BADANIE ZJAWISKA KAWITACJI
|
|
- Amalia Sobolewska
- 1 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Badanie zjawiska kawitacji 1 Ćwiczenie 13 BADANIE ZJAWISKA KAWITACJI Wprowadzenie Kawitacją nazywamy zjawisko wywołane zmiennym polem ciśnień w cieczy polegające na powstawaniu, wzroście i zanikaniu pęcherzyków lub innych obszarów zamkniętych /kawern/ zawierających parę danej cieczy, gaz lub mieszaninę parowo-gazową. Kawitacja jest zjawiskiem występującym wyłącznie w cieczach. Zjawisko kawitacji może występować w przepływie lub w cieczy pozostającej w spoczynku. Może mieć miejsce w pobliżu ścian /przewodu, ciała zanurzonego/ lub w obszarze nieograniczonym. Utrata przez ciecz ciągłości powoduje, że kawitacja jest nieustalonym zjawiskiem dwufazowym, którego dotychczas nie potrafiono opisać analitycznie, za pomocą równań dynamiki ośrodków ciągłych. Kawitacja występuje na skutek obniżenia ciśnienia a więc można nią sterować zmieniając ciśnienie, a ściślej - regulując minimalną wartość ciśnienia bezwzględnego. Jeśli powstająca w cieczy kawerna /pęcherz/ zostanie uniesiona w obszar podwyższonego ciśnienia to początkowo jej wzrost zostaje zatrzymany, a następnie wskutek kondensacji pary i rozpuszczania gazu kawerna, zanika /imploduje/. Zanikanie kawern /pęcherzy/ zachodzi skokowo, gdy parowe kawerny lub pęcherze zawierają niewiele gazu lub wolniej, jeżeli w ich wnętrzu znajduje się duża ilość pary lub gazu. Kawitację cechuje szereg zjawisk występujących w okresie czasu od powstania pęcherza do jego zaniknięcia. Jeżeli uwzględnić skalę czasu zachodzących zjawisk /wzrost pęcherza około 0,00[s] i jego zanikania rzędu 0,001 [s]/ oraz wartość ciśnienia przy implozji pęcherza ~150 [MPa]/ to mamy obraz trudności wynikających przy ilościowym badaniu zjawiska kawitacji. Kawitacja zachodzi z tak dużymi prędkościami, że oko ludzkie lub zwykła kamera filmowa nie potrafią zarejestrować jej przebiegu. Mimo, że istnieje kilka rodzajów kawitacji, prawie wszystkie przypominają obłok piany. Konieczność uniknięcia kawitacji w wielu przypadkach poważnie ogranicza możliwości konstruowania maszyn i urządzeń hydraulicznych. Wszystkie typy turbin wodnych w odpowiednich warunkach są narażone na kawitację. Pompy wirowe i wyporowe
2 Badanie zjawiska kawitacji również są narażone na Jej szkodliwy wpływ. Kawitacja występuje w zaworach oraz przyrządach do pomiaru natężenia przepływu np. zwężka Venturiego. Powstanie kawitacji narusza pole ciśnień; przed i za przyrządem, powodując błędne wyniki pomiarów. Kawerny tworzące się wokół śrub napędowych statków w sposób istotny zmniejszają ich ciąg ponadto może ona występować również na kadłubach. Chcąc uniknąć kawitacji, trzeba często do granic możliwości ograniczyć ciężar, wymiary czasem stateczność urządzeń. Jest to niemożliwe w budowie szeregu układów przepływowych. Dlatego w takich przypadkach główną uwagę przykłada się do uniknięcia jej skutków nie eliminując samego zjawiska. Opracowanie w ostatnim dwudziestoleciu; kierownic turbin wytrzymujących skutki kawitacji, śrub okrętowych oraz szeregu rozwiązań pomp i turbin - odzwierciedla tę tendencję, najczęściej badano kawitację w wodzie, niemniej występuje ona w szeregu cieczach, które mają zastosowanie w określonych konstrukcjach technicznych. Należy liczyć się z jej wystąpieniem projektując rurociągi transportujące ropę naftową. Kawitacja przeszkadza w kierowaniu strumieniem stopionych metali. Obserwuje się jej skutki przy przepływie cieczy kriogenicznych /ciekły tlen, wodór, azot i hel/. Kawitacja wywołuje szereg skutków, które można ocenić ilościowo, a mianowicie: narusza ciągłość cieczy wywołując zazwyczaj wzrost strat energii strumienia zmniejsza ciąg śrub napędowych, a więc zmniejsza prędkość obiektów pływających, zmniejsza moc i sprawność turbin wodnych, obniża wysokość podnoszenia i sprawność pomp, powoduje erozję - wszystkich bez wyjątku materiałów konstrukcyjnych, wywołuje hałas i szumy, zarówno w obszarze słyszalnym, jak również w obszarze częstotliwości (-10)*10 4 [Hz], prowadzi da drgań łopatek; turbin wodnych i pomp Rodzaje kawitacji. Pojęcia podstawowe. Kawitacja parowa Powstaje na ogół przy ciśnieniu krytycznym, bliskim ciśnieniu parowania cieczy w danej temperaturze. Wyróżnia się tym, że niestabilne pęcherzyki kawitacyjne, po osiągnięciu rozmiaru krytycznego, rosną bardzo szybko i są wypełnione przede wszystkim parą danej cieczy.
3 Badanie zjawiska kawitacji 3 Kawitacja gazowa Powstaje w wyniku dyfuzji gazu znajdującego się w cieczy do istniejących już w niej pęcherzyków gazowych /np. w drodze pobudzania pęcherzyków do intensywnych drgań/. Charakteryzuje się tym, że pęcherzyki kawitacyjne rosną wolniej niż podczas kawitacji parowej. Kawitacja hydrodynamiczna (przepływowa, strumieniowa) Powstaje wskutek spadku ciśnienia statycznego w cieczy poniżej ciśnienia krytycznego, spowodowanego miejscowym wzrostem prędkości przepływu lub odpowiednią zmianę warunków zewnętrznych. Często pojawia się w przewężeniach kanałów przepływowych oraz w miejscach zakrzywienia linii prądu i oderwań strumienia cieczy od opływanego ciała. Kawitacja wibracyjna Powstaje podczas spadku ciśnienia spowodowanego rozprzestrzenianiem się fali akustycznej w cieczy. Często pojawia się w czasie wibracji cieczy lub jej otoczenia względnie na skutek szybkich drgań ciała stałego w cieczy. Rozrywanie cieczy i powstawanie pęcherzyków kawitacyjnych następuje w czasie półokresów rozrzedzenia, a ich implozja w czasie półokresów ściskania. Kawitacja zaczątkowa /pęcherzykowa/ Początek kawitacji znamienny pojawieniem się w cieczy pierwszych pęcherzyków kawitacyjnych lub kawerny powłokowej. Kawitacja rozwinięta Stadium rozwoju kawitacji w przepływie charakteryzujące się silnym 'oddziaływaniem obłoku kawitacyjnego na pole przepływu /zmiana natężenia przepływu/ oraz na energetyczne własności maszyny hydraulicznej /moc, sprawność/. Superkawitacja Stadium kawitacji silnie rozwiniętej. Charakterystyczną cechą superkawitacji są kawerny utworzone przez całkowite oderwanie cieczy od powierzchni opływanego ciała i wypełnione jej parą i wydzielającymi się z niej gazami. Przepływ kawitacyjny Dwufazowy przepływ, złożony z cieczy oraz jej pary i wyzwolonych gazów, będący wynikiem obniżenia ciśnienia. Zjawisko jest znamienne tym, że zmiany ciśnienia spowodowane są wyłącznie procesami hydrodynamicznymi.
4 4 Badanie zjawiska kawitacji Pseudokawitacja Zjawisko podobne do kawitacji, polegające na wydzielaniu się z cieczy pęcherzyków wypełnionych gazem, które są na ogół stabilne i pozostają w równowadze pod wpływem otaczającego pola ciśnienia. Ciśnienie krytyczne Ciśnienie w cieczy, przy którym powstaje kawitacja. Jest ono uzależnione od rodzaju i stanu cieczy, jej własności fizykochemicznych i temperatury, od ilości i rodzaju jąder kawitacyjnych oraz zawartości nierozpuszczonego gazu w cieczy. W przepływie ciśnienie krytyczne jest funkcją ciśnienia hydrodynamicznego i fluktuacji ciśnień związanych z turbulencją. Prędkość krytyczna Prędkość przepływu cieczy lub prędkość ciała poruszającego się w polu stałego ciśnienia zewnętrznego, przy której pojawia się kawitacja. Ciśnienie implozji Ciśnienie występuje w polu zanikającego pęcherzyka kawitacyjnego. Jego wartość jest funkcją wymiarów pęcherzyka. Szacuje się, że wartość ciśnienia implozji wynosi kilkaset, a nawet kilka tysięcy MPa Powstawanie kawitacji Elementarna teoria kawitacji zakłada, że do jej powstania potrzeba i wystarcza, aby lokalna wartość ciśnienia w cieczy obniżyła się do ciśnienia pary nasyconej w danej temperaturę. W rzeczywistości zjawisko jest znacznie bardzie;] skomplikowane. Chociaż z badań eksperymentalnych wynika, że kawitacja powstaje przy ciśnieniu bliskim wartości pary nasyconej dla wody/ niemniej dla szeregu innych cieczy występują odchylenia, którą zaprzeczają przytoczonej teorii. Przy powstaniu kawerny w cieczy jednorodnej powinno mieć miejsce lokalne rozerwanie cieczy /utrata ciągłości/. Niezbędne dla tego celu naprężenie jest równe wytrzymałości cieczy na rozerwanie przy danej temperaturze a nie ciśnieniu pary nasyconej. Wynika stąd pytanie o wartość naprężeń, które ciecz może przenieść przy rozerwaniu. Chemicznie czysta woda może przenieść naprężenia rozrywające do 0[MPa], woda z sieci wodociągowej przenosi naprężenie 0.4 [MPa] przez bardzo krótki okres. Gdyby w układach hydraulicznych pracowały tylko czyste ciecze jednorodne to kawitacja była by problemem nieznanym, bez praktycznego znaczenia dla techniki. Mogłaby w takich cieczach wystąpić tylko w warunkach superwysokich prędkości lub dużych temperatur. Eksperymenty z przepływem odgazowanej cieczy w zwężce Venturiego prowadzą do jednoznacznego
5 Badanie zjawiska kawitacji 5 wniosku, że im mniejsza zawartość nierozpuszczonego gazu w cieczy, tym ciecz jest bardziej "odporna" na kawitację / kawitacja zachodzi przy niższych ciśnieniach/. Nierozpuszczony gaz w cieczy musi znacząco wpływać na obniżenie wytrzymałości na rozerwanie, ponieważ jego obecność wywołuje obszary nieciągłości. Bardzo często myli się wpływ obecności gazu rozpuszczonego i nierozpuszczonego na powstanie kawitacji, mimo, że problem został jednoznacznie rozstrzygnięty. Badania wody zawierającej nierozpuszczone powietrze wykazały jej nieznaczną wytrzymałość na rozerwanie, ta sama woda wstępnie poddana sprężaniu od -130 [MPa] wytrzymywała kilkaset razy większe naprężenia. Gaz rozpuszczony w cieczy nie wpływa na jej skłonność do kawitacji. Na to, aby nierozpuszczony gaz lub nieskroplona para mogły pozostawać statecznie w cieczy potrzeba ich nosiciela. Oczywistym miejscem gdzie może zatrzymać się gaz są mikroskopowe i submikroskopowe szczeliny w ściankach stałych ograniczeń oraz mikropory wtrąceń stałych /pyłów/. Gaś może być również bezpośrednio adsorbowany przez ścianki. Przyjmuje się, że jądra kawitacji stanowią pęcherzyki gazu średnicy [m], które przebywają w mikroszczelinach ścian i mikroporach cząsteczek ciała stałego znajdującego się w cieczy. Mikroszczeliny i mikrochropowatości posiadające wymiary mogące pomieścić takie jądra, występują w ściankach rurociągów i zbiorników, a także w pyłach przemysłowych Liczba kawitacji Podstawowe badania kawitacji będą najprawdopodobniej trwały jeszcze wiele lat zanim powstanie jasna i syntetyczna teoria kawitacji, która w sposób logiczny powiąże w jedną całość zjawiska mechaniczne termodynamiczne i elektrochemiczne. Chcąc analizować zjawisko kawitacji powinniśmy znać parametr lub liczbę kryterialną, pozwalającą na ilościową ocenę przepływu w dwu aspektach: parametr, który przyjmuje jednakową wartość przy dowolnych, podobnych dynamicznie warunkach kawitacji, parametr określający warunki przepływu bezkawitacyjnego oraz warunki powstania, zanikania lub rozwoju poszczególnych stadiów kawitacji. Istotnym jest by te dwa aspekty połączyć i opisać za pomocą Jednego kryterium. Rozpatrzymy przepływ cieczy przez zwężkę Venturiego (rys.13.1) zakładając, że w najmniejszym przekroju zwężki ciśnienie wynosi p v, a prędkość przepływu v k. Napiszemy równanie Bernoulliego dla ustalonego przepływu jednowymiarowego cieczy doskonałej dla przekrojów 0-0 i 1-1:
6 6 Badanie zjawiska kawitacji Rys Schemat przepływu i rozkład ciśnień w zwyżce Venturiego v p v + = + g γ g γ 1 1 k p v które po przekształceniu przyjmuje postać: (13.1) lub v k 1 ( ) p p v = ρ 1 v (13.) v v k 1 1= ( p p ) 1 v ρ v1 (13.3) Jeżeli założymy, że w przekroju 1-1 zwężki wystąpiła kawitacja, a więc naprężenia normalne w elemencie przyjmują wartość równą zero to wtedy p v jest ciśnieniem pary nasyconej w danej temperaturze. Prawa strona równania (13.3) ma postać liczby Rulera, a tutaj nazywać ją będziemy liczbą kawitacji: ( p p ) K = ρ 1 v v1 (13.4) Wielkość stanowiącą lewą stronę równania (13.3) nazywa się współczynnikiem rozrzedzenia:
7 Badanie zjawiska kawitacji 7 v Z= 1 (13.5) v k 1 Należy mieć na uwadze wpływ nierozpuszczonego powietrza /gazu/, który prowadzi do odchylenia wartości krytycznego ciśnienia odpowiadającego początkowi kawitacji od ciśnienia pary nasyconej p y. Bezwymiarowa liczba kawitacji (13.4) jest niezupełnym kryterium podobieństwa zjawiska. Sens fizyczny liczby kawitacji można przedstawić następująco: w liczniku wyrażenia (13.4) mamy ciśnienie pod wpływem którego kawerna zanika, a w mianowniku ciśnienie dynamiczne. Zmiana ciśnienia na ściankach przewodu lub na powierzchni ciała opływanego przez ciecz, jest w głównej mierze zależna od zmiany prędkości. Dlatego ciśnienie dynamiczne można uznać za wielkość określającą spadek ciśnienia, w wyniku którego kawerna powstaje i rośnie. Liczba kawitacji K jest stosunkiem ciśnienia pod działaniem którego występuje zanikanie pęcherzyków /kawern/ do ciśnienia pod wpływem którego pęcherzyki /kawerny/ powstają i rosną. Oczywiście im mniejsza jest wartość K tym większa jest wartość dopuszczalnego spadku ciśnienia w układzie, a więc mniejsze niebezpieczeństwo powstania kawitacji Kawitacja w pompach wirowych Przedstawimy kilka elementarnych informacji o kawitacji w pompach wirowych. Powstawaniu kawitacji w pompach wirowych sprzyjają następujące okoliczności: zbyt duża wysokość ssania lub zbyt mała wysokość napływu, przekroczenie normalnej wydajności /obrotów wału/, gwałtowne zmiany kierunku przepływu i nieprawidłowe warunki zasilania wirnika. Kawitacja w pompach przejawia się obniżeniem wysokości podnoszenia i sprawności pompy oraz hałasem i drganiami. W pompach odśrodkowych wystąpią uszkodzenia erozyjne; na łopatkach i bocznych ścianach wirnika oraz końcach łopatek na wylocie i w kierownicy. Przy badaniu wpływu kawitacji na charakterystyki robocze pompy należy wybrać sposób określenia zależności między warunkami pracy i kawitacją. Dla pompy pracującej przy rożnach naporach i obrotach należy określić warunki podobieństwa dla stopnia rozwoju kawitacji. Analogicznie, dla dwóch pomp o identycznej konstrukcji i różnej skali /np. model i prototyp/ powinno się znaleźć warunki podobieństwa kawitacyjnego. Zazwyczaj w tym celu stosuje się wyróżnik kawitacyjny, będący stosunkiem tzw. depresji dynamicznej do całkowitej wysokości przenoszenia.
8 8 Badanie zjawiska kawitacji H H H h H H * a smax v σ T = = (13.6) gdzie: H a - wysokość ciśnienia atmosferycznego, H smax - manometryczna wysokość ssania /wartość maksymalna/, H v - wysokość ciśnienia pary nasyconej, h * - depresja dynamiczna, H - całkowita wysokość podnoszenia. Gdy pompa pracuje z napływem /H smax = -H smin / wyróżnik kawitacyjny pompy jest równy: H H + H H a v smin σ T = (13.7) Równania (13.6) i (13.7) stanowić podstawę do obliczania maksymalnej wysokości ssania H smax lub minimalnej wysokości napływu H smin. Ponieważ depresja dynamiczna h * i wysokość podnoszenia H są proporcjonalne do kwadratu względnej prędkości wlotowej, możemy napisać: * h σ T = = const. (13.8) H Zależność (13.8) powinna być prawdziwa zarówno dla przepływów przez jedną i tą samą pompę przy różnych szybkościach obrotowych, jak i dla przepływów przez dwie pompy o tym samym wyróżniku szybkobieżności, pracujące przy wydajnościach określonych homologicznymi punktami charakterystyk przepływu. Antykawitacyjną nadwyżką wysokości ciśnienia pompy, zwaną zapasem antykawitacyjnym pompy, określa się wzorem: ps pv vs hcav = + (13.9) γ g gdzie p s i v s odpowiednio ciśnienie bezwzględne i prędkość bezwzględna w króćcu ssawnym pompy. Wartość h cav jest indywidualną cechą pompy, zależną od jej konstrukcji i dokładności wykonania. Stosunek: h H cav σ T = =σ TKr (13.10) nazywamy krytyczną wartością wyróżnika kawitacji i stanowi ona jedno z kryteriów powstawania kawitacji w pompie. Zależność zapasu antykawitacyjnego pompy od jej wydajności h cav = f(q) nazywa się krzywą zaczątkowej kawitacji.
9 Badanie zjawiska kawitacji 9 Rys Krzywe charakterystyczne pompy odśrodkowej w obszarze kawitacyjnym /krzywe regulowanej kawitacji/ Rzędne h cav /por. rys. 13./ przedstawiają minimalne wartości wysokości napływu, przy których może wystąpić kawitacja. Względne zmniejszenie wysokości podnoszenia: H σ TH = (13.11) H można usnąć za jedną z miar kawitacji w pompie. Wyróżnik kawitacyjny pompy σ T zmienia się nie tylko wraz ze zmianą warunków wpływających na rozwój kawitacji, lecz również ze zmianą wyróżnika szybkobieżności pompy. Przez dynamiczny wyróżnik szybkobieżności pompy rozumiemy zależność: n 3.65 n = Q (13.1) H s 3 4 gdzie: n - szybkość obrotowa [obr/min] Q - wydajność pompy [m 3 /s] H - wysokość podnoszenia pompy [m], Z warunków podobieństwa dynamicznego dla kanałów ssących wirnika wyprowadza się nowy parametr tzw. kawitacyjny wyróżnik szybkobieżności: 5.63 n S = Q (13.13) H 3 4 sv gdzie H sv = H H v - różnica miedzy wysokością podnoszenia i wysokością ciśnienia pary nasyconej w danej temperaturze.
10 10 Badanie zjawiska kawitacji W zasadzie kawitacja będzie się rozwijać na wirnikach dla jednakowych wartości S, jeżeli jej wystąpienie jest uzależnione tylko od geometrii części przepływowej oraz od przepływu w obszarze ssania. Zależność między wyróżnikami szybkobieżności przyjmuje postać: n S s Hsv 4 = 0.65 = 0.65 σ T H (13.14) Pompy obecnie stosowane w przemyśle posiadają przedział bezkawitacyjnej pracy, charakteryzowany wartością S < l300. Wiadomo, że wpływ kawitacji na charakterystyki pomp, przedstawiony wyróżnikiem σ T lub S zmienia się wraz ze zmianą szybkości obrotowej i wymiarów (dla n s = const.) albo ze zmianą szybkości obrotowej dla zadanych wymiarów. Pompy posiadające jednakowy wyróżnik szybkobieżności nie mają identycznych łopatek i geometrii kanałów przepływowych /nawet z tej samej serii produkcyjnej/. Ponadto pompa stanowi kombinacje wirnika i korpusu. Gdyby wirnik był izolowany to mógłby dawać jednakowe charakterystyki w szerokim zakresie zmian szybkości obrotowej. Korpus natomiast posiada optymalną charakterystykę praktycznie tylko dla jednej kombinacji wydajności i szybkości obrotowej. W konsekwencji dla warunków różniących się od optymalnych, korpus wywołuje nierównomierny rozkład ciśnienia na wyjściu z wirnika. Wpływa to na zmianę przepływu w kanałach wirnika oraz na zmianę sprawności i charakterystyk kawitacyjnych / rys. 13.3/. Rys Kawitacyjne charakterystyki pompy wirowej (n s = 117) przy zmianie warunków pracy. Q nom i H nom odpowiadają maksymalnej sprawności
11 Badanie zjawiska kawitacji 11 Niżej przytaczamy sposoby zapobiegania kawitacji w pompach wirowych: 1) konstrukcyjne zastosowanie prerotacji /niewielkie zawirowania wstępne w kierunku zgodnym z kierunkiem obrotów wirnika/, zastosowanie wirników o powiększonej szerokości wylotu, zastosowanie wirników o łagodnej krzywiźnie przedniej tarczy, zastosowanie niezbyt dużej liczby łopatek i skracanie co drugiej łopatki od strony wlotu, zaostrzenie obrzeża łopatki na wlocie. ) eksploatacyjne instalowanie pomp w ten sposób, by wysokość ssania była możliwie najmniejsza, pompowanie możliwie chłodnych, cieczy, dla pomp do cieczy gorących zapewnić odpowiednią wysokość napływu, praca pompy odpowiadająca najwyższej sprawności Badanie kawitacji przy przepływie cieczy przez zwężkę Venturiego Schemat stanowiska badawczego przedstawiono na rys Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności wysokości miejscowych strat ciśnienia na zwężce Venturiego h sm od tzw. zapasu kawitacyjnego ciśnienia h. Ta ostatnia wielkość jest zdefiniowana następująco: p h = p γ 1 v (13.15) gdzie: p 1 - ciśnienie przed wejściem do zwężki Venturiego, p v - ciśnienie pary nasyconej wody w temperaturze pomiaru, γ - ciężar właściwy wody w temperaturze pomiaru. Przebieg ćwiczenia a) Po włączeniu pompy (1) (patrz rys.13.4) za pomocą, zaworu () ustalamy natężenie przepływu wody Q = const. Należy wybrać natężenie przepływu z przedziału Q = 16- [l/min]. b) Dla warunków Q = const. dokonujemy odczytu wielkości mierzonych, temperatury wody w obiegu, ciśnienia panującego w zbiorniku p zb są pomocą manometru (8), ciśnienia p 1 przed, wlotem do zwężki Venturiego (4), ciśnienia straconego p sm przy przepływie przez zwężkę.
12 1 Badanie zjawiska kawitacji Dla zmierzonych wartości obliczamy za pomocą wzoru (13.15) zapas kawitacyjny ciśnienia h oraz wysokość miejscowych strat ciśnienia zwężki: h sm p = γ sm (13.16) c) Włączamy pompę próżniową (6) obniżając ciśnienie w zbiorniku a więc w całym układzie przepływowym o około 0 50[mmHg]. Utrzymujemy stałość natężenia przepływu z dokładnością 0.1 [l/min] i dokonujemy odczytów wielkości mierzonych oraz obliczeń jak wyżej. Zjawisko kawitacji nie powinno wystąpić /poziomy odcinek krzywej h sm =f( h) na rys.14.5/. Może ulec niewielkiej zmianie wartość ciśnienia p 1. d) Włączamy ponownie pompę próżniową obniżając ciśnienie o około 100 [mmhg], sprawdzamy natężenie przepływu i dokonujemy pomiarów oraz obliczeń h sm i h. e) Powyższe czynności kilkakrotnie powtarzamy aż do momentu, gdy za przewężeniem zwężki pojawi się obłok kawitacyjny. Obserwujemy wtedy gwałtowny przyrost oporu przepływu przez zwężkę oraz wzrost wartości h sm przy niezmiennym zapasie h. f) Dokonujemy podobnie jak wyżej niezbędnych pomiarów i obliczeń. Pomiary kończymy w chwili, gdy zacznie wzrastać ciśnienie p 1 przed zwężką. g) Wykonujemy wykres zależności h sm = f( h) oraz Q = f( h). Rys Schemat stanowiska do badania kawitacji w zwężce Venturiego oraz pompie wirowej: 1 - pompa typ 3SVA, - zawór regulacyjny, 3 - przepływomierz PMB 6000, 4 - zwyżka, 5 - zbiornik, 6 - pompa próżniowa typ VRO 051, manometry 8 wodowskaz, 9 termopara
13 Badanie zjawiska kawitacji 13 Rys Orientacyjny przebieg kawitacyjnej charakterystyki zwężki Venturiego h) Obliczamy krytyczną wartość liczby kawitacji za pomocą wzoru: K h = (13.17) kr kr v1 g Uwaga: prędkość w poszczególnych przekrojach zwężki obliczamy ze wzorów: v v 4Q = π 0 d0 4Q = π 1 d1 wiedząc, że d 0 = 5 [mm] a d 1 = 19,05 [mm]. Liczbę kawitacji obliczamy za pomocą wzoru (13.4). (13.18) Badanie kawitacji w pompie wirowej Przebieg ćwiczenia a) Łączymy wnętrze zbiornika (5) (patrz rys.13.4) z atmosferą a następnie włączamy pompę (1). Zamykamy zawór () na przewodzie tłocznym. Odczytujemy wartości: temperatury cieczy, ciśnienia; w króćcu tłocznym pompy p t, ciśnienia w króćcu ssawnym pompy p s, obroty pompy.
14 14 Badanie zjawiska kawitacji b) Otwieramy zawór () tak by uzyskać wydajność pompy Q = 5-6 [l/min]. Odczytujemy wartości: temperatury cieczy, ciśnienia; w króćcu tłocznym pompy p t, ciśnienia w króćcu ssawnym pompy p s, obroty pompy, natężenia przepływu. c) Zwiększamy skokowo natężenie przepływu Q i /i =,3,..., 6/ aż do Uzyskania maksymalnej wydajności pompy Q max. Dla każdej wydajności pompy Q i odczytujemy wartości wielkości mierzonych Jak w punkcie b. d) Dla każdego zbioru wartości zmierzonych, przy Q i = const. obliczamy użyteczną wysokość podnoszenia H: p p v v H = + γ g t s t s (13.19) gdzie : v t i v s - odpowiednio prędkości cieczy w króćcu tłocznym i ssawnym. e) Sporządzamy wykres charakterystyki wydajności pompy H = f(q) /pracującej z napływem, lecz bez udziału kawitacji/. f) Odcinamy połączenie zbiornika z atmosferą i włączamy pompę próżniową (6) obniżając ciśnienie w zbiorniku o około 150 [mmhg]. Następnie powtarzamy procedury pomiarową Jak w pkt. b-d oraz obliczamy niezbędne wielkości. g) Sporządzamy wykres charakterystyki wydajności pompy w warunkach kawitacji oraz wykres zależności zapasu antykawitacyjne pompy h cav = f(q). Obliczamy wartości kawitacyjnego wyróżnika szybkobieżności S zgodnie z wzorem (13.9) Literatura [1] Bębenek B., Bębenek H.: Straty energii w przepływach płynów. Skrypt PK, tom I, Kraków [] Rudniew S.S., Podwidz L.G.: Laboratornyj kurs gidrawliki nasosow i gidropieriedacz, Maszinostrojenie, Moskwa 1974.
OKREŚLENIE MAKSYMALNEJ WYSOKOŚCI SSANIA POMPY,
OKREŚLENIE MAKSYMALNEJ WYSOKOŚCI SSANIA POMPY, ZJAWISKO KAWITACJI. Kawitacja jest to proces tworzenia się pęcherzyków parowo-gazowych nasyconej cieczy, w skutek miejscowego spadku ciśnienia poniżej wartości
MECHANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM
MECANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM Ćwiczenie nr 4 Współpraca pompy z układem przewodów. Celem ćwiczenia jest sporządzenie charakterystyki pojedynczej pompy wirowej współpracującej z układem przewodów, przy różnych
2. Zapoczątkowanie kawitacji. - formy przejściowe. - spadek sprawności maszyn przepływowych
J. A. Szantyr Wykład 22: Kawitacja Podstawy fizyczne Konsekwencje hydrodynamiczne 1. Definicja kawitacji 2. Zapoczątkowanie kawitacji 3. Formy kawitacji - kawitacja laminarna - kawitacja pęcherzykowa -
Badania wentylatora. Politechnika Lubelska. Katedra Termodynamiki, Mechaniki Płynów. i Napędów Lotniczych. Instrukcja laboratoryjna
Politechnika Lubelska i Napędów Lotniczych Instrukcja laboratoryjna Badania wentylatora /. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z budową i metodami badań podstawowych typów wentylatorów. II. Wprowadzenie
Zastosowania Równania Bernoullego - zadania
Zadanie 1 Przez zwężkę o średnicy D = 0,2 m, d = 0,05 m przepływa woda o temperaturze t = 50 C. Obliczyć jakie ciśnienie musi panować w przekroju 1-1, aby w przekroju 2-2 nie wystąpiło zjawisko kawitacji,
J. Szantyr - Wykład 12 Podstawy teoretyczne kawitacji
J. Szantyr - Wykład 12 Podstawy teoretyczne kawitacji Definicja kawitacji Kawitacja jest to zjawisko powstawania, dynamicznego rozwoju i zaniku pęcherzy parowo-gazowych w cieczach, wywołane lokalnymi zmianami
ĆWICZENIE WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK POMPY WIROWEJ
ĆWICZENIE WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK POMPY WIROWEJ 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest opanowanie umiejętności dokonywania pomiarów parametrów roboczych układu pompowego. Zapoznanie z budową
Parametry pracy pompy i zjawisko kawitacji
Parametry pracy pompy i zjawisko kawitacji 1. Parametry pracy pompy 1.1. Wysokości podnoszenia 1.2. Wydajności 1.3. Moce 1.4. Sprawności 2. Kawitacja 2.1. Zjawisko kawitacji 2.2. Wpływ kawitacji na pracę
PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO
PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO Wskazujemy podstawowe wymagania jakie muszą być spełnione dla prawidłowego doboru pompy, w tym: dobór układu konstrukcyjnego pompy, parametry pompowanego
Wydajne wentylatory promieniowe Fulltech o wysokim ciśnieniu statycznym
1 Wydajne wentylatory promieniowe Fulltech o wysokim ciśnieniu statycznym Wydajne wentylatory promieniowe Fulltech o wysokim ciśnieniu statycznym Wentylatory są niezbędnym elementem systemów wentylacji
SPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie
DEFINICJE OGÓLNE I WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE WENTYLATORA WENTYLATOR maszyna wirnikowa, która otrzymuje energię mechaniczną za pomocą jednego wirnika lub kilku wirników zaopatrzonych w łopatki, użytkuje
Wykład 5 WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE POMP WIROWYCH SYMBOLE, NAZWY, OKREŚLENIA I ZALEŻNOŚCI PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI CHARAKTERYZUJĄCYCH
Wykład 5 WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE POMP WIROWYCH SYMBOLE, NAZWY, OKREŚLENIA I ZALEŻNOŚCI PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI CHARAKTERYZUJĄCYCH POMPĘ I WARUNKI JEJ PRACY Symbol, Nazwa, określenie, zależność Jednostka
- spadek sprawności. - erozję elementów maszyn i urządzeń przepływowych. - generację drgań i emisji akustycznej
J. Szantyr Wykład 8 Wpływ kawitacji na pracę maszyn przepływowych Kawitacja ma na ogół negatywny wpływ na pracę maszyn i urządzeń przepływowych, powodując następujące niekorzystne zjawiska: - spadek sprawności
Pomiar pompy wirowej
Pomiar pompy wirowej Instrukcja do ćwiczenia nr 20 Badanie maszyn - laboratorium Opracował: dr inŝ. Andrzej Tatarek Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, grudzień 2006 r. 1. Wstęp Pompami nazywamy
Teoretyczna i rzeczywista wydajność pompy wirowej
Teoretyczna i rzeczywista wydajność pompy wirowej Teoretyczną wydajność wirnika Q oo o nieskończonej liczbie nieskończenie cienkich łopatek jeżeli nie ma kierownicy wlotowej ( a 1 = 90 ), można obliczyć
POMIAR NATĘŻENIA PRZEPŁYWU
POMIAR NATĘŻENIA PRZEPŁYWU Określenie ilości płynu (objętościowego lub masowego natężenia przepływu) jeden z najpowszechniejszych rodzajów pomiaru w gospodarce przemysłowej produkcja światowa w 1979 ropa
1. Klasyfi kacja i zasady działania pomp i innych przenośników cieczy 2. Parametry pracy pompy i układu pompowego
Spis treści Przedmowa................................................................... 11 Wykaz ważniejszych oznaczeń................................................... 13 1. Klasyfikacja i zasady działania
Ćwiczenie N 13 ROZKŁAD CIŚNIENIA WZDŁUś ZWĘśKI VENTURIEGO
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N ROZKŁAD CIŚNIENIA WZDŁUś ZWĘśKI VENTURIEGO . Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie rozkładu ciśnienia piezometrycznego w zwęŝce Venturiego i porównanie go z
Parametry układu pompowego oraz jego bilans energetyczny
Parametry układu pompowego oraz jego bilans energetyczny Układ pompowy Pompa może w zasadzie pracować tylko w połączeniu z przewodami i niezbędną armaturą, tworząc razem układ pompowy. W układzie tym pompa
J. Szantyr Wykład 2 - Podstawy teorii wirnikowych maszyn przepływowych
J. Szantyr Wykład 2 - Podstawy teorii wirnikowych maszyn przepływowych a) Wentylator lub pompa osiowa b) Wentylator lub pompa diagonalna c) Sprężarka lub pompa odśrodkowa d) Turbina wodna promieniowo-
Zdolność ssania pompy. Konsekwencje pracy w warunkach kawitacji
Zdolność ssania pompy. Konsekwencje pracy w warunkach kawitacji SSANIE Stwierdzenie, że pompy cechuje zdolność ssania, nasuwa skojarzenie z ciągnięciem cieczy. Tymczasem ciecz, w odróżnieniu do ciał stałych,
LABORATORIUM TERMODYNAMIKI I TECHNIKI CIEPLNEJ. Badanie charakterystyki wentylatorów połączenie równoległe i szeregowe. dr inż.
LABORATORIUM TERMODYNAMIKI I TECHNIKI CIEPLNEJ Badanie charakterystyki wentylatorów połączenie równoległe i szeregowe. dr inż. Jerzy Wiejacha ZAKŁAD APARATURY PRZEMYSŁOWEJ POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW
Ćwiczenie numer 3 Pomiar współczynnika oporu lokalnego 1 Wprowadzenie Stanowisko umożliwia wykonanie szeregu eksperymentów związanych z pomiarami oporów przepływu w różnych elementach rzeczywistych układów
Ćwiczenie laboratoryjne Parcie wody na stopę fundamentu
Ćwiczenie laboratoryjne Parcie na stopę fundamentu. Cel ćwiczenia i wprowadzenie Celem ćwiczenia jest wyznaczenie parcia na stopę fundamentu. Natężenie przepływu w ośrodku porowatym zależy od współczynnika
Zakład Podstaw Konstrukcji i Maszyn Przepływowych. Instytut Inżynierii Lotniczej, Procesowej i Maszyn Energetycznych. Politechnika Wrocławska
Zakład Podstaw Konstrukcji i Maszyn Przepływowych Instytut Inżynierii Lotniczej, Procesowej i Maszyn Energetycznych Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny INSTRUKCJA 3.b. WPŁYW ŚREDNICY
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ I POMIAROWEJ LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH I-21
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, INSTYTUT INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ I POMIAROWEJ LABORATORIUM POMIARÓW WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH I-21 Ćwiczenie nr 5. POMIARY NATĘŻENIA PRZEPŁYWU GAZÓW METODĄ ZWĘŻOWĄ 1. Cel ćwiczenia
SEPARATOR POWIETRZA. LECHAR www.lechar.com.pl. Art. SPR2. Przeznaczenie i zastosowanie
Przeznaczenie i zastosowanie Wykorzystywany jest do ciągłego usuwania powietrza nagromadzonego w obwodach hydraulicznych systemów grzewczych i chłodzących. Wydajność pracy separatora SPR2 jest bardzo wysoka.
Zakład Podstaw Konstrukcji i Maszyn Przepływowych. Instytut Inżynierii Lotniczej, Procesowej i Maszyn Energetycznych. Politechnika Wrocławska
Zakład Podstaw Konstrukcji i Maszyn Przepływowych Instytut Inżynierii Lotniczej, Procesowej i Maszyn Energetycznych Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny INSTRUKCJA 1.a. WYZNACZANIE
Porównanie strat ciśnienia w przewodach ssawnych układu chłodniczego.
Porównanie strat ciśnienia w przewodach ssawnych układu chłodniczego. Poszczególne zespoły układu chłodniczego lub klimatyzacyjnego połączone są systemem przewodów transportujących czynnik chłodniczy.
Wojskowa Akademia Techniczna Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu
Wojskowa Akademia Techniczna Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-05 Temat: Pomiar parametrów przepływu gazu. Opracował: dr inż.
RÓWNANIE MOMENTÓW PĘDU STRUMIENIA
RÓWNANIE MOMENTÓW PĘDU STRUMIENIA Przepływ osiowo-symetryczny ustalony to przepływ, w którym parametry nie zmieniają się wzdłuż okręgów o promieniu r, czyli zależą od promienia r i długości z, a nie od
Jan A. Szantyr tel
Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej Zakład Mechaniki Płynów, Turbin Wodnych i Pomp J. Szantyr Wykład 1 Rozrywkowe wprowadzenie do Mechaniki Płynów Jan A. Szantyr jas@pg.gda.pl tel. 58-347-2507
Ćwiczenie nr 1 Wyznaczanie charakterystyki statycznej termostatycznego zaworu rozprężnego
Andrzej Grzebielec 2005-03-01 Laboratorium specjalnościowe Ćwiczenie nr 1 Wyznaczanie charakterystyki statycznej termostatycznego zaworu rozprężnego 1 1 Wyznaczanie charakterystyki statycznej termostatycznego
J. Szantyr Wykład 26bis Podstawy działania pomp wirnikowych. a) Układ ssący b) Układ tłoczący c) Układ ssąco-tłoczący
J. Szantyr Wykład 26bis Podstawy działania pomp wirnikowych Pompy dzielimy ogólnie na wyporowe i wirowe. Jedną z kategorii pomp wirowych są pompy wirnikowe, które z kolei dzielimy na: odśrodkowe, helikoidalne,
Ćwiczenie Nr 2. Temat: Zaprojektowanie i praktyczna realizacja prostych hydraulicznych układów sterujących i napędów
Ćwiczenie Nr 2 Temat: Zaprojektowanie i praktyczna realizacja prostych hydraulicznych układów sterujących i napędów 1. Wprowadzenie Sterowanie prędkością tłoczyska siłownika lub wału silnika hydraulicznego
Skraplanie czynnika chłodniczego R404A w obecności gazu inertnego. Autor: Tadeusz BOHDAL, Henryk CHARUN, Robert MATYSKO Środa, 06 Czerwiec :42
Przeprowadzono badania eksperymentalne procesu skraplania czynnika chłodniczego R404A w kanale rurowym w obecności gazu inertnego powietrza. Wykazano negatywny wpływ zawartości powietrza w skraplaczu na
. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest porównanie na drodze obserwacji wizualnej przepływu laminarnego i turbulentnego, oraz wyznaczenie krytycznej licz
ZAKŁAD MECHANIKI PŁYNÓW I AERODYNAMIKI ABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW ĆWICZENIE NR DOŚWIADCZENIE REYNODSA: WYZNACZANIE KRYTYCZNEJ ICZBY REYNODSA opracował: Piotr Strzelczyk Rzeszów 997 . Cel ćwiczenia Celem
BADANIE SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ.
BADANIE SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ. Definicja i podział sprężarek Sprężarkami ( lub kompresorami ) nazywamy maszyny przepływowe, służące do podwyższania ciśnienia gazu w celu zmagazynowania go w zbiorniku. Gaz
Zabezpieczenie sieci przed uderzeniem hydraulicznym
Zabezpieczenie sieci przed uderzeniem hydraulicznym PODSTAWY TEORETYCZNE Uderzeniem hydraulicznym nazywamy gwałtowne zmiany ciśnienia w przewodzie pod ciśnieniem, spowodowane szybkimi w czasie zmianami
Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 1 Laboratorium z przedmiotu:
Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali
Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali 1.1. Wstęp Próba statyczna rozciągania jest podstawowym rodzajem badania metali, mających zastosowanie w technice i pozwala na określenie własności
Pompy w górnictwie Grzegorz Pakuła, Marian Strączyński SPIS TREŚCI
Pompy w górnictwie Grzegorz Pakuła, Marian Strączyński SPIS TREŚCI I. WSTĘP II. SYSTEMY ODWADNIANIA KOPALŃ GŁĘBINOWYCH III. SYSTEMY ODWADNIANIA KOPALŃ ODKRYWKOWYCH IV. POMPY WIROWE IV.1. Podział pomp IV.1.1.
Aerodynamika i mechanika lotu
Prędkość określana względem najbliższej ścianki nazywana jest prędkością względną (płynu) w. Jeśli najbliższa ścianka porusza się względem ciał bardziej oddalonych, to prędkość tego ruchu nazywana jest
Akademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie
Akademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie BADANIE POMP WIROWYCH I ICH UKŁADÓW PRACY Prowadzący: mgr inż. Tomasz Siwek siwek@agh.edu.pl 1. Wprowadzenie teoretyczne 1.1. Definicja pompy
OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH. Opracował. Dr inż. Robert Jakubowski
OBLICZENIA SILNIKA TURBINOWEGO ODRZUTOWEGO (rzeczywistego) PRACA W WARUNKACH STATYCZNYCH DANE WEJŚCIOWE : Opracował Dr inż. Robert Jakubowski Parametry otoczenia p H, T H Spręż sprężarki, Temperatura gazów
WPŁYW POWŁOKI POWIERZCHNI WEWNĘTRZNEJ RUR PRZEWODOWYCH NA EKSPLOATACJĘ RUROCIĄGU. Przygotował: Dr inż. Marian Mikoś
WPŁYW POWŁOKI POWIERZCHNI WEWNĘTRZNEJ RUR PRZEWODOWYCH NA EKSPLOATACJĘ RUROCIĄGU Przygotował: Dr inż. Marian Mikoś Kocierz, 3-5 wrzesień 008 Wstęp Przedmiotem opracowania jest wykazanie, w jakim stopniu
Siatka spiętrzająca opis czujnika do pomiaru natężenia przepływu gazów. 1. Zasada działania. 2. Budowa siatki spiętrzającej.
Siatka spiętrzająca opis czujnika do pomiaru natężenia przepływu gazów. 1. Zasada działania. Zasada działania siatki spiętrzającej oparta jest na teorii Bernoulliego, mówiącej że podczas przepływów płynów
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY AUTOMATYKA CHŁODNICZA TEMAT: Racje techniczne wykorzystania rurki kapilarnej lub dyszy w małych urządzeniach chłodniczych i sprężarkowych pompach ciepła Mateusz
Rys.1. Zwężki znormalizowane: a) kryza, b) dysza, c) dysza Venturiego [2].
WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEPŁYWU W ZWĘŻKACH POMIAROWYCH DLA GAZÓW 1. Wprowadzenie Najbardziej rozpowszechnioną metodą pomiaru natężenia przepływu jest użycie elementów dławiących płyn. Stanowią one
ZALEŻNOŚĆ CIŚNIENIA PARY NASYCONEJ WODY OD TEM- PERATURY. WYZNACZANIE MOLOWEGO CIEPŁA PARO- WANIA
ZALEŻNOŚĆ CIŚNIENIA PARY NASYCONEJ WODY OD TEM- PERATURY. WYZNACZANIE MOLOWEGO CIEPŁA PARO- WANIA I. Cel ćwiczenia: zbadanie zależności ciśnienia pary nasyconej wody od temperatury oraz wyznaczenie molowego
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Eksperymentalnie wyznacz bilans energii oraz wydajność turbiny wiatrowej, przy obciążeniu stałą rezystancją..
Eksperyment 1.2 1.2 Bilans energii oraz wydajność turbiny wiatrowej Zadanie Eksperymentalnie wyznacz bilans energii oraz wydajność turbiny wiatrowej, przy obciążeniu stałą rezystancją.. Układ połączeń
PLAN WYNIKOWY MASZYNOZNAWSTWO OGÓLNE
LN WYNIKOWY MSZYNOZNWSTWO OGÓLNE KLS I technik mechanik o specjalizacji obsługa i naprawa pojazdów samochodowych. Ilość godzin 38 tygodni x 1 godzina = 38 godzin rogram ZS 17/2004/19 2115/MEN 1998.04.16
Pomiar natężenia przepływu płynów ściśliwych metodą zwężki pomiarowej
Politechnika Lubelska i Napędów Lotniczych Instrukcja laboratoryjna Pomiar natężenia przepływu płynów ściśliwych metodą zwężki pomiarowej 016 /. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie zasady pomiarów
Laboratorium LAB3. Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych
Laboratorium LAB3 Moduł pomp ciepła, kolektorów słonecznych i hybrydowych układów grzewczych Pomiary identyfikacyjne pól prędkości przepływów przez wymienniki, ze szczególnym uwzględnieniem wymienników
Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa
Ćw. M 11 Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa Zagadnienia: Oddziaływania międzycząsteczkowe. Siły Van der Waalsa. Zjawisko lepkości. Równanie Newtona dla płynięcia cieczy. Współczynniki lepkości;
Lekcja 6. Rodzaje sprężarek. Parametry siłowników
Lekcja 6. Rodzaje sprężarek. Parametry siłowników Sprężarki wyporowe (tłokowe) Sprężarka, w której sprężanie odbywa sięcyklicznie w zarżniętej przestrzeni zwanej komorąsprężania. Na skutek działania napędu
MECHANIKA PŁYNÓW Płyn
MECHANIKA PŁYNÓW Płyn - Każda substancja, która może płynąć, tj. pod wpływem znikomo małych sił dowolnie zmieniać swój kształt w zależności od naczynia, w którym się znajduje, oraz może swobodnie się przemieszczać
Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego
Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego 1. Temat ćwiczenia :,,Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła 2. Cel ćwiczenia : Określenie globalnego współczynnika przenikania ciepła k
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 23 października 2007 r.
Dz.U.2007.209.1513 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1 z dnia 23 października 2007 r. w sprawie wymagań którym powinny odpowiadać wodomierze oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej
PL B1 (13) B1 F04D 17/12 F04D 29/18 F04D 1/06. (5 7) 1. Pompa wirowa odśrodkowa wielostopniowa
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 168077 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Num er zgłoszenia: 292014 (2 2) Data zgłoszenia: 10.10.1991 (51) IntCl6: F04D 1/06 F04D
K raków 26 ma rca 2011 r.
K raków 26 ma rca 2011 r. Zadania do ćwiczeń z Podstaw Fizyki na dzień 1 kwietnia 2011 r. r. dla Grupy II Zadanie 1. 1 kg/s pary wo dne j o ciśnieniu 150 atm i temperaturze 342 0 C wpada do t urbiny z
Rozruch pompy wirowej
Rozruch pompy wirowej Rozruch pompy wirowej jest procesem zachodzącym w czasie, od chwili załączenia napędzającego ją silnika do chwili osiągnięcia przez pompę wymaganego stanu pracy. Zgodnie z tym założeniem
POMPY. Seria STU4. CP wersja ze stałym ciśnieniem. Zakres mocy do ok. 8 m³/h i wysokość pompowania 140 m
Pompa głębinowa ze stali szlachetnej 4 Seria STU4. CP wersja ze stałym ciśnieniem Zakres mocy do ok. 8 m³/h i wysokość pompowania 140 m Pompy głębinowe STÜWA 4 zaprojektowano w sprawdzonej konstrukcji
09 - Dobór siłownika i zaworu. - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika
- Dobór siłownika i zaworu - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika OPÓR PRZEPŁYWU W ZAWORZE Objętościowy współczynnik przepływu Qn Przepływ oblicza się jako stosunek
Zajęcia laboratoryjne
Zajęcia laboratoryjne Napęd Hydrauliczny Instrukcja do ćwiczenia nr 1 Charakterystyka zasilacza hydraulicznego Opracowanie: R. Cieślicki, Z. Kudźma, P. Osiński, J. Rutański, M. Stosiak Wrocław 2016 Spis
Normowe pompy klasyczne
PRZEZNACZENIE Pompy przeznaczone są do tłoczenia cieczy rzadkich, czystych i nieagresywnych bez cząstek stałych i włóknistych o temperaturze nie przekraczającej 140 C. Pompowane ciecze nie mogą posiadać
PROJEKT NR 2 Współpraca pompy z rurociągiem
PROJEKT NR 2 Współpraca pompy z rurociągiem Z otwartego zbiornika wodnego o dużej pojemności pompowana jest woda chłodząca do górnego zbiornika ciśnieniowego przez rurociąg z rur stalowych przedstawiony
STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej
NPK. Pompy jednostopniowe normowe ZAOPATRZENIE W WODĘ POMPY JEDNOSTOPNIOWE PRZEZNACZENIE ZASTOSOWANIE ZAKRES UŻYTKOWANIA CECHY KONSTRUKCYJNE
NPK Pompy jednostopniowe normowe PRZEZNACZENIE Pompy NPK przeznaczone są do tłoczenia cieczy rzadkich, czystych i nieagresywnych bez cząstek stałych i włóknistych o temperaturze nie przekraczającej 140
Dlaczego pompa powinna być "inteligentna"?
Dlaczego pompa powinna być "inteligentna"? W ciepłowniczych i ziębniczych układach pompowych przetłaczanie cieczy ma na celu transport ciepła, a nie, jak w pozostałych układach, transport masy. Dobrym
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała
Prawa gazowe- Tomasz Żabierek
Prawa gazowe- Tomasz Żabierek Zachowanie gazów czystych i mieszanin tlenowo azotowych w zakresie użytecznych ciśnień i temperatur można dla większości przypadków z wystarczającą dokładnością opisywać równaniem
J. Szantyr Wykład nr 19 Warstwy przyścienne i ślady 1
J. Szantyr Wykład nr 19 Warstwy przyścienne i ślady 1 Warstwa przyścienna jest to część obszaru przepływu bezpośrednio sąsiadująca z powierzchnią opływanego ciała. W warstwie przyściennej znaczącą rolę
Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał
Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami
Pompy i układy pompowe
Marek Skowroński Regulacja pompy i układu Pompy i układy pompowe Metody zmiany parametrów pracy układu Punkt pracy układu Regulacja dławieniowa Regulacja upustowa Straty mocy hydraulicznej w układzie Zmiana
WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który :
WYKONUJEMY POMIARY Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który : wie, w jakich jednostkach mierzy się masę, długość, czas, temperaturę wie, do pomiaru jakich wielkości służy barometr, menzurka i siłomierz
CHARAKTERYSTYKA POMPY WIROWEJ I SIECI
CHARAKTERYSTYKA POMPY WIROWEJ I SIECI 1. Wprowadzenie Pompy są maszynami przepływowymi służącymi do przemieszczania cieczy w różnych instalacjach. Umożliwiają one przetłaczanie cieczy w poziomie i na odpowiednie
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Sterowanie odbiornikiem hydraulicznym z rozdzielaczem typu Load-sensing
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie odbiornikiem hydraulicznym z rozdzielaczem typu Load-sensing Wstęp teoretyczny Poprzednie ćwiczenia poświęcone były sterowaniom dławieniowym. Do realizacji
Instrukcja obsługi. Model
Instrukcja obsługi Model 311.10 Ciśnieniomierze do pomiarów wzorcowych i testowych ciśnienia cieczy i gazów chemicznie obojętnych na stopy miedzi i nie powodujących zatorów w układach ciśnienia. Instrukcja
Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Badanie wentylatora - 1 -
Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYAMIKI Badanie wentylatora - 1 - Wiadomości podstawowe Wentylator jest maszyną przepływową, słuŝącą do przetłaczania i spręŝania czynników gazowych.
Warunki izochoryczno-izotermiczne
WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne
Akademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe
Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody
ĆWICZENIE 22 WYZNACZANIE CIEPŁA PAROWANIA WODY W TEMPERETATURZE WRZENIA
ĆWICZENIE 22 WYZNACZANIE CIEPŁA PAROWANIA WODY W TEMPERETATURZE WRZENIA Aby parowanie cieczy zachodziło w stałej temperaturze należy dostarczyć jej określoną ilość ciepła w jednostce czasu. Wielkość równą
Magazynowanie cieczy
Magazynowanie cieczy Do magazynowania cieczy służą zbiorniki. Sposób jej magazynowania zależy od jej objętości i właściwości takich jak: prężność par, korozyjność, palność i wybuchowość. Zbiorniki mogą
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Techniki niskotemperaturowe w Inżynierii Mechaniczno Medycznej Zmiana własności ciał w temperaturach kriogenicznych Prowadzący: dr inż. Waldemar Targański Emilia
POMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK.
POMIAR STRUMIENIA PŁYNU ZA POMOCĄ ZWĘŻEK. Strumieniem płynu nazywamy ilość płynu przepływającą przez przekrój kanału w jednostce czasu. Jeżeli ilość płynu jest wyrażona w jednostkach masy, to mówimy o
Akademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie
Akademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie BADANIE POMP WIROWYCH I ICH UKŁADÓW PRACY WERSJA ROZSZERZONA (SMIUE) Prowadzący: mgr inż. Tomasz Siwek siwek@agh.edu.pl 1. Wprowadzenie teoretyczne
Meraserw-5 s.c Szczecin, ul.gen.j.bema 5, tel.(91) , fax (91) ,
Meraserw-5 s.c. 70-312 Szczecin, ul.gen.j.bema 5, tel.(91)484-21-55, fax (91)484-09-86, e-mail: handel@meraserw5.pl, www.meraserw.szczecin.pl 311.10.160 Ciśnieniomierze do pomiarów wzorcowych i testowych
Płyny newtonowskie (1.1.1) RYS. 1.1
Miniskrypt: Płyny newtonowskie Analizujemy cienką warstwę płynu zawartą pomiędzy dwoma równoległymi płaszczyznami, które są odległe o siebie o Y (rys. 1.1). W warunkach ustalonych następuje ścinanie w
Urządzenia nastawcze
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Urządzenia nastawcze Laboratorium automatyki (A-V) Opracował: dr inż. Leszek Remiorz Sprawdził:
Zadanie 1. Zadanie 2.
Zadanie 1. Określić nadciśnienie powietrza panujące w rurociągu R za pomocą U-rurki, w której znajduje się woda. Różnica poziomów wody w U-rurce wynosi h = 100 cm. Zadanie 2. Określić podciśnienie i ciśnienie
KRYTERIA OCEN Z FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM
KRYTERIA OCEN Z FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM WŁASNOŚCI MATERII - Uczeń nie opanował wiedzy i umiejętności niezbędnych w dalszej nauce. - Wie, że substancja występuje w trzech stanach skupienia. - Wie,
W zależności od kierunku przepływu cieczy przez wirnik dzielimy pompy na:
Pompy wirowe Pompy wirowe należą do grupy maszyn wirnikowych. Ich zasada działania polega więc na zwiększaniu krętu cieczy w wirniku (tj. organie roboczym) zaopatrzonym w łopatki i obracającym się ze stałą
ĆWICZENIE I POMIAR STRUMIENIA OBJĘTOŚCI POWIETRZA. OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH
ĆWICZENIE I POMIAR STRUMIENIA OBJĘTOŚCI POWIETRZA. OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą pomiaru strumienia objętości powietrza przy pomocy
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 9: Swobodne spadanie
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 9: Swobodne spadanie Cel ćwiczenia: Obserwacja swobodnego spadania z wykorzystaniem elektronicznej rejestracji czasu przelotu kuli przez punkty pomiarowe. Wyznaczenie
2015-12-29. I. Podział ze względu na zasadę pracy:
Sprężarka jest najważniejszym i często najdroższym (30 do 40% całkowitych kosztów) z pośród wszystkich elementów parowego obiegu chłodniczego. Funkcją sprężarki jest ciągłe odprowadzanie pary czynnika
BADANIE ZJAWISK PRZEMIESZCZANIA WSTRZĄSOWEGO
BADANIE ZJAWISK PRZEMIESZCZANIA WSTRZĄSOWEGO 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie kinematyki i dynamiki ruchu w procesie przemieszczania wstrząsowego oraz wyznaczenie charakterystyki użytkowej
Sonochemia. Kawitacja. p(t) = p o + p s sin(2 f t) Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku
Kawitacja 1 Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku 5 4 3 p(t) = p o + p s sin(2 f t) Cisnienie / atm 2 1 0-1 Dla wody, 320 khz, 3 W/cm 2 p zmienia się od 2 do 4 atm -2-3
Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów
FORMOWANIE SIĘ PROFILU PRĘDKOŚCI W NIEŚCIŚLIWYM, LEPKIM PRZEPŁYWIE PRZEZ PRZEWÓD ZAMKNIĘTY Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia będzie analiza formowanie się profilu prędkości w trakcie przepływu płynu przez