1. Konieczność prowadzenia rozważań w kontekście swobody wypowiedzi

Transkrypt

1 Prawo mediów. Zarys wykładu. 1. Konieczność prowadzenia rozważań w kontekście swobody wypowiedzi Wolność słowa a swoboda wypowiedzi względnie swoboda ekspresji: chodzi o wolność wyrażania opinii (freedom of expression, freedom of speech, liberte d expression) rozumianą jako wiązkę powiązanych ze sobą trzech uprawnień: - wolność posiadania poglądów; - prawo do otrzymywania informacji i idei; - prawo do przekazywania informacji i idei. Wypowiedź : uzewnętrznione (ustnie, pisemnie lub przez zachowanie) przeżycia psychiczne określonej osoby, która zamierza w ten sposób zakomunikować odbiorcom określone wiadomości lub przekonać krąg adresatów do prezentowanego poglądu (wyrażanie osobistych ocen co do faktów i zjawisk we wszystkich przejawach życia oraz o prezentowanie opinii, przypuszczeń i prognoz, a w szczególności również informowanie o faktach, tak rzeczywistych, jak i domniemywanych), Te przeżycia lub poglądy niekoniecznie muszą być uzewnętrznione przy użyciu języka mówionego lub pisanego. Ten sam skutek można osiągnąć przez określone zachowanie, niosące za sobą podobny przekaz jak wypowiedź ustna i spełniające podobne funkcje językowe. - element komunikatywny wypowiedzi (zamiarem osoby, od której wypowiedź pochodzi, jest osiągnięcie skutku w postaci wprowadzenia do przestrzeni publicznej określonego komunikatu); - element aksjologiczny wypowiedzi (czy autor wypowiedzi, mając zamiar umieścić pewien przekaz w przestrzeni publicznej, realizuje wartości, które uzasadniają objęcie wolności słowa ochroną) 2. Media środki komunikowania społecznego o szerokim zasięgu (podział według kryterium w postaci nośnika): - tradycyjne - elektroniczne - internet

2 3. Odrębna regulacja mediów na poziomie: A. Krajowym: 1. Konstytucja: Art. 14: Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu Art. 54: 1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Art. 31 ust. 3: Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw: - mogą być ustanawiane tylko w ustawie - i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie - dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. 2. Ustawa z 26 stycznia 1984 roku Prawo prasowe; 3. Ustawa z 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji; 4. Ustawa z 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną. B. Międzynarodowym 1. Art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Wolność wyrażania opinii): 1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych. 2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są

3 przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej. 2. Art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych: 1. Każdy człowiek ma prawo do posiadania bez przeszkód własnych poglądów. 2. Każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyrażania opinii; prawo to obejmuje swobodę poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania wszelkich informacji i poglądów, bez względu na granice państwowe, ustnie, pismem lub drukiem, w postaci dzieła sztuki bądź w jakikolwiek inny sposób według własnego wyboru. 3. Realizacja praw przewidzianych w ustępie 2 niniejszego artykułu pociąga za sobą specjalne obowiązki i specjalną odpowiedzialność. Może ona w konsekwencji podlegać pewnym ograniczeniom, które powinny być jednak wyraźnie przewidziane przez ustawę i które są niezbędne w celu: a) poszanowania praw i dobrego imienia innych; b) ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego albo zdrowia lub moralności publicznej. 3. Prawo Unii Europejskiej a) Karta Praw Podstawowych. Art. 11 (Wolność wypowiedzi i informacji): 1. Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. 2. Szanuje się wolność i pluralizm mediów. b) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z 10 marca 2010 roku w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych)

4 c) Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 8 czerwca 2000 roku w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) d) Dyrektywa Parlamentu i Rady z 10 marca 2010 roku w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych; dawna Dyrektywa o telewizji bez granic) 4. Prawo Rady Europy Konwencja strasburska z 5 maja 1989 roku o telewizji Art. 4 (Wolność odbioru i retransmisji): Strony zagwarantują wolność wyrażania opinii i informacji zgodnie z artykułem 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a także swobodny odbiór oraz nie będą ograniczać retransmisji na swych terytoriach usług programowych zgodnych z warunkami niniejszej konwencji. 5. Prawo porównawcze a) Pierwsza Poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych: Żadna ustawa Kongresu nie może wprowadzić religii ani zabronić swobodnego praktykowania jej, ograniczać wolności słowa lub prasy ani prawa ludu do spokojnych zgromadzeń lub do składania naczelnym władzom petycji o naprawienie krzywd. b) Ustawa zasadnicza RFN: Art. 5 (1) Każdy ma prawo do swobodnego wypowiadania i rozpowszechniania swoich poglądów w słowie, piśmie i obrazie oraz do pozyskiwania bez przeszkód informacji z powszechnie dostępnych źródeł. Zapewnia się wolność prasy oraz wolność informacji za pośrednictwem radia, telewizji i filmu. Nie stosuje się cenzury. (2) Powyższe prawa podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów ogólnych ustaw, przepisów ustawowych o ochronie młodzieży i prawa do czci osobistej. (3) Zapewnia się wolność sztuki i nauki, badań naukowych i nauczania. Wolność nauczania nie zwalnia od wierności wobec konstytucji.

5 c) Konstytucja Francji: Art. 11 Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku: Swobodne wyrażanie myśli i poglądów jest jednym z najcenniejszych praw Człowieka: każdemu Obywatelowi przysługuje więc wolność słowa, pisma i druku, a odpowiada tylko za nadużycie tej wolności w przypadkach określonych w ustawie (wraz z preambułą do Konstytucji z 1946 roku, art. 11 Deklaracji stanowi integralną część Konstytucji Republiki Francuskiej z 1958 roku). 4. Cenzura. Art. 54 ust. 2 Konstytucji: Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. James Madison: jeżeli wziąć pod uwagę naturę republikańskiej formy rządu, łatwo stwierdzimy, że uprawnienia cenzorskie przysługują narodowi w stosunku do władzy, a nie władzy względem narodu. Ustawa z 31 lipca 1981 roku o kontroli publikacji i widowisk. Art Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia wolność słowa i druku w publikacjach i widowiskach. Art. 2. Korzystając z wolności słowa i druku w publikacjach i widowiskach nie można: 1) godzić w niepodległość lub integralność terytorialną Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, 2) nawoływać do obalenia, lżyć, wyszydzać lub poniżać konstytucyjny ustrój Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, 3) godzić w konstytucyjne zasady polityki zagranicznej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i jej sojusze, 4) uprawiać propagandy wojennej, 5) ujawniać wiadomości stanowiących tajemnicę państwową, w tym tajemnicę gospodarczą oraz tajemnicę służbową dotyczącą obronności i Sił Zbrojnych, 6) nawoływać do popełnienia przestępstwa lub je pochwalać,

6 7) ujawniać bez zgody zainteresowanych stron wiadomości z postępowania przygotowawczego oraz rozpowszechniać wiadomości z rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności, 8) naruszać uczuć religijnych i uczuć osób niewierzących, 9) propagować dyskryminacji narodowościowej i rasowej, 10) propagować treści szkodliwych obyczajowo, a w szczególności alkoholizmu, narkomanii, okrucieństwa i pornografii. Art. 5. Organy kontroli publikacji i widowisk nie mogą ustanawiać zakazów publikacji i widowisk określonych autorów oraz wydawać wytycznych interpretacyjnych w sprawie sposobu przedstawiania wydarzeń, działalności instytucji i poszczególnych osób. Art Za zgodą autora redaktor gazety lub czasopisma, wydawca albo organizator widowiska lub wystawy może, a na żądanie autora jest obowiązany zaznaczyć w tekście lub w odrębnej informacji albo w układzie wystawy ingerencję organu kontroli publikacji i widowisk, z podaniem podstawy prawnej tej ingerencji wskazanej w decyzji tego organu. Art Okręgowy urząd może zakazać rozpowszechniania określonego numeru czasopisma zagranicznego lub książki wydanej za granicą, filmu lub zapisu magnetycznego albo innej publikacji, jeżeli ich treść narusza przepisy ustawy. M.P ZARZĄDZENIE PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU KONTROLI PRASY, PUBLIKACJI I WIDOWISK z dnia 16 września 1968 r. o pozbawieniu debitu komunikacyjnego. (M.P. z dnia 24 września 1968 r.) Na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (Dz. U. Nr 34, poz. 210 z późniejszymi zmianami) zarządza się, co następuje: 1. Zakazuje się rozpowszechniania na obszarze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydawnictw "Instytutu Literackiego" we Francji. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

7 M.P ZARZĄDZENIE PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU KONTROLI PRASY, PUBLIKACJI I WIDOWISK z dnia 23 czerwca 1962 r. o pozbawieniu debitu komunikacyjnego. (M.P. z dnia 10 lipca 1962 r.) Na podstawie 2 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 maja 1949 r. w sprawie organizacji i właściwości Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk oraz urzędów podległych (Dz. U. Nr 32, poz. 241) zarządza się, co następuje: 1. Zakazuje się rozpowszechniania czasopisma "Life" i wszelkich jego mutacji wychodzących w języku angielskim w USA. 2. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Prawo prasowe ustawa z 26 stycznia 1984 roku. Art. 1. Prasa, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej. Art. 2. Organy państwowe zgodnie z Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stwarzają prasie warunki niezbędne do wykonywania jej funkcji i zadań, w tym również umożliwiające działalność redakcjom dzienników i czasopism zróżnicowanych pod względem programu, zakresu tematycznego i prezentowanych postaw. Podstawowe pojęcia Prawa prasowego: Prasa: - publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości; - ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku; - opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą,

8 a w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe. Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele- i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania; Prasa obejmuje również zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską, Postanowienie SN z 26 lipca 2007 roku, IV KK 174/07 1. Osoba rozpowszechniająca bez rejestracji w właściwym sądzie okręgowym dziennik bądź czasopismo za pośrednictwem Internetu zarówno wówczas, gdy przekaz taki towarzyszy przekazowi utrwalonemu na papierze, stanowiąc inną elektroniczną jego postać, jak i wówczas, gdy istnieje tylko w formie elektronicznej w Internecie, wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 45 ustawy - Prawo prasowe. 2. Zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i prawa wyraża się w takim stanowieniu, jak i stosowaniu prawa, aby nie stawało się ono swoistą "pułapką" dla obywatela i aby mógł on układać swoje sprawy w zaufaniu, iż nie naraża się na prawne skutki, których nie mógł przewidzieć w momencie podejmowania decyzji oraz w przekonaniu, iż jego działania podejmowane zgodnie z obowiązującym prawem i zgodnie z wykładnią stosowaną przez organy tego państwa są zgodne z porządkiem prawnym. Ustawodawca wyraźnie i jednoznacznie stwierdza, że prasą są zarówno dzienniki i czasopisma, jak i "wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania (...) upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania". W tej sytuacji jest rzeczą bezsporną, że dzienniki i czasopisma przez to że ukazują się w formie przekazu internetowego, nie tracą znamion tytułu prasowego, i to zarówno wówczas gdy przekaz internetowy towarzyszy przekazowi utrwalonemu na papierze, drukowanemu, stanowiąc inną, elektroniczną jego

9 postać w systemie on line, jak i wówczas, gdy przekaz istnieje tylko w formie elektronicznej w Internecie, ale ukazuje się tylko periodycznie, spełniając wymogi ustawy. Osoba rozpowszechniająca bez rejestracji we właściwym sądzie okręgowym dziennik bądź czasopismo za pośrednictwem Internetu zarówno wówczas, gdy przekaz taki towarzyszy przekazowi utrwalonemu na papierze, stanowiąc inną elektroniczną jego postać, jak i wówczas, gdy istnieje tylko w formie elektronicznej w Internecie, wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 45 ustawy prawo prasowe. Nie można mówić o nowym czynie, jeżeli materiał zaprezentowany w toku rozprawy wskazuje na nowe elementy uzupełniające lub zawężające dotychczasowe ustalenia albo nowe fakty wchodzą w miejsce dotychczasowych lub korygują dotychczasowe sądy o faktach. Może więc ulegać zmianie opis czynu, gdyż Sąd nie jest związany ani opisem, ani oceną prawną czynu. Postanowienie SN z 15 grudnia 2010 roku, III KK 250/10: Przekaz za pośrednictwem Internetu, jeżeli spełnia wymogi określone w Prawie prasowym, jest prasą, a interwał czasowy w jakim się pojawia determinuje to, czy jest to dziennik, czy też czasopismo. Dzienniki i czasopisma przez to, że ukazują się w formie przekazu internetowego nie tracą znamion tytułu prasowego, i to zarówno wówczas, gdy przekaz internetowy towarzyszy przekazowi utrwalonemu na papierze, drukowanemu, stanowiąc inną, elektroniczną jego postać w systemie on line, jak i wówczas, gdy przekaz istnieje tylko w formie elektronicznej w Internecie, ale ukazuje się tylko periodycznie, spełniając wymogi, o których mowa Prawie prasowym. Z uzasadnienia: Nie ulega przy tym wątpliwości, że Internet nie podlega żadnej rejestracji. Internet jest tylko środkiem przekazu, podobnie jak ryza papieru. Papieru jako takiego nikt nie może rejestrować, natomiast rejestracji podlega papier zadrukowany, a w zasadzie nie sam papier, a tylko działalność polegająca na zadrukowywaniu papieru i wydawaniu go w formie dziennika bądź czasopisma - a więc prasy. Internet jest środkiem przekazu. Za jego pośrednictwem wymienia się korespondencję, podobnie jak przekazuje się korespondencję w formie pisemnej na papierze. Przekaz korespondencji w Internecie nie podlega rejestracji,

10 natomiast wydawanie w formie elektronicznej prasy dostępnej w Internecie musi być rejestrowane. Prasy ukazującej się w Internecie nie wolno utożsamiać przy tym z witryną internetową. Ustawodawca nie nałożył obowiązku rejestracji na strony czy witryny internetowe, a objął tym obowiązkiem jedynie prasę, a ściślej rzecz biorąc, dzienniki i czasopisma. Warto zauważyć, że rejestracja dzienników i czasopism ma na celu ochronę odbiorcy, który powinien mieć pewność, że tytuł prasowy, którego jest odbiorcą, jest tym tytułem, który pragnie nabyć lub z którego treścią pragnie się zapoznać, oraz niedopuszczenie na rynek do obiegu tytułów prasowych, których rejestracja stanowiłaby naruszenie prawa do ochrony nazwy istniejącego już tytułu prasowego - a więc ochrona przed nieuczciwą konkurencją. Ochrona ta w równym stopniu dotyczy prasy drukowanej, jak i tej, która jest rozpowszechniana za pomocą Internetu. Wyrok SN z 29 maja 2008 roku, II KK 12/08: Prasą - a co za tym idzie środkami masowego komunikowania są także tytuły przeznaczone dla masowego, nie wyrobionego odbiorcy, schlebiające najprymitywniejszym gustom, zaspokajające prostacką żądzę sensacji. W tym stanie rzeczy tzw. tabloidy są prasą, a więc także środkami masowego komunikowania Ani Kodeks karny ani Prawo prasowe określając prawa i obowiązki dziennikarzy ani żaden inny akt prawny nie czyni dystynkcji między standardami, jakie muszą spełniać poważne tytuły prasowe, adresowane do wyrobionego, wykształconego czytelnika a tymi wymogami, którym muszą odpowiadać pisma popularne, szukające sensacji w tym także tabloidy. Postanowienie SA w Łodzi z 18 stycznia 2013 roku, I ACA 1031/12: Blog nie jest formą publikacji na tyle zamkniętą i jednorodną, by można było a priori zakładać, że jako przekaz internetowy nigdy nie wypełnia ustawowych znamion definicji prasy. Postanowienie WSA w Warszawie z 24 kwietnia 2008 roku, II SA/Wa 1536/06:

11 O tym, czy publikacja internetowa ma charakter prasowy decydować powinien cel, jakiemu ma służyć. Skoro rolą i zadaniem prasy jest rozpowszechnianie informacji, to periodyczność przekazu, czyli cyklicznego informowania opinii publicznej o określonych faktach społecznych, ekonomicznych, gospodarczych, politycznych, oświatowych, kulturalnych, z zakresu muzyki, filmu i sztuki, etc., pod oznaczonym tytułem, nazwą, adresem czy nawet linkiem, wskazywać będzie na cel, jaki realizuje redakcja, wydawca czy autor danej publikacji elektronicznej, na stworzonej specjalnie w tym celu stronie internetowej. Dziennik: ogólnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu, ukazujący się częściej niż raz w tygodniu; Czasopismo: druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku; Materiał prasowy: każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa; Wyrok SA w Białymstoku z 19 października 1995 roku, I ACr 227/95 Zawarta w Prawie prasowym definicja materiału prasowego ma charakter ogólny i zakreśla szerokie ramy do oceny tekstu jako materiału prasowego nie ograniczając możliwości takiej oceny od formy literackiej. Katalog tekstów, które uznaje się za materiały prasowe nie został w powyższym przepisie stworzony, a otwarta formuła charakteru tekstu (o charakterze informacyjnym, publicystycznym lub innym) i środka wyrazu (niezależnie od rodzaju, formy) daje postawę do przyjęcia, iż również powieść odcinkowa stanowi materiał prasowy, skoro ustawodawca, pod pojęciem tym rozumie "każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst". Dziennikarz: osoba zajmująca się

12 a) redagowaniem; b) tworzeniem lub c) przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji, prasowych; Redaktor: dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów Redaktor naczelny: osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji; Redakcją kieruje redaktor naczelny. Redaktorem naczelnym dziennika lub czasopisma może być osoba, która: - ma pełną zdolność do czynności prawnych, - posiada obywatelstwo polskie i - nie jest pozbawiona praw publicznych. Redaktorem naczelnym dziennika lub czasopisma nie może być osoba skazana za zbrodnie przeciwko podstawowym interesom politycznym i gospodarczym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jeżeli nie upłynął okres 10 lat od zakończenia odbywania kary, oraz osoba skazana za występki tego samego rodzaju, jeżeli nie upłynął okres 3 lat od zakończenia odbywania kary, osoba skazana za przestępstwo popełnione z niskich pobudek, a także osoba, która co najmniej trzykrotnie była karana za przestępstwa określone w ustawie - Prawo prasowe. Organ rejestracyjny w uzgodnieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych może zwolnić redaktora naczelnego od wymogu posiadania obywatelstwa polskiego. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej:

13 Art. 49: Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 54 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli. Art. 51 TFUE: Postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania do działalności, która w jednym z Państw Członkowskich jest związana, choćby przejściowo, z wykonywaniem władzy publicznej. Wyrok TSUE z 24 maja 2011 roku, C-47/08: Uchybia zobowiązaniom, które ciążą na nim na mocy art. 43 WE (obecnie: art. 49 TFUE) państwo członkowskie, którego ustawodawstwo nakłada warunek przynależności państwowej w odniesieniu do dostępu do zawodu notariusza, podczas gdy czynności powierzone notariuszom w porządku prawnym owego państwa członkowskiego nie są związane z wykonywaniem władzy publicznej w rozumieniu art. 45 akapit pierwszy WE (obecnie: art. 51 TFUE). W tym względzie art. 45 akapit pierwszy WE stanowi odstępstwo od podstawowej zasady swobody przedsiębiorczości, który należy interpretować w sposób ograniczający jego zakres do tego, co jest absolutnie niezbędne dla ochrony interesów, które przepis ten pozwala państwom członkowskim chronić. Ponadto odstępstwo to winno być ograniczone tylko do działalności, która rozpatrywana samodzielnie stanowi bezpośrednie i szczególne uczestnictwo w wykonywaniu władzy publicznej.

14 Uwaga: redaktor naczelny ponosi w pierwszej kolejności odpowiedzialność cywilną i karną za treść materiałów redakcyjnych, ewentualne naruszenie zawartością tych materiałów dóbr osobistych, za odmowę publikacji repliki czy wreszcie za opublikowanie materiału prasowego zawierającego znamiona przestępstwa Redakcja: jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania, oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji w prasie.