Skąd właściwie wiemy, jaki jest Bóg? Historyjki dla ciekawskich dzieci

Transkrypt

1 Skąd właściwie wiemy, jaki jest Bóg? Historyjki dla ciekawskich dzieci

2

3 Maike Lauther-Pohl Skąd właściwie wiemy, jaki jest Bóg? Historyjki dla ciekawskich dzieci Ilustrowała Miriam Cordes Przełożyła Mirosława Sobolewska

4 Tytuł oryginału ISST DER LIEBE GOTT AUCH GERNE SCHOKOLADE? 44 KINDERFRAGEN ZU GOTT UND DER WELT Ellermann Verlag GmbH, Hamburg 2012 All rights reserved Ilustracje i projekt okładki Dariusz Wójcik Ilustracje w tekście Miriam Cordes Redaktor serii Anna Godlewska Korekta Irma Iwaszko Łamanie Alicja Rudnik ISBN Warszawa 2015 Wydawca Pró szyński Media Sp. z o.o Warszawa, ul. Rzymowskiego 28 Druk i oprawa OZGraf SA Olsztyn, ul. Towarowa 2

5 Spis treści Wstęp Jaki właściwie jest Bóg? Jak wygląda Bóg? Panie Boże, czy dobrze Ci w niebie? Czy Bóg lubi czekoladę? Czy Bóg jest człowiekiem? Czy Bóg ma białą brodę? Czy widziałaś Boga z samolotu? Kto właściwie urodził Boga? Skąd wiemy, jaki jest Bóg? Czy Bóg to Allach? Co Bóg potrafi? Czy to Bóg robi deszcz i śnieg? Skąd się wziął na świecie pierwszy człowiek? Jak Bóg tworzy nas ludzi? Czy Bóg naprawdę stworzył ziemię w siedem dni?

6 Jak to jest ze śmiercią? Mamo, czy możesz powiedzieć Bogu, że ja nie chcę umrzeć? Kiedyś dziecko spotkało pewną kobietę Dlaczego po śmierci jesteśmy składani do grobu? I jak potem trafiamy do Boga? Co jest w niebie do jedzenia? Kiedy moja kochana babcia wróci na ziemię? Chcę się do niej przytulić.. 36 Czy rybki też idą do nieba? Dlaczego Bóg nie chroni ludzi przed śmiercią? Dlaczego moi rodzice nie mogą żyć wiecznie? Dlaczego dziadek nie może zmartwychwstać? Dlaczego mój tata musiał umrzeć czy Bóg mnie nie lubi? Dlaczego Bóg pozwala, żeby na świecie było tyle zła? Dlaczego Bóg stwarza kalekie dzieci? Dlaczego dzieci umierają z głodu? Dlaczego na świecie są wojny? Dlaczego istnieje ból? Jak funkcjonuje wiara? Gdzie mieszka Dzieciątko Jezus? Co to jest dusza? Co to znaczy Duch Święty? Jak Bóg okazuje mi swoją miłość? Czy Bóg kocha również złych ludzi? Skąd wiadomo, że Adam i Ewa nazywali się naprawdę Adam i Ewa?

7 Jak to jest z Jezusem? Dlaczego Jezus urodził się w stajence? Dlaczego właściwie Jezus ma na imię Jezus? Czy Jezus miał dwóch ojców? Dlaczego źli ludzie zadecydowali, że Jezus musi umrzeć? Co się stało z Jezusem i jego uczniami? Jak Jezus potrafił na obłoku wstąpić do nieba? Jak się odbywa ceremonia w kościele? Czy jeśli rozmawiam z Bogiem, to On mi odpowiada? Dlaczego pastor nosi czarną togę i białą befkę? Dlaczego po modlitwie mówi się amen? Dlaczego to, co dostajemy w kościele do jedzenia, smakuje jak papka?.. 72 Dlaczego dziecko jest w czasie chrztu obmywane wodą? Kilka podpowiedzi, jak rozmawiać z dziećmi

8 Wstęp Dzieci zadają pytania, które zadziwiają dorosłych, cieszą ich, wprawiają w zakłopotanie, sprawiają, że na chwilę tracą wątek, przypominają im ich własne pytania, wywołują namiętne dyskusje i zmieniają tok myślenia. Dobrze, jeśli dzieci mają obok siebie dorosłych, którzy tych pytań wysłuchają oraz potraktują poważnie zarówno pytania, jak i dzieci. Ta książeczka ma im w tym pomóc. Skierowana jest do dzieci, które zastanawiają się nad problemami dotyczącymi Boga i świata. Pytania do tej książeczki postawiły dzieci w przedszkolach i tam zostały spisane, każde z nich pasuje do wszystkich religii chrześcijańskich. Adresujemy ją również do dorosłych rodziców, chrzestnych, dziadków, nauczycieli w przedszkolach i szkołach podstawowych którzy towarzyszą dzieciom w ich poszukiwaniu odpowiedzi na pytania związane z wiarą i życiem. Skłania bowiem ku temu, by przyjąć dziecięcy tok myślenia, ale pozostać wiernym poglądom człowieka dojrzałego. Motywuje do nieskomplikowanego, partnerskiego reagowania na ważkie dziecięce pytania. Książeczka nie daje odpowiedzi ostatecznych, jest raczej propozycją wyjaśnień z punktu widzenia filozofii chrześcijańskiej. Jasno tłumaczy teologiczny stan rzeczy i znaczenie tradycji chrześcijańskiej, akceptuje dziecięce pytania o cel i sens wiary i życia oraz podsuwa religijno-pedagogiczne sugestie pomocne w ich zrozumieniu. Ułatwia zrozumienie świata dziecka i horyzontów pojmowania tego świata i stara się dać odpowiedzi prawdziwe z punktu widzenia teologii, ale też przydatne w życiu. 8

9 Jednocześnie zachęca do stawiania kolejnych pytań i inspiruje do odkrywania własnych, nawet całkiem różnych odpowiedzi. W miarę czytania jasne się staje, że w kwestiach wiary nie ma żadnego ostatecznego nakazu: Tak jest czy nawet Musisz w to wierzyć, że do każdego pytania i problemu można podejść z różnych stron. Pytania dzieci dotyczą najrozmaitszych problemów. Ich wspólną cechą jest to, że wszystkie odnoszą się do spraw i sytuacji, które dotykają bezpośrednio naszego stosunku do Boga. Dlatego zdarza się, że odpowiedzi na niektóre z pytań nakładają się na siebie. Wiele kwestii łączy się ze sobą, więc teologiczne objaśnienie bywa pomocne w odpowiedzi na kilka pytań. Pytania i odpowiedzi można czytać w dowolnej kolejności. Czasami dzieci lepiej radzą sobie z odpowiedziami na pytania niż dorośli. Warto zatem odpowiadać pytaniem na pytanie, inspirując małego filozofa do samodzielnego poszukiwania zadowalających wyjaśnień. Można pytać: Jak ty to sobie wyobrażasz?. Wiele się wówczas od naszych dzieci nauczymy. I możliwe staje się teologizowanie razem z dziećmi: wspólne przemyślenia na temat Boga, nas, naszej wiary i świata, w którym żyjemy. W ten sposób rozwinie się kultura pytań i odpowiedzi, w której rodziny i przedszkola wspólnie będą odkrywać wiarę chrześcijańską i uczyć się krytycznego spojrzenia, otwartości na świat, ciekawości i kreatywności w procesie kształtowania wspólnoty odnośnie do tych wszystkich spraw, które składają się na życie jak również na śmierć. Maike Lauther-Pohl jest pastorem i referentem teologicznym do spraw pedagogiki religii przy Stowarzyszeniu Przedszkoli Ewangelickich w Szlezwiku-Holsztynie (VEK).

10 10

11 Jaki właściwie jest Bóg? 11

12 Jak wygląda Bóg? O Bogu chcemy wiedzieć wszystko. Także to, jak wygląda. Nikt nie wie dokładnie, jak wygląda Bóg, ponieważ Bóg jest zupełnie inny niż my, ludzie. Bóg jest inny, niż jesteśmy to sobie w stanie wyobrazić. Ale łatwiej jest nam myśleć o kimś, jeśli umiemy sobie wyobrazić, jak on czy ona wygląda. I dlatego wyrażamy w obrazach nasze myśli na temat Boga, jakbyśmy dokładnie znali jego wygląd. Jeśli ktoś mówi: Bóg jest moim pasterzem to nie oznacza dosłownie, że Bóg chodzi z kijem pasterskim po łące i pilnuje białych i czarnych owiec. To oznacza, że Bóg jest podobny do pasterza. Tak samo jak pasterz troszczy się o swoje owieczki (pilnuje ich, kocha je, dba o to, by miały dość pożywienia), tak Bóg troszczy się o nas ludzi. 12

13 W Biblii znajduje się bardzo wiele opowieści, w których Boga porównuje się do rzeczy i postaci, które znamy: Bóg jest światłem, ojcem, matką, królem, położną, orłem i wieloma, wieloma innymi postaciami. Wielkiej radości dostarcza szukanie w wydaniach Biblii dla dzieci opisów, dzięki którym my ludzie próbujemy lepiej zrozumieć Boga. Nawiasem mówiąc, jest takie miejsce w Biblii, gdzie powiedziano nam: Nie powinieneś tworzyć żadnych wizerunków Boga. A to oznacza: nie wyobrażaj sobie Boga zbyt dosłownie. Nigdy nie będziesz wiedzieć dokładnie, jak Bóg wygląda, właśnie dlatego, że jest on Bogiem. A przede wszystkim: nie módl się do wizerunków Boga, módl się zawsze do samego Boga bezpośrednio. Panie Boże, czy dobrze Ci w niebie? Uczucia są nieodłączną częścią człowieka. A czy Bóg ma uczucia? Jak myślisz? To co wiemy o Bogu, to: Bóg nie jest człowiekiem, jest całkiem inny niż my ludzie. Na przykład Bóg może być wszędzie. I Bóg może wszystko. Może więc potrafi czuć się dobrze? Uważam, że jeśli masz rację i Bóg ma uczucia, to na pewno cieszy go twoje pytanie. Ponieważ oznacza ono, że się nim interesujesz. I że chcesz, by Bogu było dobrze. 13

14 Jezus bardzo dużo opowiadał ludziom o Bogu. Mówił, że Bóg jest nie tylko w niebie, ale zawsze tam, gdzie są ludzie: tu na ziemi wśród nas. I dlatego możemy również zapytać: Panie Boże, czy dobrze Ci na ziemi? Czy Bóg lubi czekoladę? Prawie wszyscy ludzie na świecie lubią czekoladę. Ale Bóg nie jest człowiekiem. Czy Bóg w ogóle coś je? Nie wiem. A ty jak sądzisz? Ale w twoim pytaniu słyszę jeszcze inny ukryty sens: czekolada jest pyszna. Jeśli dostajemy w prezencie czekoladę i zjadamy ją, 14

15 smakuje nam i mamy wrażenie, że jesteśmy szczęśliwi. Ktoś chciał nam sprawić radość. I dlatego nas to cieszy. Czy Bogu również można sprawić radość? Czy Bóg umie się cieszyć? Już poprzednie pytanie dotyczyło uczuć Boga. Jeśli coś sprawia Bogu radość tak jak nam sprawia radość czekolada to może fakt, że ludzie są dla siebie dobrzy. Że się wzajemnie szanują, że sobie coś dają, że pomagają innym dochodzić ich praw. Może ludzie, którzy walczą o pokój, są Bogu tak mili, jak nam czekolada? Czy Bóg jest człowiekiem? To bardzo ciekawe pytanie. Bóg jest całkiem inny niż my ludzie. Jaki jest, możesz się dowiedzieć z opowieści biblijnych. Bóg chce zajmować się nami i być wśród nas. I dlatego kiedyś Bóg rzeczywiście stał się człowiekiem: dawno, więcej niż dwa tysiące lat temu, Bóg przyszedł na świat jako człowiek w Jezusie, którego ludzie później nazwali Chrystusem. Na pewno znasz opowieść wigilijną, którą przedstawia w swojej Ewangelii święty Łukasz. Jezus był i Bogiem, i człowiekiem jednocześnie. Brzmi to bardzo tajemniczo. W ten sposób Bóg bardzo zbliżył się do nas ludzi. Bóg chciał sam pojawić się na ziemi i przyjąć postać widzialną dla ludzi. Postać niemowlęcia. I dlatego Bóg szczególnie kocha dzieci. (Poproś, żeby ktoś z dorosłych przeczytał ci opowieść, w której Jezus błogosławi dzieci: Ewangelia świętego Marka 10, 13 16). Możemy to rozumieć w ten sposób, że w każdym z nas tkwi odrobina Boga. A ty jak sądzisz? 15

16 Czy Bóg ma białą brodę? Nigdzie nie jest napisane, że Bóg ma białą brodę. To zabawne, że wielu dorosłych i dzieci tak sobie właśnie wyobraża Boga. Skąd się to bierze? Ponieważ nikt nie jest w stanie powiedzieć ci, jak wygląda Bóg, możesz mieć własne wyobrażenie o nim. Jak wyobrażasz sobie Boga? A może namalujesz obrazek? Bóg nie jest człowiekiem, tylko właśnie Bogiem. Bóg nie jest ani kobietą, ani mężczyzną, ale Bóg może być dla nas jak matka 16

17 albo jak ojciec, jak pasterz, który pilnuje owiec, i jak samica orła, która troszczy się o swoje pisklęta. Kiedy byłam mała, wyobrażałam sobie, że Bóg wygląda tak jak pasterz na niebiesko-żółtym pudełku z kremem stojącym na stoliku, na którym mama przewijała moją młodszą siostrę: długa niebieska szata i długa broda. A dzisiaj myślę, że Bóg w ogóle nie wygląda, tylko Bóg jest jak powietrze, które nas otacza i jest wszędzie. Nie widzę go, a jednak nim oddycham i dzięki niemu żyję. Czy widziałaś Boga z samolotu? Nie, nie widziałam. Ponieważ nie wiem, jak wygląda Bóg, nie mogę go też zobaczyć ani w powietrzu, ani tu na ziemi. Chociaż jestem całkiem pewna, że Bóg jest obok mnie, nie mogę go zobaczyć. Czy czujesz na swojej ręce ciepłe słoneczne promienie, gdy na niebie świeci słońce? Nie możemy zobaczyć promieni słońca, ale czujemy na skórze ich ciepły dotyk. I podobnie wyobrażam sobie Boga. 17

18 Kto właściwie urodził Boga? Bardzo trudno nam to sobie wyobrazić: w Biblii napisane jest, że Bóg był zawsze. Zanim powstał świat, istniał już Bóg. Bóg nie został urodzony, tak jak rodzą się ludzie i zwierzęta. Na to sprytne pytanie można odpowiedzieć również w taki sposób: Bóg chce być z nami ludźmi. Po to, byśmy zauważyli jego obecność, wiele, wiele lat temu Bóg przyszedł na świat: narodził się w Jezusie. Jezus był człowiekiem i jednocześnie Bogiem. Jest to napisane w Biblii, stąd wiemy, że to Maria urodziła Boga w postaci Jezusa. Możesz tę historię opowieść wigilijną przeczytać w Ewangelii świętego Łukasza w drugim rozdziale. Można nawet powiedzieć więcej: wszyscy mamy w sobie odrobinę Boga. W Biblii znajduje się opowieść o tym, jak ludzie to sobie wyobrażali (Pierwsza Księga Mojżeszowa 2, czyli Księga Rodzaju 2): Bóg formuje ludzi z prochu ziemi. Ożywia ich swoim boskim oddechem. I dlatego na twoje pytanie można również odpowiedzieć tak: z każdym nowo narodzonym na ziemi dzieckiem Bóg rodzi się od nowa. 18

19 Skąd wiemy, jaki jest Bóg? Nie umiem powiedzieć, jaki jest Bóg, mogę jedynie powiedzieć, jak ja go widzę. Ludzie wierzą na różne sposoby. Ale jest coś takiego, jak solidne oparcie w sprawach wiary niczym poręcz schodów: są to opowieści ludzi, którzy przed nami długo o Bogu i świecie rozmyślali i doświadczali Boga na różne sposoby. Te wszystkie historie opisane są w wielkiej księdze, która nazywa się Biblia. To najbardziej znana księga na świecie. Właściwie jest to zbiór wielu ksiąg. Znajduje się w nich mnóstwo opowieści o Bogu i o nas ludziach. Biblii nie napisał Bóg. I Bóg nie podyktował również żadnemu człowiekowi, co ma zapisać. Ludzie doświadczyli Boga, przeżyli jego obecność i tak jak go pojmowali, tak go opisali w różnych opowieściach. I dlatego opowieści w Biblii są takie różne. A jednak to, co tam jest opisane, to prawda. Nie wszystko zdarzyło się dokładnie tak, jak napisano. Niektóre historie ludzie tak właśnie sobie wyobrażali, chociaż w rzeczywistości mogło być nieco inaczej. Ale mimo to są one prawdziwe, ponieważ wszystkie zawierają coś, co jest ważne dla każdego człowieka. Spróbuję wyjaśnić ci to za pomocą pewnej historii. Żył sobie dawno, dawno temu człowiek, który zabił swojego brata, ponieważ myślał tak: Bóg kocha mojego brata bardziej niż mnie, a ja nie mogę tego znieść. Bogu tak mówi ta historia wcale nie podobało się, że ten człowiek, który miał na imię Kain, zabił swojego brata Abla. Ale mimo to Bóg nadal kochał Kaina tak samo jak przedtem, mimo że popełnił tak straszny czyn. I okazał mu to później (Pierwsza Księga Mojżeszowa 4, czyli Księga Rodzaju 4). 19

20 To, czy rzeczywiście coś takiego się wydarzyło, nie jest w tej opowieści najważniejsze. Ważne jest, że z tej historii wynika jeden wniosek: taki oto jest Bóg. I to dotyczy również ciebie: jeśli zrobisz coś złego, to Bóg nie jest zadowolony. Ale Bóg również dzisiaj wiele, wiele lat po Kainie i Ablu kocha cię nawet wtedy, jeśli zrobisz coś niewłaściwego. Historie opisane w Biblii pomagają nam dowiedzieć się czegoś o Bogu. I pokazują nam, jak i w co mamy wierzyć. Ale tylko ty możesz odkryć swoją wiarę, krok po kroku. Nigdy nie możemy powiedzieć, że doszliśmy do końca naszej wiary w Boga. To bardzo ekscytujące czuć, jak wiara rośnie i rozwija się razem z nami. 20