WPROWADZANIE ŻYWNOŚCI DO OBROTU?

Transkrypt

1 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich PODLASKIE FORUM AGROTURYSTYCZNE WPROWADZANIE ŻYWNOŚCI DO OBROTU? Eugeniusz Kowalski Konsultacje: mgr inż. Taisja Onikijuk, mgr inż. Nina Zin. Białystok

2 Czy wdrażanie przepisów higieniczno-sanitarnych w gospodarstwach agroturystycznych zajmujących się żywieniem gości w ogóle jest potrzebne? Nie bo gospodarze od dawna żywią siebie i swoje rodziny i nic strasznego się nie dzieje!!! Nie bo my lepiej wiemy od urzędników jak robi się żywność! Dla co niektórych gospodarstw by się przydało. Nie bo to strasznie zagmatwane i nie wiadomo jak do tego podejść! Nie bo co byś nie zrobił to i tak dla sanepidu będzie źle! Gdyby nie te papierki, to dlaczego by nie.

3 Podniesienie atrakcyjności gospodarstw agro. Według Światowej Organizacji Turystyki (WTO) jakość w turystyce oznacza: spełnienie za ustaloną i przyjętą cenę wszystkich, zgodnych z prawem żądań i oczekiwań klientów, przy jednoczesnym przestrzeganiu wymagań jakościowych w odniesieniu do bezpieczeństwa, higieny i dostępności usług turystycznych oraz harmonii środowiska ludzkiego i przyrodniczego Usługa agroturystyczna powinna być kompleksowa, zawierać w sobie usługę noclegową, żywieniową i inne dodane elementy uatrakcyjajniące pobyt turysty na wsi a może sprzedaż bezpośrednia lokalnych produktów żywnościowych w różnej postaci???

4 Wprowadzanie żywności do obrotu - podniesienie atrakcyjności gospodarstw agroturystycznych. Wprowadzanie żywności do obrotu - poprawa efektywności finansowej gospodarstw agroturystycznych. a może sprzedaż bezpośrednia lokalnych produktów żywnościowych w różnej postaci???

5 ŻYWNOŚĆ? Produkcja żywności i jej sprzedaż jest najpotężniejszym sektorem wytwórczości i handlu na całym świecie Droga żywności Od producenta do konsumenta Łańcuchy dostaw (krótkie długie) cena, cena, cena jakość? Produkt żywnościowy to umiejętne połączenie wody, powietrza i?

6 ŻYWNOŚĆ? Sprzedaż bez pośredników, to bezpośredni kontakt pomiędzy wytwórcą a kupującym Twaróg hajnowski Ogórki Kwaszone Narwiańskie Kartacze

7 ŻYWNOŚĆ? 178/2002 żywność (lub środek spożywczy ) - oznacza jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub, których spożycia przez ludzi można się spodziewać. wprowadzenie na rynek - oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie, oraz sprzedaż, dystrybucję i inne formy dysponowania;

8 Kto może wprowadzać żywność do obrotu? Rolnik produkcja podstawowa? (pierwotna nie wymaga zatwierdzenia art. 63 ust 2 ), dostawy bezpośrednie, sprzedaż bezpośrednia Rolnik kwaterodawca żywienie gości? kwatery oferujące posiłki dla gości wynajmujących pokoje, traktowane są jako zakłady żywienia zbiorowego Rolnik kwaterodawca produkty nieprzetworzone? sprzedaż bezpośrednia swoim gościom, innym osobom i podmiotom Rolnik kwaterodawca produkcja przetworzona? działalność gospodarcza!!! sprzedaż bezpośrednia, innym osobom i podmiotom, inne formy sprzedaży

9 Rolnik produkcja podstawowa? Rolnik - (Rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009) osoba fizyczna lub prawną lub grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, oraz która prowadzi działalność rolniczą. Gospodarstwo rolne (Rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009) oznacza wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika znajdujące się na terytorium tego samego państwa członkowskiego. Produkcja podstawowa - oznacza produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych, w tym zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem. Oznacza także łowiectwo i rybołówstwo oraz zbieranie runa leśnego;

10 Rolnik produkcja podstawowa? Producent rolny - oznacza osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, będącą: a) posiadaczem gospodarstwa rolnego lub, b) rolnikiem w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia nr 73/2009, lub, c) posiadaczem zwierzęcia; Działalność rolnicza (73/2009) oznacza - produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt do celów gospodarskich, lub utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Zbiory (płody rolne) należy traktować jako produkcję podstawową produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych, w tym zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem. Oznacza także łowiectwo i rybołówstwo oraz zbieranie runa leśnego.

11 Rolnik produkcja podstawowa? Prowadzenie produkcji podstawowej (z wyjątkiem produkcji na własny domowy użytek) pociąga za sobą konieczność przestrzegania wymagań higienicznych z załącznika I Rozporządzenia 852 /2004: zapewnić ochronę surowców przed zanieczyszczeniami, (zanieczyszczenia mogą pochodzić z powietrza, ziemi, wody, paszy, nawozów, środków ochrony roślin, biocydów oraz składowania, przetwarzania i unieszkodliwiana odpadów). należy zapewnić stosownie do potrzeb: utrzymanie czystości poprzez okresowe mycie i dezynfekowanie obiektów, wyposażenia, sprzętu, pojemników, pojazdów używanych w transporcie. niezbędne jest zapewnienie higienicznych warunków produkcji, transportu i składowania oraz czystości produktów roślinnych. ważne jest również zaopatrzenie w wodę zdatną do picia, ochrona przed szkodnikami oraz właściwe przetwarzanie i usuwanie odpadów i substancji niebezpiecznych.

12 Rolnik produkcja podstawowa? W gospodarstwie rolnym trzeba prowadzić dokumentację dotyczącą: a) użycia środków ochrony roślin i biocydów, b) występowania szkodników lub chorób, które mogą zagrozić bezpieczeństwu produktów pochodzenia roślinnego, c) wyników analiz próbek pobranych roślin lub innych próbek istotnych ze względu na zdrowie ludzkie. Prowadzenie produkcji podstawowej nie wymaga zatwierdzenia zakładu przez terenowo- właściwe władze sanitarne, zgodnie z art. 63 ust 2 pkt. 12 Ustawy o bezpieczeństwie żywności, ale obowiązkowo trzeba złożyć wniosek o wpis do rejestru zakładów w terminie min 14 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności.

13 Rolnik kwaterodawca żywienie gości Rolnik producent żywności (produkcja podstawowa) Wprowadza do obrotu zbiory (płody rolne) które należy traktować jako produkcję podstawową : produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych, w tym zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem. Produkty pochodzące z łowiectwa i rybołówstwa oraz zbieranie runa leśnego. Rolnik gospodarstwo agroturystyczne zakład żywienia zbiorowego (zamknięty) Obowiązująca ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. określa, że zakładem wykonującym działalność w zakresie zorganizowanego żywienia konsumentów, niezależnie od liczby serwowanych posiłków jest również gospodarstwo agroturystyczne. Gospodarstwa agroturystyczne, które zajmuje się produkcją żywności mogą serwować posiłki turystom po uprzednim zarejestrowaniu zakładu u właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Zgłoszenie i wpis do rejestru takich zakładów wymagany jest 14 dni przed rozpoczęciem żywienia turystów.

14 Rolnik kwaterodawca żywienie gości Góra Drogi personelu - brudne Drogi personelu - czyste

15 Rolnik kwaterodawca produkty nieprzetworzone Dostawy bezpośrednie: Zgodnie z 2.1 ust 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. dostawy bezpośrednie obejmują również środki spożywcze pochodzące z produktów produkcji pierwotnej lub surowców w formie kiszonej: produkcja pierwotna pochodzenia roślinnego (zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby uprawne, pochodzące wyłącznie z własnych upraw lub hodowli producentów produkcji pierwotnej, niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej, pozostałe surowce pochodzące z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego. Sprzedaż bezpośrednia: Sprzedaż bezpośrednia to dostarczanie przez producenta rolnego konsumentowi ostatecznemu, do lokalnego sklepu lub lokalu gastronomicznego wytworzonych w jego gospodarstwie produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego, nie przetworzonych i bez udziału pośredników. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej.

16 Rolnik kwaterodawca produkty nieprzetworzone Dostawy bezpośrednie: Biorąc pod uwagę definicję produktów z produkcji pierwotnej należy uznać, że ukwaszone w rolniczej kwaszarni warzywa: kapusta w główkach, jabłka, pomidory, ogórki pochodzące z własnego gospodarstwa są przedmiotem dostaw bezpośrednich. Gdy mała rolnicza kwaszarnia: - znajduje się w obrębie gospodarstwa rolnego, - wykorzystuje tylko płody rolne z własnych upraw, - rolnik nie prowadzi działalności gospodarczej, -sprzedaje swoje wyroby dla konsumentów oraz odbiorców detalicznych, lokalnie, w obrębie gospodarstwa albo na terenie jednego województwa lub województw przyległych rolnik powinien być traktowany jako podmiot realizujący dostawy bezpośrednie. Nie zachodzi wtedy potrzeba zatwierdzania zakładu, jest potrzebny tylko wpis do rejestru w terenowo właściwym Sanepidzie, (14 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności).

17 Rolnik kwaterodawca organizacja gospodarstwa I Magazyn opakowao i materiałów pomocniczych II Magazyn surowców III Pomieszczenie fermentacji cichej/koocowej IV Magazyn wyrobów gotowych V Myjnia VI Kuchnia VII Pomieszczenie fermentacji wstępnej VIII Magazyn przypraw IX Zespół socjalny VI IX VIII VII V I II III IV PRZEPŁYW OPAKOWAŃ PRZEPŁYW OPRÓŻNIONYCH OPAKOWAŃ PRZEPŁYW SUROWCÓW PRZEPŁYW PÓŁPRODUKTÓW PRZEPŁYW WYROBÓW GOTOWYCH

18 Rolnik kwaterodawca organizacja produkcji Góra Drogi personelu w strefie brudnej Drogi personelu w strefie czystej

19 Rolnik kwaterodawca produkty nieprzetworzone Sprzedaż bezpośrednia - warunki: Działalność może być prowadzona na terenie województwa prowadzenia produkcji lub na terenie województw sąsiednich, po uprzednim powiadomieniu właściwych powiatowych lekarzy weterynarii (z wyprzedzeniem 7 dni). Zakład prowadzi sprzedaż wybranych produktów pochodzenia zwierzęcego konsumentowi końcowemu oraz dostawy tych produktów do innych zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem do konsumenta końcowego. Miejsca produkcji lub sprzedaży produktów znajdują się na obszarze jednego województwa lub na obszarze sąsiadujących z tym województwem powiatów położonych na obszarze innych województw.

20 Rolnik kwaterodawca produkcja przetworzona Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo z dnia 29 sierpnia 2011 r., znak: SPS /11, przy którym została przekazana interpelacja posłanek na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pani Urszuli Augustyn i pani Bożeny Szydłowskiej w sprawie rozwiązań prawnych umożliwiających rolnikom prowadzącym gospodarstwa agroturystyczne sprzedaż produktów rolno-spożywczych, uprzejmie informuję, co następuje. Obecnie obowiązujące przepisy prawne pozwalają gospodarstwom agroturystycznym na sprzedaż wyprodukowanej żywności. Taka działalność może być prowadzona, gdy spełnione są wymagania wynikające z przepisów prawa żywnościowego. Gospodarstwa agroturystyczne zajmujące się produkcją żywności, w tym dżemów i konfitur, muszą m.in. spełniać wymagania higieniczne określone dla prywatnych domów mieszkalnych, gdzie regularnie przygotowuje się żywność w celu jej wprowadzenia do obrotu, ujęte w rozdziale III załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z , str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319).

21 Rolnik kwaterodawca produkcja przetworzona Gospodarstwa agroturystyczne prowadzące ww. działalność mają obowiązek rejestracji i uzyskania zatwierdzenia przez właściwy miejscowo organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z art. 61 i 63 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914, z późn. zm.). Zatwierdzenie zakładu dokonywane jest na podstawie kontroli przeprowadzonej w zakładzie przez przedstawiciela organu PIS, w trakcie której sprawdzane jest spełnianie przez zakład wymagań higienicznych określonych w ww. rozporządzeniu (WE) nr 852/2004. Z poważaniem Podsekretarz stanu Andrzej Butra Warszawa, dnia 20 września 2011 r. Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra - na interpelację nr w sprawie rozwiązań prawnych umożliwiających rolnikom prowadzącym gospodarstwa agroturystyczne sprzedaż produktów rolno-spożywczych

22 Rolnik kwaterodawca produkcja przetworzona Jeżeli działalność rolniczej przetwórni warzyw nie mieści się w obrębie dostaw bezpośrednich ze względu na: - prowadzenia sprzedaży na terenie województw innych niż przyległe - zastosowania dodatkowych procesów (poszatkowania kapusty przed kiszeniem, dodania obranej i startej marchwi, pokrojenia jabłek przed suszeniem, obróbka termiczna, itp.), wtedy zakład powinien podlegać zatwierdzeniu przez terenowo właściwego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na ogólnych warunkach dla zakładów produkujących środki spożywcze. Wniosek o zatwierdzenie zakładu wraz z załącznikami należy złożyć min 14 dni przed rozpoczęciem działalności. Decyzja o zatwierdzeniu zakładu wydawana jest przez Sanepid po kontroli, która jest przeprowadzana w zakładzie po otrzymaniu wniosku o zatwierdzenie. Zakład zatwierdzany jest do celów określonej działalności jedynie wtedy, gdy podmiot prowadzący (np. właściciel kwaszarni warzyw) wykazał, że spełnia odpowiednie wymagania prawa żywnościowego.

23 Rolnik kwaterodawca produkcja przetworzona przedsiębiorca, działalność gospodarcza? PRZEPŁYW OPAKOWAŃ / PRODUKTU PRZEPŁYW OPRÓŻNIONYCH OPAKOWAŃ PRZEPŁYW SUROWCÓW PRZEPŁYW WYROBÓW GOTOWYCH 1. OBIEKT MIESZKALNY / KWATERA AGRO 2. OBIEKT MINIPRZETWÓRNI WARZYW 3, 4, 5. OBIEKTY MAGAZYNOWE 7. STODOŁA 8,9,10. DROGI KOMUNIKACYJNE

24 Rolnik kwaterodawca produkcja przetworzona przedsiębiorca, działalność gospodarcza? DROGI BRUDNE PERSONELU DROGI CZYSTE PERSONELU

25 Podstawy prawne funkcjonowania gospodarstw agroturystycznych Rolnik, gospodarstwo rolne, przedsiębiorca, działalność gospodarcza? Działalnością gospodarczą jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa [ ], usługowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna [ ], która zawodowo i we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą (UOSDG ) Gospodarstwo rolne grunty rolne [ ] wraz z gruntami leśnymi, budynkami [ ] urządzeniami i inwentarzem jeżeli stanowią [ ] zorganizowaną całość gospodarczą [ ] (KC)

26 Odpowiedzialność prawna osób i podmiotów wprowadzających żywność do obrotu Rolnik jako osoba fizyczna i przedsiębiorca ponosi pełną odpowiedzialność za skutki prowadzonej działalności. Podstawa - art. 14 i 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Przedsiębiorca, który wyrządził swoim działaniem szkodę jest zobowiązany do jej naprawienia. Odpowiada jedynie za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. W takim wypadku, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje poniesione przez poszkodowanego straty oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 415 KC).

27 Odpowiedzialność prawna osób prowadzących działalność agroturystyczną Obowiązek naprawienia szkody może wynikać z dwóch podstawowych grup przypadków: - z czynów niedozwolonych kiedy szkoda została wyrządzona niezgodnym z prawem działaniem, - w związku z niewykonaniem lub nieprawidłowym wykonaniem umów Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny Art KC Kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny, odpowiada za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ten produkt. Art KC 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty [ ]

28 Rolnik jako przedsiębiorca wprowadzający żywność do obrotu - Zgodnie z art.3 ust. 3 pkt. 55 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia gospodarstwo agroturystyczne, które przygotowuje posiłki dla gości, tzn. zajmuje się produkcją żywności, niezależnie od skali prowadzonej działalności, jest zakładem żywienia zbiorowego, czyli miejscem prowadzenia działalności w zakresie zorganizowanego żywienia konsumentów (zakładem zamkniętym) - Gospodarstwa agroturystyczne, które zajmują się produkcją żywności mogą serwować posiłki po uprzednim zarejestrowaniu zakładu u właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Zgłoszenie i wpis do rejestru takich zakładów wymagany jest na 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności

29 Podstawy prawne: Rolnik jako przedsiębiorca wprowadzający żywność do obrotu - ROZPORZĄDZENIE (WE)178/2002 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. - ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 852/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. - Zbiór wytycznych w zakresie wdrażania niektórych przepisów rozporządzenia (WE) nr 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych ( r.) - USTAWA z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

30 Dziękuję za uwagę Eugeniusz Kowalski Białystok,