Bruksela, dnia r. COM(2016) 763 final ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2016) 763 final ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO, KOMITETU REGIONÓW ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO Przyspieszenie innowacji w dziedzinie czystej energii PL PL

2 ZAŁĄCZNIK OPIS CZTERECH TECHNOLOGICZNYCH OBSZARÓW DOCELOWYCH Włączenie inteligentnych, nowoczesnych technologii cyfrowych do wszystkich aspektów systemu energetycznego wraz z różnymi zastosowaniami tych technologii jest koniecznym warunkiem utrzymania się na czele przejścia na model produktów i usług bardziej zorientowanych na konsumenta, który to model wyzwoli następną falę innowacji w sektorze energii ze źródeł odnawialnych, w rozwiązaniach w zakresie magazynowania energii, w elektromobilności, w zaawansowanym budownictwie mieszkaniowym i w całym sektorze energetycznym. 1) Dekarbonizacja zasobów budynków w UE do 2050 r.: od budynków o niemal zerowym zużyciu energii po okręgi plusenergetyczne Całkowita powierzchnia użytkowa zasobów budynków w UE wynosi około 25 mld m². Budynki zużywają 40 % końcowego zapotrzebowania na energię w UE, tj. więcej niż jakikolwiek inny sektor. Budynki mają jednak również duży potencjał pod względem oszczędności energii, a po remoncie i modernizacji mogą pomóc w wytwarzaniu nadwyżki energii lub zapewniać kluczową zdolność magazynowania energii. Jak wskazała Komisja w europejskiej inicjatywie w zakresie budynków 1, UE jest już światowym liderem pod względem systemów innowacji w odniesieniu do budynków, ale badania naukowe i innowacje muszą pozostać priorytetem, aby dalej rozwijać i rozszerzać tę czołową rolę UE w przyszłości. Transformacja zasobów budynków w UE (minimalizowanie wpływu na środowisko w całym cyklu życia) przyniesie poprawę warunków życia, przyczyni się do tworzenia nowych miejsc pracy oraz do wzrostu gospodarczego, a także pomoże osiągnąć cele gospodarki o obiegu zamkniętym. Aby osiągnąć te cele, należy pilnie zwiększyć przynajmniej dwukrotnie obecne wskaźniki renowacji budynków (które na obecnym poziomie zaledwie 0,4 1,2 % są stanowczo zbyt niskie) 2 oraz przeprowadzić bardziej kompleksowe i dokładniejsze renowacje, wykorzystując wybiegające w przyszłość przepisy prawne, normy, innowacyjne technologie i modele biznesowe oraz rozwój nowych umiejętności i kompetencji. Aby spowodować istotne oddziaływanie, rozwiązania innowacyjne muszą wykraczać poza dzisiejsze projekty budynków o niemal zerowym zużyciu energii. Powinny one uwzględniać wszystkie aspekty techniczne (w tym produkcję energii ze źródeł odnawialnych w gospodarstwach domowych, projekty oparte na zoptymalizowanym wykorzystaniu energii i materiałów w cyklu życia, cyfrowe systemy zarządzania i kontroli oraz integrację systemu energetycznego), jak również kwestie regulacyjne, kwestie związane z ustanawianiem norm, finansowaniem, zarządzaniem oraz inne zagadnienia społeczno-ekonomiczne. Rozwiązania te muszą być wykonalne pod względem tworzenia okręgów plusenergetycznych w różnych regionach 1 COM(2016) 860, załącznik I. 2 Około 75 % zasobów budynków w UE charakteryzuje się niską efektywnością energetyczną. Według obecnych wskaźników renowacji zmodernizowanie tych budynków zgodnie z najnowszymi normami zajęłoby około stu lat. 2

3 klimatycznych i różnych kontekstach gospodarczych, z uwzględnieniem zintegrowanego zarządzania powiązanymi kwestiami środowiskowymi (takimi jak woda i odpady) 3. b) Wzmacnianie przywództwa UE w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. Aby odnawialne źródła energii stały się dominującym źródłem produkcji energii pierwotnej i produkcji energii elektrycznej, konieczna jest dalsza integracja systemu oraz opracowanie nowej generacji technologii w dziedzinie odnawialnych źródeł energii, w tym technologii potencjalnie przełomowych4. Jest to również zasadniczy warunek transformacji sektorów wysokoemisyjnych, takich jak transport5, w których potrzebne są silne środki zachęty do innowacji w dziedzinie alternatywnych form energii (np. energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, zaawansowanych biopaliw). Obejmuje to szczególne wsparcie badań naukowych i innowacji w ścisłej współpracy z sektorem przemysłu, tak aby Europa mogła utrzymać swoją pozycję światowego lidera w zakresie technologii w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. Wsparcie będzie ukierunkowane na: 1) przyspieszenie opracowywania rozwiązań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych dla budynków, takich jak integracja modułów fotowoltaicznych z budynkami na potrzeby wytwarzania energii oraz technologie w dziedzinie odnawialnych źródeł energii do celów ogrzewania i chłodzenia, aby umożliwić masową realizację budynków o niemal zerowym zużyciu energii; 2) badania dotyczące optymalizacji i redukcji kosztów produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności w odniesieniu do morskich systemów energii wiatrowej w celu przyspieszenia potencjalnego wdrażania technologii energii wiatrowej; oraz 3) intensyfikację opracowywania rozwiązań zwiększających produkcję energii ze źródeł odnawialnych i wspomagających włączanie tych źródeł, w szczególności odnawialnych źródeł energii o nieprzewidywalnej charakterystyce produkcji, do systemu energetycznego, w tym sektora transportu, poprzez magazynowanie termiczne i chemiczne (przetwarzanie energii elektrycznej w gaz i w płyny). Większe synergie między produkcją, dystrybucją i zużyciem energii ze źródeł odnawialnych poprawią pozycję konsumentów obywateli, społeczności i przedsiębiorstw oraz będą sprzyjały wprowadzaniu nowatorskich usług, które zaspokajają ich zmieniające się potrzeby i preferencje, przy jednoczesnym zwiększeniu elastyczności systemu, tak aby obejmował on duże liczby rozproszonych, zróżnicowanych odnawialnych źródeł energii. Dotyczy to w szczególności powielania rynkowego i skutecznego włączania do systemu bardziej zaawansowanych technologii (np. energii wiatrowej, fotowoltaiki i bioenergii) w połączeniu z magazynowaniem energii lub innymi zaawansowanymi rozwiązaniami, takimi jak integracja cyfrowa z elektromobilnością i inteligentnymi sieciami w celu uwzględnienia stopniowego wprowadzania odnawialnych źródeł o zmiennej produkcji energii. Należy również poprawić konkurencyjność cenową mniej zaawansowanych technologii w zakresie dyspozycyjnej energii ze źródeł odnawialnych (np. elastycznie eksploatowana energia wodna, oceaniczna i geotermalna, skupianie światła słonecznego lub zaawansowana, zrównoważona bioenergia) i zwiększyć ich 3 Stosowanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w celu ocenienia efektywności środowiskowej budynków; zob. 4 Zob. scenariusz dotyczący dużego udziału odnawialnych źródeł energii w: Ocena skutków Planu działania w zakresie energii do roku 2050, SEC(2011) 1565/2, część 1/2. 5 Zob. komunikat Europejska strategia na rzecz mobilności niskoemisyjnej, COM(2016) 501 final. 3

4 efektywność, aby zapewnić niskoemisyjną energię wytwarzaną przy obciążeniu podstawowym i zasilanie zapasowe. c) Opracowywanie przystępnych cenowo i zintegrowanych rozwiązań w zakresie magazynowania energii. Aby ułatwić i umożliwić przejście na niskoemisyjny system energetyczny (w tym w sektorze transportu) opierający się głównie na odnawialnych źródłach energii, UE musi przyspieszyć pełną integrację urządzeń magazynujących z systemem energetycznym na poziomie gospodarstw domowych, komercyjnym i sieci 6. Akumulatory, technologie wodorowe i inne zastosowania w zakresie magazynowania zarówno mobilne, jak i stacjonarne mają decydujące znaczenie dla elektromobilności w perspektywie krótkoterminowej, ale odgrywają większą rolę systemową w odniesieniu do integracji odnawialnych źródeł energii i optymalizacji operacji. Badania w tej dziedzinie utorują drogę późniejszej produkcji przemysłowej, promowaniu nowych modeli biznesowych oraz dalszej redukcji kosztów, przynosząc UE duże potencjalne korzyści w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Niezbędne jest ponowne uruchomienie produkcji ogniw baterii w Europie: wiąże się to z licznymi korzyściami pod względem konkurencyjności przemysłu, wiedzy eksperckiej w dziedzinie zaawansowanej produkcji, bezpieczeństwa dostaw energii oraz udziału Europy w globalnych łańcuchach wartości. Tańsze, lżejsze, bezpieczniejsze i wydajniejsze akumulatory wraz z rozwiązaniami dotyczącymi szybszego ładowania stanowią kluczowy wymóg w odniesieniu do przejścia na pełną elektromobilność, jak również zwiększenia zdolności magazynowania energii w domach (wraz z towarzyszącymi korzyściami pod względem stabilności i elastyczności sieci). Inicjatywa ta będzie obejmowała również badania nad materiałami, zarządzanie sprzętem i oprogramowaniem, integrację urządzeń magazynujących z systemem energetycznym oraz ich kontrolę, łączenie inteligentnych sieci elektroenergetycznych oraz technologie w dziedzinie akumulatorów pojazdów i zaawansowane technologie produkcyjne. Inicjatywa ta zwiększy efektywność i obniży koszt energoelektroniki koniecznej do utrzymania efektywności systemu magazynowania na konkurencyjnym poziomie. Uwzględnione zostanie w niej również tworzenie warunków rynkowych korzystnych dla większego upowszechniania rozwiązań w zakresie magazynowania zarówno na poziomie konsumenta, jak i sieci, w tym budowanie pomostów między siecią elektroenergetyczną, siecią gazu ziemnego i systemem transportowym jako konieczny warunek osiągnięcia zasilania w pełni opartego na odnawialnych źródłach energii. W ramach inicjatywy położony zostanie położony szczególny nacisk na strumienie nowych odpadów z transformacji sektora energetycznego (akumulatory, panele fotowoltaiczne itd.) zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. d) Elektromobilność i bardziej zintegrowany system transportu miejskiego. Korzystające z nowoczesnych konstrukcji akumulatorów i nowych mechanizmach napędowych pojazdy elektryczne nowej generacji są mocno osadzone w innowacyjnych infrastrukturach i rozwiązaniach w dziedzinie ładowania. Opracowanie tańszych, lżejszych, bezpieczniejszych akumulatorów o większym zasięgu oraz technologie i rozwiązania w zakresie szybszego i 6 Obecnie wsparcie UE na rzecz badań naukowych i innowacji w zakresie magazynowania energii zapewniane jest głównie dzięki działaniom w obszarze inteligentnych sieci energetycznych w ramach planu EPSTE oraz w kontekście Wspólnego Przedsiębiorstwa na rzecz Technologii Ogniw Paliwowych i Technologii Wodorowych. 4

5 przyjaźniejszego dla klienta ładowania stanowią zatem priorytety badań naukowych i innowacji w dziedzinie transportu, jak również mogą zapewniać przewagę konkurencyjną unijnemu sektorowi transportu. Dalsze możliwości zapewni digitalizacja mająca na celu umożliwienie wprowadzenia połączonych i zautomatyzowanych usług w zakresie transportu i inteligentnej mobilności, obecnie znajdująca się na etapie demonstracji, który służy przezwyciężeniu wyzwań technicznych i prawnych. W ramach strategicznego planu badań i innowacji w dziedzinie transportu opracowano pierwsze długofalowe podejście strategiczne do przygotowania planowanej zmiany systemu transportowego w drodze badań naukowych i innowacji, łączące w sobie innowacyjne technologie niskoemisyjne, połączone i zautomatyzowane usługi w zakresie transportu i inteligentnej mobilności, wykorzystując nowe technologie takie jak europejskie globalne systemy nawigacji satelitarnej (Galileo i europejski system wspomagania satelitarnego). W planie tym zidentyfikowano również potrzebę zapewnienia czynników pomocniczych i warunków ramowych, w szczególności infrastruktury, akceptacji społecznej i zwrócenia większej uwagi na potrzeby użytkowników. Przejście na bardziej autonomiczny i lepiej połączony transport, wspierane w ramach strategii C-ITS 7 zwłaszcza na obszarach miejskich oraz transformacja mobilności w usługi i lepsza logistyka od drzwi do drzwi to warunki konieczne do uzyskania wyższych poziomów efektywności i dekarbonizacji systemu transportowego. Problem fragmentacji rozwijającego się nowego rynku technologii transportu niskoemisyjnego musi zostać rozwiązany, a zwiększanie skali wdrażania innowacji należy wspierać za pośrednictwem różnych środków z zakresu polityki (np. zmianę rozporządzeń, w których określono normy emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do samochodów osobowych i vanów, rewizja dyrektywy w sprawie czystych ekologicznie pojazdów), dźwigni finansowych (takie jak finansowanie EBI), jak również za pośrednictwem specjalnej platformy umożliwiającej lepszą wymianę informacji i dostosowanie działań w zakresie inwestycji. 7 COM(2016)