Plan odnowy miejscowości. zawierający opis planowanych do realizacji zadań na lata

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XV/180/2012 Rady Miejskiej w Busku Zdroju z dnia r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI MŁYNY Plan odnowy miejscowości MŁYNY zawierający opis planowanych do realizacji zadań na lata MŁYNY, STYCZEŃ 2012 r. 1

2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI Położenie i klimat miejscowości Przynależność administracyjna Powierzchnia Liczba ludności Historia miejscowości INWENTARYZACJA ZASOBÓW Zasoby przyrodnicze Dziedzictwo kulturowe Infrastruktura techniczna Infrastruktura społeczna Kapitał ludzki Gospodarka i rolnictwo OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI Analiza słabych i mocnych stron Analiza szans i zagrożeń WIZJA ORAZ OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH Wizja i cele strategiczne Zakres inwestycji Kosztorys zadań Harmonogram działań SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU ZAŁĄCZNIKI Dokumentacja fotograficzna Uchwała Rady Sołeckiej z dnia r. w sprawie przystąpienia do Planu Odnowy Wsi Uchwała nr 1/2012 Zebrania Wiejskiego sołectwa Młyny z dnia r Uchwała Rady Sołeckiej z dnia r. w sprawie przyjęcia Planu Odnowy Miejscowości Młyny 42 2

3 1. WSTĘP Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwań, jakie stoją przed Polską wsią w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym jej celem jest wzmocnienie działań służących zmniejszaniu istniejących dysproporcji i różnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Plan Odnowy to dokument o charakterze strategicznym, odzwierciedlającym potrzeby lokalnej społeczności. Konieczność opracowania Planu Odnowy Miejscowości (POM) w sposób formalny wynika z wytycznych Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 4. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, zawartą w programie operacyjnym Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Program ten zakłada m.in. wspieranie działań mających wpływać na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi, wzmocnieniu konkurencyjności utrzymaniu atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa. W ramach tego działania finansowaniem mogą zostać objęte projekty z zakresu: 1) rozwoju obszarów zależnych od rybactwa, w ramach którego mogą być realizowane operacje polegające na: a) wzmocnieniu konkurencyjności i utrzymaniu atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa, b) restrukturyzacji lub reorientacji działalności gospodarczej, lub dywersyfikacji zatrudnienia osób mających pracę związaną z sektorem rybactwa, w drodze tworzenia dodatkowych miejsc pracy poza tym sektorem, c) podnoszeniu wartości produktów rybactwa, rozwoju usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa, d) ochronie środowiska lub dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjności lub przywrócenia potencjału produkcyjnego sektora rybactwa, w przypadku jego zniszczenia w wyniku klęski żywiołowej, e) funkcjonowaniu lokalnej grupy rybackiej, zwanej dalej "LGR", oraz nabywaniu umiejętności i aktywizacji lokalnych społeczności; 3

4 2) wsparcie na rzecz współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej, w ramach którego mogą być realizowane operacje polegające na promowaniu współpracy międzyregionalnej lub międzynarodowej między LGR. Pomoc na realizację operacji polegającej na wzmocnieniu konkurencyjności i utrzymaniu atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa obejmuje: 1) adaptację i wyposażenie miejsc, w których będą świadczone usługi dostępu do sieci Internet, 2) poprawę funkcjonowania transportu publicznego przez budowę, przebudowę, remont lub odbudowę obiektów małej architektury służących wykonywaniu działalności związanej z tym transportem, 3) rewitalizację miejscowości przez realizację zintegrowanego projektu polegającego w szczególności na remoncie chodników, parkingów, placów, ścieżek rowerowych, terenów zielonych, parków, budynków i obiektów publicznych pełniących funkcje społeczno-kulturalne, sportowe i rekreacyjne lub ich wyposażeniu, 4) remont, odbudowę, przebudowę lub wyposażenie obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków, 5) organizowanie kół zainteresowań dla dzieci i młodzieży, 6) budowę, remont lub przebudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności przystani, kąpielisk, punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych, tras turystycznych, łowisk dla wędkarzy i punktów informacji turystycznej, wraz ze ścieżkami i drogami dojazdowymi do miejsc objętych inwestycją, 7) dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych obiektów turystycznych, rekreacyjno-sportowych do potrzeb osób niepełnosprawnych 8) tworzenie lub rozwój muzeów, izb regionalnych, izb pamięci lub skansenów mających na celu zachowanie lub prezentowanie lokalnego rzemiosła, historii, sztuki i obyczajów, w szczególności związanych z tradycjami rybackimi, 9) promocję obszaru objętego LSROR; Warunkiem uzyskania wsparcia ze środków unijnych jest stworzenie Planu Odnowy Miejscowości, który jest zgodny dokumentami strategicznymi o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym. Dlatego też Plan Odnowy Miejscowości Młyny wpisuje się w Strategię Rozwoju Miasta i Gminy Busko Zdrój do roku 2015, Strategię Rozwoju Powiatu Buskiego, Strategię Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020, a także Programu 4

5 Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z elementów wpływających na rozwój, odnowę i rewitalizację wsi i małych miast położonych na obszarach wiejskich oraz poprawę warunków pracy i życia mieszkańców. Opracowanie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy ubieganiu się o zewnętrzne unijne środki finansowe. Plan Odnowy Miejscowości Młyny jest dokumentem o charakterze planowania strategicznego i ma na celu stworzenie szczegółowej koncepcji i wizji rozwoju przedmiotowej miejscowości. Plan Odnowy zawiera działania długofalowe, określone w horyzoncie czasowym na lata Określa generalny kierunek rozwoju oraz przedstawia metody i narzędzia jego wdrażania. Ponadto umożliwia planowe realizowanie działań ukierunkowanych na tworzenie jak najkorzystniejszych warunków rozwoju wsi i małych miejscowości oraz życia jej mieszkańców. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Młyny, jest obszar tego sołectwa. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości jej historię, która ukazuje bogatą przeszłość tych ziem, analizę zasobów służącą przedstawieniu stanu rzeczywistego, analizę SWOT czyli mocne i słabe strony miejscowości oraz szanse i zagrożenia dla niej, planowane kierunki rozwoju, a także planowane przedsięwzięcia wraz z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem planowanych działań. Przedmiotowy Plan Odnowy Miejscowości ma przede wszystkim przyczynić się do podniesienia standardu życia i pracy we wskazanej wsi poprzez m.in. realizację określonych priorytetowych inwestycji. Planowane przedsięwzięcia mają zaktywizować mieszkańców do działań prospołecznych, a w konsekwencji przyczynić się do podniesienia atrakcyjności całej miejscowości. Poszczególne inwestycje wskazane poniżej mają mieć na celu odnowę całej miejscowości przyczyniając się tym samym (o czym napisano powyżej) do zwiększenia aktywności jej mieszkańców, a także przede wszystkim polepszenia ich warunków bytowych. Podejmowane działania w znacznym stopniu umożliwią również zachowanie szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego przyczyniając się tym samym do odnowy i rozwoju wsi jaką jest miejscowość Młyny. Mieszkańcy poprzez realizację tego planu będą mogli pozyskać środki zewnętrzne dla jeszcze lepszego rozwoju wsi w ramach programów pomocowych takich jak np. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich

6 2013. Plan ten jest planem otwartym, który w zależności od potrzeb i uwarunkowań finansowych będzie mógł być aktualizowany w każdym momencie. Takie sformułowanie dokumentu pozwala także na pewną swobodę, jeśli chodzi o możliwość dopisywania nowych zadań, a także zmienianie kolejności ich realizacji w latach w zależności od uruchomiania i dostępu do funduszy strukturalnych. Celowość ta będzie również zachowana przy innych pozabudżetowych środkach dostępnych na rynku polskim dla samorządów jako beneficjentów. Czynnikiem mającym wpływ na ostateczny kształt dokumentu (jego treść oraz wartość), a jednocześnie które zintegrowało społeczność lokalną wokół istniejących problemów miejscowości miało spotkanie jakie odbyło się w styczniu 2012r., w którym wzięli udział mieszkańcy sołectwa oraz inne osoby żywo zainteresowane rozwojem sołectwa Młyny. 6

7 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 2.1 Położenie i klimat miejscowości Sołectwo Młyny położone jest w północnej części Gminy Busko-Zdrój w powiecie buskim. Leży około 10 km od miasta Busko Zdrój, na pograniczu Gmin Chmielnik i Pińczów. Wieś znajduje się na terenie Szanieckiego Parku Krajobrazowego, w zachodniej części Kotliny Borzykowskiej, a zarazem w strefie o wysokich walorach krajobrazowych i rekreacyjnych. Wzdłuż wsi od przysiółka Pomyków, gdzie płynie rzeczka zwana Potok Pomykowski. Niegdyś Młyny należały do parafii Szaniec i powiatu Stopnickiego. Nazwa wsi pochodzi od znajdujących się i działających we wsi 5 młynów wodnych. W miejscowości znajduje się wiele zabytków m.in. liczne figurki i krzyże przydrożne. Wieś Młyny położona jest w przy drodze krajowej nr 73 Kielce Tarnów. Od stolicy powiatu i gminy miasta uzdrowiskowego Busko Zdrój dzieli ją dystans 10 km. Rys. 1 Województwo świętokrzyski Rys. 2 Powiat buski Swoisty klimat miejscowości Młyny, bez uciążliwego przemysłu, charakteryzuje się znaczną zacisznością, dużym nasłonecznieniem, małą wilgotnością powietrza oraz wysoką amplitudą roczną temperatur. Ze względu na położenie oraz brakiem rozwiniętego przemysłu, w szczególności przemysłu ciężkiego, środowisko naturalne Młynów nie wykazuje znaczących zanieczyszczeń. Czynniki te sprawiają, zatem że miejscowość i tereny przylegające są idealnym miejscem do lokalizacji obiektów o charakterze rekreacyjno-wypoczynkowym. 7

8 2.2 Przynależność administracyjna Miejscowość Młyny jest jedną z 47 sołectw w gminy miejsko wiejskiej Busko Zdrój, leżącej w powiecie buskim, w województwie świętokrzyskim. Strefa numeracyjna 41. Tablice rejestracyjne: TBU Urząd Miasta i Gminy w Busku Zdroju ul. Adama Mickiewicza Busko Zdrój tel.: fax: e mail: urzad@umig.busko.pl W latach miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego. 2.3 Powierzchnia Ogólna powierzchnia sołectwa Młyny wynosi 1 245,89 ha. Stanowi to około 5,29 % powierzchni gminy Busko Zdrój. Użytkowanie powierzchni przedstawia poniżej zamieszczona tabela Tab. 1 Struktura użytkowania gruntów miejscowości Młyny Tereny, Lasy i grunty Grunty Rodzaj użytku Użytki rolne Łąki zabudowane leśne pozostałe Powierzchnia [w ha] 12,00 760,14 253,94 105,99 113,82 Razem [w ha] 1245,89 Źródło: Urząd Miasta i Gminy w Busku Zdroju 8

9 2.4 Liczba Ludności Liczba ludności w sołectwie Młyny na dzień r. wynosi 538 osób, co stanowi 1,64 % mieszkańców gminy Busko Zdrój. Mężczyźni i chłopcy stanowią 48,14 %, a kobiety i dziewczęta 51,85 % wszystkich mieszkańców miejscowości Młyny. Aktualna nieznaczna przewaga kobiet w liczbie mieszkańców utrzymuje się okresowo od jakiegoś czasu i jest zgodna z ogólnymi trendami demograficznymi gminy, powiatu, województwa i kraju. Porównując liczbę mieszkańców poszczególnych sołectw gminy Busko Zdrój wyraźnie widać, że Młyny spośród 47 miejscowości jest jedną z liczniejszych. Tab. 3 Liczba ludności Młyny na tle pozostałych sołectw Lp. Nazwa sołectwa Liczba mieszkańców Lp. Nazwa sołectwa Liczba mieszkańców 1 Baranów Bilczów Biniątki Błoniec 66 5 Bronina Budzyń Chotelek Dobrowoda Elżbiecin Gadawa Galów Janina Kameduły Kawczyce Kołaczkowice Kostki Duże Kostki Małe Kotki Las Winiarski Łagiewniki Mikułowice Młyny Nowy Folwark Nowa Wieś Oleszki Olganów Owczary Palonki Pęczelice Podgaje Radzanów Ruczynów Siesławice Skorzów Słabkowice Służów Skotniki Duże Skotniki Małe Szaniec Szczaworyż Wełecz Widuchowa Wolica Zbludowice Zbrodzice Zwierzyniec Żerniki Górne 294 Gmina Busko Zdrój (wiejska)

10 Źródło: Urząd Miasta i Gminy w Busku Zdroju, dane z roku 2011 Wśród kobiet mieszkających w Młynach najwięcej jest tych w wieku od 18 lat do 60 lat, później w wieku od 7 lat do 15 lat, a najmniej w wieku jest tylko 22 osoby. Wśród mężczyzn mieszkających w Młynach najwięcej jest tych w wieku od 18 lat do 65 później w wieku od 7 lat do 15 lat, a najmniej w wieku 0-6- jest tylko 16 osób. 2.5 Historia miejscowości Miejscowość Młyny położona jest w północnej części Gminy Busko-Zdrój. Około 10 km od Miasta Buska, na pograniczu gmin Chmielnik i Pińczów. Wieś znajduje się na terenie Szanieckiego Parku Krajobrazowego, w zachodniej części Kotliny Borzykowskiej. Wzdłuż wsi od przysiółka Pomyków płynie rzeczka zwana Bród, ale powszechnie używana jest nazwa Potok Pomykowski. Płynie ona przez kotlinę Borzykowską i wpada do rzeczki Sanicy w rejonie wsi Palonki. Kiedyś Młyny należały do parafii Szaniec i powiatu Stopnickiego, należała do Krzesłowa z Kurozwęk herbu Róża. Nazwa wsi pochodzi od znajdujących się i działających we wsi 5 młynów wodnych wybudowanych nad Potokiem Pomykowskim i dlatego wieś otrzymała nazwę Młyny. W latach pisano nazwę wsi Mlini. Na terenie wsi znajdował się zespół dworski, datowany na przełom XVIII i XIX. W roku zabudowania dworskie posiadał Józef Lubowidzki z żoną Leokadią z Bogdańskich, a w latach 60 XIX w. Aniela Florentyna Kobylińska. Do dworu należały wówczas trzy osady młynarskie, każda złożona z młyna, stodół, chlewów, mieszkania młynarza, jak również funkcjonowała cegielnia. Do dziś z zespołu dworskiego nic nie pozostało. W 1827 r. wieś Młyny posiadała 46 domów i 360 mieszkańców. Folwarki Młyny i Pomyków posiadały 1170 mórg z czego grunty orne i ogrody stanowiły 627 mórg, łąki -121 mórg, pastwiska 117, powierzchnie stawów wynosiły 11 mórg, lasu 197 mórg. W Młynach występowały pokłady torfu i wapienia. W roku 1917 w miejscowości Młyny powstała Szkoła Podstawowa i świetlica.10 listopada 1937 r. szkoła ta została przemianowana na Publiczną Szkołę Powszechną roku 1937 została przemianowana w Publiczną Szkolę Powszechną pierwszego stopnia. Szkoła mieściła się w małym budynku, na miejscu której obecnie funkcjonuje remiza OSP i świetlica wiejska. W okresie okupacji hitlerowskiej obok szkoły powszechnej, w Młynach działała filia Rolniczej Szkoły Zawodowej Busku. W 1968r. została wybudowana w miejscowości nowa szkoła. W roku 2000 ze względów oszczędnościowych i ze względu na małą liczbę uczniów została ona zamknięta. 10

11 W budynku po byłej szkole zostały utworzone mieszkania komunalne dla 9 rodzin funkcjonują one do dzisiaj. W części budynku Buskie Samorządowe Centrum Kultury zorganizowało świetlicę środowiskową. W pomieszczeniach świetlicy znajduje się punkt biblioteczny i różnego rodzaju gry świetlicowe tj. bilard, tenis stołowym, piłkarzyki i inne. W miejscowości w odrębnym budynku działa do dziś Ochotnicza Straż Pożarna w Młynach, która powstała w 1928 r. Jej założycielką była nauczycielka Waleria Merwidówna. Strażacy z Młynów początkowo zbierali się w budynku szkoły, który po roku 1968 przejęli na własność. Na początku lat siedemdziesiątych rozpoczęto w Młynach budowę strażnicy. W 1974 r. otwarto nową strażnicę. W budynku są dwie sale, garaż, kotłownia i kuchnia. Obecnie OSP Młyny liczy ponad 40 członków. Strażacy biorą czynny udział w zawodach pożarniczych. Uczestniczą w akcjach przeciwpożarowych, wyjeżdżają do pożarów. Obecnie wieś liczy około 156 domów i ponad 500 mieszkańców. Wieś dzieli się na przysiółki: 1. Pomyków 2. Schodnia 3. Piasek 4. Psia Górka 5. Ścigna 6. Pagórek 7. Ulica 8. Serwit Przez wieś płynie rzeka Bród nad którą stoi 4 młyny wodne obecnie nieczynne. Obecnie każdy rolnik posiada traktor i nie prowadzi się już chowu bydła, są tylko 4 krowy w całej wsi, jedynie chowany jest drób i trzoda chlewna. Rolnicy uprawiają fasolę, ziemniaki, ogórki. Gleby są w III do Vi klasy, przeważnie piaszczyste. Miejscowość otoczona jest lasami. Obok wsi jest kamieniołom, wydobywa się z niego materiał kruszywo do budowy dróg. Po 1965 roku we wsi założono energię elektryczną. We wsi znajduje się wodociąg. Brak jest kanalizacji sanitarnej. Wielu mieszkańców dojeżdża do pracy do Buska, Chmielnika, Kielc. Tylko garstka utrzymuje się z pracy na roli. Młyny należą do parafii Szaniec, dzieci chodzą do Szkoły Podstawowej w Szańcu, są dowożone bądź to przez rodziców, bądź przez autobus szkolny. Pozostałe starsze dzieci chodzą do szkół średnich w Busku, Chmielniku. Życie kulturalne we wsi odbywa się w świetlicy środowiskowej, bądź na placu obok remizy, świetlicy. 11

12 3. INWENTARYZACJA ZASOBÓW 3.1 Zasoby przyrodnicze PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI MŁYNY Rys. 7 Podział fizyczno geologiczno województwa świętokrzyskiego Zgodnie z powyżej przedstawionym podziałem fizyczno geologicznym miejscowość Młyny leży na obszarze Niecki Nidziańskiej [Grażyna Okła (red.), Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe, Oficyna Wydawnicza Nauczycieli, Warszawa 2005]. Leży ona również w regionie turystycznym zwanym Ponidziem. Osią i kręgosłupem Ponidzia jest bez wątpienia zgodnie z nazwą rzeka Nida. Jej rozległa dolina ograniczona jest co widać powyżej pasmem garbów i płaskowyżów, ciągnących się z pewnymi odchyleniami równolegle do biegu rzeki. Lessowe wzgórza Garbu Wodzisławskiego oraz dominujący na wschodnim Ponidziu Garb Pińczowski ujmują ramami dolny bieg Nidy. Pomiędzy rzeką a wspomnianym Garbem Pińczowskim rozciąga się obszar malowniczej Niecki Nidziańskiej, gdzie leży sołectwo Młyny. Nida jest typową rzeką nizinną, o bardzo niskim spadku, płynąca na piaszczystym podłożu i o szerokiej terasie zalewowej pokrytej łąkami. Warto dodać, ze rzeka należy do najcieplejszych w Polsce, jej wody osiągają w lecie temperaturę do 27 o C. Mieszkańcy nadnidziańskich wiosek przyzwyczajeni są do corocznych sezonowych podstopień i powodzi. Dla terenu całego Ponidzia charakterystycznym elementem krajobrazu są także liczne starorzecza, oczka wodne i stawy, wykorzystywane współcześnie najczęściej do 12

13 hodowli ryb. Niektóre z nich pierwotnie służyły do spiętrzania wody poruszającej koła młyńskie [Michał Jurecki, Pondzie. Na świętokrzyskim stepie. Przewodnik Turystyczny, Wyd. Polska Turystyczna.pl, Kraków 2009]. Tuż po stopnieniu ostatnich śniegów Ponidzie pokrywa nagle złocistożółty kobierzec pięknych kwiatów. Jest to miłek wiosenny rosnący na ponidziańskich suchych łąkach. Kwiat ten jest wieloletnia rośliną z rodziny jaskrowatych. W Polsce jest rośliną dość rzadką i chronioną. Charakterystyczna dla Ponidzia grupą roślinności są suche murawy o charakterze stepowym (tzw. kserotermy), porastające słoneczne zbocza wzgórz i wąwozów oraz skarpy dolin rzecznych. W sąsiedztwie muraw kserotermicznych spotkać można ciepłolubne zarośla z często dominująca wiśnią karłowatą. Teren Ponidzia został wcześnie i w dużym stopniu wylesiony. Najpiękniejsza enklawa leśna Ponidzia położona jest na zboczach Garbu Wodzisławskiego, gdzie na bardzo żyznych glebach rośnie wspaniały las liściasty. Natomiast w lasach położonych w najbliższym sąsiedztwie wokół Młynów, wśród drzewostanu mieszanego dominują (na jałowych glebach) lasy sosnowe. Fauna Ponidzia jest niezwykle różnorodna. Wiąże się to przede wszystkim z występowaniem unikatowych dla Polski południowej gatunków zwierząt oraz bardzo bogatą faunę siedlisk wodnych i podmokłych. Dolina Nidy jest ważnym szlakiem wędrówek ptaków (kaczki, gęsi, ptaki siewkowate). Na Ponidziu spotkać można bardzo rzadką w Polsce modliszkę zwyczajną oraz cykadę o polskiej nazwie piewnik. Fauna Ponidzia jest wyjątkowa ze względu na fakt iż zachowały się tutaj naturalne zbiorniki, a Nida rzeka silnie meandrująca na długim odcinku posiada naturalny charakter. Występują tu też pospolite gatunki ryb (kiełb, karaś, leszcz, kleń, ukleja) [Michał Jurecki, Pondzie. Na świętokrzyskim stepie. Przewodnik Turystyczny, Wyd. Polska Turystyczna.pl, Kraków 2009]. Miejscowość Młyny leży na terenie Szanieckiego Parku Krajobrazowego. Jest ona oddalona jedynie o 10 km od Buska- Zdroju i 15 km od rezerwatu Owczary (florystyczny słonoroślowy) oraz od Rezerwatu Skorocice (przyrody nieożywionej i florystyczny). W Młynach jest obecnie 9 stawów hodowlanych, zasilanych z rzeki. Nieopodal znajduje się kamieniołom, z którego wydobywa się kruszec do budowy dróg. 13

14 3.2 Dziedzictwo kulturowe ZABYTKI MŁYNÓW W miejscowości znajduje się wiele zabytków m.in. liczne figurki i krzyże przydrożne. 1. Przy drodze Młyny Szaniec, po wschodniej stronie drogi znajduje się 1,5 km od Młynów figurka św. Sebastiana z 1808 r. 2. Przy drodze do Młynów z Szańca stoi żeliwny krzyż z 1894 r. fundacji Grzegorza Walkowicza 3. Za przysiółkiem Pomyków, przy drodze w kierunku Chrabkowa, stoi kamienny krzyż z 1930 r. 4. W centrum wsi, przysiółek Pagórek, stoi kamienny krzyż na wysokim postumencie najprawdopodobniej z pozostałości ze stodoły dworskiej zniszczonej w roku Za wsią w kierunku przysiółka Schodnia stoi figura Anioła Stróża z 1807 r. 6. Na przysiółku Psia Górka, na postumencie stoi popiersie św. Antoniego z Dzieciątkiem. Figura ta pochodzi z 1817 lub 1827 r. 7. Przysiółek Pomyków, na zakręcie stoi żelazny krzyż z XX wieku. 8.Centrum wsi, Przysiółek Piasek na schodkowym cokole jest metalowy krzyż, kowalskiej roboty z XX w. 9. Przy drodze do trasy Busko-Zdrój- Kielce stoi drewniany krzyż z 1920 r. 10. Przy szosie Busko Kielce przy przystanku PKS stoi żeliwny krzyż z 1862 r. W Młynach do dnia dzisiejszego pozostały stare młyny wodne, od których pochodzi właśnie nazwa miejscowości. 1. Przy drodze Busko-Kielce na przysiółku Ścigna, nad Bródem i dużymi stawami stoi młyn wodny z drugiej połowy XIX w. Jest to własność Waldemara Jurkowskiego. Młyn ten 20 lat temu był czynny, budynek kryty był gontem, Upływ czasy i warunki atmosferyczne spowodowały, że budynek się zawalił, a po młynie pozostały częściowe mury i koło młyńskie. Właściciel obok młyna postawił nowy dom i prowadzi obok hodowlę i sprzedaż ryb. 2. Na przysiółku Ścigna stoi również młyn z 1913 r. i stanowi własność Antoniego Musiała. Dolna kondygnacja murowana, górna drewniana. Urządzenia do mielenia nie są zachowane, a młyn obecnie pełni funkcję szopy. 3. Na przysiółku Psia Górka nad Bródem stoi młyn własności Zdzisława Janika. Młyn pochodzi z 1914 r.. Urządzenia do mielenia jeszcze są sprawne i młyn do niedawna był 14

15 jeszcze czynny i spełniał swoje funkcje. Jednakże obecnie budynek jest w bardzo złym stanie technicznym. 4. Na przysiółku Schodnia przy zalewie nad potokiem stoi młyn wodny z 1913r. Właściciel Wiktor Baranowski nie świadczy już usług ze względów ekonomicznych. Właściciel wykorzystuje część urządzeń do przygotowania paszy dla ryb. W młynie znajdują się zabytkowe maszyny, żarna młyńskie. TURYSTYKA Miejscowość położona jest cichej i spokojnej części powiatu, brak przemysłu i otoczenie lasów i stawów sprawiają, że mieszkańcy i przybywający goście chętnie spacerują po okolicznych lasach. OBYCZAJE I TRADYCJE Spektakl czerwcowy Noc Kupały z puszczaniem wianków, Andrzejki, Choinka noworoczna, Jasełka, Wspólne kolędowanie, Sylwester, Obyczaje wielkanocne. Spotkania kół Gospodyń wiejskich i kultywowanie tradycji oraz kuchni wiejskiej (pierogi, kapusta z kaszą, ciasta), coroczna akcja sprzątania miejscowości co wpływa na kształtowanie u młodego pokolenia świadomości i dbania o środowisko. W miejscowości Młyny działa Koło Gospodyń Wiejskich. Koło Gospodyń Wiejskich w Młynach zawiązało się w listopadzie 2008r. Zrzesza obecnie 28 kobiet i 3 mężczyzn. Przewodnim celem Koła jest kultywowanie i pielęgnowanie tradycji ludowych. W Kole tym jednak nie zobaczymy kobiet w tradycyjnych kolorowych spódnicach w kwiaty i haftowanych fartuszkach przypominających kobiety opisane przez Władysława Reymonta w Chłopach. Gospodynie wiejskie z Młynów to głównie młode mężatki, kobiety nowoczesne, silne i zaradne. Realizujące się zawodowo, z łatwością serfujące po internecie i jednocześnie potrafiące przygotować tradycyjne potrawy i zaśpiewać przyśpiewki ludowe. Nawiązaniem do tradycji ludowej i jednocześnie znakiem rozpoznawczym Koła są pomarańczowe korale. Niezmiernie ważne jest wspieranie rozwoju miejscowości w której mieszkają, rozwój przedsiębiorczości kobiet, a także wychowywanie młodego pokolenia w duchu tolerancji, patriotyzmu i poszanowania tradycyjnych wartości. Cele te Koło realizuje organizując szereg imprez dla dzieci, młodzieży i mieszkańców Młynów. Były to m.in. 15

16 andrzejki, sylwester, majówka czy akcja sadzenia dębu katyńskiego. W kalendarz miejscowych imprez wpisała się już trzykrotnie organizowana akcja sprzątania wsi pn. Czysta wieś. Choć Koło istnieje niecałe cztery lata może odnotować na swoim koncie wiele sukcesów. Najważniejszym z nich jest poprawa wizerunku wsi. Przejeżdżając przez Młyny nie sposób nie zauważyć odnowionej remizy strażackiej, którą dzięki wsparciu Marszałka Województwa Świętokrzyskiego i Burmistrza Miasta i Gminy Busko-Zdrój mieszkańcy wspólnie wyremontowali w ciągu ostatniego roku. W wielu strategicznych miejscach wsi założono ogródki. Tam, gdzie niegdyś rosły krzaki dziś kwitą i zachwycają swoimi kolorami kwiaty. Młyny pięknieją z dnia na dzień i to właśnie w dużej mierze zasługa lokalnego Koła. Kobiety z Koła co rusz zaskakują pomysłowością i umiejętnościami kulinarnymi. Ich popisowej kapusty z kaszą, kapuśniaczków i serników można zasmakować na licznych kiermaszach i imprezach lokalnych. Popis swoich umiejętności kulinarnych, artystycznych i organizacyjnych dały podczas ostatnich Dożynek Gminnych, które 15 sierpnia 2010 r. odbyły się właśnie w Młynach. Tego dnia nikt z Młynów głodny nie wyjechał, zabawa taneczna trwała do późnych godzin nocnych, a pochwałom nie było końca, bo kobiety z KGW w Młynach, to takie dziewczyny jak z powiedzenia do tańca i do różańca. Kiedyś w naszych Młynach koła się kręciły, Teraz My kobiety własne założyły 3.3 Infrastruktura techniczna Młyny są miejscowością leżącą w przepięknej malowniczej okolicy (na obszarze Niecki Nidziańskiej, w regionie turystycznym Ponidzie), którą charakteryzuje atrakcyjne położenie oraz ciekawie ukształtowany teren, na pograniczu gmin Busko Zdrój, Chmielnik i gminy Pińczów. Jednakże morfologia terenu oraz inne walory środowiska przyrodniczo geograficznego zwykle sprzyjające rozwojowi turystyki nie są tutaj jak dotąd w ogóle wykorzystywane. Promocja regionu w środkach masowego przekazu praktycznie również nie istnieje. Wieś ma zabudowę prostopadłą do drogi krajowej nr 73 Kielce Tarnów oraz zabudowę liniową wzdłuż drogi powiatowej i gminnej, biegnących przez wieś. Sąsiedztwo sołectwa z drogą krajową nr 73 skutkuje bardzo dobrym połączeniem z Buskiem czy Kielcami. 16

17 Znajdujące się tutaj zabudowania to domy jednorodzinne z dużą ilościom ogródków przydomowych. Są one raczej nowe, ale niektóre wymagają już remontu. Podobnie sytuacja jawi się jeśli chodzi o ogrodzenia posesji. Elektryczność wieś otrzymała po roku Teren sołectwa (jak i całej gminy Busko Zdrój) obsługuje Zakład Energetyczny w Busku Zdroju. Stan 60% sieci oceniany jest jako dobry, a pozostała część 25% jako średni i częściowo wymagający modernizacji. Młyny posiadają sieć wodociągową. Na chwilę obecną brak jest sieci kanalizacyjnej, gazowej, telekomunikacyjnej i teleinformatycznej. Od stolicy powiatu i gminy miasta uzdrowiskowego Busko Zdrój dzieli ją dystans 10,0 km. Natomiast do Kielc stolicy województwa 38 km. Sama miejscowość położona jest wzdłuż asfaltowych, oświetlonej drogi powiatowej i dróg gminnych, których stan można określić jako dobry. Na terenie sołectwa kursuje komunikacja prywatna- busy. 3.4 Infrastruktura społeczna W sołectwie jest świetlica wiejskiej, biblioteka, remiza OSP. W remizie mają siedzibę panie z KGW w Młynach. Aby obiekt mógł być w pełni wykorzystany i aby spełniał standardy ogólnie obowiązujące niezbędna jest dobudowa sanitariatów oraz szatni. Brak jest boiska sportowego. Brak jest również miejsc rekreacji i wypoczynku dla starszych w formie altan, miejsca do grillowania. Brak rynku, placu centralnego czy placu publicznego sprawia, ze miejscowi mieszkańcy skupiają się w budynku remizy, gdzie jest również świetlica. Organizowane są w miejscowości liczne imprezy np. coroczny spektakl plenerowy Noc Kupały, coroczne cykle, sprzątania świata miejscowości Młyny, Andrzejki, Choinka, imprezy integrujące lokalną społeczność (integracja pokoleń; integracja ludności napływowej i rdzennej). Wizytówką Młynów jest prężnie działający zakład wyrobów metalowych Metal- Kop. Właścicielem zakładu jest pan Marian Kopała. Zakład zatrudnia ponad 100 pracowników. Jest profesjonalny zakład montażu instalacji LPG, kilka firm dekarskich i ogólnobudowlanych. W Młynach są 2 sklepy spożywcze i punkty wymiany butli gazowych. 17

18 3.5 Kapitał ludzki PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI MŁYNY Obecnie w Młynach mieszka ponad 500 osób. Mieszkańcy są ludźmi wszystkich grup wiekowych (charakterystyczną cechą jest tutaj wielopokoleniowość). 85% ludności to rdzenni mieszkańcy wsi, natomiast pozostałe 15% to ludność napływowa. Są oni przedstawicielami różnych zawodów. Społeczności raczej jednowyznaniowa. Utrzymują się z pracy w rolnictwie, pracy zarobkowej w okolicznych miastach, bądź pobierają świadczenia emerytalno rentowe. Generalnie mieszkańcy są bardzo zaangażowani w sprawy swojej wsi. Świadczy o tym pozyskanie środków z Urzędu Marszałkowskiego w 2009 r. na remont budynku remizy i świetlicy. Wykonano wówczas remont sal, malowanie, położono płytki, posadzki, wymieniono okna i zamontowano ogrzewanie. Większość prac mieszkańcy wykonali samodzielnie, społecznie. Na każdym kroku można zaobserwować aktywności społeczności i organizacji wiejskich np. poprzez dbałość o własne posesje. Jest prężnie działające Kolo Gospodyń Wiejskich, które skupia społeczność lokalną właśnie przy imprezach integracyjnych. Mają spotkania z innymi gospodyniami z pobliskich Kół. Po chudych latach przyszedł bardzo dobry okres działalności Ochotniczej Straży Pożarnej. Wspólnie z paniami z KGW dbają o poprawę wizerunku sołectwa. We wsi jakichkolwiek klubów sportowych itp. 3.6 Gospodarka i rolnictwo Miejscowość zasadniczo pełni dwie podstawowe funkcje: mieszkaniową i rolniczą. Brak jest rozwiniętej funkcji usługowej. Nie ma żadnych gospodarstw agroturystycznych. Gleby w Młynach są od III do VI klasy w tym użytki rolne - grunty orne, łąki, pastwiska, sady. Uprawia się zboża, sadzi ziemniaki, prowadzi dla własnych potrzeb uprawę warzyw owoców. Obecnie każdy rolnik posiada traktor i nie prowadzi się już chowu bydła, są tylko 4 krowy w całej wsi, jedynie chowany jest drób i trzoda chlewna. Gospodarstwa są raczej małoobszarowe. 18

19 4. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI 4.1 Analiza słabych i mocnych stron Przeprowadzona Analiza SWOT Analiza mocnych stron (Strengths), słabych stron (Weaknesses), możliwości (Opportunities) i zagrożeń (Threats) posłużyła do uporządkowania informacji dotyczących obszaru sołectwa Młyny oraz do określenia czynników wewnętrznych, tj. silnych oraz słabych stron obszaru. Ten rodzaj analizy jest powszechnie stosowany przy planowaniu rozwoju regionalnego i lokalnego. Tab. 4: Silne i słabe strony sołectwa Młyny Mocne strony Atrakcyjne geograficznie położenie miejscowości Młyny (na obszarze Niecki Nidziańskiej, w malowniczym regionie turystycznym Ponidzie). Teren bogato urzeźbiony, wzbogacony potokami i stawami, ważne dla rekreacji i wędrówek turystycznych. W bliskim sąsiedztwie wsi bogactwo i unikatowość flory i fauny Położenie w pobliżu uzdrowisk Busko-Zdrój, Solec - Zdrój Bardzo dobre warunki ekologiczne (czyste powietrze, gleby, wody, runo leśne); brak zakładów zanieczyszczających środowisko. Mikroklimat, korzystne warunki insolacyjne Położenie w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 73 Kielce Tarnów Istniejące zasoby historyczne(figury krzyże przydrożne), Istniejące zasoby kulturalne, religijne, tradycje, kuchnia wiejska Istnienie terenów o niskiej bonitacji gleb nadających się pod inwestycje Posiada elektryczność i sieć wodociągową. Otoczenie lasów, malowniczy, zróżnicowany topograficznie krajobraz Zgrana, zżyta społeczność Słabe strony Małoobszarowy charakter większości gospodarstw rolnych. Brak aktywnego systemu promocji. Stosunkowo niski poziom wykształcenia mieszkańców, niedostosowany do wymogów i zapotrzebowania na rynku pracy. Brak pracy i perspektyw dla młodzieży; migracja młodzieży do miast. Brak sieci kanalizacyjnej, gazowej, telekomunikacyjnej i teleinformatycznej. Brak boiska sportowego, brak atrakcyjnych możliwości spędzenia wolnego czasu. Brak sieci usług, w tym gospodarstw agroturystycznych. Brak ciągów pieszych Brak odpowiedniej do potrzeb infrastruktury rekreacyjnej i sportowej dla młodzieży Problem z dostępem do internetu. 19

20 4.2 Analiza szans i zagrożeń Dla celów dalszej analizy strategicznej obszaru wsi Młyny zidentyfikowano również czynniki zewnętrzne, mające wpływ na jego rozwój, tj. szanse pojawiające się w otoczeniu obszaru, a także zagrożenia zewnętrzne. Tab. 5: Szanse i zagrożenia dla sołectwa Młyny Szanse Sprzyjająca polityka regionalna ze strony rządu i władz wojewódzkich ukierunkowana na rozwój obszarów wiejskich. Moda i zapotrzebowanie na wypoczynek, turystykę i lecznictwo uzdrowiskowe oparte na naturalnych zasobach uzdrowiskowych. Rozwój różnych form turystyki, a w szczególności dynamiczny rozwój turystyki pieszej, rowerowej i agroturystyki. Możliwość sfinansowania inwestycji ze środków krajowych oraz z funduszy Unii Europejskiej.. Bliskie sąsiedztwo udrowisk Busko Zdrój i Solec Zdrój; możliwość rozwijania funkcji komplementarnych do funkcji uzdrowiskowych Rosnące zainteresowanie ekologicznymi naturalnymi, regionalnymi produktami spożywczymi Tworzenie systemów promocyjnych wspierających regionalizm i czynny wypoczynek na obszarach wiejskich. Wzrost aktywności mieszkańców obszarów wiejskich i znaczenia organizacji pozarządowych. Rozbudowa infrastruktury około drogowej (chodniki, ciągi spacerowe, parkingi, ścieżki rowerowe). duża tendencja wzrostowa do osiedlania na terenach wiejskich ludnosci z miast Zagrożenia Niestabilność polityczna i gospodarcza państwa; niestabilność kredytowa i bankowa. Zjawisko bezrobocia (szczególnie wśród młodych osób), rosnąca apatia i ubożenie społeczeństwa oraz zjawisko dziedziczenia biedy. Postępujące rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa. Niska opłacalność produkcji rolnej. Bariery w rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, rosnące koszty utrzymania pracowników, rosnący fiskalizm państwa. Emigracja mieszkańców regionu, w tym specjalistów oraz wykształconej młodzieży. Starzenie się społeczeństwa, mały przyrost naturalny. Brak rozrywki oraz sposobów i miejsca na spędzenie wolnego czasu dla dzieci i młodzieży. Możliwość ograniczenia środków zewnętrznych na rozwój obszarów wiejskich. Wzrost przestępczości (wandalizm, rozboje); zagrożenie patologiami i uzależnieniami (alkoholizm, narkomania). 20

21 5. WIZJA ORAZ OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH 5.1 Wizja i cele strategiczne MŁYNY WIEŚ INTEGRUJĄCA MIESZKAŃCÓW POPRZEZ KULTYWOWANIA TRADYCJI. GOŚCINNA DLA AGROTURYSTÓW, KTÓRZY CHCĄ ODPOCZĄĆ W BLISKIM KONTAKCIE Z PRZYRODĄ. Dlaczego chcemy odnowy wsi? - nasza wieś ma wszelkie szanse rozwojowe - mamy sporo atrakcyjnych terenów, chętnie powitamy nowych mieszkańców ceniących spokój i kameralność, a także życzliwych sąsiadów, jesteśmy skazani na rozwój, - chcemy żyć w pięknym estetycznym otoczeniu, - chcemy się lepiej poznać i zintegrować, uniknąć napięć jakie mogą się pojawić w związku z przybywaniem nowych mieszkańców o innych przyzwyczajeniach i innym, często niewiejskim stylu życia, - chcemy poprawić warunki codziennego życia, wyrównać nasze szanse z miastem i większymi ośrodkami naszej gminy, - chcemy zapewnić dobre warunki dla młodych, - chcemy skorzystać z okazji sfinansowania naszych marzeń np. poprzez pomoc unijną Jak się zorganizujemy? Stworzymy grupę odnowy wsi, w skład której wejdą ludzie związani z wsią Młyny w różnym wieku, z różnym wykształceniem, zarówno stali starzy mieszkańcy jak i ci nowi którzy budują już tu swoje domy i którzy za chwilę zwiążą swoje życie z nami. Będziemy ich włączać w nasze dotychczasowe działania, wspólnie odnowimy centrum naszej wsi, zwłaszcza wokół istniejącej świetlicy. Nasza wizja jakie ma być nasze życie? Młyny będą: - wsią nowoczesną, bezpieczną i wygodną z kanalizacją, dobrymi drogami, chodnikami, oświetlonymi ulicami, ze sklepami, z dobrymi telekomunikacyjnymi łączami (bardziej dostępny internet), z wieloma nowymi domami, - zadbane, porządne, czyste, z estetycznymi domami, pięknymi ogrodami, dobrze zagospodarowanym terenem wokół świetlicy - centrum naszego społecznego życia, 21

22 - dawały szansę na wypoczynek, sport i rekreację dla dzieci i młodzieży ( boisko dla młodzieży, miejsce wypoczynku dla całej wsi), - wsią zintegrowaną, z aktywną i nowoczesną społecznością (zadbamy o wysoką świadomość ekologiczną, o nasze wykształcenie- kusy, szkolenia, będziemy jak dotąd organizować wspólne zabawy, festyny), - wsią dbającą o dzieci i młodzież, a także integrującą wszystkich nowo przybyłych, tak by każdy mieszkaniec czuł się ważnym członkiem naszej społeczności i miał jak najlepsze warunki do rozwoju, - wsią dbającą o zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych, zachowującą kameralną, przyjazną skalę urbanistyczną, eksponującą swoje zabytki i otaczający naturalny krajobraz Dla realizacji naszej wizji konieczne będzie także zaangażowanie i współdziałanie władz samorządowych Gminy Busko-Zdrój, zwłaszcza w działaniach wymagających znacznego wkładu finansowego. Młyny dzięki działaniom własnym, wspomaganym przez Gminę oraz fundusze zewnętrzne mogą stać się modnym i atrakcyjnym miejscem zamieszkania, ale także miejscem wycieczek i przystankiem na turystycznych trasach. Aby wizja sołectwa Młyny przywołana powyżej mogła być urzeczywistniona określone zostały dwa poniżej wymienione cele strategiczne: Cel 1: Poprawa standardu życia mieszkańców poprzez rewitalizację miejscowości i stymulację rozwoju gospodarczego miejscowości. Cel 2: Dynamiczny rozwój turystyki pieszej, rowerowej i agroturystyki w oparciu o atrakcyjne położenie geograficzne, zasoby przyrodnicze, uwarunkowania klimatyczne i ekologiczne oraz kultywowanie tradycji z uwzględnieniem kuchni wiejskiej. Wymienione cele wraz z uwarunkowaniami wewnętrznymi i zewnętrznymi oraz ramami wsparcia rozwoju tworzą podstawę wyboru zadań na bliższą oraz dalszą przyszłość. Cele strategiczne wyznaczają główne kierunki wspomagania rozwoju sołectwa Młyny. Mają one bezpośrednio i pośrednio wpływać na rozwój wszystkich oczekiwanych od miejscowości funkcji. Uzasadnieniem wyboru celów strategicznych jest potrzeba rozwoju bazy rekreacyjno sportowej sołectwa, ale i całej gminy Busko Zdrój. Turystyka, w tym agroturystyka ma tutaj największe szanse rozwoju ze względu na liczne i duże potencjały endogeniczne. Ich wykorzystanie jest jedną z ważniejszych wytycznych UE dla krajów członkowskich tej Organizacji. Agroturystyka dla Młynów jest dziedziną wysokiej szansy. Miejscowość ma znaczące walory przyrodnicze, historyczne, kulturowe i religijne. 22

23 W ramach tej dziedziny może rozwijać się mała i średnia przedsiębiorczość, nie łamiąca obowiązującej w UE zasady rozwoju zrównoważonego, spełniając przy tym naczelny cel Strategii Lizbońskiej konkurencyjności oraz naczelny cel polityki regionalnej UE spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej, poprzez wyrównywanie szans wpływających na źródła dochodów ludności i poziom ich życia, aktywizację przedsiębiorczości i rozwój lokalnej gospodarki publicznej. Rozwój turystyki (agroturystyki) będzie także czynnikiem spójności przestrzennej, w tym integracji komunikacyjnej gminy z jej otoczeniem i integracji funkcjonalnej. Priorytetowe kierunki działań strategicznych są oparte na lokalnych (endogenicznych) uwarunkowaniach wskazanych w analizie SWOT a także na uwarunkowaniach zewnętrznych, głównie wynikających z obecnego kursu polityki wspomagania rozwoju Unii Europejskiej, Rządu RP, Samorządu Województwa Świętokrzyskiego czy Gminy Busko Zdrój. Z tych uwarunkowań wynikają następujące priorytetowe kierunki wsparcia rozwoju sołectwa: 1. wzrost atrakcyjności turystycznej, rewitalizacja miejscowości oraz umacnianie walorów środowiska przyrodniczego, jak również poprawa stanu infrastruktury technicznej; 2. rozwój nowoczesnej społeczności lokalnej, opartej na wiedzy; 3. wspomaganie rozwoju wielofunkcyjności wsi; 4. budowanie systemu marketingu gminnego. 5. Wspomaganie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości Wzrost atrakcyjności turystycznej, rewitalizacja miejscowości oraz umacnianie walorów środowiska przyrodniczego, jak również poprawa stanu infrastruktury technicznej jest priorytetem wybranym na podstawie wyjątkowych walorów na tym terenie. Jest także spełnieniem oczekiwania polityki UE na okres odnoszącego się do oparcia rozwoju głównie na potencjałach endogenicznych. Wiodącymi w gminie Busko Zdrój a także w miejscowości Młyny są atrakcyjne i zróżnicowane potencjały turystyczne, przyrodnicze i kulturowe. Położenie i klimat jest to także atrybutem marketingowym tego obszaru. Innymi słowy, rozwój turystyki (agroturystyki) jest dziedziną wysokiej szansy dla miejscowej społeczności, również ze względu na potencjały w samej gminie Busko Zdrój. Miejscowa społeczność jest bardzo zaangażowania w działania rewitalizacyjne we wsi Młyny. Mieszkańcy wykonali własnym nakładem i dzięki pozyskanym środkom zewnętrznym w ramach Programu Odnowa Wsi Świętokrzyskiej remont budynku remizy OSP a w min świetlicy środowiskowej w roku

24 Poprawa stanu infrastruktury technicznej jest uzasadnioną potrzebą poprawy funkcjonowania gospodarki i jakości życia mieszkańców, a także wewnętrznej i zewnętrznej spójności terytorialnej gminy Busko Zdrój. Potrzeby skupiają się głównie na usprawnieniu sieci drogowej, zwłaszcza drogi powiatowej oraz budowie chodników. Przede wszystkim drogi, szlaki wędrówkowe, ścieżki rowerowe warunkują przyszłą atrakcyjność turystyczną Młynów. Ponadto pewnych uzupełnień będzie wymagała infrastruktura związana z ochroną środowiska i urządzeniem terenów otwartych (publicznych). Rozwój nowoczesnej społeczności lokalnej, opartej na wiedzy jest powszechnie uznanym kierunkiem polityki UE i Rządu RP a także Samorządu Województwa Świętokrzyskiego oraz Gminy Busko Zdrój. Od społeczności lokalnej oczekuje się wiedzy użytecznej w zakresie przedsiębiorczości prywatnej i w sprawach publicznych, zwłaszcza wspierających rozwój lokalny. Stąd też, kierunki działań operacyjnych powinny być zorientowane na tworzenie prorozwojowych warunków polityki ludnościowej, podnoszenie poziomu wykształcenia i wiedzy mieszkańców, aktywizację lokalnego rynku pracy, wspieranie integracji społecznej oraz ograniczanie poziomu ubóstwa, wykorzystanie kapitału kulturowego i społecznego a także poprawę bezpieczeństwa i ładu publicznego. Uzupełnienia lokalnej i ponadlokalnej infrastruktury warunkuje wspomaganie rozwoju wielofunkcyjności wsi. Relatywnie mały potencjał rolnictwa, jako dziedziny powszechnie problemowej nie stanowi wystarczającej bazy zasilania ekonomicznego mieszkańców, gospodarki terenów wiejskich, ale też i całej gminy. Baza musi być uzupełniana różnymi rodzajami działalności gospodarczej, w tym obsługą turystyki i inną przedsiębiorczością a także mieć dostęp do rynku pracy w Busku Zdroju. W wiejskiej części gminy, a więc i na terenie sołectwa Młyny celowe jest tworzenie atrakcyjnych warunków rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości różnych gałęzi i branż sektora produkcyjnego oraz usług. Wspomaganie atrakcyjności lokalizacyjnej wymaga budowania systemu marketingu gminnego, tworzącego zbiór powiązanych między sobą czynników wzrostu zainteresowania mieszkańców, firm i innych podmiotów niezależnych od samorządu lokalnego rozwojem gminy, z uwzględnieniem również takich miejscowości jak Młyny w szczególności wzrostem aktywności inwestycyjnej w sferze rynkowej i w sferze gospodarstw domowych. Tak ułożone priorytety odpowiadają specyfice przyrodniczej oraz społeczno gospodarczej. Ponadto uwzględniają priorytety Strategii Rozwoju Gminy Busko Zdrój (SR GBZ), Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego (SR WŚ) a zatem 24

25 i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego (RPO WŚ) na lata oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (RPO WŚ). Wspomaganie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości jest najważniejszą dziedziną strategiczną i operacyjną z punktu widzenia konieczności rozwoju bazy ekonomicznej. Jej trzonem z natury jest gospodarka wolnorynkowa, w tym przedsiębiorczość działalność, która poprzez generowanie zysku pomnaża kapitał. Ponadto tworzy też różnorodne korzyści zewnętrzne, głównie te które mają zasięg lokalny na przykład, miejsca pracy i dochody ludności, zasilanie budżetu gminy podatkami i opłatami lokalnymi. Wymienione tu i inne korzyści stanowią istotę lokalnej bazy ekonomicznej, chociaż wiele z nich może mieć zasięg ponadlokalny. W zakresie wspomagania rozwoju przedsiębiorczości obowiązują zasady warunkujące konkurencyjność w ramach UE, w tym: efektywności ekonomicznej przestrzeni; innowacyjności firm, co będzie miało wpływ na ich konkurencyjność rynkową; czystości przestrzeni aby nie traciła na atrakcyjności dla turystyki i osadnictwa; zróżnicowania struktury branżowej działalności gospodarczej ze względu na możliwości opierania się kryzysom sektorowym. Rozwój przedsiębiorczości, zwłaszcza małej i średniej, ma być czynnikiem bezpośrednio wspierającym konkurencyjność miejscowości, a pośrednio konkurencyjność regionu. 5.2 Zakres inwestycji W planach inwestycyjnych sołectwa Młyny na najbliższe lata jest kilka bardzo ważnych zadań inwestycyjnych. Są to: 1. Rozbudowa budynku remizy OSP o sanitariaty i szatanie wraz ze zbiornikiem na nieczystości ciekłe. 2. Opieka nad obiektami będącymi wizytówką wsi Młyny; 3. Rozwój intelektualny i fizyczny mieszkańców; 4. Integracja poprzez powrót do tradycji; 5. Motywowanie do działań i tworzenie organizacji społecznych. 6. Zagospodarowanie okolic stawu znajdującego się przy OSP. 7. Poprawa bezpieczeństwa poprzez budowę chodnika i odwodnienia. 8. Modernizacja boiska piłkarskiego oraz krzewienie kultury fizycznej. 25

26 Zadanie nr 1 Celem zadania nr 1 jest Rozbudowa budynku remizy OSP o sanitariaty i szatanie wraz ze zbiornikiem na nieczystości ciekłe. Remiza pełni też funkcję i rolę świetlicy wiejskiej dla mieszkańców wsi. Zadanie nr 1 obejmuje: wykonanie projektu rozbudowy budynku zrealizowanie rozbudowy W przyszłości także zagospodarowanie placu znajdującego się na wschód od budynku ; utworzenie miejsc do rekreacji i spotkań plenerowych mieszkańców przy budynku remizy OSP. Uzasadnienie: Obecnie funkcjonujący budynek, cieszy się dużym powodzeniem i zyskał na atrakcyjności dzięki determinacji społeczności lokalnej i pozyskaniu przez nich środków zewnętrznych na remont obiektu remizy i odnowienia sal świetlicy. Obecnie jedna budynek nie posiada szalenie istotnego elementu jakim są sanitariaty. Rozbudowa budynku remizy wpłynie na pogłębienie więzi sąsiedzkich, oraz integrację mieszkańców wsi, w tym międzypokoleniową. Będzie stanowić w pełni wyposażony obiekt, a także miejsce odpoczynku dla turystów odwiedzających okolicę. W kolejnym etapie rozwoju i rewitalizacji miejscowości - utworzenie miejsc do rekreacji i spotkań plenerowych umożliwi aktywne oraz bezpieczne (zwłaszcza) dla dzieci spędzanie czasu wolnego czasu oraz integracji społeczności nie tylko lokalnej. Zadanie nr 2 Celem zadania nr 2 jest opieka nad obiektami będącymi wizytówką wsi Młyny. W ramach tego zadania zostanie przeprowadzona renowacja figur przydrożnych znajdujących się w miejscowości (na przysiółkach) W ramach tego zadania zostałaby również przeprowadzona wspólna akcja sprzątania terenów użytku publicznego, co miałoby bezpośrednie przełożenie na poprawę estetyki wsi. Akcja taka dzięki inicjatywie społeczności lokalnej jest cykliczna i odbywa się co roku. Uzasadnienie: Zabytkami wsi Młyny są przydrożne figury, stanowiące dziedzictwo kulturowe miejscowości. Są to przede wszystkim figura św. Sebastiana z 1808 r., figurka św. Antoniego z Dzieciątkiem z 1817 lub 1827 r. i krzyże żeliwne umiejscowione na terenie sołectwa. 26

27 Natomiast wspólna akcja sprzątania terenów użyteczności publicznej, w które zaangażowani będą mieszkańcy różnych grup wiekowych bezsprzecznie służyć będzie i służy integracji lokalnej społeczności sołectwa, a także wpajamy młodemu pokoleniu obowiązek dbania o własne środowisko. Zadanie nr 3 Celem zadania nr 3 jest rozwój intelektualny i fizyczny mieszkańców Młyny. Obejmował by on organizowanie dla mieszkańców wsi kursów i szkoleń m.in. w zakresie np. gotowania, wypieków, obsługi komputera czy agroturystyki. Zostałaby powołana również grupa ochotników, którzy świadczyliby pomoc przy wypełnianiu bieżących dokumentów związanych z prowadzeniem działalności rolniczej i ewentualnej innej działalności gospodarczej. Uzasadnienie: Dzisiejsza rzeczywistości wymaga od społeczeństwa ciągłego dokształcania się. Zadanie nr 3 stworzy taką możliwość mieszkańcom Młynów, aby mogli odnaleźć się, żyć i pracować w dzisiejszym świecie w społeczeństwie informacyjnym w gospodarce opartej na wiedzy. Zadanie nr 4 Celem zadania nr 4 jest integracja mieszkańców Młynów poprzez powrót do tradycji poprzez organizowanie takich uroczystości jak: Ostatki, Andrzejki, Sobótki czy obchodów Dnia Matki, Babci i Dziadka, Choinka. Uzasadnienie: Poprzez wdrożenie tego projektu zostaną wzmocnione więzi sąsiedzkie i międzypokoleniowe. Projekt ma przede wszystkim przeciwdziałać ogólnej apatii i uśpieniu mieszkańców wsi oraz zachęcić do aktywnego spędzania czasu wolnego. Zadanie nr 5 Zadanie nr 5 to motywowanie do działań i tworzenie organizacji rolniczych ewentualnie aktywizacja już istniejących. W ramach tego typu działań będą pozyskiwane informacje dotyczące rozwoju rolnictwa z ARiMR, ARR i ŚODR. Wspierane będą wszelkie działania mające na celu rozwój małego biznesu czy też tworzenie gospodarstw agroturystycznych. Uzasadnienie: Dostęp do aktualnej informacji dotyczącej rolnictwa pozwoli wielu mieszkańcom wsi znaleźć rozwiązanie własnych problemów, a wspieranie inicjatyw i zachęcanie do podejmowania ryzyka pracy na własny rachunek pozwoli tworzyć nowe miejsca pracy w sołectwie Młyny. 27