Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata

Transkrypt

1 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Załącznik do Uchwały Nr XVII/155/2015 Rady Miasta Nowy Targ z dnia 30 grudnia 2015 roku Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2016 Podstawa prawna: 1.Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1390), 2.Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 163 z późn. zm.), 3.Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 332 z późn. zm.), 4.Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1286) 5.Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 124 z późn. zm.). Informacje ogólne Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku stanowi, że rodzina jest objęta szczególną opieką i ochroną państwa, a jej dobro ma za zadania uwzględniać w swojej polityce rodzinnej. Zaznacza również, że kobieta i mężczyzna mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie uznaje, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowanie godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności. 1

2 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Rodzina jest najważniejszym środowiskiem człowieka kształtującym osobowość, system wartości, poglądy, styl życia. Rodzice czy opiekunowie są wzorem dla dzieci. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie zrealizować podstawowych zadań, relacje rodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz wzorami oczekiwanymi w danej grupie społecznej. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie, bez wątpienia należy zakwalifikować ją do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Mimo, że w relacjach międzyludzkich istniała ona zawsze o przemocy w rodzinie mówiono niewiele, jakby nie postrzegając jej jako poważnego zaburzenia funkcjonowania rodziny, które prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych. Definicja zawarta w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie określa jako jednorazowe albo powtarzające się, umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodując szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołującym cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Wyróżnia się następujące rodzaje przemocy: 1.Przemoc fizyczna to popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą ręką lub pięściami, bicie przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielanie koniecznej pomocy, itp. 2.Przemoc psychiczna wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna, stosowanie gróźb, itp. 2

3 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 3.Przemoc seksualna wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego, demonstrowanie zazdrości, krytyka zachowań seksualnych partnera, itp. 4.Przemoc ekonomiczna odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcie pracy zarobkowej, niezaspakajanie podstawowych materialnych potrzeb rodziny, itp. 5.Zaniedbanie ciągłe niezaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych. Przemoc w rodzinie często ma wieloletnią historię i zwykle powtarza się według określonych, cyklicznych zdarzeń. Wyróżnia się następujące fazy przemocy (opisane przez Lenore Walker): 1.Faza narastania napięcia - początkiem cyklu jest wyczuwalny wzrost napięcia, narastają sytuacje konfliktowe. Przyczyny mogą tkwić poza rodziną, zwykle są to mało istotne czynniki i drobne nieporozumienia. Pojawia się agresja. 2.Faza ostrej agresji - następuje ostry wybuch agresji, sprawca przemienia się w kata, nie zwraca uwagi na krzywdę innych. W tej fazie najczęściej ofiary przemocy decydują się na skorzystanie z pomocy czy na złożenie skargi. 3.Faza miodowego miesiąca jest to faza diametralnej odmiany, skruchy i okazywania miłości. Sprawca przemocy próbuje załagodzić sytuację, przeprasza i obiecuje poprawę, przynosi prezenty, staje się uczynny i miły. Swoim zachowaniem czyni, ze ofiara przemocy zaczyna wierzyć w obietnice i prawdziwość zachowania sprawcy, że teraz będzie inaczej, że to więcej się nie powtórzy. Często nawet czuje się szczęśliwa i zapomina o wyrządzonej krzywdzie. Sprawca przemocy nie jest w stanie długo grać tej roli znowu narasta napięcie i wszystko zaczyna się powtarzać. W świadomości społecznej funkcjonuje wiele mitów i stereotypów na temat przemocy w rodzinie, przy czym większość z nich jest używana jako argument za stosowaniem przemocy lub jako jej usprawiedliwienie, służąc do ukrycia, zamaskowania i zbagatelizowania problemu. Są one niebezpieczne, ponieważ zniewalają ofiarę przemocy i jednocześnie sprzyjają sprawcy, dając mu sygnał o społecznym przyzwoleniu na stosowanie przemocy i na jego bezkarność. MIT PIERWSZY - nie ujawnia się tajemnic rodzinnych. Przemoc jest przestępstwem i jako taka podlega ściganiu przez prawo. Każdy, kto się o niej dowiaduje ma obowiązek poinformować o tym odpowiednie służby, a one są zobowiązane do podjęcia działań zmierzających do ochrony ofiar i udzielania im wszechstronnej pomocy. 3

4 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata MIT DRUGI- przemoc jest wtedy, gdy są widoczne ślady pobicia. Przemoc to nie tylko działania pozostawiające siniaki, złamania czy oparzenia, to także poniżanie, obelgi, zmuszanie do określonych zachowań, grożenie, zastraszanie. MIT TRZECI - jeśli ktoś jest bity, to znaczy, że na to zasługuje. Nikt nie zasługuje na bicie, krzywdzenie, maltretowanie bez względu na to, co zrobił lub powiedział. MIT CZWARTY - gdyby naprawdę ofiara cierpiała odeszłaby od sprawcy. Przemoc doznawana od bliskiego człowieka jest rzeczą naprawdę straszną, ofiary cierpią, a to, że nie odchodzą, wynika zwykle z ich zależności od sprawcy, trudności mieszkaniowych, przekonań dotyczących małżeństwa, nacisków ze strony sprawcy, rodziny czy przyjaciół. MIT PIĄTY - przemoc zdarza się tylko w rodzinach z marginesu społecznego. Przemoc domowa występuje we wszystkich grupach społecznych, niezależnie od poziomu wykształcenia czy sytuacji materialnej. MIT SZÓSTY - ofiary przemocy w rodzinie akceptują przemoc. Ofiary przemocy domowej zawsze próbują się bronić, ich działania są jednak mało skuteczne. Wypróbowują różne, często nieracjonalne strategie obronne, które w konsekwencji powodują nasilenie przemocy. MIT SIÓDMY - to był jednorazowy incydent, który się nie powtórzy. Przemoc domowa rzadko jest jednorazowym incydentem. Jeżeli nie zostaną podjęte stanowcze działania wobec sprawcy - przemoc się powtórzy. Policja zwykle jest wzywana w ekstremalnych sytuacjach, gdy przemoc ma już długą historię. MIT ÓSMY gwałt w małżeństwie nie istnieje. Gwałtem jest doprowadzenie innej osoby do poddania się czynowi nierządnemu lub do wykonania takiego czynu, stosując przemoc, groźbę bezprawną lub postęp (patrz art. 168 k.k.) i nigdzie nie jest napisane, że nie dotyczy to osób bliskich napastnika. Każdy ma prawo do decydowania o swoim życiu intymnym, akt ślubu nie odbiera tego prawa. MIT DZIEWIĄTY - osoby używające przemocy muszą być chore psychicznie. Nie ma bezpośredniego związku między przemocą a chorobą psychiczną. Przemoc jest demonstracją siły i chęcią przejęcia całkowitej kontroli i władzy nad drugą osobą. 4

5 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Wszystkie mity wpływają na brak reakcji ze strony świadków przemocy, ofiary zmuszają do milczenia, a sprawców utwierdzają w przekonaniu o bezkarności ich czynów. Regulacje prawne Według polskich regulacji prawnych przemoc jest przestępstwem. W zależności od tego, czy przemoc ma charakter jednorazowy, czy się powtarza, jest ścigana z różnych artykułów Kodeksu Karnego. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, zostanie zakwalifikowana jako przestępstwo znęcania się nad rodziną z art. 207 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm), które jest ścigane z urzędu. Kodeks karny w art 207 stanowi: 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osoba nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. 2. Jeżeli czyn określony w 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat. Zadania Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowym Targu w związku z realizacją zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy Celem działań pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których same nie są w stanie pokonać, a także zapobieganie powstawaniu tych sytuacji. Pomoc społeczna jest udzielana między innymi w przypadku przemocy w rodzinie. Bezpośrednią pomocą rodzinom i osobom potrzebującym zajmują się pracownicy socjalni zgodnie z ustaloną rejonizacją. Zespół Interdyscyplinarny i grupy robocze Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, między innym 5

6 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata organizując pracę Zespołu Interdyscyplinarnego, powołanego przez Burmistrza Miasta Nowy Targ w drodze zarządzenia. Zespół Interdyscyplinarny realizuje działania określone w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i w Miejskim Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie. Zadaniem Zespołu Interdyscyplinarnego jest integrowanie i koordynowanie działań przedstawicieli różnych podmiotów i specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Do zadań Zespołu Interdyscyplinarnego należy w szczególności: 1.diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie; 2.podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku; 3.rozpowszechnianie informacji o instytucjach,osobach i możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym; 4.inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie; 5.inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie; 6.opracowywanie aktywnych strategii postępowania w przypadkach rozpoznania i zgłoszenia przemocy domowej; 7.udział w szkoleniach z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej. W celu rozwiązania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie mogą być powoływane grupy robocze. Do ich zadań należy: 1.opracowywanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach występowania przemocy w rodzinie; 2.monitorowanie sytuacji rodzin,w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych występowaniem przemocą; 3.dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin oraz efektów tych działań. W ramach swoich kompetencji i zadań pracownik socjalny: 1.diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie; 2. wszczyna procedurę Niebieskiej Karty zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6

7 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta ; 3.współpracuje i współdziała z innymi specjalistami i instytucjami (w tym Policją, Prokuraturą, i Sądem) w celu przeciwdziałania i ograniczania skutków negatywnych zjawisk społecznych oraz przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; 4.udziela pomocy osobom i rodzinom w uzyskaniu poradnictwa i wparcia celem przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej; 5.podejmuje działania w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie, mające na celu przeciwdziałanie temu zjawisku; 6.rozpowszechnia informacje o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym; 7.inicjuje interwencje w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie oraz w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie. Pracownicy socjalni są członkami Zespołu Interdyscyplinarnego lub grup roboczych współpracujących z Zespołem. W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także przedstawicielem ochrony zdrowia (lekarz, ratownik medyczny, pielęgniarka) ma prawo podjąć decyzję o odebraniu dziecka z rodziny i umieszczeniu go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej. Pracownik socjalny ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia sądu opiekuńczego o tym fakcie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin. Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie w Gminie Miasto Nowy Targ W celu właściwego zaplanowania podejmowanych działań niezbędne jest dokonanie analizy problemu przemocy w rodzinie na terenie Nowego Targu. Nowy Targ jest miastem położonym na południu Małopolski w centrum Kotliny Orawsko Nowotarskiej, u zbiegu Białego i Czarnego Dunajca. Zajmuje obszar o powierzchni 50,42 km2. 7

8 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Miasto stanowi centrum administracyjne, gospodarcze, edukacyjne i kulturalne Podhala, Spisza i Orawy. Znajdują się tutaj siedziby wielu instytucji o znaczeniu regionalnym m.in. szpital, sąd, urzędy miasta,, powiatu, Urząd Skarbowy, Powiatowy Urząd Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, banki, Euroregion Tatry, liczne organizacje pozarządowe oraz redakcje lokalnej prasy. Liczba mieszkańców w Nowym Targu na dzień wynosiła Struktura ludności w okresie od 2012 do 2014 przedstawia się następująco: Rok 2012 Liczba mieszkańców Ogółem Mężczyźni Kobiety Źródło: dane Nowy Targ Kobiety Mężczyźni Wykres: Struktura ludności podział ze względu na płeć 8

9 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 60 lat i więcej lat 0-17 lat Wykres: Struktura wiekowa kobiet lat i więcej lat 0-17 lat Wykres: struktura wiekowa mężczyzn Diagnoza zjawiska przemocy w gminie Miasto Nowy Targ została przeprowadzona w oparciu o posiadane dane (Niebieska Karta, wywiady środowiskowe, sprawozdania, inna dokumentacja własna ) i statystyki. Procedura Niebieska Karta obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Wszczęcie procedury Niebieskie Karty następuje przez wypełnienie formularza Niebieska Karta w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. 9

10 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Działając w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku, w okresie od 2012 roku do 2014 roku zostało wszczętych w Nowym Targu ogółem 150 procedur Niebieska Karta. Analiza dynamiki zjawiska przemocy w rodzinie na przestrzeni trzech lat realizacji procedur Niebieskiej Karty wskazuje na systematyczny, rokroczny wzrost liczby prowadzonych postępowań. Niebieskie Karty ROK Ogółem założonych 'Niebieskich Kart", Wykres: Liczba Niebieskich Kart w latach Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą w oparciu o procedurę Niebieskiej Kart zgodnie z art. 9d ustawy o przeciwdziałaniu przemocy następuje przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia. W okresie od 2012 do 2014 roku NK zakładana była głównie przez Policję. W roku 2012 założył 4 NK, natomiast w NK założyła instytucja oświatowa. 10

11 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata pomoc społeczna policja ochrona zdrowia oświata MKPiRPA Wykres: Instytucje wszczynające procedurę Niebieskiej Karty w latach Procedura Niebieskiej Karty wszczynana jest głównie poprzez zgłoszenie osoby wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie (78% w 2012, 91% z 2013 oraz 96% w 2014) Osoba, co do której istnieje podejrzenie że doznaje przemocy Wykres: Osoby zgłaszające przemoc 11

12 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Procedurą Niebieskiej Karty w latach od 2012 do 2014 objęto 150 osób dotkniętych przemocą, w tym 138 kobiet, 11 mężczyzn i 1 dziecko. Z powyższego wynika, że z osobami co do których istnieje podejrzenie, że są osobami doznającymi przemocy są w przeważającej większości kobiety. Poniższy wykres obrazuje liczbę osób pokrzywdzonych w wyniku przemocy domowej kobieta mężczyzna dziecko Wykres: Osoby pokrzywdzone Do aktów przemocy dochodzi głównie w rodzinie, gdzie przemoc najczęściej stosuje małżonek. Należy także zwrócić uwagę na rodziny, w których małżonek jest jednocześnie rodzicem stosującym przemoc wobec swojej rodziny. Sprawcą przemocy jest również sam rodzic oraz inne osoby. Przemoc w rodzinie istnieje również w związkach konkubenckich. Poniższy wykres przedstawia stopień pokrewieństwa sprawcy do ofiary przemocy 12

13 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata mąż/żona konkubent/ina syn/córka brat/siostra rodzic inna osoba Wykres: Stopień pokrewieństwa sprawcy wobec osoby doznającej przemocy, dane za okres od 2012 do 2014 Należy zaznaczyć, że znaczna ilość zgłoszonych przypadków przemocy współwystępuje z problemem uzależnienia od alkoholu. Istnieje związek pomiędzy nadużywaniem alkoholu, a przemocą w rodzinie. Osoby, które są sprawcami przemocy w większości przypadków uzależnieni są od alkoholu. Zebrane dane wskazują, że znaczny odsetek interwencji Policji ma miejsce w rodzinach, gdzie sprawca przemocy jest pod wpływem alkoholu: w , oraz , co obrazuje poniższy wykres Liczba NK w tym sprawcy pod wpływem alkoholu Wykres: Sprawcy przemocy pod wpływem alkoholu 13

14 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Wśród najczęściej występujących form przemocy wymienia się przemoc fizyczną i przemoc psychiczną. Przemocy fizycznej zawsze towarzyszy przemoc psychiczna, natomiast przemoc psychiczna może występować bez udziału przemocy fizycznej. Taka forma przemocy jest trudna do udowodnienia, gdyż nie widać bezpośrednio śladów molestowania psychicznego. Przemoc psychiczna określana się najczęściej jako wywieranie wpływu na zachowanie, myśli i stan fizyczny osoby bez jej zgody. Do typowych form znęcania się psychicznego należą: wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów, karanie przez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia, degradacja werbalna czy stosowanie gróźb. Osoby doznające przemocy najczęściej wskazują na stosowanie przemocy fizycznej i psychicznej lub psychicznej, rzadziej ekonomicznej i seksualnej. przemoc fizyczna przemoc psychiczna przemoc ekonomiczna przemoc seksualna Wykres: Rodzaje przemocy Służby podejmują różne działania na rzecz rodzin przemocowych, w zależności od zakresu swoich kompetencji i perspektywy w jakiej pracują. W pierwszej kolejności podejmowana jest interwencja, która obejmuje zatrzymanie przemocy tu i teraz zapewnienie bezpieczeństwa poszkodowanym oraz doraźną pomoc. Działania takie podejmowane są przez policję, sąd karny i rodzinny, prokuraturę oraz służbę zdrowia. 14

15 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata W dalszej kolejności następuje rozpoznanie i zaspokojenie potrzeb osób doznających przemocy, ochrona poszkodowanych i pomoc w konkretnych sprawach. Na tym etapie działania podejmowane są przez pomoc społeczną, policję dzielnicowych, kuratorów, komisję rozwiązywania problemów alkoholowych, szkoły i placówki oświatowe oraz inne instytucje. Kolejnym etapem działań wobec osób uwikłanych w przemoc jest zapewnienie niezbędnej pomocy m.in. pracowników socjalnych, psychologa, asystenta rodziny, terapeuty, prawnika, specjalisty ds. uzależnień i innych, celem dążenia do życia bez przemocy. Należy zaznaczyć, że zjawisko przemocy jest jednak szersze niż wykazują to statystyki, ponieważ wiele przypadków przemocy nie jest zgłaszanych w ogóle organom ścigania z powodu specyfiki tego przestępstwa oraz z uwagi na fakt, że ofiary wycofują się ze składania zeznań i ostatecznego karania sprawcy przemocy z powodu lęku, uzależnienie od sprawcy, poczucia wstydu, bezsilności oraz w związku z obowiązującymi procedurami. Wnioski Skala zjawiska przemocy na terenie miasta Nowy Targ jest marginalna, ale należy zaznaczyć że nie jest znana skala ukrytej przemocy, gdzie osoby doznające przemocy nie decydują ujawniać się problemu, który dotyka ich rodzin. Najczęściej stosowaną formą przemocy jest przemoc psychiczna (wyzwiska, groźby, poniżanie) oraz fizyczna ( popychanie, uderzanie, kopanie). Wszczęcie procedury NK następowało w głównej mierze przez Policję, która po założeniu formularza NK przekazywała go do Ośrodka Pomocy Społecznej. Ośrodek prowadził dalszą procedurę NK organizując szereg działań zmierzających do udzielenia wsparcia osobom doznającym przemocy. Dokonując analizy danych można stwierdzić, że poprzez systematyczną profilaktykę i edukację lokalnego społeczeństwa w zakresie przeciwdziałania przemocy, poprzez udzielanie wsparcia osobom doznającym przemocy, prowadzenie zintegrowanych i skoordynowanych działań, mających na celu przeciwdziałaniu temu problemowi można doprowadzić do zmiany pojmowania przez społeczeństwo zjawiska przemocy w rodzinie oraz poprawy wizerunku i wzrostu zaufania społecznego do Policji i innych służb działajacych w obszarze przemocy domowej. 15

16 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Podstawą opracowania "Miejskiego Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2016 ", mającego na celu efektywne przeciwdziałanie przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie jej negatywnych następstw w życiu społecznym i rodzinnym jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz.U. z 2015, poz. 1390) oraz Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-, przyjęty Uchwałą Rady Ministrów nr 76 z dnia 29 kwietnia Cel ogólny programu Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie oraz zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy dla rodzin, w których stosowana jest przemoc. Oczekiwane efekty 1.Podnoszenie świadomości społecznej w zakresie zjawiska przemocy i sposobów radzenia sobie z tym problemem; 2.Zmiany pojmowania przez społeczeństwo zjawiska przemocy w rodzinie; 3.Zwiększenie społecznego zaangażowania w przeciwdziałanie przemocy domowej; 4.Wzrost kompetencji służb zajmującą się przemocą w rodzinie; 5.Niwelowanie skutków zjawiska przemocy; 6.Zbudowanie skoordynowanego systemu działań w zakresie pomocy rodzinom i osobom dotkniętym przemocą; 7.Udzielanie profesjonalnej pomocy i wsparcia osobom uwikłanym w przemoc; 8.Wzrost zaufania społecznego do Policji i innych służb działających na rzecz osób uwikłanych w przemoc; 9.Wzrost liczby osób zgłaszających się po pomoc do różnych służb działających w środowisku lokalnym. 16

17 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata L.P. KIERUNKI DZIAŁAŃ RODZAJE DZIAŁAŃ WSKAŹNIKI PODMIOT ODPOWIE- DZIALNY TERMIN REALZA- CJI FINANSOWA NIE DZIAŁANIA 1 Systematyczna i stała edukacja oraz profilaktyka środowiska lokalnego w zakresie przemocy w rodzinie. Systematyczna edukacja środowiska lokalnego, ukierunkowana na zniwelowanie mitów i stereotypów dotyczących przemocy miedzy innymi poprzez zamieszczanie informacji na stronach internetowych Urzędu Miasta i Ośrodka Pomocy Społecznej oraz systematyczne aktualizowanie zamieszczonych tam informacji. Gromadzenie i udostępnianie informacji o instytucjach i organizacjach udzielających pomocy osobom dotkniętym zjawiskiem przemocy. Rozpowszechnianie podstawowej wiedzy na temat przemocy w rodzinie poprzez udostępnienie zbiorów bibliotecznych i czasopism zgromadzonych w Ośrodku Pomocy Społecznej; aktualizację stron internetowych i. Kolportaż ulotek, plakatów, broszur służących zrozumieniu problemu przemocy domowej. Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie na obszarze. Organizacja spotkań informacyjnych ze społecznością lokalną. artykułów i informacji opublikowanych na stronach, aktualizacji na stronach internetowych i opracowanych baz teleadresowych instytucji udzielających pomocy osobom dotkniętym zjawiskiem przemocy. osób korzystająca ze zbiorów. Liczba aktualizacji rozkolportowany ch ulotek, plakatów, broszur. opracowanych diagnoz. odbytych spotkań Urząd Miasta () Ośrodek Pomocy Społecznej () Organizacje pozarządowe (NKA Rodzina,), bez bez 2016 PCPR

18 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2 Podnoszenie kompetencji służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemoc w rodzinie. Organizacja i przeprowadzenie projektów plenerowych, artystycznych i pikników w ramach działań informacyjno-edukacyjnych. Edukacja na temat zjawiska przemocy poprzez działania informacyjne w lokalnych mediach (prasa, telewizja, tabloidy). Współpraca pomiędzy organami samorządu terytorialnego a kościołami lub związkami wyznaniowymi na danym terenie, w celu wprowadzenia elementów edukacji na temat zjawiska przemocy w rodzinie w ramach działania poradni prowadzonych przez kościoły lub związki wyznaniowe lub do programów nauk przedmałżeńskich Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji przedstawicieli różnych grup zawodowych mających kontakt z problematyką przemocy w rodzinie, w szczególności poprzez organizowanie spotkań, wymiany dobrych praktyk, szkoleń z udziałem profesjonalistów w tej dziedzinie. Uczestnictwo w programach i kampaniach społecznych przeciwdziałania przemocy domowej. Organizacja i/lub udział w konferencjach i seminariach związanych ze zjawiskiem przemocy w rodzinie. wydarzeń opublikowanych artykułów, publikacji, reportaży, wywiadów,itp. partnerów współpracy osób przeszkolonych odbytych szkoleń, spotkań itp. osób osób, konferencji, seminariów, szkoły, Organizacje pozarządowe, Kościoły i związki wyznaniowe, lokalne media Organizacje pozarządowe Kościoły i związki wyznaniowe Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) szkoły szkoły dotacje środki poza owe dotacje środki poza owe państwa środki poza owe państwa środki poza owe państwa środki poza owe 18

19 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 3 Koordynacja działań pomocowych lokalnych instytucji i podmiotów. 4 Ochrona i pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. Wzmacnianie kompetencji zawodowych oraz przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie m.in. poprzez superwizję, coaching, grupy wsparcia. Zintegrowanie działań w ramach przeciwdziałania przemocy poprzez współpracę jednostek pomocy społecznej, placówek oświatowych, służby zdrowia, miejskiej komisji profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, policji oraz sądu rejonowego i kuratorów sądowych. Ścisła współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi i związkami wyznaniowymi zajmującymi się problemem przeciwdziałania przemocy w rodzinie na szczeblu miasta, powiatu, województwa oraz ogólnopolskim. Nawiązywanie i wzmacnianie współpracy pomiędzy instytucjami samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi w zakresie pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. Prowadzenie poradnictwa specjalistycznego i socjalnego dla ofiar przemocy w Punkcie Informacji i Wsparcia dla Osób Uwikłanych w Przemoc przy Ośrodku Pomocy Społecznej, Poradni dla Osób Uzależnionych i organizacjach pozarządowych. osób objętych wsparciem instytucji zaangażowanych forma współpracy podmiotów osób objętych poradnictwem Komenda Powiatowa Policji (KPP),, KPP, Sąd Rejonowy, Kuratorzy, MKPiRPA, partnerzy organizacje pozarządowe Kościoły i związki wyznaniowe,, organizacje pozarządowe,, Poradnie specjalistyczne organizacje pozarządowe (NKA Rodzina,) państwa środki poza owe bez bez bez państwa Upowszechnianie informacji, 19

20 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 5 Łagodzenie następstw zjawiska przemocy w rodzinie w zakresie możliwości i form uzyskania m.in. pomocy: medycznej, psychologicznej, prawnej, socjalnej, zawodowej i rodzinnej. Prowadzenie spotkań grupowych o charakterze: warsztatów, grup terapeutycznych i grup wsparcia, innych zajęć kierowanych do osób dotkniętych przemocą w rodzinie w zakresie m.in.podstaw prawnych, zagadnień psychologicznych dotyczących reakcji na przemoc w rodzinie, obrony fizycznej, radzenia sobie z emocjami. Realizowanie procedury Niebieskiej Karty. Funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego Pomoc w uzyskaniu osobie dotkniętej przemocą w rodzinie miejsca całodobowego w ośrodkach wsparcia oraz w ośrodkach interwencji kryzysowej. Motywowanie sprawców przemocy do udziału w programie korekcyjno edukacyjnym dla sprawców przemocy. Organizowanie grup wsparcia dla osób uwikłanych w przemoc (sprawców i doznających przemocy) w miarę potrzeb. opracowanych i udostępnionych informacji spotkań osób objętych wsparciem Niebieskich Kart spotkań Zespołu, powołanych grup roboczych posiedzeń grup roboczych osób skierowanych sprawców przemocy, którzy wzięli udział w programie utworzonych grup,, KPP, MKPiRPA placówki medyczne, placówki oświatowe, Zespół Interdyscyplin arny (ZI), ZI, PCPR, ZI państwa bez, państwa bez bez państwa środki poza owe 20

21 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 6 Podniesienie kompetencji rodzinnych w zakresie przeciwdziałania przemocy. 7 Prowadzenie zintegrowanych i skoordynowanych działań przez Zespół Interdyscyplinarny w Nowym Targu. Podjęcie działań zmierzających do zapewnienia lokali socjalnych dla osób wychodzących z przemocy. Edukacja dzieci i młodzieży na terenie szkół w zakresie radzenia sobie w sytuacjach trudnych, związanych z przemocą zarówno w środowisku rodzinnym jak i poza nim, ze szczególnym naciskiem na sposoby radzenia sobie ze stresem i agresją. Wspieranie aktywnych form spędzania czasu wolnego promujących zachowania bez agresji. Organizowanie na terenie placówek oświatowo wychowawczych działań profilaktycznych, minimalizujących zachowania agresywne wśród uczniów. Rozwój i wzbogacanie istniejących programów profilaktycznych i edukacyjnych mających na celu przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (spotkania rodzinne, pikniki rodzinne, kampanie, projekty). Integrowanie i koordynowanie działań służb i specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy i rozwiązywania problemów osób, rodzin i grup społecznych. Podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku. lokali projektów edukacyjnych forma inicjatyw i forma działań profilaktycznych wydarzeń,, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej (ZGM) Wydział Oświaty, szkoły, Poradnia Psychologiczn o- Pedagogiczna,, szkoły Wydział Oświaty, szkoły Miejska Komisja Profilaktyki i Rozwiązywani a Problemów Alkoholowych (MKPiRPA) Wydział Oświaty szkoły państwa środki poza owe Zespołów bez Niebieskich Kart KPP MKPiRPA placówki medyczne, placówki oświatowe 21

22 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym. Inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie. Inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie. Opracowywanie aktywnych strategii postępowania w przypadkach rozpoznania i zgłoszenia przemocy domowej. udostępnionych informacji interwencji, Niebieskich Kart i forma podejmowanych działań opracowanych strategii PCPR KPP ZI PCPR KPP ZI bez bez 2018 bez Realizatorzy Programu 1. Realizatorami systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie są: a)urząd Miasta b)ośrodek Pomocy Społecznej c)miejska Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych d)sąd Rejonowy i Prokuratura e)komenda Powiatowa Policji f)szkoły, przedszkola g)placówki służby zdrowia h)organizacje pozarządowe i)społeczność lokalna j)media 2. Koordynatorem realizacji niniejszego programu jest Ośrodek Pomocy Społecznej. Informacje o stopniu realizacji programu Dyrektor będzie przedstawiał Radzie Miasta z rocznym sprawozdaniem z działalności ośrodka. 22

23 Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata Monitorowanie, sprawozdawczość i finansowanie Programu Program będzie podlegał ewaluacji w oparciu o dane zebrane przez Zespół Interdyscyplinarny w Nowym Targu podczas monitoringu. Monitoring (zbieranie i analiza danych) będzie przeprowadzany raz do roku. Sprawozdawczość w zakresie realizacji programu w ramach wszystkich elementów systemu będzie dokonywana co najmniej 1 raz w roku. Podstawowymi wskaźnikami służącymi do ewaluacji programu jest Niebieskich Kart, ilość interwencji, udzielonych porad, konsultacji, ilość i rodzaj przeprowadzonych działań profilaktycznych i edukacyjnych. Program będzie finansowany ze środków u Gminy Miasto Nowy Targ, u państwa oraz środków pozaowych pozyskanych z innych źródeł. 23