowersji, gdyż przewiduje budowę bardzo kosztownego gazociągu na dnie Bałtyku. Propozycja konkurencyjna wobec niemiecko-rosyjskiego porozumienia, zakładająca budowę drugiej nitki gazociągu jamalskiego byłaby znacznie tańsza i bezpieczniejsza. Pojawia się zatem pytanie o wyższość czynników politycznych nad ekonomicznymi. Projekt ten wzbudza także kontrowersje w Polsce. Według władz Zarządu Portów Morskich Szczecin i Świnoujście S.A. budowa gazociągu może w przyszłości zablokować większym statkom dostęp do portu w Świnoujściu. Pod wpływem tego argumentu Federalny Urząd Żeglugi i Hydrografii w Hamburgu podjął decyzję o przesunięciu gazociągu na głębsze wody Bałtyku. Kryzys gazowy ze stycznia 2009 roku związany z przerwami dostaw tego surowca z Rosji na Ukrainę, a w konsekwencji także do UE skłonił państwa członkowskie do myślenia o tzw. solidarności energetycznej. Projekt stosownego rozporządzenia przedłożyła Komisja, a głosowanie nad nim miało odbyć się na forum Parlamentu Europejskiego jeszcze w kwietniu. Rozporządzenie opiera się na dwóch zasadach solidarności oraz odpowiedzialności. Jeżeli na terenie UE nastąpi chociażby jednodniowa przerwa w dostawie min. 10% gazu, Komisja będzie zobowiązana ogłosić alarm i wezwać państwa członkowskie do pomocy krajom najbardziej poszkodowanym. Na mocy rozporządzenia każde państwo członkowskie będzie zobowiązane do utrzymywania zapasu gazu, w takiej ilości, aby uodpornić się na sytuacje kryzysowe. Każdy kraj UE będzie także musiał powołać urząd nadzorujący bezpieczeństwo zaopatrzenia w gaz. W dniach lutego 2010 roku w Gdańsku odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona bezpieczeństwu energetycznemu Europy Północnej. Wzięli w niej udział m.in. Przewodniczący PE Jerzy Buzek, komisarz do spraw budżetu Janusz Lewandowski oraz szef polskiego klubu Europejskiej Partii Ludowej w PE Jacek Saryusz- Wolski. Politycy zgodnie stwierdzili, że wspólna polityka energetyczna UE jest w fazie embrionalnej. Solidarność energetyczna pozwoliłaby obniżyć koszty dostaw surowców oraz wzmocniłaby pozycję negocjacyjną UE w rozmowach z zewnętrznymi dostawcami. Wymaga to jednak woli politycznej wszystkich krajów UE oraz zgody na przekazanie części kompetencji na rzecz Komisji Europejskiej. 1 M. Kaczmarski, Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej, Warszawa 2010, s Ibidem, s FOT. Internet 16 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

17 IMPORTANCE OF THE REGULATORY ACTORS ON INTERNATIONAL TRADE Magdalena Bielonko, studentka V roku prawa We have a system that might be called global governance without global government, one in which a few institutions - the World Bank, the International Monetary Fund, the World Trade Organisation - and a few players - the finance, commerce, and trade ministries, closely linked to certain financial and commercial interests - dominate the scene, but in which those affected by their decisions are left almost voiceless 1. The worldwide financial system in a painful year 2009 experienced the worst crisis since the 1930s Great Depression. The economic recession is a global issue and affects all of the layers of the society. The complexity of this phenomenon affects the efficacy of the traditional methods of fighting against recession; therefore, main global regulatory actors on international trade strive not only towards ascertaining more radical and forceful solutions for the problem but also mitigating the destructive policies for global economy2. THE INTERNATIONAL MONETARY FUND Going back to the interwar period, the United States continued to sustain the high trade tariffs. In fact, this direction of the trade policy protected national industries and generated revenue for local governments, yet it exerted a negative influence on the economic collaboration3. Such situation led to the mass unemployment, hyperinflation, bankruptcy of numerous companies and the collapse of credit institutions, all peaking in the 1930 s Great Depression4. After the World War II, it was indispensable to make a major step forward in order to avoid tremendous experience from the past. The promotion of monetary stability and the flow of international trade were considered as the most significant adjustments to the onetime financial environment5. Already in 1944, at the end of the dramatic period of war, the Bretton Woods Conference brought a new stabilizing system. Two institutions, namely, the International Monetary Fund and the International Bank for Reconstruction and Development, stemmed from the common acceptance of the new finance relationships. Current global crisis is also a consequence of the United States mortgage market that contributed to a sharp slump of banking and financial system6. In the course of time, the IMF became a principal institution of global economic governance positioned to help deal with the ( ) crisis7. It aimed at promoting the expansion of the worldwide trade and recovering from the huge postwar financial crisis8. Its primary objective was to advance global economic stability through facilitating a balanced growth and maintaining a high level of employment9; however, operations of the IMF are given a critical judgment. First of all, the capacity to influence the policies of economically powerful countries is meaningless. Moreover, its governance structure is inconsistent with its multilateral nature and is dysfunctional to its purposes10. Ironically, the resources of the IMF are widely available for advanced economies rather than for developing countries11. The IMF is extremely Europe-dominated as far as miscellaneous subsidies are concerned: the sad truth is probably that only the credible threat of an alternative such as an Asian Monetary Fund will force the current Euro-Atlantic Monetary Fund to become a truly International Monetary Fund12. What is more, the multiple tasks of the IMF overlap and fail to follow a clear and logical path. Consequently, the distribution of control and costs is ambiguous and vague13. THE WORLD BANK The second financial institution, the World Bank, was established in Bretton Woods in A key function of the World Bank was to rebuild the Europe s financial and trade relationships14. The IMF and World Bank s primary economic concerns of that time were to create stability in currency, to reconstruct the economies of war-ravaged nations, and to establish a regime for international trade and investment 15. Robert Zoellick, the president of the World Bank, is concerned about the poorest citizens in developing nations during the recession as they are threatened by poverty mostly. However, taking into consideration the system of voting in the World Bank, the principle of one dollar one vote operates; therefore, it might be discriminatory as far as the poorest countries are concerned. One of the most effective ad hoc measures might be the financial help from the most advanced economies16. The objective of the World Bank is to help raise the standards of living in developing countries by channelling financial resources to them from developed countries17. The most crucial measure to obtain this goal is the system of loans for a specified purpose. However, in order to improve the financial situation of the poorest states, the World Bank should remove numerous restrictions on its loans. Currently, various Bank s procedures and policies take about 1, 5 years to receive a grant. It is proposed to cut most of the red tape and encourage increasing limit for lending18. Like the International Monetary Fund, the World Bank is criticised for the conditions imposed on potential borrowers. There are various ways of facilitating development of member states, such as its own capital, borrowed funds or other resources19. Although the World Bank is perceived as a global expert in the area of financial environment, its traditional solutions can reduce possible alternative ways of development20. The Bank concentrates only on the long-term transformations and reconstructions, in contrast to the IMF s short-term policies21. Despite severe criticism, vital and central function of the World Bank is emphasized. The World Bank, together with the IMF, is the indispensable major force in order to promote reducing poverty in developing countries. In fact, only members of the International Monetary Fund have an opportunity to become the participators of the Bank22. Currently, attempts are made to establish the possible consequences of merging the IMF and the World Bank. Firstly, both institutions share numerous competences. Secondly, the structure of the World Bank is less complicated and its functioning is similar to national banks of member states. Thirdly, various grants offered by the IMF are conditional and lead to numerous imbalances and difficulties23. THE WORLD TRADE ORGANISATION After the Uruguay Round of GATT, the predecessor of the WTO, the trade development boosted, private as well as public tariff barriers were reduced and the global economy was continued reorganising24. After the long history, the WTO came into existence in 1994 and became a unique body in dealing with trade between states. Its most significant legal tools are agreements, the results of the long, complex and intricate negotiations among bulk of nations. They constitute a legal basis for international commerce. The primary role of the WTO is seen in the free flow of trade, the forum for the commercial negotiations as well as settling trade disputes25. The dispute settlement mechanism is praised for its efficacy while applying for existing principles and rules26. Not only the IMF and the World Bank, but also the World Trade Organisation is a subject of a fierce criticism. Inter alia, the WTO is pathologically secretive, conspiratorial and unaccountable to sovereign states and their electorate27. Despite important efforts to become more democratic and transparent, the vast number of experts remains worrying about the level of misunderstanding among the leaders and the rest of the WTO s members28. The WTO is described as a Member-driven organization, rather than Secretariat and Director-General s decision-making powers29. In the context of financial crisis, Pascal Lamy, the Director-General of the WTO, will make a step forward in order to overcome various difficulties30. In fact, since September 2008, 22 of the WTO members have raised their tariffs in order to prevent the national industries from collapsing. But the WTO, like other international regulatory actors, warns against the protectionist measures applied by various countries, because they can prolong the recession31. SUMMARY In order to improve the economic slowdown, close relationships seems to be indispensable. The IMF, the WB as well as the WTO play extremely crucial roles in the regulation of the commercial activities between various member states as well as humanitarian and financial assistance. Despite a number of competences overlap and the particular institutions double the efforts and waste a huge amount of money, each of the body contribute to the improvement of the standards of living. The sense of trust and confidence is significant when particular institutions operate. Officials of all institutions try to find a solution how to improve the economic situation in developing countries. Also states with the advanced economies exert a positive influence on the improvement of commercial downturn. 1 L.H. Peter, Effective global economic governance by the World Trade Organization, Journal of International Economic Law 2005, No. 8(3), p E.Truman, The IMF and the Global Crisis: Role and Reform, on-line: org/gc3o (accessed on ). 3 U.S. Department of State, Protectionism in the Interwar Period, on-line: (accessed on ). 4 S. Dammasch, The System of Bretton Woods. A Lesson from History, on-line: (accessed on ), p Ibidem, p J. Sapir, Global finance in crisis: a provisional account of the subprime crisis and how we get into, on-line: (accessed on ). 7 E. Truman, op. cit., p Ibidem, p A. Cobham, The International Monetary Fund: Reform and role in crisis prevention, on-line: (accessed on ), p H.R. Torres, Reforming the International Monetary Fund - why its legitimacy is at stake, Journal of International Economic Law 2007, No. 10(3), p Ibidem, p D. Kapur & A. Subramanian, Wanted: A truly International Monetary Fund, on-line: (accessed on ) 13 A. Cobham, op. cit., p J. Sanders, The World Bank and the IMF: Fostering Growth in the Global Market, International Trade Law Journal 2000, No. 9, p W. N. Gianaris, Weighted Voting in the International Monetary Fund and the World Bank, Fordham International Law Journal 1990/91, No VOA News, World Bank President: Financial Crisis Will Hurt Poor Countries Most, on-line: (accessed on ). 17 K. Reisman, The World Bank and the IMF: at the forefront of world transformation, Fordham Law Review 1992, No Department for International Development, A Bank for the World: the role of the World Bank in responding to the financial crisis and building a better future, on-line: (accessed on ). 19 J. Sanders, op. cit., p Bretton Woods, What are the main concerns and criticism about the World Bank and IMF?, on-line: (accessed on ). 21 K. Reisman, op. cit. 22 Ibidem. 23 D. Carreau, Why not merge the International Monetary Fund (IMF) with the International Bank for Reconstruction and Development (World Bank)?, Fordham Law Review 1994, No Ch. Bright, International trade; World Trade Organisation, International Trade Law and Regulation 1995, No. 1(1), p Business to business, WTO the World Trade Organisation, on-line: tnij.org/gc4l (accessed on ). 26 Financial Wealth Ideas, The advantage of the WTO system for the relationship between the countries, on-line: (accessed on ). 27 L. H. Peter, op. cit., p Ibidem, p Ibidem, p World Trade Organisation, Lamy creates WTO task force on financial crisis, on-line: (accessed on ). 31 The Washington Post, WTO Says Protectionism Could Prolong Recession, on-line: (accessed on ). BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

18 Zawód: Paulina Brejnak, studentka IV roku prawa Kim właściwie jest? Działa przy sądzie rejonowym i porusza się po swoim rewirze. Przez wielu jest postrzegany jako bezlitosny egzekutor, który może zapukać do drzwi w każdy dzień roboczy i soboty od 7:00 do 21:00. Który odbierze ostatnie złotówki i nie zdobędzie się na żadną reakcję, kiedy słyszy płacz biednego dłużnika, nawet szantażowany samobójstwem i innymi nieszczęściami będącymi skutkami egzekucji. Spójrzmy jednak na niego z odmiennej perspektywy oczami wierzyciela, który bezskutecznie walcząc z nieuczciwym dłużnikiem, szuka pomocy u komornika. Wówczas szybki, skuteczny, jest bardzo potrzebny, bo w końcu odzyskuje nasze pieniądze. To my jesteśmy w takiej sytuacji biedną ofiarą jakiegoś wyrwigrosza. Kto może zostać komornikiem? Kandydat na komornika musi spełniać następujące kryteria: posiadać obywatelstwo polskie; mieć pełną zdolność do czynności prawnych; posiadać nieposzlakowaną opinię, nie być karanym za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe ani nawet podejrzanym o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe; ukończyć wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskać tytuł magistra prawa lub zagraniczne studia prawnicze uznawane w Rzeczypospolitej Polskiej; być zdolnym ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków komornika; odbyć aplikację komorniczą; złożyć egzamin komorniczy; pracować w charakterze asesora komorniczego co najmniej 2 lata; mieć ukończone 26 lat. Egzamin na aplikację1 Polega on na rozwiązaniu testu, składającego się z zestawu 150 pytań, zawierających po 3 propozycje odpowiedzi można wybrać tylko jedną, na każdą poprawną przypada 1 punkt. Pozytywny wynik otrzymuje osoba, która uzyskała co najmniej 90 punktów. W trakcie egzaminu nie wolno korzystać z tekstów aktów prawnych, komentarzy, orzecznictwa ani innych pomocy, a także nie można mieć przy sobie urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji. Uchwałę w przedmiocie wpisu na listę aplikantów komorniczych rada izby komorniczej podejmuje w terminie 30 dni od dnia złożenia przez zainteresowanego wniosku o dokonanie takiego wpisu. Wniosek ten może zostać złożony w ciągu 2 lat od dnia ogłoszenia wyników egzaminu konkursowego. Kandydat obowiązany jest załączyć zaświadczenie o niekaralności oraz oświadczenie, że przeciwko niemu nie jest prowadzone postępowanie karne o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. Przed dokonaniem wpisu na listę aplikantów komorniczych rada izby komorniczej zwraca się do właściwego organu Policji o nadesłanie informacji o kandydacie. W uchwale rada izby komorniczej obowiązana jest wskazać komornika, w którego kancelarii aplikant komorniczy jest albo zostanie zatrudniony. Osobie spełniającej wszelkie warunki nie można odmówić wpisu na listę aplikantów komorniczych. Od uchwały odmawiającej dokonania wpisu zainteresowanemu służy odwołanie do Krajowej Rady Komorniczej w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, a następnie skarga do sądu administracyjnego. Ile będzie mnie kosztowała ta przyjemność?2 Aplikacja komornicza jest odpłatna koszty szkolenia aplikantów pokrywane są z wnoszonych przez nich opłat. Ich wysokość określana jest w drodze rozporządzenia przez ministra sprawiedliwości, po zaciągnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej, jednak nie może być wyższa niż czterokrotność minimalnego wynagrodzenia w tym roku wynosi 5268 zł. Istnieje również możliwość zwolnienia aplikanta od obowiązku ponoszenia opłaty w całości lub części, a także odroczenia jej płatności lub rozłożenia na raty przez radę izby komorniczej. Kilka słów o przebiegu samej aplikacji3 Aplikacja komornicza rozpoczyna się 1 stycznia i trwa 2 lata. Program obejmuje zajęcia seminaryjne oraz praktyki, które aplikant odbywa u wskazanego przez radę izby komorniczej komornika, na warunkach określonych w umowie o pracę zawartą z komornikiem. W szczególności aplikant przygotowuje projekty dokumentów sporządzanych w poszczególnych sprawach przez komornika sądowego. Zadaniem komornika, u którego aplikant odbywa praktykę, jest zapoznanie szkolonego z całokształtem czynności należących do zakresu obowiązków komornika i współdziałanie w tym zakresie z osobami prowadzącymi zajęcia seminaryjne. Kolejnym obowiązkiem patrona jest sporządzanie co 12 miesięcy opinii o aplikancie, przekazywanej właściwej radzie izby komorniczej i dołączanej do akt osobowych aplikanta, z której treścią zaznajamia się go. Aplikant komorniczy, po upływie roku od dnia rozpoczęcia aplikacji komorniczej, może być upoważniony przez komornika do samodzielnego wykonywania określonych czynności egzekucyjnych, do których upoważniony jest asesor komorniczy. Upoważnienie to wymaga formy pisemnej i powinno być okazane stronie na jej żądanie przed przystąpieniem do czynności. Zajęcia seminaryjne dla aplikantów rozpoczynają się w pierwszy poniedziałek po dniu 1 stycznia i trwają do 31 grudnia (dla każdego roku) a od 1 lipca do 30 września trwa przerwa. Zajęcia odbywają się co najmniej raz w tygodniu, w wymiarze od sześciu do ośmiu godzin lekcyjnych, lub w innym cyklu obejmującym nie mniej niż 4 dni w miesiącu, jeżeli usprawni to przebieg szkolenia. Program zajęć seminaryjnych uwzględnia zagadnienia wchodzące w zakres obowiązków komornika, między innymi: przepisy prawa cywilnego materialnego i procesowego, ze szczególnym uwzględnieniem postępowania egzekucyjnego; wybrane elementy prawa gospodarczego i prawa spółek handlowych, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego, prawa i postępowania administracyjnego z uwzględnieniem egzekucji administracyjnej, prawa finansowego, a w szczególności prawa bankowego i podatkowego, prawa europejskiego i prawa prywatnego międzynarodowego, przepisy ustrojowe dotyczące samorządu komorniczego, sądownictwa, organów kontroli państwowej i ochrony prawa z elementami prawa konstytucyjnego. Po pierwszym roku aplikacji rada izby komorniczej przeprowadza kolokwium, którego celem jest sprawdzenie stopnia opanowania przez aplikantów materiału, z którego prowadzone były zajęcia seminaryjne. Również w toku aplikacji rady izb komorniczych mogą przeprowadzać sprawdziany. Do zadań rady izby komorniczej należy ustalenie szczegółowego programu zajęć seminaryjnych i ich formy oraz zapewnienie wykładowców, którymi mogą być w szczególności: komornicy, komornicy emerytowani, adwokaci, radcowie prawni, prokuratorzy, prokuratorzy w stanie spoczynku, sędziowie, sędziowie w stanie spoczynku, referendarze i starsi referendarze sądowi, a także pracownicy naukowi, naukowo-dydaktyczni lub dydaktyczni szkół wyższych w Rzeczypospolitej Polskiej lub Polskiej Akademii Nauk oraz inne osoby szczególnie obeznane z problematyką działalności komorników sądowych i egzekucji sądowej. Warto również wspomnieć, że rady izb komorniczych mogą zawierać porozumienia w sprawie wspólnego prowadzenia zajęć seminaryjnych aplikantów. Zajęcia seminaryjne od strony praktycznej Dla przykładu podaję zagadnienia czterdziestego ósmego spotkania aplikantów II roku (2009/2010) w Szczecinie4 z dnia 10 kwietnia 2010 r. (sobota), rozpoczynającego się o godzinie 9:00 i obejmują- 18 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU

19 cego 6 jednostek lekcyjnych: wnioski, oświadczenia i protokoły w postępowaniu egzekucyjnym; podejmowanie przez komornika czynności w porze nocnej i w dniu ustawowo uznanym za wolny od pracy; możliwość dokonania rewizji osobistej przez komornika; kiedy komornik jest zobowiązany przywołać do czynności egzekucyjnych świadków?; co powinien uczynić komornik po zakończeniu egzekucji i skutecznym wyegzekwowaniu całej należności wraz z kosztami egzekucyjnymi?; zawieszenie i umorzenie postępowania egzekucyjnego; rozstrzyganie skarg na czynności komornika w postępowaniu upadłościowym; kiedy komornik wstrzymuje się z dokonaniem czynności? Zajęcia poprowadził Dariusz Rystał sędzia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. Kiedy można zostać zawieszonym w czynnościach? Aplikant komorniczy może zostać zawieszony przez radę izby komorniczej, jeżeli: przeciwko niemu prowadzone jest postępowanie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe; przy wszczęciu lub w toku postępowania o częściowe bądź całkowite ubezwłasnowolnienie aplikanta komorniczego ustanowiono doradcę tymczasowego. Fakultatywne zawieszenie następuje w sytuacji gdy: wniósł o to sam aplikant z powodu długotrwałej choroby lub z innych ważnych przyczyn; przeciwko aplikantowi jest prowadzone postępowanie o nieumyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub nieumyślne przestępstwo skarbowe. Zawieszenie aplikanta ustaje z dniem: prawomocnego zakończenia postępowania, oddalenia lub odrzucenia wniosku o ubezwłasnowolnienie lub umorzenie postępowania albo uchylenia postanowienia o ustanowieniu doradcy tymczasowego; złożenia wniosku w tym przedmiocie przez aplikanta komorniczego, w przypadku zawieszenia na podstawie własnego wniosku. Skreślenie z listy FOT. Internet Rada izby komorniczej skreśla aplikanta komorniczego z listy aplikantów komorniczych, jeżeli aplikant komorniczy: zrezygnował z odbywania aplikacji komorniczej; został uznany za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków aplikanta komorniczego; został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; został ubezwłasnowolniony częściowo bądź całkowicie; rażąco narusza obowiązki aplikanta komorniczego lub w sposób rażący uchybił godności aplikanta, oraz fakultatywnie w stosunku do aplikanta, który został prawomocnie skazany za nieumyślne przestępstwo lub nieumyślne przestępstwo skarbowe. Egzamin komorniczy czyli ostatni zakręt Do egzaminu komorniczego może przystąpić osoba, która ukończyła aplikację komorniczą, a ponadto: sędziowie, prokuratorzy, adwokaci, radcowie prawni, notariusze oraz osoby, które ukończyły aplikację sądową, prokuratorską, adwokacką, radcowską lub notarialną, a także osoby posiadające stopień naukowy doktora nauk prawnych. Egzamin, którego celem jest sprawdzenie przygotowania zdającego do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu komornika, składa się z części pisemnej i ustnej. Jest on przeprowadzany raz w roku, w terminie wyznaczonym przez ministra sprawiedliwości, nie później niż do dnia 30 czerwca. Opłata za przystąpienie do egzaminu wynosi połowę równowartości minimalnego wynagrodzenia. Części pisemna i ustna rozpoczynają się równocześnie w tych samych dniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pisemna część egzaminu komorniczego, przeprowadzanego w obecności co najmniej trzech członków komisji egzaminacyjnej, polega na opracowaniu przez zdającego dwóch tematów dotyczących czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komorników. W tym czasie zdający może korzystać z tekstów aktów prawnych i komentarzy oraz z orzecznictwa, nie może jednak posiadać przy sobie urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji. Oceniając każdy z tematów z części pisemnej egzaminu stosuje się skalę od 0 do 20 punktów. Oceny tej dokonują, niezależnie od siebie, dwaj członkowie komisji egzaminacyjnej. Każdy z nich wystawia na piśmie ocenę łączną, wskazując liczbę punktów uzyskanych przez zdającego, wraz z uzasadnieniem. Liczba punktów uzyskanych przez zdającego z egzaminu pisemnego jest średnią ocen wystawionych przez członków komisji egzaminacyjnej za poszczególne tematy. Pozytywną ocenę z części pisemnej egzaminu komorniczego otrzymuje zdający, który uzyskał co najmniej 30 punktów. Do części ustnej egzaminu komorniczego dopuszczeni zostają tylko zdający, którzy uzyskali pozytywną ocenę z części pisemnej egzaminu. W części ustnej zdający odpowiada na losowo wybrany przez siebie zestaw 8 pytań. Każda odpowiedź oceniana jest osobno przez członków komisji egzaminacyjnej przy zastosowaniu skali od 0 do 5 punktów. Zdający może uzyskać maksymalnie 40 punktów. Liczba punktów uzyskanych przez zdającego z części ustnej egzaminu komorniczego stanowi sumę średnich arytmetycznych liczby punktów przyznanych zdającemu za poszczególne pytania przez każdego z członków komisji egzaminacyjnej. Pozytywny wynik z egzaminu komorniczego otrzymuje zdający, który uzyskał łącznie z części pisemnej i ustnej co najmniej 60 punktów. Dlaczego tak mało osób zdaje na aplikację komorniczą? (2008 r. 59, a w 2009 r. 254 osoby) Po pierwsze, po zakończeniu innych aplikacji istnieje możliwość wykonywania innych zawodów, a przy komorniczej furtka się zamyka można pracować tylko jako komornik. Dlatego też wielu młodych ludzi chce zachować pewne pole manewru. Ponadto, wg Ministerstwa Sprawiedliwości jesteśmy prawnikami gorszej kategorii 5. Dodatkowo aby wykonywać ten zawód trzeba mieć specyficzny charakter, potrafić oddzielić empatię dla pani Krysi (która np. przez niefortunny kredyt i złą koniunkturę na rynku traci dorobek całego życia i patrzy na nas ze łzami w oczach oraz z dusznościami w klatce piersiowej), a bezwzględnym ustawowym obowiązkiem wykonania wyroku sądowego. Należy również pamiętać, że do niedawna był to bardzo zamknięty światek, uszczelniony przed napływem świeżej krwi. 1 Ustawa dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r., nr 167, poz. 1191, z późn. zm.). 2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie wysokości opłaty rocznej wnoszonej przez aplikantów komorniczych na pokrycie kosztów szkolenia (Dz. U. Nr 244, poz. 1799). 3 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie organizacji i przebiegu aplikacji komorniczej (Dz. U. Nr 244, poz. 1804). 4 Aplikanci II roku (2009/2010) czterdzieste ósme spotkanie, Rada Izby Komorniczej w Szczecinie, online: 5 D. Mucha, Niechciany zawód, Poprawny.pl, BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU KWIECIEŃ - MAJ

20 Co wpłynęło na wybranie przez Panią akurat tej ścieżki zawodowej? Był to zupełny przypadek. Przez 20 lat pracowałam w administracji samorządowej, a po przemianach ustrojowych w 1989 roku w Sądzie Rejonowym w Sokółce jako radca prawny Kolegium ds. Wykroczeń. W 1992 roku pojawił się wakat na stanowisku komornika i Pani Prezes ww. sądu zaproponowała mi jego objęcie. Nie wyobrażałam siebie w tej roli, dlatego też nie od razu przyjęłam propozycję. Jednak po dłuższym namyśle uznałam, że nadszedł czas na zmiany zawodowe w moim życiu. Konsekwencją tej decyzji było objecie stanowiska komornika sądowego. Czy łatwo jest oddzielić życie zawodowe od prywatnego? Praca komornika sądowego nie ogranicza się do siedzenia za biurkiem w godzinach od-do. Mamy nienormowany czas pracy, większość czasu spędzamy w terenie, niejednokrotnie nasza praca kończy się w późnych godzinach p opołudniowych, a nawet wieczorem. Zazwyczaj dzieje się to kosztem rodziny. Nie jest więc łatwo oddzielić życie prywatne od zawodowego. Sytuacja, która najbardziej utkwiła Pani w pamięci? Ze względu na specyfikę pracy komornika raczej nie przytrafiają się nam zabawne sytuacje. Rozmowa z Bogusławą Czubak, komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w Sokółce Rozmawiała Paulina Brejnak. Jest akurat odwrotnie, co oznacza zazwyczaj konflikty w relacjach z dłużnikami. Niejednokrotnie zmuszeni jesteśmy wysłuchiwać inwektyw pod naszym adresem, krzyków itp. Najważniejsze, aby w takich sytuacjach zachować spokój i nie pogłębiać konfliktów. Osobiście nie miałam szczególnych zdarzeń, które utkwiły mi w pamięci, ale moi koledzy i koleżanki tak. Na przykład jedna z koleżanek w dniu eksmisji, po wejściu do lokalu zastała dłużnika, który popełnił samobójstwo poprzez powieszenie się. Proszę więc wyobrazić sobie jej szok w tym momencie. Dla jakich osób, Pani zdaniem, przeznaczony jest ten zawód? Jakimi cechami powinien charakteryzować się kandydat na komornika? Moim zdaniem, zawód komornika przeznaczony jest dla osób odpornych psychicznie i dających sobie radę w sytuacjach kryzysowych, a takie w naszym zawodzie są na porządku dziennym. Według badań socjologicznych cechami najbardziej oczekiwanymi u komornika są: uczciwość, rzetelność wykonywaniu obowiązków, stanowczość, jednocześnie wrażliwość, wyrozumiałość i obiektywizm. Wymaga się też od komorników, żeby byli sumienni, ludzcy, posiadali dużą wiedzę prawniczą, byli skuteczni, dokładni w pracy, cierpliwi, konsekwentni i aby posiadali zdolności negocjacyjne. My komornicy chcielibyśmy oczywiście, żeby praca była lżejsza, łatwiejsza, a odpowiedzialność niekoniecznie tak wysoka. Żaden urzędnik w kraju nie dźwiga takiej odpowiedzialności, jak my, i nie jest to tylko odpowiedzialność finansowa. Z naszą pracą wiążą się również pewne zachowania ludzkie, które czasem mają tragiczny skutek. Za wszystkie nieszczęścia obwinia się niestety komornika i musimy sobie z tym jakoś radzić. Sądzę, że komornikom nie łatwo przejść nad niektórymi zdarzeniami do porządku dziennego. Właściwym czasem dla osób, które chcą zostać komornikami sądowymi, jest okres aplikacji i asesury. Asesor i aplikant komorniczy uczestniczy bezpośrednio w czynnościach, wśród ludzi, którzy są wrogo do nas nastawieni. I jest to czas dla aplikanta, żeby się zastanowić, czy jest to zajęcie, którym chce się parać. Bywa tak, że wiele osób rezygnuje z zawodu właśnie na tym etapie niestety, nie każdy ma predyspozycje do jego wykonywania. Większość z nas wie, na co się decyduje, a przynajmniej rozumie, że nie jest to prosty, łatwy i przyjemny zawód. Nie jest to zawód kochany przez społeczeństwo. Ktoś jednak tą pracę musi wykonać, a ważne jest, by robił to zgodnie z prawem i poszanowaniem godności ludzkiej. Czy Pani praca wpływa jakoś na relacje z innymi ludźmi? Jak jest Pani odbierana przez otoczenie? Praca komornika wykonywana w tak małym środowisku, jak w moim przypadku, niewątpliwie wpływa na relacje z innymi ludźmi. Jestem funkcjonariuszem publicznym i staram się postępować zgodnie nie tylko z obowiązującym prawem, ale także z normami etycznymi. Nie wypada mi osobiście oceniać, jak odbiera mnie otoczenie, dlatego też sądzę, że nie ja powinnam być adresatem tego pytania. Dziękuję za rozmowę. Niezbędnik dla zdających w tym roku Termin egzaminu konkursowego na aplikację - 25 września 2010 r. (sobota) godz Zgłoszenie o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na aplikację komorniczą należy złożyć we właściwej komisji egzaminacyjnej. Mieszczą się one w siedzibach rad izb komorniczych obejmującej obszar właściwości izb komorniczych w Krakowie, Poznaniu, Warszawie (ta ostatnia obejmuje obszar właściwości izb komorniczych Białymstoku). Ostateczny termin złożenia zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu - 6 sierpnia 2010 r. Opłata egzaminacyjna - 658,50 zł Do zgłoszenia należy załączyć: - dwa odpisy wypełnionych formularzy zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na aplikację komorniczą; - odpis aktu urodzenia; - życiorys; - zaświadczenie o zdolności do pełnienia obowiązków komornika sądowego; - dokumenty potwierdzające ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra; - zaświadczenie o niekaralności; - potwierdzenie uiszczenia opłaty egzaminacyjnej; - dwa zdjęcia. 20 KWIECIEŃ - MAJ 2010 BIULETYN WYDZIAŁU PRAWA UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU