PLAN OPERACYJNY OCHRONY PRZED POWODZIĄ GMINY ZIELONA GÓRA

Transkrypt

1 Załącznik do Gminnego Planu Reagowania Kryzysowego Zatwierdzam Starosta Zielonogórski Zatwierdzam Wójt Gminy Zielona Góra... podpis i data... podpis i data PLAN OPERACYJNY OCHRONY PRZED POWODZIĄ GMINY ZIELONA GÓRA OPRACOWAŁ KGOPPoż. Jan Rusak... ZIELONA GÓRA 2010 r.

2 SPIS TREŚCI Lp. Temat CZĘŚĆ I INFORMACJE OGÓLNE Zarządzenie Wójta Gminy Zielona Góra. 1 Podstawa prawna. 2 Wprowadzenie. 3 Terminy i definicje. 4 Arkusz uzgodnień. 5 Arkusz aktualizacji. 6 Charakterystyka gminy warunki wodne. 7 Charakterystyczne stany wód. Zasady ogłaszania oraz odwołania stanu pogotowia 8 przeciwpowodziowego lub alarmu powodziowego. CZĘŚĆ II ZESTAWIENIE SIŁ I ŚRODKÓW Wykaz jednostek powiadamianych na wypadek wprowadzenia pogotowia 1 przeciwpowodziowego. Dane szczegółowe dotyczące Magazynu Przeciwpowodziowego Gminy 2 Zielona Góra. Zestawienie ilościowe ważniejszego sprzętu technicznego maszyn oraz 3 środków transportowych w Gminie Zielona Góra 4 Zabezpieczenie techniczne. Zestawienie sił i środków oraz sposób ich wykorzystania i zestawienie sił i 5 środków ratowniczych. 6 Zestawienie sił ludzkich zaangażowanych do akcji przeciwpowodziowej. 7 Zestawienie sprzętu zaangażowanego do akcji przeciwpowodziowej. Siły i środki wydzielane do akcji przeciwpowodziowej przez wojsko w 8 rozbiciu na siły i środki do użycia w czasie. Siły i środki wojsk aeromobilnych planowanych do akcji 9 przeciwpowodziowych i zwalczaniu zatorów lodowych. 10 Wykaz sił i środków do działania w śmigłowcowych grupach minerskich. Zestawienie obiektów użyteczności publicznej mogących w szczególnych 11 przypadkach pełnić funkcję kwater zastępczych. CZĘŚĆ III PROCEDURY DZIAŁANIA I ICH ORGANIZACJA 1 Schemat łączności Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Procedury postępowania zadania realizowane podczas akcji 2 przeciwpowodziowych. Procedury postępowania podczas akcji ratunkowej spowodowanej 3 przybieraniem wody. 4 Procedury postępowania w przypadku zagrożenia powodziowego. Procedury postępowania w przypadku wprowadzenia pogotowia 5 przeciwpowodziowego. Procedury postępowania w przypadku wprowadzenia alarmu 6 przeciwpowodziowego. Problemy stawiane na posiedzeniu Gminnego Zespołu Zarządzania 7 Kryzysowego w czasie wystąpienia zagrożenia powodziowego na terenie gminy. 8 Zadania Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. 9 Monitoring, ostrzeganie i łączność. Zadania realizowane podczas akcji przeciwpowodziowych przez Straż 10 Pożarną. 11 Zadania realizowane podczas akcji przeciwpowodziowych przez Policję. 12 Zadania realizowane podczas akcji przeciwpowodziowych przez wojsko. Procedury alarmowania podmiotów odpowiedzialnych za transport i 13 przyjęcie poszkodowanych w akcji przeciwpowodziowej. Procedury alarmowania podmiotów odpowiedzialnych za przyjęcie i 14 zabezpieczenie potrzeb socjalnych ewakuowanej ludności od Strona do Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 2

3 Lp. Temat Lp. CZĘŚĆ III PROCEDURY DZIAŁANIA I ICH ORGANIZACJA 15 Ewakuacja jest załącznikiem do Planu Zarządzania Kryzysowego i zawiera szczegółowy opis. 16 W przypadku przerwania wałów zalane zostaną tereny. 17 Identyfikacja socjotechnicznych i psychologicznych aspektów kryzysu powodziowego w odniesieniu do Gminy Zielona Góra. 18 Ocena, szacowanie i likwidacja szkód powodziowych. CZĘŚĆ I DOKUMENTY DODATKOWE 1 Lokalizacja lądowisk dla śmigłowców. 2 Charakterystyczne stany wód na wodowskazach sygnalizacyjnych. 3 Podział funkcyjny na odcinku bojowym rzeka Odra. Podział terenu na odcinku do patrolowania Odry strona zachodnia (brzeg 4 lewy). Podział terenu na odcinku do patrolowania Odry strona wschodnia 5 (brzeg prawy). 6 Zakwaterowanie ratowników. Instrukcja zabezpieczenia budynków mieszkalnych i użyteczności 7 8 publicznej przed powodzią. Zestawienie stanu pogłowia zwierząt hodowlanych i gospodarskich na terenie Gminy Zielona Góra. 9 Instrukcja dla powodzian. 10 Dezynfekcja pomieszczeń (mieszkań). 11 Szczegółowe zasady udzielania pomocy poszkodowanym. 12 Zasady organizacji udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej. 13 Zalecane zasady zachowania się ludzi w przypadku wystąpienia zagrożenia podczas powodzi. 14 Zabezpieczenie socjalno bytowe sił biorących udział w akcji przeciwpowodziowej oraz ludności poszkodowanej ewakuowanej. 15 Wykaz oraz sposób alarmowania specjalistów do spraw ratownictwa. 16 Karta oceny budynku. 17 Wykaz jednostek instytucji i rzeczoznawców przewidzianych do współdziałania w akcji przeciwpowodziowej. 18 Zarządzenie Szefa Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego o wprowadzeniu stanu pogotowania przeciwpowodziowego wzór. 19 Zarządzenie Szefa Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego o wprowadzeniu alarmu powodziowego wzór. od Strona do Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 3

4 CZĘŚĆ I INFORMACJE OGÓLNE Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 4

5 ZARZADZENIE Nr./ 10 Wójta Gminy Zielona Góra z dnia r. w sprawie wprowadzenia Planu Operacyjnego Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra Na podstawie art. 31a ustawy z dnia 08 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) zarządzam co następuje: 1. Wprowadza się Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra, stanowiący załącznik do niniejszego zarządzenia. 2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Gminy Zielona Góra. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. Wójt Gminy Zielona Góra Mariusz Zalewski Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 5

6 1. PODSTAWA PRAWNA Plan został opracowany na podstawie: 1. Ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz z późn. zm.); 2. Ustawy z dnia 18 kwietnia 2002r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.); 3. Ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.); 4. Ustawy z dnia 13 października 1998r. przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. z 1998 r. Nr 133, poz. 872 z późn. zm.); 5. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380); 6. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z późn. zm.); 7. Dekret z dnia 23 kwietnia 1953r. o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (Dz. U. z 1953 r. Nr 23, poz. 93 z późn. zm.); 8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 1953r. w sprawie wykonania Art. 5 dekretu o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (Dz. U. z 1953 r. Nr 37, poz. 158); 9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 1999r. w sprawie zasad oraz trybu ustalania i wypłaty odszkodowań za szkody poniesione w związku z akcjami zwalczania klęsk żywiołowych (Dz. U. z 1999 r. Nr 55, poz. 573); 10. Ustawa z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz z późn. zm.); 11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lipca 1998r. w sprawie sposobu finansowania przedsięwzięć związanych z zakwaterowaniem osób w przypadkach nadzwyczajnych (Dz. U. z 1998 r. Nr 88, poz. 557); Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 6

7 2. WPROWADZENIE Częste występowanie powodzi na obszarze Polski w ostatnich latach powodowało zagrożenie życia ludzi, szkody społeczno ekonomiczne, kulturowe i ekologiczne. Oprócz bezpośrednich strat finansowych obciążających w znacznym stopniu budżet Państwa, występowały straty pośrednie i wtórne (m. in. długotrwałe zanieczyszczenie gleby i wód podziemnych) Straty powodziowe w Polsce wzrastają, głównie ze względu na rozwój zagospodarowania terenów zagrożonych. Wobec stwierdzonych zmian klimatu i zwiększonej częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk meteorologicznych oraz hydrologicznych, problem ochrony przeciwpowodziowej staje się istotnym elementem bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, współpracy międzynarodowej na wodach granicznych, polityki zagospodarowania przestrzennego oraz ochrony środowiska. Wójta Gminy Zielona Góra na mocy ustawy o samorządzie terytorialnym odpowiada za bezpieczeństwo, porządek oraz koordynację działań służb w sytuacjach zagrożeń na danym terenie administracyjnym. W myśl zasady jednoosobowego kierowania w sytuacjach kryzysowych jest on Przewodniczącym Gminnego Zespołu Reagowania Kryzysowego, który to w przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej lub innego nadzwyczajnego zagrożenia życia i zdrowia ludzi lub środowiska na danym terenie administracyjnym kieruje akcją ratowniczą. Przedstawiony plan określa udział w działaniach związanych z sytuacjami kryzysowymi wielu podmiotów funkcjonujących na terenie gminy, które na co dzień realizują swoje zadania ustawowe w zakresie ochrony ludności. Gminny Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią jest podstawowym dokumentem określającym zasady prowadzenia działań ratowniczych na danym obszarze administracyjnym. Określa zasady współpracy z podmiotami gospodarczymi oraz służbami powiatowymi. Plan jest dokumentem określającym i uwzględniającym wszystkie możliwe podmioty, które biorą udział lub udzielają pomocy w działaniach w sytuacjach kryzysowych na podstawie porozumień zawartych z Wójtem, a na co dzień nie realizują zadań z zakresu ochrony ludności jak np. specjalistów z różnych dziedzin, wolontariuszy, służby komunalne itp. REALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘŻĆ Główną jednostką koordynującą działania wszystkich służb podczas wystąpienia zdarzeń masowych na terenie gminy jest Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego. Najogólniej Centrum ma za zadanie koordynację wszelkich przedsięwzięć Służb Ratowniczych w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej na danym obszarze administracyjnym koordynując działania własnych służb i jednostek ratowniczych. W przypadku zagrożenia przekraczającego możliwości gminy, Gmina zwraca się o pomoc do Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego. Podczas wystąpienia zagrożenia nadzór nad prowadzonymi działaniami odbywa się na dwóch poziomach - bezpośrednio na miejscu zdarzenia oraz w zależności od skali problemu i rozległości działania służb w Powiatowym lub Gminnym Zespole Reagowania Kryzysowego. W czasie wystąpienia zagrożenia wszystkie siły i środki biorące udział w akcji ratunkowej, będące w dyspozycji Przewodniczącego Zespołu Reagowania Kryzysowego są jemu podporządkowane. Obowiązuje zasada jednoosobowej odpowiedzialności Przewodniczącego Zespołu. Zasady udziału sił zbrojnych w akcjach ratunkowych lub sytuacjach kryzysowych określone są odrębnymi przepisami. W województwie udział wojska w ochronie przed powodzią określa rozkaz Dowódcy Okręgu Wojskowego. Udział sił i środków policji określa Ustawa o Policji. Na miejsce zdarzenia w celu koordynacji działań i oceny sytuacji mogą być oddelegowane osoby upoważnione przez Przewodniczącego Gminnego Zespołu Reagowania Kryzysowego (grupa wyjazdowa). Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 7

8 CEL OPRACOWANIA Przedmiotem niniejszego planu jest identyfikacja zagrożenia powodziowego Gminy Zielona Góra i na jego podstawie określenie wszelkich możliwych działań ograniczających skutki powodzi oraz przedstawienie sposobów i potencjalnych środków do ich realizacji. Plan ma spełnić trzy podstawowe założenia: utrzymać powódź z dala od ludzi (sposoby hydrotechniczne), utrzymać ludzi z dala od powodzi (monitoring, ograniczenia zabudowy na terenach zalewowych), nauczyć ludzi reakcji na powódź (wypracowanie procedur zachowań, edukacja, ostrzeżenia, ewakuacja). zwiększenie zdolności organizacyjnych władz lokalnych na ograniczaniem skutków powodzi; ograniczenie zagrożenia powodziowego poprzez podjęcie działań zapobiegawczych, np.: ułożenie obwałowań z piasku, montaż klap zwrotnych na wylotach kanalizacyjnych; zmniejszenie strat powodziowych poprzez podejmowanie działań zapobiegawczych mających na celu, np.: wczesne powiadomienie mieszkańców o zagrożeniu; udzielanie porad osobom bezpośrednio zagrożonym; koordynacja wszystkich służb biorących udział w akcji przeciwpowodziowej. Celem planu jest ponadto włączenie jak największego grona specjalistów i mieszkańców do jego opracowania i wdrożenia, zmiana lekceważącej, bezradnej lub wyczekującej postawy wobec tego zagrożenia na rzecz postawy obywatelskiej i aktywnej. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z OPRACOWANIA PLANU. W opracowanym planie oraz w załączonych załącznikach władze gminy zamierzają osiągnąć następujące korzyści: 1. Uporządkowanie, zweryfikowanie i uaktualnienie istniejących na terenie gminy planów cząstkowych; 2. Rozbudowę istniejących planów o części dotyczące przygotowania społeczeństwa, zamieszkałego na terenach narażonych na niebezpieczeństwo, na przyjęcie wielkiej wody; 3. Opracowanie i wprowadzenie do realizacji lokalnego systemu ostrzeżeń, monitoringu i łączności; 4. W opracowanym planie są tematy, które sprawdzają się w warunkach lokalnych gminy, a dotyczące przede wszystkim prewencji i ograniczenie ryzyka powodzi; 5. Uzyskanie środków finansowych na realizację zadań ujętych w harmonogramie (środki z banku światowego, budżetu gminy, Starosty Powiatowego, Wojewody oraz środków pozabudżetowych); 6. Zmiany w planie przestrzennego zagospodarowania gminy uwzględniające ochronę i inne zagospodarowanie terenów w strefie zalewowej. OCENA ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO GMINY ZIELONA GÓRA A/ Ogólna charakterystyka, B/ Ocena zdarzeń powodziowych, C/ Ocena miejscowych zagrożeń powodziowych, Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 8

9 A/ Ogólna charakterystyka Powódź to takie wezbranie wody w rzekach, kanałach i zbiornikach wodnych podczas, którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne lub tereny depresyjne powodując zagrożenie dla ludności, mienia i środowiska. Powódź z reguły powoduje zniszczenia i straty finansowe oraz społeczne. Zagrożenie powodziowe może być spowodowane przez tzw. powódź opadową występującą podczas intensywnych opadów deszczu, powódź roztopową będącą wynikiem gwałtownego topnienia pokrywy śnieżnej, powódź zatorową, która występuje podczas nagromadzenia się zatorów lodowych w jednym miejscu co powoduje ograniczenie przepływu wody w rzece oraz powódź sztormową, która może być spowodowana silnymi wiatrami wiejącymi od morza w kierunku lądu wywołując spiętrzenia wody w ujściu rzeki. B/ Ocena zdarzeń powodziowych W ostatnich latach Gmina Zielona Góra były miejscem powodzi opadowych i zatorowych. Powódź opadowa w 1997 r. jest typowym przykładem zagrożenia powodziowego, jakie może wystąpić w Gminie Zielona Góra i okolicach. Zagrożenie powodzią zatorową lub roztopową występuje w obrębie Gminy Zielona Góra w okresie spływu kry lodowej połączonego ze wzrostem poziomu wody spowodowanego roztopami. Zagrożenie powodzią zatorową łącznie z roztopową statycznie jest mniejsze lecz występujące w Gminie Zielona Góra przynosząc równie duże zagrożenie. Tak było zimą 1987 roku. C/. Ocena miejscowych zagrożeń powodziowych. Bezpośrednie zagrożenie powodziowe Gminy Zielona Góra stanowi rzeka ODRA, a także w mniejszym stopniu cieki wodne przepływające przez Gminę - kanały. Powódź opadowa i towarzyszące jej wezbrania wody w rzece Odra zagrażają północnemu odcinkowi Gminy Zielona Góra od mostu w kierunku Sulechowa i Wrocławia do mostu kolejowego. Wysoki poziom wody może powodować tzw. cofki z rzeki ODRY do cieków wodnych mających do niej ujście. W takiej sytuacji zagrożenie powodziowe obejmuje większy terem Gminy Zielona Góra. Zagrożenie występuje wzdłuż wału przeciwpowodziowego szczególnie w przypadku uszkodzenia wału lub przelania wezbranych wód głównymi punktami zagrażającymi zalaniem Gminy jest Krepa, Jany, Stożne i Zawada. Uszkodzenie wału poza granicami administracyjnymi Gminy Zielona Góra na terenie Gminy Zabór miejscowość Wielobłota, Gminy Czerwieńsk miejscowość Dobrzęcin i Gminy Brody miejscowości Pomorsko stanowi również zagrożenie dla Gminy Zielona Góra. W przypadku podwyższonego stanu wody w rzece ODRA i ciekach wodnych na terenie Gminy mogą wystąpić lokalne podtopienia. W ocenie zagrożeń powodziowych należy uwzględnić dużą przepuszczalność podłoża, szczególnie podczas długotrwałej powodzi. Negatywne zjawiska, które związane są z dużą przepuszczalnością podłoża obserwowano podczas powodzi w 1997 r. Szybkość przesączania się wody przez podłoże lub wał ma istotne znaczenia dla przeciwdziałania powodzi. Zagrożenie powodzią zatorową lub roztopową występuje w obrębie Gminy w okresie wezbrań połączonych ze spływem kry lodowej. Miejscem podatnym na tworzenie się zatorów lodowych na ODRZE jest Most w Krośnie Odrzańskim. Powódź jest zjawiskiem naturalnym, losowym, spowodowanym gwałtownym topnieniem śniegu i intensywnymi deszczami, zlodzeniem rzek, nawalnymi deszczami, krótkotrwałymi burzami. Nie ma możliwości ścisłego określenia czasu, miejsca i wielkości rozmiarów jej wystąpienia. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 9

10 Ochrona przed powodzią wymaga znajomości praw przyrody, prognozowania zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych, związku tych zjawisk z zagadnieniami ekonomicznymi oraz dużej praktycznej wiedzy i doświadczenia z zakresu problematyki hydrotechnicznej i gospodarczej. Działania ochronne polegają na takim przygotowaniu się organizacyjno technicznym, żeby maksymalnie złagodzić skutki spływu wód powodziowych. Całkowita eliminacja zagrożenia powodziowego jest niemożliwa. Nie można doprowadzić do sytuacji, w której wartość systemu chroniącego będzie większa od wartości chronionego majątku. Jednakże oceny ekonomiczne wymagają określenia strat wynikających z ewentualnej zawodności systemu chroniącego. Urządzeniami wodnymi i różnego rodzaju działaniami ograniczającymi skutki powodzi są przede wszystkim: zbiorniki retencyjne magazynujące nadmierny spływ wód, poldery, lokalna retencja powodziowa poprzez wykorzystanie terenów na zawału rzek (starorzeczy), suche zbiorniki przeciwpowodziowe, obwałowania, regulacja rzek i potoków górskich, kanały ulgi, zalesienia, likwidacja zatorów lodowych, porządkowanie międzywale rzek i terenów zalewowych, lodołamanie jak i bardzo ważny czynnik prognozowanie i ostrzeganie przez służby IMGW o zagrożeniach. Urządzenia wodne chroniące przed powodziami projektowane są na określone parametry. W przypadku ich przekroczenia mamy do czynienia na ogół z katastrofą budowlaną. Innymi sposobami ograniczenia skutków powodzi są: doskonalenie systemów osłony hydrologiczno meteorologicznej; podnoszenie standardów systemów łączności; usprawnienie systemów powiadamiania i alarmowania ludności; doskonalenie koordynacji działań bezpośrednich powiązań operacyjnych na wszystkich szczeblach odpowiedzialności; powszechna edukacja ludności o zagrożeniach, ryzyku, sposobie ratowania siebie i dobytku; prowadzenie szkoleń i ćwiczeń terenowych w sytuacjach symulowanego zagrożenia. poza tym w aglomeracji miejskiej największe zagrożenie powodziowe związane jest z: a) systemem zaopatrzenia w wodę; b) kanalizacją i oczyszczaniem ścieków; c) wysypiskiem śmieci i odpadów; d) magazynami materiałów niebezpiecznych. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 10

11 Celem wypracowania rozwiązań w zakresie sprawnego i efektywnego prowadzenia akcji przeciwpowodziowej pozwalających na wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie zagrożeń dla życia ludności i ich dobytku oraz ochronę majątku narodowego, należałoby opracować system informatyczny osłony przed powodzią ludności i mienia. W plikach informatycznych należałoby ująć rozwiązania umożliwiające gromadzenie, pozyskiwanie i przetwarzania danych dotyczących m.in.: ludności terenów i obiektów zagrożonych; sił i środków do prowadzenia akcji przeciwpowodziowej; ochrony ludności i mienia (ewakuacja). Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 11

12 3. TERMINY I DEFINICJE Administracja publiczna przyjęta przez państwo struktury organizacyjne i działania realizowane przez jego organy, a także przez organy samorządu terytorialnego, działania mające na celu zaspokojenie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współdziałania ludzi w społecznościach. Organami administracji publicznej są naczelne i centralne organy administracji państwowej, terenowe organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organa, w zakresie w jakim zostały powołane na mocy prawa. Administracja woskowa elementy administracji publicznej, obejmującej organizowanie i realizację procesów nastawionych na wszechstronne zaspokojenie potrzeb Sił Zbrojnych w zakresie środków niezbędnych do życia i walki. Bezpieczeństwo stan, który dodaje poczucie pewności i gwarancje jego zachowania oraz szansę na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb człowieka to sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś, co człowiek szczególnie ceni, na przykład zdrowie, pracy szacunku, dóbr materialnych. Ewakuacja zorganizowane przemieszczenie (usuwanie, wynoszenie, wywożenie, wyprowadzanie) ludności, wszelkiego rodzaju dóbr materialnych oraz zwierząt hodowlanych z obszarów lub obiektów zagrożonych i objętych skutkami działań zbrojnych albo katastrof w celu ich ochrony, udzielenia pomocy (ratunku) i ograniczenia strat materialnych. Gromadzenie się wód spowodowane zatrzymaniem wód opadowych na obszarach położonych niżej niż teren otaczający. Ten rodzaj zalewu jest zwykle trudny do likwidacji -wymaga albo przepompowania dużych objętości wody, albo długotrwałego oczekiwania na odparowanie lub wsiąkanie. Infrastruktura obiekty, urządzenia stałe i instytucje usługowe niezbędne do należytego funkcjonowania produkcyjnych działów gospodarki oraz życia (w tym bezpieczeństwa) ludności. Masowe zagrożenie sytuacja wywołana działaniem sił natury, awariami technicznymi bądź innymi zdarzeniami, która stwarza potencjalną możliwość utraty zdrowia, życia ludzkiego lub wystąpienia szkody w mieniu albo i środowisku, charakteryzująca się dużym obszarem objętym zagrożeniem i/lub dużą liczbą zagrożonych osób. Miejsce bezpieczne miejscami bezpiecznymi nazywamy rejony, obszary na których w rozpatrywanym aktualnie czasie nie występują zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska i mienia. Obrona cywilna jedno z ogniw układu pozamilitarnego w systemie obronnym państwa. Przeznaczona jest do przygotowania i koordynowania przedsięwzięć planistycznych, zapobiegawczo ochronnych i ratunkowych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych i klęsk żywiołowych oraz przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, a także zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania. Ochrona dóbr kultury zespół realizowanych czynności, głównie prawnych mających na celu ochronę dóbr kultury przed uszkodzeniem lub zniszczeniem, a także przed grabieżą w czasie konfliktu zbrojnego. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 12

13 Planowanie operacyjne ustalenie czynności dotyczących przygotowania i działania organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, ujętych w formie zestawów zadań operacyjnych, a także ustalenie sił i środków niezbędnych do ich wykonania. Powodzie gwałtowne - spowodowane krótkotrwałymi, silnymi deszczami nawalnymi w terenach górzystych o dużych spadkach, gdzie czas od opadu do sformowania się powodzi jest bardzo krótki (podobnie krótko trwa sama powódź). Ten rodzaj powodzi zasługuje na szczególną uwagę, gdyż jest ona trudna do prognozowania i zwykle jest zbyt mało czasu, by ostrzec przed nią kogokolwiek. Trzy czwarte wypadków śmiertelnych w USA jest spowodowane przez takie powodzie. Powodzie opadowe powodzie te /nazywane również letnimi/ spowodowane są intensywnymi opadami deszczu. Ich przebieg oraz zasięg zależą od charakteru deszczu. Najgwałtowniejsze lecz jednocześnie o stosunkowo niedużym zasięgu są powodzie wywołane deszczami na walnymi /tzw. "oberwanie chmury"/. Deszcze te mają charakter lokalny i występują częściej w obszarach górskich i podgórskich, rzadziej na obszarach nizinnych. Występują w okresie 7 - IX, a ich nasilenie przypada na miesiące lipiec sierpień. Powodzie roztopowe powodowane są gwałtownym topnieniem pokrywy śnieżnej, często potęgowanym nagłym ociepleniem i opadami deszczu. Ich zasięg terytorialny jest duży. Przebieg wezbrania uzależniony jest od grubości pokrywy śnieżnej oraz warunków meteorologicznych w okresie tajania śniegu. Przykładem są powodzie w 1958 i 1979 r. w dorzeczu Narwi, kiedy to zasoby wody w pokrywie śnieżnej odpowiadały mm wysokości opadu. Najgroźniejsze powodzie roztopowe występują w rzekach nizinnych, a szczególnie w dolnym biegu Wisły i Odry oraz Warty. Powodzie rzeczne spowodowane długotrwałymi deszczami lub topiącym się na wiosnę śniegiem, a w konsekwencji zalaniem terenów wzdłuż rzek i strumieni. Powodzie spływowe spowodowane spływającą po zboczach i stokach wodą zmieszaną z błotem i kamieniami w terenie, gdzie nie ma wykształconej bogatej sieci koryt rzek i strumieni. Są one bardzo groźne dla położonych na stokach budynków i pól, które zostają czasami pokryte dość grubą warstwą namułów. Powodzie sztormowe powodzie sztormowe mają stosunkowo mały zasięg występowania. Wywołane są silnymi wiatrami /7-8 B/, wiejącymi w kierunku lądu, które powodują spiętrzenie wód Bałtyku. Powodziami tymi zagrożone są obszary wybrzeża morskiego oraz doliny ujściowych odcinków rzek. Powodzie zatorowe powodzie zatorowe /wg klasyfikacji Lambore - zimowe/ dzielą się na: zatorowe - lodowe i zatorowe śryżowe. Różnią się one nie tylko genezą powstawania, ale lokalizacją, zasięgiem, porą występowania i towarzyszącymi im warunkami. Odmienne są również sposoby przeciwdziałania oraz zwalczania zatorów śryżowych i lodowych. Przyczyną zatorów śryżowych jest wielkie nasilenie tworzenia się lodu dennego i śryżu, który wpływając pod istniejącą pokrywę lodową może tak zmniejszyć przepustowość koryta, że spowoduje spiętrzenie wód dopływających. Przykładem może być tutaj katastrofalna powódź na Wiśle w rejonie Płocka w zimie 1982 r. spowodowana zatorem śryżowym, którego czoło uformowało się w zbiorniku Włocławskim. Polska położona jest na styku oddziaływania klimatów morskiego i kontynentalnego, co powoduje stosunkowo częste zmiany temperatury w okresie zimowym. To sprawia, że Odra i Wisła należą do rzek bardzo podatnych na tworzenie się śryżu. Zatory lodowe są powodowana zablokowaniem lub ograniczeniem przekroju koryta rzeki przez nagromadzoną krę. Te zjawiska występują na rzekach polskich stosunkowo często, /sprzyja temu kierunek biegu rzek z południa na północ, czyli z rejonu cieplejszego do chłodniejszego/, jednakże dzięki odpowiednim akcjom ochronnym nie powodują one na ogół w ostatnich latach większych strat. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 13

14 Powódź definiuje się w oparciu o pojęcie wezbranie. Pod pojęciem wezbrania rozumie się wyraźny wzrost stanów (a zatem i natężenia przepływu) wody w ciekach i jeziorach, spowodowane zwiększonym zasilaniem lub incydentalnym podpiętrzeniem zwierciadła wody, wywołanym szczególnymi zjawiskami naturalnymi. Powódź jest szczególnym przypadkiem wezbrania, tzn. wezbraniem, które przynosi straty gospodarcze i społeczne. Jest to więc zjawisko hydrologiczne o charakterze społeczno - gospodarczym. Wezbrania (a zatem i powodzie) mogą mieć różne przyczyny. Geneza powstawania wezbrań (powodzi) determinuje okres ich występowania oraz lokalizację i zasięg terytorialny. Poszczególne typy genetyczne wezbrań mają ponadto odmienny przebieg. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi obejmują: 1. Obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią, w szczególności tereny między wałem przeciwpowodziowym a linią brzegową, 2. Obszary potencjalnego zagrożenia powodzią, obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku: a) przelania się wód przez koronę wału przeciwpowodziowego, b) zniszczenie lub uszkodzenie wałów przeciwpowodziowych, c) zniszczenie lub uszkodzenie budowli wałowych. Strefa zagrożenia miejsca, rejony, obszary, w których występują zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska i mienia, spowodowane przez naturalne katastrofy, awarie techniczne lub inne zagrożenia. Świadczenia osobiste rodzaj świadczenia polegający na wezwaniu i włączeniu osób do różnego rodzaju prac związanych z zabezpieczeniem mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek i instytucji wojskowych oraz osiąganiem przez nie wyższych stanów gotowości bojowej. Obowiązkiem świadczeń osobistych, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny objęci są wszyscy obywatele, którzy ukończyli lat szesnaście, a nie przekroczyli sześćdziesięciu lat życia, z wyjątkiem osób przewidzianych do wykonywania innych zadań lub posiadających określoną kategorię zdrowia. Świadczenia rzeczowe rodzaj świadczeń na rzecz obrony, polegający na oddaniu do użytkowania jednostkom i instytucjom wojskowym pomieszczeń, terenów, środków transportu, maszyn, narzędzi i innego sprzętu. Obowiązek świadczeń rzeczowych może być nałożony na urzędy i instytucje państwowe, podmioty gospodarcze i inne jednostki organizacyjne, a także na osoby fizyczne. Wezbrania (powodzie) opadowe warto zwrócić uwagę na to, że wezbrania (powodzie) wywoływane przez opady deszczu mogą różnić się istotnie przebiegiem i zasięgiem terytorialnym. I tak powodzie: 1. wywołane przez nawalne opady, związane z lokalnymi burzami termicznymi, występują na potokach górskich i strugach nizinnych, o powierzchni zlewni A < 50 km 2 ; pojawiają się one zazwyczaj w lipcu i sierpniu (choć mogą występować w okresie od kwietnia do października), najczęściej na terenach wysoczyzn, wznoszących się nad płaskimi i podmokłymi obszarami; mają one krótkotrwały ale gwałtowny przebieg; bywają przyczyną znacznych strat w zagospodarowaniu przestrzennym terenu; 2. wywoływane przez opady rozlewne występują w terenach górskich, podgórskich i na nizinach w okresie od czerwca (czasem już w maju) do września i charakteryzują się największym zasięgiem terytorialnym, obejmując nieraz całe dorzecze; podobnie scharakteryzować można wezbrania wynikające z opadów frontalnych, występujących w strefie frontów atmosferycznych. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 14

15 Wezbrania (powodzie) roztopowe powstają one wskutek gwałtownego tajania pokrywy śnieżnej, które bywa niejednokrotnie przyśpieszone przez deszcze padające w tym okresie. Wezbrania tego typu mają bardzo rozległy zasięg terytorialny. Najczęściej występują w marcu i kwietniu; mogą się jednak zdarzyć w ciągu całej zimy, podczas tzw. odwilży śródzimowych. Wezbrania (powodzie) zimowe ten rodzaj wezbrań jest wynikiem spiętrzania się zwierciadła wody w wyniku nasilonych tzw. zjawisk lodowych, do których zalicza się np. intensywne tworzenie się śryżu lub lodu dennego, powodujące zmniejszenie przekroju przepływu lub spiętrzanie się spływającej kry lodowej na ostrych zakrętach rzeki, w przekrojach mostowych i tp. Wezbrania tego typu zdarzają się zwykle w grudniu i styczniu (czasem również w lutym i marcu). W Polsce nie są one częste, choć na Noteci w przekroju Lipki zatory śryżowe obserwuje się niemal corocznie. Przykładem wezbrania zatorowego była sytuacja powodziowa, jaka miała miejsce w styczniu 1982 r. na Wiśle pod Płockiem. Wezbrania (powodzie) sztormowe są one spowodowane wiatrami sztormowymi, wiejącymi na wybrzeżach morskich w kierunku lądu. Wiatry te utrudniają odpływ rzek uchodzących do morza, powodując spiętrzenie wody w korytach rzek i na zalewach przymorskich. Wezbrania te najczęściej zdarzają się zimą (grudzień luty). Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 15

16 4. ARKUSZ UZGODNIEŃ 1. Wojskową Komendą Uzupełnień w Zielonej Górze 2. Komendą Miejską Policji 3. Komendą Miejską Państwowej Straży Pożarnej 4. Ochotnicza Strażą Pożarną a. OSP w Raculi. b. OSP w Starym Kisielinie. c. OSP w Przylepie. d. OSP w Zawadzie. e. OSP w Suchej. f. OSP w Ochli. g. OSP w Jarogniewicach. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 16

17 5. Komunalny Zakład Gospodarczy Gminy Zielona Góra w Zawadzie 6. Strażą Gminną 7. Środkami masowego przekazu a.. b.. 8. Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Organizacjami Pożytku Publicznego i wolontariatu. a. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej b. Organizacje Pożytku Publicznego i wolontariatu: c) Caritas Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 17

18 5. ARKUSZ AKTUALIZACJI Lp. Treść aktualizacji Data Podpis osoby odpowiedzialnej Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 18

19 6. CHARAKTERYSTYKA GMINY WARUNKI WODNE Gmina Zielona Góra położona jest w środkowej części województwa lubuskiego wokół miasta Zielona Góra. Zamieszkuje ją ok. 17,7 tyś. mieszkańców w 17 sołectwach i 2 przysiółkach. Obszar Gminy wynosi 223 km 2. Gęstość zaludnienia wynosi 80 mieszkańców na km 2. Teren Gminy charakteryzuje się dużym poszyciem leśnym wynoszącym 122 km 2 co stanowi 55 % jej obszaru. Gmina graniczy z Gminami: Świdnica, Czerwieńsk, Zabór, Otyń, Kożuchów, Sulechów. Siedzibą władz administracyjnych jest miasto Zielona Góra. Przez teren Gminy przebiegają następujące ciągi komunikacyjne: Elektryczna Nadodrzańska Magistrala Kolejowa, Droga szybkiego ruchu nr 3, Droga krajowa nr 49356, Drogi wojewódzkie (147 km), Drogi gminne (100 km). Na terenie Gminy Zielona Góra mogą wystąpić następujące zagrożenia: Pożary, Katastrofy komunikacyjne, Wybuchy gazów, Powodzie, Huragany, itp. Ponadto należy wymienić zagrożenia niebezpiecznymi substancjami chemicznymi oraz epidemiami. Zakładem posiadającym niebezpieczne substancje chemiczne jest ujęcie wody w miejscowości Zawada, gdzie w przypadku awarii (uszkodzenia instalacji technologicznej) może dojść do skażenia ludzi, zwierząt, sprzętu i terenu. Zgodnie z obowiązującymi ustawami w celu ochrony życia, zdrowia i mienia mieszkańców przed pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami należy podjąć następujące przedsięwzięcia: Zapobiegać powstawaniu i rozprzestrzenianiu się w/w zdarzeń, Zapewnić siły i środki do zwalczania w/w zdarzeń, Prowadzić działania ratownicze. Do realizacji ustawowych zadań w w/w zakresie powołane są jednostki ochrony przeciwpożarowej, którymi są Państwowa Straż Pożarna oraz Ochotnicze Straże Pożarne. Gmina Zielona Góra ma na swoim terenie 7 jednostek OSP, których wyposażenie dorównuje jednostkom PSP. Na wyposażeniu jednostek OSP jest 11 samochodów pożarniczych. 4 jednostki OSP są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. Ochotnicze Straże Pożarne włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego znajdują się w miejscowościach: Przylep, Stary Kisielin, Racula, Zawada. Pozostałe jednostki OSP znajdują się w miejscowościach: Sucha, Ochla, Jarogniewice. W czasie zagrożenia powodziowego powinna być zachowana łączność i współpraca z Gminnymi Zespołami Reagowania w Sulechowie, Czerwieńsku i Zaborze z uwagi na to, że w czasie w/w zagrożenia powinno istnieć ścisłe współdziałanie w celu zminimalizowania skutków powodzi. Współpraca powinna być zachowana również z uwagi na to, że: Wały przeciwpowodziowe na obszarze Gminy Sulechów chronią bezpośrednio również tereny Gminy Zielona Góra. Wały przeciwpowodziowe na obszarze Gminy Czerwieńsk chronią obszary Gminy Zielona Góra. Wały przeciwpowodziowe na obszarze Gminy Zabór chronią obszar Gminy Zielona Góra od miejscowości Przytoczki, Wielobłota. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 19

20 DANE SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE GMINY Gminę zamieszkuje. osób. Powierzchnia gminy wynosi.. km². Średnia zaludnienia to.... osób na 1 kilometr kwadratowy. Według stanu na dzień r. poszczególne miejscowości zamieszkuje niżej wymieniona liczba osób: Liczba osób zamieszkująca daną miejscowość. Lp. Nazwa miejscowości (przysiółek, kolonia) Ilość osób 1 Zawada 2 Jany 3 Krępa 4 Stary Kisielin 5 Nowy Kisielin 6 Racula 7 Drzonków 8 Sucha 9 Ługowo 10 Zatonie 11 Kiełpin 12 Jeleniów 13 Jarogniewice 14 Barcikowice 15 Ochla 16 Łężyca 17 Przylep 18 Stożne 19 Marzęcin Razem Aktualizowano dnia r. UWAGA! * dane do tabeli wpisywać pismem nie trwałym (ołówek). Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 20

21 Przez teren Gminy Zielona Góra przepływa rzeka Odra o długości odcinka 15 km w następujących kilometrach biegu rzeki od km 463 do km 478 w tym tereny Gminy występują na odcinku od km 472,7 do km 476,4 na lewo od starego mostu stalowego w miejscowości Cigacice. Rzeka Odra stanowi bezpośrednie zagrożenie powodziowe dla Przysiółka Stożne w Sołectwie Jany 467 km rzeki oraz częściowo zagraża kilku budynkom w Sołectwach Zawada i Krępa. STAN RZEKI ODRY: Koryto rzeki jest na całym odcinku uregulowane i dobrze utrzymane. Natomiast międzywale jest na znacznym odcinkach rzeki porośnięte lasami i krzewami, co utrudnia spływ wód powodziowych i sprzyja tworzeniu się na łukach rzeki zatorów lodowych (jeżeli powódź występuje zimą lub wczesną wiosną). Stan wałów powinien być zadawalający bo są to nowe wały po rekonstrukcji, ale jak wykazała kontrola przeprowadzona w dniu 26 kwietnia 2005 r. nie jest bez zastrzeżeń. W czasie kontroli stwierdzono, że wały i stopy wałów zostały częściowo uszkodzone przez żerujące dziki. Uszkodzenia występują na odcinku od km 471 do km 475 rzeki Odry. ZAGROŻENIA : Zagrożenia jakie mogą wystąpić w czasie powodzi na terenie przepływu rzeki Odry przez teren Gminy Zielona Góra: podtopienie gruntów rolnych na obszarach oddziaływania wysokich wód rzeki Odry (bez przerwania wałów), zalanie gruntów i obiektów w przypadku przerwania wałów w wyniku wystąpienia powodzi: - zalanie Przysiołka Stożne, - zalanie kilku zabudowań w Sołectwach Zawada i Krępa, - zalanie dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych. - zalanie w/w terenów, gruntów i obiektów w przypadku powstania zatorów lodowych i przelania się wody przez koronę wału lub na skutek jego przerwania z tytułu wystąpienia zatoru lodowego. OBSZARY ZAGROŻONE: W razie wystąpienia zagrożenia powodziowego do pracy przystępuje Gminny Zespół Reagowania, który swoim zasięgiem obejmuje teren Gminy Zielona Góra. Sprawami technicznymi w czasie akcji przeciwpowodziowej zajmuje się Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze - Inspektorat w Zielonej Górze. Administratorem rzeki Odry jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Administratorem wałów jest Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze Inspektorat w Zielonej Górze. WAŁY PRZECIWPOWODZIOWE I BUDOWLE WAŁOWE: Obwałowanie odcinka rzeki Odry na terenie przepływu przez teren Gminy Zielona Góra było poddane gruntownej modernizacji po powodzi w 1997 r.. Chroni zabudowania i użytki rolne Sołectw: Krępa, Zawada, Jany i Przysiółka Stożne. Chroni również drogę powiatową Nr (Sulechów Zielona Góra), drogę krajową Nr 3 (Sulechów Zielona Góra). Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 21

22 Ogólny stan wałów można określić jako dobry. Wały na całym odcinku nie są porośnięte drzewami i krzewami, jednak pas terenu przy stopie odpowietrznej wałów jest na znacznym odcinku porośnięty drzewami i krzakami, lokalnie występują oczka wodne lub obniżenia terenowe i starorzecza. Na znacznych odcinkach obwałowanych rzeki zaobserwowano uszkodzenie wałów i stopy wału przez dziki co spowodowało pogorszenie stabilności wałów a co za tym idzie pogorszenie zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów zawala. SZCZEGÓLNE ZABEZPIECZENIE WAŁÓW PRZED FILTRACJĄ: - wał na odcinku rzeki przepływającej przez teren Gminy Zielona Góra jest nową inwestycją po 1997 r., która polegała na wykonaniu modernizacji obwałowania i uszczelnieniu korpusu i podłoża od strony odwodnej: ekran skarpowy i fartuch poziomy i pionowy z folii PCV grubości 1,5 mm na odcinku bez drzew, ekran skarpowy z folii PCV i pionowej ścianki szczelnej z PCV typu C LOC 4500 m na odcinkach występowania drzew. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA: Na całej długości odcinka rzeki Odry są rozmieszczone obiekty techniczne podlegając szczególnej ochronie w razie wystąpienia zagrożenia powodziowego, a są to: most drogowy żelbetowy w Górzykowie obiekt nowy w czasie przejścia wielkich wód niezagrożony km 469,9 most drogowy stalowy w Cigacicach obiekt stary zagrożony przy pochodzie kry lodowej km 470, most kolejowy stalowy na trasie Sulechów Czerwieńsk obiekt stary wysoko wzniesiony w czasie przejścia wielkich wód niezagrożony km 477,7. Cieki wodne prowadzą zdecydowanie najwięcej wody i mają zasadniczy wpływ na reżim wodny obszaru gminy. Na terenie gminy występują także różne zbiorniki wód powierzchniowych. Do największych należą tereny glinianek i stawów hodowlanych w Krępie. Stawy te nie są w najlepszym stanie technicznym na skutek eutrofizacji i braku odpowiedniej pielęgnacji. Część z nich uległa kompletnemu zniszczeniu, a o dawnych stawach świadczą jedynie fragmenty grobli i system rowów opaskowych. Na terenie gminy występują także niewielkie wyrobiska poeksploatacyjne zalane wodą. Na szczególną uwagę zasługuje tu zalane wyrobisko po iłach z czysta wodą. Pozostałe wody stojące to sadzawki i wody parkowe. Duże obszary na terenie gminy zajmują obszary podmokłe. Są one związane najczęściej z obniżeniami terenowymi w obrębie plejstoceńskiej terasy wysokiej i dolin cieków. Obszary te poddane są zabiegom melioracyjnym, co w części spowodowało obniżenie wód gruntowych. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 22

23 WODY GRUNTOWE. Charakter występowania wód gruntowych jest ściśle związany z warunkami geologiczno morfologicznymi. W obszarach dolinnych pierwszy poziom wód gruntowych występuje na głębokości 0,5-0,3 m, przy czym w zdecydowanej części na głębokości 1,0-2,0 m. Wody te związane są z serią piasków rzecznych i dają swobodne zwierciadło, lokalnie w rejonie zalegania mad rzecznych gliniastych, zwierciadło jest pod niewielkim napięciem hydrostatycznym. Stwierdzone stany wód gruntowych należy przyjąć za średnie wysokie. Pierwszy poziom wód gruntowych na obszarze wysoczyzny występuje na głębokości poniżej 2,0 m i związany jest z piaskami i żwirami wodnolodowcowymi. Poziom tan jest również eksploatowany, lecz przeważnie za pomocą studni wierconych. W obszarze wysoczyzny plejstoceńskiej woda gruntowa występuje też w formie sączeń w obrębie gruntów nieprzepuszczalnych oraz w formie wód zawieszonych na różnych głębokościach w przewarstwieniach piaszczystych. Lokalnie woda gruntowa może utrzymywać się na stropie utworów nieprzepuszczalnych, co ma miejsce przy małych miąższościach pokryw utworów przepuszczalnych. WARUNKI KLIMATYCZNE. Rejon Gminy Zielona Góra leży w obszarze przeważających wpływów oceanicznych. W stosunku do klimatu obszarów centralnych kraju wyróżnia się mniejszymi rocznymi amplitudami temperatury powietrza, wcześniejszą wiosną, dłuższym latem, łagodniejszą i krótsza zimą z krótszą pokrywą śnieżną. Według średnich wieloletnich Kraina 56 charakteryzuje się następującymi parametrami: temperatura stycznia 1,5 o C temperatura lipca 17,8 o C czas trwania zimy dni czas trwania lata dni liczba dni pogodnych 63 liczba dni pochmurnych 115 wysokość rocznych opadów mm liczba dni z pokrywą śnieżną Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 23

24 Termiczne pory roku: początek średnia temperatura dobowa czas trwania Pory roku pory o C dni miesiące Przedwiośnie 0 do II Wiosna 5 do IV Lato > VI Jesień 15 do IX Przedzimie 5 do XI Zima < XII Klimat lokalny Czynnikiem modyfikującym przestrzennie warunki klimatyczne jest morfologia terenu i szata leśna. W zimie, z małą częstotliwością mgieł, o dobrych warunkach solarnych. Mniej korzystne warunki związane są z rozległą płaszczyzną terasy plejstoceńskiej, która jako, że jest położona niżej, przyjmuje na swoim obszarze powietrze spływające znad wysoczyzny, co w warunkach zimowych może prowadzić do mrozowisk. Częściej obserwuje się tu także przymrozki. Lokalnie w rejonie obszarów podmokłych występuje podwyższona wilgotność powietrza, dając często w konsekwencji mgły i opary. Najmniej korzystne warunki występują w obrębie den dolinnych i obniżeń bezdopływowych, gdyż wymienione wyżej negatywne zjawiska występują z większym natężeniem. Z tego powodu nie powinno się tworzyć tu sieci osadniczych. Bardzo poważną rolę w modyfikacji lokalnych warunków klimatycznych odgrywają istniejące duże kompleksy leśne. Rola ta jest bardzo korzystna, gdyż powodują one wyrównanie dobowych przebiegów temperatury i wilgotności, retencjonując wilgoć, oddziaływując osłaniająco na spore przyległe tereny zapobiegając zbyt intensywnemu oddziaływaniu wietrznemu, a także wysuszaniu gleb. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 24

25 7. CHARAKTERYSTYCZNE STANY WÓD Stan ostrzegawczy zwraca uwagę na zagrożenie powodziowe obligujące do wzmożonej czujności. W przypadku słabego rozeznania warunków przepływu w dolinie rzecznej można przyjmować go jako odpowiadający poziomowi stanów wody brzegowej zmniejszonemu o 10cm. Rozpoczynają działanie (dyżurowanie) grupy stałe wydzielone do ochrony stałej obiektów i rejonów zagrożonych. Stan ostrzegawczy dla Gminy Zielona Góra wynosi: Rzeka ODRA 475 cm Stan alarmowy oznacza groźbę powodzi. Najczęściej przekracza on o kilka cm poziom wody brzegowej, a przy jego ustalaniu uwzględnia się stopień zagospodarowania terenu. Rozpoczynają działanie grupy interwencyjne wydzielone Planem do udziału w akcjach ratowniczych na terenie objętym stanem alarmu powodziowego. Stan alarmowy dla Gminy Zielona Góra wynosi: Rzeka ODRA 485 cm Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 25

26 8. ZASADY OGŁASZANIA ORAZ ODWOŁYWANIA STANU POGOTOWIA PRZECIWPOWODZIOWEGO LUB ALARMU POWODZIOWEGO. NA PODSTAWIE: art. 34, ust. 1a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.), art. 31 a ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.); 1. Stan pogotowia przeciwpowodziowego lub alarmu powodziowego dla obszaru powiatu ogłasza Szef Powiatowego Zespołu Reagowania Kryzysowego Starosta Zielonogórski, określając datę i godzinę ogłoszenia stanu zagrożenia. 2. W przypadku lokalnych zagrożeń powodziowych (obszar gminy) stan pogotowia przeciwpowodziowego lub alarmu powodziowego ogłasza Szef Gminnego Zespołu Reagowania Wójt Gminy Zielona Góra, określając datę i godzinę ogłoszenia stanu zagrożenia. 3. W oparciu o informacje otrzymane z IMGW, WZK LUW o stanie wody na rzece (ODRA), przy przekroczeniu stanu ostrzegawczego i prognozach o dalszych przyrostach poziomów wód w Gminie Zielona Góra Wójt ogłasza stan pogotowia przeciwpowodziowego (jeżeli wcześniej nie dokonał tego Starosta Powiatu). 4. Stan alarmu powodziowego ogłasza Wójt w przypadku gdy stany wód przekraczają stany alarmowe i posiadają tendencje do dalszego przyrostu wynikającą z prognoz i oceny sytuacji w górnych odcinkach rzeki. 5. Odwołanie alarmu powodziowego następuje gdy poziom wód obniży się poniżej stanów alarmowych z tendencją do dalszego spadku. Po odwołaniu alarmu powodziowego obowiązuje nadal stan pogotowia przeciwpowodziowego. 6. Odwołanie pogotowia przeciwpowodziowego następuje gdy poziom wód w rzekach obniży się do stanów ostrzegawczych, a prognozy przewidują dalszy ich spadek. O ogłoszeniu i odwołaniu stanu pogotowia przeciwpowodziowego i alarmu powodziowego zawiadamia się (w formie pisemnej) Szefa PZRK. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 26

27 KONCEPCJA DZIAŁANIA DLA RÓŻNYCH WARIANTÓW Mogą występować zasadnicze cztery warianty zagrożenia powodziowego, dla których działania będą odmienne i przedstawiają się następująco: wariant I stan zagrożenia powodziowego bez przerwania wałów w czasie występowania wielkich wód, ale bez spływu kry lodowej, wariant II stan zagrożenia j. w., ale z przerwaniem wałów, wariant III stan zagrożenia powodziowego spowodowany spływem kry lodowej z możliwością tworzenia się zatorów, wariant IV stan zagrożenia j. w., ale z wystąpieniem przerwania wałów lub przelania się wody przez koronę wału. Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 27

28 CZĘŚĆ II ZESTAWIENIE SIŁ I ŚRODKÓW Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 28

29 1. WYKAZ JEDNOSTEK POWIADAMIANYCH NA WYPADEK WPROWADZENIA POGOTOWIA PRZECIWPOWODZIOWEGO Lp. Nazwa jednostki Adres Telefon Uwagi 1 Komenda Miejska PSP 2 Komenda Miejska Policji 3 Wojewódzki Sztab Wojskowy 4 Starosta Zielonogórski Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego Dyrektor Szpitala ZOZ Zielona Góra Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny Powiatowy Lekarz Weterynarii Miejski Inspektorat Sanitarny Z ca Dyrektora ds. technicznych Zakładu Infrastruktury Kolejowej Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie 11 Wójt Gminy Zielona Góra 12 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Zielona Góra 13 Burmistrz Miasta i Gminy Sulechów 14 Burmistrz Miasta i Gminy Czerwieńsk 15 Wójt Gminy Zabór 16 Komunalny Zakład Gospodarczy Gminy Z. G. z/s w Zawadzie Zielona Góra ul. Kasprowicza 3/ Zielona Góra ul. Partyzantów Zielona Góra ul. Stefana Batorego Zielona Góra ul. Podgórna Zielona Góra ul. Podgórna Zielona Góra ul. Jasna Zielona Góra ul. Olbrychta Zielona Góra ul. Traugutta Zielona Góra ul. Podgórna Zielona Góra ul. Gen. J. Dąbrowskiego Zielona Góra ul. Sienkiewicza Czerwieńsk ul. Rynek 25 Aktualizowano dnia r. UWAGA! * dane do tabeli wpisywać pismem nie trwałym (ołówek). Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 29

30 2. DANE SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE MAGAZYNU PRZECIWPOWODZIOWEGO GMINY ZIELONA GÓRY Według stanu na dzień r. Lp R. Nazwa Ilość ŁOPATA PIASKOWA SZPADEL 3. 8 SIEKIERA 4. 5 PIŁA KABŁONKOWA 5. 6 PIŁA POPRZECZNA 6. 5 ŁOM 7. 5 OSKARD 8. 2 MŁOTEK 10 KG 9. 2 NOZYCE DO DRUTU BUTY GUMOWE BUTY BUMOWE PCV KOMPLET PILNIKÓW LATARKA LINA PLECIONA PAŁATKA PRZECIWDESZCZOWA KURTKA PRZECIWDESZCZOWE SZNIREK TEX PRZEDŁUŻACZ ELEKTRYCZNY REKAWICE PCV RĘKAWICE OCHRONNE WODERY KOSIARKA ELEKTRYCZNA SZLIFIERKA STOŁOWA LAMPA NAFTOWA SPAWARKA ELEKTRYCZNA PILARKA SPALINOWA GAŚNICA PROSZKOWA BUTY GUMOWE FILCOWE TACZKA TOPOREK 0,6 KG MŁOTEK 5 KG MŁOTEK 3 KG BOSAK KOKSOWNIK WORKI ROZWIERAK DO PIŁ KLAMRA CIESIELSKIA POCHODNIA PARAFINOWA TERMOS 10 I 13 L KOŁO RATUNKOWE Z WYRZUTKĄ KAMIZELKA TARUNKOWA I ASEKURACYJNA DOBNIA OKUTA 43 1 UBRANIE OXWORD Plan Operacyjny Ochrony Przed Powodzią dla Gminy Zielona Góra 30