Butelka i puszka jako opakowania do piwa Historia, stan obecny i trendy. Adam Pawełas, Carlsberg Polska S.A.

Transkrypt

1 Butelka i puszka jako opakowania do piwa Historia, stan obecny i trendy Adam Pawełas, Carlsberg Polska S.A. Forum Technologii Browarniczych, Cieszyn 5-7 października 2011

2 Inwokacja Niniejsze wystąpienie jest próbą przedstawienia dwóch wiodących opakowań do piwa na polskim rynku butelki i puszki z perspektywy historii, kariery tych opakowań, stanu obecnego i trendów na rynku piwa, widzianych z perspektywy właściwości tych opakowań, percepcji konsumentów, handlu, wymagań prawnych i wyzwań ochrony środowiska Page 2

3 Dlaczego opakowanie jest ważne dla piwa? Ochrona jakości barierowość, trwałość piwa Komunikacja i percepcja marki materiał, wzornictwo i grafika Wygoda użytkowania ciężar, pojemność, bezpieczeństwo Koszt w cenie produktu w Polsce do 20% Ślad ekologiczny zużyta energia (więcej niż do produkcji piwa do 40%), odpady i recykling Page 3

4 Po kolei Długa kariera butelki Błyskawiczna kariera puszki Widząc przeszłość popatrzmy w przyszłość Page 4

5 Na początku była butelka Szkło znane jest człowiekowi co najmniej od lat, Pierwsze gliniano-szklane opakowanie do piwa ze starożytnej Mezopotamii ok lat temu. Z 1800 p.n.e. pochodzą pierwsze wzmianki o produkcji piwa. Na przełomie naszej ery nastąpił przełom techniczny - w basenie Morza Śródziemnego opakowano technikę dmuchania cienkich form szklanych przy pomocy metalowych rur, tzw. piszczeli. Rzemieślniczy wyrób butelek do końca 19. wieku. Grubościenne flaszki szklane i kamionkowe, zamykane naturalnym korkiem Wysoki koszt opakowania. Tylko zwrotne "butelka własności browaru, niesprzedajne"! Prawdziwą rewolucję w technice produkcji butelek przyniósł dopiero na przełomie 19./20. wieku wynalazek maszyny do automatycznego formowania opakowań szklanych, autorstwa amerykańskiego inżyniera Michaela J.Owensa. Opakowanie stało się przystępne cenowo, szkło rozpoczęło zawrotną karierę po 1920 roku 3800 pne 100 ne 19. wiek 1920 Page 5

6 Przełom w utrwalaniu piwa Popularyzacja piwa w butelce od końca 19. wieku nie odbyłaby się bez rewolucji w procesie wytwarzania tego napoju: rozwój produkcji piw dolnej fermentacji, filtracja piwa, rozwój technik pakowania piwa: mechaniczne nalewaki, myjki butelek, pasteryzacja, etykietowanie butelek, nowe zamknięcia butelek (1890 krachla - pałąki druciane z ceramiczno-gumowym korkiem, 1892 zamknięcie koronowe - potocznie zwane kapslem). Piwo mogło być po raz pierwszy w historii zabezpieczone przed psuciem na wiele miesięcy i bezpiecznie podróżować do konsumentów daleko od browaru. Zmieniło to też miejsce konsumpcji piwa, dzięki masowo wytwarzanym butelkom coraz częściej można było raczyć się zakupionym piwem w domu Page 6

7 Butelka standardowa klasyk gatunku Od lat zaczęła się epoka butelki zwrotnej, standardowej w kształcie, z etykietą papierową i zamykaną na kapsel. Butelka bezzwrotna zadebiutowała już w latach szczególnie była popularna w zaopatrzeniu armii amerykańskiej podczas II wojny światowej. Jednakże dopiero od końca lat stała się dostępna cenowo dla konsumenta Page 7

8 Obecnie eklektyzm w podejściu do butelki Od końca lat obserwuje się łączenie stylów projektu butelek, z użyciem grawerki oraz różnych form etykiet. Jako modyfikacje zamknięcia koronowego butelki na rynku pojawiły się wygodne w użyciu kapsle typu twist-off i pull-off Page 8

9 Właściwości opakowania szklanego Zachowują smak i zapach produktów Higieniczne (szkło i zawartość opakowania nie przenikają się i nie wchodzą w reakcje chemiczne) Mogą być przetwarzanie w nieskończoność Estetyczne, praktyczne i eleganckie Butelki szklane są wdzięcznym materiałem do komunikacji z konsumentem i budowania wizerunku marki poprzez kształt, kolor, etykiety, grawerki, ozdobne krawatki i zamknięcia. Poprzez redukcję masy butelki i modernizację produkcji opakowanie stało się bardzo przystępne cenowo, zarówno w wersji zwrotnej jak bezzwrotnej. Page 9

10 Preferencje opakowań szklanych według kategorii produktów Kategorie produktów najbardziej preferowanych w opakowaniach szklanych: Alkohole wysokoprocentowe (90-100%) Wino (95-100%) Żywność dla niemowląt (80%) Piwo (50-80%) Kategorie z preferencją poniżej50%: soki, napoje, warzywa i owoce, mleko, woda mineralna Źródło: na podstawie najnowszych badań GPI, O-I w 9 krajach Ameryk, Europy i Azji Page 10

11 Trendy rozwoju butelki (1)wykorzystanie dorobku wzornictwa butelki (2)zmniejszenie wagi opakowania (3)wzrost segmentu opakowań jednorazowych ze stagnacją lub spadkiem udziału butelki zwrotnej Page 11

12 Ekologia i ekonomia butelki Obecnie butelka szklana jest jednym z najcięższych opakowań do produktów spożywczych Zaśmiecenie środowiska, ryzyko skaleczeń Energia zużyta do wytwarzania i transportu butelek: w ostatnich 30 latach waga butelki zmniejszyła się o ponad 20 % bez szkody dla wytrzymałości huty szkła poprawiły efektywność energetyczną o 30%, rosnący udział stłuczki w składzie surowców pozwala na zaoszczędzenie kolejnych 10-20% energii Wniosek: obecnie pijemy z butelek, które potrzebowały o 3/4 mniej energii do ich wytworzenia niż przed trzema dekadami! Page 12

13 Butelka zwrotna ma ekonomiczny i ekologiczny sens, jeśli wykona dużą liczbę rotacji od napełnienia do sprzedaży i zwrotu Butelki wielokrotnego użytku są przystosowane do wykonania nawet 30 "okrążeń" w ciągu swojego 4-6 letniego życia (w latach krążyły nawet do 50 razy!) Dodatkowa energia zużyta w transporcie pustych butelek do browaru jest mniejsza niż energia potrzebna na wytworzenie nowych butelek. Badania niemieckie wskazują, że obecne butelki zwrotne osiągają swój efekt ekologiczny (głównie energetyczny) już przy 8-10 zwrocie, wliczając wpływ na środowisko transportu i mycia pustych opakowań Page 13

14 coraz mniej zwrotna Na rynku europejskim butelka zwrotna do piwa ma bardzo różną pozycję w poszczególnych krajach i różne są też rozwiązania organizacyjne do obrotu opakowaniami zwrotnymi Kraje o wysokim udziale butelki zwrotnej w strukturze sprzedaży piwa mają najczęściej silną tradycję tego opakowania, z odpowiednią infrastrukturą (dostępność punktów zwrotu) wspartą częstokroć rozwiązaniami prawnymi określającymi obowiązki w obrocie opakowaniami, mające odpowiednie branżowe organizacje logistyczne do obrotu opakowaniami (np. Dania, Norwegia) lub stosujące bodźce finansowe regulowane opłaty kaucyjne na opakowania zwrotne i bezzwrotne (Norwegia, Dania, Niemcy). Ze względu na zmiany w strukturze handlu detalicznego, zmiany zachowań konsumentów, oraz przystępność cenową piwa w opakowaniach jednorazowych obserwuje się stopniowy spadek udziału butelki zwrotnej praktycznie na wszystkich rynkach, nawet tych o silnej tradycji butelki zwrotnej Wysoki udział butelki zwrotnej (>60%) Dania, Finlandia, Holandia Średni udział butelki zwrotnej (30-60%) Niemcy, Austria, Szwajcaria, Szwecja, Norwegia, Polska Niski udział butelki zwrotnej (<10%) Belgia, Francja, Wielka Brytania, Włochy, Irlandia Page 14

15 Butelka bezzwrotna a recykling szkła w Europie Butelka jednorazowa jest z zasady lżejsza od butelki wielokrotnego użytku, jest to różnica o ponad 10%. Aby wpływ na środowisko butelki każdorazowo wyrzucanej był jak najniższy potrzebna jest selektywna zbiórka i recykling. Page 15

16 Puszka zdobywa piwo Puszka jest nierozerwalnie związana z historią konserwowania żywności przez sterylizację w słoikach (w I połowie 19. wieku zapoczątkował tą technikę francuski kucharz Nicolas Appert by wesprzeć aprowizację żołnierzy podczas wojen napoleońskich ) a później w stalowych pojemnikach (wynalazki angielskie), z których narodziły się puszki. Postęp techniczny w produkcji puszek, automatyzacja, zmniejszenie wagi, urządzenia nalewające pozwoliły na debiut piwa w puszce w latach w USA i Europie. W okresie powojennym puszka piwna była popularna przede wszystkim za Atlantykiem, a Europie stosowana była do piw eksportowych. Pierwsze puszki z piwem były stosunkowo ciężkie, składały się z trzech elementów stali cynowanej. Miały wieczko stożkowe jak w butelce zamykane kapslem, które w latach zastąpiło wieczko płaskie początkowo bez otwieracza, kluczyk-otwieracz w wieczku pojawił się on dopiero w latach Dalszy rozwój techniki produkcji puszek, obniżenie wagi puszki i wprowadzenie aluminium oraz zaawansowanych form nadruku uczyniły puszkę bardzo atrakcyjnym i przystępnym opakowaniem do piwa od początku lat wiek Page 16

17 Właściwości puszki Najważniejszym atutem puszki jest jej niska waga, co ułatwia transport i konsumpcję. Opakowanie spełnia również wymogi odnośnie bezpieczeństwa produktu, jakości i barierowości materiału oraz nadaje się do recyklingu We wczesnym okresie stosowania puszki do piwa narzekano na podatność napoju na zmiany smakowe w kontakcie z metalem oraz jego utlenienie z powodu niedoskonałości techniki rozlewu. Obecnie w wyniku postępu technicznego po stronie opakowań i produkcji piwa wady te zostały wyeliminowane Puszka jest również dobrym opakowaniem do celów marketingowych można zastosować bogate nadruki graficzne oraz embossing Page 17

18 Trendy rozwoju puszki Puszka jest opakowaniem, które od lat w Europie, a w Polsce po 1995 roku, zdobywa coraz większe udziału w strukturze sprzedaży piwa, a na wielu rynkach jest opakowaniem dominującym Udział puszki rośnie: zmiany w stylu konsumpcji i w strukturze handlu detalicznego, przystępność cenowa piwa puszkowego Wysoki udział puszki (>30%) Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, Polska Średni udział puszki (10-30%) Niemcy, Francja, Szwajcaria, Austria Niski udział puszki (<5%) Dania, Finlandia Page 18

19 Puszka a recykling aluminium Aluminium jest przykładem wartościowego odpadu metalowego (nawet ten w postaci cienkich puszek po napojach), którego poziom zbiórki i przetwórstwa na świecie w większości krajów sięga 50-90%. W Polsce wynosi on ok %, głównie za sprawą zbieraczy złomu. Największą korzyścią recyklingu puszki aluminiowej jest oszczędność prawie 95% energii potrzebnej do wytworzenia tego materiału z surowców pierwotnych. Produkcja aluminium z surowców mineralnych również ulega modernizacji pod kątem efektywności energetycznej, obecnie do wytworzenia kilograma tego metalu potrzeba o 40% mniej energii niż kilkadziesiąt lat temu. Również po stronie produkcji puszek w ostatnich 40 latach postęp techniczny pozwolił na obniżenie wagi puszki o 30%. Page 19

20 Struktura opakowań piwa w Polsce 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Kegi Puszki Butelki Percepcja jakości w danym opakowaniu Tradycyjne nawyki konsumentów Wygoda i styl życia, wzrost dochodów Brak restrykcji ekologicznych Komunikacja nowych produktów (wizerunek opakowania) Oferta opakowań w łańcuchu dostaw i dostępność w rozwoju rynku piwa Page 20

21 Preferencje polskich konsumentów Najczęstsze preferencje (według różnych badań): Wygoda w konsumpcji Reprezentacja wartości produktu Jakość i bezpieczeństwo Ekologia, czyli naturalność, spójność produktu z opakowaniem Ekologia, jeśli ekonomia Klasyfikacja postaw konsumenckich wobec opakowań (na podst. Pentor 2004): Konsument pragmatyczny (wygoda i funkcje podstawowe): wybierze puszkę lub butelkę jednorazową Konsument-esteta (estetyka): wybierze produkt w atrakcyjnym opakowaniu Konsument oszczędny-wolumenowy: wybierze butelkę zwrotną lub produkt w promocji cenowej Page 21

22 Konkurent butelki i puszki: PET Premiera na świecie: 1978 (USA) jako dwu-materiałowe, 1990 jako jednomateriałowe, 1998 pierwsze piwo w PET Atuty: lekkie, przeźroczyste, nie tłucze się, barierowe dla tlenu, imitacje szkła, nadaje się do recyklingu Rynki sukcesu: Rosja, Ukraina, Bułgaria, Rumunia, Hiszpania, Francja Kryteria sukcesu: otwartość konsumentów (brak tradycji piwnej), wpływ sieci handlowych, oferta producentów opakowań Perspektywy: postęp i innowacje, koszt opakowania, rynki wschodzące piwa (Azja) Zalety butelki PET do piwa (główne browary wg analizy PIRA 2011): (1) Okazje zakupowe niedostępne dla butelki szklanej (2) Większa wygoda konsumpcji Skala oceny: 1- nieistotne, 2- mało istotne, 3- dość istotne, 4- istotne,, 5-bardzo istotne Page 22

23 Co będzie opakowaniem przyszłości? Butelka zwrotna coraz mniej zwrotna Puszka i butelka w zbliżonym poziomie cenowym, wygoda konsumpcji Wzrost udziału butelki jednorazowej, wpływ handlu i malejącej rotacji butelki z kaucją Próby wprowadzenia butelki PET? Wyzwania recyklingu: szkło 60%, aluminium 90% Page 23

24 Dziękuję za uwagę i zapraszam do plakatów Opowieść o butelce i puszce Page 24