WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA UNIWERSYTET WARSZAWSKI. Załącznik nr 3. Podręcznik nauczyciela akademickiego

Transkrypt

1 WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA UNIWERSYTET WARSZAWSKI Załącznik nr 3 Podręcznik nauczyciela akademickiego

2 AKTY PRAWNE Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyŝszym (Dz. U. z 2005., nr. 164, poz ) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz. U. z 1998, nr 21, poz. 94 ) Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003, nr 65, poz. 595 ) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie warunków i trybu organizowania, prowadzenia i odbywania studiów doktoranckich oraz przyznawania i zwrotu stypendiów doktoranckich (Dz. U.z 2005, nr 115, poz. 964) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z praca dla pracowników zatrudnionych w uczelni publicznej (Dz. U. z 2006, nr 251 poz. 1852) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 14 września 2006 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających pracowników uczelni publicznej do nagrody jubileuszowej oraz sposób jej obliczania i wypłacania (Dz. U. z 2006, nr 169, poz. 1211) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz ekwiwalentu pienięŝnego za okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego nauczycieli akademickich (Dz. U. z 2006, nr 203, poz. 1499) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 12 października 2006 r. w sprawie kierowania osób za granicę w celach naukowych, dydaktycznych i szkoleniowych oraz szczególnych uprawnień tych osób (Dz. U. z 2006, nr 190, poz. 1405) PRZEPISY WEWNĘTRZNE Statut Uniwersytetu Warszawskiego, stanowiący załącznik do Uchwały Senatu UW z dnia 21 czerwca 2006 r. z póź. zm.) Regulamin pracy pracowników Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 1 lipca 1997 r. z późn. zm. z dnia 29 lipca 2004 r. Regulamin Wydziału Zarządzania UW, stanowiący załącznik do Uchwały UW nr 303 Senatu z dnia 14 listopada 2007 r. Uchwała nr 65 Senatu Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie wprowadzenia zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów Uchwała Rady Wydziału Zarządzania UW z dnia z dnia 19 września 2006 r. w sprawie ustalenia minimalnych liczebności grup studenckich oraz szczegółowych zasad rozliczania pensum dydaktycznego dla obciąŝeń dydaktycznych nie będących zajęciami regularnymi. Zasady zapewnienia jakości kształcenia na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Uchwała Rady wydziału Zarządzania z dnia 14 maja 2008 r. wydana na podstawie 3 ust.2 lit. h 2

3 Regulaminu Studiów na Uniwersytecie Warszawskim, wprowadzonego uchwałą nr 142 Senatu UW z dnia 18 października 2006 r. Rozdział I 1. Prawa i obowiązki pracownika / nauczyciela akademickiego Nauczyciele akademiccy Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego są zobowiązani rzetelnie i efektywnie wykonywać swoją pracę, stosować się do poleceń przełoŝonych, które dotyczą pracy, jeśli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub innymi aktami, na podstawie których powstaje stosunek pracy, przestrzegać ustalonego w Uniwersytecie porządku, przepisów bezpieczeństwa oraz higieny pracy, w tym takŝe przeciwpoŝarowych, podnosić kwalifikację zawodowe i doskonalić umiejętności pracy, dbać o dobro i mienie Uniwersytetu i jego mienie, zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić Uniwersytet na szkodę, przestrzegać zasad współŝycia społecznego i dobrych obyczajów akademickich. 1 Nauczyciele akademiccy winni mieć dostęp do bibliotek dysponujących aktualną dokumentacją odzwierciedlającą róŝnorodne aspekty kaŝdego zagadnienia, wolną od cenzury lub innych form ograniczeń o charakterze intelektualnym. Winni oni takŝe posiadać wolny od cenzury dostęp do międzynarodowych sieci informatycznych, programów rozpowszechnianych drogą satelitarną oraz baz danych niezbędnych do prowadzonego nauczania, studiów lub badań. Publikacja i upowszechnianie wyników badań prowadzonych przez nauczycieli akademickich winny być wspierane i ułatwiane, aby pomóc zainteresowanym w uzyskaniu naleŝnej im pozycji, a takŝe promować rozwój wiedzy, technologii, edukacji i kultury w ogóle. W tym celu nauczyciele akademiccy winni mieć prawo do publikacji wyników swoich badań lub studiów w wybranych przez siebie opracowaniach ksiąŝkowych, czasopismach i bazach danych pod własnym nazwiskiem, o ile są to autorzy lub współautorzy tych publikacji. Własność intelektualna nauczycieli akademickich winna być prawnie chroniona, szczególnie przez przepisy prawa krajowego i międzynarodowego dotyczące praw autorskich. Dla harmonijnego rozwoju szkolnictwa wyŝszego i badań niezbędna jest wymiana myśli i informacji pomiędzy nauczycielami akademickimi róŝnych krajów - wymiana taka winna być aktywnie popierana. W tym celu, nauczyciele akademiccy winni w trakcie swojej kariery zawodowej mieć moŝliwość uczestniczenia w międzynarodowych spotkaniach poświęconych problematyce szkolnictwa wyŝszego i badań oraz moŝliwość wyjazdów zagranicznych bez politycznych ograniczeń, a takŝe uŝywania Internetu lub udziału w telekonferencjach. Nauczyciele akademiccy winni, tak jak wszystkie inne grupy i jednostki, korzystać z międzynarodowo uznanych praw obywatelskich, politycznych, społecznych i kulturalnych, mających zastosowanie wobec wszystkich obywateli. Tak więc kaŝdy nauczyciel akademicki posiada prawo do wolności myśli, sumienia, religii, wypowiedzi, gromadzenia i zrzeszania się, wolności i bezpieczeństwa swojej osoby oraz do swobody poruszania się. Nauczyciele akademiccy winni mieć moŝliwość wykonywania swoich praw obywatelskich jako obywatele bez przeszkód i ograniczeń, w tym prawa do współdziałania na rzecz przemian społecznych poprzez swobodne wyraŝanie swoich opinii na temat polityki państwa i jej kierunków dotyczących szkolnictwa wyŝszego. 1 7, Regulaminu Pracy Pracowników UW z dnia 1 lipca 1997 r. 3

4 Nauczyciele akademiccy mają prawo nauczać nie podlegając Ŝadnym formom ingerencji, o ile respektują uznane zasady zawodowe, a w szczególności zasadę odpowiedzialności zawodowej oraz rygoryzm intelektualny w zakresie norm i metod kształcenia. śaden nauczyciel akademicki nie powinien być zmuszony do nauczania, które pozostawałoby w sprzeczności z jego najlepszą wiedzą lub sumieniem, ani do stosowania programów lub metod kształcenia sprzecznych z krajowymi i międzynarodowymi normami w zakresie praw człowieka. Nauczyciele akademiccy winni odgrywać waŝną rolę w opracowaniu programów nauczania. Nauczyciele akademiccy mają prawo do prowadzenia zawodowej działalności pozauniwersyteckiej, szczególnie jeśli taka działalność pozwala na podnoszenie kwalifikacji zawodowych lub na zastosowanie ich wiedzy w rozwiązywaniu problemów wspólnoty, jednakŝe pod warunkiem, Ŝe działalność ta nie narusza ich podstawowych obowiązków wobec placówki, która ich zatrudnia oraz jest zgodna z polityką i przepisami tej placówki bądź z prawem i praktyką krajową, jeśli taka istnieje. Nauczyciele akademiccy winni mieć prawo i moŝliwość udziału bez jakiejkolwiek dyskryminacji i zgodnie ze swoimi kompetencjami, w pracach organów kierowniczych oraz do krytyki funkcjonowania placówek szkolnictwa wyŝszego, w tym placówki macierzystej, przy poszanowaniu uczestnictwa innych sektorów wspólnoty akademickiej; winni oni równieŝ mieć prawo wybierania większości przedstawicieli do instancji akademickich w placówce szkolnictwa wyŝszego. 2 Czas pracy nauczycieli akademickich jest określony zakresem ich obowiązków dydaktycznych, naukowych i organizacyjnych. 3 Nauczycielami akademickimi są: pracownicy naukowo dydaktyczni, pracownicy naukowi, pracownicy dydaktyczni, Pracownicy naukowo dydaktyczni są zobowiązani: kształcić i wychowywać studentów, prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe, rozwijać twórczość naukową albo artystyczną, uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni. Do obowiązków nauczycieli akademickich posiadających tytuł naukowy profesora lub doktora habilitowanego naleŝy kształcenie kadry naukowej. Natomiast pracownicy dydaktyczni są zobowiązani : kształcić i wychowywać studentów, podnosić swoje kwalifikacje zawodowe, uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni. Kształcenie, studia i badania powinny być prowadzone w zgodzie z normami etycznymi i zawodowymi i winny mieć na celu udzielenie, w miarę potrzeby, odpowiedzi na problemy stojące przed społeczeństwem oraz ochronę historycznego i kulturalnego dziedzictwa ludzkości. W szczególności, swobody akademickie zobowiązują kaŝdego nauczyciela akademickiego do: 1) prowadzenia kształcenia na tyle efektywnego, na ile pozwalają środki przyznane przez placówkę lub państwo, w duchu sprawiedliwego i równego traktowania studentów, bez róŝnicy ze względu na płeć i dyskryminacji ze względu na rasę, religię lub brak zdolności, zachęcając do swobodnej wymiany myśli ze studentami i pozostając do ich dyspozycji w zakresie doradztwa w czasie trwania nauki. Zadaniem 2 Rekomendacja w sprawie statusu nauczycieli akademickich (Rezolucja przyjęta w oparciu o sprawozdanie Komisji II na 26 posiedzeniu plenarnym 11 listopada 2007 r. 3 8, Regulaminu Pracy Pracowników UW z dnia 1 lipca 1997 r. 4

5 nauczycieli akademickich jest czuwać, w razie potrzeby, nad efektywną realizacją minimum programowego kaŝdego przedmiotu; 2) podejmowania wyspecjalizowanych badań i upowszechniania ich wyników lub, jeśli takich badań nie prowadzi się, pogłębiania wiedzy w swojej dziedzinie poprzez studia i badania oraz rozwijanie metod podnoszących jego umiejętności pedagogiczne; 3) opierania prac badawczych i studiów na szczerym poszukiwaniu prawdy, respektując zasadę dowodu, bezstronności rozumowania oraz uczciwości sprawozdania; 4) respektowania etyki badań wobec istot ludzkich, zwierząt, dziedzictwa i środowiska naturalnego; 5) respektowania opracowań naukowych swoich uniwersyteckich kolegów i studentów, 6) wymieniania w publikowanych pracach nazwisk tych, którzy materialnie przyczynili się do ich powstania, lub którzy ponoszą za nie współodpowiedzialność; 7) nie uŝywania, bez wyraźnej zgody autora, informacji, pojęć lub niepublikowanych danych zawartych w poufnych rękopisach lub we wnioskach o finansowanie badań lub kształcenia, z którymi nauczyciel mógł zapoznać się z tytułu pełnionych funkcji; 8) upewnienia się, czy badania są prowadzone zgodnie z prawem i przepisami kraju, w którym są realizowane, czy nie naruszają postanowień dokumentów międzynarodowych dotyczących praw człowieka oraz co do tego, Ŝe ich wyniki oraz dane, na których badania są oparte, są istotnie dostępne dla specjalistów i badaczy placówki-gospodarza, chyba Ŝe z upowszechnieniem wyników związane jest ryzyko dla informatorów lub jeśli zagwarantowano im anonimowość; 9) unikania konfliktów interesów lub rozwiązywania ich poprzez upowszechnianie właściwych informacji i staranne uzgodnienie z dyrekcją macierzystej placówki jej zgody w tej sprawie; 10) uczciwego zarządzania przyznanymi środkami, przeznaczonymi dla placówki szkolnictwa wyŝszego, centrum badawczego lub innej organizacji zawodowej lub naukowej; 11) postępowania w myśl zasady sprawiedliwości i bezstronności w ocenie pracy zawodowej kolegów uniwersyteckich lub studentów; 12) nie wprowadzania w błąd opinii publicznej co do natury swoich kompetencji zawodowych przy okazji ustnych lub pisemnych wystąpień w otoczeniu pozauniwersyteckim i na tematy nie związane z jego specjalnością; 13) wypełniania kaŝdego obowiązku powierzonego mu w ramach kolegialnego Zarządzania placówkami szkolnictwa wyŝszego i organizacjami zawodowymi. Nauczyciele akademiccy winni czynić starania w celu dostosowania się w swojej działalności zawodowej do moŝliwie jak najwyŝszych norm, poniewaŝ ich status zaleŝy w duŝej mierze od ich postępowania oraz od jakości świadczonych usług. Nauczyciele akademiccy winni przyczyniać się do zapewnienia przejrzystości placówek szkolnictwa wyŝszego wobec opinii publicznej, nie rezygnując jednak z instytucjonalnej autonomii koniecznej do ich pracy, do zachowania niezaleŝności zawodowej oraz do zapewnienia rozwoju wiedzy. 5

6 W swojej działalności, nauczyciel akademicki ma obowiązek realizacji pensum dydaktycznego. Pensum dydaktyczne nauczycieli akademickich określa Senat Uniwersytetu na podstawie przepisów ustawy. W Uniwersytecie Warszawskim pensum dydaktyczne wynosi: 4 dla pracowników naukowo-dydaktycznych 210 godzin obliczeniowych rocznie dla wykładowców i starszych wykładowców 360 godzin obliczeniowych rocznie, dla lektorów i instruktorów 540 godzin obliczeniowych rocznie, dla doktorantów nie więcej niŝ 90 godzin obliczeniowych rocznie dla pracowników dydaktycznych zatrudnionych na stanowisku docenta 270 godz. ( 105 Statut UW) W skład pensum dydaktycznego wchodzą obciąŝenia dydaktyczne regularne oraz obciąŝenia dydaktyczne nie będące zajęciami regularnymi. Zajęcia regularne nie mogą stanowić mniej niŝ: 120 godzin obliczeniowych rocznie dla pracownika naukowo dydaktycznego 180 godz. obliczeniowych rocznie docenta, wykładowcy i starszego wykładowcy 270 godz. obliczeniowych rocznie dla lektora i instruktora. Nauczyciele akademiccy prowadzący zajęcia powinni dąŝyć do: 1) wysokiego zaangaŝowania w wykonywane działania, 2) świadomości zamierzonych celów dydaktycznych, które dotyczą kształtowania wiedzy, umiejętności i postaw studentów, przyczyniając się do ich funkcjonowania w społeczeństwie obywatelskim oraz przyszłym Ŝyciu zawodowym, 3) sprawnego, trafnego i skutecznego prowadzenia procesu kształcenia, 4) jasnego i zrozumiałego dla studentów przekazywania wiedzy, 5) odpowiedzialnego podejścia do studentów, przy świadomości wpływu na ich wiedzę, umiejętności i postawy, 6) poszanowania godności osobistej studentów, ich zróŝnicowanych poglądów, postaw i stylów Ŝycia, 7) odnoszenia się do studentów z Ŝyczliwością, powagą i taktem, unikania niestosowności w słowach i zachowaniu, nie kierowania się negatywnymi emocjami, a poczuciem odpowiedzialności i sprawiedliwości, 8) skłaniania studentów do aktywnego i twórczego uczestnictwa w zajęciach, 9) przekazywania zasad kultury w dyskusji naukowej i formułowania krytyki w zgodzie z zasadami dobrego obyczaju i poszanowania oponenta, 10) przekazywania znaczeń i rozwijania samodzielnego wnioskowania studentów, 11) przyjmowania postawy konstruktywnego krytycyzmu dla przekazania najnowszego stanu wiedzy w zakresie prowadzonego przedmiotu wraz z dalszymi potrzebami, perspektywami i poszukiwaniami badawczymi, 12) umieszczania przekazywanej wiedzy w róŝnych kontekstach praktycznych i wskazywanie moŝliwego jej wykorzystywania dla realizacji praktycznych celów, 4 3 Uchwała Rady Wydziału Zarządzania UW z dnia z dnia 19 września 2006 r. w sprawie ustalenia minimalnych liczebności grup studenckich oraz szczegółowych zasad rozliczania pensum dydaktycznego dla obciąŝeń dydaktycznych nie będących zajęciami regularnymi. 6

7 13) zachowania naleŝytej staranności przy ochronie prawa autorskiego i praw pokrewnych, informując o autorskim wkładzie określonych uczonych w dokonania poznawcze, 14) zgodności przekazywanych treści z programami nauczania, sylabusami zajęć, zawartością podręczników dotyczących nauczanej tematyki, ewentualnymi minimami programowymi rekomendowanymi przez zewnętrzne instytucje akredytacyjne i standardami biznesowymi, 15) ciągłego doskonalenia własnej wiedzy ogólnej i specjalistycznej, 16) ciągłego doskonalenia własnych umiejętności dydaktycznych i technik komunikacyjnych, 17) ciągłego doskonalenia przekazywanych treści merytorycznych, sposobów prowadzenia zajęć i wykorzystywanych materiałów oraz wprowadzania innowacji dydaktycznych. Nauczyciel akademicki prowadzący zajęcia zobowiązany jest do: 1) przestrzegania zasad, zawartych w przepisach ustawy o szkolnictwie wyŝszym, regulaminach studiów, zasadach studiowania i innych regulacjach wewnętrznych, 2) przygotowania sylabusów zajęć dostosowanych do rodzaju studiów i potrzeb informacyjnych słuchaczy, 3) przekazania aktualnych sylabusów zajęć studentom, Kierownikowi Studiów i Koordynatorowi ds. USOS, 4) przekazania studentom informacji o formach kontaktu, w tym adresie poczty elektronicznej, terminach i miejscu konsultacji, 5) przygotowania pomocy wizualnych w formie folii lub prezentacji multimedialnych, 6) przygotowania materiałów informacyjnych dla uczestników zajęć lub wskazania rekomendowanej literatury przedmiotu, 7) przeprowadzenia zaliczenia lub egzaminu kończącego przedmiot, 8) zwalczania objawów nieuczciwości intelektualnej studentów, w tym przywłaszczania sobie przez nich wyników cudzej pracy w postaci plagiatów i ściągania, 9) wypełniania protokołów przedmiotu w systemie USOS zgodnie z terminami przewidzianymi dla danego przedmiotu i ogłoszonymi w systemie USOS, 10) odbywania regularnych konsultacji i udzielania odpowiedzi na pytania, zgłaszane przez uczestników zajęć, 11) współpracy z Kierownikiem Studiów i właściwymi komórkami administracyjnymi w celu zapewnienia sprawnego przebiegu procesu dydaktycznego. 3. Wykładowca w trakcie prowadzenia zajęć nie moŝe podwaŝać autorytetu innych wykładowców, władz Wydziału ani pracowników administracyjnych. 4. W przypadku konfliktu ze studentami, wykładowca powinien powierzyć rozstrzygnięcie sporu właściwym organom uczelni. 5. Wykładowca, który zaprasza studentów do udziału w badaniach naukowych, powinien uwidocznić ten udział w dokumentacji wyników badań i w publikacjach. 6. Wykładowca nie powinien nakładać na studentów obowiązków, które są zbędne w procesie kształcenia i nie wynikają z regulaminu studiów, zasad studiowania i innych dokumentów wewnętrznych uczelni. 5 5 Zasady zapewnienia jakości kształcenia na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Uchwała Rady wydziału Zarządzania z dnia 14 maja 2008 r. wydana na podstawie 3 ust.2 lit. h Regulaminu Studiów na Uniwersytecie Warszawskim, wprowadzonego uchwałą nr 142 Senatu UW z dnia 18 października 2006 r. 7

8 2. Polityka zatrudnienia nauczyciela akademickiego Zarówno władzom Uniwersytetu jak i całej społeczności akademickiej zaleŝy na utrzymaniu i podnoszeniu poziomu nauczania, badań naukowych co w efekcie pozwala równieŝ na utrzymanie wysokiego prestiŝu uczelni zarówno w kraju jak i zagranicą. Priorytetowym zadaniem Uniwersytetu oprócz działalności naukowej i dydaktycznej, jest dbałość o rozwój młodej kadry naukowej. Zatrudnianie młodych pracowników spośród najlepszych absolwentów studiów doktoranckich oraz najlepszych naukowców spoza Uniwersytetu Warszawskiego. Zgodnie ze Statutem UW 6 pracownicy naukowo dydaktycznymi i naukowi są zatrudniani na stanowiskach: profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego, profesora wizytującego, adiunkta, asystenta., Pracownicy dydaktyczni są zatrudniani na stanowiskach : docenta starszego wykładowcy, wykładowcy, lektora lub instruktora. PowyŜsze stanowiska wyznaczają jednocześnie ścieŝkę kariery w grupach pracowników naukowodydaktycznych i dydaktycznych. Nauczyciel akademicki jest zatrudniany na podstawie mianowania na czas określony lub nieokreślony albo na podstawie umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony. Kryteria wyboru, mianowania lub umowy o pracę jako podstawy nawiązania stosunku pracy, określa Senat UW biorąc w szczególności pod uwagę: tytuł lub stopień naukowy kandydata, rodzaj stanowiska na jakie ma nastąpić zatrudnienie, źródła finansowania przyszłego zatrudnienia, minimum kadrowe, stwierdzenie czy je4st to pierwsze zatrudnienie w Uniwersytecie, potrzeby dydaktyczne jednostki organizacyjnej, w której dana osoba ma podjąć zatrudnienie. Konkurs na stanowisko nauczyciela akademickiego, ogłasza za zgodą Rektora, Dziekan. Ogłoszenie o konkursie zawiera określenie wymagań stawianych kandydatowi, wykaz wymaganych dokumentów, termin ich składania oraz termin rozstrzygnięcia konkursu. Stosunek pracy z nauczycielem akademickim nawiązuje i rozwiązuje rektor na wniosek Dziekana który jest pozytywnie zaopiniowany przez Radę Wydziału albo z własnej inicjatywy po zasięgnięciu opinii Dziekana. Kryteria zatrudniania nauczyciela akademickiego: Zatrudnienie na stanowisku profesora zwyczajnego moŝe być zatrudniona osoba, która spełnia wymagania określone w Ustawie oraz uzyska pozytywną opinię Senatu. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego moŝe być zatrudniona osoba, która spełnia wymagania określone w Ustawie, a ponadto uzyskała pozytywną opinię dorobku naukowo dydaktycznego oraz pozytywną opinię Senatu. Nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem akademickim zatrudnionym po raz pierwszy na stanowisku profesora nadzwyczajnego to okres 5 lat. Kolejny 6 88, Stanowiska na których są zatrudniani nauczyciele akademiccy i firmy ich zatrudniania, Statut UW z dnia 21 czerwca 2006 r. 8

9 stosunek pracy na stanowisku profesora nadzwyczajnego moŝe być nawiązany na czas określony lub na czas nieokreślony. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego moŝe być zatrudniona osoba na czas nieokreślony, która była zatrudniona w Uniwersytecie na czas określony nie krótszy niŝ pięć lat na stanowisku profesora nadzwyczajnego, posiada dorobek naukowy i znaczące osiągnięcia dydaktyczne, potwierdzone recenzjami co najmniej dwóch osób mających tytuł naukowy lub stopień doktora habilitowanego w zakresie dyscypliny, którą reprezentuje kandydat, w tym co najmniej jednej osoby spoza Uniwersytetu oraz uzyskała pozytywną opinię Senatu. Na stanowisku profesora wizytującego moŝe być zatrudniona osoba na czas określony ale nie dłuŝszy niŝ rok, ponadto ma wybitny potwierdzony recenzjami dorobek naukowy w zakresie kierunku studiów na którym ma prowadzić zajęcia dydaktyczne i uzyskała pozytywną opinię Senatu. Na stanowisku docenta moŝe być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora, staŝ dydaktyczny na uczelni nie dłuŝszy niŝ 15 lat oraz osiągnięcia dydaktyczne potwierdzone w trybie określonym w regulaminie wydziału, a takŝe pozytywną opinię samorządu studentów. Zatrudnienie na stanowisku starszego wykładowcy moŝe być zatrudniona osoba mająca staŝ pracy na wyŝszej uczelni, związany z wykonywaniem obowiązków dydaktycznych, nie krótszy niŝ 10 lat. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego lub profesora wizytującego na czas określony moŝe zostać osoba nie spełniająca wymagań określonych w Ustawie, jeŝeli ma stopień doktora oraz znaczne, twórcze osiągnięcia w pracy naukowej i zawodowej potwierdzone przez Radę Wydziału. Rada wydziału dokonuje potwierdzenia w trybie określonym w regulaminie wydziału. Zatrudnianie na stanowisku asystenta osoby bez stopnia doktora następuje wyłącznie na czas określony. Czas zatrudnienia nie moŝe trwać dłuŝej niŝ 8 lat z moŝliwością przedłuŝenia do 10 lat, jeśli osoba uzyskała pozytywną ocenę wydziałowej komisji oceniającej z zaawansowaniem pracy doktorskiej. Zatrudnienie na stanowisku adiunkta nie moŝe być traktowane jako docelowe ale przejściowe. Okres zatrudnienia nie moŝe trwać dłuŝej niŝ 10 lat z moŝliwością przedłuŝenia do 12, jeśli osoba uzyskała pozytywną ocenę wydziałowej komisji oceniającej z zaawansowaniem rozprawy habilitacyjnej. Dlatego teŝ jednym z kryteriów jest przeprowadzanie okresowych ocen pracy naukowej. Docelowo ocena warunkująca pozytywną ocenę pozwala na dalsze zatrudnienie pracownika naukowego. Adiunkci ze stopniem dr hab. nie mogą być zatrudniani na tym stanowisku dłuŝej niŝ 5 lat. Jest to okres w którym rozstrzyga się kwestię czy dr hab. spełnia wszystkie wymagania stawiane przy nominacji na stanowisko profesora nadzwyczajnego. 3. Polityka oceny dorobku naukowego i dydaktycznego Polityka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego ma słuŝyć zarówno rozwojowi na rzecz nauki jak równieŝ lepszemu wykorzystaniu potencjału naukowego Uczelni. Oprócz działalności dydaktycznej, która jest obowiązkiem pracownika naukowo dydaktycznego i dydaktycznego, drugim kryterium jest równieŝ osiąganie jak najlepszych wyników pracy naukowej, które w efekcie stanowią podstawy jego oceny oraz przydatności dla Uczelni. Kierunki badań i rozwoju kadry naukowej muszą być ściśle ze sobą powiązane poniewaŝ są połączone ze strategią rozwoju Uczelni. 9

10 Do głównych zadań polityki rozwoju naleŝy prowadzenie badań naukowych, które to powinny uwzględniać tendencje występujące w nauce zarówno europejskiej jak i światowej oraz na współpracy z zagranicznymi ośrodkami badawczymi. Wszystkie zespoły badawcze, katedry, zakłady i wszyscy pracownicy naukowo dydaktyczni i dydaktyczni mają takie same prawa w ubieganiu się o środki pozostające w dyspozycji Uczelni z przeznaczeniem na badania naukowe. Osiągnięcia badawcze są jednym z kryteriów oceny pracowników naukowo dydaktycznych i dydaktycznych są uwzględniane w polityce awansu pracownika. Wyniki prac badawczych powinny mieć równieŝ wpływ i być wykorzystywane w dydaktyce np. stanowić źródło informacji do modyfikowania programów edukacyjnych, przekazywania aktualności z przekazywanej wiedzy dla studentów co w efekcie czyni Wydział Zarządzania UW konkurencyjnym wśród innych uczelni w kraju i zagranicą. Efekty badań prowadzonych na Wydziale Zarządzania UW są zaliczone do dorobku naukowego Uniwersytetu Warszawskiego. Podstawę oceny nauczyciela akademickiego stanowi jego dorobek, mający znaczenie dla Uniwersytetu lub związany bezpośrednio z jego pracą w Uniwersytecie, w tym osiągnięcia naukowe, dydaktyczne oraz organizacyjne. 7 Ocenie zostają poddane publikacje naukowe, jakość prowadzonych zajęć dydaktycznych, autorstwo podręczników oraz innych pomocy dydaktycznych, uczestnictwo w konferencjach naukowych, udział w postępowaniu o nadanie stopni i tytułów naukowych, recenzowanie prac naukowych oraz udział w kolegiach redakcyjnych czasopism naukowych, nagrody i wyróŝnienia instytucji i towarzystw naukowych, udział w promowaniu nowych i innowacyjnych form dydaktycznych, aktywność w pozyskiwaniu środków na badania naukowe ze źródeł zewnętrznych. Wszyscy nauczyciele akademiccy podlegają okresowej ocenie, w szczególności w zakresie naleŝytego wykonywania obowiązków. 8 Do obowiązków pracowników naukowo dydaktycznych naleŝy: kształcenie i wychowywanie studentów, prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych jak równieŝ rozwijanie twórczości naukowej. Nauczyciele akademiccy posiadający tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego posiadają równieŝ obowiązek kształcenia kadry naukowej. Natomiast pracownicy dydaktyczni oprócz kształcenia i wychowywania studentów, podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych powinni równieŝ uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni. Ocena okresowa nauczyciela akademickiego jest dokonywana co cztery lata oraz w kaŝdym czasie na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej w której zatrudniony jest nauczyciel. Komisja oceniająca dokonuje oceny na podstawie zgromadzonej dokumentacji, opinii bezpośredniego przełoŝonego a takŝe moŝe uwzględnić ustne wyjaśnienia ocenianego nauczyciela akademickiego. Drugą istotną oceną nauczyciela akademickiego jest opinia studentów, dokonywana na podstawie ankiet. Ankieta głównie dotyczy jakości prowadzonych zajęć dydaktycznych, sposobie przekazywania wiedzy, przedstawionych i dostępnych podręczników, materiałów do zajęć a takŝe wykorzystywaniu nowych technik przekazywania wiedzy. W procesie oceny naleŝy brać pod uwagę następujące zasady: 1) ocena pracy nauczycieli akademickich stanowią integralną część procesu kształcenia, nauki i badań, a ich główną funkcją jest rozwój kaŝdej jednostki, zgodny z jej aspiracjami i moŝliwościami; 7 98, Kryteria oceny, Statut UW z dnia 21 czerwca 2006 r ust. 1, Ustawy Prawo o szkolnictwie wyŝszym z dnia 27 lipca 2005 r. 10

11 2) ocena winna opierać się jedynie na akademickich kryteriach kompetencji w zakresie badań, kształcenia i innych funkcji uniwersyteckich lub zawodowych, według wskazania współpracowników zainteresowanego; 3) procedury oceny winny brać w szczególności pod uwagę fakt, Ŝe trudno jest zmierzyć osobiste umiejętności, gdyŝ rzadko ujawniają się one w stałej i niezmiennej formie; 4) jeŝeli w procesie oceny wymagane sa, w jakiejkolwiek formie, uwagi dotyczące bezpośredniej oceny pracy nauczyciela akademickiego przez jego studentów, współpracowników lub personel administracyjny, to ocena taka winna być obiektywna, a zastosowane kryteria oraz jej rezultaty winny być przekazane zainteresowanym; 5) rezultaty oceny nauczycieli akademickich powinny być takŝe brane pod uwagę w przypadku określania obsady etatowej placówki oraz odnawiania umów o pracę; 6) kaŝdy nauczyciel akademicki winien mieć prawo odwołania się do niezaleŝnego organu od oceny, która wydaje mu się nieuzasadniona. 9 9 Rekomendacja w sprawie statusu nauczycieli akademickich (Rezolucja przyjęta w oparciu o sprawozdanie Komisji II na 26 posiedzeniu plenarnym 11 listopada 2007 r., str.14 11

12 Rozdział II A. Informacje dotyczące pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów 1. Plany obciąŝeń dydaktycznych na cały rok akademicki muszą zostać opracowane do końca listopada, co jest podstawą do przygotowania umów za zajęcia dydaktyczne prowadzone na studiach płatnych. Planowaną obsadę zajęć dydaktycznych na II semestr przygotowują Kierownicy Katedr i Zakładów na podstawie przekazanych programów i przygotowanych harmonogramów na II semestr do 5 listopada. Kierownicy są odpowiedzialni za zapewnienie nauczycielom akademickim i doktorantom pensum zgodnie z z 1 pkt. 1 oraz 2 pkt 1 i 2 - Załącznik do Uchwały nr 65 Senatu UW z dnia 15 marca 2006 r. dot. Zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów. 2. Umowy dydaktyczne za zajęcia dydaktyczne zostaną sporządzone na podstawie indywidualnych kart obciąŝeń dydaktycznych. 3. Wypłata wynagrodzenia za zajęcia ponadwymiarowe regularne wykonane na studiach dziennych za poprzedni rok akademicki nastąpi po rozliczeniu wszystkich nauczycieli akademickich do końca września. 4. Wypłata wynagrodzenia za zajęcia dydaktyczne prowadzone na studiach płatnych w ramach umowy cywilno prawnej,odbywa się w następujących terminach: Podpisanie umów w Sekcji Planowania i Kontroli Dydaktyki w terminie do dnia: Przekazanie umów do Sekcji Ekonomiczno - Finansowej do dnia: Planowany termin wypłaty: 25 XI 1 XII 20 XII lub 10 I 5 II 10 II 10 III lub 20 III 30 V (dot. tylko zajęć które kończą się w 3 VI 20 VI miesiącu V) 15 VI 20 VI 10 VII lub 20 VII 25 IX 1 X 20 X 5. Wynagrodzenie za egzaminy będzie realizowane po wprowadzeniu protokółu egzaminacyjnego z I i II terminu do systemu USOS. 4.Wynagrodzenie dla promotora i recenzenta prac magisterskich i dyplomowych będą realizowane zgodnie z w/w terminami płatności. 12

13 B. Przepisy dotyczące pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów; Uchwała nr 65 Senatu Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie wprowadzenia "Zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów" [Załącznik do uchwały ] Na podstawie art. 130 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyŝszym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365) oraz 78 Statutu Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 18 września 1991 r. Senat UW postanawia, co następuje: 1 Wprowadza się "Zasady rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów", stanowiące załącznik do niniejszej uchwały. 2 Uchwały rad wydziału, podjęte przed wejściem w Ŝycie niniejszej uchwały w przedmiocie, o którym mowa w 6 pkt 2 lit. b i 8 pkt 1 Załącznika do niniejszej uchwały, zachowują moc, o ile nie są sprzeczne z treścią tego Załącznika Rady wydziału są zobowiązane do podjęcia uchwał, o których mowa w 6 pkt 2 lit. b i 8 pkt 1 Załącznika do niniejszej uchwały, nie później niŝ do dnia 30 czerwca 2006 r. 2. Uchwały, o których mowa w ust. 1, obowiązują od dnia 1 października 2006 r. i wymagają zatwierdzenia przez Senat UW nie później niŝ do końca czerwca 2007 r. 4 Tracą moc Uchwały Senatu UW: nr 299 z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów; nr 11 z dnia 28 września 2005 r. w sprawie zmiany uchwały nr 299 Senatu UW z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów. Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem 1 września 2006 r. 3 Rektor Uniwersytetu Warszawskiego Prof. dr hab. K. Chałasińska-Macukow 13

14 UCHWAŁA Rady Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 19 września 2006 r. w sprawie ustalenia minimalnych liczebności grup studenckich oraz szczegółowych zasad rozliczania pensum dydaktycznego dla obciąŝeń dydaktycznych niebędących zajęciami regularnymi. Na podstawie par. 3 ust. 1 Uchwały nr 65 Senatu UW z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie wprowadzenia Zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów w związku z par. 6 pkt 2 lit. b oraz par. 8 pkt 1 Zasad rozliczania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich i doktorantów, Rada Wydziału Zarządzania UW postanawia, co następuje: 1 Ustala się minimalne liczebności grup studenckich, w celu realizacji regularnych zajęć dydaktycznych oraz wykaz uwzględnianych w pensum obciąŝeń dydaktycznych niebędących zajęciami regularnymi Minimalne liczebności grup studenckich dla poszczególnych jednostek dydaktycznych wynoszą: 1/ wykłady cały rocznik 2/ wykłady specjalnościowe 30 3/ wykłady do wyboru 25 4/ ćwiczenia 20 5/ konwersatoria 20 6/ laboratoria 20 7/ seminaria licencjackie 6 8/ seminaria magisterskie Pensum dydaktyczne w Uniwersytecie Warszawskim wynosi: dla pracowników naukowo-dydaktycznych 210 godzin obliczeniowych rocznie, dla wykładowców i starszych wykładowców 360 godzin obliczeniowych rocznie, dla lektorów i instruktorów 540 godzin obliczeniowych rocznie, dla doktorantów nie więcej niŝ 90 godzin obliczeniowych rocznie. Jedną godzinę obliczeniową stanowi 45 minut zajęć. Współczynnik przeliczeniowy wynosi 1,5: 4 14

15 - dla zajęć regularnych, prowadzonych bez dodatkowego wynagrodzenia w soboty i niedziele oraz w dni ustawowo wolne od pracy, - dla prowadzonych w języku obcym zajęć regularnych. 5 W przypadku zajęć prowadzonych niestandardowymi metodami w wymiarze 30 godzin obliczeniowych (np. przez Internet) i stanowiącymi uzupełnienie zajęć regularnych przyznaje się dodatkowe godziny w wymiarze 15 godzin obliczeniowych. 1. W skład pensum dydaktycznego wchodzą obciąŝenia dydaktyczne regularne oraz obciąŝenia dydaktyczne nie będące zajęciami regularnymi. 2. Zajęcia regularne nie mogą stanowić mniej niŝ: 120 godzin obliczeniowych rocznie dla pracownika naukowo-dydaktycznego, 180 godzin obliczeniowych rocznie dla wykładowcy i starszego wykładowcy, 270 godzin obliczeniowych rocznie dla lektora i instruktora. Ustala się wykaz uwzględnianych w pensum obciąŝeń dydaktycznych nie będących zajęciami regularnymi, obejmujący: - przeprowadzanie egzaminów i zaliczeń, - prowadzenie seminariów i prac doktorskich, - prowadzenie poza seminarium prac magisterskich i dyplomowych, - przygotowywanie recenzji prac naukowych, - opiekę nad studentami w ramach Indywidualnego Toku Studiów, stypendystami programów wymiany stypendialnej, programami wymiany stypendialnej, kołami naukowymi, - uczestnictwo w komisjach egzaminacyjnych licencjackich, magisterskich i podyplomowych. Za redagowanie prac naukowych przeznaczonych do publikacji Dziekan moŝe zaliczyć nauczycielowi akademickiemu do 30 godzin obliczeniowych w roku akademickim W przypadku jednostek dydaktycznych w formie wykładów Dziekan moŝe zaliczyć do pensum, w przypadku nie pobierania dodatkowego wynagrodzenia, godziny za egzaminy lub zaliczenia kończące się oceną, według przelicznika - kaŝdych 6 egzaminów/zaliczeń na ocenę = 1 godzina przeliczeniowa. Podstawą obliczania ilości godzin jest protokół z egzaminu lub zaliczenia w pierwszym terminie z wykazem studentów. 10 Za prowadzenie seminarium doktorskiego bez dodatkowego wynagrodzenia, Dziekan moŝe zaliczyć nauczycielowi akademickiemu 10 godzin obliczeniowych w semestrze. 15

16 11 Z tytułu prowadzenia pracy doktorskiej po pozytywnej obronie tej pracy Dziekan moŝe zaliczyć promotorowi 20 godzin obliczeniowych za kaŝdą pracę. 12 Z tytułu prowadzenia poza seminarium pracy magisterskiej lub dyplomowej bez dodatkowego wynagrodzenia, po pozytywnej ocenie tej pracy Dziekan moŝe zaliczyć nauczycielowi akademickiemu 10 godzin dydaktycznych za kaŝdą pracę jednak nie więcej niŝ za opiekę nad 3 magistrantami (dyplomantami). 13 Dla recenzenta za napisanie dla Wydawnictw Wydziału Zarządzania UW bez dodatkowego wynagrodzenia Dziekan moŝe zaliczyć do pensum: - 15 godzin obliczeniowych za recenzję pracy zwartej ( np. ksiąŝki), - 10 godzin obliczeniowych za recenzję materiałów pokonferencyjnych, - 5 godzin obliczeniowych za recenzję artykułu., 14 Za opiekę nad studentem w ramach indywidualnego toku studiów (ITS) Dziekan moŝe zaliczyć nauczycielowi akademickiemu 5 godzin obliczeniowych w roku akademickim za kaŝdego studenta, ale nie więcej niŝ 20 godzin obliczeniowych. Nauczycielowi akademickiemu sprawującemu indywidualną opiekę nad stypendystą zagranicznym Dziekan moŝe zaliczyć 15 godzin obliczeniowych w roku akademickim. Nauczycielowi akademickiemu sprawującemu opiekę nad programem wymiany stypendialnej lub kołem naukowym Dziekan moŝe zaliczyć 15 godzin obliczeniowych w roku akademickim. Podstawą zaliczenia godzin do pensum jest przedstawienie szczegółowego sprawozdania przez nauczyciela akademickiego. 15 Za przewodniczenie w komisjach obron prac Dziekan moŝe zaliczyć do pensum nauczycielowi akademickiemu: - 1 godzinę obliczeniową za 4 obrony prac magisterskich, - 1 godzinę obliczeniową za 5 obron prac dyplomowych (licencjackich), - 1 godzinę obliczeniową za 3 obrony prac podyplomowych. 16 Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem 1 października 2006 r. Przewodniczący Rady Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Dziekan Wydziału Zarządzania UW prof. dr hab. Alojzy Z. Nowak 16

17 C. Informacje dotyczące spraw dydaktycznych na rok akademicki 2010/2011 POSTANOWIENIE NR 6 REKTORA UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO z dnia 21 lipca 2010 r. w sprawie określenia organizacji roku akademickiego 2010/2011 Na podstawie 16 ust. 2 Regulaminu Studiów w Uniwersytecie Warszawskim (Monitor UW Nr 9A z 2006 r. poz. 137) postanawia co następuje: 1 Określa się organizację roku akademickiego 2010/2011 w sposób następujący: SEMESTR ZIMOWY w tym: zajęcia dydaktyczne wakacje zimowe zajęcia dydaktyczne c.d. egzaminacyjna sesja zimowa przerwa międzysemestralna SEMESTR LETNI w tym: zajęcia dydaktyczne egzaminy z języków obcych egzaminacyjna sesja poprawkowa semestru zimowego wakacje wiosenne zajęcia dydaktyczne c.d. dzień wolny od zajęć dydaktycznych (Juwenalia) egzaminacyjna sesja letnia oraz egzaminy z języków obcych wakacje letnie (w tym minimum 4 tygodnie nieprzerwanych wakacji letnich oraz praktyki programowe) egzaminacyjna sesja poprawkowa semestru letniego okres, w którym naleŝy podjąć wszystkie indywidualne decyzje dotyczące zaliczenia roku akademickiego 2009/ Prorektor ds. Studenckich Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr hab. Marta Kicińska Habior 17

18 1. Zajęcia dydaktyczne w roku akademickim 2010/2011 rozpoczynają się 1 października 2010 r. a kończą się 5 czerwca 2011 r. [szczegółową organizację roku akademickiego 2010/2011, stanowi załącznik nr 6 - Postanowienie nr 1 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 21 lipca 2010 r. w sprawie określenia organizacji roku akademickiego 2010/2011]. 2. Sesja egzaminacyjna: - w semestrze zimowym trwa od 24 stycznia 2011 do 6 lutego w semestrze letnim trwa od 6 czerwca 2011 do 26 czerwca Sesja poprawkowa: - w semestrze zimowym trwa od 28 lutego 2011 do 6 marca w semestrze letnim trwa od 29 sierpnia 2011 do 11 września 2011 Wszystkie egzaminy muszą odbyć się w/w terminach. 4. Terminy egzaminów oraz egzaminów poprawkowych muszą być przekazane do dziekanatów poszczególnych rodzajów studiów: - w semestrze zimowym do końca listopada w semestrze letnim do końca marca Egzaminy nie mogą być prowadzone w czasie zajęć dydaktycznych. 6. Studenci nie umieszczeni w protokole nie mogą przystąpić do zdawania egzaminu i zaliczenia ćwiczeń [konwersatorium]. 7. Studenci nie mający zaliczenia ćwiczeń nie mogą przystąpić do egzaminu jeŝeli przedmiot kończy się egzaminem. 8. Protokoły zaliczenia ćwiczeń i konwersatoriów muszą zostać wpisane do systemu USOS i złoŝone do właściwych dziekanatów w formie papierowej podpisanej przez wykładowcę: - z semestru zimowego do 20 lutego z semestru letniego do 17 lipca Protokoły egzaminacyjne muszą zostać wpisane do systemu USOS - z semestru zimowego do 20 lutego z semestru letniego do 17 lipca Protokoły egzaminacyjne poprawkowe z semestru zimowego muszą zostać wpisane do systemu USOS, - z semestru zimowego do 20 marca z semestru letniego do 25 września Protokoły egzaminacyjne z I i II terminu z semestru zimowego muszą zostać uzupełnione do 31 marca 2011, z semestru letniego do 25 września 2010, następnie podpisane przez wykładowcę i złoŝone do właściwych dziekanatów w formie papierowej. 12. Studenci przystępujący do zdawania egzaminów lub zaliczenia przedmiotów awansem muszą uzyskać zgodę Prodziekana ds. studenckich lub Kierownika właściwych studiów. 13. Termin i miejsce dyŝuru wykładowca zobowiązany jest podać do 22 października 2010 u Pana mgr Adama Kurmana pok. C 108 lub em na adres: akurman@mail.wz.uw.edu.pl 14. DyŜur obowiązuje zarówno w trakcie zajęć dydaktycznych jak równieŝ w trakcie sesji egzaminacyjnej i poprawkowej. Nawet w sytuacji, gdy nie są prowadzone zajęcia dydaktyczne w danym semestrze. 18

19 15. KaŜdy wykładowca zobowiązany jest złoŝyć sylabus, który naleŝy przesłać em na adres: lub przekazać bezpośrednio do pok. C