DOBROSTAN A ROZWÓJ I ZDROWIE DZIECI I MŁODZIEŻY ROZDZIAŁ XVI

Transkrypt

1 ROZDZIAŁ XVI Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu, Instytut Zdrowia Publicznego Zakład Badań Wieku Rozwojowego Jan Kochanowski University in Kielce Faculty of Medicine Health Sciences, Institute of Public Health Developmental Age Research Department EWA ZIĘBA, JADWIGA KRAWCZYŃSKA, PAULINA ZIĘBA, AGNIESZKA STRZELECKA, GRAŻYNA NOWAK-STARZ Uwarunkowania jakości życia w zdrowiu dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania w okresie adolescencji ze środowiska miejskiego na tle zdrowych rówieśniczek w świetle kwestionariusza KIDSCREEN - 52 The determinants of the quality of life in girls with menstrual disorders during adolescence from the urban environment against healthy peers in the light of the KIDSCREEN-52 questionnaire Słowa kluczowe: jakość życia, menarche, dojrzewanie Key words: quality of life, menarche, maturation Jakość życia zależy od stanu zdrowia. U dzieci jest pojęciem wielowymiarowym, obejmującym różne dziedziny i zależy od aktualnego stylu życia dziecka w odniesieniu do jego oczekiwań. Obok oceny ogólnego stanu zdrowia, w określeniu jakości życia u dzieci, mogą być ważne różne socjoekonomiczne czynniki, takie jak: dochód w rodzinie, wiek i wykształcenie rodziców, warunki mieszkaniowe, a nawet transport do szkoły czy typ i jakość szkoły. Trzeba także brać pod uwagę potencjalny wpływ innych zmiennych, takich jak czas poświęcany przez dziecko na podejmowanie dodatkowych zajęć, np. nauka języków, uprawianie sportów, czas trwania podróży do szkoły czy opieka domowa (The KIDSCREEN Group Europe 2006).

2 Jakość życia człowieka w znacznej mierze zależy od przyjętej filozofii życia, hierarchii wartości oraz oczekiwań i pragnień wobec własnego życia. Nie należy zapomnieć, że jest ona efektem wychowania człowieka. Proces wychowania trwa przez całe życie, dlatego człowiek może nieustannie budować swoją osobowość i tożsamość. W ten sposób kształtuje w sobie poczucie bezpieczeństwa, sensu istnienia i własnej wartości. Człowiek powinien nieustannie się doskonalić. Poprzez dokonywanie wyborów, realizację celów, ambicji i marzeń może osiągnąć poczucie szczęścia i satysfakcji życiowej. W przeciwnym razie, gdy nie dochodzi do tych procesów rodzi się uczucie pustki życiowej i dyskomfort psychiczny. Może to doprowadzić do różnych zaburzeń na przykład depresji. Jakość życia jest pojęciem wielowymiarowym, interdyscyplinarnym, łączącym wiele ważnych dziedzin życia. W ujęciu socjologicznym jest to stopień zaspokojenia ważnych dla człowieka potrzeb, w perspektywie psychologicznej oznacza dobrostan psychiczny (Robitail S. i wsp.,2003). Wymiary ważne we wczesnym okresie życia mogą być mniej ważne później i odwrotnie. Pomiar jakości życia u dzieci powinien być adekwatny do poziomu rozwoju poznawczego dziecka i powinien odzwierciedlać wymiary jakości życia ważne dla dziecka w danym okresie życia Pomiar jakości życia u dzieci jest szczególnie ważny, z uwagi na możliwość wczesnej interwencji i poprawy jakości życia (Harding L. i wsp.,2001, 8, s.79-96). Jakość życia bardzo silnie wpływa na jakość wychowania. Jest z nim powiązana. Im wyższa jakość, poziom życia tym lepsze będzie wychowanie. Jakość życia można zdefiniować jako odczucie dobrobytu przez jednostkę w wyniku dóbr, spędzania wolnego czasu i korzystania z materialnych i społecznych warunków środowiska. Wychowanie to całokształt procesów, w toku których jednostka rozwija swe zdolności, postawy, kształtuje formy zachowania mające pozytywną wartość dla społeczeństwa, w którym żyje. Wychowanie to także proces społeczny, w toku którego jednostka zostaje poddana świadomym i celowym wpływom zorganizowanego środowiska, tak aby mogła ona być przygotowana do życia i aby mogła osiągnąć rozwój osobowości. Najważniejszymi czynnikami oddziałującymi na dziewczęta w procesie wychowawczym jest wpływ rodziny, otoczenia społecznego i środowiska. Każde dziecko wymaga ochrony rodziców we wszystkich sferach swej rzeczywistości. Brak dostatecznej opieki nad dzieckiem spowodowana jest często pracą zawodową rodziców ich niezaradnością życiową lub ich chorobami (Eiser C. i wsp.,2001,8,s.79-96; Revens-Sieberer U. i wsp.,2002,5,s ). Celem pracy było zbadanie związku korelacji pomiędzy jakością życia dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania ze środowiska miejskiego w świetle kwestionariusza KIDSCREEN -52, a ich wiekiem na tle zdrowych rówieśniczek 242 MATERIAŁ I METODY Zbadano 122 dziewcząt ze środowiska miejskiego z zaburzeniami miesiączkowania oraz 240 dziewcząt bez zaburzeń w stanie zdrowia i rozwoju ze szkół podstawowych i gimnazjalnych środowiska miejskiego.

3 Ewa Zięba, Jadwiga Krawczyńska, Paulina Zięba, Agnieszka Strzelecka, Grażyna Nowak-Starz Uwarunkowania jakości życia w zdrowiu dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania w okresie adolescencji ze środowiska miejskiego na tle zdrowych rówieśniczek w świetle kwestionariusza KIDSCREEN - 52 Pierwszy etap stanowił dobór celowy grupy dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania /grupa I/. Dziewczęta z tej grupy to pacjentki Publicznej Poradni Ginekologicznej dla Dziewcząt przy Szpitalu Ginekologiczno-Położniczym w Kielcach. Jako materiał porównawczy wyłoniono grupę dziewcząt bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju /grupa II/. W drugim etapie wylosowano dwie szkoły podstawowe oraz dwie szkoły gimnazjalne, następnie dokonano losowania w obrębie klasy. Wylosowano ogółem 14 klas po 7 klas z każdego typu szkoły i wybrano z każdej klasy dziewczęta mające miesiączkę Badaniami objęto dziewczęta uczęszczające do szkół podstawowych oraz gimnazjum w wieku od 13 do 16 lat. Zastosowano metodę losowania zespołowego ze stratyfikacją na typ szkoły i klasy. Na podstawie danych z kuratoriów oświaty, sporządzono listę szkół podstawowych i gimnazjum znajdujących się na obszarze miasta Kielce. W badaniach zastosowano narzędzie standaryzowane - KIDSCREEN-52 Health Related Quality of Life Questionnaire for Children and Young People - polska wersja kwestionariusza do badania jakości życia związanej ze zdrowiem dzieci i młodzieży. Wszystkie obliczenia zostały wykonane przy pomocy gotowego pakietu statystycznego STATISTICA. WYNIKI Badania w 2003 były wykonywane przez Instytut Matki i Dziecka w celu opracowania polskojęzycznej wersji, którą można traktować jako pewną rodzaju grupą odniesienia - normę. Analiza dwóch grup wskazuje na lepszą ocenę jakości życia w zdrowiu dziewcząt bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju w wymiarach: zdrowia fizycznego, samopoczucia psychicznego, nastrojów i emocji, postrzegania samego siebie i niezależności oraz lepszą ocenę jakości życia w zdrowiu w wymiarach relacji z rodzicami i życia w domu, zasobów finansowych, kontaktów z rówieśnikami. W pozostałych dwóch wymiarach: środowisko szkolne i akceptacja społeczna pomiędzy badanymi dziewczętami występuje nieznaczna różnica. Porównując uzyskane indeksy w obu grupach respondentów z wynikami badań dziewcząt w wieku lat z roku 2003 według kwestionariusza KIDSCREEN-52 wykazano, że dziewczęta z zaburzeniami miesiączkowania są zdecydowanie poniżej normy badanych z 2003 roku w wymiarach: zdrowia fizycznego, samopoczucia psychicznego, nastrojach i emocjach, postrzegania samego siebie i niezależności, a także w wymiarach relacji z rodzicami i życia w domu, zasobów finansowych, kontaktów z rówieśnikami i środowiskiem szkolnym. W wymiarze akceptacji społecznej wyniki badań dziewcząt bez zaburzeń miesiączkowania nieznacznie przewyższają normy wyników populacji dziewcząt w wieku lat z 2003 roku w świetle badań kwestionariusza KIDSCREEN

4 Na rycinie 1 przedstawiono wyniki surowe wystandaryzowane na skali punktów oraz wyniki w skali tenowej dla dziesięciu wymiarów kwestionariusza KIDSCREEN-52 uzyskane przez dziewczęta bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju oraz dziewczęta z zaburzeniami miesiączkowania ze środowiska miejskiego w wieku lat. Wyniki przeliczone na skalę tenową wyraźniej wskazują, w jakim wymiarze jakość życia w zdrowiu badanych dziewcząt różni się od przeciętnej badanej populacji dziewcząt z 2003 roku według kwestionariusz KIDSCREEN 52. Rycina 1. Profil jakości życia związanej ze zdrowiem dziewcząt bez zaburzeń w stanie zdrowia i rozwoju (grupa II) i z zaburzeniami miesiączkowania (grupa I) ze środowiska miejskiego w wieku lat 244

5 Ewa Zięba, Jadwiga Krawczyńska, Paulina Zięba, Agnieszka Strzelecka, Grażyna Nowak-Starz Uwarunkowania jakości życia w zdrowiu dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania w okresie adolescencji ze środowiska miejskiego na tle zdrowych rówieśniczek w świetle kwestionariusza KIDSCREEN - 52 Rycina 2. Profil jakości życia związanej ze zdrowiem dziewcząt bez zaburzeń w stanie zdrowia i rozwoju i z zaburzeniami miesiączkowania ze środowiska miejskiego w wieku lat Rycina 2 przedstawia wyniki dla dziesięciu wymiarów kwestionariusza KID- SCREEN-52 uzyskane przez dziewczęta bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju oraz dziewczęta z zaburzeniami miesiączkowania za środowiska miejskiego w wieku lat. Analiza dwóch grup wskazuje na lepszą ocenę jakości życia w zdrowiu dziewcząt bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju w wymiarach samopoczucia psychicznego, nastrojów i emocji, niezależności oraz lepszą ocenę jakości życia w zdrowiu w wymiarach relacji z rodzicami i życia w domu, zasobów finansowych, kontaktów z rówieśnikami i akceptacji społecznej. W pozostałych trzech wymiarach: zdrowie fizyczne, postrzeganie samego siebie oraz środowisko szkolne pomiędzy badanymi dziewczętami występuje nieznaczna różnica. 245

6 U dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania najbardziej zbliżonym wymiarem do populacji dziewcząt z 2003 roku jest środowisko szkolne. Dziewczęta bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju w wymiarach: samopoczucia psychicznego, nastrojów i emocji, niezależności oraz w wymiarach zasobów finansowych, kontaktów z rówieśnikami nieznacznie przewyższają wyniki badań populacji dziewcząt lat w 2003 roku według kwestionariusza KIDSCREEN-52. W wymiarach dotyczących zdrowia fizycznego, relacji z rodzicami i życia w domu oraz akceptacji społecznej wyniki badań dziewcząt bez zaburzeń miesiączkowania w stanie zdrowia i rozwoju pokrywają się z normami badanej populacji z roku W wymiarze postrzeganie samego siebie analiza badań dziewcząt bez zaburzeń miesiączkowania jest poniżej normy wyników populacji dziewcząt w wieku lat z 2003 roku w świetle badań kwestionariusza KIDSCREEN DYSKUSJA W okresie dojrzewania płciowego z towarzyszącymi zaburzeniami miesiączkowania, istnieje zróżnicowanie rozwojowe dziewcząt. Zjawisko to ma liczne konsekwencje społeczne i wychowawcze. Stwierdza się dużą zmienność osobniczą we wzrastaniu i dojrzewaniu. Każda z dziewcząt wzrasta i rozwija się inaczej, każda podąża z właściwym dla siebie tempem do dojrzałości. Nietypowy początek i przebieg okresu dojrzewania wpływa na obniżenie samooceny (Woynarowska B. 2007, 82, s ) Do tej pory jakość życia dzieci i młodzieży była oceniana kwestionariuszem HBSC. Natomiast chcąc w pełni odnieść jakość życia w zdrowiu dzieci i młodzieży należy wziąć po uwagę niewielkie możliwości porównawcze badań przeprowadzonych przy pomocy kwestionariusza KIDSCREEN z 2003 roku. Międzynarodowym koordynatorem projektu jest prof. Urlike Ravens-Sieberer, krajowym koordynatorem projektu w Polsce jest dr n. med. Joanna Mazur (Mazur J. 2003, s.41-84). B. Woynarowska w badaniach kwestionariuszem HBSC stwierdza, że dziewczęta z zaburzeniami miesiączkowania, w porównaniu z rówieśniczkami dojrzewającymi przeciętnie i później, gorzej oceniały swój stan zdrowia, istotnie częściej zgłaszały mnogie dolegliwości lub negatywne stany emocjonalne oraz odchudzały się nie mając nadmiaru masy ciała. Nie stwierdzono różnic między grupami w zadowoleniu z życia. Dziewczęta wcześnie miesiączkujące z zaburzeniami miesiączkowania częściej paliły regularnie papierosy, nadużywały alkoholu oraz podejmowały współżycie płciowe. We wspomnianym aspekcie wczesne dojrzewanie jest czynnikiem ryzyka dla zdrowia dziewcząt (Woynarowska B. 2002, 112, s ). Analizując badania własne w grupie dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania w przedziale wiekowym lat najistotniejszą korelację odnotowano pomiędzy samopoczuciem psychicznym a zdrowiem fizycznym oraz nastroje i emocje a samopoczucie psychiczne co wskazuje, że wyższa ocena jakości życia związana jest z podejmowaniem świadomych, odpowiedzialnych decyzji w sprawach własnego życia w zdrowiu. Dziewczęta z zaburzeniami miesiączkowania w grupie wiekowej lat stwierdzono, że im lepsze zdrowie fizyczne, tym lepsze samopoczucie psychiczne,

7 Ewa Zięba, Jadwiga Krawczyńska, Paulina Zięba, Agnieszka Strzelecka, Grażyna Nowak-Starz Uwarunkowania jakości życia w zdrowiu dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania w okresie adolescencji ze środowiska miejskiego na tle zdrowych rówieśniczek w świetle kwestionariusza KIDSCREEN - 52 lepsze samopoczucie psychiczne rzutuje na poprawę nastrojów i emocji co ma wpływ na dobre relacje z rodzicami i życie w domu. Natomiast pomiędzy wymiarem postrzeganie samego siebie, a wsparcie społeczne i koledzy współczynnik korelacji przyjmuje wartości ujemne co może wskazywać, że im gorsza akceptacja wśród rówieśników, tym znacznie gorsza samoocena. Okres dojrzewania jest ważnym momentem w życiu młodego człowieka. Coraz silniej zaczyna oddziaływać środowiska pozarodzinne, a sygnalizowane wcześniej problemy zdrowotne, emocjonalne związane z zachowaniem mogą ulec pogłębieniu. Złe warunki życia w okresie adolescencji mogą niezależnie od osiągniętej potem pozycji społecznej oddziaływać na stan zdrowia w późniejszym wieku (Nowak- Starz G. 2008). G. Michel, C.Bisegger, D.Fuhr, T. Abel w swoich badaniach stwierdzili, że jakość życia dzieci i młodzieży jest różna w różnych krajach europejskich. Przyjmując wrodzony wpływ czynników kulturowych i społeczno-ekonomicznych krajów oceniają subiektywne postrzeganie zdrowia i dobrostanu młodych ludzi. Opublikowany raport UNICEF-u na temat dobrostanu dzieci i młodzieży w zamożnych krajach dostarcza porównawczej oceny w 21 krajów Europy w sześciu aspektach dobrostan materialny, zdrowie i bezpieczeństwo, dobrostan edukacyjny, relacje w rodzinie i z rówieśnikami, zachowania i ryzyka, dobrostan subiektywny. Średni ranking wskazuje gorszą ocenę jakości życia w zdrowiu u dziewcząt zamieszkujących kraje: Polskę, Czechy, Węgry, Zjednoczone Królestwo, Austrie i Francję, w przeciwieństwie do Holandii, Hiszpanii, Szwajcarii, gdzie odnotowano wysoki dobrostan dziewcząt. Dziewczęta pochodzenia niemieckiego zajmują miejsce środkowe. Odnośnie wieku wskazano, że w 12 krajach europejskich dziewczęta młodsze wykazały lepsze wartości jakości życia w zdrowiu niż starsza młodzież. Różnice jakości życia pomiędzy krajami wskazują na ważne znaczenie kontekstu narodowego dla zdrowia i dobrostanu dzieci i młodzieży (Michel G., i wsp. 2009, 9. S ). W literaturze znane są badania B. Wojnarowskiej przeprowadzone kwestionariuszem HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) które mimo, że poświęcone są ocenie zachowań zdrowotnych młodzieży w swym komponencie zawierają też pewną ocenę wymiarów jakości życia w zdrowiu, stąd możliwość odniesienia. (Woynarowska B. 2000, 75, s.25-34). WNIOSKI W badaniach dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania uzyskano niższe wyniki we wszystkich wymiarach jakości życia związanych ze zdrowiem w porównaniu do dziewcząt bez tych zaburzeń. Złe warunki życia w okresie adolescencji mogą niezależnie od osiągniętej potem pozycji społecznej oddziaływać na stan zdrowia w późniejszym wieku. 247

8 248 PIŚMIENNICTWO 1. The KIDSCREEN Group Europe: The KIDSCREEN Questionnaires. Qualitu of life questionnaires of children and adolescent.handbook. Pabst Science Publishers, Lengerich Germany Robitail S, Simeon M.C, Erhart M, Revens-Sieberer U, Bruil J, Auquier P and the Europen KIDSCREEN Group: Validation of the Europen proxy KIDSCRE- EN-52 pilot test health related quality of life questionnaire: first results. Journal of Adolescent Health; Harding L. Children s Quality of Life Asessments: A Review of Generic and Health Related Quality of Life Measures completed by Children and Adolescents. Clinical Psychology and Psychotherapy 2001; 8: Eiser C, Morse R. Quality of Life Measures in Chronic Diseases of Childhood. Health Technology Assessment. 2001; 5: Revens-Sieberer U, Gosch A, Rajmil L, Erhart M, Bruil J, Duar W, Auquier P, Power M, Abel T, Czemy L, Mazur J, Czimbalmos A, Tountas Y, Hagquist C, Kilroe J. And the European KIDSCREEN-52 quality-of-life meausure for children and adolescents. Expert Review of Pharmacoeconomics & Outcomes Research 2002; 5: Woynarowska B. Tempo dojrzewania płciowego dziewcząt a ich zdrowie i występowanie zachowań ryzykownych. Warszawa, Pediatria Polska 2007; 82: Mazur J. Analiza środowiska psychospołecznego szkoły i przystosowania szkolnego uczniów gimnazjów za pomocą wskaźników sumarycznych. W: Środowisko psychospołeczne szkoły i przystosowanie szkolne a zdrowie i zachowania zdrowotne uczniów w Polsce (red. B. Woynarowska), Wydział Pedagogiczny UW, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2003; Woynarowska B. Międzynarodowe badania nad zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej. Zdrowie Publiczne, 2002; 112: Woynarowska B, Jodkowska M, Oblacińska A. Samoocena zdrowia i obrazu własnego ciała u młodzieży szkolnej w Polsce. Pediatria Polska 2000; 75: Woynarowska B, Mazur J. Zdrowie młodzieży szkolnej w Polsce. Zachowania zdrowotne i samoocena zdrowia. Wydział Pedagogiki UW, Warszawa Nowak-Starz G. Rozwój i zagrożenia zdrowia populacji w wieku rozwojowym w okresie przemian społeczno-ekonomicznych w Polsce. Wszechnica Świętokrzyska, Kielce STRESZCZENIE Pokwitanie jest etapem rozwoju człowieka, w którym osiąga on dojrzałość płciową. Z tego względu zachodzą w tym okresie gwałtowne zmiany fizyczne polegające na wykształceniu się pierwszo- i drugorzędowych cech płciowych. Jednak

9 Ewa Zięba, Jadwiga Krawczyńska, Paulina Zięba, Agnieszka Strzelecka, Grażyna Nowak-Starz Uwarunkowania jakości życia w zdrowiu dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania w okresie adolescencji ze środowiska miejskiego na tle zdrowych rówieśniczek w świetle kwestionariusza KIDSCREEN - 52 również ważnym elementem dojrzewania płciowego jest rozwój psychiczny. Dorastające dziewczęta, aby zbudować schemat relacji społecznych, z którego będą korzystać w dorosłym życiu potrzebują kontaktu z rówieśnikami. To właśnie do rówieśników kierują potrzebę akceptacji i poparcia. Doświadczenia nabywane w środowisku szkolnym wpływają na rozwój nastolatków w wielu sferach. Zbadanie związku korelacji pomiędzy jakością życia dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania ze środowiska miejskiego w świetle kwestionariusza KIDSCREEN -52, a ich wiekiem na tle zdrowych rówieśniczek. Zbadano 122 dziewcząt ze środowiska miejskiego i z zaburzeniami miesiączkowania /grupa I/ oraz 240 dziewcząt bez zaburzeń w stanie zdrowia i rozwoju /grupa II/ ze szkół podstawowych i gimnazjalnych środowiska miejskiego. Badaniami objęto dziewczęta uczęszczające do szkół podstawowych oraz gimnazjum w wieku od 13 do 16 lat. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego wraz z techniką wywiadu kwestionariuszowego: KIDSCREEN-52 Health Related Quality of Life Questionnaire for Children and Young People - polska wersja kwestionariusza do badania jakości życia związanej ze zdrowiem dzieci i młodzieży. Na podstawie analizy uzyskanych wyników badań stwierdzono najwięcej zależności pomiędzy wymiarami jakości życia związanej ze zdrowiem, a wiekiem. Znaczące różnice w ocenie jakości życia w zdrowiu u dziewcząt w grupie I i II ze środowiska miejskiego występują pomiędzy wiekiem 13 i 16 lat. W większości wymiarów według kwestionariusza KIDSCREEN-52 odnotowuje się wraz z wiekiem coraz głębszy spadek jakości życia w zdrowiu. W badaniach dziewcząt z zaburzeniami miesiączkowania uzyskano niższe wyniki we wszystkich wymiarach jakości życia związanych ze zdrowiem w porównaniu do dziewcząt bez tych zaburzeń. ABSTRACT Puberty is the stage in human development when sexual maturity is reached. Therefore it is then that rapid physical changes occur leading to the formation of primary and secondary sex characters. However, mental development is an equally important component of sexual maturation. Growing up girls need contact with their peers in order to build a pattern of social relationships, which they will use in adulthood. It is their peers they expect acceptance and support from. Experiences acquired in the school environment affect the development of teenage pupils in many spheres. The examination of the correlation between the quality of life of girls with menstrual disorders from the urban environment in the light of the KIDSCRE- EN-52 questionnaire, and their age against healthy peers. 122 girls with menstrual disorders (group I) and 240 girls without the disorders in health (group II) from primary and lower secondary schools from the urban environment were examined. The study included girls attending primary and lower secondary schools at the age of 13 to 16. The method of diagnostic survey along with the technique of questionnaire interview were used in the study. The questionnaire was the KIDSCREEN-52 - Health Related Quality of Life Questionnaire for Children and Young People- the 249

10 Polish version of the questionnaire to examine the quality of life related to health of children and adolescents. Having analyzed the results obtained in the study one can state that the largest number of dependencies exists between the dimensions of life quality connected with health and age. Significant differences in the evaluation of life quality in health among girls from group I and II from the urban environment occur between ages 13 and 16. In most dimensions according to the questionnaire KIDSCREEN-52 the decline in life quality in health is greater with age. Lower results with respect to all dimensions of life quality related to health were obtained in the study of girls with menstrual disorders compared to girls without the disorders. Artykuł zawiera znaki ze spacjami + grafika 250