EWi\NGEL A WEDŁUG ŚW. ŁUKASZA

Transkrypt

1 KATOLCK UNWERSYTET LUBELSK KATOLCK UNWERSYTET LUBELSK p PSlVO SWĘTE NOWEGO TESTAl\lENrrU EWi\NGEL A WEDŁUG ŚW. ŁUKASZA D 12 tomach WSTĘP PRZEKŁAD Z ORYGNAŁU WSTĘP - PRZEKŁAD Z ORYGNAŁU - KOMENTARZ KOMENTARZ :.:.'.-. J-' _ : V" :. _ ł _ pod redakcją KS. EUGENUSZA DĄBROWSKEGO (t) KS. FELKSA GRYGLEWCZA OPRACOWAŁ KS. FELKS GRYGLEWCZ TO M, część 3 PALLOTTNUM 1974 POZNAŃ-WARSZAWA PALLOTTNUM 1974 POZNAŃ-WARSZAWA

2 Nihil obstat Poznań, dnia 28 czerwca 1974 l". Ks. dr Marian Wolniewicz cenzor Poznań, dnia 4 lipca 1974 r. L. dz. 5161/74. KNAZSKY SEMNAR - SV. Franti ka Xaverskeho BANSKA BYSTRCA zapisane dna: KN1:NC A prirastkove Cfslo: 1 7.zo8, S. V macka: MPRMATUR Redaktor książki Ks. Piotr Gl"Unatowicz Sr1C Projekt okładki Zbigniew Łoskot t Antoni Baraniak Arcybiskup Poznański Metropolita Ks. Tadeusz Jabłoński Kanclerz Kurii Metropolitalnej, ;' PRZEDMOWA Wydani-e naukowych komentarzy do wszystkich ksiąg Nowego Testamentu było zadaniem, które wyznra,czył browski. Do współpracy nad tym ogromnym dziełem zaproszeni zrostali też inni polscy bibliśd. On sam oprócz już opraoowanych przez siebie komentarzy do Dziejów Apostolskich i Listów do Koryntian, zamierzał przygotować kom-entarze do Ewangelii synoptycznych. HOzpoczął w tym kerunku szeroko zakrojone studia, ale nie był,o mu dane doprowadzić ich do końca. Uświadomiwszy sobie ogrom zadania, którego się podjął, począł w pewnej fazie swych przygotowań rozglądać się za dodatkowymi współpraoownikami, którzy by mu mogli pomóc przygotować.choćby nie"'; które części tego komentarza. W tym stadium pra.cy sił, a śmierć przedwczesna położyła kres jego 'zamierzeniom. Nie zdążył nawet rozpocząć redagowania tego, co miało być ukoj1onowaniem jego bogatej działalności w polskiej egzegezie Nowego Testamentu. Podejmując z ramienia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego zadanie, którego ks. prof. E. Dąbrowski nie zdążył wypełnić, dajemy polskiemu społecz-eństwu pierwszy z tych komentarzy, które miały wyjść spod jego pióra - komentarz do trzeciej Ewangelii. Za nim!pójdą inne. Biorąc pod rozwagę zainteresowania i potrzeby polskiego odbiol1cy zwróoono w niniejszym komentarzu uwagę: nie tyle na kontrowersje i uczone dyskusje o problemach wprawdzie podstawowych, ale paz.a cjalistami mało kogo interesującyeh, ile raczej na treść wypowieązi zawartych w natchnonym tekście, tak jak ją katoliccy egzegeci rolzumieją. Położ'Orno przy 'tym SZlczególny nacisk na teologiczne aspekty tej Ewangelii. One bowiem stanowiły bodziec do jej głoszenia, dla nich zredagowano ją na piśmie, dla nkh też nią się teraz ' interesujemy. Na komentarz do Ewangelii Łukaszowej składają się: wstęrp, tekst samej Ewangelii w polskim przekładzie, uwagi dotyozące krytyki tekstu, objaśnienia egzegetyczne i tzw. ekskursy. Wstęp podaje wszystko, co wiadomo o autor.ze, dacie powstania i pl'zeznoczeniu omawianego dzieła, poinformuje o problemach natuty literackiej z tą Ewangelią związanych, i jak już zazna<c:i'jono, Wydanie. Nakład '53 giczne ŁukaisZlOwego dzieła. egz. Arkuszy Polskiego wyd. 40. przekładu Arkuszy druk. Ewangelii 28,25. Papier dokonano druk. sat. k. V, 70 g/m2, 70 x 100 cm. Oddano do składania 1.0 X 7:3 r. Podpisano z tekstu greckiego W wydaniu A. Merka z uwzględnieniem wydania K. do druku 16 Vi 74 r. Druk ukończono w sierpniu 1 74 r. Cena zł 135, - Alanda. Uwagi odnoszące się do krytyki tekstu mają za pods,tawę Drukarnia "Pallottinum", zam. 120/73, F-D wspomniane dwa wydania teks,tu Nowego Testamentu.

3 448 SKOROWDZ RZECZOWY Trójca św, 125 troski trzeba wszyscy 106 wydać n 327 n 3, n wyznawanie Chrystusa 235 n ubodzy n ubóstwo uczniowie , uczynki dobre upomnienia uwielbienie wiara n 331 wdzięczność wieczernik321 'wierność 2i67,winnica współżycie 204 Zachariasz Zacheusz 289 n zaparcie się Chrystusa n zasługa 256 źbawienie n zdecydowanie 150 zdobycie świata 195 zemsta 206 zgorszenie n zmartwychwstanie znaki czasu 246 życie n 30' PRZEDMOWA BBLOGRAFA Teksty źródłowe Komentarze dawniejsze n Komentarze nowsze Opracowania WYKAZ SKRÓTÓW SPS TREŚC WSTĘP HSTORYCZNO-KRYTYCZNY ;' TREŚĆ 35 AUTOR TRZECEJ EWANGEL ADRESAC TRZECEJ EWANGEL DATA MEJSCE NAPSANA TRZECEJ EWANGEL ZAGADNENA LTERACKE ŁUKASZ JAKO HSTORYK ASPEKTY TEOLOGCZNE MORALNE ,. t EWANGELA WEDŁUG ŚW, ŁUKASZA - PRZEKŁAD - KOMENTARZ PROLOG (1, 1-4) 79 EWANGELA DZECŃSTWA JEZUSA (1, 5-2, 52) 81 Zwiastowanie Zachariaszowi (1, 5-25) 83 Zwiastowanie Maryi (1, 26-38) 87 Nawiedzenie Elżbiety (1, 39-56) 92 Narodzenie Jana Chrzciciela (1, 57-80) 97 Narodzenie się i objawienie Jezusa (2, 1-20) 102 Symeon i Anna (2, 21-40) 108 Dwunastoletni Jezus w świątyni (2, 41-52) 113 PRZYGOTOWANE DO PUBLCZNEJ DZAŁALNOŚC JEZUSA (3,1-4,13) 115 Działalność Jana Chrzciciela (3, 1-20) 115 Przygotowanie Jezusa (3, 21-4, 13) 123 DZAŁALNOŚĆ JEZUSA W GALLE (4, 14-9, 50) 130 Początek działalności Jezusa (4, 14-44) 130 Powołanie piervvszych uczniów (5, 1-11) 138 Uzdrowienie trędowatego (5, 12-16) 141 'Uzdrowienie sparaliżowanego (5, 17-26) 143 Powolanie Lewiego (5, 27-39) 146

4 450 SPS TREŚC SPS TREŚC 451 Problem szabatu (6, 1-11) Wybór Apostołów (6, 12-19) Kazanie na górze (6, 20-49) Setnik z Kafarnau (7, 1-10) Wskrzeszenie młodzieńca z Nain (7, 11-17) Jan Chrzciciel i Jezus (7, 18-35) Jezus i grzesznica (7, 36-50) Niewiasty (8, 1-3) Nauka o słowie Bożym (8, 4-21) Uciszenie burzy (8, 22-25) Uwolnienie opętanego (8, 26-39) Wskrzeszenie córki Jaira i uzdrowienie kobiety (8, 40-56)' Rozesłanie Apos'tołów (9, i-6) Herod o Jezusie (9, 7-9) Rozmnożenie chleba (9, 10-17) Wyznanie Piotra i ńauka Jezusa (9, 18-27) Przemienienie Pańskie (9, 28-3' 6) Uzdrowienie chłopca (9, 37-43a) Druga zapowiedź męki (9, 43b-45) Problemy dotyczące uczniów ( ) PODRÓŻ JEZUSA DO JEROZOLMY (9, 51-19, 28) Wrogo usposobieni Samarytanie (9, 51-56) Trzy powołania (9, 57 62) Rozesłanie uczniów (10, 1-16) Powrót uczniów (10, 17-24) Miłosierny Samarytanin (10, 2,5-37) Maria i Marta (10, 38-42) Nauka o modlitwie (11, 1-13) Problem wypędzania czartów (11, 14-28) Znak Jonasza (11, 29-36) Upomnienia skierowane do faryzeuszów i uczonych (23, 1-36) Upomnienia skierowane do uczniów (12, 1-12) Głupi bogacz (12, 13-21) Materialne troski (12, 22-34) Zachęty do czuwania i do wierności (12, 35-48) Posłannictwo Jezusa (12, 49-53) Nawoływanie do pokuty (12, 5* - 13, 9) Uzdrowienie niewiasty (13, 10-17) Przypowieść o gorczycy i o kwasie (13, 18-21) Wejście do królestwa Bożego (13, 22-30) Upomnienie dla Jerozolimy (13, 31-35) Jezus na uczcie (14, 1-24) Nauka o powołaniu (14, 25-35) Dwie przypowieści (15, 1-10) Przypowieść o synu mamotrawnym (15, 11-32) Przypowieść o niesprawiedliwym rządcy (16, 1-13) Upomnienia skierowane do faryzeuszów (16, 14-18) Przypowieść o bogaczu i Łazarzu (16, 9-31) Wskazówki dla uczniów i Apostołów (17, 1-10) Dziesięciu trędowatych (17, 11-19). 150 Przyjście królestwa Bożego (17, 20-21) Błogosławieństwo dzieci (18, 15-17) Uzdrowienie ślepego w Jerycho (18, 31-43) Przypowieść o minach (19, 11-28) i Męka Jezusa ) Dzień Syna człowieczego (17, 22 37) Dwie przypowieści o modlitwie (18, 1-14) Bogaty młodzieniec (18, 18-30) Zacheu5z (19, 1-10) JEZUS W JEROZOLME (19, 29-24, 53) Wjazd Jezusa do Jerozolimy (19, 29-40) Płacz nad Jerozolimą (19, 41-44) Oczyszczenie świątyni (19, 45-48) Władza Jezusa (20, 1-8) Przypowieść o złych ogrodnikach (20, 9-19) podatek (20, 20-26) Problem zmartwychwstania (20, 27-40) Syn Dawida (20, 41-44) Ostrzeżenie (20, 45-47) Ofiara wdowy (21, 1-4) Apokaliptyczna mowa Jezusa (21, 5-38) Zamach na Jezusa (22, 1-,6) Przygotowanie do Ostatniej Wieczerzy (22, 7-13) Ostatnia Wieczerza (22, 14-18) Ustanowienie Eucharystii (22, 19-20) Zdrajca (22, 21-23) Sprzeczka Apostołów (22, 24-30) Przepowiednia zaparcia się Piotra (22, 31-34) Dwa miecze (22, 35-38) Modlitwa Jezusa w Ogrodzie Oliwnym (22, 39-46) Pojmanie Jezusa (22, 47-54a) Zaparcie się Piotra (22, 54b-62) Nocne naigrawania (22, 63-65) Jezus przed Sanhedrynem (22, 66-71) Jezus przed Piłatem (23, 1-25) Droga krzyżowa Jezusa (23, 26-32) Ukrzyżowanie i śmierć Jezusa (23, 33-49) Pogrzeb Jezusa (23, 50-56) Niewiasty o zmartwychwstaniu Jezusa (24, 1-12) Uczniowie z Emaus (24, 13-35) Ostatnie objawienie Jezusa (24, 36-53) EKSKURSY 1: BÓG W EWANGEL ŚW. ŁUKASZA. POCZĘCE JEZUSA. MAGNFCAT - ASPEKT TEOLOGCZNY MARYJNY V. TEOLOGCZNE ASPEKTY BŁOGOSŁAWEŃSTWA SYMEONA V. REDAKCJ Lk 8, ' T 28g ' ' " ,09' , ' ' ' : ' 3.99' ł t,l "

5 452 SPS TREŚC -V. ZNACZENE GRZECHU U ŚW. ŁUKASZA 404 -V. ZNACZENE JEZUSOWEJ MĘK W UJĘCU ŚW. ŁUKASZA 419 SKOROWDZ TEKSTOW PSMA ŚWĘTEGO-.STAREGO 'l;:estamentu 429 SKOROWDZ SŁOW GRECKCH 431 SKOROWDZ AUTOROW 433 SKOROWDZ RZECZOWY ! KNAZSKY SEVHNAR sv. Frantiska Xaverskeho KNJ.ZNCA BANSKA BYSTR1CA BADN