CZY POLSKA ENERGETYKA JEST GOTOWA NA POLSKI SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY?

Transkrypt

1 SZANOWNI PAŃSTWO, z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce kolejny numer naszego kwartalnika Energia i Gaz, w którym przekazujemy aktualne i interesujące informacje dotyczące rynku energii elektrycznej, gazu oraz szeroko pojętej efektywności energetycznej, które będą mogli Państwo wdrożyć we własnej firmie. W tym numerze poruszamy tematykę: samochodu elektrycznego w Polsce, efektywności energetycznej budynków zimą, o kogeneracji i trigeneracji oraz nowelizacji ustawy o OZE. Cały numer został wzbogacony o eksperckie komentarze. Mamy nadzieję, że przekazane informacje będą wartościowe i przydatne dla Państwa i z chęcią sięgniecie po kolejne odsłony naszego biuletynu. CZY POLSKA ENERGETYKA JEST GOTOWA NA POLSKI SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY? Wicepremier Mateusz Morawiecki w jednym z wywiadów zapowiedział silną obecność naszego kraju w nowej rewolucji przemysłowej produkcji pojazdów elektrycznych. Według deklaracji Morawieckiego od kilku miesięcy trwają prace w Ministerstwie Rozwoju i Ministerstwie Energii nad projektem rozwoju polskiej branży motoryzacyjnej, specjalizującej się głównie w produkcji autobusów, w obszarze napędów elektrycznych. W przypadku samochodów osobowych nie mamy w Polsce wielu doświadczeń z produkcją pojazdów napędzanych energią elektryczną (poza testowym pojazdem ELV001, o czym poniżej) jednak w segmencie pojazdów do transportu publicznego przeprowadzono już udane wdrożenia, zaprezentowane przez firmy Solaris oraz Ursus. Elektryczne autobusy Solarisa testowano już m.in. w Łodzi oraz Warszawie. Czy w takim razie jesteśmy gotowi jako kraj na produkcję i używanie samochodów elektrycznych? Sfinansowany z unijnych środków prototyp samochodu elektrycznego ELV001 pozwala na pokonanie 100 km w cenie zaledwie 4 zł. Na jednym ładowaniu przejedzie 150 km, co byłoby wystarczające do codziennej jazdy po mieście. Jednak samo ładowanie baterii zajmuje od 6 do 8 godzin, a to ogranicza możliwość wykorzystania samochodu na dłuższych trasach. Samochód nie trafi na razie do masowej produkcji, twórcy auta są na etapie poszukiwania inwestora. Uwzględniając jednak doświadczenia wielu firm, możemy zakładać, że stworzenie i produkcja auta elektrycznego na masową skalę w Polsce byłaby możliwa. Pozostaje jednak problem infrastruktury niezbędnej do ładowania aut o ile część Polaków mogłaby ładować samochód w garażu, to prawie 60% właścicieli aut nie miałoby takich możliwości. Dużo łatwiej natomiast wyobrazić sobie budowę stacji ładowania dla transportu miejskiego. Biorąc pod uwagę ogromne oszczędności związane ze spadkiem kosztu eksploatacji po zmianie zasilania z paliw tradycyjnych na energię elektryczną, na taki ruch mogłyby sobie pozwolić miasta. Pojazdy zjeżdżające do zajezdni byłyby ładowane przez noc. Czy będziemy zatem świadkami rewolucji w transporcie miejskim? Biorąc pod uwagę fakt, że polskie miasta są jednymi z najbardziej zakorkowanych w Europie, coraz więcej osób będzie decydować się na transport publiczny, o ile będzie on szybki i tani a skoro napęd elektryczny pozwala na obniżenie kosztów przejazdu pojazdu kilkukrotnie, to taki scenariusz jest w perspektywie kilku lat jak najbardziej możliwy.

2 NOWELIZACJA USTAWY O OZE A ZWIĘKSZENIE RACHUNKÓW ZA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ Nowelizacja ustawy o OZE z dnia 22 czerwca 2016 roku wprowadza w rozliczeniach za energię od 1 lipca 2016 br. nowy składnik opłatę OZE, poprzez którą na odbiorców końcowych zostały przerzucone koszty dopłat do produkcji zielonej energii. Zapłacą ją wszyscy konsumenci energii, w tym prosumenci. Jak tłumaczy Urząd Regulacji Energetyki, opłata wynika z wprowadzonych ustawą o OZE mechanizmów i instrumentów wspierania wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii oraz biogazu rolniczego i ciepła w instalacjach OZE. Środki z tytułu opłaty OZE będą przeznaczane na pokrycie ujemnego salda powstałego u sprzedawcy zobowiązanego wskutek obowiązku zakupu przez niego energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji i małej instalacji. Firmy energetyczne otrzymają zatem od wszystkich klientów rekompensatę za to, że przyjmują do swojej sieci zieloną energię. Opłata OZE pojawiła się w fakturach za usługi dystry- bucji oraz w fakturach za usługę kompleksową i jest wykazywana jako odrębny składnik. Do uiszczania opłaty zobowiązani są wszyscy odbiorcy końcowi w ramach opłat za usługę dystrybucji energii elektrycznej. Stawka opłaty wynosi 0,00251 zł za 1 kwh netto, czyli 0,00308 zł/kwh brutto. Opłaty te dystrybutorzy zaczęli pobierać od 1 lipca 2016 roku, tj. od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy o OZE. Opłata OZE została uwzględniona w taryfach przedsiębiorstw energetycznych na 2016 rok. Dodatkowe pozycje w fakturze nie przełożą się na znaczące podwyższenie rachunków za prąd przeciętne gospodarstwo domowe zapłaci ok. 6 zł rocznie więcej, a mała firma o zużyciu rocznym na poziomie 20 MWh ok. 62 zł więcej. Biorąc pod uwagę łączne zużycie energii elektrycznej w Polsce, do budżetów operatorów sieci dystrybucji (OSD) z tytułu opłaty OZE trafi ponad 318 mln zł. KOMENTARZ EKSPERTA RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W trzecim kwartale 2016 r. łączny wolumen obrotu energią elektryczną wyniósł MWh i był o 29,67% niższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Wrześniowy wolumen wszystkich transakcji na rynkach energii elektrycznej był najwyższym w trzecim kwartale. W ostatnim miesiącu zawarte zostały transakcje zakupu i sprzedaży energii elektrycznej o łącznym wolumenie MWh, który był o 24,7% wyższy niż odnotowany w sierpniu br. Na Rynku Terminowym Towarowym (RTT) wolumen wyniósł MWh i był wyższy w stosunku do poprzedniego miesiąca o 29,3% i tym samym niższy r/r o 19,13%. Rynek Dnia Następnego i Bieżącego ukształtował się na poziomie MWh, odnotowując wzrost m/m o 7,2% i aż 25,82% wzrost r/r. CENY ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA TOWAROWEJ GIEŁDZIE ENERGII - TRZECI KWARTAŁ 2016 r. (PLN/MWh) 161,42 147,25 158,93 142,31 157,96 157,20 lipiec 2016 sierpień 2016 wrzesień 2016 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie 2

3 KOGENERACJA I TRIGENERACJA Układy kogeneracyjne (z ang. Combined Heat and Power-w skrócie CHP) służą do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu, tj. z jednego urządzenia. Jako paliwo mogą one wykorzystywać zarówno paliwa stałe, jak i płynne lub gazowe. W przypadku systemów o mocy do kilkunastu MW najpopularniejsze są układy kogeneracyjne zasilane gazem ziemnym, które są najbardziej efektywne ekonomicznie. Wykorzystują one silniki spalinowe, czterosuwowe z zapłonem iskrowym, których konstrukcja jest zbliżona do benzynowych silników samochodowych. W silniku, podczas procesu spalania w cylindrach wytwarzana jest energia mechaniczna oraz cieplna. Energia mechaniczna zamieniana jest na energię elektryczną w sprzężonej z silnikiem prądnicy, a energia cieplna poprzez układ wymienników odbierana jest w postaci gorącej wody lub pary. Do produkcji tych samych ilości prądu i ciepła zużywa się w skojarzeniu znacznie mniej energii pierwotnej niż w przypadku produkcji rozdzielonej. Pozostałe po wytworzeniu mocy elektrycznej ciepło, będące w konwencjonalnych systemach odpadem jest wykorzystywane do celów grzewczych i technologicznych. W systemach CHP energia pierwotna jest wykorzystywana do produkcji ciepła i energii elektrycznej w około 87%. W przypadku tradycyjnych systemów zasilania: elektrownia plus sieć przesyłowa oraz ciepłownia i sieć przesyłowa finalna produkcja ciepła i energii elektrycznej odpowiada 52% zużytej energii pierwotnej. Oznacza to, że w tradycyjnym systemie zasilania zapotrzebowanie na energię pierwotną jest wyższe niż w układzie kogeneracyjnym o około 69%. Oszczędność energii pierwotnej w układach kogeneracyjnych przyczynia się w znaczącym stopniu do ograniczenia emisji CO 2 i do redukcji zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego oraz do obniżenia kosztów pozyskania energii elektrycznej i cieplnej. Efektywność ekonomiczna wykorzystania układów kogeneracyjnych jest tym większa im większa ilość ciepła zostaje spożytkowana. W przypadku całorocznego zapotrzebowania na ciepło, np. wykorzystywanego w procesach technologicznych jest to rozwiązanie znacznie tańsze niż odrębny zakup energii elektrycznej i ciepła lub zakup energii elektrycznej i wytwarzanie ciepła we własnym zakresie. Produkcja energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu oraz rozproszone wytwarzanie energii elektrycznej znajdują się wśród priorytetów polityki energetycznej Unii Europejskiej dzięki czemu jest ona i będzie w przyszłości wspierana finansowo na wiele sposobów. Wytwarzanie, z paliwa gazowego, energii elektrycznej i cieplnej na własne potrzeby w przedsiębiorstwach ogranicza także ryzyko przerw w dostawie energii elektrycznej wskutek awarii. Trigeneracja stanowi rozwinięcie układu kogeneracyjnego o absorpcyjny agregat wody lodowej wykorzystywany do klimatyzacji pomieszczeń. Woda lodowa jest w tym przypadku uzyskiwana przy wykorzystaniu energii cieplnej aktywującej proces odparowania czynnika chłodniczego. Efektem odparowania jest odebranie ciepła od przepływającego przez parownik medium chłodzonego (wody lub roztworu glikolu). Rozwiązanie to pozwala na zagospodarowanie ciepła w okresach letnich, w których nie występuje zapotrzebowanie na ogrzewanie pomieszczeń. Układy kogeneracyjne lub trigeneracyjne zasilane gazem ziemnym stanowią bardzo korzystne rozwiązanie dla środowiska naturalnego, które może być także efektywne ekonomicznie dla wielu przedsiębiorstw, zwłaszcza o wysokim zapotrzebowaniu na ciepło lub chłód. Produkcja tradycyjna - rozdzielna (elektrownia i ciepłownia) Kogeneracja - produkcja skojarzona STRATA ~ 64% 115% PRĄD 41% PRĄD STRATA ~ 13% Elektrownia nel = 36% 41% PRĄD 169% GAZ 100% GAZ STRATA ~ 15% 46% CIEPŁO 54% CIEPŁO 46% CIEPŁO Ciepłownia nth = 85% Źródło: Opracowanie własne.

4 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW ZIMĄ Zima to okres wzmożonego zużycia energii elektrycznej i gazu ziemnego zimą w Polsce wykorzystuje się ok. 15% więcej energii niż latem, w przypadku gazu ziemnego możemy mówić nawet o dwukrotnym wzroście. Za ponad 1/3 zużycia szeroko pojętej energii odpowiedzialny jest sektor budownictwa, rozumiany jako budynki mieszkalne i budynki użyteczności publicznej. Dwie trzecie tej energii wykorzystuje się do zapewnienia odpowiednich warunków cieplnych, co powoduje tak duże wzrosty zapotrzebowania na energię zimą. W budynkach użyteczności publicznej zużycie energii jest od dwóch (biura) do sześciu (np. restauracje) razy większe niż w budynkach mieszkalnych. Największe znaczenie spośród czynników wpływających na poziom energii zużywanej przez budynek mają właściwości termofizyczne materiałów konstrukcyjnych wykorzystywanych do budowy ścian i stosowanych w oknach. W naszej strefie klimatycznej należy wykorzystywać materiały zmiennofazowe (PCM, ang. phase change materials), które umożliwiają pochłanianie i oddawanie ciepła. W większości przypadków są to elementy betonowe lub gipsowe wymieszane z materiałem PCM występującym w postaci mikrogranulatu małych kulek zawierających ok. 80% materiału PCM. Aby ocenić efektywność materiałów PCM, należy przeanalizować co najmniej 5 czynników, jednak do najważniejszych należą pojemność cieplna i temperatura przemiany fazowej. Pierwszy z wymienionych wskaźników określa zdolność materiału do akumulacji ciepła im wyższa wartość wskaźnika, tym lepiej. W przypadku temperatury przemiany fazowej ważne jest dostosowanie jej poziomu do średniej temperatury w pomieszczeniu temperatura przemiany powinna być o 1-3 stopnie wyższa. W ten sposób zapewnimy odpowiednią efektywność energetyczną budynku. Przed podjęciem jakichkolwiek inwestycji ważne jest wykonanie tzw. mapy cieplnej budynku za pomocą termografu, przyrządu wskazującego miejsca, w których ucieka nam ciepło. Miejsca oznaczone na wydruku z termografu na czerwono charakteryzują się największą stratą ciepła. Termomodernizacja budynków przebiega w Polsce bardzo wolno, ale stanowi to też problem całej Unii Europejskiej w ciągu roku tylko 1% budynków poddawanych jest termomodernizacji. To bardzo niski wskaźnik, biorąc pod uwagę fakt, że każda złotówka zainwestowana w efektywne energetycznie technologie zwraca się czterokrotnie. Do technologii efektywnych energetycznie zaliczamy nie tylko nowoczesne materiały budowlane PCM, ale także systemy grzewcze wykorzystujące odnawialne źródła energii, rekuperację, oświetlenie oraz rozwiązania architektoniczne pozwalające lepiej zarządzać przepływem ciepła. 4

5 KOMENTARZ EKSPERTA RYNEK GAZU ZIEMNEGO W trzecim kwartale 2016 r. łączny wolumen obrotu na rynku spot osiągnął wartość MWh i był o 28,41% niższy niż w analogicznym okresie w roku ubiegłym. Całkowity wolumen transakcji zawartych we wrześniu 2016 r. na rynkach gazu ziemnego wyniósł MWh. Na Rynku Dnia Następnego i Bieżącego wolumen gazu osiągnął wartość MWh i z rezultatem 44,26% r/r utrzymał wzrost, który pozwolił na to, aby wolumen obrotu z roku bieżącego przekroczył wynik z całego 2015 r. We wrześniu wolumen obrotu gazem ziemnym na RTT wyniósł MWh i był niższy w porównaniu z poprzednim rokiem o 26,28%. We wrześniu 2016 r. średnioważona cena na RDNiBg ukształtowała się na poziomie 58,63 zł/mwh, co stanowi spadek w stosunku do sierpnia br. o 2,14 zł/mwh. Miesięczna cena spot była tym samym niższa niż w marcu br. i osiągnęła najniższą wartość w historii tego rynku. Biorąc pod uwagę RTT, największą część wolumenu obrotu stanowił kontrakt roczny z dostawą w 2017 r. (GAS_BASE_Y-17). Cena średnioważona tego kontraktu we wrześniu wyniosła 71,74 zł/mwh. Jest to spadek w stosunku do sierpnia br. o 1,87 zł/mwh i zarazem najniższa cena miesięczna GAS_BASE_Y-17 od kwietnia br. CENY GAZU ZIEMNEGO NA TOWAROWEJ GIEŁDZIE ENERGII - TRZECI KWARTAŁ 2016 r. (PLN/MWh) 78,49 67,66 73,61 60,09 71,46 58,15 lipiec 2016 sierpień 2016 wrzesień 2016 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie EWE energia sp. z o.o. ul. 30 Stycznia Międzyrzecz EWE Polska Sp. z o.o. ul. Małe Garbary Poznań Infolinia: Napisz do nas! Niniejszy biuletyn oraz wszelkie zawarte w nim informacje sporządzone zostały z największą starannością oraz w oparciu o źródła, które w momencie sporządzania biuletynu uznane zostały za najbardziej wiarygodne. Wszelkie zawarte informacje odzwierciedlają najlepszy stan wiedzy fachowej a także poglądy i zapatrywania EWE. Ze względu na zmienność rynków, obowiązujących przepisów oraz możliwość odmiennej interpretacji danych źródłowych niniejsza biuletyn nie może być jednak traktowany jako poradnik inwestycyjny lub ofertę zawarcia jakichkolwiek umów lub transakcji. Niniejszy biuletyn ma zatem charakter wyłącznie informacyjny mająca za celu możliwie dokładne przedstawienie sytuacji panującej na rynku wraz z mechanizmami rynkowymi i przewidywanymi tendencjami. Podejmowanie jakichkolwiek decyzji w oparciu o niniejsze informacje następuje na wyłączne ryzyko danego podmiotu, zaś EWE nie odpowiada za jakiekolwiek szkody z tym związane. 5