PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE RAWICKIM NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały Nr /17 Rady Powiatu Rawickiego z dnia.2017r. PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE RAWICKIM NA LATA PCPR R A W I C Z Opracowanie: Lidia Młody Rawicz 2017 rok 1

2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp 1.1 Podstawa prawna opracowania programu 1.2 Odbiorcy programu 1.3 Opracowanie i koordynacja programu 1.4 Pojęcie przemocy w rodzinie 2. Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie w Powiecie Rawickim obejmująca lata Skala występowania zjawiska przemocy w rodzinie z podziałem na poszczególne gminy powiatu rawickiego 2.2 Działalność zespołów interdyscyplinarnych 2.3 Statystyka sądu i prokuratury 2.4 Statystyka policji 2.5 Dane z Ośrodka Interwencji Kryzysowej 2.6 Dane z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu Miejsca interwencyjne w systemie pieczy zastępczej Realizacja programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie 3. Instytucje tworzące system przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w rodzinie na terenie powiatu rawickiego 3.1 Zadania samorządu powiatowego wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 4.Cele programu 5. Spodziewane efekty programu 6. Monitoring i ewaluacja programu 7. Źródła finansowania programu 2

3 1. WSTĘP Program Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata stanowi kontynuację i rozwój realizacji działań prowadzonych w ramach Programu Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGRAMU Program Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata został opracowany w celu zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz inicjowania i wspierania działań polegających na podnoszeniu świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie. Podstawą prawną do opracowania niniejszego programu są założenia ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.) oraz Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata (Uchwała Rady Ministrów nr 76 z dnia 29 kwietnia 2014 r.). Program jest również zbieżny z celami zawartymi w Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Rawickim na lata oraz na innych aktach prawnych, niezbędnych do realizacji programu takich jak: ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( Dz. U. z 2016 poz. 930 z późn. zm.). ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016, poz. 575 z późn. zm.). ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. z 2016 r. poz. 487 z późn. zm.). ustawy z dnia 15 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.). ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks Postępowania Karnego ( Dz. U. z 2016 r. poz z późn. zm.). ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2016 r. poz. 224 z późn. zm.). ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji ( Dz. U. z 2016 r. poz z późn. zm.). ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym ( Dz. U. z 2016 r. poz. 814 z późn. zm.). rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. z 2011 r., Nr 50, poz. 259). rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. z 2011r., Nr 209, poz. 1245). 3

4 rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie (Dz. U. z 2011 r., Nr 81, poz. 448). 1.2 ODBIORCY PROGRAMU Program skierowany jest do: 1) ofiar przemocy w rodzinie, w tym: dzieci współmałżonków lub partnerów, osób starszych osób niepełnosprawnych 2) osób stosujących przemoc w rodzinie 3) świadków przemocy w rodzinie 4) osób i rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy domowej 5) społeczeństwa powiatu rawickiego. 1.3 OPRACOWANIE I KOORDYNACJA PROGRAMU Program Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata opracował zespół w składzie: Ewa Szczepaniak - Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu, Lidia Młody starszy pracownik socjalny Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu Formułując cele i zadania szczegółowe Programu uwzględniono wyniki konsultacji przeprowadzonych z Powiatowym Zespołem ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w dniu 08 listopada 2016 r. Koordynatorem programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu. 1.4 POJĘCIE PRZEMOCY W RODZINIE Zgodnie z art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie PRZEMOC W RODZINIE to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny lub innych osób wspólnie mieszkających, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, w także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u tych osób. Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że: jest intencjonalna przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary; 4

5 siły są nierównomierne w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą; ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy; narusza prawa i dobra osobiste sprawca wykorzystuje przewagę siły i narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, szacunku itd.); powoduje cierpienie i ból sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody; doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony. Przemoc domowa, jak wynika z definicji nie jest czynem jednorazowym. Często ma długą, nawet kilkunastoletnią historię, zwykle też powtarza się według zauważalnych prawidłowości. Cykl przemocy składa się z trzech następujących po sobie faz: - faza narastającego napięcia jest to początek cyklu, który charakteryzuje się wzrostem napięcia i natężeniem sytuacji konfliktowych (drobne nieporozumienia, błahostki, agresja). - faza ostrej przemocy - następuje wybuch gniewu i wyładowanie agresji - faza miodowego miesiąca - jest to faza skruchy i okazywania miłości. Sprawca na nowo uwodzi ofiarę, przeprasza, obiecuje poprawę, jest uczynny i miły, jednak bez specjalistycznej pomocy kończy się to nawrotem przemocy spowodowanym ponownym wzrostem napięcia u sprawcy. Przemoc z czasem się nasila, za każdym razem zarówno zachowanie sprawcy, jak i skutki są coraz bardziej dotkliwe. Trzecia faza miodowego miesiąca jest coraz krótsza, staje się zaledwie tygodniową czy kilkudniową przerwą. Ze względu na strategię działania przyjętą przez sprawcę wyodrębnia się następujące formy przemocy domowej: Przemoc fizyczna - zamierzone działanie człowieka, zwrócone przeciwko fizyczności członka jego rodziny, niosące ryzyko uszkodzenia ciała. To takie zachowania jak: popychanie, przytrzymywanie, potrząsanie, odpychanie, policzkowanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką, pięściami, rzucanie w kogoś przedmiotami, bicie przy użyciu przedmiotów, przypalanie, używanie broni, topienie, polewanie substancjami żrącymi. Przemoc psychiczna - wszystkie działania zmierzające do poniżenia ofiary, obrażenia, zastraszenia, pozbawienia wiary we własne możliwości, szantaż emocjonalny, "zabawa" uczuciami członka rodziny, manipulacja. To rozmyślne, nie zawierające aktów agresji fizycznej zachowania, które powodują znaczące obniżenie poczucia własnej wartości, zahamowanie procesu rozwoju osobistego, stany lękowe, zaburzenia osobowości. Jedną z form, przemocy psychicznej jest stalking rozumiany jako złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się, które może wywołać u innej osoby poczucie zagrożenia. Obejmuje ono zachowania polegające na obsesyjnym śledzeniu, obserwowaniu albo kontaktowaniu się z inną osoba wbrew jej woli, która w efekcie prowadzi do wzbudzenia w tej osobie strachu o swoje bezpieczeństwo. Chodzi także o różne sytuacje, m.in. nękanie setkami telefonów, wiadomościami SMS, śledzenie, obdarzanie swojej ofiary prezentami, których nie chce, walenie w ścianę i drzwi przez sąsiada, szkalowanie ofiary wpisami na forum internetowym oraz zamieszczanie jej zdjęć w Internecie. Od 6 czerwca 2011 roku stalking jest w Polsce karany i sprawcom tego rodzaju czynów grozi do 3 lat więzienia. Podobnej karze podlega złośliwe używanie czyichś danych osobowych, np. zakładanie fikcyjnego konta w Internecie. Przemoc seksualna- zmuszanie ofiary do jakiejkolwiek formy aktywności seksualnej wbrew jej woli; to każde zachowanie, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia potrzeb jednej osoby, bez zgody drugiej. To m.in. sprowadzenie osoby do roli obiektu seksualnego, 5

6 okazywanie zazdrości połączone z przypuszczeniem, iż osoba mogła odbyć stosunek płciowy z kimkolwiek, oddzielenie seksu od uczuć, krytykowanie zachowań seksualnych, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie pożycia seksualnego, seksu na oczach osób trzecich. To również wymuszanie seksu na osobie zmęczonej, chorej, wówczas, gdy zagraża to jej zdrowiu; żarty i gesty upokarzające seksualną naturę drugiej osoby; niechciane i niepożądane dotykanie, szczypnięcia. Przemoc ekonomiczna - kontrolowanie finansów, zabieranie zarobionych pieniędzy, odmowa możliwości podjęcia pracy, niezaspokajanie potrzeb materialnych. To ograniczenie dostępu do konta bankowego. Cyberprzemoc - to przemoc z użyciem technologii informatycznych i komunikacyjnych, głównie telefonów komórkowych i Internetu. To robienie zdjęć i nagrywanie osób jak również intymnych części ciała i zachowań o charakterze osobistym (przebieranie się, załatwianie potrzeb fizjologicznych, mycie się) oraz rozpowszechnianie ich poprzez umieszczanie na stronach WWW, portalach, forach internetowych; wysyłanie ich za pomocą a bez zgody tych osób; obraźliwe, prześmiewcze jak również zawierające różnego rodzaju groźby i zastraszania, wulgarne określenia; umieszczanie na forach i blogach obraźliwych i poniżających tekstów, fotomontaży, które mają charakter poniżenia, zastraszenia, zaszkodzenia drugiej osobie. Zaniedbanie - nie zaspokojenie podstawowych potrzeb osoby (ekonomicznie lub emocjonalnie zależnej od sprawcy przemocy) zarówno fizycznych (właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja jak i psychicznych ( poczucie bezpieczeństwa, miłość rodzicielska, troska). (Źródła: Pospiszyl I., Przemoc w rodzinie, Warszawa 2000, Mellibruda J., Pułapka nie wybaczonej krzywdy, Warszawa 1997, Seligman Martin E. P., Optymizmu można się nauczyć, Media Rodzina 1996) Odmienna definicja przemocy wynika z kodeksu karnego, który nazywa przemoc wobec członka rodziny przestępstwem i nakłada na jej sprawcę karę. Podstawowym aktem prawnym dotyczącym tego problemu jest art. 207 k.k., zatwierdzony w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 roku. Kodeks karny wykonawczy. Otrzymał on następujące brzmienie: 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat Jeżeli czyn określony w 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat Jeżeli następstwem czynu określonego w 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. W kodeksie znajduje się także kilka innych zapisów, których treść związana jest z przemocą w rodzinie, np. art. 190 kk, art. 201 kk. Art. 197 kk, które traktują o przestępstwach związanych z przemocą seksualną i psychiczną. 6

7 2. DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE RAWICKIM OBEJMUJĄCA LATA SKALA WYSTĘPOWANIA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE Z PODZIAŁEM NA POSZCZEGÓLNE GMINY POWIATU RAWICKIEGO W latach ilość założonych Niebieskich Kart w Powiecie Rawickim ulegała zmianom na poziomie około 8 punktów procentowych. W roku 2013 ilość założonych Niebieskich Kart wynosiła 117, w roku i w roku Skala występowania zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Powiatu Rawickiego przeliczona w stosunku do liczby mieszkańców poszczególnych gmin wskazuje, iż największy odsetek ujawnionych przypadków przemocy w rodzinie średnio w okresie przypada na gminy Bojanowo 0,25 % Miejska Górka 0,21%, w pozostałych gminach wynosi około 0,15 %. (patrz wykres 1, wykres 2). Wykres 1 LICZBA NIEBIESKICH KART W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH POWIATU RAWICKIEGO SPORZĄDZONYCH W LATACH LICZBA NIEBIESKICH KART Rawicz Bojanowo M. Górka Pakosław Jutrosin

8 Wykres 2 LICZBA NIEBIESKICH KART W STOSUNKU DO LICZBY MIESZKAŃCÓW POSZCZEGÓLNYCH GMIN W LATACH (%) 0,35 0,31 0,3 0,28 0,26 0,25 0,2 0,18 0,22 0,21 0,21 0,19 0,2 0,15 0,15 0,14 0,13 0,1 0,05 0,06 0,08 0,04 0 Rawicz Bojanowo M.Górka Pakosław Jutrosin DZIAŁALNOŚĆ ZESPOŁÓW INTERDYSCYPLINARNYCH We wszystkich gminach Powiatu Rawickiego od 2012 r. działają Zespoły Interdyscyplinarne oraz są opracowywane i realizowane Gminne Programy Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie. Zespoły Interdyscyplinarne w powiecie rawickim prowadziły ogółem 117 procedur Niebieskiej Karty w roku 2013, 94 procedury w 2014 roku i 105 procedur w roku Rocznie średnio 23% z ogółu prowadzonych spraw w Zespołach Interdyscyplinarnych zostaje przekazanych do organów sciągania (Policji, Prokuratury) jako zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa w związku z użyciem przemocy w rodzinie. Najwięcej bo 91,5 % Niebieskich Kart zakłada policja podczas interwencji, 6,6% kart zakłada pomoc społeczna, natomiast 1,6 % placówki oświatowe i służba zdrowia 0,3 %. W latach nie założono Niebieskich Kart w Służbie Zdrowia oraz w Gminnych Komisjach Rozwiazywania Problemów Alkoholowych. Szczegółowa analiza działalności Zespołów Interdyscyplinarnych w latach przedstawiona jest tabeli (patrz Tabela 1). 8

9 Tabela 1. DZIAŁALNOŚĆ ZESPÓŁÓW INTERDYSCYPLINARNYCH W POWIECIE RAWICKIM W LATACH Lp. REALIZACJA ZADAŃ GMINY Liczba prowadzonych procedur na dzień 31 grudnia Liczba spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego Liczba szkoleń Zespołu Interdyscyplinarnego Liczba sporządzonych Niebieskich Kart A przez przedstawicieli poszczególnych podmiotów wszczynających procedurę: Ogółem Jednostki organizacyjne pomocy społecznej Policja Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Oświata Ochrona zdrowia Liczba Niebieskich Kart A, które zostały założone ponownie w danym roku w toku trwania tej samej procedury 6. Liczba powołanych Grup Roboczych Liczba prowadzonych procedur z poprzedniego roku Liczba spotkań Grup Roboczych Liczba zakończonych procedur w bieżącym roku Liczba zakończonych procedur z poprzedniego roku Osoby, którym zapewniono schronienie w ośrodku interwencji kryzysowej 12. Przypadki odebrania dziecka z rodziny na podstawie art ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 13. Liczba eksmisji z lokalu w trybie 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 14. Liczba przekazanych przez Zespół Interdyscyplinarny/Grupę Roboczą zawiadomień do organów ścigania (policji, prokuratury) o popełnieniu przestępstwa w związku z użyciem przemocy w rodzinie 15. Liczba odmów wszczęcia postepowania przez Policje/Prokuraturę 16. Liczba umorzeń dochodzenia przez Policje/Prokuraturę

10 2.3 STATYSTYKA SĄDU I PROKURATURY Prokuratura Rejonowa w Rawiczu w prowadzonych postępowaniach z art. 207 kk. w okresie w ponad połowie przypadków odmawiała wszczęcia postępowania i/lub umarzała postępowanie. Skierowanie aktu oskarżenia następowało średnio w 30 % prowadzonych spraw z art. 207 kk. (patrz Tabela 2) Tabela 2 POSTĘPOWANIA PROWADZONE PRZEZ PROKURATURĘ REJONOWĄ W RAWICZU z art. 207 kk. Lp Prowadzone postępowania z art kk Ilość spraw ogółem Postanowienie o umorzeniu Postanowienie o połączeniu Skierowanie aktu oskarżenia Odmowa wszczęcia Wykres 3 LICZBA DOZORÓW PROWADZONYCH z art. 207 kk. W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH POWIATU RAWICKIEGO W LATACH (ZKSS Sąd Rejonowy w Rawiczu) LICZBA PROWADZONYCH DOZORÓW RAWICZ BOJANOWO JUTROSIN MIEJSKA GÓRKA PAKOSŁAW Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej w Sądzie Rejonowym w Rawiczu prowadzi dozory z art. 207 kk na terenie całego powiatu oraz współpracuje w zakresie kierowania osób stosujących przemoc w rodzinie pozostających pod dozorem do udziału w programie 10

11 korekcyjno-edukacyjnym dla osób stosujących przemoc. W poszczególnych latach Zespół Kuratorów Sądowych w Rawiczu prowadził 43 dozory w roku 2013 i 2014 oraz 35 dozorów w roku 2015 r. 2.4 STATYSTYKA POLICJI Z danych statystycznych policji wynika, że średnio 40% interwencji domowych dotyczy przemocy w rodzinie. W roku 2015 w sprawach przemocy w rodzinie policja interweniowała 100 razy i tyle założono niebieskich kart. W stosunku do roku 2014 wzrosła liczba niebieskich kart o 12%. Poniżej przedstawiono zebrane informacje statystyczne uzyskane z Policji dotyczące nasilenia problemu przemocy w rodzinie na terenie Powiatu Rawickiego w latach (patrz Tabela 3) Tabela 3. DANE Z KOMENDY POWIATOWEJ POLICJI W RAWICZU DOTYCZĄCE PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE RAWICKIM W LATACH Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE LATA Liczba interwencji domowych dotyczących przemocy w rodzinie Liczba wypełnionych niebieskich kart Liczba pokrzywdzonych w wyniku przemocy w rodzinie ogółem: w tym: Kobiety Mężczyźni Małoletni Liczba sprawców przemocy domowej ogółem: w tym: Kobiety Mężczyźni Analiza danych dotyczących osób pokrzywdzonych w wyniku przemocy w rodzinie w okresie roku wskazuje, że najczęściej są to kobiety 65%, małoletni 20% oraz mężczyźni 15 %. Liczba pokrzywdzonych osób w wyniku przemocy w rodzinie w poszczególnych latach w przypadku mężczyzn ma wyraźną tendencję spadkową. (patrz Wykres 4) Dane policji wskazują iż w 90% odnotowanych przypadków osobami stosującymi przemoc w rodzinie są mężczyźni. Analiza danych w zakresie sprawców przemocy domowej w latach wskazuje, że wzrasta liczba kobiet stosujących przemoc w rodzinie średnio o 30% rocznie. (patrz Wykres 5) 11

12 Wykres 4 LICZBA POKRZYWDZONYCH OSÓB W WYNIKU PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE RAWICKIM W LATACH (KPP w Rawiczu) kobiety mężczyźni małoletni Wykres 5 LICZBA SPRAWCÓW PRZEMOCY DOMOWEJ W POWIECIE RAWICKIM W LATACH (KPP w Rawiczu) mężczyźni kobiety 2.5 DANE Z OŚRODKA INTERWENCJI KRYZYSOWEJ Od czerwca 2006 roku przy Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Mały Dworek w Łaszczynie działa Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK). Pobyt w Ośrodku dla korzystających jest bezpłatny, natomiast z poszczególnymi gminami powiatu zawierane są corocznie 12

13 porozumienia regulujące zasady partycypacji w kosztach. Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy POW Mały Dworek w Łaszczynie dysponuje łącznie 8 miejscami. (patrz Tabela 4) Tabela 4. LICZBA OSÓB PRZEBYWAJĄCYCH W OIK W ŁASZCZYNIE W LATACH OIK w Łaszczynie Liczba umieszczonych osób ogółem: W tym: umieszczenia z powodu przemocy w rodzinie Liczba osób korzystających w tym dzieci: 1 w tym dzieci: 5 w tym dzieci: w tym dzieci: 1 w tym dzieci: 2 w tym dzieci: DANE POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W RAWICZU MIEJSCA INTERWENCYJNE W SYSTEMIE PIECZY ZASTĘPCZEJ Najczęstszym powodem umieszczania dzieci w pieczy zastępczej na terenie Powiatu Rawickiego są zaniedbania opiekuńczo-wychowawcze, uzależnienia i niskie umiejętności wychowawcze rodziców. Z przyczyn przemocy w rodzinie interwencyjne umieszczenia są bardzo sporadyczne. W Powiecie Rawickim funkcjonuje zarówno instytucjonalna jak i rodzinna piecza zastępcza. W rodzinnej pieczy zastępczej w latach opieką objętych było średnio 100 wychowanków rocznie. Obecnie w zasobach rodzinnej pieczy zastępczej nie posiadamy pogotowia rodzinnego. (patrz Tabela 5) Tabela 5. RODZINNNA PIECZA ZASTĘPCZA W POWIECIE RAWICKIM W LATACH lata Typ rodzin zastępczych liczba liczba liczba liczba liczba liczba rodzin dzieci rodzin dzieci rodzin dzieci rodziny spokrewnione rodziny niezawodowe Rodziny zawodowe pogotowia rodzinne rodzinne domy dziecka OGÓŁEM:

14 W Powiecie Rawickim funkcjonuje również całodobowa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Mały Dworek w Łaszczynie, która dysponuje 30 miejscami. Do placówki kierowane są dzieci zarówno z powiatu rawickiego jak i innych powiatów. (patrz Tabela 6) Tabela 6. LICZBA DZIECI PRZEBYWAJĄCYCH W W LATACH (ROSNĄCO W CIĄGU ROKU) Ilość wychowanków przebywających w POW Mały Dworek POW MAŁY DWOREK W ŁASZCZYNIE rok dzieci z terenu Powiatu Rawickiego dzieci z innych powiatów i gmin OGÓŁEM: W sytuacjach interwencyjnych i/lub braku miejsc w lokalnym systemie pieczy zastępczej, małoletni z terenu Powiatu Rawickiego zostają umieszczani w ościennych powiatach.(patrz Tabela 7) Tabela 7. LICZBA DZIECI UMIESZCZONYCH W PIECZY ZASTĘPCZEJ POZA POWIATEM RAWICKIM W LATACH Dzieci umieszczone poza powiatem rawickim piecza instytucjonalna piecza rodzinna rok REALIZACJA PROGRAMU ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu od 2013 r. realizuje program korekcyjno - edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie. (patrz tabela 8) 14

15 Tabela 8. Realizacja programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie w PCPR w Rawiczu w latach PROGRAM KOREKCYJNO-EDUKACYJNY DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC Liczba zgłoszonych osób do udziału w programie W tym: skierowane przez Sąd skierowane przez Zespoły Interdyscyplinarne Liczba osób zakwalifikowanych do udziału Liczba osób, które ukończyły program w wymaganym wymiarze W zakresie kierowania uczestników do udziału w programie została nawiązana i prowadzona jest na bieżąco współpraca przede wszystkim z Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej, dodatkowo z Policją, Prokuraturą oraz Zespołami Interdyscyplinarnymi. Dane statystyczne wskazują, że ponad 90% uczestników jest kierowanych do udziału w programie przez Kuratorów Sądowych. Zgodnie z wytycznymi Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie program obejmuje 60 godzin zajęć grupowych, natomiast do ukończenia programu wymagana jest obecność na 80% zajęć. Dane statystyczne za okres wskazują, że średnio 30% uczestników otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu programu w wymaganym zakresie. Program Korekcyjno Edukacyjny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie w Powiecie Rawickim realizowany jest z zastosowaniem Treningu Zmiany Agresywnych Postaw Oikos Plus autorskiego programu pod redakcją Przemysława Matuszyńskiego. Program ten ma charakter edukacyjno korekcyjny, jest skutecznym narzędziem w profilaktyce agresji i przemocy, wpływa na zmianę agresywnych postaw poprzez zmianę wzorców zachowania i myślenia. Program TZAP OP " jest metodą pracy ze sprawcami przemocy w rodzinie na podstawie modelu przemocy rozpatrywanej z perspektywy podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniu w nurcie poznawczo-behawioralnym. Program prowadzony przez certyfikowanych trenerów Monikę Juszkowską i Lidię Młody w PCPR w Rawiczu. 3. INSTYTUCJE TWORZĄCE SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE I OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE POWIATU RAWICKIEGO Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie są realizowane przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm,): 15

16 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu, ul. Dworcowa 1, Rawicz 2. Ośrodek Interwencji Kryzysowej i Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Mały Dworek w Łaszczynie, Łaszczyn 63, Rawicz, 3. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rawiczu, ul. Gen. Grota Roweckiego 4a, Rawicz, 4. Ośrodek Pomocy Społecznej w Bojanowie, Rynek 12, Bojanowo, 5. Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jutrosinie, Rynek 26, Jutrosin, 6. Ośrodek Pomocy Społecznej w Miejskiej Górce, Rynek 33, Miejska Górka, 7. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pakosławiu, ul. Kolejowa 2, Pakosław, 8. Miejsko-Gminny Ośrodek Wsparcia w Rawiczu, ul. Grota Roweckiego 9, Rawicz, 9. Sąd Rejonowy w Rawiczu, ul. Ignacego Buszy 1, Rawicz, 10. Prokuratura Rejonowa w Rawiczu, ul. Piłsudskiego 19, Rawicz, 11. Komenda Powiatowa Policji w Rawiczu, ul. Sienkiewicza 23, Rawicz, 12. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczną w Rawiczu, ul. Kopernika 4, Rawicz, 13. Wydziały Oświaty w poszczególnych gminach 14. Służba zdrowia na terenie powiatu rawickiego. 15. Placówki oświatowe ZADANIA SAMORZĄDU POWIATOWEGO WYNIKAJĄCE Z USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE Zgodnie z art. 5 ust 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie powiat obligowany jest do realizacji zadań własnych: 1) opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci zagrożonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia; 4) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach interwencji kryzysowej; oraz zadań z zakresu administracji rządowej, do których zgodnie z art. 5 ust 4 ustawy o należą: 1) tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie; 2) opracowanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. 16

17 4.CELE PROGRAMU CEL GŁÓWNY ROZWÓJ DZIAŁAŃ SAMORZĄDU POWIATOWEGO NA RZECZ PRZECIWDZIAŁANIA ZJAWISKU PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE POWIATU RAWICKIEGO CELE OPERACYJNE 1 ZWIĘKSZENIE SKUTECZNOŚCI OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ DOSTĘPNOŚCI POMOCY 2 ROZWIJANIE PROFILAKTYKI I EDUKACJI SPOŁECZNEJ W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE 3 ZWIĘKSZENIE SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE 4 PODNOSZENIE KWALIFIKACJI GRUP ZAWODOWYCH REALIZUJĄCYCH ZADANIA Z ZAKRESU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE 17

18 CEL OPERACYJNY NR 1 ZWIĘKSZENIE SKUTECZNOŚCI OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ DOSTĘPNOŚCI POMOCY LP projekt zadanie wskaźnik *stan projektowany 1. Monitorowanie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Powiatu Rawickiego. 1. Działalność Powiatowego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Ilość spotkań zespołu. 5 termin realizacji Raz w roku. 2. Diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie na terenie powiatu rawickiego i sporządzenie raportów rocznych. Ilość raportów. 5 Raz w roku. 2. Zapewnienie wysokospecjalistycznej pomocy osobom doświadczającym przemocy i ich rodzinom. 1. Współpraca z Zespołami Liczba dostępnych Interdyscyplinarnymi i ofert wsparcia lokalnymi instytucjami (dyżury działającymi w obszarze specjalistów, grupy przeciwdziałania przemocy wsparcia itp.) w rodzinie w zakresie rozwijania oferty wsparcia dla osób dotkniętych i zagrożonych przemocą w rodzinie. 2. Zapewnienie dalszego funkcjonowania OIK w Łaszczynie i możliwości udzielenia całodobowego schronienia osobom dotkniętych przemocą w rodzinie. 3. Zabezpieczanie w systemie pieczy zastępczej dzieci wymagających interwencyjnego umieszczenia z powodu przemocy w rodzinie. Liczba osób przebywających w OIK w Łaszczynie. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej z powodu przemocy w rodzinie. - (*) - (*) - (*) wg. potrzeb 18

19 CEL OPERACYJNY NR 2 ROZWIJANIE PROFILAKTYKI I EDUKACJI SPOŁECZNEJ W ZAKRESIE PRZECIWDZIALANIA PRZEMOCY W RODZINIE LP projekt zadanie wskaźnik *stan 1. Podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie. 2. Działania profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 1. Organizowanie kampanii informacyjnych w mediach, stronach internetowych, prasie. 2. Organizowanie kampanii informacyjnych podczas lokalnych wydarzeń kulturalno-społecznych (festyny, eventy) 3. Opracowanie i upowszechnianie informatorów, plakatów, gadżetów. 1. Realizacja przedsięwzięć profilaktycznych o charakterze edukacyjno informacyjnym oraz kulturalnym dla dzieci i młodzieży z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (warsztaty, pogadanki, prelekcje specjalistów połączone z teatrem lub filmem profilaktycznym). 2. Promowanie i wdrażanie właściwych metod wychowania w stosunku do dzieci zagrożonych przemocą Szkoły dla Rodziców. 3. Dyżur na telefon (wg. zgłoszonych potrzeb: pracownik socjalny, psycholog, prawnik). projektowany Liczba ogłoszeń. 5 Liczba kampanii Liczba opracowanych i upowszechnionych materiałów promocyjnych szt. termin realizacji wg. potrzeb Liczba przedsięwzięć. 5 Przynajmniej raz w roku Liczba osób uczestniczących w szkole dla rodziców. Liczba osób korzystających. - (*) 30 osób

20 CEL OPERACYJNY NR 3 ZWIĘKSZENIE SKUTECZNOŚCI DZIAŁAŃ KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE LP projekt zadanie wskaźnik *stan 1. Rozwijanie działań skierowanych do osób stosujących przemoc w rodzinie. 1. Realizowanie programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie 2. Uściślenie współpracy z sądem i innymi jednostkami w zakresie kierowania osób stosujących przemoc do udziału w programie korekcyjno edukacyjnym 3. Monitorowanie i ewaluacja skuteczności programu korekcyjno-edukacyjnego projektowany Liczba uczestników programu - (*) Liczba osób skierowanych do udziału w programie przez poszczególne jednostki współpracujące. Liczba uczestników programu objętych monitoringiem i ewaluacją - (*) - (*) termin realizacji działanie ciągłe wg. potrzeb 2. Rozwijanie inicjatyw zwiększających udział osób stosujących przemoc w rodzinie w programach korekcyjno-edukacyjnych 1. Kolportaż materiałów informacyjnych dotyczących podmiotów realizujących program korekcyjnoedukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie. 2. Systematyczne przekazywanie informacji, ulotek oraz plików do zamieszczenia na stronach internetowych dotyczących podmiotów realizujących program korekcyjnoedukacyjny do sądu, prokuratury, policji, zespołów kuratorskiej służby sądowej, zespołów interdyscyplinarnych. Ilość informatorów/ulotek. Ilość przekazanych informatorów /ulotek instytucjom sztuk sztuk Raz w roku 20

21 CEL OPERACYJNY NR 4 PODNOSZENIE KWALIFIKACJI RÓŻNORODNYCH GRUP ZAWODOWYCH REALIZUJĄCYCH ZADANIA Z ZAKRESU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE LP projekt zadanie wskaźnik * stan 1. Organizacja konferencji, szkoleń i spotkań merytorycznych z zakresu przemocy w rodzinie 1. Organizowanie szkoleń, konferencji i spotkań merytorycznych (wg. potrzeb) -Liczba osób uczestniczących w szkoleniach, konferencjach, spotkaniach merytorycznych. -Ilość szkoleń projektowany - (*) - (*) termin realizacji Wg. potrzeb 2. Zapewnienie pomocy psychologicznej, superrewizji, udziału w grupach wsparcia osobom zawodowo zajmującymi się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. 2. Upowszechnianie dostępnych materiałów dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie w instytucjach działających w tym obszarze. Ilość przekazanych informatorów instytucjom. 1. Objęcie systemem wsparcia Liczba osób objętych osób pracujących wsparciem. bezpośrednio z osobami dotkniętymi przemocą w rodzinie i osobami stosującymi przemoc. 500 sztuk wg potrzeb 6 osób wg potrzeb (*) stan projektowany wartość trudna do oszacowania, zależna od potrzeb w danym roku oraz uwarunkowań finansowych i prawnych 5. SPODZIEWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU Spodziewanymi efektami realizacji Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Powiatu Rawickiego na lata są: wzrost wiedzy i świadomości mieszkańców Powiatu Rawickiego w zakresie zjawiska przemocy w rodzinie i jego skutków oraz możliwościach uzyskania wsparcia; zapewnienie profesjonalnej pomocy, wsparcia i ochrony ofiarom przemocy diagnoza i monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie na terenie całego powiatu zwiększenie profesjonalizmu kadr pracujących w obszarze przemocy w rodzinie na terenie Powiatu Rawickiego zmiana postaw i zachowań osób stosujących przemoc usprawnienie współpracy służb i instytucji zajmujących się przemocą w rodzinie 21

22 ochrona kadry pracującej bezpośrednio z osobami doznającymi przemocy i stosującymi przemoc w rodzinie przed wypaleniem zawodowym. 6. MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU Monitoring Programu Przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata będzie realizowany na bieżąco poprzez zbieranie informacji na temat realizowanych przedsięwzięć / projektów. Nie jest on elementem obligatoryjnym, lecz pożądanym z punktu widzenia metodologii Programu. Monitorowanie będzie się odbywać na podstawie osiągniętych wskaźników, stopnia ich odzwierciedlenia w wykonywanych zadaniach i zgodności z wyznaczonymi celami - w oparciu o informacje uzyskiwane od realizatorów / odbiorców Programu. Wyniki prowadzonego monitoringu będą stanowić podstawę do ewentualnej modyfikacji działań w latach następnych. Ewaluacja programu odbywać będzie się corocznie poprzez analizę ilościową wskaźników osiągnięcia poszczególnych celów programu. Monitoring i ewaluację Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim prowadzić będzie PCPR w Rawiczu. Dodatkowo sprawozdanie z realizacji Programu będzie stanowiło część sprawozdania z działalności jednostki składanego corocznie Radzie Powiatu przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu. Monitorowanie Programu rozpocznie się od 2017 roku i będzie trwało w całym okresie jego realizacji. 7. ŻRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU Finansowanie Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Rawickim na lata będzie dokonywane w ramach zadań własnych powiatu, gmin oraz środków z budżetu państwa, środków UE. 22