Niepodległość Marcin Wolski

Transkrypt

1 Niepodległość Marcin Wolski Spośród słów używanych nieczęsto tłumnie dzisiaj na place wybiegło słowo piękne, jak honor i męstwo, słowo, które brzmi niepodległość. Niepodległość to brąz na cokołach, lecz na co dzień mówiąc po prostu polski dom, polski las, polska szkoła, polska władza i polski Kościół. Ono znaczy bez strachu spać. Ono znaczy spokojnie się budzić, kochać, śmiać się i pewnie trwać w wolnym kraju wśród wolnych ludzi. Polsko, nie jesteś już niewolnicą Leopold Staff Polska, nie jesteś ty już niewolnicą! Łańcuch twych kajdan stał się tym łańcuchem, na którym z lochu, co był twą stolicą lat sto, swym własny dźwignąłeś się duchem. Dzisiaj wychodzisz po wieku z podziemia, z ludów jedyny ty lud czystych dłoni. Co swych zaborców zdumieniem oniemia, Iż, tym zwycięża jeno, że się broni. 11 Listopada Ludwik Wiszniewski Dzisiaj wielka jest rocznica jedenasty listopada! Tym, co zmarli za Ojczyznę, hołd wdzięczności Polska składa. Przystrojony portret Dziadka, wzdłuż ram spływa czarna wstęga Odszedł od nas Wódz w zaświaty ból do głębi serca sięga. Żył dla Polski, walczył za nią, na bój krwawy wiódł legiony, siał i orał dla Ojczyzny my zbieramy dzisiaj plony. Żołnierzyków mamy dzielnych, bacznie strzegą granic kraju

2 od nas tylko dziś zależy, aby było nam jak w raju. Więc o przyszłość walczmy społem, pod sztandarem z Orłem Białym, tylko pracą i nauką przysporzymy Polsce chwały! Ta, co nie zginęła Edward Słoński Rozdzielił nas, mój bracie, zły los i trzyma straż w dwóch wrogich sobie szańcach patrzymy śmierci w twarz. W okopach pełnych jęku, wsłuchani w armat huk, stoimy na wprost siebie ja wróg twój, ty mój wróg! Las płacze, ziemia płacze, godło świat cały w ogniu drży W dwóch wrogich sobie szańcach stoimy ja i ty. Zaledwie wczesnym rankiem armaty zaczną grać, ty świstem kul morderczym o sobie dajesz znać. Na nasze niskie szańce szrapnelów rzucasz grad i wołasz mnie, i mówisz: To ja, twój brat twój brat! Las płacze, ziemia płacze, w pożarach stoi świat, a ty wciąż mówisz do mnie: To ja, twój brat twój brat! O, nie myśl o mnie, bracie, w śmiertelny idąc bój i w ogniu moich strzałów, jak rycerz, mężnie stój! A gdy mnie z dala ujrzysz, od razu bierz na cel i do polskiego serca moskiewską kulą strzel. Bo wciąż na jawie widzę i co noc mi się śni, że Ta, co nie zginęła, wyrośnie z naszej krwi.

3 Opowiedz nam Ojczyzno Janusz Szczepkowski Opowiedz nam, moja Ojczyzno, jak matka dzieciom ciekawym, o latach znaczonych blizną na wiekach chwały i sławy. O wojnach Mieszka nam powiedz, o słupach nad Odrą stawianych. Niech niesie Twoją opowieść wiatr halny i morskie szkwały. Matczynej ucz nas miłości, jak ojciec w życie wprowadzaj, nie żałuj serdecznej troski, za trudy szczodrze nagradzaj. Biel śniegu i żar czerwieni i orły dumne piastowskie, to wieczne symbole tej ziemi najbliższe sercu, bo polskiej. Wytłumacz nam, tak jak umiesz, skąd czerwień i biel sztandarów. Niech ludzie żyją tu w dumie, że taki wydał ich naród. Polska moja Ojczyzna Maria Konopnicka A jak ciebie kto zapyta: Kto ty taki, skąd ty rodem? Mów, żeś z tego łanu żyta, Żeś z tych łąk, co pachną miodem. Mów, że jesteś z takiej chaty, Co Piastowską chatą była, Żeś z tej ziemi, której kwiaty Gorzka rosa wykarmiła. Gawęda o miłości do ziemi ojczystej Wisława Szymborska Bez tej miłości można żyć, mieć serce suche jak orzeszek, malutki los naparstkiem pić z dala od zgryzot i pocieszeń, na własną miarę znać nadzieję, w mroku kryjówkę sobie uwić, o blasku próchna mówić dnieje, o blasku słońca nic nie mówić. Jakiej miłości brakło im, że są jak okno wypalone,

4 rozbite szkło, rozwiany dym, jak drzewo z nagła powalone, które za płytko wrosło w ziemię, któremu wyrwał wiatr korzenie i jeszcze żyje cząstkę czasu, ale już traci swe zielenie i już nie szumi w chórze lasu? Ziemio ojczysta, ziemio jasna, nie będę powalonym drzewem. Codziennie mocniej w ciebie wrastam radością, smutkiem, dumą, gniewem. Nie będę jak zerwana nić. Odrzucam pusto brzmiące słowa. Można nie kochać cię i żyć, ale nie można owocować. Barwy ojczyste Czesław Janczarski Powiewa flaga, gdy wiatr się zerwie, A na tej fladze, biel i czerwień, Czerwień to miłość, Biel serce czyste, Piękne są nasze barwy ojczyste. Polska Ryszard Przymus Polska - to taka kraina, która się w sercu zaczyna. Potem jest w myślach blisko, w pięknej ziemi nad Wisłą. Jej ścieżkami chodzimy, budujemy, bronimy. Polska - Ojczyzna... Kraina, która się w sercu zaczyna. Co to jest Polska? Czesław Janczarski - Co to jest Polska? - Spytał Jaś w przedszkolu. Polska - to wieś i las, i zboże w polu, i szosa, którą pędzi do miasta autobus, i samolot, co leci wysoko, na tobą.

5 Polska- to miasto, strumień i rzeka, i komin fabryczny, co dymi z daleka, a nawet obłoki, gdy nad nami mkną. Polska to jest także twój rodzinny dom. A przedszkole? Tak - i przedszkole, i róża w ogrodzie i książka na stole. Kto Ty jesteś? Polak mały! Władysław Bełza Kto ty jesteś? Polak mały. Jaki znak twój? Orzeł biały. Gdzie ty mieszkasz? Między swemi. W jakim kraju? W polskiej ziemi. Czym ta ziemia? Mą ojczyzną. Czym zdobyta? Krwią i blizną. Czy ją kochasz? Kocham szczerze. A w co wierzysz? W Polskę wierzę. Czym ty dla niej? Wdzięczne dziecię. Coś jej winien? Oddać życie. Polska Antoni Słonimski I cóż powiedzą tomy słowników, Lekcje historii i geografii, Gdy tylko o niej mówić potrafi Krzak bzu kwitnący i śpiew słowików.

6 Choć jej granice znajdziesz na mapach, Ale o treści, co je wypełnia, Powie ci tylko księżyca pełnia I mgła nad łąką, i liści zapach. Pytasz się, synu, gdzie jest i jaka? W niewymierzonej krainie leży. Jest w każdym wiernym sercu Polaka, Co o nią walczył, cierpiał i wierzył. W szumie gołębi na starym rynku, W książce poety i na budowie, W codziennej pracy, w życzliwym słowie, Znajdziesz ją w każdym dobrym uczynku. Twój dom Wanda Chotomska Jest w każdym naszym słowie, a słowa są najprostsze - chleb, mama, dom gościnny, i Wisła, i Mazowsze. I jest w czerwieni maków, i w białych kwiatach wiśni, w piosenkach wszystkich ptaków i w każdej naszej myśli. W mazurku chopinowskim, i w czarnym węglu Śląska, i tu, gdzie serce mówi, że to jest właśnie Polska. Moja mała Ojczyzna Joanna Białobrzeska Jest na mapie mała kropka, ja tu mieszkam, tu mnie spotkasz. Jakie ciekawie i wesoło w moim świecie naokoło. Na podwórku trzy kałuże, położyły się przy murze, trzepak bardzo dziś kaprysi - duży dywan na nim wisi. Słońce z cieniem gra tu w berka, pan kominiarz z dachu zerka, teraz chyba każdy przyzna, że jest piękna ma Ojczyzna!

7 Tu wszędzie Polska Tadeusz Kubiak Tu, gdzie jest dom nasz, twój i mój, gdzie lasy są i rzeki nasze, gdzie każdy ojciec szedł na bój, gdzie Biały Orzeł na sztandarze. Gdzie w Gdańsku Neptun lśni trójzębem, gdzie nad Krakowem dźwięczy hejnał, gdzie wolna droga wiedzie w zboże, gdzie chwiejna trzcina na jeziorze. Tyś się tu rodził, ojciec i wuj, tu się rodziła twoja matka. Dziad orał ziemię, wdychał kurz, a jego dom to nędzna chatka. Gdzie klucz żurawi nad łąkami, gdzie Mysia Wieża ponad Gopłem, w Szczecinie biały transatlantyk, w morzu stalowy, czujny okręt. Gdzie wiosną słowik w krzakach gęstych, jesienią rżyska snute dymem, gdzie latem słońce nad Bałtykiem, a zimą świerszcze za kominem. Gdzie dom poety w Czarnolesie, gdzie nurtem śpiewnym płynie Wisła. Tu biały sad jest, czarny węgiel, tu wszędzie Polska, tu - Ojczyzna! Pieśń o fladze Konstanty Ildefons Gałczyński Jedna była - gdzie? Pod Tobrukiem. Druga była - gdzie? Pod Narvikiem. Trzecia była pod Monte Cassino. A każda jak zorza szalona, biało-czerwona, biało-czerwona, czerwona jak puchar wina, biała jak śnieżna lawina, biało-czerwona. Zebrały się nocą flagi. Flaga fladze dodaje odwagi: - No, no, nie bądź taka zmartwiona. Nie pomogą i moce piekła: jam ciebie, tyś mnie urzekła, nie zmogą cię bombą ni złotem

8 i na zawsze zachowasz swą cnotę. I nigdy nie będziesz biała, i nigdy nie będziesz czerwona, zostaniesz biało-czerwona jak wielka zorza szalona, czerwona jak puchar wina, biała jak śnieżna lawina, najukochańsza, najmilsza, biało-czerwona. Tak mówiły do siebie flagi i raz po raz strzelił karabin, zrobił dziurę w czerwieni i w bieli. Lecz wołały flagi: - Nie płaczcie! Choćby jeden strzępek na maszcie, nikt się zmienić barw nie ośmieli. Zostaniemy biało-czerwone, flagi święte, flagi szalone. Spod Tobruku czy spod Murmańska, niech nas pędzi dola cygańska, zostaniemy biało-czerwone, czerwone jak puchar wina, białe jak śnieżna lawina, biało-czerwone. O północy przy zielonych stolikach modliły się diabły do cyfr. Były szarfy i ordery, i muzyka i stukał tajny szyfr. Diabły w sercu swoim głupim, bo niedobrym rozwiązywały biało-czerwony problem. Łkała flaga: - Czym powinna zginąć, bo jestem inna? Bo nie taka dyplomatyczna, bo tragiczna, bo nostalgiczna, ta od mgieł i od tkliwej rozpaczy, i od serca, które nic nie znaczy, flaga jak ballada Szopenowska, co ją tkała sama Matka Boska. Ale wtedy przyszła dziewczyna i uniosła flagę wysoko, hej, wysoko, ku samym obłokom! Jeszcze wyżej, gdzie się wszystko zapomina, jeszcze wyżej, gdzie jest tylko sława i Warszawa, moja Warszawa, Warszawa jak piosnka natchniona, Warszawa biało-czerwona, biała jak śnieżna lawina, czerwona jak puchar wina, biało-czerwona, biało-czerwona, hej, biało - czerwona.

9 Żeby Polska była Polską Jan Pietrzak Z głębi dziejów, z krain mrocznych, Puszcz odwiecznych, pól i stepów, Nasz rodowód, nasz początek, Hen, od Piasta, Kraka, Lecha. Długi łańcuch ludzkich istnień Połączonych myślą prostą. Wtedy kiedy los nieznany Rozsypywał nas po kątach, Kiedy obce wiatry grały, Obce orły na proporcach, Przy ogniskach wybuchała Niezmożona nuta swojska. Zrzucał uczeń portret cara, Ksiądz Ściegienny wznosił modły, Opatrywał wóz Drzymała, Dumne wiersze pisał Norwid. I kto szablę mógł utrzymać Ten formował legion, wojsko. Matki, żony w mrocznych izbach Wyszywały na sztandarach Hasło: "Honor i Ojczyzna" I ruszała w pole wiara. I ruszała wiara w pole Od Chicago do Tobolska. Taki kraj Jan Pietrzak

10 Jest takie miejsce U zbiegu dróg, Gdzie się spotyka Z zachodem wschód... Nasz pępek świata, Nasz biedny raj... Jest takie miejsce, Taki kraj. Nad pastwiskami Ciągnący dym, Wierzby jak mary W welonach mgły, Tu krzyż przydrożny, Tam święty gaj... Jest takie miejsce, Taki kraj. Kto tutaj zechce W rozpaczy tkwić, Załamać ręce, Płakać i pić, Ten święte prawo Ma, bez dwóch zdań... Jest takie miejsce, Taki kraj. Nadziei uczą Ci, co na stos Umieli rzucić Swój życia los! Za ojców groby, Za Trzeci Maj... Jest takie miejsce, Taki kraj. Z pokoleń trudu, Z ofiarnej krwi Zwycięskiej chwały Nadchodzą dni... Dopomóż, Boże, I wytrwać daj! Tu nasze miejsce, To nasz kraj! Bagnet na broń Władysław Broniewski Hej, chłopcy, bagnet na broń! Długa droga, daleka, przed nami, mocne serca, a w ręku karabin, granaty w dłoniach i bagnet na broń!

11 Jasny świt się roztoczy, wiatr owieje nam oczy, i odetchnąć da płucom, i rozgorzeć da krwi, i piosenka jak tęcza nad ziemią roztoczy w równym rytmie marsz: raz, dwa, tyrzy. Hej, chłopcy, bagnet na broń! Długa droga, daleka, przed nami trud i znój. Po zwycięstwo, my młodzi idziemy na bój, granaty w dłoniach i bagnet na broń! Ciemna noc się nad nami roziskrzyła gwiazdami, białe wstęgi dróg w pyle, długie noce i dni, nowa Polska zwycięska jest w nas i przed nami, w równym rytmie marsz: raz, dwa, trzy. Hej, chłopcy, bagnet na broń! bo kto wie, czy to jutro, pojutrze, czy dziś, przyjdzie rozkaz, że już, że już trzeba iść... granaty w dłoniach i bagnet na broń! Ignacy Krasicki Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują cię tylko umysły poczciwe! Dla ciebie zjadłe smakują trucizny Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe. Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny Gnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe, Byle cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać. Oblicze Ojczyzny Tadeusz Różewicz Ojczyzna To Kraj Dzieciństwa, Miejsce Urodzenia, To Jest Ta Mała Najbliższa Ojczyzna. Miasto, Miasteczko, Wieś, Ulica, Dom, Podwórko, Pierwsza Miłość, Las Na Horyzoncie, Groby. W Dzieciństwie Poznaje Się Kwiaty, Zioła, Zboża, Zwierzęta, Pola, Łąki, Słowa, Owoce.

12 Ojczyzna Się Śmieje. Na Początku Ojczyzna Jest Blisko, Na Wyciagnięcie Ręki. Dopiero Później Rośnie, Krwawi, Boli. Elegia o... chłopcu polskim... Krzysztof Kamil Baczyński Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą, haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią, malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg, wyszywali wisielcami drzew płynące morze. Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć, gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami. Odchowali cię w ciemnościach, odkarmili bochnem trwóg, przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg. I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc, i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut - zło. Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką. Czy to była kula, synku, czy to serce pękło? Wyboru dokonała Katarzyna Konczewska